საქართველოს ისტორიულ
ძეგლთა
ბიბლიოგრაფიული ლექსიკონი
<< თავიდანმარტყოფი (გარდაბნის რ-ნი)
1.არჯევანიძე ი. თბილისიდან ალაზნის ველისაკენ .-თბ.,1958.-გვ.69-70.
აღწერილია მარტყოფის ანუ ღვთაების სახელობის სამონასტრო კომპლექსში შემავალი ნაგებობები, მოცემულია ძეგლის ისტორია.
2.ბარნაველი თ. კახეთის ისტორიული ძეგლების წარწერები.-თბ.,1961.-გვ.112-114.
მარტყოფის მონასტრის მთავარი ტაძრის, სამლოცველოს, სამრეკლოს, მლოცველთა სახლისა და სოფლის ეკლესიის წარწერების ანალიზი.
3.გიორგაძე გ. მათ ახალთ აღგიდგინონ, შენ დიდების დღენია //ძეგლის მეგობარი.-1991.-გვ.73.
ცნობები საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა დაცვის საზოგადოების მიერ მარტყოფის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიასა და სამრეკლოზე, ვეჯინის არქიტექტურული კომპლექსის ნაწილსა და აფნიის წმინდა გიორგის ეკლესიაზე 1990 წელს ჩატარებულ სამუშაოებზე.
4.კოშკები: მარტყოფი //ზაქარაია პ. კახეთის საფორტიფიკაციო ნაგებობანი.-თბ.,1962.-გვ.158-163. რეზ. რუს. ენაზე.
თუშმალიშვილებისა და შინჯიკაშვილების კოშკების აგების სავარაუდო თარიღი, ხუროთმოძღვრულუ დახასიათება და გეგმა. ტექსტს დართული აქვს საილუსტრაციო მასალა (სურ.52-54; ტაბ.XXXVI/1,2; XXXVII/1,2).
5.კოშკები: მარტყოფი //ზაქარაია პ. სამშობლოს გუშაგები.-თბ.,1965.-გვ.201.
მოკლე ცნობა თუშმალიშვილების კოშკის შესახებ. ტექსტს ახლავს კოშკის ფასადის დეტალის ფოტო.
6.ილურიძე მ. მატერიალური კულტურის ძეგლები სოფელ მარტყოფში //ისტორიულ-ეთნოგრაფიული ძიებანი.ტ.V.-თბ.,2003.-გვ.220-228.
სოფ.მარტყოფში შემორჩენილი გუგუნაანთ ციხის, თუშმალიშვილების კოშკის, მთავარანგელოზის ეკლესიის, შინჯიკაშვილების კოშკისა და "ძამაანთ ციხის" შესახებ.
7.მათიაშვილი ა. მარტყოფის ისტორიიდან //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მაცნე: ისტორიის ...სერია.-1963.-N1.-გვ.98-130.
მარტყოფის ტერიტორიაზე არსებული ისტორიული ძეგლების:ღვთაების მონასტრის, ოთხსართულიანი სამრეკლოს, ანტონის კოშკის, მარტყოფის ტაძრისა და სამოქალაქო ხასიათის არქიტექტურული ნაგებობათა ვრცელი აღწერილობა.
8.მათიაშვილი ა. მარტყოფის ღვთაების მონასტერი.-თბ.,1963.-13 აგვისტო.
მონასტრის ისტორია, გეოგრაფიული გარემო და ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. მონასტრის დამაარსებლად მოხსენიებულია ანტონ მარტყოფელი.
9.მათიაშვილი ა. მარტყოფის წარსული და აწმყო.-თბ.,1971.-გვ.9-14.
მარტყოფის მონასტრისა და ანტონ მარტყოფელის მოღვაწეობის მოკლე ისტორია.
10.კოშკები: მარტყოფი //ზაქარაია პ. საქართველოს ძველი ციხესიმაგრეები.-თბ.მ,1988.-გვ.174.
თუშმალიშვილების ცილინდრული ტიპის კოშკის აღწერილობა. ტექსტს ახლავს მარტყოფის კოშკის დეტალის ფოტო.
11.მარტყოფის მონასტერი //ჟ.”მწყემსი”.-1890.-N11.-გვ.9-10.
მარტყოფის კომპლექსში შემავალ ნაგებობათა აღწერილობა და მათი აგების ისტორია.
12.ქუთათელაძე ა. მარტყოფი და "ხელთუქმნელი" ღვთაების ეკლესია //კვალი.-1897.-N31.-გვ.577-579.
სოფ. მარტყოფის ისტორია. სოფლის ეკლესიაში დაცული წარწერის შესახებ. ძეგლის ამგებად მოხსენიებულია რუსთავის მღვდელმთავარი სტეფანე.
13.ყაუხჩიშვილი თ. ბერძნული წარწერები საქართველოში.-თბ.,1951.-გვ.318.
მოკლე ცნობები მარტყოფის სამონასტრო კომპლექსიის შესახებ.
14.შინაური ქრონიკა //გაზ. ”დროება”.-1883(21 აგვ.).-N165.-გვ.1-2).
მარტყოფის მონასტერი და მისი მდგომარეობა.
15.ჯანგიძე მ. ნორიოდან 4 კილომეტრზე //გაზ. "თბილისი".-1965.-16 აგვისტო.
მარტყოფის ღვთაების მონასტრის ისტორია.
16.ჯანგიძე მ. მარტყოფის მონასტერი //მეტრომშენებელი.-1973.-4 ოქტომბერი.
მარტყოფის მონასტრის პოლიტიკური, კულტურული და თავდაცვითი მნიშვნელობის შესახებ.
17.მარტყოფი //საქართველო XXI საუკუნე მარტყოფის ციხე-ტაძრები: ცნობარი.-თბ.,2007.-გვ.3; წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესია //იხ.იგივე ნაშრომი.-გვ.9.
მოკლე ცნობა სოფლისა და მის ტერიტორიაზე განლაგებულ ისტორიულ ძეგლთა შესახებ. მოხსენიებულია პლ.იოსელიანი. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე. ტექსტს ერთვის სოფლის საერთო ხედისა და ძეგლის ფოტოები.
18.მარტყოფის ღვთაების მონასტერი //საქართველო XXI საუკუნე მარტყოფის ციხე-ტაძრები: ცნობარი.-თბ.,2007.-გვ.4-5.
ღვთაების მონასტრის ისტორია, აგების თარიღი, სიძველეთა აღწერილობა. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე. ერთვის ორი ფოტო.მოხსენიებულია მონასტრის წინამძღვარი, არქიმანდრიტი ბენიამინი (ბელქანია).
19.სიმაგრეები: მარტყოფი //ზაქარაია პ. საქართველოს ძველი ქალაქები და ციხეები.-თბ.,1973.-გვ.160.
თუშმალიშვილების კოშკის (XVIII ს.) მოკლე აღწერილობა. ტექსტს ერთვის ტაბ.61.
20.კოშკები: მარტყოფი //ზაქარაია პ. ქართული ციხე-ქალაქები ციხესიმაგრეები ციხე-დარბაზები ციხე-გალავნები კოშკები.-თბ.,2001.-გვ.215-216.
თუშმალიშვილების კოშკის ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ტექსტს ერთვის კოშკის შესასვლელის ფოტო.
21.ქართული ციხე-ქალაქები და ციხესიმაგრეები XVI-XVIII საუკუნეებში ცილინდრული კოშკები: მარტყოფი //ზაქარაია პ. ქართულ ციხესიმაგრეთა ისტორია უძველესი დროიდან XVIII ს. ბოლომდე.-თბ.,2002.-გვ.457.
მოკლე ცნობა თუშმალიშვილებისა და შინჯიკაშვილების კოშკების შესახებ.
22.მცხეთა-თბილისის ეპარქია: "ღვთაების" წმ.ანტონ მარტყოფელის მონასტერი (მამათა) //გუნია ირ. საქართველოს მონასტრები:ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2005.-გვ.63-64 //გუნია ირ. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის ტაძრები: ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2002.-გვ.12-13.
მონასტრის დაარსება, ისტორია, ხუროთმოძღვრება, სამონასტრო საქმიანობის აღდგენა-ზოგადი მიმოხილვა. მოხსენიებულნი არიან: საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი კირიონ II (საძაგლიშვილი, 1918 წ.), საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი ილია II, ალექსანდრე ჭავჭავაძე, მამა იობი (აქიაშვილი), ზ.ფოჩხუა, ზ.კარანაძე, გ.ძიძიკაშვილი. ტექსტს ახლავს ტაძრის ფოტო.
23.მცხეთა-თბილისის ეპარქია: მარტყოფის ივერიის ღვთისმშობლის ხატის მონასტერი (სტავროპიგიალური. დედათა) //გუნია ირ. საქართველოს მონასტრები:ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2005.-გვ.74-75; ყოველთა წმიდათა მონასტერი //იხ. იგივე ნაშრომი.-გვ.84.
მოკლე ცნობა მონასტრის შესახებ. მოხსენიებულნი არიან: საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი ილია II, იღუმენია მარიამი (მიქელაძე), სამონაზვნე ტასია(წივწივაძე). არქიტექტორი ვ. ტარასაშვილი, იღუმენია ბარნასუფი(მაზმიშვილი). ტექსტს ახლავს ძეგლის ფოტო.
24.იოსელიანი პლ. აღწერა მარტყოფის მონასტრისა.-თბ.,2009.-გვ.93-139 //Иоселиани Пл. Описание Марткопского монастыря.-Тифл.,1848.-44 с.
მონასტრის ისტორია: დაარსება, დამაარსებლები; სიძველეთა აღწერილობა, ტაძრის შესახებ არსებული ისტორიული წყაროების მიმოხილვა, ძეგლის ვრცელი ხუროთმოძღრული აღწერილობა. ტექსტს დართული აქვს საილისტრაციო მასალა.
25.წმ. მთავარანგელოზთა მიქაელისა და გაბრიელის სახელობის ეკლესია. ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახ. ეკლესია //გუნია ირ. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის ტაძრები: ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2002.-გვ.36; გვ.47.
მოკლე ცნობა 1779 წელს გაბრიელ ხუროშვილის (თუშმალიშვილი) მიერ აგებული ტაძრის აღდგენის შესახებ. მოხსენიებულნი არიან: საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი ილია II, დ.თუშმალიშვილი, ქ.ბედიანაშვილი, არქიტექტირი ნ.ზაზუნიშვილი, მამა ანტონ და ზაზა ბეჟანიშვილები. ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტო. რუსთავ-მარტყოფის არქიეპისკოპოსის სტეფანე რუსთველის (ჯორჯაძე) მიერ 1810 წელს აგებული ღვთისმშობლის მიძინების სახ. ეკლესიის მოკლე ისტორია.(ეწოდებოდა "მარტყოფის ხელთუქმნელი ხატის მაცხოვრის ეკლესია"). მოხსენიებულნი არიან: მ.ბედიანაშვილი, ხატმწერი თ.ჯაფარიძე. ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტო.
26.ბადრიძე შ. წიბახაშვილი გ. ღვთაება უღვთო ხელშია //გაზ. "კომუნისტი".-1989(12 დეკ.).-გვ.4.
მარტყოფის სამონასტრო კომპლექსის მოვლა-პატრონობის შესახებ.
27.გელავა ა. სიყვარულით აღორძინებული //გაზ. "კომუნისტი"(8 აპრ.).-გვ.3.
მე-18
28.ჯანგიძე მ., მამნიაშვილი კ. და სხვ. დავიცცვათ მარტყოფის ღვთაების მონასტერი // გაზ. "სამგორი "(გარდაბანი).-1980(19 ნოემბ.).
29.კიკაჩეიშვილი მ. ეგვიპტის მმართველის ვერცხლით აშენებული მარტყოფის ტაძარი //გაზ. "დილის გაზეთი".-2000(13 ნოემბ.).-გვ.9.
XVIII საუკუნეში ლეკების მიერ გატაცებული და ეგვიპტეში გაყიდული ვინმე შინჯიკაშვილის მიერ მარტყოფის ტაძრის აშენების ისტორია.
30.გოგუაძე ბ. ხუროთმოძღვრების თვალსაჩინო ძეგლი //გაზ. "სოციალისტური რუსთავი".-1970(5 მარტი).
მარტყოფის ღვთაების სახ. ტაძრის თაობაზე.
31.კუჭავა ნ. მარტყოფის ღვთაების მონასტერი //გაზ. "სახალხო განათლება".-2001(23 მარტი).-გვ.7.
მონასტრის არქიტექტურული ღირებულიების თაობაზე.
32.მათიაშვილი აკ. შევისწავლოთ, შევინახოთ და დავაფასოთ ჩვენი ისტორია //გაზ. "სამგორი"(გარდაბანი).-1969(25 დეკ.).
სოფ. მატყოფის ორი ძეგლის - ღვთაებისა და მაცხოვრის სახ. ეკლესიათა შესახებ.
33.სახლთუხუცესი უ. დიდთვალება ხვთაებას საუფლო //ახალი ქართული გაზეთი.-1998(28 აგვ.).-გვ.4.
ღვთაების სახ. მონასტრის ისტორიული მიმოხილვა.
34.ჯანგიძე მ. მივხედოთ ღვთაების ტაძარს //გაზ. "სამგორი"(გარდაბანი).-1965(27 ივლ.).
35.ილურიძე მ. მატერიალური კულტურის ძეგლები სოფელ მარტყოფში //ისტორიულ-ეთნოგრაფიული ძიებანი.-2003.ტ.5.-გვ.220-228.
36.ქუთათელაძე ა. სოფ. მარტყოფი და ”ხელთ-უქმნელი” ღვთაების ეკლესია //ჟ. ”კვალი”.-1897.-N31.-577-579.
37.მარტყოფის ტაძარი //შუბითიძე ვ.ქართული ციხესიმაგრეები და ეკლესია-მონასტრები.-თბ.,2012.-გვ.47-48. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე.
38.კვირაცხოვლის სახელობის ეკლესია //საქართველო XXI საუკუნე მარტყოფის ციხე-ტაძრები. ცნობარი.-თბ.,2007.-გვ.8.
ეკლესიის აგების სავარაუდო თარიღი, მოკლე დახასიათება. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე. ერთვის ძეგლის ფოტო. მოხსენიებულია შემკეთებელი ბ.ობოლაშვილი.
39.კვირაცხოვლობის, წმ. მოციქული თომას სახ. ეკლესია //გუნია ირ. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის ტაძრები: ემციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2002.-გვ.30. მოკლე ცნობა გვიანი შუა საუკუნეებით დათარიღებული ეკლესიის აღდგენის შესახებ. მოხსენიებულნი არიან: საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი ილია II, ბ.ობოლაშვილი, ო.ჩიტრეკაშვილი, წინამძღვარი მღვდელი ზაზა ბეჟანიშვილი. ტექსტს ერთვის ფოტო.
40.წმ. ანდრია მოციქული სახელობის ეკლესია //საქართველო XXI საუკუნე მარტყოფის ციხე-ტაძრები. ცნობარი.-თბ.,2007.-გვ.15.
მოკლე ცნობა ეკლესიის შესახებ. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე. ერთვის ეკლესიის ფოტო. მოხსენიებულია გ.ჯამასპიშვილი.
41.წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესია //საქართველო XXI საუკუნე მარტყოფის ციხე-ტაძრები. ცნობარი.-თბ.,2007.-გვ.9.
სოფ. მარტყოფში მდებარე ეკლესიის მდებარეობისა და დათარიღების შესახებ. ტექსტი ქართულ და ინგლისურ ენებზე. ერთვის ძეგლის ფოტო.
42.წმ. სამების ეკლესია //საქართველო XXI საუკუნე მარტყოფის ციხე-ტაძრები:ცნობარი.-თბ.,2007.-გვ.8.
წმინდა სამების სახელობის ეკლესიის მოკლე ისტორია. ტექსტი მოცემულია ქართ. და ინგლ. ენებზე. ერთვის ეკლესიის ფოტო. მოხსენიებულნი არიან: ეკლესიის ამგები (1876 წ.)პეტრე ეპიტაშვილი; მ.გოგილაძე, მედავითნე ნ.კირეულიშვილი.
43.წმ. სამების სახელობის ტაძარი //გუნია ირ. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის ტაძრები:ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.2002.-გვ.151.
მოკლე ცნობა ტაძრის ჩამონგრევისა და რესტავრაციის შესახებ. მოხსენიებულნი არიან: საქართველოს კათალოკოს-პატრიარქი ილია II, ქტიტორი პ. ეპიტაშვილი, მამა ანტონ და მამა ზაზა ბეჟანიშვილები. ტექსტს ერთვის ტაძრის ფოტო.
44.მარტყოფის სამონასტრო კომპლექსი//გველესიანი გ. საქართველოს ეკლესია-მონასტრები.-ქუთაისი.,2013.-გვ.32-34.
45.მარტყოფის ღვთაების მონასტერი //ქვემო ქართლი:[ფოტოალბომი].-თბ.,2016.-გვ.34-39.
46.მარტყოფის ღვთაების მონასტერი //გედენიძე ი. საქართველო- რასაც არწივები ხედავენ.-თბ.,2018.-გვ.68-69.ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე.
46.მარტყოფის მონასტერი //ხმელიძე თ; ქაშიაშვილი ზ; ვანიშვილი თ; ქართული კულტურა და ხუროთმოძღვრება.-თბ.,2023.-გვ.161-162.