1.შუამთა ძველი //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.ტ.XI.-თბ.,1997.-გვ.50; გვ.271.
რიყის ქვით ნაგები სამი ეკლესიის (ბაზილიკა-V ს., მცხეთის ჯვრის ტიპის გუმბათოვანი ეკლესია-VII ს., აგურით ნაგები ჯვარგუმბათოვანი ეკლესია-XV ს.)მოკლე ისტორია და არქიტექტურული აღწერილობა. მოხსენიებული არიან: მეფე ლეონ II და მისის მეუღლე, გურიელის ასული თინათინი (XVI ს.).
2.ძველი შუამთა //თაყაიშვილი ექვ. არხეოლოგიური მოგზაურობანი და შენიშვნანი.წიგნი პირველი.-ტფ.,1907.-გვ.270-272.
მონასტრის კედლებზე, კანკელსა და მუხის კარეზე შემორჩენილი წარწერების ანალიზი.
3.ძველი შუამთა //ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1974.-გვ.22;171.
მოკლე ცნობები ახალი და ძველი შუამთის ტაძრების შესახებ.მოცემულია ახალი შუამთის ეკლესიის ზომები, გეგმა ნ.სევეროვის ანაზომის მიხედვით და საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.10,39; სურ.49-52).
4.ახალი შუამთის ხახულის ღვთისმშობლის დედათა მონასტერი.-თბ.,2002.-13გვ.
ტაძრის მდებარეობა, დაარსების ისტორია; ხახულის ღვთისმშობლის ხატის შესახებ, მთავარი ტაძრის-ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიის მოკლე აღწერილობა, ფრესკული ფერწერის ანალიზი. ტექსტი ქართ. და რუს. ენებზე. ახლავს ტაძრის, ხატებისა და სხვა სიძველეთა ფოტოები.
5.ალავერდის ეპარქია: შუამთის ხახულის ღვთისმშობლის ხატის მონასტერი //გუნია ირ. საქართველოს მონასტრები: ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2005.-გვ.12-14.
მონასტრის დაარსება, მოკლე ისტორია, ტაძრის ტერიტორიაზე ჩატარებული აღდგენითი სამუშაოები, სიძველეები - ზოგადი მიმოხილვა. მოხსენიებულნი არიან: ტაძრის პირველი წინამძღვარი გაბრიელი (მაყაშვილი. XVI ს.), კირიონი (საძაგლიშვილი. შემდეგში კათალიკოს-პატრიარქი კირიონ II), ალავერდელი მიტროპოლიტი დავითი (მახარაძე,1997 წ.), საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი ილია II. ტექსტს ახლავს ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძრის ფოტო.
6.ფეოდალური ეპოქია არქიტექტურა: ძველი შუამთა //ციციშვილი ირ. ქართული არქიტექტურის ისტორია.-თბ.,1955.-გვ.45.
მცხეთის ჯვრის ტიპის ტაძრის-ძველი შუამთის მოკლე აღწერილობა.
7.ძველი შუამთა //ჩუბინაშვილი გ. ქართული ხელოვნების ისტორია.ტ.I.-ტფ.1936.-გვ.29.
ერთნავიანი ეკლესიის მოკლე აღწერილობა. ტექსტს ახლავს სურ.6.
8.შუამთა ეკლესია ღვთისმშობლისა //ბარნაველი თ. კახეთის ისტორიული ძეგლების წარწერები.-თბ.,1961.-გვ.136-145.
შუამთის ძეგლების წარწერების ვრცელი პალეოგრაფიული ანალიზი.
9.ბარამიძე რ. შუა მთის მონასტერი //გაზ. "ცნობის ფურცელი".-1899(15 ოქტ.).-N940.-გვ.3.
10.თელაველი კახეთი. შუა მთის მონასტერი და მისი დღეობა //გაზ. "ცნობის ფურცელი".-1898(1 ოქტ.).-N643.-გვ.2-3.
11.(პაატაშვილი ივანე) დიმიტრაშვილი. შუამთა (კახეთი)//გაზ. "ცნობის ფურცელი".-1902 (18 სექტ.).-N1928.-გვ.4.
ხახულის ღვთისმშობლის მონასტერი და მისის დღეობის შესახებ.
12.შუამთის ძველი ეკლესია //მოსულიშვილი ჰ. ქართული ძეგლის სტრუქტურა : IV-XIII სს. გუმბათოვანი არქიტექტურა.-თბ.,1983.-გვ.49.
მოკლე ცნობა ძველი შუამთის VII საუკუნის, ჯვრის ტიპის ეკლესიის გეგმასა და კონსტრუქციულ სტრუქტურაზე.
13.ტ.ა.ს. შუა-მთა //გაზ. "დროება".-1881(12 ივნ.).-N120.-გვ.1-2.
მონასტრის მდებარეობასა და მის დაარსებაზე.
14.ტ[არასი]ა[რქიმნადრიტი] უნაბი შუამთისა //საქართველოს სასულიერო მახარობელი.-1864.-NIX.-გვ.77-78.
ძველი და ახალი შუამთის ეკლესიების მოკლე აღწერილობა.
15.შუა-მთა. მონასტრის დაარსება //"მწყემსი".-1900.-N13-14.-გვ.11-13.
შუამთის ხახულის ღვთისმშობლის სახელობის მონასტრის დაარსების, მდებარეობის, არქიტექტურის, მხატვრობისა და აქ დაცულ სიძველეთა შესახებ.
16.შუამთა //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.-ტ.XI.-თბ.,1987.-გვ.50-51.
სამონასტრო კომპლექსის შენობა-ნაგებობათა აღწერილობა. ტექსტს დართული აქვს ძველი შუამთის გუმბათოვანი ეკლესიის ფოტო.
17.ჭილაშვილი ი. კახეთის ქალაქები.-თბ.,1980.-გვ.206-211.
მიმოხილულია ძველი და ახალი შუამთის სამონასტრო კომპლექსის შესახებ არსებული ისტორიული წყაროები. ახალი შუამთის მაშენებლად მოხსენიებულია კახეთის მეფის ლევანის მეუღლე -დედოფალი თინათინი.
18.ხელაევი მ. საისტორიო მასალა შუამთის მონასტერზე //მწყემსი.-1885.-N6.-გვ.9-11.
მონასტრის ისტორია, საეკლესიო ნივთებისა და ხელნაწერების აღწერილობა.
19.ხახულის მონასტერი //გაზ. "დროება".-1879(24 ოქტ.).-N219.-გვ.1-2.
ღვთისმშობლის სახელობის მონასტრის წარწერებზე.
20.შუამთა //ყაუხჩიშვილი თ. საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი.-თბ.,2004.-გვ.314-316.
ახალი შუამთის ღვთისმშობლის სახ.ეკლესიის კედლებზე, სვეტებსა და თაღებზე შემორჩენილი ბერძნული წარწერების პალეოგრაფიულ-ენობრივი ანალიზი. წარწერათა შესრულების სავარაუდო თარიღი.
21.შუამთა //ყაუხჩიშვილი თ. ბერძნული წარწერები საართველოში.-თბ.,1951.-გვ.322-326.
ძეგლის მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა, საკურთხეველში, კედლებსა და სამხრეთ სვეტზე არსებული ბერძნული წარწერების ანალიზი.
22. ძველი შუამთა //ნაკაშიძე ლ. საქართველოს საქმიანი და გამოჩენილი ადამაინები.-თბ.,2003.-გვ.62.
მოკლე ცნობა არქიტექტურული ანსამბლის შესახებ ქართ. და ინგლ. ემნებზე. ტექსტს დართული აქვს ძეგლის ფოტო.
23.ძველი შუამთა; ახალი შუამთა //საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები.-თბ.,2010.-გვ.187-189; 191-193. ტექსტები ქართ. და ინგლ. ენებზე.
ანსამბლისა და მონასტრის მოკლე არქიტექტურული დახასიათება. ტექსტს ერთვის ძეგლთა და მათი დეტალის ფოტოები.
24.ძველი შუამთა. ახალი შუამთა //ნაკაშიძე ლ. საქართველოს საქმიანი და გამოჩენილი ადამიანები.-თბ.,2003.-გვ.65; გვ.88. ტექსტი ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
მოკლე ცნობები ძველი და ახალი შუამთის არქიტექტურის, ისტორიისა და შემორჩენილი ფრესკების შესახებ. ტექსტს ერთვის ძეგლების ფოტოები.
25.ახალი შუამთის ხახულის ღვთისმშობლის დედათა მონასტერი.-ად. არ.-2002.-14 გვ.
მონასტრის მოკლე ისტორია. ტექსტი ქართულ და რუსულ ენებზე.
26.Амиранашвили Ш. Вклад в сокровишницу художественной
культуры.-Тб.,1963.-с.30 с илл.
Краткая сравнительная характеристика росписей в Ахали Шуамта и Греми.
27.Амиранашвили Ш. История грузинского искусства.-М.,1963.-с.303 с табл. и с илл.
28.Ахали Шуамта //Беридзе В. Грузинская архитектура.-Тб.,1967.-с.62.
Краткие сведения о монастыре Ахали Шуамта, который включает в себя, помимо церкви, Большуюу многоэтажную колокольню с жилыми покоями и разные монастырские сооружения.
29.Иоселиани П. Путевые записки по Кахетии.-Тифл.,1846.-144 с.
Описание внутреннего убранства и книг древней библиотеки Ахали Шуамтинского монатыря.
30.Карбелашвили М. Тбилиси-Телави.-Тб.,1977.-с.5-6 с илл.
Краткая информация о двух комплексах архитектурных памятников - Ахали Шуамта и Дзвели Шуамта.
31.Карбелашвили М. Тбилиси-Телави.-Тб.,1966.-18 с с илл.
Путеводитель.
32.Материалы по археологии Кавказа. Вып.VII.-М.,1898.-с.4-7 с рис.
В выпуске опубликован очерк А.С. Хаханова, посвященный об Ахали Шуамтинском монастыре Рождества Пресвятой Богородицы, старинной храмовой иконе и подарке царя Ираклия - серебрянной чаше. Данны сведения о церкви св. Шио с старинной живописью.
33.Толмачевская Н. Фрески древней Грузии.-Тифл.,[Б.Г.]-55 с. с илл.
В работе рассматриваются стилистические и технические особенности росписи XVI в., сохранившейся частично на стенах монастыря Ахали Шуамта
34.Чубинашвили Г. Архитектура Кахетии. Исследование развития архитектуры в восточной провинции Грузии в IV-XVIII вв.-Тб.,1959.-с.440-446.
35.Чубинашвили Г. Архитектура Кахетии. Исследование развития архитектуры в влсточной првинции Грузии в IV-XVIII вв.-Тб.,1956.-с. 353-359; 405-406 с илл.
36.Чубинашвили Г. Крепости, замки и дворцы Кахетии //Чубинашвили Г. Архитектура Кахетии.-Тб.,1959.-с.501-508.
Исследование касается колокольни нового монастыря в Шуамта, представляющей собой различные помещения, расположенные в трех основных этажах.
37.კერესელიძე ივ. 26 ოქტომბერს, 1860 წელს ს. რუისპირს (ი. კერესელიძის მოგზაურობითგან) //ცისკარი.-1861.-N8.-გვ.349-355.
შუამთის მონასტრის აშენების ისტორია. ფილადელფოს კიკნაძის მიერ მიერ გაკეთებული მზის საათი. მოცემულია მისი ორი ლექსი.
38.ტ[არასი] ა[რქიმანდრიტი]. უდაბნო წმიდისა წინა მორბედისა იოანე ნათლისმცემელისა. უდაბნო შუამთისა. უდაბნო ღირსისა და საკვირველთმოქმედისა მამისა ჩვენისა შიო მღვიმელისა, ათცამეტთა სირიელთა მამათაგანისა, მონასტერი ქვათახევის ღვთისმშობლის მიძინებისა //საქართველოს სასულიერო მახარაბელი.-1864(სექტ.).-გვ.72-89.
37.იყალთო და შუამთა //ელიზბარაშვილი ნ., კუპატაძე ბ. საქართველოს 100 ღირსშესანიშნაობა.-თბ.,2011.-გვ.36.
მოკლე ცნოიბა თელავიდან 7 კმ-ზე მდებარე ხუროთმოძღვრული ანსამბლის - ძველი (სამნავიანი ბაზილიკა - V ს., მცხეთის ჯვრის ტიპის გუმბათოვანი ეკლესია - VII ს., მცირე გუმბათოვანი ეკლესია - VII ს.) და ახლი შუამთის (ხახულის ღვთისმშობლის დედათა მონასტერი) შესახებ. ლეგენდა ახალი შუამთის დაარსების თაობაზე. მოხსენიებულნი არიან: კახთა მეფე ლევან მეორე (1518-1574), მისი მეუღლე თინათინ გურიელი, ერეკლე მეორე, პოეტი და საზოგადო მოღვაწე ალექსანდრე ჭავჭავაძე. ტექსტს ერთვის იყალთოს აკადემიის შენობის საერთო ხედის, ძველი შუამთის კომპლექსისა და ახალი შუამთის ფოტოები.
38.კერესელიძე ი. 26 ოქტომბერს 1860 წ. ს. რუისპირს //ცისკარი.-1861.-N8.-გვ.349-355.
შუამთის მონასტრის აშენების ისტორია.
39.ჯაბუა ნ. ქრისტიანული ტაძრის არქიტექტურული ტიპები შუა საუკუნეების საქართველოში.-თბ.,2012.-გვ.29.
ძველი შუამთის სამნავიანი ბაზილიკის მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. ნაგებობის ინტერიერის ძირითადი თავისებურებანი.
40.Путеводитель к выставке древне-грузинской архитектуры.-Тифл.,1935.-С.12 с илл.
41.Джорбенадзе В. Из Алазани в Тушетию //Ж. "Декоративное искусство".-1966.-N8.-с.25.
42.Е.К. (Епископ Кирион).Две светыни в Кахетии и приделы Мцхетского храма.-Тифл.,1901.-С.1-13.
43.Материалы по археологии Кавказа.Вып.VII.-М.,1898.-С.4-5 с рис.
44.Мшвениерадзе Д. Строительное искусство в древней Грузии.-Тб.,1959.-С.58-59 с илл.
45.Шмерлинг Р. Малые формы в архитектуре средневековой Грузии.-Тб.,1962.-С.34; С.167-169 с илл. и табл.
46.Уманец С. В Кахетии.-[Б.м.][Б.г.).-С.220-222.
47.Джанберидзе Н. Архитектурные памятники Грузии.-Л.,1973.-С.142-143.
48.Гомелаури И., Кения Р. Каталог проектов, обмеров и рисунков академика архзитектуры Н.П. Серова //Ars Georgica. Серия В.-1964.-N6.-С.209.
49.Афанасьев К. Дзвели Шуамта //IV Международный симпозиум по грузинскому искусству.-Тб.,1983.-15 с.
50.Меписашвили Р., Цинцадзе В. Архитектура нагорной части исторической провинции Грузии - Шида-Картли.-Тб.,1975.х-С.75-76.
51.ახალი შუამთის მონასტრის ეკლესია. ძველი შუამთა //არქიტექტურის რესტავრაცია საქართველოში. ისტორიოგრაფია, ტრადიცია, გამოცდილების ანალიზი.-თბ.,2012.გვ.58-59; გვ.167-168.
ტექსტს ერთვის ძეგლების ფოტო.
52.შუამთა (ძველი) //შუბითიძე ვ.ქართული ციხესიმაგრეები და ეკლესია-მონასტრები.-თბ.,2012.-გვ.127. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე.
53.ძველი შუამთა//უჯარმიდან ალავერდამდე.-თბ.,2013.-გვ.20-21. ტექსტი ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
უძველესი მონასტრის ისტორიულ-პოლიტიკური მნიშვნელობა. ტექსტს ახლავს ფოტოები.
54.ახალი შუამთა//უჯარმიდან ალავერდამდე.-თბ.,2013.-გვ.22-25. ტექსტი ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
ახალი შუამთის მონასტრის ხახულის ღვთისმშობლის ეკლესიის მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. ტექსტს ახლავს ფოტომასალა.
55.ახალი შუამთის ხახულის ღვთისმშობლის დედათა მონასტერი//გველესიანი გ. საქართველოს ეკლესია-მონასტრები.-ქუთაისი.,2013.-გვ.50-52.
მოკლე ისტორიული ცნობები.
56.ძველი შუამთა//ბერიძე ვ. ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორია ტ.1.–თბილისი.,2014.–გვ.55–56.
V ს–ის სამეკლესიიანი ბაზილიკის არქიტექტორული აღწერილობა.
57.ძველი და ახალი შუამთა //გედენიძე ი. საქართველო- რასაც არწივები ხედავენ.-თბ.,2018.-გვ.12-13. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე.
58.Шуамта [ძველი შუამთა] //თაყაიშვილი ე. თხზულებანი ტ. 5.-თბ.,2018.-გვ.335-337.
59.ახალი შუამთის მონასტერი //ახალი შუამთა. ხახულის ყივლადწმინდა ღვთისმშობლის მონასტერი.-თბ.-2019.-გვ.9-29.
მონასტრის დაარსების ისტორია და ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. ინგლისურ-ქართულ ტექსტს ერთვის მდიდარი ფოტომასალა.
60.ახალი შუამთა //საქართველოს ისტორია (საკითხავი წიგნი ილუსტრაციებით).-თბ.,2021.-ტ.3.-გვ.223.
61.ძველი შუამთის ბაზილიკა //ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორია. საქართველოს ისტორიის პალიტრა. თხუთმეტტომეული.-თბ.,2002.-ტ.9.-გვ.89.
62.ძველი შუამთა //ხმელიძე თ; ქაშიაშვილი ზ; ვანიშვილი თ; ქართული კულტურა და ხუროთმოძღვრება.-თბ.,2023.-გვ.180-181.
63.ახალი შუამთა //ხმელიძე თ; ქაშიაშვილი ზ; ვანიშვილი თ; ქართული კულტურა და ხუროთმოძღვრება.-თბ.,2023.-გვ.359-362.