საქართველოს ისტორიულ
ძეგლთა
ბიბლიოგრაფიული ლექსიკონი
<< თავიდანმეტეხის ტაძარი (თბილისი)
1."ახალი სამხედრო ტაძარი.." //ივერია.-1897(2 აპრ.).-N63.-გვ.1.
ძველი სამხედრო ტაძრის გადატანა მეტეხში, მზადება კურთხევისათვის.
2.ახალშენიშვილი დ. დიმიტრი ზაქარაიას ძეს ბაქრაძეს //დროება.-1878(2 სექტ.).-N177.-გვ.3.
ერეკლე II-სადმი მიძღვნილი ლექსის ტექსტი მეტეხის ტაძრის კედელზე.
3.ბაქრაძე დ. უფალო რედაქტორო! //დროება.-1878(14 სექტ.).-N185.-გვ.3.
მეტეხის ტაძრის კედლის ქვის წარწერის შესახებ.
4.ბერიძე ვ. თბილისის "მეტეხი" //მეცნიერება და ტექნიკა.-1952.-N2.-გვ.18-21.
ტაძრის ისტორია XIX საუკუნემდე,მისი ისტორიულ-ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
5.ბერიძე ვ. თბილისის "მეტეხი".-1969.
მეტეხის მოკლე ისტორიულ-გეოგრაფიული დახასიათება.
6.ბერიძე ვ., მეფისაშვილი რ., რჩეულიშვილი ლ., შმერლინგი რ. თბილისის მეტეხის ტაძარი.-თბ.,1969.
XIII საუკუნის თბილისის მეტეხის ტაძრის მხატვრულ-ისტორიული ანალიზი. ტექსტს ერთვის ნახაზები, ფოტოსურათები და ჩანახატები.
7.გეგეჭკორი ა. მეტეხი //გაზ. "თბილისი".-1958(4 აპრ.).
მოკლე ცნობები მეტეხის ტაძრის შესახებ.
8."გუშინ, ამ თვის 12-ს მეტეხის ციხეში.." //ივერია.-1890(13 ივნ.).-N1213.-გვ.1.
ტაძრის აღმ.მხრიდან ახალი შენობის კურთხევის თაობაზე.
9."ერთი ჩვენი შემთხვევითი კორესპონდენტი..." //დროება.-1875(24 აგვ.).-N96.-გვ.2.
მეტეხის ტაძრის ნგრევის გამო.
10.ზაქარაია პ. თბილისი. ბორჯომი. ვარძია.-თბ.,1977.-გვ.6-7.
მოკლე ცნობა თბილისის მეტეხის ტაძრის შესახებ.
11."თბილისის მეტეხის ღვთისმშობლის ეკლესიიდამ.." //დროება.-1878(1 სექტ.).-N176.-გვ,.2.
ერეკლე მეფისადმი მიძღვნილი ლექსის ტექსტიანი ქვის დაკარგვის გამო.
12.კარბელაშვილი მ., კინწურაშვილი ს., ჯანბერიძე ნ. თბილისის ხუროთმოძღვრული გზამკვლევი.-თბ.,1958.-გვ.162-165.
ტაძრის მოკლე ისტორია, არქიტექტურული და მხატვრული ანალიზი.
13.მეტეხი //ნაკაშიძე ლ. საქართველოს საქმიანი და გამოჩენილი ადამიანები.-თბ.,2003.-გვ.7.
მოკლე ცნობები ქართულ და ინგლისურ ენებზე. მოცემულია ძეგლის ფოტო.
14.მეტეხი //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.ტ.VI.-თბ.,1983.-გვ.614.
მეტეხის ღვთისმშობლის სახელობის ტაძრის ისტორიისა და ხუროთმოძღვრების შესახებ.
15."მეტეხის ციხის ძირში.." //ივერია.-1898(25 სექტ.).-N206.-გვ.2.
ცნობა წმინდა შუშანიკის, წმინდა გიორგისა და ღვთისმშობლის სახელობის ნიშის აგების შესახებ.
16.მეფისაშვილი რ. თბილისის "მეტეხის" ტაძარი //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მეცნიერებათა განყოფილების XVI სამეცნიერო სესია 1944 წლის 6, 8 და 9 მაისს. მუშაობის გეგმა და მოხსენებათა თეზისები.-თბ.,1944.-გვ.11.
მეტეხის ტაძრის ხუროთმოძღვრული ფორმებისა და დეკორატიული მორთულობის სისტემის ანალიზი.
17.საყვარელიძე თ. თბილისი, მეტეხი //ფრესკა.-1971.-N4.-გვ.19-20.
მეტეხის ტაძრის ისტორია და მისი ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
18.ჯულაბაშვილი ლ. მეტეხი და შურის ციხე //ახალგაზრდა კომუნისტი.-1958.-7 ივნისი.
მეტეხის ტაძრისა და თბილისის ციხის მოკლე ისტორია.
19.მეტეხი //იამბე, ციხის ნაშალო.-თბ.,2007.-გვ.117-118.
მეტეხის შესახებ ხალხში გავრცელებული თქმულება. ტექსტს დართული აქვს ძეგლის ფოტო.
20.სართანია ი. გავუფრთხილდეთ თბილისის კულტურის ძეგლებს //საბჭოთა ხელოვნება.-1968.-N11.-გვ.62-64.
მეტეხის, ნარიყალასა და ლურჯი მონასტრის მოკლე ისტორია.
21.ქართველიშვილი ვ. მეტეხი //ჯვარი ვაზისა.-1988.-N3.-გვ.11-13.
ტაძრის ისტორია, ხალხში შემორჩენილი თქმულებები.
22.შაიშმელაშვილი ი. ჩაუქრობელი დიდების ქალაქი.-თბ.,1987.-გვ.59-62.
მეტეხის ციხე, როგორც თბილისის თავდაცვითი სისტემის ძირითადი კომპონენტი.
23.წმ. შუშანიკის დღეობა //ცნობის ფურცელი.-1898(28 აგვ.).-N617.-გვ.2.
წმინდა შუშანიკის სახელობის დღის აღნიშვნა მეტეხის ტაძარში.
24.ჯავახიშვილი ივ. თხზ.ტ.III.-თბ.,1982.-გვ.334.
მოკლე ცნობა მეტეხის ციხის შესახებ.
25.ჯანაშვილი მ. დათვალიერება მეტეხის ტაძრისა //მწყემსი.-1884.-N18.-გვ.6-9.
მეტეხის ტაძრის მოკლე ისტორია და სიძველეთა აღწერილობა.
26.ჯანაშვილი მ. საქართველოს დედაქალაქი ტფილისი.-ქუთაისი,1899.-გვ.164-165.
ტაძრის მოკლე ისტორია და მის აღმოსავლკეთ კედელზე შემორჩენილი წარწერის ანალიზი.
27. წმინდანთა ძვალთშესალაგი. მეტეხი //საქართველოს სულიერი საგანძური.წ.I.-თბ.,2005.-გვ.248-250.
მემატიანეთა ცნობა ცენტრალურ-გუმბათოვანი ტაძრის შესახებ, ხუროთმოძღვრული დახასიათება, შემკულობის აღწერილობა. ტექსტი ქართულ და ინგლ. ენებზე. დართულია ტაძრის ფოტოები.
8.ავლაბარი //ბერიძე თ. ძველი თბილისის გარეუბნების ისტორია.-თბ.,1977.-გვ.13-138.
მეტეხის ციხისა და ეკლესიის შესახებ არსებული ისტორიული წყაროებისა და უცხოელ მოგზაურთა ჩანაწერების მიმოხილვა, ეკლესიის მოკლე ისტორია და ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
9.ბერიძე ვ. თბილისის ხუროთმოძღვრული ძეგლები //მეცნიერება და ტექნიკა.-1958.-N10.-გვ.20-24 //ძეგლის მეგობარი.-1971.-კრ.25.-გვ.24-25 //ბერიძე ვ. თბილისის მეტეხი //მეცნიერება და ტექნიკა .-1952.-N2.-გვ.18-21.
ანჩისხატის, სიონის, მეტეხის, ნარიყალას, ქაშვეთის, ლურჯი მონასტრის მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება. მონღოლების მძლავრობის დროს აგებული მეტეხის ტაძრის მშენებლობისა და დროთა განმავლობაში ფუნქციის ცვლილების თაობაზე.
10.ბერიძე ვ. და სხვა . თბილისის მეტეხის ტაძარი.-თბ.,1969.-100გვ. რეზ.რუს. და ფრანგ.ენებზე //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის საზოგადოებრივ მეცნიერებათა განყოფილების XVI სამეცნიერო სესია 1944 წლის 6,8 და 9 მაისს. მუშაობის გეგმა და მოხსენებათა თეზისები.-თბ.,1944.-გვ.9-10.
ძეგლის ისტორია სამეცნიერო და ისტორიულ წყაროებზე დაყრდნობით.
11.თბილისის "მეტეხი" //ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1974.-გვ.163-164.
ვახტანგ გორგასალის მიერ აგებული ტაძრის სახელწოდების ეტიმოლოგია, მოკლე ისტორია და თანამედროვე მდგომარეობა - ზოგადი მიმოხილვა. მოცემულია ტაძრის ზომები. ტექსტს ახლავს ნახატები და ფოტოები (ტაბ.170-172).
12.მეტეხის ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძარი //გუნია ირ. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის ტაძრები:ენციკლოპედიური ცნობარი.-თბ.,2002.-გვ.97.
ტაძრის მშებლობის, აღდგენისა და ფუნქციის შესახებ. მოხსენიებულნი არიან: მეფე წმ. დიმიტრი თავდადებული (ტაძარი აღადგინა 1278-1289 წწ.,), ნიკოლოზ ჩოლოყაშვილი (ნიკიფორე ირბახი, (XV ს.), შარდენი , ვახტანგ V შაჰნავაზი, ერეკლე II (აღადგინა ტაძარი 1748 წ.), საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი ილია II, ალ. ანთაძე, დეკანოზი აკაკი (მელიქიძე) მოკლე ისტორია. ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტო.
12.ბერიძე ვ. მეტეხი //გაზ. "კოლხეთი" (სენაკი).-1970(18 ივნ.).
13.ბილიხოძე ზ. მეტეხის ტაძარს ეყოფა შემოტევები //გაზ. "სახალხო განათლება".-2002(30 იანვ.).-გვ.VII.
ტაძრის დაარსების ისტორია, ისტორიული ბედი.
14.ბჟალავა დ., ჯაფარიძე ნ. მეტეხი //გაზ. "ახალი 7 დღე".-1999(10-16 სექტ.).-გვ.19.
მეტეხის ღვთისმშობლის სახ. ეკლესიის აღმშენებლობის მოკლე ისტორია.
15.თარხნიშვილი მ. "ქებაი და დიდებაი ქართულისა ენისაი" ტაძარსა შინა... //გაზ. "სამშობლო".-1988(ივლ.).-N15.-გვ.6.
მეტეხის ტაძრისა და ანჩისხატის ეკლესიის ამოქმედების გამო.
16.კვირკველია თ. ისანი, მეტეხი, ავლაბარი //გაზ. "ლიტერატურული საქართველო".-1981(30 ოქტ.).-გვ.16.
თბილისის მშენებლობის ისტორიიდან.
17.კილაძე ლ. კილაძე ლ. ენთუზიასტებს - მხარდაჭერა! //გაზ. "თბილისი".-19753 ივლ.).-გვ.3.
მეტეხისა და მისი შემოგარენის კეთილმოწყობის გამო.
18.მაისურაძე ი. მეტეხი //გაზ. "თბილისი".-1978(2 სექტ.).-გვ.3.
ტოპონიმ მეტეხის თაობეზე.
19.მარსაგიშვილი გ. მეტეხის ტაძარი //გაზ. "თბილისი".-1988(28 ოქტ.).-გვ.3.
ისტორიული ცნობები ტაძრის შესახებ.
20. მაჭარაშვილი გ.მეტეხის ღვთისმშობლის ეკლესია //"მადლი".-1998(ივლ.-აგვ.).-გვ.1, 10.
21.მრევლიშვილი ს. წერილები რედაქციას //გაზ. "ლიტერატურული საქართველო".-1988(1 აპრ.).-გვ.6.
მეტეხის ტაძარში მოქმედი თეატრისათვის ახალი ბინის გამოყოფის თაობაზე.
22.საზოგადოებრივი აზრი და შედედგი //გაზ. "ლიტერატურული საქართველო".-1988(8 აპრ.).-გვ.10.
ვახტანგ გორგასალის მიერ აგებული ტაძრისათვის მისი თავდაპირველი დანიშნულების დაბრუნების გამო.
იხ. ხატისკაცი ნ. "რეკენ ზარები" //"ლიტერატურული საქართველო".-1988.-N25.
23.სვანიძე ა. მეტეხი //გაზ. "თბილისი".-1978(10 ივნ.).-გვ.3.
მოკლე ისტორიული მიმოხილვა.
24.ქურდიანი ა. გავაცოცხლოთ ძველი "ისანი" //გაზ. "თბილისი".-1975(3 ივლ.).-გვ.3.
მეტეხისა და მისი შემოგარენის კეთილმოწყობის გამო.
25.ჩხენკელი ი. რა არის აქ ცუდი? //გაზ. "თბილიაი".-1975(3 ივლ.).-გვ.3.
მეტეხის ტაძრის ეზოს კეთიმოწყობაზე.
26.ჭარხალაშვილი ქ. მეტეხის ტაძარი და მისი ისტორია //"დილის გაზეთი".-2001(4 ივლ.).-გვ.15.
27.ხატისკაცი ნ. რეკენ ზარები //გაზ. "ქართული ფილმი".-1988(13 აპრ.).-გვ.3 //ხატისკაცი ნ. რეკენ ზარები //გაზ. "ლიტერატურული საქართველო".-1988(25 მარტი).-გვ.5.
ტაძრის აღდგენის თაობაზე.
28.ხომერიკი ნ. მეტეხის ღვთისმშობლის ტაძრის გადარჩენის დათარიღებისათვის //გაზ. "საქართველოს რესპუბლიკა".-2000(22 ივნ.).-გვ.4.
29.ჯინორია ო. კონტაქტები მტკიცდება //გაზ. "კომუნისტი".-1971(16 თებ.).-გვ.3.
ქ.ერფურტში მოლსდორფის სასახლეში დაცული უცნობი იტალიელი მხატვრის ტილოს - მეტეხის ტაძარი თბილისში - შესახებ.
30.მეტეხის ტაძარი //საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები.-თბ.,2010.-გვ.19-22.
ტაძრის მდებარეობა, მოკლე ისტორიული მიმოხილვა. ტექსტს ერთვის ტაძრის ფოტოები.
31.ჟან შარდენის მოგზაურობა სპარსეთსა და აღმოსავლეთ სხვა ქვეყნებში.-თბ.,1975.-გვ.319-320.
მოკლე ცნობები თბილისის სიონის, ანჩისხატისა და მეტეხის ტაძრების შესახებ.
32.თუმანიშვილი დ. მეტეხის თავგადასავალი //ომეგა.-2002.-N5(31).-გვ.107-109. რეზ. ინგლ. ენაზე.
33.მეტეხის ციხე და ნარიყალა //ელიზბარაშვილი ნ., კუპატაძე ბ. საქართველოს 100 ღირსშესანიშნაობა.-თბ.,2011.-გვ.11.
ძეგლის მშენებლობის მოკლე ისტორია. ტექსტს ერთვის ტაძრის ფოტო.
34.Такайшвили Е. Древнеиший антимнис Метехской церкви в Тифлись //СМОМПК. Вып.XXII.-1897.-с.56-67.
35.К.Н. Метехский храм в честь св. Шушаник //Кавказ.-1885.-N228.
36.თბილისის მეტეხის ტაძარი//არქიტექტურის რესტავრაცია საქართველოში. ისტორიოგრაფია, ტრადიცია, გამოცდილების ანალიზი.-თბ.,2012.-გვ.93-95.
ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტოები.
37.მეტეხი //შუბითიძე ვ. ქართული ციხესიმაგრეები და ეკლესია-მონასტრები.-თბ.,2012.-გვ.225. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე.
38.მეტეხი //ქუთათელაძე მ. წერეთელი გ. თბილისის ტაძრები და რელიგიური ნაგებობები. ძველი თბილისი.-თბ., 2018.-გვ.68-77.
39.მეტეხი //ბანძელაძე ი. ქართული საზომის დადგენის ისტორია-მეტროლოგიური ანალიზი.-თბ.,2023.-გვ.38.
არქიტექტურული ძეგლის ანაზომი თანამედროვე ტექნოლოგიით (3D სკანერით). ტექსტი ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
40.მეტეხის ტაძარი //ხმელიძე თ; ქაშიაშვილი ზ; ვანიშვილი თ; ქართული კულტურა და ხუროთმოძღვრება.-თბ.,2023.-გვ.142-144.