საქართველოს ისტორიულ ძეგლთა ბლიოგრაფიული ლექსიკონი

საწყისი | ძებნა | ბოლო განმარტება | მოგვწერეთ | შესვლა


<< თავიდან

წრომის ტაძარი (ხაშურის რ-ნი)

1.წრომი, როგორც ახალი ეტაპი ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორიულ განვითარებაში //ამირანაშვილი შ. ქართული ხელოვნების ისტორია.-თბ.,1971.-გვ.132-134.
ტაძრის ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
2.წრომის ტაძარი - მეორე ეტაპის მთავარი ძეგლი //ჩუბინაშვილი გ. ქართული ხელოვნების ისტორია.ტ.1.-თ.,1936.-გვ.145-168.
წრომის ტაძრის გუმბათოვანი ხუროთმოძღვრების თავისებურებანი. ტექსტს ახლავს არქ. ნ. სევეროვისა და ი. შარლემანის ჩანახატები (სურ.104-118; ტაბ.V-VII).
3. წრომი //ციციშვილი ირ. ქართული არქიტექტურის ისტორია.-თბ.,1955.-გვ.45
წრომის ტაძრის მხატვრულ-ხუროთმოძღვრული აღწერილობა და აგების თარიღი.
4.ხიმშიაშვილი ლ. რესტავრაციის ზოგიერთი საკითხი //ძეგლის მეგობარი.-1968.-კრ.14.-გვ.72-79.
ტაძრის აღდგენითი სამუშაოების შესახებ.
4.მატერიალური კულტურის ძეგლები //მაკალათია ს. ძამის ხეობა.-თბ.,1961.-გვ.16-19.
წრომის ტაძრის ხუროთმოძღვრება და ფასადთა გაფორმება - მოკლე მიმოხილვა. ტექსტს დართული აქვს ტაძრისა და საკურთხევლის კონქში შემორჩენილი მოზაიკის ფოტოები.
5.წრომი //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.ტ.XI.-თბ.,1987.-გვ.344.
მოკლე ცნობა ტაძრის არქიტურული ფორმებისა და ხუროთმოძღვრების შესახებ.
6.ციციშვილი ირ. ქართული ხელოვნების ისტორია.-თბ.,1995.-გვ.60-61;გვ.74.
ტაძრის საკურთხევლის კონქში შემორჩენილი VII საუკუნის მოზაიკის მიმოხილვა.
7.წრომი //ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1974.-გვ.33-35; გვ.112-113.
VII საუკუნის გუმბათოვანი ტაძრის - წრომის ვრცელი ხუროთმოძღვრული და მხატვრული ანალიზი. ტექსტს ახლავს ტაძრის გეგმა, განივი განაკვეთი ნ.სევეროვის ანაზომის მიხედვით.
8.წრომის ტაძარი. ჯვარის კვარცხლბეკი //ქართული წარწერების კორპუსი.-I.: აღმოსავლეთ და სამხრეთ საქართველო (V-X სს.).-თბ.,1980.-გვ.109-110; გვ.130-134; გვ.168-169.
ეკლესიისა და სტელის სწორკუთხა კვარცხლბეკის წარწერის მოკლე ანალიზი, შესრულების სავარაუდო თარიღი.
9.წრომი //საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა.ტ.5.-თბ.,1990.-გვ.457-460.
სოფლის აღმ.-ით ნაგები, გვიანდელი ფეოდალური ხანით დათარიღებული, წმ. მარინეს სახ. ეკლესიის აღწერილობა; განხილულია 626-634 წლებში ერისმთავარ სტეფანოზ II-ის დაკვეთით აშენებული და შემდეგ მრავალჯერ გადაკეთებული და აღდგენილი წრომის ტაძრის ხუროთმოძღვრება, მოხატულობა, მოზაიკა, ფასადთა შემკულობის დეტალები. აღნიშნულია, რომ აქ განვითარება ჰპოვა ახალმა ხუროთმოძღვრულმა პრინციპებმა, რომელთაც შემდეგში განსაზღვრეს ფეოდალური ხანის ქართული ხელოვნების ეტაპები. ტექსტს ერთვის საილუსტრაციო მასალა.
10.წრომის ტაძარი //მოსულიშვილი ჰ. ქართული ძეგლის სტრუქტურა IV-XIII სს. გუმბათოვანი არქიტექტურა.-თბ.,1983.-გვ.54-62; 136-137.
VII საუკუნის ტაძრის კომპოზიციური სტრუქტურის ფორმების კანონზომიერებათა შესახებ(ანაზომები ნ.სევეროვისა).
11.ხაშურის რაიონის ისტორიული ძეგლები //გოგოლაძე გ. ხაშურის რაიონი: გზამკვლევი.-თბ.,1970.-გვ.16-17. მოკლე ცნობა VII საუკუნით დათარიღებული წრომის გუმბათიანი ტაძრის შეახებ. ძეგლის ქტიტორად დასახელებულია ერისმთავარი სტეფანოზ მეორე (626-634 წწ.).
12.წრომი //ნაკაშიძე ლ. საქართველოს საქმაიანი და გამოჩენილი ადამიანები.-თბ.,2003.-გვ.122. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ემებზე.
მოკლე ცნობა წრომის გუმბათოვანი ტაძრის შესახებ . ტექსტს დართული აქვს ტაძრის ფოტო.
13.ლორთქიფანიძე ო. ძველი ქართული ფერწერიოს ისტორიიდან//ქართული სახვითი ხელოვნების საკითხები.-თბ.,1982.-გვ.47-49.
წრომის ტაძრის VII საუკუნის მოზაიკის ფრაგმენტის ანალიზი და შედარება ატენის XI საუკუნის დეკორთან.
14.ანდღულაძე ნ. წრომის ტაძარი // გაზ. "სოფლის ცხოვრება".-1988(10 ნოემბ.).-გვ.4.
15.კუჭავა ნ. წრომის ტაძარი // სახალხო განათლება.-2001.-(7 ნოემბ.).-გვ.41.
16.ნაციაშვილი ს. ძეგლის ახალი სიცოცხლე //გაზ. "სოფლის ცხოვრება".-1978(16 აგვ.).-გვ.4.
ძეგლის რესტავრაციის თაობაზე. მოხსენიებულია გ. ნარიაშვილი.
17.ქიქავა თ. წრომის ტაძარი // საქართველოს რესპუბლიკა.-2002(14 აპრ.).-გვ.8.
ტაძრის სარესტავრაციო სამუშაოებთან დაკავშირებული პრობლემები.
18.ხაჩიძე დ. წრომის ტაძარი // ლიხი.-1997.-N1.-გვ.122-124.
ტაძრის მოკლე აღწერილობა.
19.სხირტლაძე ზ. წრომის ტაძრის ისტორიისათვის //მაცნე: ისტორიის...სერია.-1985.-N3.-გვ.165-170.
ტაძრის საკურთხევლისა და სამკვეთლოს შორის არსებული ნიშის გვერდით 1979 წელს აღმოჩენილი ასომთავრული წარწერა - ისტორიული წყარო წმ. რაჟდენის წამებისა და მისი თავდაპირველი დაკრძალვის შესახებ. ძეგლის დათარიღება წარწერის პალეოგრაფიული ანალიზის საფუძველზე.
20.წრომის ტაძარი //საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის
ტაძრის მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ტექსტს ერთვის ძეგლის დეტალების ფოტოები.
21.ჟორდანია თ. ქრონიკები და სხვა მასალა საქართველოს ისტორიისა.-ტფ.,1892.-გვ.69-71.
წრომის ეკლესიის წარწერების ენობრივ-პალეოგრაფიული ანალიზი. მოხსენიებულია: ნ. მარი.
22.წრომი//ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1987.-გვ.25-28.
626-634 წლებში, ერისმთავარ სტეფანოზ მეორის მიერ აგებულ წრომის ტაძარში წარმოდგენილია ქართული ხუროთმოძღვრების ის ეტაპი, როდესაც დაიწყო სივრცის შინაგანი გაფორმების პრობლემის გადაწყვეტა - გუმბათის დადგმა შენობის ცენტრალურ ნაწილში, განსაკუთრებით გამოყოფილ სვეტებზე. განხილულია აღმ. და დას. ფასადების, ტაძრის კონქში შემორჩენილი მოზაიკის ფრაგმენტების ვრცელი აღწერილობა.
23.Асеев Ю., Джулай В. Давнина грузинська i давнина украiнська //Хронiка.-200-2001.-Вип.44.-с.5-9.
ინტერვიუ უკრაინელ არქიტექტორ იური ასეევთან საქართველოსა და უკრაინის სიძველეთა შესახებ. მოცემულია წრომის არქიტექტურის მოკლე განხილვა. ინტერვიუ ჩაიწერა ვიქტორ ჯულაიმ.
24.ბაქრაძე დ. ბატონო რედაქტორო! //გაზ. ”დროება”.-1884(22 მარტი).-N64.-გვ.2-3.
ეკლესიის არქეოლოგიური მნიშვნელობის შესახებ.
25.ჯანაშვილი მ. მცირე შენიშვნა //გაზ. ”დროება”.-1882(21 აპრ.).-N81.-გვ.2.
26.დავითისშვილი ზ. ქართლიდამ, 26 მარტს //გაზ. ”დროება”.-1882(16 აპრ.).-N77.-გვ.2-3.
წრომის ეკლესიის აღწერილობა. ცნობები წმ. რაჟდენის შესახებ.
27."წერა-კითხვის საზოგადოებას" მოუვიდა სოფ. წრომიდამ... //გაზ. "ივერია”.-1891(20 სექტ.).-N200.-გვ.2.
28.ახალი ამბავი //გაზ. ”ივერია”.-1892(10 ივნ.).-N119.-გვ.1.
ტაძრის აღწერილობა და განახლების განზრახვა.
29.მჭედლიშვილი ბ. წრომის ტაძარი //მნათობი.-1988.-N11.-გვ.153-158.
ძეგლის აგების თარიღის განსაზღვრა ტაძრის წარწერის, მოზაიკური მხატვრობის, არქიტექტურული ფორმებისა და ისტორიული წყაროების მიხედვით.
30.ხოშტარია დ. კაპიტელი წრომის ტაძრიდან //ახალგაზრდა მეცნიერთა რესპუბლიკური კონფერენცია მიძღვნილი ლ. რჩეულიშვილის დაბადების 80 წლისთავისადმი. მუშაობის გეგმა და მოხსენებათა თეზისები. 1989 წლის 27-28 აპრილი.-თბ.,1989.-გვ.7-8.
31. დავრიშაშვილი ი. ქართული ხუროთმოძღვრება // ჯ. ”გუშაგი”.-1989.-N18.-გვ.66-67.
32.ბერიძე ვ. ადრეფეოდალური ხანის ქართული ხელოვნება //საქართველოს ისტორიის ნარკვევები.II.-თბ.,1973.-გვ.628-629.
მოკლე ინფორმაცია VII საუკუნის ძეგლის - წრომის ტაძრის შესახებ.
33.Смирнов Я. Цромская мозаика.-Тб.,1935.
34.Гомелаури И., Кения Р. Каталог проектов, обмеров и рисунков академика архитектуры Н.П. Северова //Ars Georgica. Серия - В.-1964.-N6.-С.205-207.
35.Шмерлинг Р. Малые формы в архитектуре средневековой Грузии.-Тб.,1962.-С.31.
36.Северов Н. Архитектурный образ Цроми //Ars Georgica. Разыскания Института истории грузинского искусства.-1950.-С.[13-14]//Северов Н. Памятники грузинского зодчества.-М.,1947.-С.174-175.
37.Путеводитель к выставке древне-грузинской архитектуры.-Тифл.,1035.-32 с. с илл.
38.Памятники культуры Грузии. Каталог выставки.-Тб.,1967.-С.104 с илл.
39.Мшвениерадзе Д. Строительное дело в древней Грузии.-Тб.,1952.-С.103-106 с илл.//Мшвениерадзе Д. Некоторые вопросы строительного искусства в древней Грузии.-Тб.,1949.-С.9-10 с рис.
40.Гордеев Д. Краткий отчет о командировке в Кахетию и Горийский уезд летом 1917 г.-Тифл.,1919.-С.29-34.
41.Джанберидзе Н., Кинцурашвили С. Каталог выставки "Грузинская архитектура".-Тб.,1958.-С.20 с илл.
42.Джанберидзе Н. Архитектурные памятники Грузии.-Л.,1973.-С.8-9; С.143 с илл.
43.Материалы по археологии Кавказа. Вып.IV.-М.,1894.-С.185, 193 с табл.
44.Лафонтен-Дозонь Ж. Исследования по декоративным программам средневековых церквей Грузии в связи с византийской монументальной живописью //II Международный симпозиум по грузинскому искусству.-Тб.,1977.-27с.
45.Вирсаладзе Т. Основные этапы развития грузинской средневековой монументальной живописи.-Тб.,1977.-С.2-3.
46.Туманишвили Дм. Ктипологии восточно-христианской архитектуры //IIМеждународный симпозиум по грузинскому искусству.-Тб.,1977.-С.4-5, 8.
47.Чубинашвили Г. Цроми. Из истории грузинской архитектуры первой трети VII века.-М.,1969.-115с.- с табл.
48.Мелитаури К. Крепости дофеодальной и раннефеодальной Грузии.II.-Тб.,1971.-С.16-19 с илл.
49.Беридзе В. Архитектура Грузии.-М.,1948.-С.29-31 //Беридзе В. Грузинская культовая архитектура IV-VII веков.-Тб.,1977.-С.14.
50.Амиранашвили Ш. История грузинской монументальной живописи.Т.1.-Тб.,1957.-С.23-30.
51.წრომის ტაძარი //არქიტექტურის რესტავრაცია საქრთველოში. ისტორიოგრაფია, ტრადიცია, გამოცდილების ანალიზი.-თბ.,2012.-გვ.171-175.
ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტოები.
52.წრომი //შუბითიძე ვ. ქართული ციხესიმაგრეები და ეკლესია-მონასტრები.-თბ.,2012.-გვ.90-91. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე.
53.წრომის ტაძარი. განვითარების ახალი გზების ძიების პერიოდი (V11 საუკუნის პირველი მესამედი) //მოსულიშვილი ჰ. ქართული ხუროთმოძღვრული ძეგლების სტრუქტურა.-თბ.,2012.-გვ.51-58.
წრომის ტაძრის გეგმის აგების სტადიები. შიდა სივრცისა და გარე მოცულობის ანალიზი. ტექსტს ახლავს ნახაზები.
54.წრომის ტაძარი //საქართველოს ისტორია (საკითხავი წიგნი ილუსტრაციებით).-თბ.,2021.-ტ.2.-გვ.175.
არქიტექტურა, ტაძრის გეგმა, ნახაზები.
55.წრომი //ბანძელაძე ი. ქართული საზომის დადგენის ისტორია-მეტროლოგიური ანალიზი.-თბ.,2023.-გვ.22.
არქიტექტურული ძეგლის ანაზომი თანამედროვე ტექნოლოგიით (3D სკანერით). ტექსტი ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
56.წრომის ტაძარი //ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორია. საქართველოს ისტორიის პალიტრა. თხუთმეტტომეული.-თბ.,2002.-ტ.9.-გვ.110-112.
57.წრომის ტაძარი //ხმელიძე თ; ქაშიაშვილი ზ; ვანიშვილი თ; ქართული კულტურა და ხუროთმოძღვრება.-თბ.,2023.-გვ.176-178.








 
 საქართველოს ეროვნული ბიბლიოთეკა