საქართველოს ისტორიულ ძეგლთა ბლიოგრაფიული ლექსიკონი

საწყისი | ძებნა | ბოლო განმარტება | მოგვწერეთ | შესვლა


<< თავიდან

ოთხთა ეკლესია (თურქეთი)

1.ბოლქვაძე თ. იმოგზაურეთ ტაო-კლარჯეთში /ბურჯი ეროვნებისა.-2003.-N1-2.-გვ.20-23.
ოთხთა ეკლესიის თანამედროვე მდგომარეობის შესახებ.
2.ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება.-თბ.,1974.-გვ.43; 125-126.
მოკლე ცნობა ოთხთა ეკლესიის არქიტექტურაზე.
3.ვირსალაძე თ. წმინდა სოფიის გამოსახულება ოთხთას ეკლესიის მოხატულობაში //ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის XXVI სამეცნიერო სესიის გეგმა და მოხსენებათა თეზისები. 1987 წლის 29 და 30 იანვარი.-თბ.,1981.-გვ.24-27.
ოთხთა ეკლესიის მოხატულობის თეოლოგიურ-იკონოგრაფიული გააზრება.
4.გუგუნავა ალ. მოგზაურობა ისტორიულ სამხრეთ საქართველოში.-თბ.,1996.-გვ.24-25.
მოკლე ცნობა X საუკუნით დათარიღებული, სამნავიანი ბაზილიკის - ოთხთა ეკლესიის სამონასტრო კომპლექსის თანამედროვე მდგომარეობის შესახებ. აღნიშნულია ეკლესიის კედლებზე შემორჩენილი ფრესკების ფრაგმენტების თაობაზე. მოხსენიებულნი არიან: XI საუკუნის მოღვაწე გიორგის მთაწმინდელი, კალიგრაფი გაბრიელ პატარაი(X ს.).
5.ოთხთა ეკლესია //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.ტ.VII.-თბ.,1984.-გვ.505.
ცნობები ჭოროხის აუზში მდებარე X საუკუნის ძეგლის - ოთხთა (სამნავიან ბაზილიკურ) ეკლესიაზე.
6.ოთხთა ეკლესია ("დორთ-ქილისე") //ქართული წარწერების კორპუსი.I.: აღმოსავლეთ და სამხრეთ საქართველო (V-X სს.).-თბ.,1980.-გვ.287-289.
ოთხთა ეკლესიის სამონასტრო კომპლექსის მოკლე ისტორია, მდებარეობა, წარწერების - მოსახსენებელი დავით კურაპალატისა და ხურსი ერისთავთ-ერისთავისა - აღწერილობა. მოხსენიებულია ექვ.თაყაიშვილი. მოცემულია საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.109).
7.ციცხვაია ლ. ოთხთა ეკლესიის მონასტრის ზედა სამლოცველო //სამეცნიერო შრომების კრებული. ხელოვნებათმცოდნეობა.-2001.-N2.-გვ.209-211. რეზ. ინგლისურ ენაზე.
1998 წლის აგვისტოში ტაო-კლარჯეთში მოწყობილი სამეცნიერო
ექსპედიციის შედეგები (გრაფიკული და ფოტოფიქსაცია).
8.დიდი ხუთეული ტაოთა: ოთხთა ეკლესია //გივიაშვილი ი., კოპლატაძე ი. ტაო-კლარჯეთი.-თბ.,2004.-გვ.175-182.
ართვინის ვილაიეთში, სოფ.თექალედან ხუთ კილომეტრში მდებარე ძეგლის შესწავლის ისტორია, მონასტრის მთავარი ტაძრის - სამნავიანი ბაზილიკის ხუროთმოძღვრული აღწერილობა, მოხატულობის თეოლოგიურ-იკონოგრაფიული ანალიზი. მოხსენიებულნი არიან: ვ.ჯობაძე, ექვ.თაყაიშვული, ვ.ბერიძე, მ. და ჟ. ტიერები, ზ.სხირტლაძე, დ.ხოშტარია, ქ.აბაშიძე , ე.პრივალოვა და სხვები. ტექსტს დართული აქვს მდიდარი ფოტომასალა.
9. ციციშვილი ირ. ქართული ხელოვნების ისტორია.-თბ.,1995.-გვ.108-109.
ოთხთა ეკლესიის სატრაპეზოს მოკლე აღწერილობა.
10.ტაო-კლარჯეთის კედლის მხატვრობა //ამირანაშვილი შ. ქართული ხელოვნების ისტორია.-თბ.,1971.-გვ.195-199.
ტაძრის მოკლე მიმოხილვა, მხატვრული ანალიზი.
11.ალექსიძე ნ. ხოშტარია დ. ახალი ცნობები ტაო-კლარჯეთის სიძველეთა შესახებ //ლიტერატურა და ხელოვნება.-1991.-N1.-გვ.117-161.
ოთხთა ეკლესიის დეტალური აღწერილობა.
12.მარსაგიშვილი გ. ოთხთა ეკლესიის მონასტრის ზედა (არსენისეული) ეკლესია //საქართველოს ხელოვნების მუზეუმის თანამშრომრლთა შრომების კრებული. ნარკვევები.V.-1999.-გვ.89-95.
ძეგლის ხუროთმოძღვრული დახასიათება, ასომთავრული წარწერების მიმოხილვა, დათარიღება.
13.ტაო-კლარჯეთის ძეგლების ფოტოთეკა //ფონდი "ღია საზოგადოება საქართველო" ეროვნული კულტურული მემკვიდრეობის პროგრამა. საანგარიშო კრებული.-1998.-გვ.113-114. ტექსტი ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
ოთხთა ეკლესიის ხუროთმოძღვრული დახასიათება.
14.ოთხთა ეკლესიის მონასტერი //ჯობაძე ვ. ადრეული შუა საუკუნეების ქართული მონასტრები ისტორიულ ტაოში, კლარჯეთსა და შავშეთში.-თბ.,2007.-გვ.180-202.
ოთხთა ეკლესიის მონასტრის, მთავარი ბაზილიკის, აღმოსავლეთ და დასავლეთ ფასადების, ინტერიერის, საკურთხევლის, მიმდებარე ოთახებისა და სატრაპეზოს აღწერილობა, ტაძრის აგებისა და მოხატულობის დათარიღება. მოსაზრება ტაძარში სემინარიის არსებობის თაობაზე, წარწერების პალეოგრაფიული და ენობრივი ანალიზი. მოხსენიებულია ე. თაყაიშვილი. ტექსტს დართული აქვს ილუსტრაციები (N53-60)და ტაბულები (216-240).
15.ოთხთა ეკლესია //საქართველოს სულიერი საგანძური.წ.I.-თბ.,2005.-გვ.127.
X საუკუნის ძეგლის მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე. დართულია ტაძრის საერთო ხედის ფოტო.
16.პრივალოვა ეკ. ზოგი რამ ტაო-კლარჯეთის მოხატულობის შესახებ //სვეტიცხოვლობისადმი მიძღვნილი პირველი სამეცნიერო კონფერენცია 11-13 ოქტომბერი, 1995: საქართველოს ეკლესიის, ქართული სასულიერო მწერლობის და ქრისტიანული ხელოვნების ისტორიის საკითხები.-თბ.,1998.-გვ.314-336. რეზ. ინგლ. ენაზე.
ოთხთა ეკლესის, იშხნის, ოშკისა და ხახულის მოხატულობის ვრცელი ანალიზი. მოხსენიებულნი არიან: ექვ. თაყაიშვილი, ნიკოლ და მიშელ ტიერები, დ. უინფილდი, ნ. ალექსიძე, დ. ხოშტარია. ტექსტს დართული აქვს ძეგლების ფოტოები.
17.ლორთქიფანიძე ი. ძველი ძველი ქართული ფერწერის ისტორიიდან //ქართული ხელოვნების საკითხები.-თბ.,1982.-გვ.50-57.
ოთხთას ეკლესიის ფრესკული მხატვრობის შესრულების თავისებური მანერის შესახებ (ახალი სკოლა-მონუმენტური მხატვრობა, XI ს.).
18.იშლერი ბიულენთ ოშკის იოანე ნათლისმცემლის ეკლესიის სარესტავრაციო სამუშაოები და იუსუფელის ხეობის ნაგებობები //ორიენტალისტი.-2003-2004.-ტ.2.-გვ.130-133. ტექსტი თურქულ და ქართულ ენებზე.
გადარჩენის მიზნით ოთხთა ეკლესიაზე თურქ ხელოვნების ისტორიკოსთა მიერ ჩატარებული სამუშაოები.
19.ციცხვაია ლ. ოთხთა ეკლესიის მონასტრის ზედა სამლოცველო //ძეგლის მეგობარი.-2000.-N3(110).-გვ.16-27 //სამეცნიერო შრომების კრებული: ხელოვნრბასთმცოდნეობა.-2001.-N2.-გვ.209-222. რეზ. ინგლ. ენაზე.
სამლოცველოს ხუროთმოძღვრული დახასიათება და ინტერიერის მხატვრულ-კონსტრ
მასალები ნაგებობის სრულყოფილად შესწავლისათვის.
20.ჯაბუა ნ. ქრისტიანული ტაძრის არქიტექტურული ტიპები შუა საუკუნეების საქართველოში.-თბ.,2012.-გვ.28-29.
ოთხთა ეკლესიის სამნავიანი ბაზილიკის მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა.
21.Гомелаури И., Кения Р. Каталог проектов, обмеров и рисунков академика архитектуры Н.П. Северова //Ars Georgica.Серия В.-1964.-N6.-С.194.
22.Дорт-Килиса //Закарая П. Зодчество Тао-Кларджети.-ТбБ.-1990.-С.106; С.127-134.
23.Унифельд Д. Некоторые примеры раннехристианского влияния на памятники Тао-Кларджети //IIМеждународный Симпозиум по грузинскому искусству.-Тб.,1977.-С.1-2; С.5-6; С.11-12.
24.Путеводитель к выставке древне-грузинской архитектуры.-Тифл.,1935.-32с. с илл.
25.Лафонтен-Дозонь Ж. Исследования по декоративным программам средневековых церквей Грузии в связи с византийской монументальной живописью //II Междунардный симпозиум по грузинскому искусству.-Тб.,1977.-С.5.
26.ოთხთა ეკლესია //შუბითიძე ვ. ქართული ციხესიმაგრეები და ეკლესია-მონასტრები.-თბ.,2012.-გვ.145. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე.
27.ოთხთა ეკლესია//გველესიანი გ. საქართველოს ეკლესია-მონასტრები.-ქუთ.,2013.-გვ.73-74.
28.ოთხთა//იმოგზაურე ტაო–კლარჯეთში.–თბ.,2014.–გვ.56–57.
ოთხთა ეკლესიის არქიტექტურულ–მხატვრული თავისებურებანი. ტექსტს ახლავს ფოტოები.
29.ოთხთა//გუჩმაზაშვილი ქ. სტუდენტური ექსპედიცია თურქეთში. ნარკვევები. ლექსიკონი.–თბ.,2014.–გვ.92–98.
ტექსტს ახლავს ტაძრის ფოტოები და რეზიუმე ინგლ. ენაზე.
30.ოთხთა ეკლესია //ტაო-კლარჯეთი. ისტორიისა და კულტურის ძეგლები [კატალოგი].-თბ.,2017.-გვ.35-36.
31.ოთხთა ეკლესია //ექვთიმე თაყიშვილი და ტაო-კლარჯეთი:[კრებული].-თბ.,2017.-გვ.138-145. ტექსტს ახლავს მდიდარი ფოტომასალა.
32.ოთხთა ეკლესია //თაყაიშვილი ექვ. თხზულებანი. ტ.I.-
თბ.,2016.-გვ.379-391.
33.ოთხთა //გრძელიშვილი ნ. რელიგიური ტურიზმი.-თბ.,2018.-გვ.186-187.
34.ოთხთა //ნონეშვილი ა. ქართული კულტურა უცხოეთში 100 მოღვაწე და ძეგლი.-თბ., 2017.-გვ.54.
ტექსტს ახლავს ფერადი ფოტო.
35.ოთხთა ეკლესია //კუდავა ბ. ტაო-კლარჯეთი. ფოტოემოციები.-თბ.,2019.-გვ.35-39.
36.ოთხთა //ფუტკარაძე ო. შორეული ახლობლები:მოთხრობები თურქეთის საქართველოსა და ქართველებზე.-ბათუმი.,2021.-გვ.120-121.
37.ოთხთა //ფუტკარაძე ო. შორეული ახლობლები:მოთხრობები თურქეთის საქართველოსა და ქართველებზე.-ბათუმი.,2021.-გვ.173--174.
38.ოთხთა //კალანდია გ. ქართველები მსოფლიო ისტორიაში ტ. 3.-თბ.,2021.-გვ.37-38.
სამნავიანი ბაზილიკის ისტორია, არქიტექტურა, კედლის მხატვრობის ფრაგმენტები. ტექსტს ახლავს ფერადი ფოტომასალა.
39.ოთხთა //საქართველოს ისტორია (საკითხავი წიგნი ილუსტრაციებით).-თბ.,2021.-ტ.2.-გვ.184.
მდებარეობა, არქიტექტურა, მხატვრობა, სამარხი-ეკვდერი.
40.ოთხთა ეკლესია და პარხალი //ქადაგიშვილი ლ. მამული ჩვენი ტაო-კლარჯეთი.-თბ.,2018.-გვ.102-103.
41.ოთხთა //ქართული ხუროთმოძღვრების ისტორია. საქართველოს ისტორიის პალიტრა. თხუთმეტტომეული.-თბ.,2002.-ტ.9.-გვ.132-133.
 
 საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა