ლირიკული გადახვევა

ავტორის მიერ ამბის თხრობის დროებითი შეწყვეტა და პირადი აზრის ან შთაბეჭდილების უშუალო გამოხატვა, რაც გვიადვილებს მხატვრული ნაწარმოების თემისა და იდეის გარკვევას.

მხატვრულ ნაწარმოებში ავტორი ზოგჯერ წყვეტს გმირის ამბის თხრობას, თავს ანებებს გარეგან მოვლენათა აღწერას და უშუალოდ გვიხატავს თავის პირად შთაბეჭდილებას, რომელიც მან ამა თუ იმ მოვლენისაგან მიიღო.

ნ. ბარათაშვილი პოემაში „ბედი ქართლისა” გვიჩვენებს იმ მიზეზებს, რომელთაც გამოიწვიეს საქართველოს რუსეთთან შეერთება, აგვიწერს მოქმედ პირთა სულისკვეთებას, შემდეგ უეცრად თავს ანებებს მოქმედების აღწერას, წყვეტს მოქმედ პირთა შორის საუბარს და უშუალოდ გამოთქვამს თავის პირად აღტაცებას სოფიოს პიროვნებით. იმავე დროს გამოთქვამს მწუხარებას იმის გამო, რომ მისი ეპოქის ქართველი ქალები გადაგვარდნენ, რომ მათთვის უცხოა სოფიოს მაღალი პატრიოტული გრძნობა:

„ჰოი, დედანო, მარად ნეტარნო,
კურთხევა თქვენდა, ტკბილ სახსოვარნო!
რა იქნებოდა, რომ ჩვენთა დედათ
სულიცა თქვენი გამოჰყოლოდათ?
ვინღა ჰყავს გულის შემატკივარი
მამულს ასული, ახლა თქვენგვარი”?

ამის შემდეგ ავტორი თავს ანებებს პირად მსჯელობას სოფიოს საქციელისა და ავტორის ეპოქის ქართველი ქალების შესახებ და კვლავ თავისი გმირების მდგომარეობისა და მოქმედების აღწერას აგრძელებს:

„რა მოახლოვდა ქალაქსა მეფე,
დიდხანს უჭვრეტდა ცრემლთა აღმჩქეფე!..”

აღნიშნული ეპიზოდი ლირიკული გადახვევის საუკეთესო ნიმუშია.

თუმცა ლირიკული გადახვევა მეორეხარისხოვანი კომპოზიციური საშუალებაა, მაგრამ მისი გამოყენება მწერალს უადვილებს ამა თუ იმ მოვლენისა და თვით მოვლენისადმი მისი დამოკიდებულების უშუალოდ და მეტი სისრულით გამოხატვას.