|
|
| (ერთი მომხმარებლის 3 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) |
| ხაზი 1: |
ხაზი 1: |
| − | '''აგური''' − თიხის სამშენებლო მასალა. იგი სწორკუთხა პარალელეპიპედის ფორმის მტკიცე და ყინვაგამძლე, უძველეს საშენ მასალას წარმოადგენდა. | + | '''აგური''' |
| | | | |
| − | აგური დაყალიბებული თიხა იყო და მინერალური წარმოშობის ისეთი სხვადასხვა მინარევისაგან შედგებოდა, როგორიც იყო თიხა, ტრეპელი და კვარცის ქვიშა. ტერმინი აგური ქართულ წყაროებში X საუკუნიდან გვხვდება, მანამდე ალიზის სახელწოდებით იყო ცნობილი. [[ათონის ივერთა მონასტერი|ათონის ივერთა მონასტრი]]ს XII საუკუნის ერთ-ერთი [[აღაპი|აღაპიდან]] ჩანს, რომ [[საქართველო|საქართველოში]] მოჭიქული აგურიც მზადდებოდა. ძველი მეთუნეები აგურს გაცრილი აყალო მიწისგან ამზადებდნენ, რომელსაც ქვიშის მესამედი ნაწილი ერეოდა. გაცრილ-დაბეგვილ ფხვიერ მიწას ოსტატები გასუფთავებულ ადგილზე − „კალოზე” დაყრიდნენ და წყლით დაალბობდნენ. დაზელილი თიხა დაზგაზე თავსდებოდა და მისი ყალიბით „მოჭრა” იწყებოდა. საქართველოში გავრცელებული იყო, როგორც ოთხაგურიანი, ისე ორაგურიანი ყალიბი. შლამგამოვლებული ყალიბის „თვალში” სააგურე გუნდებს „ჩააგდებდნენ”, ფიცარ-საფხეკს სინგირს გადაუსვამდნენ და ზედაპირს გაასწორებდნენ. ყალიბს სუფთა გადავაკებულ სააგურე კალოზე წამოაპირქვავებდნენ. აგური იჭრებოდა და მზეზე შრებოდა. გამშრალ აგურს [[ქურა]]ში ჩაალაგებდნენ და გამოწვავდნენ.
| |
| | | | |
| − | აგურის ქურა სხვადასხვა ზომის იყო. ორსართულიანი ქურის დაბლა ნაწილში ცეცხლი ინთებოდა, მაღლა ქურაში კი − აგური ისე უნდა დალაგებულიყო, რომ ცეცხლს ყველა მიმართულებით „ემუშავა”. გამოწვის პროცესი ცეცხლის „მძიმედ” მიცემით − „დაბოლებით” იწყებოდა, რომელიც ერთიდან სამ დღემდე გრძელდებოდა. აგურის მთლიანად გამოწვას ერთი კვირა სჭირდებოდა.
| + | * [[აგური (სამშენებლო მასალა)|აგური]] — სამშენებლო მასალა |
| | + | * [[აგური (მითოსური ხალხი)|აგური]] — მითოსური ხალხი |
| | | | |
| − | ძველად, უმთავრესად კვადრატული ფორმის აგურს ამზადებდნენ. ანტიკურ და ადრეფეოდალურ ხანაში მისი ზომა 46-54 სმ-ს, სისქე კი 10-11 სმ-ს აღწევდა. შუასაუკუნეებში აგურის ზომა 21-25 სანტიმეტრამდე შემცირდა. მისი სისქე 4-7 სმ იყო. თანდათანობით, 40-50 წლები-დან ქართული აგური ხმარებიდან გამოსულა და მისი ადგილი რუსულ აგურს დაუკავებია. შესაბამისად, აგურის ჭრის ტექნიკაც შეცვლილა, თუმცა აგურის მიწის მოთხრა-დაზელვისა და გაშრობა-გამოწვის ტრადიცია ძველებურად გაგრძელებულა. ქართული აგურის კეთება ძნელი იყო − დროცა და ძალაც მეტი სჭირდებოდა. ერთი კალაპოტით ერთი ქართული აგური იჭრებოდა, რუსულით კი − ოთხი.
| |
| | | | |
| − | | + | [[კატეგორია:მრავალმნიშვნელოვანი]] |
| − | | + | |
| − | ==ლიტერატურა==
| + | |
| − | ბოჭორიშვილი, 1949; ჯღამაია, 1968; ზანდუკელი, 1982; ქართული მატერიალური კულტურის... 2011:20.
| + | |
| − | | + | |
| − | ==წყარო==
| + | |
| − | [[ქართველი ხალხის ეთნოლოგიური ლექსიკონი აჭარა]]
| + | |
| − | [[კატეგორია:საშენი მასალა]] | + | |
