ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძარი
(ახალი გვერდი: '''ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძარი''' - (IX-XII სს.), ქართული ...) |
(→წყარო) |
||
| (ერთი მომხმარებლის 4 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 3: | ხაზი 3: | ||
ანაკოფია შუა საუკუნეების ციხე-ქალაქი იყო [[საქართველო]]ში, ქართულ საისტორიო წყაროებში პირველად მოხსენიებულია მურვან ყრუს ლაშქრობასთან დაკავშირებით, VIII სს. 30-იან წწ., როდესაც არაბთაგან ტაძრის აღების მცდელობა მარცხით დამთავრდა. იგი ახლად შექმნილი აფხაზთა სამეფოს მთავარ ქალაქად იქცა და ქუთაისის დედაქალაქად გამოცხადების შემდეგაც არ დაუკარგავს მნიშვნელობა. ერთიანი საქართველოს აღდგენის შემდეგ ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძარი იყო „თავადი ციხეთა აფხაზეთისათა“ („[[ქართლის ცხოვრება]]“). XIV ს–იდან იგი თანდათან დაკნინდა. XVII ს. სამეგრელოს მთავარმა ლევან დადიანმა მას ზღუდე შემოავლო. 1875 წ. ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძრის ნანგრევებთან დაარსდა ახალი ათონის რუსული მონასტერი, რომლის სახელი ეწოდა მთელ იმ ადგილსაც ([[ახალი ათონის მონასტერი|ახალი ათონის სვიმონ კანანელის სახ. მონასტერი]]). ვახუშტი ბატონიშვილის ცნობით, ანაკოფია „იყო ქალაქი კეთილი, შვენიერი, ზღვასა ზედა წაშენებული და შემდგომად ბაგრატიონთაგან უმეტეს განდიდებული, რომლისა ზღვასა შინა სვეტნი ორმოცამდე დღესაც ჩანან“. | ანაკოფია შუა საუკუნეების ციხე-ქალაქი იყო [[საქართველო]]ში, ქართულ საისტორიო წყაროებში პირველად მოხსენიებულია მურვან ყრუს ლაშქრობასთან დაკავშირებით, VIII სს. 30-იან წწ., როდესაც არაბთაგან ტაძრის აღების მცდელობა მარცხით დამთავრდა. იგი ახლად შექმნილი აფხაზთა სამეფოს მთავარ ქალაქად იქცა და ქუთაისის დედაქალაქად გამოცხადების შემდეგაც არ დაუკარგავს მნიშვნელობა. ერთიანი საქართველოს აღდგენის შემდეგ ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძარი იყო „თავადი ციხეთა აფხაზეთისათა“ („[[ქართლის ცხოვრება]]“). XIV ს–იდან იგი თანდათან დაკნინდა. XVII ს. სამეგრელოს მთავარმა ლევან დადიანმა მას ზღუდე შემოავლო. 1875 წ. ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძრის ნანგრევებთან დაარსდა ახალი ათონის რუსული მონასტერი, რომლის სახელი ეწოდა მთელ იმ ადგილსაც ([[ახალი ათონის მონასტერი|ახალი ათონის სვიმონ კანანელის სახ. მონასტერი]]). ვახუშტი ბატონიშვილის ცნობით, ანაკოფია „იყო ქალაქი კეთილი, შვენიერი, ზღვასა ზედა წაშენებული და შემდგომად ბაგრატიონთაგან უმეტეს განდიდებული, რომლისა ზღვასა შინა სვეტნი ორმოცამდე დღესაც ჩანან“. | ||
| − | ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძარი დგას დღევანდელი საკურორტო დასახლების შუაგულში. IX-X სს. მომცრო [[ჯვარ-გუმბათოვანი შენობა|ჯვარგუმბათოვანი ნაგებობა]], ოთხ ბურჯზე დამყარებული [[გუმბათი]]თ, აღმოსავლეთით სამი შვერილი [[აფსიდა|აფსიდითა]] და დასავლეთ მხარეს ნართექსით, დღეს სრული სახით წარმოგვიდგება, მაგრამ ბევრი რამ აქ 1882 წ. აღდგენა-შეკეთების ნაყოფია (გუმბათი, პერანგის საკმაოდ დიდი ნაწილი, აღმოსავლეთ სარკმლების მოჩარჩოება); იმ დროსვე მოშალეს შესასვლელებთან მდგარი დიდი კარიბჭეების ნაშთებიც. ამასთან, როგორც ძვ. ფოტოსურათები და ე. ვეიდენბაუმის რესტავრაციამდელი ჩანახატები მოწმობს, შემკეთებლები ეცადნენ, არც ძვ. პროპორციები დაერღვიათ და არც ხუროთმოძღვრული სამკაული გაემეორებინათ (სამხრეთ კარზე გამოსახული ჯვარი და ბერძნ. წარწერა პირვანდელია). | + | ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძარი დგას დღევანდელი საკურორტო დასახლების შუაგულში. IX-X სს. მომცრო [[ჯვარ-გუმბათოვანი შენობა|ჯვარგუმბათოვანი ნაგებობა]], ოთხ ბურჯზე დამყარებული [[გუმბათი]]თ, აღმოსავლეთით სამი [[შვერილი]] [[აფსიდა|აფსიდითა]] და დასავლეთ მხარეს ნართექსით, დღეს სრული სახით წარმოგვიდგება, მაგრამ ბევრი რამ აქ 1882 წ. აღდგენა-შეკეთების ნაყოფია (გუმბათი, პერანგის საკმაოდ დიდი ნაწილი, აღმოსავლეთ სარკმლების მოჩარჩოება); იმ დროსვე მოშალეს შესასვლელებთან მდგარი დიდი კარიბჭეების ნაშთებიც. ამასთან, როგორც ძვ. ფოტოსურათები და ე. ვეიდენბაუმის რესტავრაციამდელი ჩანახატები მოწმობს, შემკეთებლები ეცადნენ, არც ძვ. პროპორციები დაერღვიათ და არც ხუროთმოძღვრული სამკაული გაემეორებინათ (სამხრეთ კარზე გამოსახული ჯვარი და ბერძნ. წარწერა პირვანდელია). |
| − | თავისი კომპოზიციისა და კონსტრუქციის თავისებურებებით (პასტოფორიუმები დას. კედლის გარეშე; აფრები), ისევე, როგორც საერთო იერით, ტაძარი აფხაზეთის სხვა თანადროულ ეკლესიებთან ავლენს მსგავსებას. ეს ადგილი წმ. მოციქულის სიმონ კანანელის მოღვაწეობის ასპარეზი იყო, XIX საუკუნიდან კი ეკლესია მის განსასვენებლადაც ითვლება (თუმცა ძვ. ქართ. მწერლობა მისი დაკრძალვის ადგილად ახლანდ. [[რუსეთის ფედერაცია]]ში მდებარე ნიკოფსიას ასახელებს). ახალ ათონში, ე.წ. „ივერიის მთაზე“, ანაკოფიის ძველი ციხის ნანგრევებში არის მომცრო ცალნავიანი ეკლესიის ნანგრევები (VIII-IX სს.),სადაც, „ქართლის ცხოვრების“ ცნობით, ოდესღაც ღვთისმშობლის ხელთუქმნელი, იქვე ახლოს ნაპოვნი ხატი ესვენა. XIX ს. რუსმა ბერებმა მასში დაბალი კედელი ააშენეს, რომელშიც დანგრეული ეკლესიების ჩუქურთმიანი და გამოსახულებიანი ქვები ჩააყოლეს გადასარჩენად და დასაცავად. XIX საუკუნეში აქვე, ათონის მთის რუსული მონასტრის მეტოქად აგებული წმ. სვიმონ ქანანელის დიდი რუსული მონასტერი, მისი მრავალრიცხოვანი, მკვიდრად ნაგები, მოხატული ნაგებობებით ე.წ. „რუსულ-ბიზანტიური“ სტილის ნიმუშია. | + | თავისი კომპოზიციისა და კონსტრუქციის თავისებურებებით (პასტოფორიუმები დას. კედლის გარეშე; [[აფრა (არქიტექტურა)|აფრები]]), ისევე, როგორც საერთო იერით, ტაძარი აფხაზეთის სხვა თანადროულ ეკლესიებთან ავლენს მსგავსებას. ეს ადგილი წმ. მოციქულის სიმონ კანანელის მოღვაწეობის ასპარეზი იყო, XIX საუკუნიდან კი ეკლესია მის განსასვენებლადაც ითვლება (თუმცა ძვ. ქართ. მწერლობა მისი დაკრძალვის ადგილად ახლანდ. [[რუსეთის ფედერაცია]]ში მდებარე ნიკოფსიას ასახელებს). ახალ ათონში, ე.წ. „ივერიის მთაზე“, ანაკოფიის ძველი ციხის ნანგრევებში არის მომცრო ცალნავიანი ეკლესიის ნანგრევები (VIII-IX სს.),სადაც, „ქართლის ცხოვრების“ ცნობით, ოდესღაც ღვთისმშობლის ხელთუქმნელი, იქვე ახლოს ნაპოვნი ხატი ესვენა. XIX ს. რუსმა ბერებმა მასში დაბალი კედელი ააშენეს, რომელშიც დანგრეული ეკლესიების ჩუქურთმიანი და გამოსახულებიანი ქვები ჩააყოლეს გადასარჩენად და დასაცავად. XIX საუკუნეში აქვე, ათონის მთის რუსული მონასტრის მეტოქად აგებული წმ. სვიმონ ქანანელის დიდი რუსული მონასტერი, მისი მრავალრიცხოვანი, მკვიდრად ნაგები, მოხატული ნაგებობებით ე.წ. „რუსულ-ბიზანტიური“ სტილის ნიმუშია. |
''დ. თუმანიშვილი'' | ''დ. თუმანიშვილი'' | ||
| ხაზი 13: | ხაზი 13: | ||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| − | [[საქართველოს | + | * [[საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია:ენციკლოპედია]] |
| ხაზი 20: | ხაზი 20: | ||
[[კატეგორია:აფხაზეთის არქიტექტურული ძეგლები]] | [[კატეგორია:აფხაზეთის არქიტექტურული ძეგლები]] | ||
[[კატეგორია:ჯვარ-გუმბათოვანი ეკლესიები]] | [[კატეგორია:ჯვარ-გუმბათოვანი ეკლესიები]] | ||
| + | [[კატეგორია: წმინდა სიმონ კანანელის სახელობის ეკლესიები]] | ||
| + | [[კატეგორია:გუდაუთის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურული ძეგლები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 21:08, 6 თებერვალი 2022 მდგომარეობით
ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძარი - (IX-XII სს.), ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი ახლანდელი ახალი ათონის (აფხაზეთი) ტერიტორიაზე.
ანაკოფია შუა საუკუნეების ციხე-ქალაქი იყო საქართველოში, ქართულ საისტორიო წყაროებში პირველად მოხსენიებულია მურვან ყრუს ლაშქრობასთან დაკავშირებით, VIII სს. 30-იან წწ., როდესაც არაბთაგან ტაძრის აღების მცდელობა მარცხით დამთავრდა. იგი ახლად შექმნილი აფხაზთა სამეფოს მთავარ ქალაქად იქცა და ქუთაისის დედაქალაქად გამოცხადების შემდეგაც არ დაუკარგავს მნიშვნელობა. ერთიანი საქართველოს აღდგენის შემდეგ ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძარი იყო „თავადი ციხეთა აფხაზეთისათა“ („ქართლის ცხოვრება“). XIV ს–იდან იგი თანდათან დაკნინდა. XVII ს. სამეგრელოს მთავარმა ლევან დადიანმა მას ზღუდე შემოავლო. 1875 წ. ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძრის ნანგრევებთან დაარსდა ახალი ათონის რუსული მონასტერი, რომლის სახელი ეწოდა მთელ იმ ადგილსაც (ახალი ათონის სვიმონ კანანელის სახ. მონასტერი). ვახუშტი ბატონიშვილის ცნობით, ანაკოფია „იყო ქალაქი კეთილი, შვენიერი, ზღვასა ზედა წაშენებული და შემდგომად ბაგრატიონთაგან უმეტეს განდიდებული, რომლისა ზღვასა შინა სვეტნი ორმოცამდე დღესაც ჩანან“.
ანაკოფიის წმინდა სიმონ კანანელის ტაძარი დგას დღევანდელი საკურორტო დასახლების შუაგულში. IX-X სს. მომცრო ჯვარგუმბათოვანი ნაგებობა, ოთხ ბურჯზე დამყარებული გუმბათით, აღმოსავლეთით სამი შვერილი აფსიდითა და დასავლეთ მხარეს ნართექსით, დღეს სრული სახით წარმოგვიდგება, მაგრამ ბევრი რამ აქ 1882 წ. აღდგენა-შეკეთების ნაყოფია (გუმბათი, პერანგის საკმაოდ დიდი ნაწილი, აღმოსავლეთ სარკმლების მოჩარჩოება); იმ დროსვე მოშალეს შესასვლელებთან მდგარი დიდი კარიბჭეების ნაშთებიც. ამასთან, როგორც ძვ. ფოტოსურათები და ე. ვეიდენბაუმის რესტავრაციამდელი ჩანახატები მოწმობს, შემკეთებლები ეცადნენ, არც ძვ. პროპორციები დაერღვიათ და არც ხუროთმოძღვრული სამკაული გაემეორებინათ (სამხრეთ კარზე გამოსახული ჯვარი და ბერძნ. წარწერა პირვანდელია).
თავისი კომპოზიციისა და კონსტრუქციის თავისებურებებით (პასტოფორიუმები დას. კედლის გარეშე; აფრები), ისევე, როგორც საერთო იერით, ტაძარი აფხაზეთის სხვა თანადროულ ეკლესიებთან ავლენს მსგავსებას. ეს ადგილი წმ. მოციქულის სიმონ კანანელის მოღვაწეობის ასპარეზი იყო, XIX საუკუნიდან კი ეკლესია მის განსასვენებლადაც ითვლება (თუმცა ძვ. ქართ. მწერლობა მისი დაკრძალვის ადგილად ახლანდ. რუსეთის ფედერაციაში მდებარე ნიკოფსიას ასახელებს). ახალ ათონში, ე.წ. „ივერიის მთაზე“, ანაკოფიის ძველი ციხის ნანგრევებში არის მომცრო ცალნავიანი ეკლესიის ნანგრევები (VIII-IX სს.),სადაც, „ქართლის ცხოვრების“ ცნობით, ოდესღაც ღვთისმშობლის ხელთუქმნელი, იქვე ახლოს ნაპოვნი ხატი ესვენა. XIX ს. რუსმა ბერებმა მასში დაბალი კედელი ააშენეს, რომელშიც დანგრეული ეკლესიების ჩუქურთმიანი და გამოსახულებიანი ქვები ჩააყოლეს გადასარჩენად და დასაცავად. XIX საუკუნეში აქვე, ათონის მთის რუსული მონასტრის მეტოქად აგებული წმ. სვიმონ ქანანელის დიდი რუსული მონასტერი, მისი მრავალრიცხოვანი, მკვიდრად ნაგები, მოხატული ნაგებობებით ე.წ. „რუსულ-ბიზანტიური“ სტილის ნიმუშია.
დ. თუმანიშვილი
[რედაქტირება] ლიტერატურა
Рчеулишвили Л.Д, Купольная архитектура VIII-X веков в Абхазии, Тб., 1988.
