რატილი იოსებ
იოსებ რატილი – (27 თებერვალი 1840, პარდუბიცე – 7 თებერვალი 1912, თბილისი), ჩეხი მომღერალი (ტენორი), ლოტბარი.
მუსიკსლური განათლება მიიღო პრაღის კონსერვატორიაში. მღეროდა პრაღისა და სხვ. ქალაქის ოპერის თეატრებში. 1878-იდან გამოდიოდა ჰელსინკის ოპერის თეატრში. გასტროლები გამართა რუსეთის სხვადასხვა ქალაქში. 1880-იდან რატილი იყო თბილისის საოპერო თეატრის სოლისტი. აქ დაუახლოვდა ქართველ მუსიკოსებს (ა. ბენაშვილს, მ. ბალანჩივაძეს, ი. კარგარეთელს, კ. მაღრაძეს, ხ. სავანელს, ფ. ქორიძეს, ზ. ჩხიკვაძეს). იგი გაეცნო ქართულ მუსიკალურ ფოლკლორს, მოიხიბლა თვითმყოფი, მდიდარი მრავალხმიანი სიმღერებით. რატილი 1885 სათავეში ჩაუდგა ლ. აღნიაშვილის ხალხური სიმღერის გუნდს. 1890 შეადგინა ცალკე გუნდი. პროპაგანდას უწევდა ქართულ სიმღერას. ჩაწერა და დაამუშავა რამდენიმე ქართული ხალხური სიმღერა. მის შესახებ გადაღებულია ფილმი „გმადლობ, ნავრატილ“ (1985).
გ. ჩხიკვაძე
