მოცხარი
NPLG Wiki Dictionaries გვერდიდან
(სხვაობა ვერსიებს შორის)
(→წყარო) |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| + | [[ფაილი:Mocxari.jpg|thumb|250პქ|მოცხარი]] | ||
'''მოცხარი''' – ლათინური დასახელება – Ribes | '''მოცხარი''' – ლათინური დასახელება – Ribes | ||
| − | + | * ბოტანიკური ოჯახი – Grossulariaceae (ხუნწისებრნი)<br /> | |
| − | + | * სიცოცხლის ხანგრძლივობა – 40-45 წელი<br /> | |
| − | * ბოტანიკური ოჯახი – Grossulariaceae (ხუნწისებრნი) | + | * განვითარების ოპტიმალური ტემპერატურა – 18-20<sup>0</sup>C<br /> |
| − | * სიცოცხლის ხანგრძლივობა – 40-45 წელი | + | * ჰაერის ოპტიმალური ტენიენობა – 60-65%<br /> |
| − | * განვითარების ოპტიმალური ტემპერატურა – 18-20<sup>0</sup>C | + | * ნიადაგის ოპტიმალური ტენიანობა – 65-70%<br /> |
| − | * ჰაერის ოპტიმალური ტენიენობა – 60-65% | + | * ნიადაგის არეს ოპტიმალური რეაქცია pH – 6-6,5<br /> |
| − | * ნიადაგის ოპტიმალური ტენიანობა – 65-70% | + | * კრიტიკული ტემპერატურული მინიმუმი – -2<sup>0</sup>C<br /> |
| − | * ნიადაგის არეს ოპტიმალური რეაქცია pH – 6-6,5 | + | * კრიტიკული ტემპერატურული მაქსიმუმი – +38<sup>0</sup>C<br /> |
| − | * კრიტიკული ტემპერატურული მინიმუმი – -2<sup>0</sup>C | + | |
| − | * კრიტიკული ტემპერატურული მაქსიმუმი – +38<sup>0</sup>C | + | |
* სინათლისადმი მოთხოვნა – სინათლის მოყვარული | * სინათლისადმი მოთხოვნა – სინათლის მოყვარული | ||
| − | [[ფაილი:WiTeli mocxari.jpg|thumb| | + | [[ფაილი:WiTeli mocxari.jpg|thumb|250პქ|წითელი მოცხარი]] |
'''კულტურის აპრობირებული და პერსპექტიული სახეობები''' | '''კულტურის აპრობირებული და პერსპექტიული სახეობები''' | ||
| ხაზი 26: | ხაზი 25: | ||
|} | |} | ||
| − | [[ფაილი:Savi mocxari.jpg|thumb| | + | [[ფაილი:Savi mocxari.jpg|thumb|250პქ|შავი მოცხარი]] |
====საბაზისო აგროკალენდარი==== | ====საბაზისო აგროკალენდარი==== | ||
| ხაზი 46: | ხაზი 45: | ||
=====ნიადაგის დამუშავება===== | =====ნიადაგის დამუშავება===== | ||
| − | |||
მოცხარი საჭიროებს ნოყიერ, კარგად დრენირებულ, კირით მდიდარ ნიადაგებს | მოცხარი საჭიროებს ნოყიერ, კარგად დრენირებულ, კირით მდიდარ ნიადაგებს | ||
| ხაზი 53: | ხაზი 51: | ||
=====დარგვის წესები და ნორმები===== | =====დარგვის წესები და ნორმები===== | ||
| − | |||
ჯიშობრივი მახასიათებლების შესანარჩუნებლად მოცხარს ვეგეტატიურად – კალმებითა და გადაწვენით ამრავლებენ. დარგვის საუკეთესო პერიოდია სექტემბრის ბოლო – ოქტომბრის პირველი დეკადა. რგავენ ადრე გაზაფხულზეც. დაშორება – 50-70 სმ., რიგში – 12-15 სმ-ია. თუკი ამ დროს მშრალი ამინდია, საჭიროა მორწყვა. მსხმოიარე ბუჩქების შუაგულიდან ახალი ყლორტების 20% და ძველი ღეროების 15%-ს გამოხშირავენ. ასევე აშორებენ დაავადებულ ღეროებსაც. ზრდასრული მოცხრის ბუჩქში 12-20 განსხვავებულასაკიანი ტოტი უნდა იყოს. | ჯიშობრივი მახასიათებლების შესანარჩუნებლად მოცხარს ვეგეტატიურად – კალმებითა და გადაწვენით ამრავლებენ. დარგვის საუკეთესო პერიოდია სექტემბრის ბოლო – ოქტომბრის პირველი დეკადა. რგავენ ადრე გაზაფხულზეც. დაშორება – 50-70 სმ., რიგში – 12-15 სმ-ია. თუკი ამ დროს მშრალი ამინდია, საჭიროა მორწყვა. მსხმოიარე ბუჩქების შუაგულიდან ახალი ყლორტების 20% და ძველი ღეროების 15%-ს გამოხშირავენ. ასევე აშორებენ დაავადებულ ღეროებსაც. ზრდასრული მოცხრის ბუჩქში 12-20 განსხვავებულასაკიანი ტოტი უნდა იყოს. | ||
=====მორწყვა===== | =====მორწყვა===== | ||
| − | |||
განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მშრალ პერიოდებში. მოცხარი ბევრ ტენს მოიხმარს ნაყოფის ფორმირებისა და დამწიფების პერიოდში. | განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მშრალ პერიოდებში. მოცხარი ბევრ ტენს მოიხმარს ნაყოფის ფორმირებისა და დამწიფების პერიოდში. | ||
| ხაზი 64: | ხაზი 60: | ||
=====წარმოების ეფექტურობის გაზრდის მეთოდები===== | =====წარმოების ეფექტურობის გაზრდის მეთოდები===== | ||
| − | |||
* აუცილებელია ჯანსაღი ნერგის დარგვა; | * აუცილებელია ჯანსაღი ნერგის დარგვა; | ||
* აგროღონისძიებების დროულად განხორციელება; | * აგროღონისძიებების დროულად განხორციელება; | ||
| ხაზი 71: | ხაზი 66: | ||
=====განოყიერება საორიენტაციო სქემა===== | =====განოყიერება საორიენტაციო სქემა===== | ||
| − | |||
პლანტაციაში აუცილებელია გადამწვარი ნაკელის, ტორფისა და თივის ნარევით მულჩირება, აგრეთვე სასუქების რეგულარული შეტანა: | პლანტაციაში აუცილებელია გადამწვარი ნაკელის, ტორფისა და თივის ნარევით მულჩირება, აგრეთვე სასუქების რეგულარული შეტანა: | ||
| ხაზი 112: | ხაზი 106: | ||
=====მოცხარის დაცვის სხვა მეთოდები===== | =====მოცხარის დაცვის სხვა მეთოდები===== | ||
| − | |||
* ჯანსაღი დაავადებებისა და მავნებლებისადმი გამძლე ნერგის დარგვა; | * ჯანსაღი დაავადებებისა და მავნებლებისადმი გამძლე ნერგის დარგვა; | ||
* ნიადაგისა და მცენარის მოვლის აგროტექნიკური წესების დაცვა | * ნიადაგისა და მცენარის მოვლის აგროტექნიკური წესების დაცვა | ||
| ხაზი 118: | ხაზი 111: | ||
=====მოსავლის აღება და შენახვა===== | =====მოსავლის აღება და შენახვა===== | ||
| − | |||
მოცხარის სიმწიფეს კენკრის ფერით ადგენენ. მშრალი მტევნების კრეფა ხდება ხელით, კარგ ამინდში. | მოცხარის სიმწიფეს კენკრის ფერით ადგენენ. მშრალი მტევნების კრეფა ხდება ხელით, კარგ ამინდში. | ||
=====შენახვის ოპტიმალური პირობები===== | =====შენახვის ოპტიმალური პირობები===== | ||
| − | |||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
17:35, 29 მარტი 2021-ის ვერსია
მოცხარი – ლათინური დასახელება – Ribes
- ბოტანიკური ოჯახი – Grossulariaceae (ხუნწისებრნი)
- სიცოცხლის ხანგრძლივობა – 40-45 წელი
- განვითარების ოპტიმალური ტემპერატურა – 18-200C
- ჰაერის ოპტიმალური ტენიენობა – 60-65%
- ნიადაგის ოპტიმალური ტენიანობა – 65-70%
- ნიადაგის არეს ოპტიმალური რეაქცია pH – 6-6,5
- კრიტიკული ტემპერატურული მინიმუმი – -20C
- კრიტიკული ტემპერატურული მაქსიმუმი – +380C
- სინათლისადმი მოთხოვნა – სინათლის მოყვარული
კულტურის აპრობირებული და პერსპექტიული სახეობები
| სახეობა | სიმწიფე | მოსავლიანობა (კგ/ჰა) |
|---|---|---|
| შავი მოცხარი | VII-VIII | 50-300 |
| წითელი მოცხარი | VII-VIII | 40-250 |
საბაზისო აგროკალენდარი
| აგროღონისძიება | პერიოდი |
|---|---|
| ნიადაგის განოყიერება | IX-X |
| რიგთაშორისების მოხვნა | IX-X |
| რიგთაშორისების კულტივაცია | III-IV |
| ბრძოლა მავნებლ-დაავადებებთან | III-V |
| მოსავლის აღება | VI-VII |
ნიადაგის დამუშავება
მოცხარი საჭიროებს ნოყიერ, კარგად დრენირებულ, კირით მდიდარ ნიადაგებს
დარგვამდე ნიადაგს ამუშავებენ 30-35 სმ. სიღრმეზე და შეაქვთ ორგანული სასუქი 100-120 ტ/ჰა, მინერალური ფოსფოროვან-კალიუმიანი 300 კგ/ჰა სუფთა ნივთიერებაზე გადაანგარიშებით.
დარგვის წესები და ნორმები
ჯიშობრივი მახასიათებლების შესანარჩუნებლად მოცხარს ვეგეტატიურად – კალმებითა და გადაწვენით ამრავლებენ. დარგვის საუკეთესო პერიოდია სექტემბრის ბოლო – ოქტომბრის პირველი დეკადა. რგავენ ადრე გაზაფხულზეც. დაშორება – 50-70 სმ., რიგში – 12-15 სმ-ია. თუკი ამ დროს მშრალი ამინდია, საჭიროა მორწყვა. მსხმოიარე ბუჩქების შუაგულიდან ახალი ყლორტების 20% და ძველი ღეროების 15%-ს გამოხშირავენ. ასევე აშორებენ დაავადებულ ღეროებსაც. ზრდასრული მოცხრის ბუჩქში 12-20 განსხვავებულასაკიანი ტოტი უნდა იყოს.
მორწყვა
განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მშრალ პერიოდებში. მოცხარი ბევრ ტენს მოიხმარს ნაყოფის ფორმირებისა და დამწიფების პერიოდში.
მორწყვის ნორმა: 30-50 ლ/მ3 მორწყვის მეთოდი: კვალში წყლის მიშვებით. შესაძლებელია ჭარბი წყლის თხრილში მიშვება.
წარმოების ეფექტურობის გაზრდის მეთოდები
- აუცილებელია ჯანსაღი ნერგის დარგვა;
- აგროღონისძიებების დროულად განხორციელება;
- ინტეგრირებული ბრძოლა დაავადებებისა და მავნებლების წინააღმდეგ.
განოყიერება საორიენტაციო სქემა
პლანტაციაში აუცილებელია გადამწვარი ნაკელის, ტორფისა და თივის ნარევით მულჩირება, აგრეთვე სასუქების რეგულარული შეტანა:
| სასუქების შეტანა | გ/ბუჩქზე | ვადები |
|---|---|---|
| სუპერფოსფატი | 100-200 | შემოდგომა |
| კალიუმის ქლორიდი | 30-40 | შემოდგომა |
| აზოტიანი სასუქი | 40-50 | 40% – აპრილში, 30% – ყვავილობის დასასრულს, 30% – შემოდგომაზე |
| მულჩირება | 8-10 სმ. სიმაღლეზე | შემოდგომა ან გაზაფხული |
მავნე ორგანიზმების წინააღმდეგ ბრძოლის სქემა
| მავნე ობიექტი | რეკომენდებული მოქმედი ნივთიერება |
|---|---|
| დაავადებები | ბორდოს ხსნარი დაავადების სიმპტომების გამოჩენისთანავე; შაბიამნის ხსნარი, ერთჯერადად |
| მავნებლები | იმიდაკლოპრიდი ადრე გაზაფხულზე, კვირტების დაბერვამდე |
| მავნე ორგანიზმებთან ბრძოლის პარალელურად მიღებულია ფესვგარეშე დამატებითი კვება მიკროსასუქებით |
ბრძოლა სარეველების წინააღმდეგ
| პერიოდი | ჰერბიციდის ტიპი | რეკომენდირებული მოქმედი ნივთიერება |
|---|---|---|
| გაზაფხული, ზაფხული | სისტემური | გლიფოსატი |
| ჰერბიციდების გამოყენების გარდა ეფექტურია მულჩირებაც |
მოცხარის დაცვის სხვა მეთოდები
- ჯანსაღი დაავადებებისა და მავნებლებისადმი გამძლე ნერგის დარგვა;
- ნიადაგისა და მცენარის მოვლის აგროტექნიკური წესების დაცვა
მოსავლის აღება და შენახვა
მოცხარის სიმწიფეს კენკრის ფერით ადგენენ. მშრალი მტევნების კრეფა ხდება ხელით, კარგ ამინდში.
შენახვის ოპტიმალური პირობები
| შენახვის ოპტიმალური ტემპერატურა | შენახვის ოპტიმალური ტენიანობა | შენახვის ვადა მოცემულ პირობებში |
|---|---|---|
| 3-70C | 85-90% | 5-6 დღე |
| 00C | 85-90% | შავი მოცხარი – 5 კვირა წითელი მოცხარი – 7 კვირა |
