არაბობა საქართველოში
(→წყარო) |
|||
| (3 მომხმარებლების 5 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''არაბობა საქართველოში''' – არაბი დამპყრობლების მიერ [[საქართველო]]ში დამყარებული პოლიტიკური რეჟიმი VII საუკუნის შუა ხანებიდან | + | [[ფაილი:Arabuli ruka.jpg|thumb|250პქ|მე-10 საუკუნის არაბული რუკა, რომელზეც აღნიშნულია თბილისი]] |
| − | X საუკუნის პირველ ნახევრამდე. | + | '''არაბობა საქართველოში''' – არაბი დამპყრობლების მიერ [[საქართველო]]ში დამყარებული პოლიტიკური რეჟიმი VII საუკუნის შუა ხანებიდან X საუკუნის პირველ ნახევრამდე. |
| − | 654 წელს არაბებმა პირველად სცადეს [[ქართლი]]ს მოსახლეობის დახარკვა, მაგრამ [[ქართველები]] მალე აჯანყდნენ და დამოუკიდებლობა დაიბრუნეს | + | 654 წელს არაბებმა პირველად სცადეს [[ქართლი]]ს მოსახლეობის დახარკვა, მაგრამ [[ქართველები]] მალე აჯანყდნენ და დამოუკიდებლობა დაიბრუნეს VII საუკუნის 60-იან წლებში. არაბთა შემოსევები [[ამიერკავკასია]]ში განახლდა 90-იან წლებში. ისინი უკვე საკმაოდ მტკიცედ იკიდებენ ფეხს ქართლში, თუმცა ქართველთა წინააღმდეგობის საბოლოო გატეხას ვერ ახერხებებენ. |
| − | VII საუკუნის 60-იან წლებში. არაბთა შემოსევები [[ამიერკავკასია]]ში განახლდა 90-იან წლებში. ისინი უკვე საკმაოდ მტკიცედ იკიდებენ ფეხს ქართლში, თუმცა ქართველთა წინააღმდეგობის საბოლოო გატეხას ვერ ახერხებებენ. | + | |
| − | არაბთა დამსჯელ ექსპედიციებს შორის მასშტაბითა და სისასტიკით განსაკუთრებით გამოირჩევა მურვან იბნ-მუჰამედის ლაშქრობა VIII საუკუნის 30-იან წლებში ([[მურვან ყრუს შემოსევა საქართველოში 735- | + | არაბთა დამსჯელ ექსპედიციებს შორის მასშტაბითა და სისასტიკით განსაკუთრებით გამოირჩევა მურვან იბნ-მუჰამედის [[ლაშქრობა]] VIII საუკუნის 30-იან წლებში ([[მურვან ყრუს შემოსევა საქართველოში 735-736|მურვან ყრუს შემოსევა საქართველოში]]), რომლის შემდეგ არაბთა ბატონობა აღმოსავლეთ საქართველოში გარკვეული დროით გამყარდა. აქ შეიქმნა არაბული სამხედრო-ადმინისტრაციული ოლქი ცენტრით [[თბილისი|თბილისში]], რომელსაც არაბი გამგებელი, [[ამირა]], მართავდა. არაბებმა ქართლის მოსახლეობას ფულადი გადასახადები და შრომითი ბეგარა დააკისრეს. ქართველი ფეოდალები იძულებული იყვნენ თბილისის ამირას სამსახურში ჩამდგარიყვნენ, ხარკი ეძლიათ და არაბთა დასახმარებლად [[ჯარები|ჯარი]] გამოეყვანათ. არაბებმა არაერთხელ სცადეს ეგრის-აფხაზეთში გაბატონებაც, მაგრამ უშედეგოდ. მინიმალური იყო მათი გავლენა ქართლის მთიანეთშიც. |
| − | [[ამირა]], მართავდა. არაბებმა ქართლის მოსახლეობას ფულადი გადასახადები და შრომითი ბეგარა დააკისრეს. ქართველი ფეოდალები იძულებული იყვნენ თბილისის ამირას სამსახურში ჩამდგარიყვნენ, ხარკი ეძლიათ და არაბთა დასახმარებლად ჯარი გამოეყვანათ. არაბებმა არაერთხელ სცადეს ეგრის-აფხაზეთში გაბატონებაც, მაგრამ უშედეგოდ. მინიმალური იყო მათი გავლენა ქართლის მთიანეთშიც. | + | |
| − | VIII საუკუნის მეორე ნახევარში იწყება არაბთა სახელმწიფოს (სახალიფოს) დაშლა. საქართველოს ტერიტორიაზე უცხოელ დამპყრობლებთან ბრძოლის | + | VIII საუკუნის მეორე ნახევარში იწყება არაბთა სახელმწიფოს (სახალიფოს) დაშლა. საქართველოს ტერიტორიაზე უცხოელ დამპყრობლებთან [[ბრძოლა|ბრძოლის]] პროცესში ჩამოყალიბდნენ ადგილობრივი ფეოდალური სახელმწიფოები – კახეთის სამთავრო, აფხაზთა სამეფო, ჰერეთის სამეფო, [[ტაო]]-[[კლარჯეთი (ისტორიული მხარე სამხრეთ საქართველოში)|კლარჯეთი]]ს სამეფო. მათი ზეწოლით თბილისის საამიროს ტერიტორია თანდათან შეიკვეცა. |
| − | პროცესში ჩამოყალიბდნენ ადგილობრივი ფეოდალური სახელმწიფოები – კახეთის სამთავრო, აფხაზთა სამეფო, ჰერეთის სამეფო, ტაო- | + | |
| − | IX საუკუნიდან თბილისის ამირებიც ცდილობენ სახალიფოს ცენტრალური ხელისუფლებისაგან დამოუკიდებლობის მოპოვებას. 853 წელს თბილისი აიღო და მისი ამირა მოკლა არაბთა [[სარდალი|სარდალმა]] ბუღა თურქმა ([[ბუღა თურქის შემოსევა 853-854|ბუღა თურქის შემოსევა]]). 914 წელს იყო | + | IX საუკუნიდან თბილისის ამირებიც ცდილობენ სახალიფოს ცენტრალური ხელისუფლებისაგან დამოუკიდებლობის მოპოვებას. 853 წელს თბილისი აიღო და მისი [[ამირა]] მოკლა არაბთა [[სარდალი|სარდალმა]] ბუღა თურქმა ([[ბუღა თურქის შემოსევა 853-854|ბუღა თურქის შემოსევა]]). |
| − | უკანასკნელი დიდი შემოსევა აბუ ლ-კასიმის მეთაურობით ([[აბუ ლ-კასიმის ლაშქრობა საქართველოში]]), რომელმაც, ცალკეული წარმატებების | + | |
| − | მიუხედავად, საქართველოში არაბთა ადრინდელი ბატონობის აღდგენა ვერ შეძლო. როგორც ნაშთი არაბთა ბატონობისა, XI საუკუნისათვის შემორჩა მხოლოდ თბილისის საამირო, რომელიც მოიცავდა ქ. თბილისს მცირე ოლქით და საქართველოს მეფის გავლენის ქვეშ იმყოფებოდა. | + | 914 წელს იყო უკანასკნელი დიდი შემოსევა აბუ ლ-კასიმის მეთაურობით ([[აბუ ლ-კასიმის ლაშქრობა საქართველოში]]), რომელმაც, ცალკეული წარმატებების მიუხედავად, საქართველოში არაბთა ადრინდელი ბატონობის აღდგენა ვერ შეძლო. როგორც ნაშთი არაბთა ბატონობისა, XI საუკუნისათვის შემორჩა მხოლოდ თბილისის საამირო, რომელიც მოიცავდა ქ. თბილისს მცირე ოლქით და საქართველოს მეფის გავლენის ქვეშ იმყოფებოდა. |
| ხაზი 19: | ხაზი 16: | ||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| − | ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი | + | [[ქართული სამხედრო ენციკლოპედიური ლექსიკონი]] |
[[კატეგორია:საქართველოს ისტორია]] | [[კატეგორია:საქართველოს ისტორია]] | ||
[[კატეგორია:არაბობა საქართველოში]] | [[კატეგორია:არაბობა საქართველოში]] | ||
[[კატეგორია:არაბთა ლაშქრობები]] | [[კატეგორია:არაბთა ლაშქრობები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 15:07, 9 ივლისი 2021 მდგომარეობით
არაბობა საქართველოში – არაბი დამპყრობლების მიერ საქართველოში დამყარებული პოლიტიკური რეჟიმი VII საუკუნის შუა ხანებიდან X საუკუნის პირველ ნახევრამდე.
654 წელს არაბებმა პირველად სცადეს ქართლის მოსახლეობის დახარკვა, მაგრამ ქართველები მალე აჯანყდნენ და დამოუკიდებლობა დაიბრუნეს VII საუკუნის 60-იან წლებში. არაბთა შემოსევები ამიერკავკასიაში განახლდა 90-იან წლებში. ისინი უკვე საკმაოდ მტკიცედ იკიდებენ ფეხს ქართლში, თუმცა ქართველთა წინააღმდეგობის საბოლოო გატეხას ვერ ახერხებებენ.
არაბთა დამსჯელ ექსპედიციებს შორის მასშტაბითა და სისასტიკით განსაკუთრებით გამოირჩევა მურვან იბნ-მუჰამედის ლაშქრობა VIII საუკუნის 30-იან წლებში (მურვან ყრუს შემოსევა საქართველოში), რომლის შემდეგ არაბთა ბატონობა აღმოსავლეთ საქართველოში გარკვეული დროით გამყარდა. აქ შეიქმნა არაბული სამხედრო-ადმინისტრაციული ოლქი ცენტრით თბილისში, რომელსაც არაბი გამგებელი, ამირა, მართავდა. არაბებმა ქართლის მოსახლეობას ფულადი გადასახადები და შრომითი ბეგარა დააკისრეს. ქართველი ფეოდალები იძულებული იყვნენ თბილისის ამირას სამსახურში ჩამდგარიყვნენ, ხარკი ეძლიათ და არაბთა დასახმარებლად ჯარი გამოეყვანათ. არაბებმა არაერთხელ სცადეს ეგრის-აფხაზეთში გაბატონებაც, მაგრამ უშედეგოდ. მინიმალური იყო მათი გავლენა ქართლის მთიანეთშიც.
VIII საუკუნის მეორე ნახევარში იწყება არაბთა სახელმწიფოს (სახალიფოს) დაშლა. საქართველოს ტერიტორიაზე უცხოელ დამპყრობლებთან ბრძოლის პროცესში ჩამოყალიბდნენ ადგილობრივი ფეოდალური სახელმწიფოები – კახეთის სამთავრო, აფხაზთა სამეფო, ჰერეთის სამეფო, ტაო-კლარჯეთის სამეფო. მათი ზეწოლით თბილისის საამიროს ტერიტორია თანდათან შეიკვეცა.
IX საუკუნიდან თბილისის ამირებიც ცდილობენ სახალიფოს ცენტრალური ხელისუფლებისაგან დამოუკიდებლობის მოპოვებას. 853 წელს თბილისი აიღო და მისი ამირა მოკლა არაბთა სარდალმა ბუღა თურქმა (ბუღა თურქის შემოსევა).
914 წელს იყო უკანასკნელი დიდი შემოსევა აბუ ლ-კასიმის მეთაურობით (აბუ ლ-კასიმის ლაშქრობა საქართველოში), რომელმაც, ცალკეული წარმატებების მიუხედავად, საქართველოში არაბთა ადრინდელი ბატონობის აღდგენა ვერ შეძლო. როგორც ნაშთი არაბთა ბატონობისა, XI საუკუნისათვის შემორჩა მხოლოდ თბილისის საამირო, რომელიც მოიცავდა ქ. თბილისს მცირე ოლქით და საქართველოს მეფის გავლენის ქვეშ იმყოფებოდა.
