ავდიუ
(ახალი გვერდი: '''ავდიუ ირ., ავდეუ დიგ.''' ''(ოს. Æвдиу, æвдеу – „დემონი“)'' – ოსური მით...) |
|||
| (2 მომხმარებლების 4 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''ავდიუ ირ., ავდეუ დიგ.''' ''(ოს. Æвдиу, æвдеу – „[[დემონი]]“)'' – ოსური მითოლოგიისა და ფოლკლორის დემონური პერსონაჟი; ხან კეთილი, ხანაც | + | '''ავდიუ ირ., ავდეუ დიგ.''' ''(ოს. Æвдиу, æвдеу – „[[დემონი]]“)'' – ოსური მითოლოგიისა და ფოლკლორის დემონური [[პერსონაჟი]]; ხან კეთილი, ხანაც [[ტიკი]]ს მსგავსი უბოროტესი ურჩხული, რომელსაც [[თოხი]]ვით ბრჭყალები, ქუხილივით ხმა და ცეცხლოვანი სუნთქვა აქვს; ცხოვრობს ხეობებში. |
| − | სპეციალისტები თვლიან, რომ აღნიშნული ტერმინის ძველი, ქრისტიანობამდელი ფორმაა Авд-деу [მომდინარე ძველი ირანული სიტყვიდან *haft-daiva „შვიდი დემონი“ (resp. ღვთაება)], რომლის ქრისტიანულ თარგმანს [[ავდ | + | სპეციალისტები თვლიან, რომ აღნიშნული ტერმინის ძველი, ქრისტიანობამდელი ფორმაა Авд-деу [მომდინარე ძველი ირანული სიტყვიდან *haft-daiva „შვიდი დემონი“ (resp. ღვთაება)], რომლის ქრისტიანულ თარგმანს [[ავდ ძუარი]] „შვიდი ღვთაება“ წარმოადგენს. ჟ. დჲუმეზილის აზრით, ტერმინისათვის პირდაპირი ამოსავალია ირანული a-daiva (ან apa-daiva), წინსართის უარყოფითი მნიშვნელობით, და ითარგმნება, როგორც „არა-ღმერთი“, „უ-ღმერთო“. ამასთან, მკვლევარი გამოთქვამს ფრიად საყურადღებო თვალსაზრისს, რომ ამ ეტიმოლოგიის ლოგიკით ალანებში daiva ტერმინი მისი ძველი, თავდაპირველი მნიშვნელობით („ღმერთი, ღვთაება“) მკვიდრობდა და არა იმ უარყოფითი აზრობრივი შემობრუნებით, რომელიც მან [[ზოროასტრიზმი|ზოროასტრიზმში]] მიიღო. მაგრამ საკითხი იმის თაობაზე, თუ რატომ ჰქონდა ირანულენოვან ალანებში „დევი“ ტერმინს კეთილი ღვთაების პოზიტიური მნიშვნელობა, განსხვავებით სპარსეთისა და ალანთა კავკასიელი მეზობლებისაგან, რიგი თვალსაზრისის მიუხედავად, დღემდე გადაუწყვეტელია. |
| ხაზი 10: | ხაზი 10: | ||
* Дюмезиль Ж. Осетинский эпос и мифология. М., 1976; | * Дюмезиль Ж. Осетинский эпос и мифология. М., 1976; | ||
* Барабанов О. Н. Хуцау и дауаги: два нерешенных вопроса в историко-семиотическом анализе дохристианских индоевропейских верований у алан // Пространство и время, № 4 (14), 2013, с. 111-118; | * Барабанов О. Н. Хуцау и дауаги: два нерешенных вопроса в историко-семиотическом анализе дохристианских индоевропейских верований у алан // Пространство и время, № 4 (14), 2013, с. 111-118; | ||
| − | |||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| − | + | [[კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები]] | |
| − | + | ||
| − | + | ||
[[კატეგორია:მითოლოგია]] | [[კატეგორია:მითოლოგია]] | ||
[[კატეგორია:კავკასიური მითები]] | [[კატეგორია:კავკასიური მითები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 17:07, 1 მაისი 2023 მდგომარეობით
ავდიუ ირ., ავდეუ დიგ. (ოს. Æвдиу, æвдеу – „დემონი“) – ოსური მითოლოგიისა და ფოლკლორის დემონური პერსონაჟი; ხან კეთილი, ხანაც ტიკის მსგავსი უბოროტესი ურჩხული, რომელსაც თოხივით ბრჭყალები, ქუხილივით ხმა და ცეცხლოვანი სუნთქვა აქვს; ცხოვრობს ხეობებში.
სპეციალისტები თვლიან, რომ აღნიშნული ტერმინის ძველი, ქრისტიანობამდელი ფორმაა Авд-деу [მომდინარე ძველი ირანული სიტყვიდან *haft-daiva „შვიდი დემონი“ (resp. ღვთაება)], რომლის ქრისტიანულ თარგმანს ავდ ძუარი „შვიდი ღვთაება“ წარმოადგენს. ჟ. დჲუმეზილის აზრით, ტერმინისათვის პირდაპირი ამოსავალია ირანული a-daiva (ან apa-daiva), წინსართის უარყოფითი მნიშვნელობით, და ითარგმნება, როგორც „არა-ღმერთი“, „უ-ღმერთო“. ამასთან, მკვლევარი გამოთქვამს ფრიად საყურადღებო თვალსაზრისს, რომ ამ ეტიმოლოგიის ლოგიკით ალანებში daiva ტერმინი მისი ძველი, თავდაპირველი მნიშვნელობით („ღმერთი, ღვთაება“) მკვიდრობდა და არა იმ უარყოფითი აზრობრივი შემობრუნებით, რომელიც მან ზოროასტრიზმში მიიღო. მაგრამ საკითხი იმის თაობაზე, თუ რატომ ჰქონდა ირანულენოვან ალანებში „დევი“ ტერმინს კეთილი ღვთაების პოზიტიური მნიშვნელობა, განსხვავებით სპარსეთისა და ალანთა კავკასიელი მეზობლებისაგან, რიგი თვალსაზრისის მიუხედავად, დღემდე გადაუწყვეტელია.
[რედაქტირება] ლიტერატურა
- Абаев В. И. Дохристианская религия алан // Избранные труды. Владикавказ, 1990. Т. I;
- Миллер В. Ф. Осетинские этюды. Владикавказ, 1992;
- Дюмезиль Ж. Осетинский эпос и мифология. М., 1976;
- Барабанов О. Н. Хуцау и дауаги: два нерешенных вопроса в историко-семиотическом анализе дохристианских индоевропейских верований у алан // Пространство и время, № 4 (14), 2013, с. 111-118;
