ალბანური ენა (კავკასიის)
| (ერთი მომხმარებლის 2 შუალედური ვერსიები არ არის ნაჩვენები.) | |||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''ალბანური ენა''' – [[კავკასიის ალბანეთი|კავკასიის ალბანელთა]] ენა. ალბანეთი (ბერძნ. albania, ქართ. | + | '''ალბანური ენა''' – [[კავკასიის ალბანეთი|კავკასიის ალბანელთა]] ენა. ალბანეთი (ბერძნ. albania, ქართ. „ალვანეთი“ და „ჰერეთი“, სომხ. „აღვანქ“), ერთ-ერთი უძველესი [[სახელმწიფო]] [[ამიერკავკასია|ამიერკავკასია]]ში. მოიცავდა დასავლეთ კასპიისპირეთის (ახლანდ. [[აზერბაიჯანი]]სა და დაღესტნის სამხრეთი ნაწილი) ტერიტორიებს. ისტორიულ წყაროებში შემონახული ცნობები ადასტურებენ მის არსებობას უკვე ძვ. წ. IV საუკუნეში. ახ. წ. XI საუკუნეში ალბანეთის სახელმწიფომ არსებობა შეწყვიტა. |
| − | ტრადიციულად ალბანელების უშუალო | + | ტრადიციულად ალბანელების უშუალო მემკვიდრეებად მიჩნეული არიან უდიები. ამ მოსაზრებას ადასტურებს ენობრივი მონაცემებიც. სპეციალისტების ხელთ არსებული მასალის მიხედვით, ალბანურსა და უდიურს ბევრი საერთო აქვთ ლექსიკასა და [[გრამატიკა]]ში. განსაკუთრებით ხელშესახებია ალბანური ენისა და უდიურის ფონემურ სისტემათა მსგავსება: ფონემათა რაოდენობა, ფონემურ სისტემაში შიშინათა ორი რიგის არსებობა, ფარინგალიზებულ ფონემათა (ხმოვანთა) სიმრავლე. ალბანური ტექსტის სტატისტიკური ანალიზი ავლენს ალბანური და უდიური ტექსტების ფონემურ სტრუქტურათა თითქმის სრულ იდენტურობას. |
''გ. თოფურია'' | ''გ. თოფურია'' | ||
| ხაზი 11: | ხაზი 11: | ||
==წყარო== | ==წყარო== | ||
| − | [[ქართული ენა:ენციკლოპედია]] | + | [[ქართული ენა: ენციკლოპედია]] |
[[კატეგორია:მსოფლიოს ენები]] | [[კატეგორია:მსოფლიოს ენები]] | ||
[[კატეგორია:ენები]] | [[კატეგორია:ენები]] | ||
მიმდინარე ცვლილება 16:02, 26 თებერვალი 2024 მდგომარეობით
ალბანური ენა – კავკასიის ალბანელთა ენა. ალბანეთი (ბერძნ. albania, ქართ. „ალვანეთი“ და „ჰერეთი“, სომხ. „აღვანქ“), ერთ-ერთი უძველესი სახელმწიფო ამიერკავკასიაში. მოიცავდა დასავლეთ კასპიისპირეთის (ახლანდ. აზერბაიჯანისა და დაღესტნის სამხრეთი ნაწილი) ტერიტორიებს. ისტორიულ წყაროებში შემონახული ცნობები ადასტურებენ მის არსებობას უკვე ძვ. წ. IV საუკუნეში. ახ. წ. XI საუკუნეში ალბანეთის სახელმწიფომ არსებობა შეწყვიტა.
ტრადიციულად ალბანელების უშუალო მემკვიდრეებად მიჩნეული არიან უდიები. ამ მოსაზრებას ადასტურებს ენობრივი მონაცემებიც. სპეციალისტების ხელთ არსებული მასალის მიხედვით, ალბანურსა და უდიურს ბევრი საერთო აქვთ ლექსიკასა და გრამატიკაში. განსაკუთრებით ხელშესახებია ალბანური ენისა და უდიურის ფონემურ სისტემათა მსგავსება: ფონემათა რაოდენობა, ფონემურ სისტემაში შიშინათა ორი რიგის არსებობა, ფარინგალიზებულ ფონემათა (ხმოვანთა) სიმრავლე. ალბანური ტექსტის სტატისტიკური ანალიზი ავლენს ალბანური და უდიური ტექსტების ფონემურ სტრუქტურათა თითქმის სრულ იდენტურობას.
გ. თოფურია
