გემუდა
(ახალი გვერდი: '''გემუდა''' ''(ბალყ.-ყარაჩ. Гемуда)'' – ნართების საგვარეულო ცხენი ბა...) |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
'''გემუდა''' ''(ბალყ.-ყარაჩ. Гемуда)'' – ნართების საგვარეულო ცხენი ბალყარულ-ყარაჩული ნართული ეპოსის მიხედვით. ეკუთვნოდა [[დებეთი|დებეთს]], რომელმაც იგი თავის ვაჟს – [[ალაუგანი|ალაუგანს]] – უსახსოვრა, ამ უკანასკნელმა – [[ყარაშავაი]]ს. შეუძლია ყურდაშვებული ჯაგლაგიდან გოლიათურ მერნად ქცევა. ყარაშავაივით უკვდავი გემუდა მეტყველი და წინასწარმჭვრეტია (პატრონებს ბრძნულ რჩევებს აძლევს). იკვებება ნაქლიბითა და მადნით. ერთ-ერთ თქმულებაში აღწერილია, როგორც სინკრეტული არსება – ცხენი თევზის კუდით, ლაყუჩებითა და არწივის ფრთებით. არის კოსმიური ძალის მატარებელი (ქმნის ზამთარსა და ზაფხულს). გემუდას ტოტემურ წარსულზე მიუთითებს ის ფაქტი, რომ ცენტრალური [[კავკასია|კავკასიის]] რელიეფის ნაწილი მისი საქმიანობის შედეგს წარმოადგენს; მკერდით კვალავს ხეობებს, ფლოქვები დარტყმით იალბუზის მწვერვალს ორად აპობს. ეპოსში გემუდას მთელი პოემა ეძღვნება. | '''გემუდა''' ''(ბალყ.-ყარაჩ. Гемуда)'' – ნართების საგვარეულო ცხენი ბალყარულ-ყარაჩული ნართული ეპოსის მიხედვით. ეკუთვნოდა [[დებეთი|დებეთს]], რომელმაც იგი თავის ვაჟს – [[ალაუგანი|ალაუგანს]] – უსახსოვრა, ამ უკანასკნელმა – [[ყარაშავაი]]ს. შეუძლია ყურდაშვებული ჯაგლაგიდან გოლიათურ მერნად ქცევა. ყარაშავაივით უკვდავი გემუდა მეტყველი და წინასწარმჭვრეტია (პატრონებს ბრძნულ რჩევებს აძლევს). იკვებება ნაქლიბითა და მადნით. ერთ-ერთ თქმულებაში აღწერილია, როგორც სინკრეტული არსება – ცხენი თევზის კუდით, ლაყუჩებითა და არწივის ფრთებით. არის კოსმიური ძალის მატარებელი (ქმნის ზამთარსა და ზაფხულს). გემუდას ტოტემურ წარსულზე მიუთითებს ის ფაქტი, რომ ცენტრალური [[კავკასია|კავკასიის]] რელიეფის ნაწილი მისი საქმიანობის შედეგს წარმოადგენს; მკერდით კვალავს ხეობებს, ფლოქვები დარტყმით იალბუზის მწვერვალს ორად აპობს. ეპოსში გემუდას მთელი პოემა ეძღვნება. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | '''გემუდა''' ''(ოს. Гемудæ)'' – ნართული ეპოსის ოსური ვერსიის პერსონაჟის – ნართი [[სავაი]]ს, [[კანძი]]ს ძის – ცხენი, მომცრო ტანის, მაგრამ ისეთი ამტანი და სწრაფი, რომ დოღში ვერცერთი სხვა ბედაური ვერ ასწრებდა, მუდამ იმარჯვებდა. | ||
| + | |||
| ხაზი 8: | ხაზი 13: | ||
* Джуртубаев М. Ч. Карачаево-балкарские мифы. Нальчик, 2007; | * Джуртубаев М. Ч. Карачаево-балкарские мифы. Нальчик, 2007; | ||
* Джуртубаев М. Ч. Мифология и эпос карачаево-балкарского народа. Древние верования балкарцев и карачаевцев. Карачаево-Балкарский героический эпос. Нальчик, 2011. | * Джуртубаев М. Ч. Мифология и эпос карачаево-балкарского народа. Древние верования балкарцев и карачаевцев. Карачаево-Балкарский героический эпос. Нальчик, 2011. | ||
| + | * Нартовские сказания: Эпос осетинского народа. Книга 2. Владикавказ, 2004. | ||
| ხაზი 17: | ხაზი 23: | ||
[[კატეგორია:მითოლოგია]] | [[კატეგორია:მითოლოგია]] | ||
[[კატეგორია:კავკასიური მითები]] | [[კატეგორია:კავკასიური მითები]] | ||
| + | [[კატეგორია:ოსური მითები]] | ||
[[კატეგორია:ბალყარულ-ყარაჩული მითები]] | [[კატეგორია:ბალყარულ-ყარაჩული მითები]] | ||
[[კატეგორია:მითიური არსებები]] | [[კატეგორია:მითიური არსებები]] | ||
[[კატეგორია:ნართული ეპოსი]] | [[კატეგორია:ნართული ეპოსი]] | ||
[[კატეგორია:ნართული ეპოსის პერსონაჟები]] | [[კატეგორია:ნართული ეპოსის პერსონაჟები]] | ||
11:51, 4 ოქტომბერი 2017-ის ვერსია
გემუდა (ბალყ.-ყარაჩ. Гемуда) – ნართების საგვარეულო ცხენი ბალყარულ-ყარაჩული ნართული ეპოსის მიხედვით. ეკუთვნოდა დებეთს, რომელმაც იგი თავის ვაჟს – ალაუგანს – უსახსოვრა, ამ უკანასკნელმა – ყარაშავაის. შეუძლია ყურდაშვებული ჯაგლაგიდან გოლიათურ მერნად ქცევა. ყარაშავაივით უკვდავი გემუდა მეტყველი და წინასწარმჭვრეტია (პატრონებს ბრძნულ რჩევებს აძლევს). იკვებება ნაქლიბითა და მადნით. ერთ-ერთ თქმულებაში აღწერილია, როგორც სინკრეტული არსება – ცხენი თევზის კუდით, ლაყუჩებითა და არწივის ფრთებით. არის კოსმიური ძალის მატარებელი (ქმნის ზამთარსა და ზაფხულს). გემუდას ტოტემურ წარსულზე მიუთითებს ის ფაქტი, რომ ცენტრალური კავკასიის რელიეფის ნაწილი მისი საქმიანობის შედეგს წარმოადგენს; მკერდით კვალავს ხეობებს, ფლოქვები დარტყმით იალბუზის მწვერვალს ორად აპობს. ეპოსში გემუდას მთელი პოემა ეძღვნება.
გემუდა (ოს. Гемудæ) – ნართული ეპოსის ოსური ვერსიის პერსონაჟის – ნართი სავაის, კანძის ძის – ცხენი, მომცრო ტანის, მაგრამ ისეთი ამტანი და სწრაფი, რომ დოღში ვერცერთი სხვა ბედაური ვერ ასწრებდა, მუდამ იმარჯვებდა.
ლიტერატურა
- Карачаево-балкарский фольклор в дореволюционных записях и публикациях. Нальчик, 1974;
- Нартла. Нальчик, 1995;
- Джуртубаев М. Ч. Карачаево-балкарские мифы. Нальчик, 2007;
- Джуртубаев М. Ч. Мифология и эпос карачаево-балкарского народа. Древние верования балкарцев и карачаевцев. Карачаево-Балкарский героический эпос. Нальчик, 2011.
- Нартовские сказания: Эпос осетинского народа. Книга 2. Владикавказ, 2004.
წყარო
ნუგზარ ანთელავა. კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები. - გამომცემლობა „უნივერსალი“,- თბილისი2017
