აბუსერიძე ტბელი

11:38, 19 სექტემბერი 2023-ის ვერსია

აბუსერიძე ტბელი (XIII ს.) — პროზაიკოსი, ჰიმნოგრაფი, მწიგნობარი ბიოგრაფიული ცნობები მის შესახებ არ შემონახულა. მკვლევართა ვარაუდის თანახმად, ტბეთის ეპისკოპოსი უნდა ყოფილიყო. ძმა იყო ქართული კულტურის დიდი მეცენატების - ვარდან და აბუსერ აბუსერიძეებისა, ძე - ხიხათა - აჭარის ერისთავთ ერისთავის ივანესი. მრავალმხრივ მოღვაწეს იტაცებდა მწერლობა, ისტორია, წელთაღრიცხვის საკითხები... მისი ღრმა განსწავლულობა კარგად ჩანს ჩვენამდე მოღწეულ მის თხზულებებში:

„ქორონიკონი სრული მისითა საუწყებელითა და განგებითა“. ამ ნაწარმოებში განმარტებულია ასურული კვინკლოსი და მოცემულია ცდა ბერძნული და ქართული წელთაღრიცხვის ურთიერთშეფარდებისა. ამ ქორონიკონის მიხედვით მარი ბროსემ დაასკვნა, რომ ქართველებმა 1233 წ. უკვე იცოდნენ ნახევარი იმ ცდომილებისა, რამაც 1582 წელს პაპი გრიგოლ XII აიძულა კალენდრის შესწორებას შესდგომოდა;

„სასწაულნი წმიდისა მთავარმოწამისა გიორგისანი“. თხზულება, წმიდა გიორგის სასწაულებთან ერთად, გადმოგვცემს შუარტყალში (აჭარაში) ბოლოკ-ბასილის მიერ აგებული მონასტრის მშენებლობის ისტორიას. მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ნაწარმოები შეიცავს აბუსერიიძეთა საგვარეულო მატიანესა და ბევრ საყურადღებო ცნობას ჩვენი ისტორიული წარსულიდან;

„გალობანი სამთა იოანეთა: ნათლისმცემლისა, მახარებლისა და ოქროპირისა“. საგალობელი დაწერილია დახვეწილი ქართული ენით. ტექსტი: აბუსერიძე ტბელი, ბოლოკ-ბასილის მშენებლობა შუარტყალში და აბუსერიძეთა საგვარეულო მატიანე, თბ., 1941;

ლიტერატურა

• კ. კეკელიძე, ქართული ლიტერატურის ისტორია, I, თბ., 1960, გვ. 330-331;
• ი. ჯავახიშვილი, ძველი ქართული საისტორიო მწერლობა, თბ., 1945, გვ. 242-243;
• ლ. მენაბდე, ძველი ქართული მწერლობის კერები I, თბ., 1962, გვ. 474-476.

წყარო

ქართული მწერლობა: ლექსიკონი-ცნობარი