ეტიმოლოგიური ლექსიკონი
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''ეტიმოლოგიური ლექსიკონი''' – სამეცნიერო ტიპის [[ლექსიკონი]], რომელშიც სალექსიკონო სტატიების სახით წარმოდგენილია ამა თუ იმ [[ენა (მეტყველება)|ენის]] ლექსიკური ფონდის ისტორიულ-ეტიმოლოგიური | + | '''ეტიმოლოგიური ლექსიკონი''' – სამეცნიერო ტიპის [[ლექსიკონი]], რომელშიც სალექსიკონო სტატიების სახით წარმოდგენილია ამა თუ იმ [[ენა (მეტყველება)|ენის]] ლექსიკური ფონდის ისტორიულ-ეტიმოლოგიური კვლევის შედეგები. ნებისმიერი ენის ლექსიკური ფონდის შედგენილობა წარმომავლობის თვალსაზრისით არაერთგვაროვანია, კერძოდ, მოიცავს როგორც უძველესი ძირეული ფონდის მონაცემებს, ისე კონკრეტული ენის სიტყვაწარმოების გზით წარმოქმნილ ახალ ლექსიკურ ერთეულებსა და ისტორიულ ნასესხობებს. ამიტომ ეტიმოლოგიური ლექსიკონი შეიძლება შეიცავდეს როგორც რომელიმე კონკრეტული ენის შინაგანი რეკონსტრუქციისა და ისტორიული კვლევის შედეგებს, ისე მონათესავე ენათა ისტორიულ-შედარებითი კვლევის მონაცემებს. ერთი კონკრეტული ენის ეტიმოლოგიური ლექსიკონი, ჩვეულებისამებრ, ყველა მითითებული ტიპის მასალას და კვლევის შედეგებს მოიცავს, მონათესავე ენათა ეტიმოლოგიური ლექსიკონის საგანი კი მხოლოდ საერთო, უძველესი ფონდის ლექსიკაა. პირველი ტიპის (ერთი ენის) ცნობილი ეტიმოლოგიური ლექსიკონებია: Walde A, Latenisches etimologisches Wörterbuch, Bd 1-3, Hdib, 1965; Фасмер м. Этимологический словарь русского языка, т. 1-4 М. 1986-87; Абаев В. Историко-этимологический соловар осетинский языка, т. 1-3 М.Л. 1958-79; მონათესავე ენათა შედარებითი ლექსიკონების ნიმუშებია: Pokorny J. Indogermanisches etimologisches Wörterbuch, Bd 1-2 Bern-Műnchen, 1959-65; Miklosicz F. etimologisches Wörterbuch der slavischen Sprachen, W, 1986 ) Ams, 1970. |
| − | არაერთგვაროვანია, კერძოდ, მოიცავს როგორც უძველესი ძირეული ფონდის მონაცემებს, ისე კონკრეტული ენის სიტყვაწარმოების გზით წარმოქმნილ ახალ ლექსიკურ ერთეულებსა და ისტორიულ ნასესხობებს. ამიტომ ეტიმოლოგიური ლექსიკონი შეიძლება შეიცავდეს როგორც რომელიმე კონკრეტული ენის შინაგანი რეკონსტრუქციისა და ისტორიული კვლევის შედეგებს, ისე მონათესავე ენათა | + | |
| − | ისტორიულ-შედარებითი კვლევის მონაცემებს. ერთი კონკრეტული ენის ეტიმოლოგიური ლექსიკონი, ჩვეულებისამებრ, ყველა მითითებული ტიპის მასალას და კვლევის შედეგებს მოიცავს, მონათესავე ენათა ეტიმოლოგიური ლექსიკონის საგანი კი მხოლოდ საერთო, უძველესი ფონდის ლექსიკაა. პირველი ტიპის (ერთი ენის) ცნობილი ეტიმოლოგიური ლექსიკონებია: Walde A, Latenisches etimologisches Wörterbuch, Bd 1-3, Hdib, 1965; Фасмер м. Этимологический словарь русского языка, т. 1-4 М. 1986-87; Абаев В. Историко-этимологический соловар осетинский языка, т. 1-3 М.Л. 1958-79; მონათესავე ენათა შედარებითი ლექსიკონების ნიმუშებია: Pokorny J. Indogermanisches etimologisches Wörterbuch, Bd 1-2 Bern-Műnchen, 1959-65; Miklosicz F. etimologisches Wörterbuch der slavischen Sprachen, W, 1986 ) Ams, 1970. | + | |
| − | ქართველოლოგიაში ცნობილია ქართველურ ენათა შედარებით-ეტიმოლოგიური ლექსიკონები: არნ. ჩიქობავა, ჭანურ-მეგრულ-ქართული შედარებითი ლექსიკონი, | + | ქართველოლოგიაში ცნობილია ქართველურ ენათა შედარებით-ეტიმოლოგიური ლექსიკონები: არნ. ჩიქობავა, ჭანურ-მეგრულ-ქართული შედარებითი ლექსიკონი, ტფ., 1938; Климов Г.А. Этимологический словарь картвельских Языков, М. 1864; ჰ. ფენრიხი, ზ. სარჯველაძე, ქართველურ ენათა ეტიმოლოგიური ლექსიკონი, თბ., 1990 (მეორე შევსებული და შესწორებული გამოცემა, 2000). |
| − | ტფ., 1938; Климов Г.А. Этимологический словарь картвельских Языков, М. 1864; ჰ. ფენრიხი, ზ. სარჯველაძე, ქართველურ ენათა ეტიმოლოგიური ლექსიკონი, თბ., 1990 (მეორე შევსებული და შესწორებული გამოცემა, 2000). | + | |
''ა. არაბული'' | ''ა. არაბული'' | ||
მიმდინარე ცვლილება 20:53, 21 იანვარი 2024 მდგომარეობით
ეტიმოლოგიური ლექსიკონი – სამეცნიერო ტიპის ლექსიკონი, რომელშიც სალექსიკონო სტატიების სახით წარმოდგენილია ამა თუ იმ ენის ლექსიკური ფონდის ისტორიულ-ეტიმოლოგიური კვლევის შედეგები. ნებისმიერი ენის ლექსიკური ფონდის შედგენილობა წარმომავლობის თვალსაზრისით არაერთგვაროვანია, კერძოდ, მოიცავს როგორც უძველესი ძირეული ფონდის მონაცემებს, ისე კონკრეტული ენის სიტყვაწარმოების გზით წარმოქმნილ ახალ ლექსიკურ ერთეულებსა და ისტორიულ ნასესხობებს. ამიტომ ეტიმოლოგიური ლექსიკონი შეიძლება შეიცავდეს როგორც რომელიმე კონკრეტული ენის შინაგანი რეკონსტრუქციისა და ისტორიული კვლევის შედეგებს, ისე მონათესავე ენათა ისტორიულ-შედარებითი კვლევის მონაცემებს. ერთი კონკრეტული ენის ეტიმოლოგიური ლექსიკონი, ჩვეულებისამებრ, ყველა მითითებული ტიპის მასალას და კვლევის შედეგებს მოიცავს, მონათესავე ენათა ეტიმოლოგიური ლექსიკონის საგანი კი მხოლოდ საერთო, უძველესი ფონდის ლექსიკაა. პირველი ტიპის (ერთი ენის) ცნობილი ეტიმოლოგიური ლექსიკონებია: Walde A, Latenisches etimologisches Wörterbuch, Bd 1-3, Hdib, 1965; Фасмер м. Этимологический словарь русского языка, т. 1-4 М. 1986-87; Абаев В. Историко-этимологический соловар осетинский языка, т. 1-3 М.Л. 1958-79; მონათესავე ენათა შედარებითი ლექსიკონების ნიმუშებია: Pokorny J. Indogermanisches etimologisches Wörterbuch, Bd 1-2 Bern-Műnchen, 1959-65; Miklosicz F. etimologisches Wörterbuch der slavischen Sprachen, W, 1986 ) Ams, 1970.
ქართველოლოგიაში ცნობილია ქართველურ ენათა შედარებით-ეტიმოლოგიური ლექსიკონები: არნ. ჩიქობავა, ჭანურ-მეგრულ-ქართული შედარებითი ლექსიკონი, ტფ., 1938; Климов Г.А. Этимологический словарь картвельских Языков, М. 1864; ჰ. ფენრიხი, ზ. სარჯველაძე, ქართველურ ენათა ეტიმოლოგიური ლექსიკონი, თბ., 1990 (მეორე შევსებული და შესწორებული გამოცემა, 2000).
ა. არაბული
