|
|
ხაზი 1: |
ხაზი 1: |
− | [[ფაილი:Sfinqsi.jpg|thumb|210პქ|'''სფინქსი'''. <br />(ძვ.წ. 560 წ.), დელფო, არქეოლოგიური მუზეუმი.]]
| + | '''სფინქსი''' |
− | '''სფინქსი''' – ''(ბერძნ.)'' ფრთოსანი ურჩხული. [[ტიფონი]]სა და [[ექიდნა]]ს (სხვა ვერსიით, [[ორთროსი]]სა
| + | |
− | და [[ქიმერა]]ს) ასული.
| + | |
| | | |
− | შემზარავი სანახავი იყო სფინქსი. მას ჰქონდა ქალის თავი და მკერდი, ლომის ტანი და კლანჭები, არწივის (ან ქორის)
| |
− | ფრთები, ხოლო კუდად [[გველი]]ს თავით დაბოლოებული [[გველი (ეგვიპტურ მითოლოგიაში)|გველი]] ება. იგი ბერძნული თებეს მახლობელ კლდეზე ბუდობდა.
| |
− | ამბობენ, ეს ურჩხული [[ჰერა]]მ მიუგზავნაო თებეს [[ლაიოსი]]ს მიერ ქრისიპოსის წინაშე ჩადენილი დანაშაულის გამო.
| |
− | სფინქსი ყველა მგზავრს შთანთქავდა, ვინც კი ვერ გამოიცნობდა მის გამოცანას: „ვინ დადის დილით ოთხ ფეხზე, დღისით
| |
− | ორ ფეხზე, საღამოთი კი სამფეხზე?“ მას შემდეგ, რაც [[ოიდიპოსი|ოიდიპოსმა]] გამოიცნო ეს გამოცანა, სასოწარკვეთილი სფინქსი კლდეში გადაიჩეხა (სხვა ვერსიით, სფინქსი ოიდიპოსმა მოკლა).
| |
− |
| |
− | სფინქსის სახე მრავალი ხალხის მითოსში გვხვდება. ბერძნული სფინქსის მსგავსი გამოსახულებანი საქართველოშიც აღმოაჩინეს
| |
− | არქეოლოგებმა (ერთი მათგანი [[ანტიკური]] ხანით თარიღდება, მეორე – უფრო გვიანით). საბერძნეთში კი სფინქსის
| |
− | მითოპოეტური სახე ეგვიპტიდან უნდა იყოს ნასესხები, თუმცა გარკვეული სხვაობით: ეგვიპტურ სფინქსს ფრთები არა აქვს და
| |
− | არც კუდი უბოლოვდება გველის თავით. არსებობს ეგვიპტური ცხვრისთავიანი სფინქსებიც.
| |
− |
| |
− | თანამედროვე მეტყველებაში სფინქსს შეუცნობელ ადამიანზე იტყვიან და აი, რატომ: სფინქსის გამოსახულებებს არქაული ღიმილი
| |
− | დასთამაშებთ სახეზე, რაც მათი ხასიათის იდუმალებაზე მიგვანიშნებს.
| |
| | | |
| + | # [[სფინქსი (ბერძნულ მითოლოგიაში)|სფინქსი]] – სფინქსი ბერძნულ მითოლოგიაში; |
| + | # [[სფინქსი (ეგვიპტურ მითოლოგიაში)|სფინქსი]] – ეგვიპტურ მითოლოგიაში. |
| | | |
| | | |
| | | |
| == წყარო == | | == წყარო == |
− | [[მითოლოგიური ენციკლოპედია ყმაწვილთათვის]]
| + | [[კატეგორია:მრავალმნიშვნელოვანი]] |
− | [[კატეგორია:მითოლოგია]] | + | |
− | [[კატეგორია:ბერძნული მითები]]
| + | |
− | [[კატეგორია:მითოლოგიური პერსონაჟები]]
| + | |
− | [[კატეგორია:მითიური არსებები]]
| + | |