სპეციფიკური ფობიები
ფობია, სპეციფიკური (იზოლირებული) - (F40.2), (phobia, specific (isoland) ფობია, რომელიც შემოიფარგლება სრულიად განსაზღვრული სიტუაციებით. მაგალითად, ახლომახლო გარკვეული ცხოველის გამოჩენით, სიმაღლით (აკროფობია), ჭექა-ქუხილით, სიბნელეში ყოფნით, ფრენის დროს, დახურულ სივრცეში ყოფნით (კლაუსტროფობია) საერთო ტუალეტით სარგებლობის აუცილებლობით, გარკვეული საკვების მიღებით, სტომატოლოგთან ვიზიტით და, აგრეთვე, სისხლის ან სხეულის დაზიანების დანახვით. მიუხედავად იმისა, რომ ტრიგერული სიტუაცია სავსებით განსაზღვრულია, მასთან შეჯახებამ შესაძლოა პანიკა გამოიწვიოს, როგორც ეს, მაგალითად, აგორაფობიის ან სოციალური ფობიის დროს ხდება.
კლინიკური სურათი
სპეციფიკური ფობიის მქონე ადამიანი გარკვეული ობიექტების დანახვისას ან გარკვეულ სიტუაციებში მოხვედრისას არაადეკვატურ შფოთვას განიცდის. ასეთ დროს პიროვნებას აღენიშნება შფოთვითი სიმპტომები. სპეციფიკური ფობიის დროს ანტიციპატორული შფოთვა გავრცელებულ მოვლენას წარმოადგენს და პიროვნება, ჩვეულებრივ, ცდილობს გაექცეს და თავი აარიდოს მისთვის საშიშ სიტუაციებს. სპეციფიკურ ფობიებს, მათი უფრო დეტალური დახასიათების მიზნით, წინ შეგვიძლია შესაბამისი სტიმულის სახელი დავურთოთ (მაგ., ობობების ფობია). წინათ ხშირად იყენებდნენ ისეთ ტერმინებს, როგორიცაა არაქნოფობია, (ობობების ფობიის ნაცვლად) ან აკროფობია (სიმაღლის ფობიის ნაცვლად), მაგრამ ასეთი მიდგომა არც ისე პრაქტიკული არის.
DSM-IV-ის მიხედვით არსებობს ოთხი ტიპის სპეციფიკური ფობია, რომლებიც დაკავშირებულია:
- ცხოველებთან
- ბუნებრივ მოვლენებთან
- სისხლთან, ინიექციასთან და ფიზიკურ დაზიანებასთან
- სიტუაციებთან და სხვა მაპროვოცირებელ ფაქტორებთან.
ამ ჯგუფს მიეკუთვნება სტომატოლოგიური და სამედიცინო სიტუაციების შიში და, აგრეთვე, გაგუდვის შიში.
