რუსეთი
რუსეთი (Russia – რუსეთის ფედერაცია) – სახელმწიფო ევროპის აღმოსავლეთ და აზიის ჩრდილოეთ ნაწილში. ესაზღვრება ჩრდილოეთ- ყინულოვანი ოკეანე, ბალტიის ზღვა, შავი და აზოვის ზღვები. ფართობი 17,8 მლნ. კმ2. მსოფლიოს უდიდესი სახელმწიფო ტერიტორიის მიხედვით. ესაზღვრება 14 ქვეყანას, მათ შორის საქართველოს. მოსახლეობა – 143 მლნ. კაცი (2012). დასახლებულია 100-ზე მეტი ეროვნების წარმომადგენლებით, მათგან რუსები 81,5%. ოფიციალური ენა – რუსული. დედაქალაქი – ქ. მოსკოვი. რ. ფედერაციული რესპუბლიკაა. ფედერაციაში შედის: 21 რესპუბლიკა, 55 მხარე, ფედერალური მნიშვნელობის 2 ქალაქი (მოსკოვი, სანქტ-პეტერბურგი), 11 ავტონომიური მხარე. სახელმწიფოს მეთაურია ფედერაციის პრეზიდენტი. საკანონმდებლო ორგანო – ორპალატიანი ფედერალური კრება (ფედერაციის საბჭო და სახელმწიფო დუმა). აღმასრულებელ ძალაუფლებას ახორცილებს ფედერაციის მთავრობა. დღევანდელი რუსეთის ფედერაციული რესპუბლიკის ტერიტორია 1917 წლამდე წარმოადგენდა ყოფილ რუსეთის იმპერიის ტერიტორიას, ხოლო 1917 წლიდან 1991 წლამდე ყოფილი საბჭოთა კავშირის ტერიტორიას. მასში რ. შედიოდა რუსეთის საბ- ჭოთა ფედერაციული რესპუბლიკის სახით. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ რ-ის ფედერაცია მისი კანონმემკვიდრე გახდა. არის გაეროს მუდმივი წევრი. 1991 წელს მისი ინიციატივით ჩამოყალიბდა დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობა. საქართველოს მიმართ რუსეთის ფედერაცია ატარებდა აგრესიულ პოლიტიკას და მხარს უჭერდა აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონების სეპარატისტულ მოძრაობას, რომელიც დასრულდა აგრესიით საქართველოს წინააღმდეგ 2008 წელს და აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონების ოკუპაციით. რ. ინდუსტრიულაგრარული ქვეყანაა. აქვს მსოფლიოში უდიდესი მინერალური რესურსები. მის წილად მოდის მსოფლიოს ბუნებრივი აირის 30%, ქვანახშირის 5-6% მარაგი. სათბობ-ენერგეტიკულ ბალანსში წამყვანი ადგილი უჭირავს ნავთობს და ბუნებრივ აირს. ელექტროენერგიის დაახლოებით 10%-ს გამოიმუშავებენ ატომური ელექტროსადგურები. აქვს მნიშვნელოვანი სიმძლავრის მანქანათმშენებლობა, ქიმიური, ნავთობტექნიკური, ხე-ტყის, მსუბუქი, კვების მრეწველობა. ასევე – სამხედრო მრეწველობის მძლავრი სისტემა. აწარმოებს სახმელეთო ჯარების, სამხედრო-საჰაერო და სამხედრო-საზღვაო შეიარაღებისა და ტექნიკის ყველა სახეს, მათ შორის სარაკეტობირთვულ და სამხედრო-კოსმოსურს. რ-ს მეორე ადგილი უკავია მსოფლიოში იარაღის გაყიდვით. სოფლის მეურნეობაში წამყვანი ადგილი უჭირავს მეცხოველეობას და მცენარეული კულტურების მოყვანას, თუმცა სრულად ვერ აკმაყოფილებს მოსახლეობის მოთხოვნას. ძირითადი საზღვაო პორტებია: ნოვოროსიისკი, ტუაფსე, სოჭი – შავ ზღვაზე; სანქტ-პეტერბუგი, კალინინგრადი – ბალტიის ზღვაზე; მურმანსკი – ბარენცის ზღვაზე; ვლადივოსტოკი, ნახოდკა, კორსაკოვი, ხოლმსკი, ვანინო – შორეულ აღმოსავლეთში. საჰაერო მიმოსვლის კვანძებია: მოსკოვი, სანქტპეტერბურგი, ნოვოსიბირსკი, ხაბაროვსკი, მინერალური წყლები. აქვს მყარი ასაფრენდასაფრენ ბილიკიანი 600-მდე აეროდრომი. რის შეიარაღებული ძალები მოიცავს სამ სახეობას (სახმელეთო ჯარებს, სამხედრო-საჰაერო და სამხედრო-საზღვაო ძალებს), მათგან დამოუკიდებელ სტრატეგიული დანიშნულების სარაკეტო ჯარებს და სამხედრო-კოსმოსურ ძალებს. სამხედრო-ძალოვან და გასამხედროებულ სტრუქტურებს განეკუთვნებიან: უსაფრთხოების ფედერალური სამსახური, საგარეო დაზვერვის სამსახური, ფედერალური სასაზღვრო სამსახური, სამოქალაქო თავდაცვის ჯარები, შინაგან საქმეთა სამინისტრო, სარკინიგზო ჯარები. სამხედრო ოლქების რაოდენობა შემცირებულია 4-მდე (დასავლეთის, სამხრეთის, ცენტრის და აღმოსავლეთის). სამხრეთის სამხედრო ოლქში, რომელიც ესაზღვრება საქართველოს, შედის ყოფილი ჩრდილო კავკასიის სამხედრო ოლქი, შავი ზღვის ფლოტი და კასპიის ფლოტილია. რ-ის შეიარაღებული ძალების რაოდენობაა: სახმელეთო ჯარები – 300 ათ. კაცი, სამხედროსაჰაერო – 183 ათასი, სამხედრო-საზღვაო – 161 ათასი, კოსმოსური ძალები – 150 ათ., საჰაერო სადესანტო – 35 ათ., სტარტეგიული დანიშნულების – 120 ათ. (2012). სამხრეთის სამხედრო ოლქში (შტაბი დონის როსტოვში) შედის: 70 ათ. სამხედრო მოსამსახურე, სახმელეთო ჯარები – 56 ათ., სამხედროსაჰაერო – 10 ათ., სამხედრო-საზღვაო – 4 ათ.. შეიარაღებული ძალების დაკომპლექტება ხორციელდება შერეული სახით (გაწვევით და დაქირავებული პირებით).
