თინათინ ანასაშვილი: „საღმრთოთა სახელთათვის” ნიკო სამადაშვილის პოეზიაში
პროექტი: ბიბლიოთეკა სკოლას
| მინდია-გველისმჭამელი | ნაყოფისაგან ხე იგი საცნაურ არს (ვახტანგ მეექვსის ერთი ლექსის გამო) |
|
|
„მეფისტოფელის საუკუნედ” (გალაკტიონი) სახელდებულ ეპოქაში „მრავლაფეროვანი პოეზიის ხომლს ნიკო სამადაშვილის ხმაც უერთდება, - ტრაგიკული, მაგრამ მუდამ სინათლისკენ გამყივარი ძახილი” (ნ.სამადაშვილი, წუთისოფლიდან უკვდავებამდე, თბ.,1989). რა გასაკვირია, რომ მეფისტოფელის საუკუნე ვერ იხდენდა უფალს და ტაძარს, გზასა და მარგალიტს, კარსა და მწყემსს, ვენახსა და ჭეშმარიტებას... ალბათ, ამადაც ნიკო სამადაშვილს სიცოცხლეში არც ერთი ლექსი არ გამოუქვეყნებია, თუმც, მრავლისმთქმელია ის, რომ მის პოეზიას ხელნაწერებიდან იცნობდნენ და აფასებდნენ გალაკტიონ ტაბიძე, გერონტი ქიქოძე, ტერენტი გრანელი ვახტანგ კოტეტიშვილი, პავლე ინგოროყვა, ერეკლე ტატიშვილი... „სხვა საუკუნის მგზავრი გვიანი” საკუთარ რჩეულობასაც გრძნობდა და დროის უჩვეულობასაც. „უღვთოდ დაბნეული ტიალი მგზავრი” ჩუმი სასოწარკვეთით კითხულობდა: „გინახავთ კაცი, საუკუნეს ხმითაც არ ჰგავდეს”... ერთი გენიოს პოეტს ჩინოვნიკის ხვედრი ერგო კავკასიის უზენაეს სასამართლოში და „იმ მხეცებისა არ იყოს, რომლებიც ზამთარში თათების წოვით ირჩენენ თავს, ბარათაშვილსაც თავისი სულიერი საუნჯისგან უნდა ესაზრდოებინა თავისი ნიჭი (ი. მეუნარგია), მეორე - სიცოცხლის ბოლომდე ბუღალტერ-რევიზორი იყო და საუკეთესო „ალტერ ეგოს” - პოეტ ნიკო სამადაშვილს მიმართავდა: „შენ ჩემში უსტვენ ვით საყდრის ჩიტი, შენა ხარ ჩემი ნუგეშის დარი”... „ლირიკა მონოლოგია. ლირიკოსს არ ჰყავს აუდიტორია. მისი ლექსი ლოცვაა და ამ ლოცვის დროს ავტორი განმარტოებულია. ლირიკოსი უდაბნოში ქმნის თავის ლოცვებს... ლირიკოსი ობოლი სულია, მაგრამ ის იწვის და მისი სული დიდ მანძილზე ანათებს. ლირიკა ხშირად ავტობიოგრაფიულია, მაგრამ პოეტმა უნდა გააზღაპროს თავისი ავტობიოგრაფია. ლირიკა არის პოეტის ავტოპორტრეტი და არა ფოტოგრაფია... ქართული პოეზია ჯერ ეპოსით ამაყობს, მაგრამ დგება საბედისწერო წამი, როცა გოლგოთაზე უნდა ავიდეს ქართველი პოეტი” (ვ. გაფრინდაშვილი, შენიშვნები ლირიკაზე, ლექსები, პოემა, თარგმანები...თბ.,1990). „მზე ჩადიოდა მაღალ მთებს იქით, თან ცხელი მიწა ყრუდ ნელდებოდა, ის აღავლენდა ლექსს დაჩოქილი და ვერც კი გრძნობდა რომ ბნელდებოდა,” - ლექსი ლოცვაა პოეტისათვის, ლოცვა - უფალთან საუბარი. ბინდნაკრავ სამყაროში უფალთან სიახლოვით თუ მოიბრუნებდა სულს... ქართველ პოეტთთაგან მრავალს გაუვლია თავისი გოლგოთა, ჯვარსაც მრავალი ცმულა, რადგან პირველად იყო სიტყვა-ლოგოსი, სიტყვა-მაცხოვარი და პოეზიაც, სხვა მრავალ ნიჭთა შორის აღმატებული, სულიწმიდის მადლია... უღმერთო საუკუნეში, სულიწმიდის მადლმოსილი მწუხარე პოეტი დაწერს: „უფლის ნათელი დაბარბაცებდა გაუთენარი გზების ბოლომდე”... ზეციურ ნათელს მოკლებულ ეპოქაში, ბარბაცით მოარული უფალი როდია... საუკუნეთა უწინ წერდა ჰაგიოგრაფი რწმენაშერყეულ ქართველებზე ტკივილით, - „შიშითა განილევიან და ირყევიან, ვითარცა ლერწამნი ქართაგან ძლიერთა...“… და რადგან „ნათელი იგი ბნელსა შინა ჩანს და ბნელი იგი მას ვერ ეწია” (იოვანე 1.5), გაუთენარ გზებს მღვიმიდან გამონაშუქი კანდელი გაანათებს: „სადღაც მღვიმეში ენთო კანდელი, ხელში ხატები ეჭირათ ჩრდილებს, მოციქულებს კი, გარდატნის კლდეზე ჩასძინებოდათ აღთქმით დაღლილებს.” მოციქულებს - უფლის სიტყვის მღაღადებლებს ქვეყნის ოთხივ მხარეს - მიერულათ... დემონთა ზეობის ჟამს ჭეშმარიტებას ვის შეასმენდნენ?! ნათელი მაცხოვარია. „ნათელი მოვიდა სოფლად” (იოვანე 3.19), - გვაუწყებს ევანგელე. „მე ნათელი სოფლად მოვივლინე, რაითა ყოველსა, რომელსა რწმენეს ჩემი, ბნელსა შინა არა დაადგრეს” (იოვანე 12.46), - გვანუგეშებს ძე ღვთისა. ღვთაებრივი უწყის პოეტმა: „სადღაც კიაფობს მთვარის ბულული, უფალი არასდროს ტოვებს სამწყსოს, არასდროს გაწირავს რჩეულს სიბნელისათვის... ამადაც დაეძებს შუქი, ნათელი ჩაწყვდიადებულ სამყაროში, და ისიც, „სინათლეს ხელით ძლივსღა სინჯავდა, მაინც ვაგლახით გახედა შარას... ზევით კი ქარი ასისინებდა ცის ნანგრევებში ღრუბლების ჩალას”, - თვალი შარას მიპყრობია, ღვთაებრივს მიელტვის პოეტი, უწყის, უფალს გზა ეწოდა, რამეთუ თქვა: „მე ვარ გაზაი და ჭეშმარიტებაი და ცხორებაი”, რამეთუ ზეცად აღმავალთა გვექმნების ჩვენ გზა” (ქართული მწერლობა, ტომი I, თბ.,1987). „შენ ელვარებდი ნაღვერდალივით, ქრისტიანული ტაძარი წარმართთა ძვლებზე აღმართულა, ლეგენდა მთიებს აუტაცნია, წმინდა ნინოს ნაფეხურები სისხამზე მოკრეფილ იებს აგონებს პოეტს… და იქვე გაბრწყინდება ფსალმუნური ფრაზა, - „ვით უკვდავება, წყარო ანკარა აცისკროვნებდა ირმების ფერდობს”... „ვითარცა სახედ სურინ ირემსა წყაროსა მიმართ წყალთასა, ეგრეცა სურის სულსა ჩემსა შენდამი, ღმერთო!” (ფს.41.1) ირმების ფერდობს წყარო ანკარა აცისკროვნებს... ღვთაებრივ ნათელს გამოსცემს წყალი, ვით იმ ღამეს მტკვარი, ქრისტიანობისთვის წამებული არაბი ყრმის ნეშტი რომ მიიბარა: „ხოლო კვალად მეორესა ღამესა უმეტესღა წყალთა გამოსცეს განსაკვირვებელი ნათელი, რომელთა-იგი საუცარ ეგონა ქვეყანასა ზედა და ჰაერსა ქვეშე ცეცხლი იგი ზეცისაი, უნდა დაფარვად საკვირველებათა მათ, კვალად წყალთა ვერვე დააყენეს და ვერცა დაშრიტეს ფიცხელთა მათ მფოფინარეთა ღელვათა და სიღრმეთა” (ქართული მწერლობა, ტომი I, თბ.,1987). წყალი მაცხოვრის სიმბოლოდ ჯერ კიდევ ძველი აღთქმისეულ წინასწარმეტყველებებში მოიაზრება: „აღმივსეთ წყალი მხიარულებითა წყაროთაგან ცხოვრებისათა” (ეს. 12,3). „რამეთუ შენგან არს წყარო ცხოვრებისა და ნათლითა შენითა ვიხილეთ ჩვენ ნათელი” (15.11) ახალ აღთქმაში წყალთან შედარებულია მაცხოვრის სიტყვები: „და ხმაი მისი, ვითარცა ხმაი წყალთა მრავალთაი” (გამოცხ. 1,15). ძველი აღთქმიდან მოყოლებული, წყარო, წყალი, მიჩნეულია სიწმინდის სიმბოლოდ: „ესრეთ გამობრწყინდეს პირი შენი, ვითარცა წყალი წმიდაი” (იობ.2,15). კაცის სიტყვა ღრმა წყალს არის შედარებული, ხოლო სიბრძნე - მდინარეს: „წყალი ღრმაი არს სიტყვაი გულსა კაცისასა, ხოლო მდინარე გამომცენარე წყაროი სიბრძნისაი” (იგ. 18.4). საღმრთო წერილის ბრძანებადაც გაუაზრებია წყალი დავით მეფსალმუნეს: „ადგილსა მწვანვილსა მუნ დამამკვიდრა მე; წყალსა ზედა განსასვენებელთასა გამომზარდა მე” (ფს. 22,2) და თავსდატეხილ უბედურედურებადაც: „მაცხოვნე მე, ღმერთო,რამეთუ შევიდეს წყალნი სულად ჩემადმდე” (ფს. 68.1). წყლის პარადიგმას უკავშირდება ზღვის ბიბლიური პარადიგმა. შესაქმის პირველივე სიტყვები გვაუწყებს: „ქვეყანა იყო უხილავ და განუმზადებელ და ბნელი იყო ზედა უფსკრულთა და სული ღმრთისა იქცეოდა ზედა წყალსა... და თქუა ღმერთმან: იქმენინ სამყარო შორის წყლისა... და უწოდა ღმერთმან ხმელსა ქუეყანაი და შესაკრებელსა წყალთასა უწოდა ზღუებ” (შესაქმე. 1,8-10). ,პირველი იგი ცაი და პირველი იგი ქვეყანაი წარხდეს და ზღუაი არღარა არს” (გამოცხ. 21.1), - გვაფრთხილებს ბიბლიის უკანასკნელი წიგნი. ,სოფლისა ზღვაი აღძრულ არს ღელვითა ცოდვისაითა. საშინლად დამნთქამს მე”... შექმნის თუ თარგმნის „ზეცისა კაცი და ქუეყნისა ანგელოზი” - გრიგოლ ხანძთელი. საუკუნეთა უწინ ცოდვის მორევად დაისახავს წყალს დავით მეფსალმუნე: „გამოავლინე ხელი შენი მაღლით, მიხსენ და განმარინე მე წყალთაგან მრავალთა” (ფს. 144,7). „ბინდების გაღმით წყალივით ჩანდა - მარადისობის ჩუმი უდაბნო”. ღვთაებრივი უწყის პოეტმა... წუთისოფლის ავად მფოფინარე ზღვაში მგზავრია და „ვითარცა საწუთროის მოყვარულ კაცთა” ზღვის სიყვარული ერგო:
„მე გავიწუწე მთვარე ზღვაში რომ ჩადიოდა. ზღვის სიყვარული დამასხურეს მეზღვაურებმა”... ტალღების ქშუილი სწვდება სმენას, მებადურები - მაცხოვრის სიტყვის მესაიდუმლენი ბჭობენ, უსაზღვროების დაბლობებს შორის ბინდების გრძელ ორღობეს იხილავს პოეტი. უფლის წიაღში მარადი ნათელი მეფობს, ბინდი საწუთროულია... ჯერ კიდევ როდის იტყვის უზუსტესად „ყმა ტკბილი და ტკბილ-ქართული” - „ბინდის გვარია სოფელი...” ამადაც მიმართავს საკუთარ ორეულს პოეტი: „შენ იბადები ბინდების რწევით, უღმერთო საუკუნეში, „ბინდების რწევით” იბადება პოეტი და განთიადისას მიიცვლება, რათა ნათლისმქმნელს მიეახლოს... „ზღვა დაგაოსებთ, კვიმატი
არი - ზღვა - წუთისოფლისაგან განრიდებას, უფალთან სიახლოვეს, მასთან ერთად ხეტიალს მოისურვებს პოეტი... უფალია გზა და ჭეშმარიტება... მაგრამ ზღვა საშიშია, მრისხანედ აბორგებული... ტალღებში ფარეხის შავი ძაღლები ყეფენ, თეთრ სასახლეებს იმარხავს ფსკერი: „ზღვა დაღმუოდა აჭრელებულ რიყე ნაპირებს მიხეილ ჯავახიშვილის რომან „ჯაყოს ხიზნების” მეორე გამოცემის (1926 წ.) გარეკანზე დახატული იყო ორი შავი ძაღლი, რომლებიც ყმუოდნენ (მხატვარი სოსო გაბაშვილი). მწერლის ქალიშვილი, ქეთევან ჯავახიშვილი იგონებს, რომ როდესაც მწერლისთვის ამის შესახებ უკითხავთ, მას მხოლოდ ეს უთქვამს: „მარგო ელის თავის გათავისუფლებას და ყმუილი ამს ნიშნავსო”, უბის წიგნაკში კი აღუნიშნავს: „ჯაყოს ხიზნები დამაწერინა მომავალმა ქვეყანამო.” თავად რომანში კი თეიმურაზ ხევისთავის უსაშველო სულიერი ტანჯვა შთამბეჭდავადაა გადმოცემული. ნაკაცარ, ნათავადარ, ნავექილარ ხევისთავს სიცოცხლე კისერზე ჩამოეკიდა, როგორც ლეკვის აყროლებული ლეში, რომელიც ვერ იქნა და ვერ მოიშორა. გალაკტიონის პოემაში „მოგონებები დღეებისა, როცა იელვა” (პოემა 1924 წლით თარიღდება) არის შთამბეჭდავი პასაჟი, სადაც ბოლშევიზმის მთელი არსია ახსნილი: „მთელი სამი დღე გაგრძელდა სროლა, სისხლი ათავდა. ქრისტიანული სხისმეტყველებით ძაღლი რიტუალური უწმინდურობის და ბოროტების სიმბოლო, ბნელ, ქვესკნელურ ძალთა მცველია. ჟერ კიდევ ძველი აღთქმის წიგნებში ვკითხულობთ: „და ვინმე იყოს, რომელი ეზიაროს ყოველთა ცხოველთა თანა? არს სასოებაი, რამეთუ ძაღლი ცოცხალი უმჯობეის არს ლომისა მკვდრისა” (ეკლესიასტე 9,4). ,გზაჯვარედინზე მდგომმა ქართულმა სახელმწიფომ XX საუკუნის ოციან წლებში ძველიდან ახალში გადასვლის პრობლემა ასე გადაწყვიტა: ძველ ლომს - ეროვნული სუვერენობის სიმბოლოს - მან კლასობრივი ბრძოლის იდეოლოგიაზე დაფუძნებული ქვეყანა - ახალი ძაღლი არჩია” (ნ.კუპრეიშვილი, ორი ძაღლი - გახლეჩილი სამყაროს სიმბოლო, გაზეთი „ჩვენი მწერლობა“, # 20 (98),14-17 მაისი, 2002). ტალღებიდან გამომყეფარი შავი ძაღლები, როგორც გალაკტიონისა და ჯავახიშვილის
შემოქმედებაში, ნიკო სამადაშვილის დამოწმებულ ლექსშიც ბნელი ძალის
სახე-სიმბოლოდ უნდა გავიაზროთ. პოეტი ერისა და ეპოქის „მაჯაშისა
შემტყვებარია”... სასახლე, კოშკი უფლის მეტაფორული სახელია, უფლის სამყოფელი, უფლის წიაღი... „ღმერთო... ძლიერი კოშკი ხარ, მტრისაგან დამცველი” (ფს. 61,4). კოშკში იზრდება ნესტან-დარეჯანი, რათა განარიდონ ამსოფლიურ ორომტრიალს. „სულთა ვყიდდი გულისათვის, კოშკი ამად გამებაზრა”, - ტკივილით იტყვის ინდოეთში დატრიალებული ტრაგედიის წინათმგრძნობი ტარიელი. მ. ჯავახიშვილის „ჯაყოს ხიზნების” ფინალურ სცენაში ვკითხულობთ: „კვლავ ასვეტილა ბნელ სივრცეში ბნელი კოშკი. კვლავ მოსჩანს იმ კოშკიდან იმედის სანთელი. კვლავ მობრუნდება თეიმურაზ ხევისთავი და გულშვებით გაიღიმებს. აღარსად სჩანან ძაღლის მძორები. აღარც მათი სუნი მოსდის იმედნაკრავ ნაკაცარს”. კოშკი აქ უფლის წიაღს განასახიერებს. უფლის სიახლოვეს თუ მოიპოვებს სულიერ სიმშვიდეს თეიმურაზ ხევისთავი. „ვიბურებოდი ჩამოცვენილ მთვარის ფოთლებით. ზღვა - წუთისოფელი ამაოა... წუთისოფლის ამაოებისაგან თავის დასახსნელად მთვარის ფოთლებით შეიბურება პოეტი. ქრისტიანული სახისმეტყველებით მთვარე ღვთისმშობლის სიმბოლოა: „მთოვარე დადგა წმინდასა ზედა თვისა, ქალწული უბიწო” (10,439). ძაღლთა, ამჯერად უკვე უილაჯო წკაწვწკავისაგან, დედა ღვთისა გამოიხსნის ავდრებისაგან (ეპოქის სული) გაოგნებულ მგზავრს... კიდევ ერთხელ გაბრწყინდება კოშკის სიმბოლიკა: „კიბეზე ვიღაც ნისლივით მგზავრი, თუ ბეთჰოვენის ფრთხილი ნაბიჯი! ბაღს ზევით კოშკი სვეტგაბზარული, ნაქალაქევთან მთვარის ნარინჯი.” „წუხელის შენთან ვათიე ღამე, სასახლის ირგვლივ დაფენილი ბაღი, ნესტან-დარეჯანის სამყოფელს წამოგვაგონებს, ნესტან-დარეჯანისა - რომლის მსგავსი არ არის ქვეყნად. უფლისწულის სამყოფელს ასე ახასიათებს ტარიელი: „მეფემან კოშკი ააგო, შიგან საყოფი ქალისა... პირსა ბაღჩა და საბანლად სარაჯი ვარდის წყალისა,” უტურფეს ბაღჩაში „მფრინველთაგან ხმა ისმოდა უამესი სირინოსა.” პოეტიც უფლის სამყოფელშია „ღამეთა მთეველი”, სასახლეს გარს ბაღი აკრავს, მტილი - ღვთისმშობლის მეტაფორული სახელი... უხმაუროდ ჩაუვლის პოეტი ნაცნობ ბაღს... ღვთის სამყოფელის გვერდის ამვლელს, რა გასაკვირია, შფოთვა ეუფლება, მაგრამ უფალი უნუგეშოდ არავის ტოვებს... „ჩუმად ჩაუვლი ნაცნობ ბაღებსაც ბაღი ღვთისმშობელია, ვარდი - მაცხოვრის უნატიფესი მეტაფორა, მაცხოვრის „ქრისტემან ისმაიტელთა შორის, ვითარცა ვარდი ეკალთაგან, გამოგარჩია” (ქართული მწერლობა, ტომი I, თბ., 1987), - წმიდა აბოს განადიდებს ჰაგიოგრაფი. [„ღვთაებრივ კომედიაში”] სამოთხე წარმოდგენილია გიგანტური სიდიადის თეთრ მისტიკურ ვარდად, მის ფურცლებზე ნეტარებენ წმინდანები, რომელთაც პოეტი „მარადიულ ვარდებს უწოდებს” (გ. ნადირაძე, რუსთველის ესთეტიკა, თბ., 1958). კოშკსა და სასახლეს ტაძარი ენაცვლება - უფლის სახლი, უფლის სამყოფელი... „მიწა გაირღვა, თითქოს ქვესკნელმა ქვესკნელიდან ამომზევდება ტაძრის გუმბათი, „ჟამს ტაძრის კანი ისე დაუხრავს, რომ გარეთ ჟონავს ჭრაქის ნათელი.” ჟამი დროცაა, მარად მედინი და, ამასთანავე, ეპოქის სულიც იმზირება ტაძრის დახრული კანიდან, ღვთაებრივ ნათელთან ერთად... „შენ გეკუთვნოდა ტბა, სასახლე, ხშირი ბაღები, უფლის სამყოფელი თუა ხშირი ბაღებით დაბურული სასახლე... თეთრ მარმარილოს კიბეებზე აყვავებული დილა. სასულიერო მწერლობაში კიბე ღვთისმშობლის სიმბოლოა. წმიდა მარიამია ზეცასა და ქვეყანას შორის გადებული კიბე, რომლითაც ძე ღვთისა მოევლინა წუთისოფელს და განახლდა კავშირი შემოქმედსა და შექმნილს შორის. ჰიმნოგრაფი შეღაღადებს დედაღვთისას: „შენ, ღმრთისა დამტევნელო გამოუთქმელად, ამავე დროს ღვთისმშობელი მოიაზრება სულიერ კიბედაც, რადგან მას ძალუძს იხსნას ადამიანთა ცოდვილი სულები გეჰენიის ტანჯვისაგან: „კიბეო სულიერო, იაკობის ხილულო” (პ. ინგოროყვა, ძველი ქართული სასულიერო პოეზია, ტფ., 1913). დავით გურამიშვილი მიმართავდა დედუფალ მარიამს: „ხიდო, წიაღმაყვანებელო, კიბევ, ცათამდის მწვდომელო.” „მარიამის სიმბოლოა „დილა”, ქრისტესი - „დილის ძე” (ლ.სორდია). „შევხვდებით ბაღთან რიდებით, დარდით, რიდითა და დარდით მიეახლება ბაღს პოეტი, სიყვარულზე ესაუბრება შემოქმედს. რიდით, რადგან უფალს სძაგს ამპარტავნება, „ვისაც სიმდაბლე არ გააჩნია, ის ვერასოდეს მოიპოვებს სულიერ ხედვას, ხოლო სარწმუნოების მეშვეობით სულიერი თვალი ღმერთს ხედავს” (სიტყვა მართლისა სარწმუნოებისა, წიგნი II, თბ.,1951), სიყვარულით, რადგან „ღმერთი სიყვარული არს” (იოანე. 4,8). უწყის სულიწმიდის მადლით განბრძნობილმა პოეტმა,რომ „მეციერებაი განალაღებს, სიყუარული აღაშენებს” (I კორინთ. 8,1). „არამედ ჭეშმარიტ ვიყვნეთ სიყუარულსა ზედა და აღვაორძინებდეთ მისა მიმართ ყოველსა, რომელ არს თავ მისა ქრისტე” (ეფეს. 4,15).
შენზე ბაასი ჩამოუგდიათ.” ბაღი, „მტილი დაბეჭდული” ღვთისმშობლის მეტაფორული სახელია, ზამბახი - ღვთისმშობლი ყვავილი. სულხან-საბას ლექსიკონში განმარტებულია: „ზამბახი... სხვათა ენაა, ქართულად შროშანი ჰქვიან” (ლექსიკონი ქართული, ტომი I, თბ.,1991,გვ. 275). შროშანი ღვთისმშობლის ყვავილია. „როგორც ძველ, ასევე ახალ აღთქმაში შროშანი მიჩნეულია ყვავილთაგან უმშვენიერესად (ქებათა ქება 2,1; მათე 6, 28-30). შწორედ შროშანს ადარებს სოლომონი ქებათა ქებაში მშვენიერ სძალს, რომელიც წინარე სახეა ქრისტეს ეკლესიისა” (კუცია. 508). (გალაკტიონის პოეზიაში არაერთგზის გვხვდება ზამბახის უნატიფესი მეტაფორა: „მოცელავს მაღალ ზამბახებს ცელი, ატირდება დრო და ჩემი ლექსი” („ცამეტი წლის ხარ”); „მწუხარე გრძნობა ქროლის, მიმოვლის და ზამბახების წყებად დაწვენა” („თოვლი”). წუთისოფლის მიმოდაზრუნვას განრიდებული პოეტი ხშირ ბაღს შეეფარება,
ღვთისმშობელს უსმენს, ღვთისმშობელზე ისმენს... უღმერთობით დამზრალ საუკუნეში გზა
- უფალს დაეძებდა პოეტი - მგზავრი: „რა
იქნებოდა, გზა რომ გამეგნო, მიწაზე მაინც აენთოთ კვარი.” მას შეეძლო
მოესმინა, ან უკეთ ეგრძნო - „ბინდში ნახირის მუნჯი ვედრება.” მეხილა -
„აქ თავის თათით ითხრიდა საფლავს მწყემს დაღუპული სოფლის ნახირი”, მაგრამ
იქვე გამონათდებოდა იმედი: „საუკუნეებს მაცხოვარი გაჰყვება მეხრედ,
საუკუნეებს - დასაბამი რომ მოაძოვა. 1. ახალი აღთქმა, თბ., 2004 |