მარწყვი

მარწყვი

მარწყვი - ლათინური დასახელება – Fragaria vesca L. ბოტანიკური ოჯახი – Rosacease
სიცოცხლის ხანგრძლივობა – მრავალწლიანი
განვითარების ოპტიმალური ტემპერატურა 13-22⁰C
ნიადაგის არეს ოპტიმალური რეაქცია pH – 5,8-6,5
კრიტიკული ტემპერატურული მინიმუმი – -5 ⁰C
არასასურველი წინამორბედი კულტურა – პომიდორი, კარტოფილი

კულტურის ზოგადი დახასიათება

სიმაღლე – 5-20 სმ. ფესვთანური ფოთოლი გრძელყუნწიანია, სამფოთოლაკიანი, შებუსული, კენწრული ფოთოლაკი მოკლეყუნწიანია, რომბის ფორმის. გვერდითი ფოთლები მჯდომარეა, კვერ– ცხისებური. ფოთოლაკები დაკბილულია, ყვავილის ყუნწი გრძელია, მჭიდროდ მიკრული ბეწვით შემოსილი. გვირგვინი თეთრია, ნაყოფი – კაშკაშა წითელი. ყვ. ნაყ. IV-VII. მცენარე იზდება ტყეებში, ტყისპირა მიდამოებში, ბუჩქნარებში, ველობებზე დაბლობიდან ტყის ზედა სარტყლამდე. კახეთში მისი ნახვა შესაძლებელია ყველგან. გავრცელებულია მთელ საქართველოში.

აპრობირებული და პერსპექტიული ჯიშები

ჰანეი	საადრეო, ყინვაგამძლე, მსხვილი, მუქი წითელი ფერის, მომჟავო-მოტკბო გემო, ტრანსპორტაბელური
ჩენდლერი	მოკლე დღის ჯიში, ნაყოფი – წითელი ფერის, მსხვილი, სასიამოვნო არომატით, ტკბილი გემოთი, ტრანსპორტაბელური, ყინვაგამძლე (-200C).
ფესტივალი	უხვმოსავლიანი, წითელი ფერის, მსხვილი (50გრ.) ნაყოფები, გამძლე დაავადებებისადმი.
კიმბერლი	საადრეო, მრავალულვაშიანი, წითელი ფერის, გულის ფორმის, მომჟავო-მოტკბო, 15-20 გრ.
კლერი	საადრეო, მსხვილი, წითელი, სურნელოვანი ნაყოფებით, ტრანსპორტაბელური, კარგად იტანს ტემპერატურულ ცვალებადობას.
ელსატანა	უხვმსხმოიარე, ღია ფერის, მსხვილი, გემრიელი ნაყოფები ტრანსპორტაბელური, გამძლე მავნებელ-დაავადებების მიმართ.
ნიკუ	პერსპექტიული ჯიში, საშ. მოსავალი 300-500გრ. ნაყოფი – 19-20 გრ. ყინვაგამძლე (-200C), ტრანსპორტაბელური, ძვირფასი სამურაბე ჯიში.
კიწი	პერსპექტიული საგვიანო სიმწიფის, უხვმსხმოიარე, ნაყოფი 20-21 გრ. საშ. მოსავალი 350-500 გრ. ტრანსპორტაბელური, ყინვაგამძლე (-200C).

საბაზისო აგროკალენდარი

აგროღონისძიება	თვე
ნიადაგის დამუშავება	III-IV
დარგვა	VIII; IX-X
სასუქის შეტანა	III-IV; V-VI-VII
კულტივაცია	VIII; IX-X
მორწყვა	სავეგეტაციო პერიოდის განმავლობაში
სტოლონების-პწკალების მოცილება	სავეგეტაციო პერიოდის განმავლობაში
წამლობები	IV-V-VI-VII-VIII
მოსავლის აღება	V-VI-VII

ნიადაგის დამუშავების სისტემა

ნიადაგი სათანადოდ უნდა მომზადდეს დარგვამდე ნახევარი-ერთი წლით ადრე. პლანტაციის გაშენებამდე აუცილებელია ნიადაგის აგროქიმიური ანალიზის გაკეთება. დასარგავი ნაკვეთი თავისუფლდება წინა წლის მცენარეული ნარჩენებისაგან, სარეველებისაგან, ჰექტარზე შეაქვთ 40-50 ტ. გადამწვარი ნაკელი ან კომპოსტი, 120 კგ. ფოსფორი და 90 კგ. კალიუმი შემდეგ ნიადაგს ხნავენ 30-40 სმ-ის სიღრმეზე და ფარცხავენ. ღია გრუნტში მარწყვის გაშენების საუკეთესო პერიოდია გვიანი ზაფხული, დახურულ გრუნტში – ადრე შემოდგომა.

დარგვა (ვადა, ნორმა, განლაგება)

მარწყვი შეიძლება დაირგოს ერთ რიგად, ორ რიგად, კვადრატულ ბუდობრივი წესით, 80-90X20-30 სმ. საკვების არით. მიღებულია მარწყვის დარგვა შემაღლებულ ბაზოკვალზე, ერთ ან ორ რიგად ერთშემაღლებულ 20-30 სმ სიმაღლის, 35-50 სმ. სიგანის კვალზე. ორმწკრივიანი სისტემით (ჭადრაკული წესით) დარგვისას მცენარეებს შორის მანძილი შეადგენს 25-30 სმ., ხოლო მწკრივებს შორის მანძილი 15-20 სმ. საშუალოდ ერთ გრძივ მეტრზე ირგვება 5-7 მცენარე.

წარმოების ეფექტურობის გაზრდის მეთოდები

• ჯანსაღი ნერგის დარგვა;
• აგროღონისძიებების დროულად და ხარისხიანად განხორციელება;
• მავნებელ-დაავადებების წინააღმდეგ ინტეგრირებული ბრძოლა.

ნიადაგის განოყიერების და მცენარის კვების სისტემა

მარწყვის განოყიერების პროგრამა განსხვავებულია ნაკვეთის ადგილმდებარეობის, ნიადაგის ფაქტურის, მოყვანის სისტემის მიხედვით. მცენარის ზრდისთვის სასარგებლოა: 1) ნაკელი, 2) გრანულირებული სასუქი, 3) თხევადი სასუქის დამატება წვეთოვანი სარწყავი სისტემით (ფერტიგაცია) 4) ფოთლებზე შესხურება.

მარწყვის სათბური

ორგანული და მინერალური სასუქის შეტანის სავარაუდო სქემა

ორგანული	10-20ტ/ჰა	სავეგეტაციო სეზონი
ფრინველის ნაკელი	5-10 ტ/ჰა	სავეგეტაციო სეზონი
აზოტი	100კგ/ჰა	33-33კგ/ჰა მაისი-ივნისი-ივლისი
ფოსფორი	100-125 კგ/ჰა	მაისის დასაწყისში
კალიუმი	125-150 კგ/ჰა	მაისის დასაწყისში

მცენარეთა ინტეგრირებული დაცვის სისტემა

ობიექტი	მოქმედი ნივთიერება	პერიოდი
დაავადებები	შაბიამნის, ბორდოს ხსნარი	სიმპტომების გამოჩენისთანავე
მავნებლები	იმიდაკლოპრიდი	ადრე გაზაფხულზე
სარეველები	გლიფოსატი	გაზაფხული, ზაფხული

კულტურის ტენით უზრუნველყოფის სისტემა

სათბურში ჰაერის აბსოლუტური ტენიანობა უნდა იყოს 85-90%, ტემპერატურა 24-27⁰C. პლანტაციაში აუცილებელია ხშირი, მცირე ულუფებით მორწყვა, წვეთოვანი მორწყვის სისტემის გამოყენება. მორწყვა ცხელ თვეებში ყოველდღე, ცივ და გრილ თვეებში – ორ დღეში ერთჯერ უნდა განხორციელდეს. აუცილებელია კვლებში მულჩიფირის გამოყენება.

სხვა მოვლითი სამუშაოები

პირველი ყვავილის მოცილება, მწვანე ოპერაციების ჩატარება, გამხმარი, განუვითარებელი ფოთლების, სტოლონების მოცილება. ფართოდ მიმართავენ გამარგვლას, კონტაქტური და დიდტემური პრეპარატების კომბინირებულ შესხურებას.

მოსავლის აღება და პირველადი დამუშავება

მარწყვის კრეფა ხდება ყოველ მეორე, მესამე დღეს, დილის საათებში, ნაყოფის ზედაპირის გაშრობის შემდეგ, ყუნწის საფარის ფოთლებთან ერთად სპეციალურ ხის კალათებში. მოკრეფილი ნაყოფი ფრთხილად თავსდება კონტეინერში. არ შეიძლება შესაფუთი ჭურჭლის პირამდე გავსება. მარწყვის მოსავლის აღება და დახარისხება ერთდროულად უნდა მოხდეს.

შენახვის ოპტიმალური პირობები

• შენახვის ოპტიმალური ტენიანობა – 90-95%
• შენახვის ოპტიმალური ტემპერატურა 0-7,5⁰C
• შენახვის ვადა – 7-10 დღე

წყარო

• კახეთის რეგიონის მცენარეები
• საქართველოს ფერმერთა ასოციაცია