ორბელი ივანე (I)
(→წყარო) |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
| − | '''ივანე (I) ორბელი''' - [[ამირსპასალარი]] და [[მანდატურთუხუცესი]] XII ს-ის პირველ მეოთხედში; დავით აღმაშენებლის თანამებრძოლი. ისტორიკოსი სტეფანოს ორბელიანი მას „დიდ სპასალარს“ უწოდებს: „დიდმან სპასალარმან იოანე ორბელიანმან ფრიად განავრცელა საზღვარი | + | '''ივანე (I) ორბელი''' - [[ამირსპასალარი]] და [[მანდატურთუხუცესი]] XII ს-ის პირველ მეოთხედში; [[დავით აღმაშენებელი|დავით აღმაშენებლის]] თანამებრძოლი. ისტორიკოსი სტეფანოს ორბელიანი მას „დიდ სპასალარს“ უწოდებს: „დიდმან სპასალარმან იოანე ორბელიანმან ფრიად განავრცელა საზღვარი [[ქართლი]]სა. ებრძოდა თურქთა და წაართვა [[თბილისი|ტფილისი]], ლორე და ანი რიცხუსა ფო~ბ” (1123 წ.). დავითის ისტორიკოსი იუწყება, რომ გიორგი [[მწიგნობართუხუცეს-ჭყონდიდელი|ჭყონდიდელ-მწიგნობართუხუცესმა]] ივანე ორბელის თანდგომით „მოიპარა“ თურქთაგან სამშვილდე და [[საქართველო|საქართველოს]] საზღვრებში დააბრუნა. ამ ცნობაში ისტორიკოსი ივანეს მხოლოდ სახელით მოიხსენიებს, მაგრამ მკვლევართა დასაბუთებული ვარაუდით, შეუძლებელია იგი ამ დროს ამირსპასალარი არ ყოფილიყო. ჰნევანქის სომხური მონასტრის მთავარი ტაძრის 1154/6 წ-ის დაზიანებულ სააღმშენებლო წარწერაში ივანე ერთდროულად მანდატურთუხუცესად და ამირსპასალარად იხსენიება. იგი ამ თანამდებობებს ფლობს გარდაცვალებამდე (1128). წყაროთა ჩვენებით, ივანე ორბელმა, როგორც [[მთავარსარდალი|მთავარსარდალმა]], გაწეული სამსახურისათვის მეფისაგან მიიღო ლორე (სადაც მას შემდგომში რეზიდენცია ჰქონდა) და სამშვილდე გარეშემო მდებარე დაბებით. |
| ხაზი 7: | ხაზი 7: | ||
==წყაროები და ლიტერატურა== | ==წყაროები და ლიტერატურა== | ||
| − | სტეფანოს ორბელიანი 1978: 38-39; დავით აღმაშენებლის ისტორიკოსი 1955: 331; მელიქსეთ-ბეგი 1964: 317-319; მესხია 1979: 19-20; მურადიანი 1977: 137-146; სილოგავა 1994: 44-45. | + | * სტეფანოს ორბელიანი 1978: 38-39; |
| + | * დავით აღმაშენებლის ისტორიკოსი 1955: 331; | ||
| + | * მელიქსეთ-ბეგი 1964: 317-319; | ||
| + | * მესხია 1979: 19-20; | ||
| + | * მურადიანი 1977: 137-146; სილოგავა 1994: 44-45. | ||
01:49, 9 ივნისი 2021-ის ვერსია
ივანე (I) ორბელი - ამირსპასალარი და მანდატურთუხუცესი XII ს-ის პირველ მეოთხედში; დავით აღმაშენებლის თანამებრძოლი. ისტორიკოსი სტეფანოს ორბელიანი მას „დიდ სპასალარს“ უწოდებს: „დიდმან სპასალარმან იოანე ორბელიანმან ფრიად განავრცელა საზღვარი ქართლისა. ებრძოდა თურქთა და წაართვა ტფილისი, ლორე და ანი რიცხუსა ფო~ბ” (1123 წ.). დავითის ისტორიკოსი იუწყება, რომ გიორგი ჭყონდიდელ-მწიგნობართუხუცესმა ივანე ორბელის თანდგომით „მოიპარა“ თურქთაგან სამშვილდე და საქართველოს საზღვრებში დააბრუნა. ამ ცნობაში ისტორიკოსი ივანეს მხოლოდ სახელით მოიხსენიებს, მაგრამ მკვლევართა დასაბუთებული ვარაუდით, შეუძლებელია იგი ამ დროს ამირსპასალარი არ ყოფილიყო. ჰნევანქის სომხური მონასტრის მთავარი ტაძრის 1154/6 წ-ის დაზიანებულ სააღმშენებლო წარწერაში ივანე ერთდროულად მანდატურთუხუცესად და ამირსპასალარად იხსენიება. იგი ამ თანამდებობებს ფლობს გარდაცვალებამდე (1128). წყაროთა ჩვენებით, ივანე ორბელმა, როგორც მთავარსარდალმა, გაწეული სამსახურისათვის მეფისაგან მიიღო ლორე (სადაც მას შემდგომში რეზიდენცია ჰქონდა) და სამშვილდე გარეშემო მდებარე დაბებით.
წყაროები და ლიტერატურა
- სტეფანოს ორბელიანი 1978: 38-39;
- დავით აღმაშენებლის ისტორიკოსი 1955: 331;
- მელიქსეთ-ბეგი 1964: 317-319;
- მესხია 1979: 19-20;
- მურადიანი 1977: 137-146; სილოგავა 1994: 44-45.
წყარო
ცენტრალური და ადგილობრივი სამოხელეო წყობა შუა საუკუნეების საქართველოში. [ენციკლოპედიური ლექსიკონი]. – კორნელი კეკელიძის სახელობის საქართველოს ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი. – თბილისი2017
