უფლისწულის ეკლესია
(→აღწერილობა) |
(→აღწერილობა) |
||
| ხაზი 2: | ხაზი 2: | ||
====აღწერილობა==== | ====აღწერილობა==== | ||
| − | ნაგებობა სამეკლესიიანი [[ბაზილიკა|ბაზილიკაა]] (15,5X13,8 მ), ნაგებია [[აგური]]თ. შენობა მრავალჯერ არის გადაკეთებული. XI-XII სს-ს მიეკუთვნება [[სარკმელი]] და მისი ქვის ჩარჩოს ორნამენტიანი ფრაგმენტი, პროფილირებული ლავანგარდის ქვები და მწვანე ქვის | + | ნაგებობა სამეკლესიიანი [[ბაზილიკა|ბაზილიკაა]] (15,5X13,8 მ), ნაგებია [[აგური (სამშენებლო მასალა)|აგური]]თ. შენობა მრავალჯერ არის გადაკეთებული. XI-XII სს-ს მიეკუთვნება [[სარკმელი]] და მისი ქვის ჩარჩოს ორნამენტიანი ფრაგმენტი, პროფილირებული ლავანგარდის ქვები და მწვანე ქვის [[კანკელი]]ს ნატეხები რომლებიც არქეოლოგიური გათხრების დროს იპოვეს ეკლესიის ქვემოთ ფერდობზე და XVII ს სახლის კედლის წყობაში. შენობა შემდეგშიც რამდენჯერმე გადაუკეთებიათ. XVIII ს სამხრეთი შესასვლელის თავზე დაუშენებიათ ოთხივე მხარეს [[თაღი|თაღები]]თ გახსნილი მცირე გუმბათოვანი სამრეკლი, რომელიც ნაგებია მცირე ზომის აგურით. |
უფლისწულის ეკლესიის შესასვლელი ამჟამად სამხრეთ კედლის ცენტრში არსებულ [[ნიში|ნიშშია]]. აღმოსავლეთ, დასავლეთ და ჩრდილოეთ კედლებში ჩანს პირვანდელი შესასვლელების (ამოშენებულია) კვალი. [[აფსიდა|აფსიდი]] ნალისებრია. გრძივი კედლები დანაწევრებულია სამ-სამი ღრმა (0,5-0,6 მ) მაღალი სართავი თაღით, რომლებშიც კიდევ უფრო ღრმად შეწეული ბრტყელი ნიშებია. ისინი უსწორო ფორმისაა, სადა, კამარამდე აღწევს და შიდა სივრცეს სიმაღლესა და ხალვათობას მატებს. დასავლეთ კედელშიც სამი შეღრმავებული დაბალი თაღია. სამხრეთ კედლის სამივე თაღში, ჩრდილოეთ კედლის აღმოსავლეთ თაღში და აფსიდში გაჭრილია სარკმლები (სულ ხუთი). სარკმლები შიგნიდან განიერი და მაღალია, გარეთ ვიწროვდება, ნალისებრია, ზემოთ შეტეხილი. ასეთივე ფორმა აქვს ნიშების თაღებსაც. აფსიდის სარკმლის ქვეშ ქვის ეგვტერია. ეკლესიის კედლებს შიგნით კლდეში ნაკვეთი ცოკოლი გასდევს. კლდეშივე ნაკვეთი ნალისებრი ცოკოლია აფსიდშიც. ეკლესიის იატაკზე მოგებულია XVIII საუკუნის აგური. აგურისავეა სოლეას საფეხური აღმოსავლეთის კარის წინ. | უფლისწულის ეკლესიის შესასვლელი ამჟამად სამხრეთ კედლის ცენტრში არსებულ [[ნიში|ნიშშია]]. აღმოსავლეთ, დასავლეთ და ჩრდილოეთ კედლებში ჩანს პირვანდელი შესასვლელების (ამოშენებულია) კვალი. [[აფსიდა|აფსიდი]] ნალისებრია. გრძივი კედლები დანაწევრებულია სამ-სამი ღრმა (0,5-0,6 მ) მაღალი სართავი თაღით, რომლებშიც კიდევ უფრო ღრმად შეწეული ბრტყელი ნიშებია. ისინი უსწორო ფორმისაა, სადა, კამარამდე აღწევს და შიდა სივრცეს სიმაღლესა და ხალვათობას მატებს. დასავლეთ კედელშიც სამი შეღრმავებული დაბალი თაღია. სამხრეთ კედლის სამივე თაღში, ჩრდილოეთ კედლის აღმოსავლეთ თაღში და აფსიდში გაჭრილია სარკმლები (სულ ხუთი). სარკმლები შიგნიდან განიერი და მაღალია, გარეთ ვიწროვდება, ნალისებრია, ზემოთ შეტეხილი. ასეთივე ფორმა აქვს ნიშების თაღებსაც. აფსიდის სარკმლის ქვეშ ქვის ეგვტერია. ეკლესიის კედლებს შიგნით კლდეში ნაკვეთი ცოკოლი გასდევს. კლდეშივე ნაკვეთი ნალისებრი ცოკოლია აფსიდშიც. ეკლესიის იატაკზე მოგებულია XVIII საუკუნის აგური. აგურისავეა სოლეას საფეხური აღმოსავლეთის კარის წინ. | ||
| − | შენობის ყველა ფასადი შელესილია თეთრად, აღმოსავლეთ ფასადის ფრონტონში აგურით შეღრმავებული [[ჯვარი]]ა გამოსახული, ლავგარდანიც აგურისაა. დაკბილული. სახურავი ღარისებრი | + | შენობის ყველა ფასადი შელესილია თეთრად, აღმოსავლეთ ფასადის [[ფრონტონი|ფრონტონში]] აგურით შეღრმავებული [[ჯვარი]]ა გამოსახული, ლავგარდანიც აგურისაა. დაკბილული. სახურავი ღარისებრი [[კრამიტი]]საა. მათ შორის რამდენიმე [[მწვანე (ფერი)|მწვანე]]დ და ფირუზისფრად არის მოჭიქული. |
ეკლესიას სამი მხრიდან ეკვრის მასზე დაბალი აგურით ნაკვეთი მინაშენები. | ეკლესიას სამი მხრიდან ეკვრის მასზე დაბალი აგურით ნაკვეთი მინაშენები. | ||
| − | უფლისწულის ეკლესიის სამხრეთით მდებარე სათავსი - კარიბჭე ეკლესიის სიგრძისაა და მასზე ბევრად დაბალია. მინაშენის ნალისებრი აფსიდი გადახურულია კამარითა და კონქით. თაღიც ნალისებრია. სათავსის სამხრეთ კედელში, ეკლესიის კარის პირდაპირ აგურისთაღიანი შეწყვილებული შესასვლელებია. შესასვლელებს შორის აგურის | + | უფლისწულის ეკლესიის სამხრეთით მდებარე სათავსი - კარიბჭე ეკლესიის სიგრძისაა და მასზე ბევრად დაბალია. მინაშენის ნალისებრი აფსიდი გადახურულია კამარითა და კონქით. თაღიც ნალისებრია. სათავსის სამხრეთ კედელში, ეკლესიის კარის პირდაპირ აგურისთაღიანი შეწყვილებული შესასვლელებია. შესასვლელებს შორის [[აგურის წყობა]]ში მოქცეულია კლდეში ნაკვეთი მრგვალი სვეტი. სავარაუდოა, რომ იგი ადრინდელი ფეოდალური ხანის ეკლესიას ეკუთვნოდა და შეწყვილებული გასასვლელის თაღების შუაბოძი - [[საყრდენი (არქიტექტურა)|საყრდენი]] იყო. სათავსის კედლები შელესილია. იატაკი XVII საუკუნის აგურისაა. |
| − | ჩრდილოეთ მინაშენიც ეკლესიის სიგრძისაა და მასზე ბევრად დაბალია. ეკლესიასთან დაკავშირებული არ არის შემოსასვლელით. მინაშენში შემორჩენილ თხელი ფენის შელესილობას ატყვია მოხატულობის მკრთალი კვალი. სამხრეთ კედლის აღმოსავლეთ ნაწილში ქვით ამოშენებული [[ღიობი|ღიობია]], რომელიც შესაძლოა, ეკლესიაში გადიოდა. სათავსის იატაკი ეკლესიის იატაკზე მაღალია, კლდისაა და მოსწორებულია მიწით. ჩრდილოეთ მინაშენის ფასადს აქვს წვრილი ქვის ცოკოლი, რომელშიც ჩაყოლებულია შავი ბაზალტის ოთხი დიდი [[კვადრი]]. სათავსი გადახურულია კამარით. იგი განივი კედლით იყოფა გრძელ და მოკლე სათავსებად. გამყოფ კედელში გაჭრილია კარი. ორივე სათავსი სწორკუთხაა, უაფსიდო. გრძელი სათავსის აღმოსავლეთ კედელში ერთი სარკმელია. მოკლე სათავსის ჩრდილოეთ კედელში გარედან შემოსასვლელი კარია, ხოლო დასავლეთ კედელში დატანებული კარით სათავსი დასავლეთ მინაშენს უკავშირდება. | + | ჩრდილოეთ მინაშენიც ეკლესიის სიგრძისაა და მასზე ბევრად დაბალია. ეკლესიასთან დაკავშირებული არ არის შემოსასვლელით. მინაშენში შემორჩენილ თხელი ფენის შელესილობას ატყვია [[მოხატულობა|მოხატულობის]] მკრთალი კვალი. სამხრეთ კედლის აღმოსავლეთ ნაწილში ქვით ამოშენებული [[ღიობი|ღიობია]], რომელიც შესაძლოა, ეკლესიაში გადიოდა. სათავსის იატაკი ეკლესიის იატაკზე მაღალია, კლდისაა და მოსწორებულია მიწით. ჩრდილოეთ მინაშენის ფასადს აქვს წვრილი ქვის ცოკოლი, რომელშიც ჩაყოლებულია შავი ბაზალტის ოთხი დიდი [[კვადრი]]. სათავსი გადახურულია კამარით. იგი განივი კედლით იყოფა გრძელ და მოკლე სათავსებად. გამყოფ კედელში გაჭრილია კარი. ორივე სათავსი სწორკუთხაა, უაფსიდო. გრძელი სათავსის აღმოსავლეთ კედელში ერთი სარკმელია. მოკლე სათავსის ჩრდილოეთ კედელში გარედან შემოსასვლელი კარია, ხოლო დასავლეთ კედელში დატანებული კარით სათავსი დასავლეთ მინაშენს უკავშირდება. |
დასავლეთ მინაშენი მთელ სიგანეზე ეკვრის ეკლესიას. სათავსი სწორკუთხაა. შესასვლელი სამხრეთით და დასავლეთით აქვს. აღმოსავლეთ კედლის ჩრდილოეთ კუთხეში გაჭრილი კარით იგი ჩრდილოეთ მინაშენს უკავშირდება. ამ კედლის ცენტრში ქვის წყობით ამოშენებულია ღიობი, რომელიც ეკლესიის დასავლეთ კედლის შუა ნიშს ემთხვევა და მისივე ზომისაა. ამავე კედლის სამხრეთ ბოლოში დარღვეულია აგურის წყობა, რაც აქ ძველად კარის არსებობაზე მიგვითითებს. იატაკი კლდისაა, უსწორმასწორო, მაღლდება ჩრდილოეთისკენ. | დასავლეთ მინაშენი მთელ სიგანეზე ეკვრის ეკლესიას. სათავსი სწორკუთხაა. შესასვლელი სამხრეთით და დასავლეთით აქვს. აღმოსავლეთ კედლის ჩრდილოეთ კუთხეში გაჭრილი კარით იგი ჩრდილოეთ მინაშენს უკავშირდება. ამ კედლის ცენტრში ქვის წყობით ამოშენებულია ღიობი, რომელიც ეკლესიის დასავლეთ კედლის შუა ნიშს ემთხვევა და მისივე ზომისაა. ამავე კედლის სამხრეთ ბოლოში დარღვეულია აგურის წყობა, რაც აქ ძველად კარის არსებობაზე მიგვითითებს. იატაკი კლდისაა, უსწორმასწორო, მაღლდება ჩრდილოეთისკენ. | ||
23:32, 28 დეკემბერი 2021-ის ვერსია
უფლისწულის ეკლესია - არქიტექტურული ძეგლი მდებარეობს უფლისციხეში შიდა ქალაქის შუა უბანში. თვალსაჩინო ადგილას, ამაღლებულ კლდის მასივზე. თარიღდება ადრინდელი ფეოდალურიხანით უფლისწულის ეკლესია აშენებულია ძველი წარმართული ტაძრის ადგილზე, რასაც მოწმობს ეკლესიის დასავლეთ ფასადის ქვეშ შემორჩენილი კლდეში ნაკვეთი ანტიკური დროის ნაგებობის ნაშთები, სამხრ ფასადის კლდის ცოკოლი და მის აღმოსავლეთ ბოლოში, შესასვლელთან გაცვეთილი იატაკი, აგრეთვე, წარმართული დროის შესასვლელია აღმოსავლეთ ფასადის ცენტრში, სადაც ახლა კლდეში ჩაღრმავებული ადგილი ქვის ცოკოლით მოსწორებულია და გამოყენებულია ეკლესიის ფუძედ.
აღწერილობა
ნაგებობა სამეკლესიიანი ბაზილიკაა (15,5X13,8 მ), ნაგებია აგურით. შენობა მრავალჯერ არის გადაკეთებული. XI-XII სს-ს მიეკუთვნება სარკმელი და მისი ქვის ჩარჩოს ორნამენტიანი ფრაგმენტი, პროფილირებული ლავანგარდის ქვები და მწვანე ქვის კანკელის ნატეხები რომლებიც არქეოლოგიური გათხრების დროს იპოვეს ეკლესიის ქვემოთ ფერდობზე და XVII ს სახლის კედლის წყობაში. შენობა შემდეგშიც რამდენჯერმე გადაუკეთებიათ. XVIII ს სამხრეთი შესასვლელის თავზე დაუშენებიათ ოთხივე მხარეს თაღებით გახსნილი მცირე გუმბათოვანი სამრეკლი, რომელიც ნაგებია მცირე ზომის აგურით.
უფლისწულის ეკლესიის შესასვლელი ამჟამად სამხრეთ კედლის ცენტრში არსებულ ნიშშია. აღმოსავლეთ, დასავლეთ და ჩრდილოეთ კედლებში ჩანს პირვანდელი შესასვლელების (ამოშენებულია) კვალი. აფსიდი ნალისებრია. გრძივი კედლები დანაწევრებულია სამ-სამი ღრმა (0,5-0,6 მ) მაღალი სართავი თაღით, რომლებშიც კიდევ უფრო ღრმად შეწეული ბრტყელი ნიშებია. ისინი უსწორო ფორმისაა, სადა, კამარამდე აღწევს და შიდა სივრცეს სიმაღლესა და ხალვათობას მატებს. დასავლეთ კედელშიც სამი შეღრმავებული დაბალი თაღია. სამხრეთ კედლის სამივე თაღში, ჩრდილოეთ კედლის აღმოსავლეთ თაღში და აფსიდში გაჭრილია სარკმლები (სულ ხუთი). სარკმლები შიგნიდან განიერი და მაღალია, გარეთ ვიწროვდება, ნალისებრია, ზემოთ შეტეხილი. ასეთივე ფორმა აქვს ნიშების თაღებსაც. აფსიდის სარკმლის ქვეშ ქვის ეგვტერია. ეკლესიის კედლებს შიგნით კლდეში ნაკვეთი ცოკოლი გასდევს. კლდეშივე ნაკვეთი ნალისებრი ცოკოლია აფსიდშიც. ეკლესიის იატაკზე მოგებულია XVIII საუკუნის აგური. აგურისავეა სოლეას საფეხური აღმოსავლეთის კარის წინ.
შენობის ყველა ფასადი შელესილია თეთრად, აღმოსავლეთ ფასადის ფრონტონში აგურით შეღრმავებული ჯვარია გამოსახული, ლავგარდანიც აგურისაა. დაკბილული. სახურავი ღარისებრი კრამიტისაა. მათ შორის რამდენიმე მწვანედ და ფირუზისფრად არის მოჭიქული.
ეკლესიას სამი მხრიდან ეკვრის მასზე დაბალი აგურით ნაკვეთი მინაშენები.
უფლისწულის ეკლესიის სამხრეთით მდებარე სათავსი - კარიბჭე ეკლესიის სიგრძისაა და მასზე ბევრად დაბალია. მინაშენის ნალისებრი აფსიდი გადახურულია კამარითა და კონქით. თაღიც ნალისებრია. სათავსის სამხრეთ კედელში, ეკლესიის კარის პირდაპირ აგურისთაღიანი შეწყვილებული შესასვლელებია. შესასვლელებს შორის აგურის წყობაში მოქცეულია კლდეში ნაკვეთი მრგვალი სვეტი. სავარაუდოა, რომ იგი ადრინდელი ფეოდალური ხანის ეკლესიას ეკუთვნოდა და შეწყვილებული გასასვლელის თაღების შუაბოძი - საყრდენი იყო. სათავსის კედლები შელესილია. იატაკი XVII საუკუნის აგურისაა.
ჩრდილოეთ მინაშენიც ეკლესიის სიგრძისაა და მასზე ბევრად დაბალია. ეკლესიასთან დაკავშირებული არ არის შემოსასვლელით. მინაშენში შემორჩენილ თხელი ფენის შელესილობას ატყვია მოხატულობის მკრთალი კვალი. სამხრეთ კედლის აღმოსავლეთ ნაწილში ქვით ამოშენებული ღიობია, რომელიც შესაძლოა, ეკლესიაში გადიოდა. სათავსის იატაკი ეკლესიის იატაკზე მაღალია, კლდისაა და მოსწორებულია მიწით. ჩრდილოეთ მინაშენის ფასადს აქვს წვრილი ქვის ცოკოლი, რომელშიც ჩაყოლებულია შავი ბაზალტის ოთხი დიდი კვადრი. სათავსი გადახურულია კამარით. იგი განივი კედლით იყოფა გრძელ და მოკლე სათავსებად. გამყოფ კედელში გაჭრილია კარი. ორივე სათავსი სწორკუთხაა, უაფსიდო. გრძელი სათავსის აღმოსავლეთ კედელში ერთი სარკმელია. მოკლე სათავსის ჩრდილოეთ კედელში გარედან შემოსასვლელი კარია, ხოლო დასავლეთ კედელში დატანებული კარით სათავსი დასავლეთ მინაშენს უკავშირდება.
დასავლეთ მინაშენი მთელ სიგანეზე ეკვრის ეკლესიას. სათავსი სწორკუთხაა. შესასვლელი სამხრეთით და დასავლეთით აქვს. აღმოსავლეთ კედლის ჩრდილოეთ კუთხეში გაჭრილი კარით იგი ჩრდილოეთ მინაშენს უკავშირდება. ამ კედლის ცენტრში ქვის წყობით ამოშენებულია ღიობი, რომელიც ეკლესიის დასავლეთ კედლის შუა ნიშს ემთხვევა და მისივე ზომისაა. ამავე კედლის სამხრეთ ბოლოში დარღვეულია აგურის წყობა, რაც აქ ძველად კარის არსებობაზე მიგვითითებს. იატაკი კლდისაა, უსწორმასწორო, მაღლდება ჩრდილოეთისკენ.
