სიცოცხლის უფლება;

სისხლის სამართლისა და სამოქალაქო ხასიათის საქმეების სამართლიანი განხილვის უფლება;

პირადი და ოჯახური ცხოვრების დაცულობის უფლება;

აზრის გამოხატვის თავისუფლება;

აზრის, სინდისისა და რელიგიის თავისუფლება;

სამართლებრივი დაცვის ქმედითი საშუალების უფლება;

საკუთრებით შეუფერხებელი სარგებლობის უფლება;

არჩევნებში ხმის მიცემისა და საკუთარი კანდიდატურის წამოყენების უფლება.

ადამიანის წამება და არაადამიანური თუ დამამცირებელი დასჯა ან მასთან ასეთი მოპყრობა;

თვითნებური და უკანონო პატიმრობა;

დისკრიმინაცია კონვენციით უზრუნველყოფილი უფლებებითა და თავისუფლებებით სარგებლობისას;

საკუთარი მოქალაქეების სახელმწიფოს ტერიტორიიდან გაძევება ან მათი ამ ტერიტორიაზე შესვლის დაბრკოლება;

სიკვდილით დასჯა;

უცხოელების კოლექტიური გაძევება.

არ არის აუცილებელი, ევროპის საბჭოს რომელიმე წევრი სახელმწიფოს მოქალაქე იყოთ. საკმარისია, ის დარღვევა, რომლის შესახებაც ჩივით, ჩადენილი იყოს ერთ-ერთი ხელშემკვრელი სახელმწიფოს მიერ თავისი იურისდიქციის ფარგლებში, რაც, ჩვეულებრივ, ამ სახელმწიფოს ტერიტორიას შეესაბამება.

თქვენ შეიძლება იყოთ ფიზიკური ან იურიდიული პირი (კომპანია, ასოციაცია და ა.შ.).

თქვენ პირადად და უშუალოდ უნდა იყოთ დაზარალებული იმ დარღვევის შედეგად, რომლის შესახებაც ჩივით. მაგალითად, თქვენ ვერ შეიტანთ ზოგადი ხასიათის საჩივარს ამა თუ იმ კანონის თუ აქტის შესახებ იმის გამო, რომ ის უსამართლო გეჩვენებათ; ვერც სხვა ადამიანების სახელით იჩივლებთ (გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ამ პირების ვინაობა ნათლად არის მითითებული და თქვენ მათი ოფიციალური წარმომადგენელი ხართ).

თუმცა, ამ საშუალებების მხოლოდ გამოყენება არ არის საკმარისი. შიდა სასამართლოებში ჩივილისას, თქვენ ნათლად უნდა დააყენოთ ის სასარჩელო მოთხოვნები კონვენციის დარღვევასთან დაკავშირებით, რომელთა შეტანაც გსურთ ევროპულ სასამართლოში.

საჩივრის შესატანად თქვენ გაქვთ მხოლოდ ექვსი თვე შიდა საბოლოო გადაწყვეტილების გამოტანის თარიღიდან (ჩვეულებრივ, უზენაესი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილება). ამ ვადის გაშვების შემთხვევაში, სასამართლო ვერ მიიღებს თქვენს საჩივარს.

ერთი ან მეტი ხელშემკვრელი სახელმწიფოს წინააღმდეგ, რომელმაც, თქვენი აზრით, დაარღვია ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენცია ისეთი ქმედებით ან უმოქმედობით, რომელიც უშუალოდ თქვენ შეგეხოთ.

აქტი ან აქტები, რომლებიც მომდინარეობს ამ სახელმწიფოს (სახელმწიფოების) რომელიმე ორგანოსგან (მაგალითად, სასამართლო ან ადმინისტრაციული უწყება).

ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო არ იხილავს კერძო პირების ან კერძო დაწესებულებების (მაგალითად, კომერციული კომპანიები) წინააღმდეგ მიმართულ საჩივრებს.

თქვენი საჩივარი აუცილებლად უნდა ეხებოდეს ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციით გათვალისწინებულ ერთ-ერთ უფლებას. აქედან გამომდინარე, საჩივრის საგანი შეიძლება იყოს მრავალგვარი. ამის მხოლოდ რამდენიმე მაგალითია: თავისუფლებააღკვეთილი ადამიანის წამება და მის მიმართ ცუდი მოპყრობა; პატიმრობის შეფარდების კანონიერება; სამოქალაქო თუ სისხლის სამართლის პროცესის ნაკლოვანებები; დისკრიმინაცია კონვენციით გათვალისწინებული უფლებით სარგებლობისას; მშობელთა უფლებები; პირადი და ოჯახური ცხოვრების, საცხოვრისისა და მიმოწერის დაცულობა; აზრის გამოხატვის ან ინფორმაციის გადაცემის თუ მიღების თავისუფლების შეზღუდვა; შეკრების თუ მანიფესტაციის თავისუფლება; გაძევება და ექსტრადიცია; საკუთრების კონფისკაცია და ექსპროპრიაცია.

თქვენ ვერ იჩივლებთ სხვა საერთაშორისო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული უფლებების დარღვევის შესახებ (ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაცია, ძირითადი უფლებების ქარტია, და სხვ.)

სასამართლოს შეგიძლიათ მიწეროთ მის ერთ-ერთ ოფიციალურ ენაზე (ინგლისური და ფრანგული) ან რომელიმე ხელშემკვრელი სახელმწიფოს ოფიციალურ ენაზე.

თუ საჩივარს ფაქსის საშუალებით წარადგენთ, ის შემდეგ ფოსტითაც უნდა გააგზავნოთ;

ნუ ჩახვალთ სტრასბურგში თქვენი საქმის მოსათხრობად. ეს არ დააჩქარებს თქვენი საჩივრის განხილვას და ვერც იურიდიულ კონსულტაციას გაგიწევენ;

სასამართლოს სამდივნომ შეიძლება მოგთხოვოთ თქვენს საჩივართან დაკავშირებული დამატებითი საბუთების, ინფორმაციისა თუ ახსნა-განმარტების წარმოდგენა;

თუ ხელთ გაქვთ საჩივრის ფორმა, გულდასმით და გარკვევით უნდა შეავსოთ იგი და რაც შეიძლება სწრაფად გააგზავნოთ. მასში მითითებული უნდა იყოს:

პროცედურა წერილობითია. თქვენ წერილობით გაცნობებენ სასამართლოს ნებისმიერი გადაწყვეტილების შესახებ. საქმის ზეპირი განხილვა გამონაკლის შემთხვევებში ხდება.

საქმის განხილვა უფასოა.

მართალია, საწყის ეტაპზე, ადვოკატის ყოლა არ მოგეთხოვებათ, მაგრამ ეს აუცილებელი იქნება, როგორც კი თქვენი საჩივარი მოპასუხე მთავრობას გაეგზავნება. თუმცა, საჩივრების უმრავლესობა მიუღებლად ცხადდება ისე, რომ მისი მთავრობისთვის გაგზავნა არ ხდება საჭირო.

თქვენ მხოლოდ საქმის წარმოებისათვის აუცილებელი ხარჯების გაწევა დაგჭირდებათ (ადვოკატის ჰონორარი, საჩივრის შედგენისთვის საჭირო მასალების მოძიება, მიმოწერა და ა.შ.).

საჩივრის შეტანის შემდეგ, შეგიძლიათ მოითხოვოთ იურიდიული დახმარება. იურიდიული დახმარება არ ხდება ავტომატურად და დაუყოვნებლივ; ის პროცედურის მომდევნო ეტაპზე შეიძლება გაგეწიოთ.

პირველ რიგში, სასამართლომ უნდა გადაწყვიტოს, მისაღებია თუ არა თქვენი საჩივარი. ეს ნიშნავს, რომ საქმე უნდა აკმაყოფილებდეს კონვენციით დადგენილ გარკვეულ მოთხოვნებს (იხ., ზევით, „რა პირობებს უნდა ვაკმაყოფილებდე სასამართლოში საჩივრის შესატანად?“). თუ ეს მოთხოვნები არ არის დაკმაყოფილებული, თქვენი საჩივარი მიუღებლად იქნება ცნობილი. თუ თქვენი სა- ჩივარი რამდენიმე სასარჩელო მოთხოვნას შეიცავს, სასამართლომ შეიძლება ერთი ან მეტი მათგანი მისაღებად მიიჩნიოს, სხვები კი უარყოს.

თქვენი საჩივრის ან ერთი რომელიმე სასარჩელო მოთხოვნის მიუღებლად ცნობის შესახებ გადაწყვეტილება საბოლოოა და გასაჩივრებას არ ექვემდებარება.

თუ თქვენი საჩივარი ან ერთი რომელიმე სასარჩელო მოთხოვნა მისაღებად იქნა მიჩნეული, სასამართლო მოუწოდებს მხარეებს (თქვენ და მოპასუხე სახელმწიფოს), მორიგებით დაასრულონ პროცედურა. თუ მორიგება არ შედგა, სასამართლო შეუდგება საქმის არსებითად განხილვას, რათა დაადგინოს, დაირღვა თუ არა კონვენცია.

ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო არ არის უფლებამოსილი, შეასრულოს სააპელაციო ინსტანციის როლი ეროვნულ სასამართლოებთან მიმართებაში. ის საქმეების ხელახალ განხილვას არ აწარმოებს და მათ შიდა სასამართლოების გადაწყვეტილებათა გაუქმება, შეცვლა თუ გადასინჯვა არ შეუძლია.

სასამართლო თქვენს სასარგებლოდ ვერ იშუამდგომლებს ხელისუფლების იმ ორგანოსთან, რომელსაც თქვენ უჩივით. თუმცა, გამონაკლის შემთხვევებში, როდესაც მომჩივანს ფიზიკური ზიანის სერიოზული საფრთხე ემუქრება, სასამართლომ სახელმწიფოს შეიძლება მიუთითოს შესაბამისი სახის დროებითი ღონისძიება.

სასამართლო არ დაგეხმარებათ საჩივრის შესადგენად იურისტის პოვნაში ან მისთვის ჰონორარის გადახდაში.

სასამართლოს არ შეუძლია, მოგაწოდოთ რაიმე ინფორმაცია იმ სახელმწიფოში მოქმედი კანონების თაობაზე, რომლის წინააღმდეგაც საჩივარია მიმართული.