2004 წლის 14 ივნისს ევროკავშირის (მინისტრთა) საბჭომ მიიღო გადაწყვეტილება აზერბაიჯანის, საქართველოს და სომხეთის ,,ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის” წევრად ცნობის შესახებ. ამავდროულად, საბჭოს გადაწყვეტილებით ძალაში შევიდა ევროკომისიის დოკუმენტი, რომელიც ,,ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის” ამოქმედების სტრატეგიას ასახავს.

,,ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა” მიზანია, ევროკავშირის გაფართოებით (2004 წლის 1 მაისს) გამოწვეული დადებითი შედეგების მეზობელი ქვეყნებისათვის გაზიარება. ეს შედეგებია სტაბილურობა, უსაფრთხოება და კეთილდღეობა. სამეზობლო პოლიტიკის მიზანია თავიდან აიცილოს გამყოფი ხაზის წარმოქმნა გაფართოებულ ევროკავშირსა და მის მეზობლებს შორის, აგრეთვე, შესთავაზოს მათ უფრო მჭიდრო თანამშრომლობა ევროკავშირთან, რაც გულისხმობს მნიშვნელოვან ეკონომიკურ ინტეგრაციას და გაღრმავებულ პოლიტიკურ თანამშრომლობას. ,,ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა” დაეხმარება იმ სტრატეგიული მიზნების მიღწევას, რომლებიც 2003 წლის დეკემბერში ევროკავშირის მიერ მიღებულ ,,ევროპის უსაფრთხოების სტრატეგიაშია” დასახული და ემსახურება ევროკავშირის სამეზობლოში უსაფრთხოების დამკვიდრებას.

აზერბაიჯანის, საქართველოს და სომხეთის ევროკავშირთან ურთიერთობის სამართლებრივი საფუძველია თითოეულ ქვეყანასთან დადებული შეთანხმებები პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ. ,,ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა” ითვალისწინებს ევროკავშირთან შეთანხმებით სამხრეთი კავკასიის თითოეული სახელმწიფოს მიერ ინდივიდუალური სამოქმედო გეგმის შემუშავებას, ყოველი მათგანის მიერ მიღწეულ წარმატებაზე დაყრდნობით.

გასულ თვეში თავისი ისტორიული გაფართოებით ევროკავშირმა ევროპის კონტინენტზე უსაფრთხოებისა და კეთილდღეობის დამყარების საქმეში უზარმაზარი ნაბიჯი გადადგა. ევროკავშირის გაფართოება იმასაც ნიშნავს, რომ შეიცვალა კავშირის გარე საზღვრები. ჩვენ ახალი მეზობლები შევიძინეთ და კიდევ უფრო დავუახლოვდით ძველებს. ყოველივე ამან ახალი შესაძლებლობებიც წარმოშვა და ახალი პრობლემებიც. სწორედ ამ ახლებური სიტუაციის პასუხად შემუშავდა ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა, რომელიც ევროპული უსაფრთხოების სტრატეგიის მიზნების მისაღწევად მიმართულ მცდელობებსაც გაუწევს დახმარებას.

2002 წლის აგვისტოში უმაღლესმა წარმომადგენელმა ბ-ნმა ხავიერ სოლანამ და კომისიის წევრმა ბ-ნმა პატენმა საბჭოს ერთობლივი წერილი მისწერეს. ამის შემდეგ, 2003 წლის მარტში, ევროკომისიამ წარმოადგინა თავისი რეკომენდაცია „გაფართოებული ევროპა _ მეზობლობა: ახალი სტრუქტურა ჩვენს აღმოსავლეთით და სამხრეთით განლაგებულ მეზობლებთან ურთიერთობისთვის“¹

2003 წლის ივნისში საბჭომ მოიწონა აღნიშნული რეკომენდაცია და მიიჩნია იგი კარგ საფუძვლად ამ ქვეყნებისთვის სხვადასხვაგვარი ახალი პოლიტიკის შესამუშავებლად, განსაზღვრა ზოგადი მიზნები და პრინციპები და დასახა შესაძლო სტიმულები. ევროპული საბჭოს თესალონიკის სხდომამ 2003 წლის ივნისში მიიღო საბჭოს დასკვნები და მიმართა საბჭოსა და კომისიას, რათა მათ ერთობლივად ემუშავათ ამ პოლიტიკის სხვადასხვა ელემენტისთვის თავის მოსაყრელად.

2003 წლის ივლისში ევროკომისიამ განსახილველად წარმოადგინა რეკომენდაცია „ახალი სამეზობლო ინსტრუმენტის შემოღებისთვის მომზადება“² და დააარსა გაფართოებული ევროპის სამუშაო ჯგუფი და გაფართოებული ევროპის სამსახურთაშორისი ჯგუფი. 2003 წლის ოქტომბერში საბჭომ „მიმართა კომისიას, რომ, საჭიროების შემთხვევაში, უმაღლესი წარმომადგენლის დახმარებით, ივნისში მიღებული დასკვნების ჭრილში 2004 წლის დასაწყისში წარმოედგინა დეტალური წინადადებები სათანადო სამოქმედო გეგმებთან დაკავშირებით, რათა ეს საკითხი 2004 წლის ივნისისთვის ყოფილიყო მოგვარებული“. საბჭომ ახალი სამეზობლო ინსტრუმენტის თაობაზე რეკომენდაციაც მოიწონა. 2003 წლის ოქტომბერში ევროპულმა საბჭომ აღიარა ამ ინიციატივის შემუშავებასთან დაკავშირებით მიღწეული წარმატება და მოუწოდა საბჭოსა და კომისიას, გაეგრძელებინათ მუშაობა მრავალმხრივი, ჰარმონიული და პროპორციული მიდგომის (მათ შორის, ფინანსური ინსტრუმენტის) მისაღებად.

ზემოთქმულის გათვალისწინებით კომისიამ დეტალურად გააანალიზა ის ელემენტები, რომლებიც შეიძლებოდა ჩართულიყო ამ ინიციატივაში, როგორც შინაარსობრივი, ისე პროცედურული თვალსაზრისით. კომისიამ ორჯერ, 2003 წლის ოქტომბერსა და 2004 წლის თებერვალში, ზეპირი ანგარიში წარუდგინა საბჭოს, გარდა ამისა, მონაწილეობა მიიღო მუდმივი წარმომადგენლების კომიტეტსა და საბჭოს შესაბამის სამუშაო ჯგუფებში წარმართულ დეტალურ დისკუსიებში, რომლებიც ეხებოდა ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის სამოქმედო გეგმებში ჩასართველ სავარაუდო ელემენტებს აღმოსავლეთ ევროპისა და ხმელთაშუაზღვისპირეთის რიგი ქვეყნებისათვის. სამოქმედო გეგმების ის ნაწილები, რომლებიც ეხება პოლიტიკური თანამშრომლობის გაფართოებას და საერთო საგარეო და უშიშროების პოლიტიკას, ერთობლივად დაამუშავეს და შეათანხმეს ევროკომისიისა და უმაღლესი წარმომადგენლის სამსახურებმა.

ევროკომისიამ შესწავლის მიზნით ჩაატარა წინასწარი საუბრები აღმოსავლეთ ევროპელ და სამხრეთ ხმელთაშუაზღვისპირელ³ პარტნიორებთან, რომლებთანაც ხელმოწერილი აქვს მოქმედი შეთანხმებები პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ ან ასოცირების შეთანხმებები. აღნიშნული საუბრების შედეგად დადასტურდა ამ ქვეყნების დაინტერესება ევროპის სამეზობლო პოლიტიკით და გაირკვა მათი შეხედულებები სამოქმედო გეგმებში გასათვალისწინებელ პრიორიტეტულ საკითხებთან დაკავშირებით. კომისიას განზრახული აქვს, თანდათანობით გააფართოოს ეს პროცესი და გაესაუბროს სხვა ქვეყნებსაც, რომლებიც ამჟამად ამ ინიციატივის ფარგლებში ხვდებიან, მას შემდეგ, რაც ამ ქვეყნების მიერ ხელმოწერილი შეთანხმებები რატიფიცირების სტადიაზე გადავა.

ამავე დროს, ევროკომისიამ შეაფასა ამ ქვეყნებში ამჟამად არსებული სიტუაცია მათი პოლიტიკური და ეკონომიკური სისტემებისა და ევროკავშირთან მათი თანამშრომლობის თვალსაზრისით. წინამდებარე რეკომენდაციის დანიშნულებაა, შეატყობინოს საბჭოსა და ევროპის პარლამენტს ამ სამუშაოს შედეგები და განსაზღვროს შემდგომი ნაბიჯები ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის განვითარებაში.

აღნიშნული პოლიტიკის წამოწყებით ევროკავშირმა დაადასტურა, რომ იგი გვთავაზობს მასსა და პარტნიორ ქვეყნებს შორის ურთიერთობების განმტკიცების ისეთ მექანიზმს, როგორითაც ევროპის ქვეყნებს არ ჰქონიათ საშუალება, ესარგებლათ ევროკავშირის შესახებ ხელშეკრულების 49-ე მუხლის საფუძველზე. ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის მიზანია მეზობელი ქვეყნებისთვის ევროკავშირის 2004 წლის გაფართოებით მოტანილი სარგებლობის გაზიარება - მათი სტაბილურობის, უშიშროებისა და კეთილდღეობის გაზრდა. ამ პოლიტიკის დანიშნულებაა, თავიდან აგვაცილოს გაფართოებულ ევროკავშირსა და მის მეზობლებს შორის ახალი გამყოფი ზოლების წარმოქმნა და შესთავაზოს ამ მეზობლებს შესაძლებლობა, პოლიტიკის, უშიშროების, ეკონომიკისა და კულტურის სფეროებში თანამშრომლობის გაფართოების მეშვეობით მონაწილეობა მიიღონ ევროკავშირის ცხოვრებაში.

შემოთავაზებული მეთოდი გულისხმობს პარტნიორ ქვეყნებთან ერთად ისეთი პრიორიტეტების დასახვას, რომელთა შესრულება დააახლოებს მათ ევროკავშირთან. ეს პრიორიტეტები შევა ერთობლივად შეთანხმებულ სამოქმედო გეგმებში, რომლებიც შეეხება კონკრეტული საქმიანობის რიგ ძირითად სფეროებს: პოლიტიკურ დიალოგს და რეფორმას; ვაჭრობას და იმ ღონისძიებებს, რომლებიც თანდათანობით მოამზადებს პარტნიორ ქვეყნებს ევროკავშირის შიდა ბაზარზე ადგილის მოსაპოვებლად; მართლმსაჯულებას და შინაურ საქმეებს; ენერგეტიკას, ტრანსპორტს, საინფორმაციო საზოგადოებას, გარემოს დაცვას, კვლევას და ინოვაციებს; სოციალურ პოლიტიკას და ადამიანებს შორის კონტაქტებს.

მეზობლებთან პრივილეგირებული ურთიერთობა დაემყარება საერთო ფასეულობების მიმართ ყველა მხარის ერთგულებას. ეს საერთო ფასეულობებია კანონის უზენაესობა, სათანადო მმართველობის უზრუნველყოფა, ადამიანის უფლებების, მათ შორის, უმცირესობათა ჯგუფების უფლებების პატივისცემა, კარგი მეზობლური ურთიერთობების ხელშეწყობა და საბაზრო ეკონომიკისა და სტაბილური განვითარების პრინციპების დაცვა. გარდა ამისა, მოთხოვნილი იქნება ერთგულება ევროკავშირის საგარეო მოღვაწეობის ზოგიერთი კონკრეტული ასპექტის მიმართ, ეს ასპექტებია ტერორიზმთან და მასობრივი განადგურების იარაღის გავრცელებასთან ბრძოლა, საერთაშორისო კანონმდებლობის შესრულება და კონფლიქტების მოგვარებისკენ მიმართული მცდელობების გატარება.

სამოქმედო გეგმებში დაისახება საერთო პრინციპები, თუმცა ეს გეგმები განსხვავებული იქნება თითოეულ ქვეყანასთან არსებული ურთიერთობის, ამ ქვეყნების საჭიროებებისა და შესაძლებლობების, აგრეთვე, საერთო ინტერესების გათვალისწინებით. მეზობლებთან ევროკავშირის ურთიერთობის დონე დამოკიდებული იქნება იმაზე, თუ რამდენად ხდება აღნიშნულ ფასეულობათა გაზიარება.

შეთანხმებული პრიორიტეტების შესრულებას მონიტორინგს გაუწევენ პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებების ან ასოცირების შეთანხმებების საფუძველზე დაარსებული უწყებები. ევროკომისია პერიოდულად წარადგენს ანგარიშებს ამ თვალსაზრისით მიღწეულ პროგრესზე. ამ შეფასების საფუძველზე ევროკავშირი თავის პარტნიორებთან ერთად გადახედავს სამოქმედო გეგმების შინაარსს და მიიღებს გადაწყვეტილებას ვითარების მიხედვით მათი ადაპტირების ან განახლების შესახებ. გარდა ამისა, ამ შეფასების საფუძველზე შესაძლებელია გადაწყვეტილებების მიღება ორმხრივი ურთიერთობების (მათ შორის, ახალი სახელშეკრულებო კავშირების შესაძლებლობის) განვითარებაში შემდგომ ნაბიჯებთან დაკავშირებით. აღნიშნული ორმხრივი ურთიერთობები შეიძლება გაფორმდეს ევროპის სამეზობლო შეთანხმებების სახით. ამ შეთანხმებათა მასშტაბი შეიძლება განისაზღვროს სამოქმედო გეგმებში დასახული პრიორიტეტების შესრულებაში მიღწეული წარმატების გათვალისწინებით.

შესაბამის ქვეყნებთან ჩატარებული წინასწარი, შემსწავლელი ხასიათის საუბრების შემდეგ ევროკომისია წამოაყენებს სამოქმედო გეგმებს. პოლიტიკურ თანამშრომლობასთან და საერთო საგარეო და უშიშროების პოლიტიკასთან დაკავშირებულ საკითხებში კომისიას დახმარებას გაუწევს უმაღლესი წარმომადგენელი. არსებობს წინადადება, რომ ეს გეგმები დაამტკიცონ შესაბამისმა თანამშრომლობის თუ ასოცირების საბჭოებმა. თუ რომელიმე შემოთავაზებული ქმედება საჭიროებს სამართლებრივი აქტების მიღებას ან ოფიციალურ მოლაპარაკებებს, ევროკომისია წამოაყენებს აუცილებელ წინადადებებსა თუ რეკომენდაციებს.

სამოქმედო გეგმებში მოცემული იქნება ათვლის წერტილი შესაბამისი ქვეყნებისთვის დახმარების დასაგეგმავად. არსებული წყაროებიდან დახმარებას მომავალში დაემატება დახმარება „ევროპის სამეზობლო ინსტრუმენტის“ ფარგლებში. ევროკომისიის 2003 წლის ივლისის რეკომენდაციაზე დაყრდნობით წინამდებარე რეკომენდაციაში განხილვის მიზნით მოცემულია ამ ინსტრუმენტის მონახაზი. ამავე დროს, დახმარების არსებული მექანიზმების მეშვეობით ხდება სამეზობლო პროგრამების შემუშავება. ევროკომისიის სურვილია, მეზობელ ქვეყნებს შესთავაზოს დამატებითი დახმარება ისეთი ინსტრუმენტების საშუალებით, როგორიც არის ტექნიკური დახმარება და ინსტიტუტების ერთობლივი საქმიანობა. გარდა ამისა, კომისია განიხილავს ევროკავშირის იმ პროგრამებსა და უწყებებს, რომლებში მეზობელი ქვეყნების მონაწილეობა გაფართოებული ევროკავშირისა და მეზობელი ქვეყნების ინტერესში შეიძლება იყოს.

ევროკავშირის უახლოეს მეზობლებს შორის მისი უმთავრესი პარტნიორი რუსეთია. რუსეთმა და ევროკავშირმა ერთობლივად გადაწყვიტეს, კიდევ უფრო განავითარონ თავისი სტრატეგიული პარტნიორობა ოთხი ერთობლივი არეალის ჩამოყალიბების გზით, როგორც ეს განისაზღვრა 2003 წლის მაისში სანკტ პეტერბურგში ჩატარებულ სამიტზე.

ბელარუსი და ევროკავშირი შეძლებენ სახელშეკრულებო კავშირების განვითარებას მას შემდეგ, რაც თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნების ჩატარების შემდეგ ბელარუსი დაამკვიდრებს მმართველობის დემოკრატიულ ფორმას. მაშინ შესაძლებელი გახდება ბელარუსისთვის ევროპის სამეზობლო პოლიტიკით გათვალისწინებული ყველანაირი სარგებელის უზრუნველყოფა. მანამდე კი ევროკავშირი განიხილავს, თუ როგორ გააფართოოს სამოქალაქო საზოგადოების მხარდაჭერა ქვემოთ აღწერილი გზებით.

ევროკავშირი ელის ლიბიის შესვლას „ბარსელონის პროცესში“ მას შემდეგ, რაც ლიბია მიიღებს ბარსელონის პროცესის სამართლებრივ საფუძველს (ე.წ. acquis-ს) და გადაწყდება ორ მხარეს შორის მოუგვარებელი საკითხები. ეს გზას გაუკვალავს ნორმალური ურთიერთობების ჩამოყალიბებას, რათა ლიბიამ შეძლოს ევროპის სამეზობლო პოლიტიკით გათვალისწინებული უპირატესობებით სარგებლობა. წინამდებარე რეკომენდაცია შეიცავს რჩევებს ევროპის სამეზობლო პოლიტიკაში სამხრეთ კავკასიის ქვეყნების ჩართვის თაობაზე.

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა განამტკიცებს რეგიონული და ქვერეგიონული თანამშრომლობის არსებულ ფორმებს და უზრუნველყოფს სტრუქტურას მათი შემდგომი განვითარებისათვის. ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა გააძლიერებს, აგრეთვე, სტაბილურობასა და უშიშროებას და ხელს შეუწყობს კონფლიქტების მოგვარებისკენ მიმართულ მცდელობებს. წინამდებარე დოკუმენტში მოცემულია რეკომენდაციები რეგიონული თანამშრომლობისა და ინტეგრაციის განვითარების თაობაზე, რაც განხილულია გაფართოებული ევროკავშირის გარე საზღვრებზე წარმოქმნილი სპეციფიკური საკითხების მოგვარების საშუალებად. საზღვრისპირა თანამშრომლობის სხვადასხვა ფორმების შემდგომი განვითარებით, ხელისუფლების ადგილობრივი და რეგიონული ორგანოებისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების ჩართვით ევროკავშირს და მის პარტნიორებს შეუძლიათ ერთობლივად მუშაობა, რათა უზრუნველყონ, რომ სასაზღვრო რეგიონებმა სარგებლობა მიიღონ ევროკავშირის 2004 წლის გაფართოების შედეგად. სამხრეთში ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა ხელს შეუწყობს, აგრეთვე, მონაწილეებს, ისარგებლონ ევროპა-ხმელთაშუაზღვისპირეთის პარტნიორობის (ე.წ. „ბარსელონის პროცესის“) შედეგებით, განავითარონ ინფრასტრუქტურული კავშირები და ქსელები, კერძოდ, ენერგეტიკული ქსელები, განავითარონ, აგრეთვე, თავიანთ მეზობლებთან თანამშრომლობის ახალი ფორმები. ევროპა-ხმელთაშუაზღვისპირეთის პარტნიორობის მიღწევებზე დაყრდნობით ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა დაეხმარება შემდგომი რეგიონული ინტეგრაციის განვითარებას, განსაკუთრებით ვაჭრობის სფეროში. ამ პოლიტიკის ფარგლებში გაძლიერდება ძალისხმევა, მიმართული ხმელთაშუაზღვისპირეთსა და ახლო აღმოსავლეთში ევროპული უშიშროების სტრატეგიის მიზნების მისაღწევად.

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის ხედვა მოიცავს ევროკავშირის ფუნდამენტური ფასეულობებისა და მიზნების მოზიარე ქვეყნებს სტაბილურად მზარდი ურთიერთობით, რომელიც სცილდება უბრალოდ თანამშრომლობას და გულისხმობს მნიშვნელოვან ეკონომიკურ და პოლიტიკურ ინტეგრაციას. ეს ყველაფერი უზრამაზარ სარგებელს მოუტანს ყველა დაინტერესებულ მხარეს, ვინაიდან ამგვარი ურთიერთობის შედეგად გაიზრდება სტაბილურობა, უშიშროება და კეთილდღეობა. წინამდებარე რეკომენდაციაში ჩამოყალიბებული პრინციპების საფუძველზე შესამუშავებელი სამოქმედო გეგმები წარმოადგენს პირველ ძირითად ნაბიჯს ამ ხედვის განხორციელების გზაზე. სამოქმედო გეგმებში განისაზღვრება სამოქმედო კურსი მომავალი სამიდან ხუთ წლამდე პერიოდისათვის. შემდგომი ნაბიჯი შეიძლება გახდეს მოლაპარაკება ევროპის სამეზობლო შეთანხმებების თაობაზე, რომლებიც, როდესაც სამოქმედო გეგმებში დასახული პრიორიტეტები მიღწეული იქნება, შეცვლის დღევანდელ ორმხრივ შეთანხმებებს. ამ მიმართულებით მიღწეული წარმატება საშუალებას მისცემს ევროკავშირსა და მის პარტნიორებს, შეთანხმდნენ უფრო ხანგრძლივ პერსპექტივაზე გათვალისწინებულ მიზნებზე მომავალ წლებში ურთიერთობათა შემდგომი განვითარების სფეროში.

ევროკომისია მოუწოდებს საბჭოს, განიხილოს წინამდებარე რეკომენდაციაში განსაზღვრული მიდგომა და ჩამოაყალიბოს დასკვნები იმასთან დაკავშირებით, თუ რა გზით შეიძლება ამ ინიციატივის განხორციელება, შეეხოს სავარაუდო სამოქმედო გეგმების შინაარსს და იმ ქვეყნებს, რომლებთან ერთადაც უნდა შემუშავდეს ეს გეგმები საერთო ფასეულობებისადმი ერთგულების გათვალისწინებით. ამ მხრივ ევროკომისია, უმაღლესი წარმომადგენლისა და თავმჯდომარე ქვეყნის წარმომადგენელთა მონაწილეობით, მზად არის, აწარმოოს სიტუაციის შესწავლის მიზნით საუბრები წინასწარ განსაზღვრულ ქვეყნებთან და წარმოადგინოს სამოქმედო გეგმების პროექტები. კომისია გთავაზობთ, რომ ეს სამოქმედო გეგმები დამტკიცდეს შესაბამისი თანამშრომლობისა თუ ასოცირების საბჭოების მიერ. გარდა ამისა, კომისია მზად არის, დაიწყოს მოსამზადებელი სამუშაოები წინამდებარე რეკომენდაციაში მოხსენიებულ ზოგიერთ სხვა ქვეყანასთან, რომლებსაც შეეხება აღნიშნული ინიციატივა.

_____________________

1. COM(2003) 104 ფინალ, 11.3.2003

2. COM(2003) 393 ფინალ, 1.7.2003

3. ისრაელი, იორდანია, მოლდოვა, მაროკო, პალესტინა, ტუნისი და უკრაინა.

სამეზობლო პოლიტიკა ევროკავშირისათვის - მსოფლიო ასპარეზზე თანმიმდევრულად და ეფექტიანად მოქმედი ორგანიზმისათვის

ყოვლისმომცველი სამეზობლო პოლიტიკა, რომელშიც შევა შესაბამისი კომპონენტები ევროკავშირის დღევანდელი სტრუქტურის სამივე „საყრდენი ბურჯიდან“, საშუალებას მისცემს მეზობელ ქვეყნებს, გაიზიარონ ევროკავშირის გაფართოებით მოტანილი სარგებელი - სტაბილურობა, უშიშროება და კეთილდღეობა. ეს ყველაფერი აისახა ევროკავშირის საკონსტიტუციო ხელშეკრულების მისაღებად მოსამზადებელ სამუშაოში. სამეზობლო პოლიტიკის მნიშვნელობა ხაზგასმულია, აგრეთვე, 2003 წლის დეკემბრის ევროპული საბჭოს მიერ მიღებულ ევროპული უშიშროების სტრატეგიაში, რომელშიც ნათქვამია, რომ ევროკავშირის ამოცანაა „კონკრეტული წვლილის შეტანა ჩვენს უშუალო სამეზობლოში სტაბილურობისა და სათანადო მმართველობის თვალსაზრისით [და] ევროკავშირის აღმოსავლეთით და ხმელთაშუა ზღვის საზღვრებზე არსებულ ქვეყნებში (რომლებთანაც ჩვენ შეგვიძლია მჭიდრო და თანამშრომლობაზე დაფუძნებული ურთიერთობის დამყარება) სათანადო მართვის ხელშეწყობა“.

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის დანიშნულებაა გაფართოების შემდეგ ევროკავშირის მეზობლებისთვის თანამშრომლობის ახალი სტიმულის მიცემა. პარტნიორ ქვეყნებთან ურთიერთობა განმტკიცდება იმ გამოცდილებაზე დაყრდნობით, რომელიც მიღებული იქნება ახალ წევრ სახელმწიფოებსა და კანდიდატ ქვეყნებში პოლიტიკური და ეკონომიკური ცვლილებების პროცესში დახმარებიდან და ეკონომიკური განვითარებისა და მოდერნიზების ხელშეწყობიდან.

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკამ უნდა გაზარდოს ევროკავშირის წვლილი რეგიონული კონფლიქტების მოგვარების ხელშეწყობაში. გარდა ამისა, ევროპის სამეზობლო პოლიტიკას შეუძლია დახმარების გაწევა მართლმსაჯულებისა და შინაურ საქმეთა სფეროებში ევროკავშირის მიზნების მიღწევაში, კერძოდ, ორგანიზებულ დანაშაულთან და კორუფციასთან, ფულის „გათეთრებასთან“ და ტეფიკინგის ყველა ფორმასთან ბრძოლაში, აგრეთვე, მიგრაციასთან დაკავშირებულ საკითხებში. ევროკავშირისა და მისი პარტნიორებისათვის მნიშვნელოვანია, მიზნად დაისახონ თავიანთი თანამშრომლობის სხვადასხვა სფეროში მაქსიმალურად ურთიერთშემავსებელი და ერთმანეთთან თანამშრომლობაზე დამყარებული ურთიერთობის მიღწევა.

ევროკავშირმა და რუსეთმა გადაწყვიტეს, განავითარონ თავიანთი სტრატეგიული პარტნიორობა ოთხი ერთობლივი არეალის ჩამოყალიბების გზით, როგორც ეს განისაზღვრა 2003 წლის მაისში სანკტ პეტერბურგში ჩატარებულ სამიტზე.¹ რუსეთი და გაფართოებული ევროკავშირი მეზობლები არიან. ჩვენს საერთო ინტერესს წარმოადგენს ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის ელემენტების გამოყენება საერთო არეალებზე მუშაობის გასაუმჯობესებლად, განსაკუთრებით საზღვრისპირა და ქვერეგიონული თანამშრომლობის სფეროებში. ევროკავშირმა და რუსეთმა, როგორც მეზობლებმა, უნდა ითანამშრომლონ საერთო ინტერესის საკითხებზე. ევროკომისია რეკომენდაციას უწევს, რომ გარდა დახმარების არსებული ფორმებისა, რუსეთს გაეწიოს დახმარება შემოთავაზებული „ევროპის სამეზობლო ინსტრუმენტის” ფარგლებში სტრატეგიული პარტნიორობის შესაბამისი კომპონენტების განსახორციელებლად.

რაც შეეხება ხმელთაშუაზღვისპირა ქვეყნებს, ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა ხელს შეუწობს ხმელთაშუაზღვისპირეთსა და ახლო აღმოსავლეთში სტრატეგიული პარტნიორობის მიზნების მიღწევას. ხმელთაშუაზღვისპირა ქვეყნებთან სტრატეგიული პარტნიორობის განხორციელება უნდა დაეყრდნოს ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის განხორციელებას. თავად ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა გატარდება ბარსელონის პროცესის და თითოეულ პარტნიორ ქვეყანასთან ასოცირების შეთანხმებების მეშვეობით.

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის განხორციელებისას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს, რომ ევროკავშირის ინსტიტუტებმა და წევრმა სახელმწიფოებმა თანმიმდევრულად და შეთანხმებულად იმოქმედონ.

______________________

1. ეს არეალებია: საერთო ეკონომიკური არეალი (რომელიც შეიცავს და საგანგებოდ ეხება გარემოს დაცვასა და ენერგეტიკას), თავისუფლების, უშიშროებისა და მართლმსაჯულების საერთო არეალი, საგარეო უშიშროების სფეროში თანამშრომლობის საერთო არეალი და კვლევისა და განათლების არეალი, რომელშიც კულტურული ასპექტიც შედის. ურთიერთობის ძირითადი ასპექტია ევროკავშირისა და რუსეთის დიალოგი ენერგეტიკის სფეროში.

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა გამიზნულია ევროკავშირის არსებული მეზობლებისთვის, აგრეთვე, მათთვის, ვინც ევროკავშირს გაფართოების წყალობით დაუახლოვდა. ევროპაში ეს ეხება რუსეთს, უკრაინას, ბელარუსსა და მოლდოვას. ევროკავშირმა და რუსეთმა გადაწყვიტეს, განავითარონ თავიანთი სტრატეგიული პარტნიორობა ოთხი ერთობლივი არეალის ჩამოყალიბების გზით, როგორც ეს განისაზღვრა 2003 წლის მაისში სანკტ პეტერბურგში ჩატარებულ სამიტზე.¹ ხმელთაშუაზღვისპირა რეგიონში ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა ვრცელდება ევროპახმელთაშუაზღვისპირა პარტნიორობის (ბარსელონის პროცესის) ყველა წევრზე, რომელიც არ შედის ევროკავშირში,² გარდა თურქეთისა, რომელიც ევროკავშირთან თავის ურთიერთობას გაწევრიანების წინა ეტაპის სტრუქტურაში აწარმოებს. გარდა ამისა, კომისია რეკომენდაციას უწევს ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის ფარგლებში სომხეთის, აზერბაიჯანისა და საქართველოს ჩართვას.³

იმ ქვეყნებთან, რომლებსაც დადებული აქვთ მოქმედი პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებები ან ასოცირების შეთანხმებები, წამოწყებული იქნა სიტუაციის შესწავლის მიზნით საუბრები, რომლებიც მიზნად ისახავს სავარაუდო სამოქმედო გეგმებში გასათვალისწინებელი ელემენტების დადგენას.⁴ წინამდებარე რეკომენდაციას თან აქვს დართული ამ ქვეყნებში არსებული სიტუაციისა და ევროკავშირთან მათი ურთიერთობის შესახებ ანგარიშები.

როგორც კი ამჟამად მომზადების პროცესში მყოფი გეგმები დასრულდება, უნდა დაიწყოს სხვა მეზობლებთან ერთად სამოქმედო გეგმების შემუშავება. ევროკომისიის წინადადებაა, რომ მან 2004 წლის მეორე ნახევარში დაიწყოს შესწავლა, თუ რამდენად შესაძლებელია სამოქმედო გეგმების მომზადება იმ ხმელთაშუაზღვისპირა ქვეყნებთან ერთად, რომელთაც რატიფიცრებული აქვთ ასოცირების შეთანხმებები; ეს ქვეყნებია ეგვიპტე და ლიბანი. შემსწავლელი საუბრების წამოწყება შესაძლებელია რეგიონის სხვა ქვეყნებთანაც, როგორც კი ევროკავშირთან მათი პერსპექტიული სახელშეკრულებო კავშირები იმავე სტადიას მიაღწევს. ამ პროცესში ჩაერთვებიან თავმჯდომარე ქვეყანა და სამდივნო, ხოლო წევრ სახელწმიფოებთან ჩატარდება კონსულტაციები განრიგთან და სავარაუდო დამატებითი სამოქმედო გეგმების შინაარსთან დაკავშირებით.

____________________

1. იხ. ევროკომისიის უკანასკნელი რეკომენდაცია რუსეთთან ურთიერთობის შესახებ, COM(2004) 106, 2004 წლის 9 თებერვალი, აგრეთვე, საბჭოს 2004 წლის 24 თებერვლის დასკვნები.

2. ეს ქვეყნებია: ალჟირი, ეგვიპტე, ისრაელი, იორდანია, ლიბანი, ლიბია, მაროკო, სირია, ტუნისი, პალესტინა.

3. იხ. ქვემოთ, ნაწილი (3).

4. ეს ქვეყნებია: ისრაელი, იორდანია, მოლდოვა, მაროკო, პალესტინა, ტუნისი და უკრაინა.

ევროკავშირსა და ევროპის სამეზობლო პოლიტიკაში მონაწილე ქვეყნების უმეტესობას შორის უკვე ძალზე განვითარებული ურთიერთობა არსებობს. აღმოსავლეთ ევროპაში პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებები იძლევა სახელშეკრულებო ურთიერთობათა საფუძველს. ხმელთაშუაზღვისპირეთში ევროპა-ხმელთაშუაზღვისპირეთის პარტნიორობა („ბარსელონის პროცესი“) უზრუნველყოფს რეგიონულ სტრუქტურას თანამშრომლობისთვის, რომელსაც ემატება ასოცირების შეთანხმებათა სისტემა.

ეს შეთანხმებები იძლევა მრავალ სფეროში თანამშრომლობისა და ეკონომიკური ინტეგრაციის განვითარების შესაძლებლობას. ჯერ კიდევ არ არის ბოლომდე გაანალიზებული ამ შეთანხმებათა სრული პოტენციალი. ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა სახავს გზას თანამშრომლობის განმტკიცებისათვის რიგ კარგად განსაზღვრულ სფეროებში, რაც, თავდაპირველად, მიზნად ისახავს ევროკავშირისა და მისი პარტნიორებისათვის შესაძლებლობის მიცემას, უკვე არსებული სტრუქტურების წყალობით მიიღონ სრული სარგებელი. ამ თვალსაზრისით სამოქმედო გეგმებში დაისახება მომავალ წლებში განსახორციელებელი ძირითადი პრიორიტეტები. შეთანხმებების საფუძველზე ჩამოყალიბებული კომიტეტებისა და ქვეკომიტეტების მიერ, აგრეთვე, სათანადო დიალოგის სტრუქტურების საფუძველზე მოხდება განხორციელების მსვლელობის საგულდაგულო მონიტორინგი. აღნიშნული პრიორიტეტების განსაზღვრა და მიღწევა მნიშვნელოვანი პირველი ნაბიჯი იქნება ევროკომისიის 2003 წლის მარტის რეკომენდაციაში დასახული პატივმოყვრული მიზნების ხორცშესხმაში.

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა წარმოადგენს ევროკავშირის მიერ მისი პარტნიორებისთვის შეთავაზებულ წინადადებას, რომელსაც ისინი სერიოზული ინტერესითა და მონდომებით გამოეხმაურნენ. არსებითი მნიშვნელობა ენიჭება პროცესის ერთობლივად წარმართვას საზიარო ფასეულობებისა და საერთო ინტერესების გაცნობიერებაზე დაყრდნობით. ევროკავშირი არ ისწრაფის, თავს მოახვიოს თავის პარტნიორებს ესა თუ ის პრიორიტეტები ანდა პირობები. სამოქმედო გეგმების წარმატება დამოკიდებულია პრიორიტეტულ საკითხთა მოგვარებისას ორმხრივი ინტერესის აღაირებაზე. გამორიცხულია, პარტნიორებს ეთხოვოთ წინასწარ განსაზღვრული პრიორიტეტების მიღება. პრიორიტეტები მხარეთა თანხმობის შედეგად განისაზღვრება და, შესაბამისად, ყოველი ქვეყნისათვის განსხვავებული იქნება. ამ გეგმების დამტკიცება შეთანხმებათა უმაღლესი მოქმედი ინსტანციის მიერ შეთანხმებულ სამოქმედო პრიორიტეტებს დამატებით მნიშვნელობას შესძენს.

თითოეულ პარტნიორ ქვეყანასთან ევროკავშირის ურთიერთობის მასშტაბი და ტემპი დამოკიდებული იქნება როგორც ამ ქვეყნების დამოკიდებულებაზე საერთო ფასეულობების მიმართ, ისე მათ სურვილსა და უნარზე, განახორციელონ შეთანხმებული პრიორიტეტები.

ამოსავალ წერტილს სამოქმედო გეგმებისათვის წარმოადგენს საერთო ინტერესის მქონე იმ საკითხთა წყება, რომლებიც შეესატყვისება ევროკავშირის მიზნებს. ეს საკითხები მითითებულია ქვემოთ, პუნქტ (4)-ში. თუმცა სამოქმედო გეგმის შედგენა და თითოეულ პარტნიორთან პრიორიტეტების შეთანხმება დამოკიდებული იქნება კონკრეტული პარტნიორის კონკრეტულ პირობებზე. ეს პირობები განსხვავდება გეოგრაფიული მდებარეობის, პოლიტიკური და ეკონომიკური მდგომარეობის, ევროკავშირთან და სხვა მეზობელ ქვეყნებთან ურთიერთობის, რეფორმების პროგრამების, საჭიროებებისა და შესაძლებლობების, აგრეთვე, ევროპის სამეზობლო პოლიტიკასთან დაკავშირებით ამ ქვეყნების ინტერესის თვალსაზრისით. ამგვარად, სამოქმედო გეგმები თითოეული პარტნიორისათვის განსხვავებული იქნება.

ამავე დროს, ეს განსხვავება უნდა ემყარებოდეს საზიარო ფასეულობების მიმართ მკაფიოდ გამოხატულ ერთგულებას და უნდა შეესატყვისებოდეს თანმიმდევრულ რეგიონულ მიდგომას, განსაკუთრებით იმ შემთხვევებში, როდესაც შემდგომ რეგიონულ თანამშრომლობას აშკარად სასარგებლო შედეგების მოტანა შეუძლია.

ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა თავისი მასშტაბით სცილდება არსებულ თანამშრომლობას და როგორც პარტნიორი ქვეყნებისთვის, ისე ევროკავშირისთვის დამატებითი ღირებულების მქონე მოვლენას წარმოადგენს. ეს დამატებითი ღირებულება სხვადასხვა ფორმას ღებულობს:

1. ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა გვთავაზობს მექანიზმს თავისი მეზობელი ქვეყნების მიმართ ევროკავშირის უფრო გაუმჯობესებული და კონცენტრირებული პოლიტიკური მიდგომისათვის. ეს მექანიზმი თავს უყრის ევროკავშირისა და მისი წევრი სახელმწიფოების ხელთ არსებულ ინსტრუმენტებს. იგი ხელს შეუწყობს ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკის მიზნების მომავალ წარმატებას.

2. თავად ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის განხორციელებას მოჰყვება თანამშრომლობიდან მნიშვნელოვან ინტეგრაციაზე გადასვლა, როგორც ეს მითითებულია 2003 წლის მარტის რეკომენდაციაში. აქ ვგულისხმობთ ევროკავშირის შიდა ბაზარზე პარტნიორი ქვეყნების ინტერესებსაც. ამ პოლიტიკის წყალობით შესაძლებელი იქნება რაიმე სახით გარიყვის თავიდან აცილებაც, რასაც სხვა შემთხვევაში შეიძლებოდა ადგილი ჰქონოდა გაფართოების შედეგად, და უზრუნველყოფილი იქნება გაფართოების დადებითი მხარეებით სარგებლობის შესაძლებლობა. ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა განსაზღვრავს იმ გზებსა და საშუალებებს, რომელთა დახმარებითაც პარტნიორი ქვეყნები სულ უფრო მეტ მონაწილეობას მიიღებენ ევროკავშირის პოლიტიკისა და პროგრამების უმთავრეს ასპექტებში.

3. ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა გააფართოებს პარტნიორ ქვეყნებთან პოლიტიკური თანამშრომლობის მასშტაბსა და ინტენსიობას და უფრო ეფექტიანს გახდის მას.

4. ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა ხელს შეუწყობს რეფორმებს, რომლებსაც მოჰყვება სასარგებლო შედეგები ეკონომიკური და სოციალური განვითარების თვალსაზრისით. ეკონომიკური კანონმდებლობის ჰარმონიზება, პარტნიორი ეკონომიკური სისტემების ერთმანეთისთვის გახსნა და ვაჭრობისთვის არსებული ბარიერების შემცირების ტენდენციის გაგრძელება ხელს შეუწყობს ინვესტიციებსა და აღმავლობას და შეამცირებს უმუშევრობას.

5. ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის შედეგად წარმოიქმნება სტიმულები ორმხრივ ურთიერთობებში წამოჭრილი მოუგვარებელი საკითხების გადასაწყვეტად. გადასაჭრელი პრობლემები სხვადასხვა ქვეყანაში სხვადასხვაგვარია.

6. სამოქმედო გეგმებში განისაზღვრება პრიორიტეტები და ათვლის წერტილი არსებული შეთანხმებების შესასრულებლად. გეგმებში განისაზღვრება, აგრეთვე, ევროკავშირისა და პარტნიორი ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანი მისაღწევი შედეგები შეთანხმებებით გათვალისწინებულ სხვადასხვა სფეროში.

7. ევროკომისია წამოჭრის წინადადებას 2007 წელს ახალი ფინანსური ინსტრუმენტის შემოღებასთან დაკავშირებით. ეს იქნება „ევროპის სამეზობლო ინსტრუმენტი,“ რომელიც მიმართული იქნება თანამშრომლობის კონკრეტულ სფეროებზე, კერძოდ, საზღვრისპირა თანამშრომლობაზე. ეს ინსტრუმენტი შეავსებს არსებული ან მათი შემცვლელი ინსტრუმენტებით გათვალისწინებულ სფეროებს. ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის ფარგლებში ყველა პარტნიორს ექნება შესაძლებლობა, მიიღოს დახმარება ამ ინსტრუმენტის საფუძველზე. ამასობაში, 2004-2006 წლების განმავლობაში, სამეზობლო პროგრამები დამატებით მნიშვნელობას შესძენენ საზღვრისპირა, ტრანსნაციონალურ და რეგიონულ თანამშრომლობას.

8. ევროკომისიამ წამოჭრა წინადადება იმასთან დაკავშირებით, რომ ახალი ფინანსური პერსპექტივების ფარგლებში, ევროკავშირის მიერ ევროპის სამეზობლო პოლიტიკისთვის მინიჭებული პრიორიტეტულობის გათვალისწინებით, მნიშვნელოვნად გაიზარდოს არსებული თუ მათი შემცვლელი ფონდები.

9. ევროკომისია შეისწავლის თანამეგობრობის ზოგიერთი ისეთი პროგრამის თანდათანობითი განხორციელების შესაძლებლობებს, რომლებიც ხელს უწყობს კულტურულ, საგანმანათლებლო, გარემოსდაცვით, ტექნიკურ და სამეცნიერო კავშირებს.

10. ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა დახმარებას გაუწევს (იგულისხმება ტექნიკური დახმარება და ინსტიტუტების ერთობლივი მუშაობაც) იმ პარტნიორებს, რომელთაც სურთ ევროკავშირის ნორმებისა და სტანდარტების დაკმაყოფილება.

11. დამყარდება ახალი სახელშეკრულებო კავშირები ევროპის სამეზობლო შეთანხმებების ფორმით, რომელთა შინაარსი და მოცულობა ევროკომისიის მიერ სამოქმედო გეგმებში ჩამოყალიბებული პრიორიტეტების შესრულების მხრივ მიღწეული წარმატების შეფასებაზე დაყრდნობით განისაზღვრება.

საერთო ჯამში, ზემოთ აღნიშნული სტიმულები პარტნიორი ქვეყნებისთვის სერიოზულ დამატებით ღირებულებას წარმოადგენს. როდესაც მონიტორინგის პროცესი წარმოაჩენს დასახული პრიორიტეტების მიღწევაში მნიშვნელოვან წარმატებას, ეს სტიმულები შეიძლება გადაისინჯოს, რათა გათვალისწინებული იქნეს შემდგომი ნაბიჯების გადადგმა შიდა ბაზარზე მეტი ინტეგრაციისა და ევროკავშირის სხვა ძირითადი პოლიტიკური კურსების მიმართულებით. ეს დინამიური პროცესია, რომელშიც მნიშვნელოვან პირველ ნაბიჯს სამოქმედო გეგმები წარმოადგენს.

სამოქმედო გეგმები გავრცელდება ორ ფართო სფეროზე. პირველია ვალდებულებები კონკრეტულ ღონისძიებებთან დაკავშირებით, რომლებიც ადასტურებს ან განამტკიცებს საზიარო ფასეულოებებისა და საგარეო და უშიშროების პოლიტიკის სფეროში კონკრეტული მიზნების მიმართ ერთგულებას, ხოლო მეორე - ვალდებულებები იმგვარ ღონისძიებებთან დაკავშირებით, რომლებიც პარტნიორ ქვეყნებს დააახლოებს ევროკავშირთან რიგ პრიორიტეტულ სფეროებში. ეს სამოქმედო პრიორიტეტები მაქსიმალურად დაკონკრეტებული იქნება განსახილველი საკითხების მიხედვით და, შესაბამისად, გახდება საკონტროლო წერტილები, რომელთა მონიტორინგი და შეფასება გახდება შესაძლებელი. მაგალითად, პარტნიორებს შეუძლიათ ისწრაფოდნენ საქონლის თავისუფალი ცირკულირებისკენ სამოქმედო გეგმებში განსაზღვრული კონკრეტული ტექნიკური დაბრკოლებების აღმოსაფხვრელად მიმართული ღონისძიებების გატარებით.

სამოქმედო გეგმებში განისაზღვრება როგორც უმთავრესი ღონისძიებები შეზღუდული რაოდენობის სფეროებში, რომელთა მოგვარებაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი პრიორიტეტია, ისე ღონისძიებები უფრო ფართო სპექტრის სფეროებში, რომლებიც შეესაბამება მოქმედ ორმხრივ შეთანხმებათა მასშტაბს. აღნიშნულ განსხვავებულ პრიორიტეტთა მისაღწევად დასახული იქნება მკაფიო განრიგი.

მონიტორინგს პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებებისა და ასოცირების შეთანხმებების საფუძველზე ჩამოყალიბებული უწყებები განახორციელებენ. ამ უწყებებში შესაძლებელი იქნება პარტნიორი ქვეყნების, წევრი სახელმწიფოების, ევროკომისიისა და საბჭოს სამდივნოს წარმომადგენელთა გაერთიანება. ამგვარი უწყების მიერ მონიტორინგის განხორციელება პროცესის ერთობლივად წარმართვის პრინციპის განმტკიცების საშუალება იქნება. ერთობლივი მონიტორინგისთვის საფუძველის სახით პარტნიორმა ქვეყნებმა უნდა წარმოადგინონ დეტალური ინფორმაცია. მონიტორინგის პროცესისთვის განსაკუთრებით სასარგებლო იქნება ქვეკომიტეტების ჩამოყალიბება. ამ ქვეკომიტეტების საქმიანობა კონცენტრირებული უნდა იყოს როგორც კონკრეტულ საკითხებზე, ისე ეკონომიკურ დიალოგებზე.

პარტნიორი ქვეყნის ხელისუფლების ორგანოების მიერ ჩატარებულ შეფასებათა გათვალისწინებით ევროკომისია მოამზადებს პერიოდულ ანგარიშებს მუშაობის პროცესისა და იმ სფეროების შესახებ, რომლებიც შემდგომ ძალისხმევას საჭიროებს. სამოქმედო გეგმები გადასინჯული იქნება და შესაძლებელი იქნება მათი განახლება და მისადაგება სამოქმედო პრიორიტეტების შესრულებაში მიღწეული წინსვლის გათვალისწინებით. წამოჭრილია წინადადება, რომ „შუალედური“ ანგარიში მოამზადოს ევროკომისიამ, რომელსაც პოლიტიკურ თანამშრომლობასთან და საერთო საგარეო და უშიშროების პოლიტიკასთან დაკავშირებულ საკითხებში დახმარებას გაუწევს უმაღლესი წარმომადგენელი. შუალედური ანგარიში მომზადდება სამოქმედო გეგმის დამტკიცებიდან ორი წლის განმავლობაში, ხოლო შემდეგი ანგარიში - სამი წლის განმავლობაში. ეს ანგარიშები საბჭომ შეიძლება გამოიყენოს საფუძვლად თითოეულ პარტნიორ ქვეყანასთან სახელშეკრულებო კავშირებში შემდგომი ნაბიჯების თაობაზე გადაწყვეტილების მისაღებად. ამ კავშირებმა შეიძლება მიიღოს ევროპის სამეზობლო შეთანხმებების ფორმა, რომელთა შინაარსი და მასშტაბი განისაზღვრება სამოქმედო გეგმებში დასახული პრიორიტეტების მიღწევაში წარმატების გათვალისწინებით.

რეკომენდაციის ამ ნაწილში ევროკომისია განიხილავს გაფართოებული ევროკავშირის სიახლოვეს მდებარე რამდენიმე სხვა ქვეყანასთან დაკავშირებით არსებულ სიტუაციას.