იმპორტის საბაჟო რეჟიმით შემოტანილი საქონლისა და სატრანსპორტო საშუალებების საბაჟო გაფორმებას ახორციელებენ საბაჟო ორგანოები.

საბაჟო გაფორმებამდე, მეწარმე სუბიექტები საქონელთან ერთად გადიან სასაზღვრო კონტროლს (იხ. თავი 2.3).

საბაჟო ზონებში საბაჟო სამსახურის, სახელმწიფო საზღვრის გამტარ პუნქტებზე სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სახელმწიფო სასაზღვრო ვეტერინარული სამსახურისა და მცენარეთა დაცვის სამსახურის მიერ ხდება იმპორტისთვის განკუთვნილი საქონლისა და სატრანსპორტო საშუალებების კომისიური შემოწმება, თითოეული ამ სტრუქტურის კომპეტენციის ფარგლებში:

1. საბაჟო სამსახურის მუშაკები, სახელმწიფო საზღვრის გამტარ პუნქტებზე სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარული და ფიტოსანიტარიულ კონტროლს დაქვემდებარებულ (იხ. დანართი №1; №3 და №4), იმპორტისთვის განკუთვნილი საქონლის საბაჟო გაფორმებას ამთავრებენ სამედიცინო-სანიტარიული, ვეტსანიტარიული და ფიტოსანიტარიული კონტროლის განხორციელების შემდეგ (იხ. თავი 2.4; 2.6);

2. საბაჟო სამსახურის მუშაკები, სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის ექიმი-სპეციალისტი, სასაზღვრო ზედამხედველობის სახელმწიფო ვეტინსპექტორი, ფიტოსანიტარული კარანტინის სახელმწიფო ინსპექტორი, საქონლის დახედვამდე ეცნობიან საქონლის თანმხლებ დოკუმენტებს (როგორც საზღვაო, ასევე სარკინიგზო, საჰაერო და საავტომობილო ტრანსპორტით გადაზიდულ საქონელზე). საქონლის თანმხლები დოკუმენტების გაცნობის შემდეგ ამოწმებენ მათ კონტროლს დაქვემდებარებულ საქონელს და ატარებენ შესაბამის ღონისძიებებს თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში;

3. საბაჟო სამსახურის მუშაკებს ეკრძალებათ სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარული და ფიტოსანიტარიული კარანტინის წარმომადგენლების გარეშე იმ საქონლის გაფორმება, რომლებიც ექვემდებარებიან ზემოთ ხსენებული სამსახურების კონტროლს. საბაჟო სამსახურის მუშაკები, აღნიშნული სამსახურების კონტროლს დაქვემდებარებულ საქონელზე, არ ავსებენ დეკლარაციას ზემოთ ხსენებული სამსახურების ნებართვის გარეშე;

4. საბაჟო სამსახურის მუშაკები მგზავრთა ბარგსა და ხელბარგში, საფოსტო და სარკინიგზო გზავნილებში, სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარულ და ფიტოსანიტარიულ სამსახურების კონტროლს დაქვემდებარებული პროდუქტების, ნედლეულის და მასალის გამოვლენისას, წარუდგენენ მათ ზემოთ ხსენებულ სამსახურების სპეციალისტებს;

5. სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარული და ფიტოსანიტარიული სამსახურების კონტროლს დაქვემდებარებული საქონელი, რომლებიც ექვემდებარებიან ლაბორატორიულ გამოკვლევას, ლაბორატორიული გამოკვლევის დამთავრებამდე იმყოფება საბაჟო კონტროლის ქვეშ.

შენიშვნა: საბაჟო სამსახურის მუშაკები, სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სახელმწიფო სასაზღვრო ვეტერინარული და ფიტოსანიტარუილი სამსახურის სპეციალისტები ყველა სახის გადაზიდვებისას, სანიტარიულსაკარანტინო მოთხოვნათა და სხვა შეუსაბამობის არსებობისას, ახდენენ საქონლის გადაზიდვის აღკვეთას, დაკავებას, ამოღებას, გაუვნებლობას, გაუსნებოვნებას, საქართველოს ტერიტორიიდან უკან გაბრუნებას ან განადგურებას სათანადო აქტის გაფორმებით.

საქონელი და სატრანსპორტო საშუალებები საზღვრის გადმოკვეთისა და სასაზღვრო კონტროლის, ასევე ვეტერინარული, ფიტოსანიტარიული კონტროლის გავლის შემდეგ ექვემდებარება საბაჟო კონტროლს. იმპორტის საბაჟო რეჟიმის ქვეშ, საქონლის გადამაადგილებელი მეწარმე სუბიექტი (გადამზიდველი, მეპატრონის ნდობით აღჭურვილი პირი ან სხვა პასუხისმგებელი პირი) საბაჟო საზღვრის გადაკვეთისას ვალდებულია განუცხადოს (ზეპირად ან წერილობით) საბაჟო გამშვები პუნქტის პასუხისმგებელ პირებს ამის შესახებ და წარუდგინოს საქონელი და სატრანსპორტო საშუალებები თანმხლებ დოკუმენტაციასთან ერთად.

საქონლის იმპორტისას, საბაჟო გაფორმებისათვის საბაჟო სატვირთო დეკლარაციასთან ერთად (იხ. დანართი №8) შესაბამის საბაჟო ორგანოს წარედგინება შემდეგი საბუთები და ცნობები:

შენიშვნა: იმ ქვეყნებში, სადაც არ არსებობს ფიტოსანიტარიული და ვეტერინარული სამსახურები, იმპორტი ხორციელდება სერტიფიკატის გარეშე საიმპორტო ნებართვის საფუძველზე, რომელსაც გასცემს შესაბამისად საქართველოს მცენარეთა დაცვის სამსახური და ვეტერინარიის დეპარტამენტი.

შენიშვნა: „გადაშენების პირას მყოფი ველური ფაუნისა და ფლორის სახეობათა საერთაშორისო ვაჭრობის თაობაზე“ კონვენციით გათვალისწინებული ფლორისა და ფაუნის სახეობებზე - ზემოთ ჩამოთვლილ საბუთებსა და ცნობებთან ერთად საბაჟო ორგანოს წარედგინება უფლებამოსილი ორგანოს მიერ გაცემული ნებართვა ან სერტიფიკატი.

შენიშვნა: ნავთობის მსუბუქ, საშუალო და მძიმე დისტილატებზე - ზემოთ ჩამოთვლილ საბუთებსა და ცნობებთან ერთად საბაჟო ორგანოს წარედგინება სპეციალური სატვირთო საბაჟო დეკლარაცია (სსსდ), რომელიც (როგორც მკაცრი აღრიცხვის და საგანგებო დაცვის ნიშნის მქონე დოკუმენტი) წარმოადგენს საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე დისტილატების იმპორტის საბაჟო რეჟიმით შემოტანის ნებართვას. სსსდ-ს გასცემს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საბაჟო დეპარტამენტი, დისტილატების იმპორტის საბაჟო რეჟიმით შემომტანი ან მისი უფლებამოსილი პირის მიერ ქვემოთ ჩამოთვლილი დოკუმენტების წარდგენის შემდეგ: გამყიდველთან მისი ურთიერთობის განმსაზღვრელი დოკუმენტი (ხელშეკრულება, კონოსამენტი, ინვოისი), რომელშიც განსაზღვრული იქნება დისტილატის ფასი, მიწოდების პირობები, მიწოდების ადგილამდე ტრანსპორტირების ღირებულება და სხვა ხარჯები (რომლებიც გავლენას ახდენენ ღირებულების ფორმირებაზე), საავტომობილო ბენზინისათვის მწარმოებლის მიერ გაცემული ხარისხის პასპორტი, რომელშიც განსაზღვრული იქნება ეთილირებულობის ხარისხი. სსსდ-ს მოქმედების ვადაა მისი გაცემის დღიდან 30 კალენდარული დღე და ივსება ოთხ ეგზემპლარად. პირველი ეგზემპლარი რჩება საბაჟო დეპარტამენტში, ხოლო დანარჩენი სამი ეძლევა იმპორტიორს ან მის უფლებამოსილ პირს, რომელთაგან მეორე და მეოთხე პირი განკუთვნილია შემომშვები სასაზღვრო საბაჟო ორგანოსათვის, მესამე პირი კი რჩება იმპორტიორთან ან მის უფლებამოსილ პირთან. სასაზღვრო საბაჟო ორგანო, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზე დისტილატი გადმოკვეთს საზღვარს, ახორციელებს დისტილატის საბაჟო გაფორმებას, სსსდ-ს წარმოდგენის, მისი მონაცემების საბაჟო გაფორმებისათვის სავალდებულო საბუთების მონაცემებთან შედარებისა და იმპორტიორის მიერ იმპორტთან დაკავშირებული ყველა გადასახადის (მათ შორის მავნე ნივთიერებებით გარემოს დაბინძურებისათვის გადასახადის) გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტის წარმოდგენის შემდეგ.

საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე ნავთობის დისტილატების შემოტანა უნდა განხორციელდეს მხოლოდ შემდეგი საბაჟო გამშვები პუნქტების გავლით: ჩრდილოეთის (რუსეთის) მხრიდან - საბაჟოების „გორი“ და „ყაზბეგის“ გავლით, დასავლეთის (შავი ზღვის) მხრიდან - „აჭარის ა/რ საბაჟო სამმართველოს“ და საბაჟო „ფოთის“ გავლით, სამხრეთის და აღმოსავლეთის (თურქეთის, სომხეთის, აზერბაიჯანის) მხრიდან - საბაჟოების „ვალე“, „სადახლო“ (ტრასა-რკინიგზა), „გარდაბანი“ (რკინიგზა და ვახტანგისის გავლით), „წითელი ხიდის“ და „ლაგოდეხის“ გავლით.

შენიშვნა: საბაჟო ორგანოს საბაჟო გაფორმებისთვის წარედგინება ჩამოთვლილი საბუთების დედნები.

საქართველოს ტერიტორიაზე საქონლის შემოტანისას, მისთვის საბაჟო გადასახდელების დარიცხვისთვის აუცილებელია იმპორტირებული საქონლის წარმოშობის ქვეყნის განსაზღვრა.

საქონლის წარმოშობის ქვეყანად ითვლება ის ქვეყანა, სადაც საქონელი სრულად იქნა წარმოშობილი ან გადამუშავებული. საქონლის წარმოშობის ქვეყანად შეიძლება ჩაითვალოს ქვეყნების ჯგუფი, საბაჟო კავშირები, რეგიონი ან ქვეყნის ნაწილი, თუ მათი (მისი) გამოყოფა აუცილებელია საქონლის წარმოშობის ქვეყნის განსაზღვრისათვის.

მოცემულ ქვეყანაში საქონლის წარმოშობის დასადასტურებლად საბაჟო ორგანო ვალდებულია მოითხოვოს საქონლის წარმოშობის სერტიფიკატი (დედანი ან ოფიციალურად დამოწმებული ასლი), რომელიც გაცემულია კონკრეტული ქვეყნის შესაბამისი უწყების მიერ და შეიცავს საქონლის იდენტიფიცირებისათვის აუცილებელ შემდეგ მონაცემებს:

წარმოშობის სერტიფიკატი ასევე უნდა შეიცავდეს გამომგზავნის განცხადებას იმის თაობაზე, რომ საქონელი შეესაბამება წარმოშობის შესაბამის კრიტერიუმებს. მასში აღნიშნული მონაცემების უტყუარობაში ეჭვის შეტანის შემთხვევაში საბაჟო ორგანოს შეუძლია თხოვნით მიმართოს სერტიფიკატის გამცემ ორგანოს ან სერტიფიკატის გამცემი ქვეყნის სხვა კომპეტენტურ უწყებას დამატებითი ან დაზუსტებული მონაცემების მისაღებად.

სერტიფიკატი უნდა შეიცავდეს ქვეყნის შესაბამისი უფლებამოსილი ორგანოს დადასტურებას სერტიფიკატში მოცემული მონაცემების სიზუსტის თაობაზე. მისი მოქმედების ვადაა 4 წელი, რომელიც აითვლება ხელმოწერის დღიდან.

შენიშვნა: წარმოშობის სერტიფიკატი არ მოითხოვება, თუ იმპორტირებული საქონლის ღირებულება არ აღემატება 1000 აშშ დოლარს.

შენიშვნა: საქონელი, რომლის წარმოშობა ზუსტად არ არის დადგენილი, იმპორტის საბაჟო რეჟიმით საქართველოს საზღვარზე გაიშვება მაქსიმალური განაკვეთით გაანგარიშებული საბაჟო გადასახდელების გადახდის შემდეგ.

შენიშვნა: საქონლის წარმოშობის სერტიფიკატი წარდგენილ უნდა იქნეს საქონლის საბაჟო გაფორმების დროს საბაჟო დეკლარაციასთან ერთად.

საქონლის თავისუფალ მიმოქცევაში გაშვებამდე, საქართველოს შიგნით საბაჟო კონტროლს დაქვემდებარებული საქონლის გადაადგილებისას (სასაზღვრო საბაჟოდან საქონლის დანიშნულების საბაჟომდე), სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციის დამხმარე დოკუმენტის სახით საბაჟო ორგანოების მიერ გამოიწერება შიდა საბაჟო ტრანზიტის (შსტ) ფორმა №1 (საავტომობილო ტრანსპორტით საქონლის იმპორტის შემთხვევაში), №2 (სარკინიგზო ტრანსპორტით საქონლის იმპორტის შემთხვევაში) ან №3 (მექანიკური სატრანსპორტო საშუალებებისა და მისაბმელების იმპორტის შემთხვევაში) (იხ. დანართები №7.1; 7.2 და 7.3), რომლის მოქმედების არეალიც ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე ვრცელდება.

შენიშვნა: ყველა სატრანსპორტო უწყებების შესაბამისი სამსახურები ვალდებულნი არიან ნებისმიერ დროს წარუდგინონ საბაჟო ორგანოების თანამშრომლებს იმპორტის რეჟიმში მყოფი საქონლის თანმხლები სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციის და შსტ ფორმები სატრანსპორტო ზედდებულებთან ერთად.

შენიშვნა: საბაჟო ორგანოების ოპერატიული სამსახურის თანამშრომლებს უფლება აქვთ შეაჩერონ სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციისა და შსტ ფორმის გარეშე მოძრავი საქონელი სათანადო დოკუმენტაციის უქონლობის მიზეზების დადგენამდე. ისინი ვალდებულნი არიან შესაბამისი სატრანსპორტო სამსახურის თანამშრომელთა თანდასწრებით ჩაატარონ მოქმედი კანონმდებლობით გათვალისწინებული ღონისძიებები.

შენიშვნა: საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე მექანიკური სატრანსპორტო საშუალებებისა და მისაბმელების შემოყვანისას (გარდა მგზავრთა საერთაშორისო გადაყვანისას და/ან საქონლის საერთაშორისო გადაზიდვისას, ასევე აზერბაიჯანის რესპუბლიკის კახის, ზაქათალისა და ბელქანის რაიონებში რეგისტრირებული სატრანსპორტო საშუალებების შემოსვლისას) გამოიწერება „შიდა საბაჟო ტრანზიტის ფორმა №3“, რომელიც წარმოადგენს სატრანსპორტო საშუალების საბაჟო გაფორმებისათვის (განბაჟებისათვის) აუცილებელ დოკუმენტს (იხ. დანართი №7.3). საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე მუდმივად შემოყვანილ სატრანსპორტო საშუალებებზე გამოიწერება სატვირთო-საბაჟო დეკლარაცია, რომლის გაფორმებისთვისაც საბაჟო ორგანოს უნდა წარედგინოს შემდეგი დოკუმენტები:

√განცხადება;

√სატრანსპორტო საშუალების ტექნიკური პასპორტი ან მისი ნოტარიალურად დამოწმებული ასლი;

√საკუთრების დამადასტურებელი დოკუმენტი;

√შიდა საბაჟო ტრანზიტის ფორმა №3.

საგზაო პოლიციის მიერ საქართველოში შემოყვანილი სატრანსპორტო საშუალების გაფორმებისათვის (რეგისტრაციისა და სანომრე ნიშნების გაცემისათვის) აუცილებელ დოკუმენტს წარმოადგენს საბაჟო ორგანოს მიერ გამოწერილი სატვირთო-საბაჟო დეკლარაცია.

საქართველოში შემოსატანად გამიზნული საქონლის (გარდა შემოსატანად აკრძალული ან შეზღუდული საქონლისა) თავისუფალ მიმოქცევაში გაშვება ხდება საბაჟო გაფორმების დამთავრების შემდეგ. საბაჟო გაფორმება მთავრდება კონტროლისათვის წარდგენილი ყველა დოკუმენტისა (რომლებიც ზემოთ არის ჩამოთვლილი) და მონაცემის შემოწმების, ხოლო საჭიროების შემთხვევაში შემოსატანად წარდგენილი საქონლის დათვალიერების, მისი სინჯებისა და ნიმუშების აღების, ასევე გადასახდელების გამოანგარიშებისა და გადახდევინების შემდეგ. საქონლის საბაჟო გაფორმების დამთავრება და მისი თავისუფალ მიმოქცევაში გაშვება დასტურდება სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციაზე (იხ. დანართი №8) შემდეგი დამღებით: „გაშვება ნებადართული“ და „საგადასახადო კონტროლი“.

სპეციალური წესები მოქმედებს სარკინიგზო ტრანსპორტით იმპორტირებულ საქონელთან მიმართებაში:

სასაზღვრო საბაჟო ორგანოს პასუხისმგებელი მუშაკი შემოსული რკინიგზის შემადგენლობისა და თანმხლები საბუთების რეგისტრაციის და ერთობლივი შემოწმების შემდეგ, ქვემოთ ჩამოთვლილი ვარიანტებიდან იღებს ერთ-ერთ გადაწყვეტილებას:

იმ შემთხვევაში, თუ რკინიგზის სადგურში ვერ ხერხდება შესაბამისი ვაგონის ახსნა, საბაჟო ორგანოს და რკინიგზის ხელმძღვანელობას ერთობლივი აქტის საფუძველზე გადაყავთ შემადგენლობა ერთობლივად შეთანხმებულ ლიანდაგში ან ჩიხში. ასეთ შემთხვევაში სავაგონო სატრანსპორტო ზედნადებსა და საგზაო უწყისზე საბაჟო აკეთებს აღნიშვნას შტამპით „გაშვება აკრძალულია“, ხოლო „შსტ“ ფორმის შესაბამისი შენიშვნის გრაფაში აღნიშნავს „ვაგონი ახსნილია“, ამასთან მიუთითებს ახსნის ადგილს თარიღის მითითებით და დასტურდება მებაჟის პირადნომრიანი ბეჭდით;

* აღნიშნული ვარიანტის პირობებში საბაჟო ორგანოს მოთხოვნით რკინიგზამ უნდა მოათავსოს ახსნილი ვაგონი სამოქმედო რეგიონალური საბაჟოს ტერმინალში ან საბაჟო ორგანოსთან შეთანხმებით ნებისმიერ სარკინიგზო ჩიხში და დაუწესოს საბაჟო კონტროლი. ასეთ პირობებში ვაგონის გაჩერების ვადა განისაზღვრება მოკვლევისთვის საჭირო დროის მიხედვით, ხოლო ხარჯები სატრანსპორტო საშუალების გაჩერებასთან დაკავშირებით მთლიანად ეკისრება საქონლის იმპორტიორს, ხოლო თუ დარღვევა არ აღმოჩნდა, პასუხისმგებლობა ეკისრება იმ ორგანოს, რომლის მოთხოვნითაც განხორციელდა ვაგონის გაჩერება შემოწმების მიზნით საბაჟო ორგანოს მეშვეობით.

შენიშვნა: სასაზღვრო საბაჟო ორგანომ საქონელი უნდა შეამოწმოს და საბუთები გააფორმოს საჭირო დოკუმენტების მიღებიდან არა უმეტეს ერთი საათისა და 30 წუთისა. თუ აღნიშნული რეგლამენტი ირღვევა, რკინიგზის სადგურის და საბაჟო ორგანოს თანამშრომლები ადგენენ შესაბამის ერთობლივ აქტს ორ ეგზემპლარად, სადაც მიუთითებენ დაყოვნების მიზეზს.

ზოგიერთი დასახელების საქონლის იმპორტისთვის საჭიროა ნებართვის აღება შესაბამისი სახელმწიფო უწყებიდან. ასეთი კატეგორიის საქონელზე ნებართვები გაიცემა შემდეგი უწყებების მიერ:

საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით, არსებობს ზოგიერთი კატეგორიის საქონელი, რომლის იმპორტიც, მათი სპეციფიკიდან და თავისებურებებიდან გამომდინარე, ხდება სპეციალურად დამტკიცებული წესების საფუძველზე. ასეთი კატეგორიის საქონელი და მათი მარეგულირებელი ნორმატიული აქტებია:

თამბაქოს ნაწარმი და ალკოჰოლიანი სასმელები - „საქართველოში ალკოჰოლიანი სასმელებისა და თამბაქოს ნაწარმის წარმოების, იმპორტისა და რეალიზაციის აქციზური მარკების შემოღების შესახებ“ საქართველოს პრეზიდენტის 1998 წლის 28 მაისის №355 ბრძანებულება; „თამბაქოს ნაწარმის იმპორტის, აღრიცხვისა და დაბეგვრის სრულყოფის თაობაზე“ საქართველოს საგადასახადო შემოსავლების მინისტრის 2001 წლის 31 იანვრის №52 ბრძანება; „აქციზური მარკების ფერებისა და მათზე აღნიშნული ნუმერაციის განმსაზღვრელი სისტემის შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2003 წლის 3 აპრილის №170 ბრძანება;

ნედლი ნავთობი, ნავთობპროდუქტები, ეთილის სპირტი და სპირტიანი სასმელები - „ნედლი ნავთობისა და მისი გადამუშავებით მიღებული საქონლის, მისართების, გამხსნელების, ნახშირწყალბადების, თხევადი გაზის და საპოხი საშუალებების (გარდა ნედლი ნავთობისა, რომელიც გადაადგილდება მილსადენი ტრანსპორტით, ან ტრანზიტის საბაჟო რეჟიმით) აღრიცხვის ინსტრუქციის თაობაზე“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2002 წლის 1 აგვისტოს №247 ბრძანება; „ნავთობპროდუქტების, ეთილის სპირტისა და სპირტიანი სასმელების მიწოდების აღრიცხვის და დაბეგვრის კონტროლის ღონისძიებათა შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2002 წლის 27 ივნისის №193 ბრძანება;

ბუნებრივი გაზი - „საქართველოს საბაჟო საზღვარზე მილსადენი ტრანსპორტის საშუალებით გადაადგილებული გაზის ფაქტიურ რაოდენობაზე კონტროლის წარმოების ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს საბაჟო დეპარტამენტის თავმჯდომარის 1998 წლის 6 იანვრის №01 ბრძანება;

მილსადენი ტრანსპორტით გადაადგილებული ნავთობი და ნავთობპროდუქტები -

„საქართველოს საბაჟო საზღვარზე მილსადენი ტრანსპორტის საშუალებით გადაადგილებული ნავთობისა და ნავთობპროდუქტების ფაქტიურ რაოდენობაზე კონტროლის წარმოების ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს საბაჟო დეპარტამენტის თავმჯდომარის 1998 წლის 6 იანვრის №02 ბრძანება;

ელექტროენერგია - „საქართველოს საბაჟო საზღვარზე გატარებული ელექტროენერგიის ფაქტიური რაოდენობის საბაჟო კონტროლის განხორციელების ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს საბაჟო დეპარტამენტის თავმჯდომარის 1998 წლის 6 იანვრის №03 ბრძანება;

შეიარაღება, სამხედრო ტექნიკა და ორმაგი დანიშნულების პროდუქცია - საქართველოს 1998 წლის 28 აპრილის №1351-IIს კანონი „შეიარაღების, სამხედრო ტექნიკისა და ორმაგი დანიშნულების პროდუქციის საექსპორტო და საიმპორტო კონტროლის შესახებ“;

ნარჩენები - საქართველოს 1997 წლის 16 ოქტომბრის №957-Iს კანონი „საქართველოს ტერიტორიაზე ნარჩენების ტრანზიტისა და იმპორტის შესახებ“;

გრანტისა და ჰუმანიტარული დახმარების სტატუსის საქონელი - „საქართველოში საიმპორტო საქონლისათვის (ფულადი სახსრებისათვის) გრანტისა და ჰუმანიტარული დახმარების სტატუსის მინიჭების, მისი აღრიცხვისა და გამოყენების შესახებ დებულების თაობაზე“ საქართველოს პრეზიდენტის 2001 წლის 13 აგვისტოს №326 ბრძანებულება.

ფიზიკურ პირებს, რომელთაც აქვთ საქართველოში შემოსვლის ნებართვა, უფლება ეძლევათ გადაკვეთონ სახელმწიფო საზღვარი შეუფერხებლად ნივთების, ვალუტისა და ფასეულობათა საბაჟო გაფორმების წესების დაცვით:

1. ფიზიკური პირები, რომელთაც გააჩნიათ დეკლარირების ქვემდებარე პირადი სარგებლობის საგნები, ვალუტა და ფასიანი ქაღალდები, ავსებენ და საბაჟო ორგანოს წარუდგენენ „ფიზიკური პირის საბაჟო დეკლარაციას“ (იხ. დანართი №9).

დამტკიცებული დეკლარაციის შესაბამისად, მასში შეტანას ექვემდებარება:

შენიშვნა: ფიზიკური პირის მიერ საქართველოს საბაჟო საზღვრის გადაკვეთისას და საბაჟო კონტროლის ზონაში ყოფნისას საბაჟო ორგანოს მუშაკს უფლება აქვს მოსთხოვოს მას პირადი ნივთების წარდგენა საბაჟო დათვალიერებისათვის და დაათვალიეროს ისინი.

შენიშვნა: შესამოწმებელი ფიზიკური პირი ვალდებულია საბაჟო ორგანოს თანამდებობის პირს დაეხმაროს თავისი საქონლისა და სატრანსპორტო საშუალებების დათვალიერებაში, გახსნას თავისი ბარგი მისი მითითებით. ფიზიკური პირის ნივთების საბაჟო დათვალიერება ხორციელდება მფლობელის ან მისი უფლებამოსილი წარმომადგენლის თანდასწრებით.

შენიშვნა: დეკლარაცია ივსება ფიზიკური პირის სურვილისამებრ ქართულ, რუსულ ან ინგლისურ ენაზე. გაურკვევლად შევსებული დეკლარაცია საბაჟო ორგანოების მიერ არ მიიღება.

„ფიზიკური პირის მიერ საქართველოში შემოტანილი საქონლის დაბეგვრის წესისა და დაბეგვრისაგან განთავისუფლებული საქონლის ნუსხის შესახებ“ საქართველოს პარლამენტის 1996 წლის 13 ივნისის №273-II-ს დადგენილებით, ფიზიკური პირის მიერ საქართველოში ყოველი შემოსვლისას დაბეგვრისაგან განთავისუფლებულია 300 ლარამდე ღირებულების 50 კილოგრამამდე საერთო წონის ტვირთი, რომლის შემადგენლობაშიც შეიძლება შეტანილ იქნეს აქციზური საქონელი შემდეგი ოდენობით:

√ყველა სახის ალკოჰოლური სასმელი - 3 ლიტრი;

√ლუდი - 10 ლიტრი;

√თამბაქოს ნაწარმი - 200 ღერი;

√ძვირფასი ლითონისაგან, მელქიორისაგან დამზადებული საიუველირო ნაწარმი - 1 ცალი;

√მანქანური ქსოვის ხალიჩის ნაწარმი - 1 ცალი;

√მსუბუქი ავტომობილის საბურავი - 4 ცალი.

შენიშვნა: ფიზიკური პირის მიერ არაკომერციული დანიშნულებით შემოტანილი 50-დან 100 კილოგრამამდე წონის ტვირთი იბეგრება საბაჟო გადასახადით, 1 ლარით ყოველ კილოგრამზე. 100 კილოგრამზე მეტი წონის ტვირთის ან 20 კილოგრამზე მეტი ერთგვაროვანი საქონლის შემოტანა, განიხილება როგორც საქონლის კომერციული მიზნით შემოტანა და დაიბეგრება ჩვეულებრივი საბაჟო გადასახადებით. საზღვარგარეთ 6 თვეზე მეტი ხნით ყოფნის შემდეგ ფიზიკური პირის მიერ საქართველოში შემოსვლისას ზემოაღნიშნული დაბეგვრის ნორმები იზრდება 5-ჯერ.

შენიშვნა: საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსული პირის მიერ პირადი სარგებლობისათვის განკუთვნილი საქონლის (მათ შორის ავეჯი, საყოფაცხოვრებო დანიშნულების საქონელი, ოჯახზე ერთი სატრანსპორტო საშუალება) იმპორტი არ იბეგრება.

შენიშვნა: ის პირები, რომლებიც ავსებენ დეკლარაციას, კანონმდებლობის შესაბამისად, ვალდებული არიან მიუთითონ გადასატანი ბარგის ზუსტი რაოდენობა ხელბარგის ჩათვლით, აგრეთვე თანხა და სხვა ცნობები დეკლარაციაში ჩამოთვლილი ნივთების, ვალუტის და ფასეულობათა თაობაზე.

შენიშვნა: შემოწმების დროს აღმოჩენილი საგნები, ვალუტა და ფასეულობანი, რომლებიც არ არის ნაჩვენები დეკლარაციაში, განიხილება როგორც საბაჟო შემოწმებისაგან დაფარული საგნები და ექვემდებარება კონფისკაციას.

2. ფიზიკური პირები, რომელთაც საქართველოში შემოაქვთ მათი კუთვნილი საქონელი, ავსებენ და სასაზღვრო საბაჟო ორგანოს წარუდგენენ „სატვირთო-საბაჟო დეკლარაცია №2-ს“ (იხ. დანართი №10).

„სატვირთო-საბაჟო დეკლარაცია №2“-ში მიეთითება საქონლის მიმღები პირი, საქონლის დასახელება, რაოდენობა და საბაჟო ღირებულება, ასევე მასზე დარიცხული საბაჟო მოსაკრებლისა და საბაჟო გადასახადების ოდენობა.

შენიშვნა: ერთ სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციაში შეიძლება მითითებული იყოს 10 სხვადასხვა დასახელების საქონელი.

შენიშვნა: სატვირთო-საბაჟო დეკლარაცია ივსება ქართულ ენაზე. გაურკვევლად შევსებული დეკლარაციები საბაჟო ორგანოების მიერ არ მიიღება.

ექსპორტის საბაჟო რეჟიმით საქართველოს ფარგლებს გარეთ გასატანი საქონლისა და სატრანსპორტო საშუალებების საბაჟო გაფორმებას ახორციელებენ საბაჟო ორგანოები. შაქონელი და სატრანსპორტო საშუალებები სახელმწიფო საზღვრის გადაკვეთამდე ექვემდებარება სასაზღვრო (იხ. თავი 2.3) და საბაჟო კონტროლს.

საბაჟო ზონებში საბაჟო სამსახურის, სახელმწიფო საზღვრის გამტარ პუნქტებზე სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სახელმწიფო სასაზღვრო ვეტერინარული სამსახურისა და მცენარეთა დაცვის სამსახურის მიერ ხდება საექსპორტოდ განკუთვნილი საქონლისა და სატრანსპორტო საშუალებების კომისიური შემოწმება, თითოეული ამ სტრუქტურის კომპეტენციის ფარგლებში:

1. საბაჟო სამსახურის მუშაკები, სახელმწიფო საზღვრის გამტარ პუნქტებზე სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარული და ფიტოსანიტარიულ კონტროლს დაქვემდებარებულ (იხ. დანართი №1; №3 და №4), საექსპორტოდ განკუთვნილი საქონლის საბაჟო გაფორმებებს ამთავრებენ სამედიცინო-სანიტარიული, ვეტსანიტარიული და ფიტოსანიტარიული კონტროლის განხორციელების შემდეგ (იხ. თავი 2.4; 2.6);

2. საბაჟო სამსახურის მუშაკები, სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის ექიმი-სპეციალისტი, სასაზღვრო ზედამხედველობის სახელმწიფო ვეტინსპექტორი, ფიტოსანიტარიული კარანტინის სახელმწიფო ინსპექტორი, საქონლის დახედვამდე ეცნობიან საქონლის თანმხლებ დოკუმენტებს (როგორც საზღვაო, ასევე სარკინიგზო, საჰაერო და საავტომობილო ტრანსპორტით გადაზიდულ საქონელზე). საქონლის თანმხლები დოკუმენტების გაცნობის შემდეგ ამოწმებენ მათ კონტროლს დაქვემდებარებულ საქონელს და ატარებენ შესაბამის ღონისძიებებს თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში;

3. საბაჟო სამსახურის მუშაკებს ეკრძალებათ სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარული და ფიტოსანიტარიული კარანტინის წარმომადგენლების გარეშე იმ საქონლის გაფორმება, რომლებიც ექვემდებარებიან ზემოთ ხსენებული სამსახურების კონტროლს. საბაჟო სამსახურის მუშაკები, აღნიშნული სამსახურების კონტრლს დაქვემდებარებულ საქონელზე, არ ავსებენ დეკლარაციას ზემოთ ხსენებული სამსახურების ნებართვის გარეშე;

4. საბაჟო სამსახურის მუშაკები მგზავრთა ბარგსა და ხელბარგში, საფოსტო და სარკინიგზო გზავნილებში, სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარულ და ფიტოსანიტარიულ სამსახურების კონტროლს დაქვემდებარებული პროდუქტების, ნედლეულის და მასალის გამოვლენისას, წარუდგენენ მათ ზემოთ ხსენებულ სამსახურების სპეციალისტებს.

ექსპორტის საბაჟო რეჟიმის ქვეშ, საქონლის გადამაადგილებელი მეწარმე სუბიექტი (გადამზიდველი, მეპატრონის ნდობით აღჭურვილი პირი ან სხვა პასუხისმგებელი პირი) ვალდებულია განუცხადოს (ზეპირად ან წერილობით) შესაბამისი საბაჟო პასუხისმგებელ პირებს ამის შესახებ და წარუდგინოს საქონელი და სატრანსპორტო საშუალებები თანმხლებ დოკუმენტაციასთან ერთად.

საქონლის ექსპორტისას, საბაჟო გაფორმებისათვის საბაჟო სატვირთო დეკლარაციასთან ერთად (იხ. დანართი №8) შესაბამის საბაჟო ორგანოს წარედგინება შემდეგი საბუთები და ცნობები:

შენიშვნა: „გადაშენების პირას მყოფი ველური ფაუნისა და ფლორის სახეობათა საერთაშორისო ვაჭრობის თაობაზე“ კონვენციით გათვალისწინებული ფლორისა და ფაუნის სახეობებზე - ზემოთ ჩამოთვლილ საბუთებსა და ცნობებთან ერთად საბაჟო ორგანოს წარედგინება უფლებამოსილი ორგანოს მიერ გაცემული ნებართვა ან სერტიფიკატი.

შენიშვნა: ნავთობის მსუბუქ, საშუალო და მძიმე დისტილატებზე - ზემოთ ჩამოთვლილ საბუთებსა და ცნობებთან ერთად საბაჟო ორგანოს წარედგინება სპეციალური სატვირთო საბაჟო დეკლარაცია.

შენიშვნა: საქართველოში ფეროშენადნობთა წარმოების პროცესში წარმოქმნილი წიდის (ქერქული ნარჩენები) ექსპორტისას - ჩამოთვლილ საბუთებსა და ცნობებთან ერთად საბაჟო ორგანოს წარედგინება:

შენიშვნა: საბაჟო ორგანოს საბაჟო გაფორმებისთვის წარედგინება ჩამოთვლილი საბუთების დედნები.

მოცემულ ქვეყანაში საექსპორტოდ განკუთვნილი საქონლის წარმოშობის დასადასტურებლად საბაჟო ორგანო ვალდებულია მოითხოვოს საქონლის წარმოშობის სერტიფიკატი (დედნით ან ოფიციალურად დამოწმებული ასლით), რომელიც გაიცემა საქართველოს სავაჭრო-სამრეწველო პალატის ან მისი ტერიტორიული ორგანოს მიერ და შეიცავს საქონლის იდენტიფიცირებისათვის აუცილებელ შემდეგ მონაცემებს:

სერტიფიკატი უნდა შეიცავდეს ქვეყნის შესაბამისი უფლებამოსილი ორგანოს დადასტურებას სერტიფიკატში მოცემული მონაცემების სიზუსტის თაობაზე. მისი მოქმედების ვადაა 4 წელი, რომელიც აითვლება ხელმოწერის დღიდან.

წარმოშობის სერტიფიკატი უნდა შეიცავდეს გამგზავნის განცხადებას იმის თაობაზე, რომ საქონელი შეესაბამება წარმოშობის შესაბამის კრიტერიუმებს. მასში აღნიშნული მონაცემების უტყუარობაში ეჭვის შეტანის შემთხვევაში საბაჟო ორგანოს შეუძლია თხოვნით მიმართოს სერტიფიკატის გამცემ ორგანოს ან სერტიფიკატის გამცემი ქვეყნის სხვა კომპეტენტურ უწყებას დამატებითი ან დაზუსტებული მონაცემების მისაღებად.

შენიშვნა: საქონლის წარმოშობის სერტიფიკატი წარდგენილ უნდა იქნეს საქონლის საბაჟო გაფორმების დროს საბაჟო დეკლარაციასთან ერთად.

საქონლის ქვეყნის ფარგლებს გარეთ გატანამდე (საზღვრის გადაკვეთამდე), საქართველოს შიგნით საბაჟო კონტროლს დაქვემდებარებული საქონლის გადაადგილებისას (საქონლის გაფორმების საბაჟოდან სასაზღვრო საბაჟომდე), სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციის დამხმარე დოკუმენტის სახით საბაჟო ორგანოების მიერ გამოიწერება შიდა საბაჟო ტრანზიტის (შსტ) ფორმა №1, (საავტომობილო ტრანსპორტით საქონლის ექსპორტის შემთხვევაში), №2 (სარკინიგზო ტრანსპორტით საქონლის ექსპორტის შემთხვევაში) ან №3 (მექანიკური სატრანსპორტო საშუალებებისა და მისაბმელების ექსპორტის შემთხვევაში) (იხ. დანართები №7.1; 7.2 და 7.3), რომლის მოქმედების არეალიც ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე ვრცელდება.

შენიშვნა: ყველა სატრანსპორტო უწყებების შესაბამისი სამსახურები ვალდებულნი არიან ნებისმიერ დროს წარუდგინონ საბაჟო ორგანოების თანამშრომლებს ექსპორტის რეჟიმში მყოფი საქონლის თანმხლები სატვირთო-საბაჟო დეკლარაცია და შსტ ფორმები სატრანსპორტო ზედდებულებთან ერთად.

შენიშვნა: საბაჟო ორგანოების ოპერატიული სამსახურების თანამშრომლებს უფლება აქვთ შეაჩერონ სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციისა და შსტ ფორმის გარეშე მოძრავი საქონელი სათანადო დოკუმენტაციის უქონლობის მიზეზების დადგენამდე. ისინი ვალდებულნი არიან შესაბამისი სატრანსპორტო სამსახურის თანამშრომელთა თანდასწრებით ჩაატარონ მოქმედი კანონმდებლობით გათვალისწინებული ღონისძიებები.

შენიშვნა: საქართველოს საბაჟო ტერიტორიიდან 45 დღემდე ვადით (დროებით) მექანიკური სატრანსპორტო საშუალებებისა და მისაბმელების გაყვანისას (გარდა მგზავრთა საერთაშორისო გადაყვანისა და/ან საქონლის საერთაშორისო გადაზიდვისას) გამოიწერება „შიდა საბაჟო ტრანზიტის ფორმა №3“ (იხ. დანართი №7.3), რომელიც საქართველოში დაბრუნებისას მფლობელის მიერ წარედგინება შემოსვლის საბაჟო ორგანოს. საქართველოს საბაჟო ტერიტორიიდან მუდმივად გატანილ სატრანსპორტო საშუალებებზე საბაჟო ორგანოების მიერ გამოიწერება სატვირთო-საბაჟო დეკლარაცია (იხ. დანართი №8). აღნიშნული დოკუმენტი, სატრანსპორტო საშუალების რეგისტრაციიდან მოხსნის დამადასტურებელი საგზაო პოლიციის მიერ გაცემული სატრანსპორტო საშუალების სააღრიცხვო ბარათი (იხ. დანართი №11) და სარეგისტრაციო მოწმობა (რომელსაც მარჯვენა კუთხე ექნება მოჭრილი) წარმოადგენს საქართველოდან ავტოსატრანსპორტო საშუალებათა გატანის საფუძველს.

დაუშვებელია საქართველოდან დროებით გატანილი სატრანსპორტო საშუალების საზღვარგარეთ რაიმე ფორმით გასხვისება.

სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციის გაფორმებისთვისაც საბაჟო ორგანოს უნდა წარედგინოს შემდეგი დოკუმენტები:

საქართველოდან გასატანად გამიზნული საქონლის (გარდა გასატანად აკრძალული ან შეზღუდული საქონლისა) ექსპორტირება ხდება საბაჟო გაფორმების დამთავრების შემდეგ. საბაჟო გაფორმება მთავრდება კონტროლისათვის წარდგენილი ყველა დოკუმენტისა (რომლებიც ზემოთ არის ჩამოთვლილი) და მონაცემის შემოწმების, ხოლო საჭიროების შემთხვევაში გასატანად წარდგენილი საქონლის დათვალიერების, მისი სინჯებისა და ნიმუშების აღების, ასევე მოსაკრებლების გამოანგარიშებისა და გადახდევინების შემდეგ. საქონლის საბაჟო გაფორმების დამთავრება და მისი ექსპორტი დასტურდება სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციაზე (იხ. დანართი №8) შემდეგი დამღებით: „გაშვება ნებადართული“ და „საგადასახადო კონტროლი“.

სპეციალური წესები მოქმედებს რკინიგზის ტრანსპორტით ქვეყნის ფარგლებს გარეთ გასატან (საექსპორტოდ განკუთვნილ) საქონელთან მიმართებაში:

საქონლის საქართველოს ფარგლებს გარეთ გატანა დაშვებულია მხოლოდ მისი საბაჟო გაფორმების დამთავრების შემდეგ, როდესაც სარკინიგზო ტრანსპორტში საქონლის დატვირთვამდე რეგიონულ საბაჟო „რკინიგზას“ ან მის ტერიტორიულ ერთეულს წარედგინება საბაჟო გაფორმებისათვის აუცილებელი ზემოთ ჩამოთვლილი ყველა დოკუმენტი. საბაჟო ორგანოს პასუხისმგებელი მუშაკი ამოწმებს წარმოდგენილ დოკუმენტებს, იღებს გადაწყვეტილებას საქონლის დატვირთვის თაობაზე და დატვირთვისას ახორციელებს საბაჟო კონტროლს.

ქვეყნის ფარგლებს გარეთ საქონლის გატანისას სასაზღვრო საბაჟო სამსახური საქონლისა და საბუთების საბაჟო შემოწმების და რეგისტრაციის შემდეგ ადასტურებს სატრანსპორტო ზედნადებსა და საგზაო უწყისებს შტამპით (შესაბამისი საბაჟო საგუშაგოს მითითებით), უთითებს თარიღს, აწერს ხელს და ამოწმებს პირადნომრიანი ბეჭდით, ხოლო შსტ ფორმა №2-ს (იხ. დანართი №7.2) ადასტურებს შტამპით „მოხსნილია კონტროლიდან“, აწერს ხელს და ამოწმებს პირადნომრიანი ბეჭდით.

შენიშვნა: სასაზღვრო საბაჟო ორგანომ საქონელი უნდა შეამოწმოს და საბუთები გააფორმოს საჭირო დოკუმენტების მიღებიდან არა უმეტეს ერთი საათისა და 30 წუთისა. თუ აღნიშნული რეგლამენტი ირღვევა (საბაჟო დეპარტამენტის ან სხვა სამართალდამცავი ორგანოების ოპერატიული ინფორმაცია კონტრაბანდის მცდელობასთან დაკავშირებით საქონელზე (ვაგონზე, კონტეინერზე) პლომბების ან შესაბამის დოკუმენტების არ არსებობას, საქონლის დაზიანების ან სხვა გაუთვალისწინებელ შემთხვევაში), რკინიგზის სადგურის და საბაჟო ორგანოს თანამშრომლები ადგენენ შესაბამის ერთობლივ აქტს ორ ეგზემპლარად, სადაც მიუთითებენ დაყოვნების მიზეზს. ასეთ შემთხვევაში საბაჟო ორგანოს პასუხისმგებელი მუშაკი საქონლის თანმხლებ საბუთზე აკეთებს აღნიშვნას შტამპით „გაშვება აკრძალულია“, ადასტურებს პირადნომრიანი ბეჭდით და ასრულებს საპროცესო კანონმდებლობით გათვალისწინებულ მოთხოვნებს დარღვევის გამოსავლენად და შემდგომი რეაგირებისათვის. საქონლის გაჩერებასთან დაკავშირებული ხარჯები მთლიანად ეკისრება საქონლის გამგზავნს.

ზოგიერთი დასახელების საქონლის ექსპორტისათვის საჭიროა ნებართვის აღება შესაბამისი სახელმწიფო უწყებიდან. ასეთი კატეგორიის საქონელზე ნებართვები გაიცემა შემდეგი უწყებების მიერ:

საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით, არსებობს ზოგიერთი კატეგორიის საქონელი, რომლის ექსპორტიც, მათი სპეციფიკიდან და თავისებურებებიდან გამომდინარე, წარმოებს სპეციალურად დამტკიცებული წესების საფუძველზე. ასეთი კატეგორიის საქონელი და მათი მარეგულირებელი ნორმატიული აქტებია:

ბუნებრივი გაზი - „საქართველოს საბაჟო საზღვარზე მილსადენი ტრანსპორტის საშუალებით გადაადგილებული გაზის ფაქტიურ რაოდენობაზე კონტროლის წარმოების ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს საბაჟო დეპარტამენტის თავმჯდომარის 1998 წლის 6 იანვრის №01 ბრძანება;

მილსადენი ტრანსპორტით გადაადგილებული ნავთობი და ნავთობპროდუქტები -

„საქართველოს საბაჟო საზღვარზე მილსადენი ტრანსპორტის საშუალებით გადაადგილებული ნავთობისა და ნავთობპროდუქტების ფაქტიურ რაოდენობაზე კონტროლის წარმოების ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს საბაჟო დეპარტამენტის თავმჯდომარის 1998 წლის 6 იანვრის №02 ბრძანება;

ელექტროენერგია - „საქართველოს საბაჟო საზღვარზე გატარებული ელექტროენერგიის ფაქტიური რაოდენობის საბაჟო კონტროლის განხორციელების ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს საბაჟო დეპარტამენტის თავმჯდომარის 1998 წლის 6 იანვრის №03 ბრძანება;

შეიარაღება, სამხედრო ტექნიკა და ორმაგი დანიშნულების პროდუქცია - საქართველოს 1998 წლის 28 აპრილის №1351-IIს კანონი „შეიარაღების, სამხედრო ტექნიკისა და ორმაგი დანიშნულების პროდუქციის საექსპორტო და საიმპორტო კონტროლის შესახებ“;

შავი და ფერადი ლითონების ჯართი - „შავი და ფერადი ლითონების ჯართისა და ნარჩენების ექსპორტის და რეექსპორტის რეგულირების შესახებ“ საქართველოს 1998 წლის 26 ივნისის №1504-IIს კანონი.

ფიზიკურ პირებს, რომელთაც აქვთ საქართველოდან საზღვარგარეთ გასვლის ნებართვა, უფლება ეძლევათ გადაკვეთონ სახელმწიფო საზღვარი შეუფერხებლად ნივთების, ვალუტისა და ფასეულობათა საბაჟო გაფორმების წესების დაცვით:

1. ფიზიკური პირები, რომელთაც გააჩნიათ დეკლარირების ქვემდებარე პირადი სარგებლობის საგნები, ვალუტა და ფასიანი ქაღალდები, ავსებენ და საბაჟო ორგანოს წარუდგენენ „ფიზიკური პირის საბაჟო დეკლარაციას“ (იხ. დანართი №9).

დამტკიცებული დეკლარაციის შესაბამისად, მასში შეტანას ექვემდებარება:

შენიშვნა: ფიზიკური პირის მიერ საქართველოს საბაჟო საზღვრის გადაკვეთისას და საბაჟო კონტროლის ზონაში ყოფნისას საბაჟო ორგანოს მუშაკს უფლება აქვს მოსთხოვოს მას პირადი ნივთების წარდგენა საბაჟო დათვალიერებისათვის და დაათვალიეროს ისინი.

შენიშვნა: შესამოწმებელი ფიზიკური პირი ვალდებულია საბაჟო ორგანოს თანამდებობის პირს დაეხმაროს თავისი საქონლისა და სატრანსპორტო საშუალებების დათვალიერებაში, გახსნას თავისი ბარგი მისი მითითებით. ფიზიკური პირის ნივთების საბაჟო დათვალიერება ხორციელდება მფლობელის ან მისი უფლებამოსილი წარმომადგენლის თანდასწრებით.

შენიშვნა: დეკლარაცია ივსება ფიზიკური პირის სურვილისამებრ ქართულ, რუსულ ან ინგლისურ ენაზე. გაურკვევლად შევსებული დეკლარაცია საბაჟო ორგანოების მიერ არ მიიღება.

საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისად, ფიზიკურ პირს აქვს უფლება ყოველი გასვლისას გაიტანოს შემდეგი ოდენობის ხელბარგი და ბარგი:

თუ ფიზიკური პირი საქართველოს ფარგლებს გარეთ მიემგზავრება დროებით საცხოვრებლად, უფლება აქვს საბაჟო გადასახადის გადახდის გარეშე გაიტანოს 500 აშშ დოლარის ღირებულების საქონელი, შესაბამისი კურსით ეროვნულ ვალუტაში, ხოლო მუდმივ საცხოვრებლად გამგზავრებისას - 1000 აშშ დოლარის ღირებულების საქონელი, შესაბამისი კურსით ეროვნულ ვალუტაში.

შენიშვნა: საქონელი, რომელიც ექვემდებარება გატანას, არ უნდა წარმოადგენდეს მნიშვნელოვან სამხატვრო, ისტორიულ, არქეოლოგიურ, სამეცნიერო ან სხვა ფასეულობას. მათი გატანა დაიშვება კულტურის სამინისტროს ნებართვით.

შენიშვნა: ფიზიკურ პირს უფლება აქვს საზღვარგარეთ გაიტანოს ის ნივთები, რომლებიც ითვლება სამკვიდროდ საზღვარგარეთ მცხოვრები მოქალაქის სასარგებლოდ. ასეთი საგნები იგზავნება მემკვიდრეობის უფლების საფუძველზე დადგენილი წესების მიხედვით და ლეგალიზებული დოკუმენტების წარდგენის შემთხვევაში.

შენიშვნა: ფიზიკური პირის მიერ იმ საგნების გატანა, რომლებიც აჭარბებენ ბარგის ან ხელბარგის მოცემულ ოდენობას ერთ გატანაზე, განიხილება როგორც საქონლის გატანა კომერციული მიზნით.

2. ფიზიკური პირები, რომელთაც საქართველოდან გააქვთ მათი კუთვნილი საქონელი (ტვირთი), ავსებენ და სასაზღვრო საბაჟო ორგანოს წარუდგენენ „სატვირთო-საბაჟო დეკლარაცია №2-ს“ (იხ. დანართი №10).

„სატვირთო-საბაჟო დეკლარაცია №2“-ში მიეთითება საქონლის გამგზავნი პირი, საქონლის დასახელება, რაოდენობა და საბაჟო ღირებულება, ასევე მასზე დარიცხული საბაჟო მოსაკრებლის ოდენობა.

შენიშვნა: ერთ სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციაში შეიძლება მითითებული იყოს 10 სხვადასხვა დასახელების საქონელი.

შენიშვნა: სატვირთო-საბაჟო დეკლრაცია ივსება ქართულ ენაზე. გაურკვევლად შევსებული დეკლარაციები საბაჟო ორგანოების მიერ არ მიიღება.

საქართველოს ტერიტორიაზე ტრანზიტის საბაჟო რეჟიმით გამავალი საქონლისა და სატრანსპორტო საშუალებების საბაჟო გაფორმებას ახორციელებენ საბაჟო ორგანოები. საქონელი და სატრანსპორტო საშუალებები საზღვრის გადმოკვეთისა და სასაზღვრო კონტროლის გავლის შემდეგ ექვემდებარება საბაჟო კონტროლს. ამ რეჟიმის ქვეშ, საქონლის გადამაადგილებელი მეწარმე სუბიექტი (გადამზიდველი, მეპატრონის ნდობით აღჭურვილი პირი ან სხვა პასუხისმგებელი პირი) საზღვრის გადაკვეთისას ვალდებულია განუცხადოს (ზეპირად ან წერილობით) საბაჟო გამშვები პუნქტის პასუხისმგებელ პირებს ამის შესახებ და წარუდგინოს საქონელი და სატრანსპორტო საშუალებები თანმხლებ დოკუმენტაციასთან ერთად.

საბაჟო ზონებში საბაჟო სამსახურის, სახელმწიფო საზღვრის გამტარ პუნქტებზე სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სახელმწიფო სასაზღვრო ვეტერინარული სამსახურისა და მცენარეთა დაცვის სამსახურის მიერ ხდება საქართველოს ტერიტორიაზე ტრანზიტით გამავალი საქონლისა და სატრანსპორტო საშუალებების კომისიური შემოწმება, თითოეული ამ სტრუქტურის კომპეტენციის ფარგლებში:

1. საბაჟო სამსახურის მუშაკები, სახელმწიფო საზღვრის გამტარ პუნქტებზე სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარული და ფიტოსანიტარიულ კონტროლს დაქვემდებარებულ (იხ. დანართი №1; №3 და №4), საქართველოს ტერიტორიაზე ტრანზიტით გამავალი საქონლის საბაჟო გაფორმებას ამთავრებენ ვეტსანიტარული და ფიტოსანიტარიული კონტროლის განხორციელების შემდეგ (იხ. თავი 2.4; 2.6);

2. საბაჟო სამსახურის მუშაკები, სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის ექიმი-სპეციალისტი, სასაზღვრო ზედამხედველობის სახელმწიფო ვეტ-ინსპექტორი, ფიტოსანიტარიული კარანტინის სახელმწიფო ინსპექტორი, საქონლის დახედვამდე ეცნობიან საქონლის თანმხლებ დოკუმენტებს (როგორც საზღვაო, ასევე სარკინიგზო, საჰაერო და საავტომობილო ტრანსპორტით გადაზიდულ საქონელზე). საქონლის თანმხლები დოკუმენტების გაცნობის შემდეგ ამოწმებენ მათ კონტროლს დაქვემდებარებულ საქონელს და ატარებენ შესაბამის ღონისძიებებს თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში;

3. საბაჟო სამსახურის მუშაკებს ეკრძალებათ სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარული და ფიტოსანიტარიული კარანტინის წარმომადგენლების გარეშე იმ საქონლის გაფორმება, რომლებიც ექვემდებარებიან ზემოთ ხსენებული სამსახურების კონტროლს. საბაჟო სამსახურის მუშაკები, აღნიშნული სამსახურების კონტროლს დაქვემდებარებულ საქონელზე, არ ავსებენ დეკლარაციას ზემოთ ხსენებული სამსახურების ნებართვის გარეშე;

4. საბაჟო სამსახურის მუშაკები მგზავრთა ბარგსა და ხელბარგში, საფოსტო და სარკინიგზო გზავნილებში, სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარულ და ფიტოსანიტარულ სამსახურების კონტროლს დაქვემდებარებული პროდუქტების, ნედლეულის და მასალის გამოვლენისას, წარუდგნენ მათ ზემოთხსენებულ სამსახურების სპეციალისტებს;

5. სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარული და ფიტოსანიტარული სამსახურების კონტროლს დაქვემდებარებული საქონელი, რომლებიც ექვემდებარებიან ლაბორატორიულ გამოკვლევას, ლაბორატორიული გამოკვლევის დამთავრებამდე იმყოფება საბაჟო კონტროლის ქვეშ.

შენიშვნა: საბაჟოს მუშაკებს, სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარული და ფიტოსანიტარიული სამსახურების წარმომადგენლებს, არა აქვთ საზღვარგარეთის ქვეყნებიდან საქონლის მიღების უფლება საქონლის მფლობელი ქვეყნის შესაბამის სამსახურების სერტიფიკატის გარეშე.

შენიშვნა: საბაჟოს მუშაკები, სახელმწიფო სანიტარიულ-საკარანტინო ზედამხედველობის სამსახურის, სასაზღვრო ვეტერინარული და ფიტოსანიტარული სამსახურების სპეციალისტები ყველა სახის გადაზიდვებისას, სანიტარიულ მოთხოვნათა და სხვა შეუსაბამობის არსებობისას, ახდენენ საქონლის გადაზიდვის აღკვეთას, დაკავებას, ამოღებას, გაუვნებლობას, გაუსნებოვნებას, საქართველოს ტერიტორიიდან უკან გაბრუნებას ან განადგურებას სათანადო აქტის გაფორმებით.

საქონლის საქართველოს ტერიტორიაზე ტრანზიტით გადაადგილებისას, საქართველოს შიგნით (შემოსვლის სასაზღვრო საბაჟოდან დანიშნულების გასასვლელ საბაჟომდე), სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციის დამხმარე დოკუმენტის სახით საბაჟო ორგანოების მიერ გამოიწერება შიდა საბაჟო ტრანზიტის (შსტ) ფორმა №1 (საავტომობილო ტრანსპორტით საქონლის ტრანზიტის შემთხვევაში), №2 (სარკინიგზო ტრანსპორტით საქონლის ტრანზიტის შემთხვევაში) ან №3 მექანიკური სატრანსპორტო საშუალებებისა და მისაბმელების ტრანზიტის შემთხვევაში) (იხ. დანართები №7.1; 7.2 და 7.3), რომლის მოქმედების არეალიც ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე ვრცელდება.

შენიშვნა: ყველა სატრანსპორტო უწყებების შესაბამისი სამსახურები ვალდებულნი არიან ნებისმიერ დროს წარუდგინონ საბაჟო ორგანოების თანამშრომლებს ტრანზიტის რეჟიმში მყოფი საქონლის თანმხლები სატვირთო-საბაჟო და შსტ ფორმები სატრანსპორტო ზედდებულებთან ერთად.

შენიშვნა: საბაჟო დეპარტამენტის ოპერატიული სამსახურის თანამშრომლებს უფლება აქვთ შეაჩერონ სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციისა და შსტ ფორმის გარეშე მოძრავი საქონელი სათანადო დოკუმენტაციის უქონლობის მიზეზების დადგენამდე. ისინი ვალდებულნი არიან შესაბამისი სატრანსპორტო სამსახურის თანამშრომელთა თანდასწრებით ჩაატარონ მოქმედი კანონმდებლობით გათვალისწინებული ღონისძიებები.

შენიშვნა: საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე მექანიკური სატრანსპორტო საშუალებებისა და მისაბმელების შემოყვანისას (გარდა მგზავრთა საერთაშორისო გადაყვანისა და/ან საქონლის საერთაშორისო გადაზიდვისას, ასევე აზერბაიჯანის რესპუბლიკის კახის, ზაქათალისა და ბელქანის რაიონებში რეგისტრირებული სატრანსპორტო საშუალებების შემოსვლისას) გამოიწრება „შიდა საბაჟო ტრანზიტის ფორმა №3“ (იხ. დანართი №7.3). აღნიშნული ფორმის მიხედვით, საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე ტრანზიტის რეჟიმით შემოყვანილი სატრანსპორტო საშუალებების ამ ტერიტორიიდან გაყვანა უნდა მოხდეს მათი შემოყვანის დღიდან არა უგვიანეს ათი დღისა.

სპეციალური წესები მოქმედებს რკინიგზის ტრანსპორტით ტრანზიტით გადაადგილებულ საქონელთან მიმართებაში:

საქართველოს ერთი სასაზღვრო საბაჟოდან მეორე სასაზღვრო საბაჟომდე სატრანზიტო საქონლის გადაადგილებას რკინიგზა ახდენს საბაჟო კონტროლით. ტრანზიტული საქონელი ექვემდებარება დეკლარირებას იმ საბაჟო ორგანოს მიერ, რომლის ტერიტორიაზეც ხდება სატრანსპორტო საშუალების შესვლა.

ტრანზიტული საქონელი შეიძლება შეამოწმოს საბაჟო დეპარტამენტის ოპერატიულმა სამსახურმა - თუკი ამისთვის არსებობს რეალური საფუძველი სამართალდარღვევის თვალსაზრისით. ამგვარი შემოწმება ხორციელდება საბაჟო ორგანოს ხელმძღვანელის ან მისი შემცვლელი პირის წერილობითი მითითებით. შემოწმებას უნდა ესწრებოდეს საბაჟოს და რკინიგზის სადგურის პასუხისმგებელი მუშაკი. პლომბის ახსნისას საბაჟო ორგანო ადგენს შესაბამისი შემოწმების აქტს. საბაჟოს მიერ ახალი პლომბის დადებისას უნდა ესწრებოდეს როგორც საბაჟოს, ისე რკინიგზის წარმომადგენელი, რაზეც დგება აქტი ორივე ორგანოს პასუხისმგებელ პირთა ხელმოწერით. აქტი დგება სამ ეგზემპლარად რკინიგზისა და საბაჟო სამსახურებისათვის და თანმხლები საბუთების დასართავად. ასეთ შემთხვევებში შესაბამისი ცვლილებები და აღნიშვნები უნდა გაკეთდეს შსტ-ს ფორმაში.

ტრანზიტული საქონლის თანმხლებ სარკინიგზო და საბაჟო საბუთებს საბაჟოს ცვლის უფროსი ადასტურებს შტამპებით „გაფორმებული საბაჟო“ - „საბაჟო ტვირთი-ტრანზიტი“ და ადასტურებს პირადნომრიანი ბეჭდით, შსტ ფორმა №2-ს (იხ. დანართი №7.2) კი ადასტურებს შტამპებით: „საბაჟო ტვირთი-ტრანზიტი“, „აყვანილია კონტროლზე“, აწერს ხელს და ამოწმებს პირადნომრიანი ბეჭდით, ხოლო გამშვები სასაზღვრო საბაჟო აღნიშნულ საბუთებს შტამპით: „მოხსნილია კონტროლიდან“, აწერს ხელს და ამოწმებს პირადნომრიანი ბეჭდით.

ზოგიერთი დასახელების საქონლის საქართველოს ტერიტორიის ტრანზიტით გავლისათვის საჭიროა ნებართვის აღება შესაბამისი სახელმწიფო უწყებიდან. ასეთი კატეგორიის საქონელზე ნებართვები გაიცემა შემდეგი უწყებების მიერ:

საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით, არსებობს ზოგიერთი კატეგორიის საქონელი, რომლის ტრანზიტიც, მათი სპეციფიკიდან და თავისებურებებიდან გამომდინარე, წარმოებს სპეციალურად დამტკიცებული წესების საფუძველზე. ასეთი კატეგორიის საქონელი და მათი მარეგულირებელი ნორმატიული აქტებია:

ნედლი ნავთობი, ნავთობპროდუქტები, ეთილის სპირტი და სპირტიანი სასმელები - „ნედლი ნავთობისა და მისი გადამუშავებით მიღებული საქონლის, მისართების, გამხსნელების, ნახშირწყალბადების, თხევადი გაზის და საპოხი საშუალებების (გარდა ნედლი ნავთობისა, რომელიც გადაადგილდება მილსადენი ტრანსპორტით, ან ტრანზიტის საბაჟო რეჟიმით) აღრიცხვის ინსტრუქციის თაობაზე“ საქართველლოს ფინანსთა მინისტრის 2002 წლის 1 აგვისტოს №247 ბრძანება; „ნავთობპროდუქტების, ეთილის სპირტისა და სპირტიანი სასმელების მიწოდების აღრიცხვის და დაბეგვრის კონტროლის ღონისძიებათა შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2002 წლის 27 ივნისის №193 ბრძანება;

ბუნებრივი გაზი - „საქართველოს საბაჟო საზღვარზე მილსადენი ტრანსპორტის საშუალებით გადაადგილებული გაზის ფაქტიურ რაოდენობაზე კონტროლის წარმოების ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს საბაჟო დეპარტამენტის თავმჯდომარის 1998 წლის 6 იანვრის №01 ბრძანება;

მილსადენი ტრანსპორტით გადაადგილებული ნავთობი და ნავთობპროდუქტები - „საქართველოს საბაჟო საზღვარზე მილსადენი ტრანსპორტის საშუალებით გადაადგილებული ნავთობისა და ნავთობპროდუქტების ფაქტიურ რაოდენობაზე კონტროლის წარმოების ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს საბაჟო დეპარტამენტის თავმჯდომარის 1998 წლის 6 იანვრის №02 ბრძანება;

ელექტროენერგია - „საქართველოს საბაჟო საზღვარზე გატარებული ელექტროენერგიის ფაქტიური რაოდენობის საბაჟო კონტროლის განხორციელების ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს საბაჟო დეპარტამენტის თავმჯდომარის 1998 წლის 6 იანვრის №03 ბრძანება;

ნარჩენები - საქართველოს 1997 წლის 16 ოქტომბრის №957-Iს კანონი „საქართველოს ტერიტორიაზე ნარჩენების ტრანზიტისა და იმპორტის შესახებ“.

ფიზიკური პირები, რომლებიც საქართველოს სახელმწიფო საზღვარს კვეთენ ტრანზიტით, უფლება ეძლევათ გადაკვეთონ სახელმწიფო საზღვარი შეუფერხებლად ნივთების, ვალუტისა და ფასეულობათა საბაჟო გაფორმების წესების დაცვით:

ფიზიკური პირები, რომელთაც გააჩნიათ დეკლარირების ქვემდებარე პირადი სარგებლობის საგნები, ვალუტა და ფასიანი ქაღალდები, ავსებენ და საბაჟო ორგანოს წარუდგენენ „ფიზიკური პირის საბაჟო დეკლარაციას“ (იხ. დანართი №9).

დამტკიცებული დეკლარაციის შესაბამისად, მასში შეტანას ექვემდებარება:

შენიშვნა: ფიზიკური პირის მიერ საქართველოს საბაჟო საზღვრის გადაკვეთისას და საბაჟო კონტროლის ზონაში ყოფნისას საბაჟო ორგანოს მუშაკს უფლება აქვს მოსთხოვოს მას პირადი ნივთების წარდგენა საბაჟო დათვალიერებისათვის და დაათვალიეროს ისინი.

შენიშვნა: შესამოწმებელი ფიზიკური პირი ვალდებულია საბაჟო ორგანოს თანამდებობის პირს დაეხმაროს თავისი საქონლისა და სატრანსპორტო საშუალებების დათვალიერებაში, გახსნას თავისი ბარგი მისი მითითებით. ფიზიკური პირის ნივთების საბაჟო დათვალიერება ხორციელდება მფლობელის ან მისი უფლებამოსილი წარმომადგენლის თანდასწრებით.

შენიშვნა: დეკლარაცია ივსება ფიზიკური პირის სურვილისამებრ ქართულ, რუსულ ან ინგლისურ ენაზე. გაურკვევლად შევსებული დეკლარაცია საბაჟო ორგანოების მიერ არ მიიღება.

საბაჟო გადასახადი არის არაპირდაპირი გადასახადი, რომლის გადამხდელები არიან პირები, რომლებიც საქონლით გადაკვეთენ საქართველოს საბაჟო საზღვარს. დაბეგვრის ობიექტია იმ საქონლის საბაჟო ღირებულება (გარდა მსუბუქი ავტოსატრანსპორტო საშუალებებისა), რომელიც გადაკვეთს საქართველოს საბაჟო საზღვარს.

შენიშვნა: საბაჟო გადასახადის განაკვეთები ერთიანია საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე და დაუშვებელია მათი შეცვლა საქართველოს საბაჟო საზღვარზე საქონლის გადამტანი პირების, გარიგების შინაარსის და სხვა ფაქტორების მიხედვით.

საქონლის საბაჟო ღირებულება არის საქართველოს საბაჟო საზღვრის გადაკვეთისას საქონლის ფასი, რომლის საფუძველზეც გაიანგარიშება საბაჟო გადასახადი. საქონლის საბაჟო ღირებულება მოიცავს გარიგების ფასს საქონლის შეძენისას, საქართველოს საბაჟო საზღვრის ადაკვეთის პუნქტამდე მისი ტრანსპორტირების, ჩატვირთვა-გადმოტვირთვის, დაზღვევის, საკომისიო (გარდა საქონლის გადაზიდვამდე ჩატარებული ინსპექტირების დამადასტურებელი დოკუმენტის მიღების საზღაურისა) და საბროკერო მომსახურების ხარჯებს, აგრეთვე ინტელექტუალური საკუთრების ობიექტების გამოყენებისათვის მყიდველის მიერ პირდაპირ და არაპირაპირ გადახდილ სალიცენზიო და სხვა გადასახდელებს. საბაჟო ტერიტორიის გარეთ გადამუშავების საბაჟო რეჟიმით გატანილი საქონლის გადამუშავების შედეგად მიღებული პროდუქტების საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე შემოტანისას მათ საბაჟო ღირებულებას აკლდება გადასამუშავებლად გატანილი და დეკლარირებული საქონლის ღირებულება.

შენიშვნა: თუ ვერ ხერხდება იმპორტირებული საქონლის საბაჟო ღირებულების დროული განსაზღვრა, იმპორტიორს უნდა მიეცეს საქონლის საბაჟოდან გატანის საშუალება, თუ იგი არ წარმოადგენს საქონლის მაქსიმალური საბაჟო ღირებულების საფუძველზე გაანგარიშებული ყველა სახის გადასახადისა და მოსაკრებლის ოდენობის ფულად დეპოზიტს.

საბაჟო გადასახდელების გადახდის თანმიმდევრობა შემდეგია:

საბაჟო გადასახადი საქართველოში დიფერენცირებულია და განისაზღვრება პროცენტებით - დასაბეგრი საქონლის ღირებულების მიმართ ან ლარებით - დასაბეგრი საქონლის ერთეულის მიმართ. განსხვავება ტარიფებში გამომდინარეობს მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის წევრი და არაწევრი ქვეყნებიდან იმპორტირებულ საქონელთან მიმართებაში (იხ. „საბაჟო ტარიფისა და გადასახადის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-16 მუხლი).

შენიშვნა: საქართველოში იმპორტირებულ მსუბუქ ავტომობილებზე საბაჟო გადასახადი შეადგენს 0,05 ლარს ავტომობილის ძრავის მოცულობის ყოველ კუბურ სანტიმეტრზე, პლუს საბაჟო გადასახადის თანხის 5 პროცენტი, მანქანის ექსპლუატაციში ყოფნის ყოველი წლისათვის.

შენიშვნა: ბუნებრივი აირისა და ელექტროენერგიის იმპორტი 2005 წლის 1 ოქტომბრამდე საბაჟო გადასახადით არ იბეგრება.

შენიშვნა: საბაჟო გადასახადის დარიცხვა ხდება საქონლის საბაჟო ღირებულების მიხედვით და იგი გადაიხდევინება საქართველოს საბაჟო საზღვრის გადაკვეთისას საბაჟო ორგანოების მიერ საქონლის საბაჟო გაფორმებამდე სხვა საბაჟო გადასახდელებთან (საბაჟო მოსაკრებლები) ერთად.

შენიშვნა: საბაჟო გადასახადის გადახდევინების საფუძველია საბაჟო ორგანოს მიერ გამოწერილი სატვირთო-საბაჟო დეკლარაცია.

შენიშვნა: საბაჟო გადასახადის თანხის განსაზღვრისას უცხოური ვალუტა გადაიანგარიშება საქართველოს ეროვნულ ვალუტაზე, სატვირთო-საბაჟო დეკლარაციის გაფორმების დღისათვის არსებული საქართველოს ეროვნული ბანკის კურსით.

საბაჟო მოსაკრებელი არის ფიზიკური და იურიდიული პირებისათვის სავალდებულო ფულადი შენატანი სახელმწიფო ბიუჯეტში, რომელსაც ახდევინებენ საბაჟო ორგანოები საქონლის, აგრეთვე სატრანსპორტო საშუალებების მიერ საბაჟო საზღვრის გადაკვეთისას განხორციელებული სავალდებულო საბაჟო პროცედურებისა და ლიცენზიების გაცემისათვის.

საბაჟო მოსაკრებლების გადამხდელები არიან ფიზიკური და იურიდიული პირები, რომლებსაც საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე შემოაქვთ ან ამ ტერიტორიიდან გააქვთ საქონელი, საქართველოს ტერიტორიაზე სატრანსპორტო საშუალებების დროებით შემომყვანი პირები, რომლებიც რეგისტრაციაში გაატარებენ ამ საშუალებებს, აგრეთვე პირები, რომლებიც იღებენ საქართველოს საბაჟო კოდექსით განსაზღვრულ ლიცენზიებს.

საბაჟო მოსაკრებლის სახეებია:

საბაჟო მოსაკრებლების განაკვეთებია:

* საბაჟო მოსაკრებლის ოდენობა ამ შემთხვევაში არ შეიძლება იყოს 2000 ლარზე მეტი და 50 ლარზე ნაკლები, გარდა ფიზიკური პირის მიერ საბაჟო საზღვარზე გადაადგილებული 2000 ლარზე ნაკლები საბაჟო ღირებულების მქონე საქონლისათვის გათვალისწინებული საბაჟო პროცედურებისათვის.

საბაჟო მოსაკრებლების გადახდისაგან განთავისუფლებულია:

საქართველოს ტერიტორიაზე შემოსული ან ტრანზიტით გამავალი უცხო ქვეყანაში რეგისტრირებული ავტოსატრანსპორტო საშუალების მფლობელი ან მძღოლი ვალდებულია გადაიხადოს საქართველოს ტერიტორიაზე ავტოსატრანსპორტო საშუალებების შემოსვლისა და ზენორმატიული დატვირთვისათვის გადასახდი, რომლის განაკვეთებიც დიფერენცირებულია ავტოსატრანსპორტო საშუალებების სახეობათა და ტვირთამწეობის მიხედვით:

იმ სატვირთო ავტომობილების მფლობელები, რომელთა საქონელი აღემატება ავტომანქანის ტვირთამწეობას, ზედმეტი წონის ყოველ 1 ტონაზე გადაიხდიან გადასახადს შემდეგი ოდენობით:

ავტოსატრანსპორტო საშუალებათა მფლობელები თითოეულ ღერძზე ზენორმატიული დატვირთვისას დამატებით გადაიხდიან გადასახადს: 0,5 ტონამდე (ჩათვლით) - 50 ლარს, 0,5-დან 1 ტონამდე (ჩათვლით) - 80 ლარს, 1-იდან 1,5 ტონამდე (ჩათვლით) - 100 ლარს, 1,5-იდან 2 ტონამდე (ჩათვლით) - 125 ლარს, 2-დან 2,5 ტონამდე (ჩათვლით) - 170 ლარს, 2,5-იდან 3 ტონამდე (ჩათვლით) - 250 ლარს.

ის ავტოსატრანსპორტო საშუალებები, რომელთა ფაქტობრივი ღერძული დატვირთვა ერთ რომელიმე ღერძზე აღემატება 13 ტონას, ხოლო გაბარიტული პარამეტრები აღემატება

საქართველოს საავტომობილო გზებზე მაქსიმალურად დასაშვებ მაჩვენებლებს, გატარებული იქნებიან მხოლოდ ამ პარამეტრების სათანადო კორექტირების შემთხვევაში. საქართველოს ტერიტორიაზე ავტოსატრანსპორტო საშუალებების შემოსვლისათვის და ზენორმატიული დატვირთვისათვის გადასახადის აკრეფას, აგრეთვე ავტოსატრანსპორტო საშუალებების წონითი და გაბარიტული პარამეტრების შემოწმებას ახორციელებს:

ა. საქართველოს საბაჟო ორგანო - საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის გადაკვეთისას;

ბ. საქართველოს საავტომობილო გზების სახელმწიფო დეპარტამენტი - საქართველოს საზღვრის შიგნით გადაადგილებისას.

შენიშვნა: გადასახადის გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტის გარეშე საქართველოს ტერიტორიაზე ავტოსატრანსპორტო საშუალებათა მოძრაობა არ დაიშვება.

ზოგიერთი სახის სატრანსპორტო საშუალებებზე, მათი გაფორმების ადგილების მიხედვით ვრცელდება გარკვეული საგადასახადო შეღავათები:

1. საქართველოს მოსაზღვრე აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ყაზახის, თაუზის, განჯის და სომხეთის რესპუბლიკის ამასიის, აშოვკის, ტაშირის, ალავერდის, ნოემბერიანის თემებში რეგისტრირებული მსუბუქი ავტომობილებისა და სამგზავრო-სარეისო ავტობუსების შემოსვლისათვის ნინოწმინდის, დმანისის, მარნეულის, გარდაბნის, დედოფლისწყაროს, სიღნაღისა და ლაგოდეხის რაიონების ტერიტორიაზე გადასახადის განაკვეთები შეადგენს:

მსუბუქი ავტომობილებისათვის - 20 ლარს, 12 ადგილამდე (ჩათვლით) ტევადობის სამგზავრო-სარეისო ავტობუსებისათვის - 25 ლარს, 13-იდან 30 ადგილამდე (ჩათვლით) ტევადობის ავტობუსებისათვის - 40 ლარს, 30 ადგილზე მეტი ტევადობის ავტობუსებისათვის - 60 ლარს.

2. აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ზაქათალის, კახისა და ბელაქნის რაიონებში რეგისტრირებული მსუბუქი ავტომობილებისა და სამგზავრო-სარეისო ავტობუსების მფლობელები საქართველოს ტერიტორიაზე შემოსვლისას აღნიშნულ გადასახადს არ გადაიხდიან.

შენიშვნა: აღნიშნული გადასახადი და განაკვეთები ასევე მოქმედებს საქონლისა და სატრანსპორტო საშუალებების ტრანზიტის რეჟიმით საქართველოს ტერიტორიაზე შემოსვლისას.

საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით, არსებობს ორი სახის საკარანტინო მოსაკრებელი:

1. ფიტოსანიტარიულ-საკარანტინო ღონისძიებებისათვის მოსაკრებლის განაკვეთები:

2. ვეტერინარულ-საკარანტინო ღონისძიებებისათვის მოსაკრებლის განაკვეთები:

შენიშვნა: საკარანტინო მომსახურების მოსაკრებლის გადახდევინებას კანონმდებლობით დადგენილი წესით უზრუნველყოფენ საქართველოს სოფლის მეურნეობისა და სურსათის სამინისტროს შესაბამისი სამსახურები, პროცედურების მიმდინარეობისას.

საბაჟო წესების დარღვევა

საბაჟო კონტროლის რეჟიმის, საბაჟო კონტროლის ზონაში სატრანსპორტო საშუალებების გავლის, დგომის და გაჩერების, დეკლარირების წესების და საბაჟო კანონმდებლობის სხვა მოთხოვნათა ქვემოჩამოთვლილი ფორმებით დარღვევა, გამოიწვევს დაჯარიმებას ხუთასიდან რვაას ლარამდე ან საბაჟო გადასახდელების სამმაგი ოდენობით, საბაჟო წესების დარღვევის საგნის, საქონლის ტრანსპორტირებისა და მიწოდების საშუალების კონფისკაციით ან უამისოდ:

შენიშვნა: ჩამოთვლილი სახის სამართალდარღვევათაგან ერთ-ერთის განმეორებით ჩადენა გამოიწვევს დაჯარიმებას ათასიდან ათას ხუთას ლარამდე ან საბაჟო გადასახდელების ხუთმაგი ოდენობით, საბაჟო წესების დარღვევის საგნის, საქონლის ტრანსპორტირებისა და მიწოდების საშუალების კონფისკაციით ან უამისოდ.

შენიშვნა: ჩამოთვლილი სახის სამართალდარღვევის შემთხვევაში საბაჟო ორგანოები უფლებამოსილნი არიან ჯარიმის გადახდამდე დააკავონ საბაჟო წესების დარღვევით შემოტანილი საქონელი და სატრანსპორტო საშუალებები. კანონმდებლობით დადგენილ ვადაში ჯარიმის გადაუხდელობისას დაკავებული საქონლისა და სატრანსპორტო საშუალებების რეალიზაცია მოხდება კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

საქართველოს ტერიტორიაზე შემოსატანი საქონლის გადაზიდვამდე მისი რაოდენობის, ხარისხისა და ღირებულების სავალდებულო ინსპექტირებისათვის ექსპორტიორ ქვეყანაში, სახელმწიფოსა და ინსპექტირებაზე უფლებამოსილ პირს შორის დადებული ხელშეკრულებით დადგენილ ვადებში შესაბამისი დოკუმენტებისა და საქონლის წარუდგენლობა, გამოიწვევს საქონლის მფლობელის დაჯარიმებას საქონლის საბაჟო ღირებულების 6%-ის ოდენობით, მაგრამ არანაკლებ 500 ლარისა.

იგივე ქმედება ჩადენილი განმეორებით, გამოიწვევს საქონლის მფლობელის დაჯარიმებას საქონლის საბაჟო ღირებულების 12%-ის ოდენობით, მაგრამ არანაკლებ 2000 ლარისა.

სახელმწიფოს უფლებამოსილი პირის მიერ სახელმწიფოსა და ინსპექტირებაზე უფლებამოსილ პირს შორის დადებული ხელშეკრულებით დადგენილი, გადაზიდვამდე ინსპექტირების ვადების დარღვევა, გამოიწვევს ამ პირის დაჯარიმებას საქონლის საბაჟო ღირებულების 6%-ის ოდენობით, მაგრამ არანაკლებ 500 ლარისა.

იგივე ქმედება ჩადენილი ერთი და იგივე პირის მიმართ განმეორებით, გამოიწვევს დაჯარიმებას საქონლის საბაჟო ღირებულების 12%-ის ოდენობით, მაგრამ არანაკლებ 2000 ლარისა.

საბაჟო კონტროლის ზონაში არსებული წესების დარღვევით უკანონო საწარმოო ან სხვა საქმიანობა, აგრეთვე შენობა-ნაგებობების მშენებლობა დადგენილი წესებისა და ნორმების დარღვევით, გამოიწვევს ფიზიკურ პირთა დაჯარიმებას ასორმოცდაათიდან ორას ლარამდე, ხოლო იურიდიულ პირთა დაჯარიმებას სამასიდან ხუთას ლარამდე.

უფლებამოსილი საბაჟო ორგანოს თანამდებობის პირის მიერ დადებული ბეჭდის (პლომბის) განზრახ დაზიანება ან აგლეჯა გამოიწვევს დაჯარიმებას შრომის ანაზღაურების ერთ მინიმალურ ოდენობამდე (20 ლარამდე).

შენიშვნა: საბაჟო სფეროში ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა გამოვლენისას, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს სახელით ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა საქმეების განხილვისა და ადმინისტრაციული სახდელის დადების უფლება აქვთ საბაჟო დეპარტამენტის თავმჯდომარესა და მის მოადგილეებს, საბაჟო დეპარტამენტის სამმართველოს უფროსსა და მის მოადგილეებს, რეგიონალური საბაჟოს უფროსებსა და მათ მოადგილეებს. ისინი სამართალდამრღვევი პირის მიმართ ადგენენ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა ოქმს, რომლის ერთი პირი ბარდება სამართალდამრღვევს.

1. საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის უკანონო გადაკვეთა გამოიწვევს დაჯარიმებას 200 000 ლარის ოდენობით.

შენიშვნა: ეს წესი არ ვრცელდება საქართველოში შემოსულ უცხო ქვეყნის მოქალაქეზე ან მოქალაქეობის არმქონე პირზე, რომელიც საქართველოს კონსტიტუციის შესაბამისად ხელისუფლებას თავშესაფარს სთხოვს, თუ მის ქმედებაში არ არის სხვა სამართალდარღვევის ნიშნები.

2. საზღვრის გამტარ პუნქტებში რეჟიმის დარღვევა გამოიწვევს დაჯარიმებას 50-დან 100 ლარამდე.

შენიშვნა: საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის დაცვასთან დაკავშირებით სამართალდარღვევის განხილვისა და სახდელის დადების უფლება აქვს საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის დაცვის შესაბამისი ორგანოს იმ სტრუქტურული ერთეულის ხელმძღვანელს, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზეც მოხდა სამართალდარღვევა.

სასაზღვრო საზღვაო პორტიდან (ნავმისადგომიდან), რკინიგზის სადგურიდან, ავტოვაგზლიდან (ავტოსადგურიდან), აეროპორტიდან და სხვა სასაზღვრო პუნქტიდან საზღვარგარეთის ქვეყნებიდან შემოტანილი მასალების საკარანტინო შემოწმებისა და სათანადო დამუშავების გარეშე გატანა, გამოიწვევს მოქალაქეთა დაჯარიმებას შრომის ანაზღაურების 5 მინიმალურ ოდენობამდე, ხოლო თანამდებობის პირთა - შრომის ანაზღაურების 10 მინიმალურ ოდენობამდე.

შენიშვნა: სამართალდარღვევის საქმეს განიხილავს რაიონული (საქალაქო) სასამართლო.

საბაჟო წესის დარღვევა

საქართველოს საბაჟო საზღვარზე დიდი ოდენობით მოძრავი ნივთის გადატანა ან გადმოტანა, ჩადენილი საბაჟო კონტროლის გვერდის ავლით ან მისგან მალულად, დოკუმენტის ან საბაჟო იდენტიფიკაციის საშუალების მოტყუებითი გამოყენებით, დეკლარაციაში ყალბი მონაცემების შეტანით, ისჯება ჯარიმით ან თავისუფლების აღკვეთის ვადით ხუთ წლამდე.

იგივე ქმედება, ჩადენილი განსაკუთრებით დიდი ოდენობით, ისჯება ჯარიმით ან თავისუფლების აღკვეთით ვადით შვიდ წლამდე.

შენიშვნა: დიდ ოდენობად ითვლება ნივთი, რომელზედაც საბაჟო გადასახდელის გადაუხდელი თანხა აჭარბებს რვაას ლარს, ხოლო განსაკუთრებით დიდ ოდენობად ითვლება ნივთი, რომელზედაც საბაჟო გადასახდელის გადაუხდელი თანხა აჭარბებს ხუთი ათას ლარს.

საქართველოს საბაჟო საზღვარზე საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი კულტურის ძეგლის ან ძეგლის ნიშნის მქონე ობიექტის, ძვირფასი ლითონისაგან დამზადებული საიუველირო ნაკეთობის ან ნაკეთობის ჯართის წესის დარღვევით გადატანა ან გადმოტანა, ისჯება ჯარიმით ან თავისუფლების აღკვეთის ვადით ორიდან შვიდ წლამდე.

საქართველოს საბაჟო საზღვარზე შხამიანი, მომწამლავი, რადიაქტიული ან ფეთქებადი ნივთიერების, შეიარაღების, ასაფეთქებელი მოწყობილობის, ცეცხლსასროლი იარაღის, იმ მასალის ან მოწყობილობის, რომელიც შეიძლება გამოყენებულ იქნეს მასობრივი განადგურების იარაღის შესაქმნელად, სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი ნედლეულის წესის დარღვევით გადატანა ან გადმოტანა, ისჯება ჯარიმით ან თავისუფლების აღკვეთით ვადით სამიდან ათ წლამდე.

შენიშვნა: აღნიშნული სახის ქმედება, რომელიც ჩადენილია არაერთგზის, მოხელის ან მასთან გათანაბრებული პირის მიერ სამსახურებრივი მდგომარეობის გამოყენებით, საბაჟო კონტროლის განმხორციელებლის მიმართ ძალადობით, ისჯება თავისუფლების აღკვეთის ვადით ხუთიდან თორმეტ წლამდე. იგივე ქმედება, რომელიც ჩადენილია ორგანიზებული ჯგუფის მიერ, ისჯება თავისუფლების აღკვეთის ვადით შვიდიდან თხუთმეტ წლამდე.

შენიშვნა: საბაჟო წესის დარღვევისათვის სასჯელთან ერთად შეიძლება გამოყენებულ იქნეს სისხლისსამართლებრივი იძულებითი ღონისძიება დანაშაულის საგნის ან საშუალების ჩამორთმევის სახით.

საზღვარგარეთ გატანილი კულტურის ძეგლის ან ძეგლის ნიშის მქონე ობიექტის საქართველოში დაუბრუნებულობა

საზღვარგარეთ გატანილი, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი კულტურის ძეგლის ან ძეგლის ნიშნის მქონე ობიექტის დადგენილ ვადაში საქართველოში დაუბრუნებლობა, ისჯება ჯარიმით ან თავისუფლების აღკვეთით ვადით ხუთ წლამდე.