|
1863 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
წერილს უგზავნის ოლღა გურამიშვილს და ცდილობს მის დამშვიდებას. არწმუნებს,
რომ თავს კარგად გრძნობს. ექიმის რჩევით, ორიოდე დღე წოლით რეჟიმს დაიცავს
და ყველაფერი კარგად იქნება. | |
წყარო:
კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო
ფონდი, ავტოგრაფი № 281; ჟურნ. „ცისკარი“, 1961, № 3, გვ. 113; ი. ჭავჭავაძე, თსკ
ათ ტომად, ტ. 10, 1961, გვ. 217; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 18, თბ., 2009,
გვ. 55-56, 334.
პირთა ანოტაციები:
გურამიშვილი-ჭავჭავაძისა ოლღა თადეოზის ასული (1842-1927)
საზოგადო მოღვაწე, ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების,
ამიერკავკასიის ქალთა ინსტიტუტისა და საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოებების წევრი,
ქველმოქმედი. |
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
ილია ჭავჭავაძის ჯანმრთელობის მდგომარეობით შეშფოთებული ოლღა გურამიშვილი
ახერხებს მის მონახულებას. | |
წყარო:
ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 18, თბ., 2009, გვ. 56-57, 334-335.
დათარიღება:
დროზე მინიშნებულია ოლღასთვის 10 მარტს მიწერილ ბარათში.
პირთა ანოტაციები:
გურამიშვილი-ჭავჭავაძისა ოლღა თადეოზის ასული (1842-1927)
საზოგადო მოღვაწე, ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების,
ამიერკავკასიის ქალთა ინსტიტუტისა და საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოებების წევრი,
ქველმოქმედი. |
|
| |
|
|
1865 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
დიმიტრი ყიფიანის ვაჟი – ნიკოლოზი პეტერბურგიდან მამისთვის გაგზავნილ
წერილში ახსენებს, რომ მოსწონს კირილე ლორთქიფანიძის მიერ გამოცემული
კრებული „ჩონგური“ და მასში დაბეჭდილი ილია ჭავჭავაძის ლექსები. | |
წყარო:
გიორგი ლეონიძის სახელობის ქართული ლიტერატურის მუზეუმი, 14989-ხ.
პირთა ანოტაციები:
ყიფიანი დიმიტრი ივანეს ძე (1814-1887)
მწერალი, მთარგმნელი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, სათავადაზნაურო ბანკის,
თბილისის ბიბლიოთეკის, წერა-კითხვის გამავრცელებელი და დრამატული საზოგადოებების
ერთ-ერთი დამაარსებელი. გადასახლებაში მოკლეს რუსეთის აგენტებმა. ქართულმა
მართლმადიდებელმა ეკლესიამ წმინდანად შერაცხა.
ყიფიანი ნიკოლოზ (კოლია) დიმიტრის ძე (1846-1905)
მეცნიერი, მთარგმნელი, პუბლიცისტი, დიმიტრი ყიფიანის ვაჟი. ლორთქიფანიძე კირილე
ბეჟანის ძე (1839-1919) – საზოგადო მოღვაწე, პოეტი, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი,
მთარგმნელი. |
|
| |
|
|
1878 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
გაზეთ „ივერიაში“ ავტორისა და მთარგმნელის მითითების გარეშე ამთავრებს ჯურა
იაკშიჩის მოთხრობის „შვილი მოხუცებულის გამზისა“ ბეჭდვას. | |
წყარო:
გაზ. „ივერია“, 1878, № 10, 9 მარტი, გვ. 12-14; თხზულებანი ილია ჭავჭავაძისა,
ქართველთა ამხანაგობის გამოცემა, ტფ., 1892, ტ. III, გვ. 253-290; კ. კეკელიძის სახ.
ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, ასლი № 216; ი.
ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 3, თბ., 1988, გვ. 108, 683.
ატრიბუცია:
ნ. ჩიტაური, ილია ჭავჭავაძის ორი პროზაული თარგმანი, ჟურნ. „ცისკარი“, 1985, №
6, გვ. 157-165.
პირთა ანოტაციები:
იაკშიჩი ჯურა (1832-1878)
სერბი მწერალი. |
|
| |
|
|
1882 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
გაზეთი „მოსკოვსკი ტელეგრაფი“ ბეჭდავს მისი წერილის „კატკოვის პასუხად“
თარგმანს და სარედაქციო შენიშვნებში უარყოფითად აფასებს რუსი ჟურნალისტის
ქცევას. | |
წყარო:
გაზ. «Московский телеграф», 1882, № 66.
პირთა ანოტაციები:
კატკოვი მიხეილ ნიკიფორეს ძე (1818-1887)
რუსი პუბლიცისტი, გამომცემელი, ლიტერატურის კრიტიკოსი, გაზეთ „Московские
ведомости“-ს რედაქტორი, უფლისწულ ნიკოლოზის სახელობის ლიცეუმის ერთ-ერთი
დამაარსებელი. |
|
| |
|
|
1883 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
გაზეთ „დროებაში“ იბეჭდება განცხადება იმის თაობაზე, რომ მსახიობები კოტე
ყიფიანი, ნინო ორბელიანი და ნოდარ ჯორჯაძე 13 მარტს წაიკითხავენ ეპიზოდებს
ილია ჭავჭავაძის „განდეგილიდან“ და „კაცია – ადამიანიდან?!“. | |
წყარო:
გაზ. „დროება“, 1883, № 50, გვ. 1.
პირთა ანოტაციები:
ყიფიანი კონსტანტინე (კოტე) დიმიტრის ძე (1849-1921)
მსახიობი, დრამატურგი, მთარგმნელი და ლექსიკოგრაფი, ქართული რეალისტური
სამსახიობო სკოლის ფუძემდებელი. მიღებული ჰქონდა სამეურნეო განათლება და აქვეყნებდა
საბუნებისმეტყველო წერილებს.
ორბელიანი (აბაშიძე-ორბელიანისა) ნინო სვიმონის ასული (1838-1919)
პოეტი, მსახიობი, საზოგადო მოღვაწე და ქველმოქმედი. დაქვრივებულს ნათესავებმა
სახლ-კარი წაართვეს და გარდაიცვალა ღარიბთა თავშესაფარში.
ჯორჯაძე ნოდარ მიხეილის ძე (1855-1907)
ქართული მუდმივი თეატრალური დასის მსახიობი. გამოდიოდა ფსევდონიმით „ნ. საბუელი“.
ილია ჭავჭავაძის მდივანი თსს ბანკში. |
|
| |
|
|
1884 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
კავკასიის საცენზურო კომიტეტი „ივერიის“ რედაქციას უგზავნის შეტყობინებას
რედაქტორის – ილია ჭავჭავაძის თბილისში დაბრუნებამდე ჟურნალის მეორე ნომრის
შეჩერების შესახებ და ამას დეპეშით ატყობინებენ პეტერბურგში. | |
წყარო:
„საისტორიო მოამბე“, ტ. 3. 1947, გვ. 202. |
|
| |
|
|
1886 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
გაზეთ „ივერიაში“ უსათაუროდ და ხელმოუწერლად ბეჭდავს მოწინავეს „ტფილისი, 8
მარტს“ („ევროპაში დღეს ორი სახელმწიფო...“). თხზულებათა კრებულებში იბეჭდება
სათაურით „ბისმარკი და გლადსტონი“. | |
წყარო:
კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო
ფონდი, ასლი № 177, გვ. 40; გაზ. „ივერია“, 1886, № 53, გვ. 1; ი. ჭავჭავაძე, თსკ
ოც ტომად, ტ. 7, თბილისი, 2005, გვ. 428.
პირთა ანოტაციები:
ბისმარკი ოტო ფონ (1815-1898)
გერმანიის იმპერიის პირველი რაიხსკანცლერი. „სამთა კავშირის“ ერთ-ერთი მთავარი
ორგანიზატორი.
გლადსტონი უილიამ (1809-1898)
ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე, სხვადასხვა დროს ვაჭრობის, კოლონიების, ფინანსთა
მინისტრი და პრემიერმინისტრი. |
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
გაზეთ „თეატრში“ „დავით სოსლანის“ ფსევდონიმით იბეჭდება დავით კეზელის სტატია „წერილი
მეგობართან“, რომელშიც გაკრიტიკებულია გაზეთ „ივერიის“ მიმართულება,
დაწუნებულია მისი ლიტერატურული ნაწილი, განსაკუთრებით კი – განყოფილებები „დამაკვირდი“
და „ნაკვესი“. | |
წყარო:
გაზ. „თეატრი“, 1886, № 10, გვ. 97-99.
პირთა ანოტაციები:
კეზელი დავით ივანეს ძე (1854-1907)
საზოგადო მოღვაწე, პუბლიცისტი, დრამატურგი, მთარგმნელი. აქტიურად იბრძოდა ქალთა
ემანსიპაციისათვის. მისი პიესები იდგმებოდა ქართული თეატრის სცენაზე. |
|
| |
|
|
1888 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
გაზეთ „ივერიაში“ უსათაუროდ და ხელმოუწერლად აქვეყნებს მოწინავეს თარიღით „ტფილისი,
8 მარტი“ („მართალია, სამშვიდობო ნიავმა დაუბერა...“). მწერლის თხზულებათა
ოცტომეულში დაიბეჭდა სათაურით „გერმანიისა და საფრანგეთის ურთიერთობის
მოგვარების გზები“. | |
წყარო:
გაზ. „ივერია“, 1888, 9 მარტი, № 50, გვ. 1; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 10,
2007, გვ. 479-124. |
|
| |
|
|
1889 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
გაზეთ „ივერიაში“ უსათაუროდ და ხელმოუწერლად აქვეყნებს მოწინავეს თარიღით „ტფილისი,
8 მარტი“ („გუშინ უკანასკნელი კრება მოხდა კომიტეტისა...“). მწერლის თხზულებათა
ოცტომეულში დაიბეჭდა სათაურით „კრება საადგილმამულო გადასახადის გაწერის
თაობაზე“. | |
წყარო:
გაზ. „ივერია“, 1889, 9 მარტი, № 51 , გვ. 1; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ.
11, თბილისი, 2007, გვ. 123. |
|
| |
|
|
| |
|
|
1896 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
ჩადის ქუთაისში. ექვთიმე თაყაიშვილთან და ლევან ჯანდიერთან ერთად სტუმრობს ნიკო
ღოღობერიძის ძმას სათავადაზნაურო სკოლის გამგე სიმონ ღოღობერიძეს. | |
წყარო:
ექვთიმე თაყაიშვილი, მოგონებანი ქართველ მწერლებზე, „ლიტერატურის მატიანე“, წ.
6, ნაკვ. 1,1952, გვ. 10.
პირთა ანოტაციები:
თაყაიშვილი ექვთიმე სიმონის ძე (1863-1953)
მეცნიერი, აკადემიკოსი, პროფესორი. 1921- 1945 წლებში ემიგრაციაში იცავდა
საქართველოს სამუზეუმო განძეულობას. დიდი ამაგი დასდო ქართული არქეოლოგიისა და
ლიტერატურის შესწავლაგანვითარების საქმეს.
ჯანდიერი (ჯანდიერაშვილი) ლევან გიორგის ძე (1840-1918)
კახელი მემამულე, ილია ჭავჭავაძის ახლო მეგობარი. სხვადასხვა დროს თიანეთისა და
თბილისის მაზრების უფროსი.
ღოღობერიძე ნიკოლოზ ბესარიონის ძე (1838-1911)
პედაგოგი, პუბლიცისტი, გამომცემელი. მომრიგებელი მოსამართლე, ქუთაისის
საადგილმამულო ბანკის მმართველი, მარგანეცის ექსპორტიორი, ილია ჭავჭავაძის
სტუდენტობისდროინდელი მეგობარი.
ღოღობერიძე სიმონ ბესარიონის ძე (1843-1913)
ისტორიკოსი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე. განათლება მიიღო პეტერბურგის
უნივერსიტეტში. |
|
| |
|
|
9-10 მარტი | |
|
|
| |
|
|
რამდენადაც პოლიციის ზედამხედველობის ქვეშ არის, მისი ქუთაისში ყოფნის გამო
ადგილობრივ პოლიცმაისტერს თბილისიდან ზედიზედ მისდის დეპეშები, რომ თვალი
ადევნოს და ჩაიწეროს მის მიერ ნათქვამი ყოველი სიტყვა. | |
წყარო:
ექვთიმე თაყაიშვილი, მოგონებანი ქართველ მწერლებზე, „ლიტერატურის მატიანე“, წ.
6, ნაკვ. 1,1952, გვ. 10. |
|
| |
|
|
1897 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
გაზეთ „ცნობის ფურცელში“ იბეჭდება ცნობა ილია ჭავჭავაძის ავადმყოფობის შესახებ. | |
წყარო:
გაზ. „ცნობის ფურცელი“, 1897, № 137. |
|
| |
|
|
1900 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
გაზეთ „ივერიაში“ ფსევდონიმით „ახალ-მოსული“ იწყებს მოწინავე წერილის ბეჭდვას
თარიღით „ტფილისი, 8 მარტი“ („დღესა თუ ხვალ ჩვენში შემოღებულ იქნება...“).
მწერლის თხზულებათა კრებულებში იბეჭდება სათაურით „საადგილმამულო გადასახადის
საქმე“. | |
წყარო:
გაზ. „ივერია“, 1900, 9 მარტი, № 51, გვ. 1; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 14,
თბილისი, 2007, გვ. 328. |
|
| |
|
|
1902 | |
|
|
| |
|
|
9 აპრილი | |
|
|
| |
|
|
ხელს აწერს ვექსილს, რომლის მიხედვითაც იღებს ვალდებულებას 4 თვის განმავლობაში
გადაუხადოს ალექსანდრე სარაჯიშვილს 275 მანეთი. | |
წყარო: კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ილია ჭავჭავაძის
არქივი № 23.
პირთა ანოტაციები:
სარაჯიშვილი ალექსანდრე ივანეს ძე (1851-1914)
მწერალი, კრიტიკოსი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, საქართველოს საისტორიო და
საეთნოგრაფიო საზოგაოების ერთ-ერთო ფუძემდებელი, 1902-03 წლებში იყო „ივერიის“
რედაქტორ-გამომცემელი. |
|
| |
|
|
9 აპრილი | |
|
|
| |
|
|
მთავარმართებლის კანცელარია თბილისის გუბერნატორს აცნობებს ილია ჭავჭავაძის
თხოვნას გაზეთ „ივერიის“ გამოცემის უფლების ალექსანდრე სარაჯიშვილისთვის
გადაცემის შესახებ. | |
წყარო:
„საისტორიო მოამბე“, ტ. 3, 1947, გვ. 257.
პირთა ანოტაციები:
სარაჯიშვილი ალექსანდრე ივანეს ძე (1851-1914)
მწერალი, კრიტიკოსი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, საქართველოს საისტორიო და
საეთნოგრაფიო საზოგაოების ერთ-ერთო ფუძემდებელი, 1902-03 წლებში იყო „ივერიის“
რედაქტორ-გამომცემელი. |
|
| |
|
|
1905 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
გაზეთ „ცნობის ფურცელში“ იბეჭდება ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ რამდენიმე დღის
წინ საგურამოში შეიკრიბა გლეხობა და შეიმუშავა მოთხოვნები მიწებით
სარგებლობასთან დაკავშირებით, რომლებიც უნდა წაუყენონ თავიანთ მემამულეებს,
გივი სტაროსელსკისა და ილია ჭავჭავაძეს. | |
წყარო:
გაზ. „ცნობის ფურცელი“, 1905, № 2765, გვ. 3.
პირთა ანოტაციები:
სტაროსელსკი გივი დიმიტრის ძე - ოლღა გურამიშვილ-ჭავჭავაძის დისწული. |
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
გაზეთ „ივერიაში“ ქვეყნდება მისი „წერილი რედაქციის მიმართ“ („.ბატონო
რედაქტორო! გუშინდელს „ივერიაში“ (#20) დაბეჭდილია ვითომდა ჩემი ნალაპარაკევი....“).
პუბლიკაციაში ნათქვამია, რომ 6 მარტს გლეხთა მოძრაობასთან დაკავშირებით
გამართულ თავადაზნაურთა თათბირზე მის მიერ წარმოთქმული სიტყვის პუბლიკაცია 8
მარტის გაზეთ „ივერიაში“ სრულიად დამახინჯებულია და არ შეესაბამება სინამდვილეს.
იქვე მოჰყავს ორი ამონარიდი ამ პუბლიკაციიდან და უთითებს, სინამდვილეში რა თქვა.
წერილის ბოლოს იგი აცხადებს: „თვითეული ჩვენგანი უნდა განკითხულ იყოს და
პასუხისმგებელი ჩვენი ქვეყნის წინაშე თავისის სიტყვისა და საქმისაებრ და არა
იმისებრ, რასაც სხვანი ან დაუდევრობით, ან წინდაუხედაობით თავზე მოახვევენ“. | |
წყარო:
გაზ. „ივერია“, 1905, 9 მარტი, № 21, გვ. 2-3; ი. ჭავჭავაძე, თხზულებათა სრული
კრებული ოც ტომად, ტ.XIV, 2007, გვ. 529-530.
|
|
| |
|
|
1906 | |
|
|
| |
|
|
9 მარტი | |
|
|
| |
|
|
თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურთა საგანგებო კრებაზე, რომელსაც თავად არ
ესწრება, 40 ხმით ერთის წინააღმდეგ ირჩევენ თბილისის გუბერნიიდან სახელმწიფო
საბჭოს ამომრჩევლად. ვასილ მაჩაბელი ღიად ამბობს უარს მისთვის ხმის მიცემაზე. | |
წყარო:
„საისტორიო მოამბე“, ტ. 3, 1947, გვ. 267–268.
პირთა ანოტაციები:
მაჩაბელი ვასილ გიორგის ძე (1845-1918)
თავადი, ვექილი, საზოგადო მოღვაწე, ივანე მაჩაბლის ძმა. |
