The National Library of Georgia მთავარი - ბიბლიოთეკის შესახებ - ელ.რესურსები

პირთა ანოტირებული საძიებელი


პირთა ანოტირებული საძიებელი



1 ა

▲back to top


პირთა ანოტირებული საძიებელი

(ილია ჭავჭავაძე. თხზულებანი. სრული კრებული. ოც ტომად. 1987-2023)

ა

აბაზა ნიკოლოზ სავას ძე (1837-1899) – სენატორი და ბეჭდვითი საქმის მმართველი. 510, 511...705...V

აბაშიძე ევგენი, სურამის მოურავი – (გეგენა), ხეფინისხევის ბატონი უარყოფითად აფასებდა რუსის ჯარის შემოსვლას, მიმოწერა ჰქონდა (1830წ.) იმერეთში გაქცეულ ბატონიშვილებსა და ლეკის ჯარის მეთაურებთან (მ.ბერძ.). 242...533...XIV

აბაშიძე ვასილ (ვასო) (1854/55-1926) – მსახიობი, რეჟისორი, დრამატურგი, საქართველოს სახალხო არტისტი, გაზეთ „თეატრის“ დამაარსებელი და რედაქტორ-გამომცემელი (1885-1887). 228, 238, 239, 246, 248, 257, 258, 267, 287-291, 296, 297, 316, 317, 336, 338, 340, 351, 519, 520...705...V; 14, 121, 227, 582, 592, 598...735,740...XV; 10, 122, 222...530...XVII

აბაშიძე სამსონ (1835-1894) – პუბლიცისტი, კრიტიკოსი. 82...705...V

აბაშიძისა ნ. მ. 136...530...XVII

აბაძე – 124...395...XVIII

აბდულ ჰამიდი – აბდულ ჰამიდ II (1842-1918) – ოსმალეთის სულთანი, 1876-1909 წწ. 204, 214...687...VI; 367...684...VIII

აბდულ-ჰასან-მირზა – 367...684...VIII

აბდურახმან ხანი – აბდურაჰმანი (1844-1901), ავღანეთის ამირა 1880 წლიდან. მონაწილეობდა თავისი პაპის, დოსთ მუჰამედის გარდაცვალების შემდეგ ტახტისათვის გამართულ შინაფეოდალურ ბრძოლებში. იგი დამარცხდა და 1869 წ. შუა აზიას შეაფარა თავი. 1879 წ. დაბრუნდა სამშობლოში და 1880 წ. გაბატონდა ჩრდილოეთ ავღანეთში. 1880 წ. 31 ივლისს ინგლისმა აბდურაჰმანი მთელი ავღანეთის ამირად ცნო, ხოლო ავღანეთის საგარეო პოლიტიკა დაუქვემდებარა თავის კონტროლს. 578...684...VIII; 315...718...IX; 318...533...X

აბდუშელი ს. ი. – 136...530...XVII

აბდუშელიძე დავით – მეჩუქურთმე. 359...705...V

აბერდინი – გრაფი ჯორჯ ჰამილტონ გორდონი (1784-1860), ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე. 1852-1855 წლებში დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრი. 395...718...IX

აბინე ჟაკ (1794-1872) – ფრანგი ფიზიკოსი, ასტრონომი. 148, 149...706...V

აბიხი – ვილჰელმ გერმანი (1806-1886), გეოლოგი და მოგზაური, სანკტ-პეტერბურგის მეცნ. აკადემიის წევრი; ხანგრძლივად და ფართოდ იკვლევდა კავკასიასა და ირანს. ყურადღებას იქცევს მისი სიკვდილის შემდგომ გამოქვეყნებული წერილები და ჩანაწერები კავკასიის ხალხთა, კერძოდ, ქართველთა ისტორიული და არქეოლოგიური ძეგლების შესახებ. 200...533...XIV

აბრაამი – ებრაელთა ბიბლიური მამამთავარი. 30...719...XI

აბრაამი – სომეხთა პატრიარქი. 198...533...XIV

აბრამა – 229...817...XIX

აბრამი – 33, 92, 275...395...XVIII

აბხაზი ალექსანდრე (კოხტა) (1838-1913) – ილია ჭავჭავაძის სიყრმის მეგობარი (პეტერბურგის უნივერსიტეტშიც ერთად სწავლობდნენ), ილიაზე მოგონების ავტორი. 21...530...XVII

აბხაზი დიმიტრი – კახელი (კარდანახელი) მემამულე, კახეთის საეკლესიო მამულების მმართველი (1854-1861), ილიას სიძის, ნიკოლოზ აბხაზის, ბიძა. 17...530...XVII

აბხაზი ილია დავითის ძე (1828-1893) – 1849 წელს ცოლად მოიყვანა ანასტასია დავითის ასული ანდრონიკაშვილი. 475...817...XIX

აგლაძე (აღლაძე) ილია (1872-1948) – მწერალი, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, გაზეთ „დროების“ (1908-1910) რედაქტორ-გამომცემელი. 222...530...XVII

აგრანოვიჩი (აგრონოვიჩი) ივანე – დიმიტრი სტაროსელსკისთან დაახლოებული პირი, რუსეთ-სპარსეთის საზღვრის კომისარი. 57...530...XVII; 120, 131, 132, 134, 141, 143...395...XVIII

ადამა – ილიას მსახური. 238...395...XVIII

ადელხანოვი – საკრედიტო სესხის, საზოგადოების მმართველი. 77, 288...530...XVII

ადერკი, მეფე – ლეონტი მროველის მიხედვით ქართლის მეათე მეფე. „მოქცევაი ქართლისაი“ მოიხსენიებს, როგორც ქართლის XI მეფე როკს, რომლის მეფობის შემდეგ ქართლი ორ სამეფოდ გაიყო, ვახუშტის ქრონოლოგიით ადრეკი ძვ. წ. აღრიცხვის 30 წ. დაიბადა. მეფობდა ახ. წ. აღრ. 1-57 წწ. მელიქიშვილი ადერკის ქართლის მეფე მითრიდატე I-თან აიგივებს. ს. კაკაბაძე ადერკის მეფობას ძვ. წ. აღ. II საუკუნის I მეოთხედს ვარაუდობს. 57...687...VI

ადრიანე IV, რომის პაპი – წარმოშობით ინგლისელი (ნიკოლოზ ბრეკსპირი) ღარიბი მღვდელის შვილი; 1154 წ. ავიდა პაპის ტახტზე. გარდ. 1159 წელს. 498, 503...654...VII

ავალიშვილი (Аваловъ) – 151, 183...817...XIX

ავალიშვილი ანა (Анна Авалова) – 133...817...XIX

ავალიშვილი (Аваловъ) დავით ივანეს ძე (1845-1897) – რუსეთის არმიის შტაბს-კაპიტანი. 1883 წელს აირჩიეს ქართული დრამატული საზოგადოების თავმჯდომარედ. თადარიგში გასვლის შემდეგ იყო ნაფიცი ვექილი და თბილისის სათავადაზნაურო ბანკის დირექტორი. 172, 326, 327, 339...817...XIX

ავალიშვილი (ავალოვი) დ. ი. – ტფილისის სათავადაზნაურო – საადგილმამულო ბანკის გამგეობის წევრი. 274-276...533...X; 224-227, 232, 233, 253, 351, 360, 362, 363, 367, 374, 381, 429...1113...XVI(1)

ავალიშვილი ევდოკია (Евдокiя Авалова) – 133...817...XIX

ავალიშვილი (Ив. Заал. Аваловъ) ივანე ზაალის ძე – გორელი მემამულე. 133, 134, 135, 138, 139...817...XIX

ავალიშვილი (Ник. Зах. Авалов) ნიკოლოზ ზაქარიას ძე (1842-1895) – თელავის მაზრის სოფელ სანიორეს მებატონე. 155...817...XIX

ავალიშვილი (ავალოვი) ნიკოლოზ (ნიკო) იაკობის ძე (1844-1929) – მწერალი, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, თეატრალური და საზოგადო მოღვაწე, ჟურნალ „მნათობის“ რედაქტორი (1869-1872). 186...705...V; 80, 319...530...XVII

ავალიშვილი სოლომან – იმპერატორ პავლე I-ს მანიფესტის გამოცხადების შემდეგ მთავარმართებლის ჯილდოზე წარდგენილი ერთ-ერთი წარჩინებული ქართველი. 242...533...XIV

ავალოვი – 214, 255...395...XVIII

ავალოვისა (ავალიშვილი) ბაბო (ბარბარე) ანდრიას ასული (1851-1900), ქართული თეატრის მსახიობი. 289, 290...705...V

ავგუსტოსი (გაიუს ოქტავიუს ავგუსტუსი) (ძვ.წ. 63 – ქ.შ. 14) – რომის იმპერატორი, რომელმაც დაიპყრო ესპანეთი, გალია (საფრანგეთი), – ეგვიპტე და სამხრეთ-დასავლეთ ევროპის უდიდესი ნაწილი, 271...719...XI

ავენაგო (ავდენაგო) – ებრაელი აზარია, რომელიც ბაბილონელებმა ტყვედ წაიყვანეს, სასახლის კარზე აღზარდეს და ავდენაგოს ეძახდნენ. 1013...1113...XVI(1)

ავთანდილოვი – ხმოსანი. 400...547...XIII

აზათხანი/აზატ-ხანი (გარდ. დაახლ. 1762 წ.) – ირანის ჯარების სარდალი, იბრძოდა ირანის ტახტისათვის, ააოხრა ერევნის სახანო, დაამარცხა ერეკლე II-მ. 569...705...V

აზო (აზა) – მანნის მეფე, ირანსუს ძე, იხსენიება ძველ ქართულ ისტორიულ წყაროებში. 176...719...XI

ათაბეგოვი (Атабеков) გეორგ კაზარის ძე – სახელმწიფო მოხელე, 1868 წლიდან სამოქალაქო მრჩეველი, 1901 წელს იყო მიწათმოწყობის დავების რევიზორი. 522...817...XIX

ათოლა – 250...817...XIX

ათოსი (ატოსა) – სპარსეთის მეფე კამბიზ II-ის და. 894, 943, 960, 980, 981, 985, 992, 994, 995, 998, 1001-1003, 1008, 1020, 1040, 1041, 1044-1046, 1053...1113...XVI(1)

აიაქსე – ბერძნულ მითოლოგიაში მამაცი რაინდი, მშვენიერი ელენეს ხელის მთხოვნელი. ...756...III

აიაქსი – ბერძენი გმირი, აქილევსის ძმა. 868, 869, 880, 1001-1003, 1008, 1020, 1040, 1041, 1044-1046, 1053, 1112...1113...XVI(1)

აირტონი, კრომველის სიძე – ჰენრი აირტონი (1611-1651), კრომველის სიძე და თანამებრძოლი. სასტიკად ჩაახშო ირლანდიის აჯანყება. იმ სასამართლოს წევრი იყო, რომელმაც მეფე კარლოს I სიკვდილი მიუსაჯა 1649 წელს. სტიუარტების დაბრუნების შემდეგ სამეფო ტახტზე, გარდაცვლილი აირტონი ამოთხარეს საფლავიდან და ჩამოახრჩეს. 500...655...VII

აკაკი – იხ.: წერეთელი აკაკი როსტომის ძე (1840-1915).

აკოფოვი ასაგურ პეტრეს ძე (Акоповъ Асагуръ Петровъ) – 201...817...XIX

აკსაკოვი ივანე სერგის ძე (1823-1886) – რუსი პუბლიცისტი და საზოგადო მოღვაწე, სლავიანოფილების ერთ-ერთი იდეოლოგი. რედაქტორი ჟურნალებისა „დღე“, „მოსკვა“, «Руссъ» და სხვა. 1840-1850-იან წლებში გამოდიოდა ბატონყმობის წინააღმდეგ. 10...718...IX; 237...735...XV.

ალ-აინი – მაჰმადიანი მწერალი. 67...533...X

„ალაროდიელნი“ – ალაროდები, ჰეროდოტეს ცნობით, აქემენიდთა სპარსეთის სატრაპიის მცხოვრებნი. ალ-ში შემონახულია სახელი ძვ. ურარტელებისა. ძვ. წ. Vს-ში ჯერ კიდევ ძვ. ურარტუს მიწაწყალზე ცხოვრობდნენ. 256, 264, 265...533...XIV

ალექსანდრე (ბატენბერგი) (1857-1893) – ბულგარეთის მთავარი, (1879-1886). 1885 წლის აჯანყების შემდეგ აღმ. რუმინეთში, ძალაუფლება ჩაიგდო ხელში, იგი ცდილობდა ბულგარეთი ბალკანეთზე ავსტრია-გერმანიის დასაყრდენი ყოფილიყო, რითაც დაუპირისპირდა რუსეთს და ალექსანდრე III-ის უკმაყოფილება გამოიწვია 1886 წ. ტახტიდან გადმოაგდეს. 348, 350, 421, 422, 449, 531-534; 570, 571...654...VII; 103, 133, 134, 135, 144, 145, 161, 209, 324, 325, 326, 328, 329, 334, 335, 344, 345, 346, 358, 380, 385, 400, 411, 465, 466...684...VIII

ალექსანდრე (ერისკაცობაში ალექსი დავითის ძე ოქროპირიძე), (1824-1907) – ქართველი საეკლესიო და საზოგადო მოღვაწე. 1869-1882 წლებში გორის ეპისკოპოსი. 172, 687...VI

ალექსანდრე – იხ.: საგინაშვილი ალექსანდრე

ალექსანდრე – ყოვლად სამღვდელო, ეპისკოპოსი. 172... 735...XV

ალექსანდრე დიდი (მაკედონელი) (ძვ. წ. 356-323) – მაკედონიის მეფე ჩვ. წ. აღრიცხვამდე 336-323 წლებში. 334 წელს დაიწყო მსვლელობა აზიაში, დაიპყრო მრავალი ქვეყანა და შექმნა უზარმაზარი იმპერია დუნაიდან განგამდე. ამიერკავკასიაში და, კერძოდ, საქართველოში მისი ლაშქრობის ვარაუდი ისტორიული წყაროებით არ დასტურდება. 109...687...VI; 235...719...XI; 448...735...XV

ალექსანდრე ეპისკოპოსი – 290...533...X

ალექსანდრე თარხნიშვილი – 113...395...XVIII

ალექსანდრე ლიაზანოვი – 162, 169...395...XVIII

ალექსანდრე II (1818-1881), რუსეთის იმპერატორი (1855-1881) – ნიკოლოზ I-ის უფროსი შვილი. პოლიტიკური შეხედულებით კონსერვატორი იყო. მოკლეს 1881 წლის 1 მარტს, „ნაროდნაია ვოლიას“ აღმასრულებელი კომიტეტის განაჩენით. 457...705...V; 459, 470...687...VI; 286, 346, 426...718...IX; 78...533...X; 578...719...XI; 236...735...XV; 391...817...XIX

ალექსანდრე III (1845-1894) – რუსეთის იმპერატორი 1881-1894 წლებში. 100...654...VII; 52, 53, 54, 55, 56, 60, 65...547...XIII; 379...735...XV

ალექსანდრე I (1777-1825) – რუსეთის იმპერატორი 1801-1825 წლებში. 172...687...VI

ალექსეევ-მესხიევი, ალექსიევი – მესხიევი, ალექსი მესხიშვილი, ვლადიმერ სარდიონის ძე (ლადო მესხიშვილი) (1857-1920), ცნობილი ქართველი მსახიობი და რეჟისორი. 246, 247. 260, 267, 272, 285, 287, 289, 297, 317, 336, 340, 350-352...705,711...V; 96...530...XVII

ალექსი – 157...297...XII; 172...817...XIX

ალექსი – მთავარ-ეპისკოპოსი. საქართველოს ეგზარქოსად დაინიშნა 1902 წელს. 465, 615...735...XV.

ალექსი-მესხიშვილი სარდიონ დიმიტრის ძე (1814-1863), მწერალი, მთარგმნელი. 16, 114-118...705...V

ალექსიშვილი (დავით რექტორი) დავით (1745-1824) – ქართველი კალიგრაფი, მეცნიერი, ფილოსოფოსი და პედაგოგი. 267...817...XIX

ალექსიშვილი ელიაზარ სოლომონის ძე (Елиазар Соломонов Алексѣев) – 478...817...XIX

ალიბეგოვი – ქალაქის მაშინდელი ლაბორატორიის გამგებელი. 362...547...XIII

ალიხანოვი (Алиханов) ივან სერგის ძე – თბილისის მაზრის მომრიგებელი მოსამართლის თანაშემწე. 136, 137, 138, 139...817...XIX

ალკეი – ძველი წელთაღრიცხვით VII-VI საუკუნეების ცნობილი მითილინელი (კუნძულ ლესბოსზე) პოეტი. 850, 851...1113...XVI(1)

ალკემონ ათინელი – ათენის უკანასკნელი მეფე. 930, 931...1113...XVI(1)

ალკმანი – ძველი წელთაღრიცხვით VII საუკუნის სპარტელი ლირიკოსი და ქორმეისტერი. 847, 956...1113...XVI(1)

ალკმეონ კროტონელი – ძვ. წ. V ს.-ის ბერძენი ფილოსოფოსი და მედიცინის თეორეტიკოსი. 858...1102...XVI

ალფონსო – ესპანეთის მეფე ალფონს XII (1857 – 1885), ტახტზე ავიდა 1870 წელს. მისმა დედამ – დედოფალმა იზაბელამ შვილის სასარგებლოდ უარი თქვა ტახტზე. 385...654...VII

ალფრედი – პრინცი საქსენკობურ-გოთისა, ინგლისის დედოფლის ვიქტორიას მეუღლე. 602...684...VIII

ალჩევსკი ა. კ. – 110...1113...XVI(1)

ალხაზოვი – ალხაზიშვილი იაკობ ქაიხოსროს ძე (1826-1896), გამოჩენილი სამხედრო მოღვაწე კავკასიაში, ინფანტერიის გენერალი. 214...533...XIV

ამაზისი (ამაზის II) – ძვ. წ. 570-526 წლებში ეგვიპტის XXVI დინასტიის ფარაონი – 851, 852, 861, 863, 869, 873, 879, 880, 883, 885-887, 889, 891, 892, 895, 897-899, 902-906, 908-920, 924, 926, 928, 931, 948-953, 965, 967-968, 977, 993, 1001, 1022, 1023, 1025, 1028. 1111...1113...XVI(1)

ამალეკიტელები – ძველი არაბი ხალხი, იუდეველების მოსაზღვრე, ცნობილი იყო თავისი აგრესიული ხასიათით. იგი განადგურებულ იქნა იუდეველებთან ბრძოლაში (XI საუკუნის ბოლოს ჩვ. წ. აღ-მდე) საულისა და დავითის მეფობის დროს. ...756...III

ამატუნი ნაპოლეონ ივანეს ძე (1839-1899) – ვექილი, ქალაქის საბჭოს ხმოსანი, თბილისის საკრედიტო ბანკის მმართველი, თბილისის სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის ზედამხედველი კომიტეტის წევრი. 521, 526...719...XI; 403...735...XV; 296, 297, 298, 299, 300, 301, 302...530...XVII; 303...817...XIX

ამბრიევი Амбриева – 180, 181...817...XIX

ამილახვარი – 328...818...XIX

ამილახვარი გიორგი – იხ.; აქვე, კომენტ. ს. ავალიშვილზე.

ამილახვარი დ. – 327...818...XIX

ამილახვარი (Амиллахвари Ив. Теймуразович) ივანე თეიმურაზის ძე (1829-1887) – თეიმურაზ ივანეს ძე ამილახვრისა და სალომე ივანეს ასულ ფალავანდიშვილის ვაჟი, ცოლად ჰყავდა ნინო ივანეს ასული ალადატოვი. 178...818...XIX

ამილახვარი ლადო – 142...395...XVIII

ამილახვარი მიხეილ გივის ძე – 113...395...XVIII

ამირაღოვი აბელ (Абель Амирагов) – მეორე გილდიის ვაჭარი. 133...818...XIX

ამიროვი Амиров – 255...1113...XVI(1); 308...530...XVII; 178, 182, 187...818...XIX

ამირხანოვი (Амирханов) – 226...818...XIX

ამიჩი ედუარდ – სახელგანთქმული პუბლიცისტი. 476...654...VII

ანაკრეონი (ანაკრეონტი) (დაახლ. ძვ. წ. 570-487), – ძველი ბერძენი პოეტი, ძვ. წ. VI ს. – 100...705...V; 856, 940, 1004...1113...XVI(1)

ანაქსიმანდრე – ძვ. წ. 611-546 წლების ბერძენი ფილოსოფოსი მილეთიდან. 853, 886...1113...XVI(1)

ანაქსიმენი – ძვ. წ. 585-525 წლების მილეთელი ფილოსოფოსი. 853, 886...1113...XVI(1)

ანგოლტი Ангольтъ – 141...818...XIX

ანდერსენი ჰანს კრისტიან (1805-1875) – დანიელი მწერალი. 179...547...XIII

ანდერსონი რ. – ინგლისელი მეცნიერი. 267, 268...533...XIV

ანდრაში დიულა უფროსი (1823-1890) – გრაფი, უნგრელი პოლიტიკური მოღვაწე, 1848-49 წლების რევოლუციის მონაწილე. გრაფი. 1867 წელს იყო ავსტრია-უნგრეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი. 1874 წ. ბისმარკთან ერთად ხელი მოაწერა გერმანია-ავსტრია-უნგრეთის ხელშეკრულებას, რომელიც საფუძვლად დაედო სამთა კავშირს (1882). 148, 154-155, 192, 204, 221...687...VI; 517...685...VIII; 300, 311, 318, 319, 625...718...IX; 569...719...XI; 449...735...XV

ანდრეევის ქალი – იხ.: ანდრეევსკი ნინო/ ანდრეევსკაია.

ანდრეევსკი ნინო – მთავარმმართებელ ვორონცოვის ექიმის ქალიშვილი. მოკლულ იქნა 1876 წლის 22 ივლისს. 272...687...VI; 49, 50...735...XV.

ანდრია – 166...818...XIX

ანდრია მოციქული – პირველწოდებული, ქრისტეს მოწაფეთაგანი, XI საუკ.-იდან ანდრია მოციქული საქართველოში ცნობილი იყო, როგორც ქართველებში ქრისტიანობის პირველი მქადაგებელი-გამავრცელებელი. 57...687...VI; 572...654...VII

ანდრონიკაშვილები – თავადთა საგვარეულო ფეოდალურ საქართველოში. საანდრონიკო მამულები მოიცავდა კახეთის სოფლებს: მელაანს, ჩალუბანს, ფხოველსა და სხვ. 512...719...XI

ანდრონიკაშვილი არჩილ (1834-1864) – სამხედრო პირი, კავალერიის გენერლისა და გენერალ-ადიუტანტის, ივანე მალხაზის ძე ანდრონიკაშვილის (1798-1864), ვაჟი. 272...530...XVII

ანდრონიკაშვილი გ. ზ. – კავკასიის სამეურნეო საზ-ის წევრი. 28 – 45...654...VII

ანდრონიკაშვილი (ანდრონიკოვი) გიორგი (1858-1928) – ინჟინერი, საზოგადო მოღვაწე. 41, 42, 149, 159, 310...531...XVII

ანდრონიკაშვილი (ანდრონიკოვი, Георгიй Андр, Г. Андрониковъ, Андроников Георгიй) გიორგი სოლომონის ძე (1841-1908) – პოეტი, მთარგმნელი და საზოგადო მოღვაწე, თანამშრომლობდა ჟურნალ „ცისკართან“. 151, 176, 183, 184...818...XIX

ანდრონიკაშვილი იასე ადამის ძე – მოსამართლე (მსაჯული). 26-29, 202, 204...718...IX

ანდრონიკაშვილი ივანე ზაქარიას ძე – 240...547..XIII

ანდრონიკაშვილი (ანდრონიკოვი) მიხეილ – თბილისის სათავადაზნაურო-საადგილმამუილო ბანკის გამგეობის წევრი. 60...531...XVII

ანდრონიკაშვილი (ანდრონიკოვი) რევაზ (1818-1877) – გენერალ-ლეიტენატი, თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურობის წინამძღოლი (1870-1877), ილიას „გამოცანების“ ერთ-ერთი ადრესატი. 51...531...XVII; 101, 125, 135, 166...395,407...XVIII

ანდრონიკაშვილი ქეთევან (1862-1939) – ქართული თეატრის მსახიობი. 339, 340...705...V

ანდრონიკოვის ქალი – იხ.: ანდრონიკაშვილი ქეთევან (1862-1939)

ანდრუა – 207...818...XIX

ანდრუშკევიჩი Андрушкевич – 178...818...XIX

ანდრუშკევიჩისა ე. ფ. – 136...531...XVII

ანნა – კიევის დიდი მთავრის, ვლადიმირის მეუღლე. 290...533...X

ანნა მუსხელოვისა – 204...395...XVIII

ანტონ კათალიკოზი – ერისკაცობაში თეიმურაზ იესეს ძე ბაგრატიონი (1720-1788) – ვახტანგ VI-ის ძმისწული, აღმოსავლეთ საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი. მწერალი, ღვთისმეტყველი, საეკლესიო და სახელმწიფო მოღვაწე. 53, 376, 377, 378, 381...706...V; 36...719...XI; 30, 31...297...XII; 155..736...XV; 416...818...XIX

ანტონ I (Антонiй) – იხ.: ანტონ კათალიკოზი.

ანტონი (1866-1918) – ქუთათელ-გაენათელი მიტროპოლიტი. 211, 251...531...XVII

ანტონი (Антонъ) – 228, 229, 231, 232, 264...818...XIX

ანტონოვი ზურაბ ნაზარის ძე (1820-1854) – დრამატურგი, კომედიოგრაფი. მცირე ხნით (1854) ხელმძღვანელობდა ქართულ თეატრს. 78, 545...706...V; 46, 47, 114..736...XV.

ანტონოვიჩი (Антонович) მაქსიმ ალექსეის ძე (1835-1918) – რუსი ლიტერატურის კრიტიკოსი, პუბლიცისტი, ფილოსოფოსი და მოყვარული გეოლოგი. 152, 205...818...XIX

ანტონოვსკოვი – 130...395...XVIII

ანუჩინი – დიმიტრი ნიკოლოზის ძე, (1843-1923), ანთროპოლოგი, გეოგრაფოსი, ეთნოგრაფი, არქეოლოგი. ილია ჭავჭავაძის მიერ მოხმობილი ანუჩინის – «Братская помощь Армянам» გამოქვეყნდა Известия Акад Наук-ში, 90-იან წლებში. 275, 276, 277...533...XIV

აპოლონი – ბერძნულ მითოლოგიაში ზევსისა და ლეტოს შვილი, არტემიდას ძმა, სინათლის, ხელოვნების, მშვენიერების და წინასწარმეტყველების ღმერთი. ...756...III; 22...706...V

აპოლონსკი, – რუსი მსახიობი. 587..736...XV

არაბი ფაშა – ახმეტ არაბი, იგივე ურაბი-ფაშა, ორაბი-ფაშა. (1837/39-1911), იგი 1880 წლიდან სათავეში ჩაუდგა ეგვიპტის ნაციონალურ-განმანთავისუფლებელ მოძრაობას. ეს მოძრაობა 1882 წელს ინგლისის მთავრობამ ჩაახშო. არაბი ფაშა დააპატიმრეს და განდევნეს ეგვიპტიდან. 571-574...688...VI; 487...685...VIII; 376..736...XV

არაგო დომინიკ ფრანსუა (1786-1853), გამოჩენილი ფიზიკოსი, ასტრონომი. როცა ესპანეთი აუჯანყდა ნაპოლეონს, შეიპყრეს და მხოლოდ 1809 წელს დააღწია თავი ტყვეობას. 1831 წელს დეპუტატთა პალატის წევრია. ცნობილი იყო ორატორული ნიჭით და ბრწყინვალე ნაშრომებით ფიზიკასა და ასტრონომიაში. 148, 149...706...V; 472...654...VII

არამ-არანარგისტი (არგიშტი) I – ურარტუს მეფე (ძვ. წ. 786-764). 176...720...XI

არასპი – სპარსეთის მეფე კიროსის ჯაშუში. 1040, 1050...1114...XVI(1)

არბიბი – 270-271...533...X

არგაილი ლორდი – შოტლანდიის ფეოდალთა დაწინაურებული საგვარეულოდან. ი. ჭ. უნდა გულისხმობდეს გეორგ ჯონ არგაილს (დაიბ. 1823 წ.), გლადსტონის კაბინეტის წევრს 1868-1874 წწ., რომელიც არ ეთანხმებოდა მას ირლანდიის საკითხში და ლორდთა პალატაში ლიბერალურ ფრთას ემხრობოდა. 524...655...VII

არისტოკეს (არისდაგეს) ლასტივერი – XI საუკუნის სომეხი ისტორიკოსი. 225...534...XIV

არისტომახი – ჰერაკლეს შთამომავალი. 846-849, 864, 865, 869-874, 880, 883, 898-902, 928, 932, 935, 938, 1028...1114...XVI(1)

არისტოტელე (Аристотель, არისტოტელი) – (ძვ. წ. 384-322), ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი, მეცნიერი, ენციკლოპედისტი, პლატონის მოსწავლე. 453...706...V; 224...718...IX; 200...720...XI; 449, 465...818...XIX

არლოვსკი (ორლოვსკი) ვალერი კონსტანტინეს ძე – თბილისის გუბერნიის ყოფილი გუბერნატორი. 501...720...XI

არნდტი (П. Арндт) პაულ იულიუს (1865-1937) – გერმანელი არქეოლოგი, არაერთი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი, ძველი სკულპტურების კოლექციონერი, სწავლობდა ბერძნულ ხელოვნებას. 207...818...XIX

არსენიევი – კონსტანტინე კონსტანტინეს ძე (1837-1919), რუსი პუბლიცისტი, იურისტი, პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის საპატიო აკადემიკოსი (1900). 10, 11...719...IX

არტემა – 171...818...XIX

არტემა – მცხეთელი მედუქნე. 90, 131, 294, 306...531...XVII

არტემიდა – ბერძნულ მითოლოგიაში ნადირობის ქალღმერთი, ზევსისა და ლეტოს შვილი, აპოლონის ტყუპის ცალი, ნაყოფიერების ღვთაება. ...756...III

არუთინოვი გევორქა თუ გეურქა – თბილისის მცხოვრები, ყასაბი. 237, 256, 257, 365, 369, 374-394, 396, 397, 401, 403, 408...547...XIII

არღუთინსკი – სახელმწიფო მოხელე. 435, 436-438...719...IX

არღუთინსკი-დოლგორუკი ალექსანდრე მიხეილის ძე – ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 184...297...XII

არღუთინსკი-დოლგორუკოვი იოსები – იხ.: ართუთინსკი-მხარგრძელი.

არღუთინსკი-მხარგრძელი (Iосiфъ Аргутинскiй) იოსებ (1743-1801) – სომხური გრიგორიანული ეკლესიის კათოლიკოსი, რომელიც რუსეთს ეხმარებოდა კავკასიის ხალხთა მიერთებაში. მოკლეს, როდესაც თბილისიდან ეჩმიაძინში მიემგზავრებოდა. 241, 242...534...XIV; 416...818...XIX

არღუთინსკი სოლომონ (მოსე) – არღუთინსკი-დოლგორუკოვი (1798-1855), ცნობილი სამხედრო მოღვაწე, რუსეთ-თურქეთის საომარი კამპანიის აქტიური მონაწილე. შემდგომ ძირითადად კავკასიაში მოღვაწეობდა, იყო რუსეთის ჯარის სარდალი დაღესტანში, ებრძოდა შამილს. 214, 242...534...XIV

არშინოვი – ავეჯის ხელოსანი. 28...736...XV

არჩილ II (არჩილ მეფე) (1647-1713) – საქართველოს მეფე, პოეტი, ვახტანგ V-ის ძე. 342...706...V; 114, 128...531...XVII

არწრუნი გრიგოლ (1845-1892) – ფილოსოფიისა და პოლიტიკური ეკონომიის დოქტორი, სომეხი პუბლიცისტი, მწერალი, საზოგადო მოღვაწე, ლიბერალთა დასის მეთაური, გაზ. „მშაკის“ რედაქტორი. განათლება მიიღო მოსკოვის, პეტერბურგის, ჟენევის, ციურიხისა და ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტებში. 182, 183...706...V; 274...688...VI; 156, 233, 234, 279...547...XIII; 211, 215-220...534...XIV; 403, 562..736...XV; 175, 215, 227, 395...1114...XVI(1); 74, 178...818...XIX

არხიპოვი – სახელმწიფო ქონებათა სამინისტროს მოხელე. 297...719...IX

ასადი ფაჰრალდინ (ფაჰრ ად დინ ასად გორგანი) – XI ს. „ვის-ო-რამინის“ ავტორი. ქართულ „ვისრამიანში“ იხსენიება, როგორც ფახფუხ ჯორჯანელი. ...655...VII

ასათიანი ლუკა ნიკოლოზის ძე – 1890 წელს იყო ქუთაისის სათავადაზნაურო სამიწათმოქმედო ბანკის ზედამხედველობის კომიტეტის თავმჯდომარე. 623, 624...720...XI; 89...297...XII

ასათიანი მიხეილ – ქუთაისის სასულიერო სასწავლებლის ზედამხედველი. 1880 წელს მოკლულ იქნა მასწავლებელ ღვინიაშვილის მიერ. 49, 50, 51..736...XV

ასახოღლი ყურბან – თბილისელი ყასაბი. 175...818...XIX

ასკლეპიადი – (ძვ. წ. 128-56), რომაელი ექიმი, წარმოშობით ბერძენი. 132...719...IX

ასოღიკი სტეფანოზ (სტეფანოს ტარონეცი) – X-XI საუკუნის სომეხი ისტორიკოსი, მისი უმთავრესი ნაშრომის – „მსოფლიო ისტორიის“ მესამე ნაწილი საინტერესო ცნობებს მოიცავს ტაო-კლარჯეთისა და საქართველოს სხვა კუთხეების, აგრეთვე, ბაგრატიონთა მოღვაწეობის შესახებ. 225...534...XIV

ასტაფიევი – 105...395...XVIII

ასტაფიევი (Астафьевъ) ნიკოლოზ ალექსანდრეს ძე (1825-1906) – რუსი ისტორიკოსი და პედაგოგი, წერდა ქრისტიანულ საკითხებზე. 188...819...XIX

ასტროვსკი – იხ.: ოსტროვსკი მიხეილ ნიკოლოზის ძე (1827-1901 წ.წ.)

ასურ-ბან-აბალ (ასურბანიფალი) – ასურეთის მეფე (ძვ. წ. 669 დაახლ. 633). 176...720...XI

ასურ-ნაზირ-აბალი (ასურნასირფალ II) – ასურეთის მეფე (ძვ. წ. 883-859). 176, 177...720...XI

ასურელები – ანუ აშურელები, სემიტური მოდგმის ხალხი, აშურის იმპერიის მკვიდრნი, მათი ენა განეკუთვნება სემიტური ენების ჩრდილო შტოს. იყენებდნენ ლურსმულ დამწერლობას. 248, 249, 264...534...XIV

აფხაზები, თავადები (Князья Абхази) – 228-230, 284...1114...XVI(1)

აფხაზი დ. – 426...533...X

აქილეოსი (აქილევსი) – ბერძნულ მითოლოგიაში და ჰომეროსის „ილიადაში“ ტროას ომის გმირი. მითის თანახმად, თეტიდამ, აქილევსის დედამ, უკვდავება რომ მიენიჭებინა, ბავშვი ამოავლო მდინარე სტიქსის წმინდა ტალღებში. ბავშვი დედას ქუსლით ეჭირა, ამიტომ უკვდავების წყალი ქუსლს არ შეეხო. შემდეგში სწორედ ქუსლში მოხვედრილმა პარისის ისარმა განგმირა იგი. აქედან მოდის გამოთქმა „აქილევსის ქუსლი“, რომელიც ადამიანის სუსტ მხარეს გულისხმობს. 281, 282...719...IX

აქსაკოვები სერგეი და კონსტანტინე – სერგეი ტიმოთეს ძე (1791-1859) – მამა და კონსტანტინე სერგეის ძე (1817-1860) – შვილი. მამა – ცნობილი ლიტერატორი, მწერალი. ყველაზე ცნობილია მისი „ოჯახური ქრონიკა“, რომელსაც სლავიანოფილური კრიტიკა მაღალ შეფასებას აძლევდა. შვილი – ისტორიკოსი და პუბლიცისტი, ცნობილი სლავიანოფილი. 334...655...VII

აქსაკოვი ივანე სერგის ძე – (1823-1886) მამისა და ძმის, მათი ახლობლების წრემ განაპირობა მისი სლავიანოფილური მრწამსი. დატოვა დიდი და საინტერესო ლიტერატურული მემკვიდრეობა. 334, 335, 336...655...VII

აღათოკლე (360-289) წწ. – სირაკუზის და სიცილიის მბრძანებელი, მექოთნის შვილი, რომელმაც წარმატებას მიაღწია სამხედრო სფეროში. ძვ. წ. 316 წ. აირჩიეს მხედართმთავრად. მისი მმართველობის დროს სირაკუზი გახდა ხმელთაშუაზღვისპირეთის მსხვილი ცენტრი. 271...720...XI

აღა-მაღომედ-ხანი (აღა-მაჰმად-ხანი) (1742-1797), ირანის გამგებელი 1794-დან, შაჰი – 1796-დან, ყაჯართა დინასტიის დამაარსებელი. 1795 წ. გაილაშქრა საქართველოზე და დაარბია თბილისი. 60...706...V; 493...547...XIII; 223, 241...534...XIV

აღმუროვი Агмуров – 184, 198...819...XIX

აღნიაშვილი ვლადიმერ (ლადო) დიმიტრის ძე (1860-1904), ქართველი საზოგადო მოღვაწე, პედაგოგი, ეთნოგრაფი, ფოლკლორისტი. მან 1885-1886 წლებში ჩამოაყალიბა ქართველ მომღერალთა გუნდი (ქართული ხორო) ი. რატილის ლოტბარობით. 181, 474...706...V

აშინოვი ნიკოლოზ ივანეს ძე – ცნობილი ავანტიურისტი 1880-იან წლებში დაირქვა „თავისუფალი კაზაკი“ და დაიწყო ექსპედიცია აბისინიაში. პრესაში დიდი ხმაური ატყდა ამ ექსპედიციასთან დაკავშირებით. 1889 წელს ფრანგებმა დაიჭირეს დასავლეთ აფრიკაში და გადასცეს რუსეთის ხელისუფლებას. მის შესახებ მრავალი ლეგენდა დადიოდა, მაგრამ დღემდე გაურკვეველია, რეალურად რა არის სარწმუნო და რა არა. 113-115...720...XI

აშმანაცორი – ფინიკიის სიდონის მეფე ძვ. წ. XI საუკუნეში. 211, 212...720...XI

აწყურელი დავით მერაბის ძე გამყრელიძე (1863-1928) – ქართველი მსახიობი. 247, 258, 260, 271, 316, 317, 336-338, 340, 351...706...V

ახალაური იოსებ – ხევსურეთის მცხოვრები. 145...819...XIX

„ახალ-მოსული“ – ილია ჭავჭავაძის ფსევდონიმი. 328, 340, 362, 367, 381, 389, 392, 403, 409, 423, 436...534...XIV

ახალშენიშვილი ივანე (1870-1906) – მწერალი, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, ექიმი, საზოგადო მოღვაწე, „ივერიის“ თანამშრომელი, სამედიცინო ცოდნის პოპულარიზატორი. 222...531...XVII

ახემენიდები (აქემენიდები) – სამეფო დინასტია სპარსეთში ძვ. წ. 552-330, რომელმაც გააერთიანა სპარსული მოდგმის ტომები. 192...720...XI

ახნაზაროვები – 277-279, 281, 283, 285, 288-291...719...IX

ახნაზაროვი ავეტიკ – 277...719...IX

ახნაზაროვი არტემ მიხეილის ძე (1866-1942) – მწერალი, ჟურნალისტი, მთარგმნელი, პუბლიცისტი, „ივერიის“ თანამშრომელი, წერდა „ჩიორას“ ფსევდონიმით; ილია ჭავჭავაძის თანამოაზრე. 266-267, 281...719...IX; 31, 32, 399, 419...534,556...XIV; 222...531...XVII; 185, 248...819...XIX

ახნაზაროვი ყაზარ – 277...719...IX

2 ბ

▲back to top


ბ

ბაბალე – გიორგი შარვაშიძის (იხ.) და, მუხრანსკის ცოლი. 62...395...XVIII

ბაბო ლამბერტ-იოსებ ლეოპოლდი – (1790-1862), გერმანელი მეცნიერი. 183...719...IX

ბაბო მუხრანსკი – ბაბო, იგივე ბაბალე. 100, 108...395...XVIII

ბაბოვი – ქალაქის გამგეობის თანამშრომელი. 51...534...XIV

ბაბოვი ევგენი სერგის ძე – ამიერკავკასიის რკინიგზის სამმართველოს ექიმი. 85...721...XI

ბაგიროვი (Багировъ) – 136..819...XIX

ბაგრატ III (975-1014) – გაერთიანებული ფეოდალური საქართველოს პირველი მეფე ბაგრატიონი. 58, 60...688...VI; 310...655...VII; 520...533...X

ბაგრატ IV – 310...655...VII

ბაგრატიდნი, ქართველნი ბაგრადიტნი – ბაგრატიონები – სამეფო დინასტია საქართველოში (IX ს. – 1810 წ.); მკვლევართა უმეტესობის აზრით, ბაგრატიონები წარმოშობით ძველი ქართული პროვინციის – სპერის მკვიდრნი იყვნენ. საქართველოში ბაგრატიონები განსაკუთრებით დაწინაურდნენ VIII ს-ში. აშოტ ქართლის მეფე ტაო-კლარჯეთის ბაგრატიონთა დინასტიის ფუძემდებელი გახდა. ბაგრატიდნი – 1900 წლის Большая Энциклопедия – «Просвещение» განმარტავს: „ბაგრატიდები – სამეფო გვარი არმენიასა და საქართველოში, მომდინარეობს ბაგრატიდან, რომელსაც პართელთა მეფის მიერ დაევალა არმენიის მეფეთა ხელდასხმა“. 200, 201...534...XIV

ბაგრატიონ-გრუზინსკი (М. Грузинскიй) მიხეილ ალექსანდრეს ძე (1860-1935) – ბაგრატ ბატონიშვილის შთამომავალი, პეტრე და გიორგი გრუზინსკების ძმა, თბილისის საგუბერნიო ბანკის ერთ-ერთი დირექტორი. 183, 202, 232, 264...819...XIX

ბაგრატიონ-გრუზინსკი (П. Грузинскiй) პეტრე ალექსანდრეს ძე (1857-1922) – კავკასიის მეფისნაცვლის სამმართველოს საგანგებო დავალებათა მოხელე, თსს ბანკის ზედამხედველი კომიტეტისა და ქართული დრამატული საზოგადოების კომიტეტის წევრი. 183...819...XIX

ბაგრატიონ-დავითაშვილი გიორგი (Багратион-Давидов Георгий) – 326, 339, 341...1114...XVI(1)

ბაგრატიონ-დავითაშვილი ვასილი (Багратион-Давидов Василий) – 326, 339, 341...1114...XVI(1)

ბაგრატიონ-მუხრანელი ა. მ. (Багратион-Мухранский А. М.) – ტფილისის სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის გამგეობის წევრი. 282, 307...326...1108,1114...XVI(1)

ბაგრატიონ-მუხრანელი (მუხრანბატონი, Геор. Мухр.) გიორგი კონსტანტინეს ძე (1820/1822-1877) – სახელმწიფო და პოლიტიკური მოღვაწე, სენატორი, მეფისნაცვალ ბარიატინსკის საბჭოს წევრი, შემდეგ კი სამმართველოს უფროსი, 1849 წელს დაინიშნა ერევნის გუბერნიის სასამართლოს თავმჯდომარედ. 1854 წლიდან იყო ამიერკავკასიის მთავარი სამმართველოს საბჭოსა და 1859 წლიდან მეფისნაცვლის საბჭოს წევრი. 1871 წლიდან დაინიშნა სახელმწიფო მდივნად, ოლღა გურამიშვილის მამიდაშვილი. 147, 152...819...XIX

ბაგრატიონ-მუხრანელი (კოწია მუხრანსკი) კონსტანტინე ივანეს ძე (1838-1905) – რუსეთის არმიის გენერალ-მაიორი, 1853-1856 წლების ყირიმის ომის მონაწილე. 1895-1901 წლებში – თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურობის წინამძღოლი, ოლღა გურამიშვილის მამიდაშვილი. 173...819...XIX

ბაგრატიონ-მუხრანსკი (მუხრან-ბატონი) ივანე კონსტანტინეს ძე (1812-1895), გენერალი, 80-იან წლებში თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურობის წინამძღოლი. 499, 501, 502...685...VIII

ბაგრატიონი ნინო – სამეგრელოს მთავრის დადიანის ასული, ივანე მუხრან-ბატონის მეუღლე. გარდაიცვალა 1886 წ. 499...685,696...VIII

ბაგრატიონი პეტრე ივანეს ძე (1765-1812) – თავადი. რუსეთის ინფატერიის გენერალი, 1812 სამამულო ომის გმირი. ქართველი მეფის ვახტანგ VI-ის ძმის იესეს შვილიშვილის შვილი. ბოროდინოს ბრძოლაში ხელმძღვანელობდა მარცხენა ფრთას. ამ ბრძოლაში იგი სასიკვდილოდ დაიჭრა. 602...719...IX; 199...547...XIII

ბაგრატიონი რომან ივანეს ძე, – გენერალ-ლეიტენანტი, ძმა პეტრე ბაგრატიონისა. 602...719...IX

ბადრია – 215...819...XIX

ბადრიძე ევსტათი ივანეს ძე (Бадридзе Евстафiю Ивановичу) – 226...819...XIX

ბავარიის კაროლი – იგულისხმება ლუდვიგ II (1845-1886). 123...685...VIII

ბაზუაშვილი ალექსა – სოფელ ბაზუანის მცხოვრები. 147...819...XIX

ბაზუაშვილი დავითა – სოფელ ბაზუანის მცხოვრები. 147...819...XIX

ბაიერნი ფრიდრიხ სამუელის ძე (Байерн) (1817-1886) – ავსტრიელი ნატურალისტი და არქეოლოგი. კავკასიის სამუზეუმო ფონდების ერთ-ერთი ფუძემდებელი. არქეოლოგიით დაინტერესდა 1859 წელს არარატის ფერდობზე ურარტული ლურსმული წარწერების აღმოჩენის შემდეგ. 1872 წელს დაიწყო სამთავროს სამაროვნის გათხრა. 476...706...V; 235-243, 258, 259-266, 273, 274, 282, 294...721...XI

ბაირონი ჯორჯ ნოელ გორდონ (1788-1824), ინგლისელი პოეტი, რომანტიკოსი 13, 14, 49, 81, 151, 278, 344, 523, 539, 541-543...706...V; 147, 402...819...XIX

ბაკკარინი – 409...533...X

ბალფიური (ბალფური) ართურ ჯეიმზ (1848-1930) – ინგლისის სახელმწიფო მოღვაწე. 1874 წლიდან პარლამენტის წევრი. კონსერვატიული პარტიის ლიდერი. 1902-1905 წლებში დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრი, კონსერვატორი. 1904 წ. ბალფურის მთავრობამ საფრანგეთთან დადო ხელშეკრულება, რომელიც ანტანტის საფუძველი გახდა. 591...720...IX; 226, 227...547...XIII

ბამბერგერი – დეპუტატი ლორდთა პალატაში. 293 – 295...655...VII

ბანსონი – დანიის სამხედრო მინისტრი. 61, 670...720...IX

ბარაზდინი (ბოროზდინი) ალექსანდრე კორნელის ძე (1863 – ?) მწერალი. 1889-94 წლებში მონაწილეობდა კავკასიის ხალხთა ყოფაცხოვრებისა და ზნე-ჩვეულების შესახებ კრებულის მომზადებაში. 32, 33, 34...297...XII

ბარათაშვილი (Баратаев) სულხან გერმანოზის ძე (1821-1866) – ქართველი ისტორიკოსი. სწავლობდა კადეტთა კორპუსში, იცოდა ევროპული ენები. მან რუსულად დაწერა „საქართველოს ისტორია“ (უძველესი დროიდან მე-13 ს-მდე) და 1865-1871 წწ. ხუთ წიგნად გამოსცა პეტერბურგში. მისი ქართული თარგმანი „საქართველოს მოამბეში“ დაბეჭდა ილია ჭავჭავაძემ. 175, 182, 183, 192, 196, 210...721...XI; 196...820...XIX

ბარათაშვილი (ბარათოვი) ბაბალე – 142...531...XVII

ბარათაშვილი (ბარათოვი) კეკე – ეკატერინე დავითის-ას, ილიასა და ოლღას ახლობელი. 24, 267...395,401...XVIII

ბარათაშვილი გრ. – 155...706...V

ბარათაშვილი (დათიკო ბარათოვი) დავით ზაქარიას (ზაალის) ძე (1842-1901) – ცნობილი მემამულე და ქველმოქმედი, სწავლობდა მოსკოვის უნივერსიტეტში. 172...820...XIX

ბარათაშვილი დ. ზ. – თავადი, აღბულაღის მამულების მფლობელი. 257...685...VIII

ბარათაშვილი ზაქარია – მდივანბეგი. 242...535...XIV

ბარათაშვილი ი. ზ. (Баратов И. З.) – გენერალ-მაიორი, ბანკის გამგეობის წევრი. 350, 352, 360, 361, 364, 428...1114...XVI(1)

ბარათაშვილი იოსებ ალექსანდრეს ძე (1874-1937) – ქართველი ადვოკატი, პუბლიცისტი, პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე, ქართველ სოციალ-ფედერალისტთა ერთ-ერთი ლიდერი. 394...819...XIX

ბარათაშვილი კოლა (Кола Баратов) – 152...820...XIX

ბარათაშვილი ნიკოლოზ მელიტონის ძე (1817-1845) – პოეტი, ქართული რომანტიზმის საუკეთესო წარმომადგენელი. 19, 21, 151-153, 234, 439, 534, 535, 536, 537, 542-544, 559, 560, 568, 592, 494...706...V; 157-165...655...VII; 100, 103, 313, 314...548...XIII; 461, 515...736...XV; 37, 38, 39, 40...531...XVII

ბარათაშვილი ნიკოლოზ ნიკოლოზის ძე (1839-1879) – 1871 წელს ცოლად მოიყვანა ალექსანდრა იპოლიტეს ას. ზიბინა. 152...820...XIX

ბარათაშვილი რევაზ ვახტანგის ძე (1834-1863) – მთარგმნელი, ჟურნ. „ცისკრის“ თანამშრომლი. 22...706...V

ბარათაშვილი შადიმან – ქართლის სამეფო პოლიტიკური მოღვაწე XVI – საუკუნის ბოლოს და XVII საუკუნის I მესამედში. დიდ ფეოდალთა დაჯგუფების ერთ-ერთი ხელმძღვანელი, გ. სააკაძის წინააღმდეგ მოწყობილი შეთქმულების (1612) ორგანიზატორი. 1614 წ. ირანელთა შემოსევის დროს შაჰ-აბას I-ს მიემხრო და ლუარსაბ II შაჰს მიჰგვარა. 141...685...VIII

ბარათოვი გ. (ბარათაშვილი გიორგი) – XIX საუკუნის, 50-60-იანი წლების მწერალი, მთარგმნელი, კრიტიკოსი. 36-39, 41, 46, 53-56, 75, 81...706...V

ბარანოვსკი – მოსკოვის მთავარი სამმართველოს მოხელე. 101...395...XVIII

ბარბარა, ბარბარე – ოლღა გურამიშვილის მსახური, რომელსაც ოლღა ენდობოდა. მას წერილები და ამბები მიჰქონდა ილიასთან, სანამ ისინი დაქორწინდებოდნენ. 19, 35, 38, 59, 62, 256, 261, 262, 263, 268, 270, 272, 274, 276, 278, 279...395...XVIII

ბარბარე – იხ.: გრუზინსკაია-ორბელიანი ბარბარე (ვარვარა).

ბარბესი (არმან) – ფრანგი წვრილბურჟუაზიული რევოლუციონერი (1800-1870) დაბ. პუენტ-ა-პიტრში, ღარიბ ოჯახში. იგი 30-იანი წლებიდან მონაწილეობდა შეთქმულებებში. 1849 წელს ა. ბარბესი დაპატიმრებულ იქნა. 1854 წელს გაათავისუფლეს თუ არა, მან მოულოდნელად დატოვა სამშობლო და გადასახლდა ჩრდილოეთის ზღვის პირას მდებარე ქალაქ ლა აიეში და იქვე გარდაიცვალა. ...756...III

ბარბიე ანრი ოგიუსტ (1805-1882) – ფრანგი პოეტი. პოეტური პამფლეტების ავტორი. 350...548...XIII

ბარდროფი (Бардроф) – 226...820...XIX

ბარდუ – 158...688...VI

ბარიათინსკი – ალექსანდრე ივანეს ძე ბარიატინსკი (1815-1879), რუსი მოხელე, გენერალ-ფელდმარშალი, კავკასიის ომების აქტიური მონაწილე, 1856 წლიდან მთავარსარდალი და მეფისნაცვალი კავკასიაში, ხელმძღვანელობდა საქართველოში საგლეხო რეფორმის მომზადებას. ...535...XIV; 137...721...XI; 44, 45...531...XVII

ბარიატინსკი ალექსანდრე ივანეს ძე. – იხ. ბარიათინსკი ალექსანდრე.

ბარკალაია ბენედიქტე – ბერი ათონის მონასტერში. 307... 736...XV

ბარონ დე-ბაი – ფრანგი მოგზაური და არქეოლოგი, პარიზსა და რეიმსში კითხულობდა მოხსენებებს საქართველოში მოგზაურობის შესახებ („ივერია“, 1902წ., №86, 25 აპრილი). ბარონ დე-ბაის წიგნიც კი გამოუცია პარიზში სათაურით – „იმერეთი“. 292, 295, 300-301...519,520,535,538...XIV

ბარონ ნიკოლაი ალექსანდრე პავლეს ძე (1821-1899) – კავკასიის მეფისნაცვლის კანცელარიის დირექტორი (1848), კავკასიის სასწავლო ოლქის მზრუნველი (1852-1859), 1861 წლიდან მოღვაწეობდა განათლების დარგში. 1881 წლის მარტიდან იყო რუსეთის განათლების მინისტრი. ცოლად ჰყავდა პოეტ ალ. ჭავჭავაძის უმცროსი ქალი სოფიო (1833-1862). 688...VI; ...535,549...XIV; 236, 237, 239, 240...736...XV

ბარტელემი – ფრანგი მეცნიერი და სახელმწიფო მოღვაწე (1805 – 1895). 551...656...VII

ბარტია – ისტორიულ წყაროებში ზოგან ბარდია და ზოგან სმერდისი. სპარსეთის მეფე კამბიზ II-ის ძმა. 884, 885, 896-898, 901, 902, 916-921, 924, 925, 927, 928, 933, 941, 943, 946, 953, 954, 957, 962-968, 974, 975, 978-983, 985-989, 994, 995, 1005, 1008, 1020, 1026, 1028, 1031, 1040, 1043-1045, 1047, 1048, 1051, 1052, 1054...1114...XVI(1)

ბარხუდაროვი (Бархударовъ) – 226...820...XIX

ბასტია ფრედერიკ (1801-1850) – ფრანგი ბურჟუაზიული ეკონომისტი. 396...720...IX

ბატატაური ხუმარა – 169...820...XIX

ბატბი ანსელმ (1828-1887) – ფრანგი იურისტი და პოლიტიკური მოღვაწე. 145...688...VI

ბატენბერგელი (ბატენბერგი) ალექსანდრე (1857-1893) – გერმანელი პრინცი, ბულგარეთის თავადი (მმართველი) 1879-1886 წ.წ. უკიდურესი რეაქციონერი. ცდილობდა, რომ ბულგარეთი ყოფილიყო ბალკანეთზე ავსტრია-გერმანიის დასაყრდენი. ბულგარელ ოფიცერ-რუსოფილთა დაჟინებით, იძულებული გახდა უარი ეთქვა ტახტზე. 172...534...X

ბატენბურგელი – იხ.: ალექსანდრე (ბეტენბერგი).

ბატია. აქ: ბათო ყაენი (1208-1255), მონღოლი ხანი, ჩინგიზ ყაენის შვილიშვილი. დააარსა ფეოდალური სახელმწიფო ოქროს ურდო. 175..736...XV

ბატიევი ავეტიქ – თბილისის მცხოვრები. 386...548...XIII

ბატონიშვილები – 181, 182...534...XIV

ბატონიშვილი ალექსანდრე ერეკლეს ძე (1770-1844) – ქართველი პოლიტიკური მოღვაწე. 321, 322, 323...737...XV

ბატონიშვილი ერეკლე – ერეკლე II-ს ძე. 321, 323...737...XV

ბატონიშვილი – ფეოდალური საქართველოს სიუზერენის შვილი. ძირითადად იხმარებოდა უმაღლესი სიუზერენის, მეფის, აგრეთვე მთავრის შვილების აღსანიშნავად. პარალელურად იხმარებოდა ტერმინი „უფლისწული“. 321, 322, 323...736...XV

ბატოს კირინელი – კირენიის მეფე. 897...1114...XVI(1)

ბატტენბერგი ალექსანდრე (1857-1893) – გერმანელი პრინცი, ბულგარეთის თავადი (მმართველი). 1879-1886 წ.წ. უკიდურესი რეაქციონერი, ცდილობდა ბულგარეთი ბალკანეთზე ავსტრია-გერმანიის დასაყრდენი ყოფილიყო. ბულგარელ ოფიცერ-რუსოფილთა დაჟინებით იძულებული გახდა უარი ეთქვა ტახტზე. 263, 534...720...IX

ბაუერი (Бауэр) ბრუნო (1809-1882) – გერმანელი ფილოსოფოსი და თეოლოგი, რადიკალური რაციონალისტი. 464...820...XIX

ბაუერი (Бауэр) ედგარ (1820-1886) – გერმანელი პოლიტიკოსი და ფილოსოფი, დაჯგუფება „ახალგაზრდა ჰეგელელების“ წევრი. 464...820...XIX

ბაქარ ქართლელი – იხ.: ყიფიანი დიმიტრი.

„ბაქია“ – იხ.: ფურცელაძე ანტონ ნიკოლოზის ძე (1839-1913).

ბაქრაძე – 97...297..XII

ბაქრაძე დიმიტრი ზაქარიას ძე (1826-1890) – ისტორიკოსი, არქეოლოგი და ეთნოგრაფი, კავკასიის ისტორიისა და არქეოლოგიის საზ-ბის თავმჯდომარე, ავტორი გამოკვლევებისა „არქეოლოგიური მოგზაურობა გურიასა და აჭარაში“ და „ისტორია საქართველოსი (უძველესი დროიდან Xს-ის დასასრულამდე)“. მწვავე პოლემიკა ჰქონდა ქ. პატკანოვთან „ქართლის ცხოვრების“ საკითხებზე. 478, 479, 181, 185...707...V; 394-395, 521...534...X; 164, 166, 208, 231, 243...721...XI; 192-201, 273...535...XIV; 129, 185, 259...531...XVII

ბაქსტერი – (მეცნიერი). 524...656...VII

ბაღადატი – მანის მეფე ძვ. წ. 716 წ.-მდე. 176...721...XI

ბაღდანოვი – სოფიო. 79, 188, 211, 212, 217...396...XVIII

ბაჩუნაშვილი – 154...820...XIX

ბახი იოჰან სებასტიან (1685-1750) – გერმანელი კომპოზიტორი და არგანისტი. 277...707...V

ბახტაძე ილია ლუკას ძე (ხონელი) (1859-1900) – ქართველი პუბლიცისტი, ჟურნალისტი, მთარგმნელი. 470...688...VI; 201, 202, 203, 204, 205, 206, 210, 211, 212, 201-206, 210, 211, 213...548,556...XIII; 97, 259...531...XVII

ბახტეევი ს. ს. – 431-432...721...XI

ბებუთაშვილი – თავადი. წინამძღვრიანთკარის სამეურნეო სასწავლებლის ამშენებელი. 177...656...VII

ბებუთოვი – თბილისის ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 282, 283...720...IX

ბებუთოვი დარჩო (ბებუთაშვილი დავით) (1793-1867) – გენერალ-ლეიტენანტი, მსახურობდა კავკასიასა და პოლონეთში. 214, 242...535...XIV

ბებუთოვი კ. – თბილისის საკრეტიდო საზოგადოების ზედამხედველი კომიტეტის თავმჯდომარე. 521-526...721...XI

ბებუთოვი კონსტანტინე (1847-1907) – ჟურნალისტი, საზოგადო მოღვაწე, „ტიფლისკი ვესტნიკის“ დამაარსებელი და რედაქტორი (1874-1878). 81, 82, 83, 84, 289, 290, 291, 292...532...XVII

ბებუთოვი (ბებუთაშვილი) მიხეილ პეტრეს ძე – ქართული პროფესიული თეატრის რეჟისორი (1881 წლიდან), დრამატიული საზოგადოების წევრი. შექსპირის „მეფე ლირისა“ და „ვენეციელი ვაჭრის“ პირველი დამდგმელი ქართულ სცენაზე. 93...737...XV

ბებურიშვილი გიორგი – სენაკის მაზრის უფროსი. 441...688...VI; 205, 206, 207...737...XV

ბებურო-ვაჩნაძე ი. გ. (Бебуро-Вачнадзе И.Г.) – 231-233...1114...XVI(1)

ბეგიევი სიმონ – მღვდელი, ავტორი წიგნისა „პოლემიკური საუბარი მღვდლისა ინგილოთ ეფენდისთან“. 167...737...XV

ბედუკაძე ბასილა – 250...820...XIX

ბედუკაძე – საგურამოელი გლეხი. 217...532...XVII

ბეესლი – (მეცნიერი). 524...656...VII

ბეთჰოვენი ლუდვიგ ვან (1870-1827) – გერმანელი კომპოზიტორი. მუსიკალური რომანტიზმის ერთ-ერთი საუკეთესო წარმომადგენელი. 576...737...XV

ბეისტი ფრიდონ ფერდინანდ (1809-1886) – საქსონიისა და ავსტრიის სახელმწიფო მოღვაწე, გრაფი. 1871 წლიდან ლონდონში იყო ელჩად, 1878-1882 წლებში კი – პარიზში. 97, 98...688...VI

ბეკმანი ლეოპოლდ (1847-1899) – გერმანელი ეკონომისტი. 174...297...XII

ბეკონი როჯერ (დაახლ. 1214-1292) – ინგლისელი ფილოსოფოსი და ბუნებისმეტყველი. 324...536...XIV

ბეკონი ფრანსის (1561-1626) – ინგლისელი ფილოსოფოსი, ისტორიკოსი და პოლიტიკოსი, ლორდ-კანცლერი, ემპირიზმის და ინდუქციური მეთოდის ფუძემდებელი. 152...721...XI

ბელი ივანე – ინგლისელი სამთო ინჟინერი, რომელსაც დავალებული ჰქონდა ამიერკავკასიაში ნიადაგის მორწყვის შესაძლებლობების შესწავლა. 137, 138...722...XI

ბელინსკი ბესარიონ გრიგოლის ძე (1811-1848) – რუსი კრიტიკოსი, ფილოსოფოსი, პუბლიცისტი. 32, 51, 65, 68, 98, 111, 112, 113, 444...707...V; 308, 309, 311, 312...722...XI; 282...820...XIX

ბენი (1818-1903) – შოტლანდიელი ფილოსოფოსი, ფსიქოლოგი და პედაგოგი. 157...297...XII

ბენტამი ერემია (1748-1832) – ინგლისელი სამართლისმცოდნე და ფილოსოფოსი. 429...548...XIII

ბეჟანა – 229...820...XIX

ბეჟანი (Бежан) – 332...820...XIX

ბეჟანოვი – 117, 118...685...VIII

ბეჟანოვი – ნუხელი კორესპონდენტი. 81...737...XV

ბერგერი (Бергер) – 233...820...XIX

ბერგი (Бергъ) – 197...820...XIX

ბერდეტი არჩიბალდ – ინგლისელი ეკონომისტი. 57... 534...X

ბერდიაევი (Бердаев/Бердяев) ალექსანდრ მიხეილის ძე (1837-1916) – კიევის მაზრის თავადაზნაურობის წინამძღოლი, საპატიო მომრიგებელი-მოსამართლე, სამხრეთ-დასავლეთ რაიონის სამიწათმოქმედო ბანკის სამმართველოს თავმჯდომარე. 314...820...XIX

ბერი – საქართველოში ჩამოსული სენატორი. 357...737...XV

ბერიევი დიმიტრი – პოეტი, ჟურნ. „ცისკრის“ თანამშრომელი. 20, 21...707...V

ბერინგი – ინგლისელი ოფიცერი. 118...720...IX

ბერიშვილი – 161...820...XIX

ბერიძე ალექსა – სოფელ ერედას მცხოვრები. 147...820...XIX

ბერიძე, ბ-ძე – იგულისხმება ილიას და ოლღას ნაცნობი. 258, 259, 260, 263, 265...396...XVIII

ბერიძე, ივანე – დ. სენაკის მომრიგებელი მოსამართლე. 441...688...VI; 205, 206...737...XV

ბერნარდენ დე სენ-პიერი ჟაკ ანრი (1737-1814) – ფრანგი მწერალი. 58, 59...707...V

ბერნე ლუდვიგ (1786-1837) – გერმანელი მწერალი, პოლიტიკური ფელეტონის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 400...820...XIX

ბერნშტეინი (Бернштейн) ედუარდ (1850-1932) – გერმანელი პუბლიცისტი და პოლიტიკური მოღვაწე, სოციალ-დემოკრატი, მარქსიზმის რევიზიიონისტი, რეფორმიზმის თეორეტიკოსი. 470...820...XIX

ბეროზი – ქალდეველი ქურუმი. 411...820...XIX

ბერში იოსებ – გერმანელი ავტორი. 176-178, 184, 194... 720...IX

ბერძენი, იგივე გრეკი – 100, 102, 107, 108, 109, 119...396...XVIII

ბესიკი – იხ.: გაბაშვილი ბესარიონ

ბესო – 146, 169...820...XIX

ბეტჰოვენი – ბეთჰოვენი ლუდვიგ ვან (1770-1827), გამოჩენილი გერმანელი კომპოზიტორი. 277, 442, 444...707...V; ...686...VIII

ბექა III ჯაყელი, იგივე საფარ-ფაშა (გარდ. 1635 წ.) – სამცხის ათაბაგი 1625-1635 წლებში. 59...688,698...VI

ბიალოვესკი (Бяловеский) ადამ ვასილის ძე (1860-1915 შემდეგ) – ფიზიკისა და მათემატიკის კანდიდატი, 1891 წელს სამსახური დაიწყო ამიერკავკასიის რკინიგზის სამმართველოში, 1895 წლიდან ცხოვრობდა პეტერბურგში. 206...820...XIX

ბიას (ბიანტ) პრიენელი – ძვ. წ. 590-530 წლების პრიენელი ბრძენი. 886...1114...XVI(1)

ბიზელი – 287...534...X

ბიკონსფილდი ბენდჟამენ, დიზრაელი (1804-1881) – გამოჩენილი ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე, მწერალი, პრემიერ-მინისტრი (1874-1880). 99, 125, 126, 129, 138, 159, 160, 169, 173, 181, 182, 202, 236...688...VI; 211, 485, 486...686...VIII; 302...720...IX

ბიომ-ბავერკი (Бом-Баверкъ) ოიგენ (1851-1914) – ავსტრიელი ეკონომისტი და სახელმწიფო მოღვაწე, მას ეკუთვნის სუბიექტური ღირებულებისა და უკიდურესი სარგებლიანობის კონცეფციები. 207...821...XIX

ბიორნე (Бёрне) კარლ ლუდვიგ (1786-1837) – ნამდვილი სახელი იუდა ლეიბ ბარუქი, გერმანელი მწერალი, პოლიტიკური ფელეტონის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 461...821...XIX

ბირდი (Берд) ჯორჯ მილერ (1839-1883) – ამერიკელი ექიმი, ნერვოპათოლოგი, მედიცინის დოქტორი. პირველად დაამკვიდრა ტერმინი ნევრასტენია. 426...821...XIX

ბისმარკი ოტო-ედუარდ-ლეოპოლდ, თავადი ფონ ბისმარკ შენჰაუზენი (1815-1898) – სახელმწიფო მოღვაწე პრუსიასა და გერმანიაში. უდიდესი მონარქი. ახორციელებდა „რკინისა და სისხლის პოლიტიკას“. გერმანიის იმპერიის პირველი რაიხსკანცლერი 1871-1890 წლებში. ეწეოდა რეპრესიებს სოციალისტების წინააღმდეგ. ცდილობდა მუშათა მოძრაობის ჩახშობას გერმანიაში. იყო შეიარაღებული ინტერვენციის მეთაური პარიზის კომუნის დროს (1871). ატარებდა რუსეთის საწინააღმდეგო პოლიტიკას. 89, 117-119, 146-148, 157, 170, 213, 220, 221, 231, 232, 366, 367, 391, 487, 512-514, 525, 526, 574, 575...688...VI; 247-251; 288- 291; 292- 295; 316-319; 323- 325; 329-333; 338- 342, 387- 391; 392- 402; 422; 428- 431; 438, 588...656...VII; 26, 27, 29, 109, 111, 112, 120, 121, 122, 127, 128, 207, 209, 223, 238, 239, 240, 241, 242, 247, 248, 249, 250, 251, 252, 253, 266, 267, 268, 319, 320, 322, 359, 360, 374, 382, 386, 436, 437, 442, 462, 484, 491, 517, 518, 519, 530, 532, 537, 538, 539, 540, 557, 573, 574...686...VIII; 30-32, 34-40, 57, 58, 66, 67, 69-72, 91-97, 102, 103, 159, 199, 200, 206-208, 213, 214, 215, 219, 234, 243, 244, 250, 258-260, 263, 264, 300, 301, 302, 304-312, 316, 318, 319, 327-330, 332, 334-337, 379, 380-397, 400, 422-428, 431, 465-467, 533-534, 552-554, 578, 580, 581, 609, 610, 616-618, 625-627, 629...720...IX; 10, 11, 14-17, 19, 20, 56-58, 76, 77, 81-83, 85, 86, 91, 96, 98, 114, 118-120, 122-124, 128, 153, 154, 158-161, 170-173, 175, 176, 228, 229, 236, 254, 255, 257-259, 272, 311-319, 324-326, 328, 329, 354, 355, 357, 366, 367, 407, 409, 487, 497, 506, 508-510...534...X; 23-25, 50-52, 55, 82, 93-96, 286, 351-353, 355, 357-359, 363-365, 392, 395, 396, 409, 451, 445-448, 450, 451, 457, 458, 462, 463, 479, 482-485, 550-558, 562-564, 569-572, 574-577...722...XI; 15, 17, 52, 59, 60, 61, 165...297...XII; 221, 222, 223, 461...548...XIII; 133, 382, 448, 449...737...XV; 154...821...XIX

ბისმარკი ჰერბერტ ჰენრი ფერდინანდ – ბისმარკის შვილი, გერმანიის პოლიტიკური მოღვაწე, საგარეო საქმეთა მინისტრი 1888 წელს. 513...688...VI; 395, 396, 409...722...XI

ბიტარიშვილი ბესო – წილკნის მცხოვრები. 146...821...XIX

ბიუხერი (Карль Бюхеръ) კარლ ვილჰელმ (1847-1930) – გერმანელი ეკონომისტი, სახალხო მეურნეობის ისტორიკოსი და სტატისტი, პოლიტეკონომიის ახალი სკოლის წარმომადგენელი. 204, 205...821...XIX

ბიშონი – 168...688...VI

ბიჩლინგაური დათიკა – 226...821...XIX

ბიჩლინგაური ზაზა – 226...821...XIX

ბიჭია – 68, 73, 284...532...XVII; 151...821...XIX

ბიჭინაშვილი სოლომან – 79...532...XVII

ბლაგოსვეტლოვი გრიგოლ ევლამპის ძე (1824-1880) – რუსი პუბლიცისტი და ჟურნალისტი (ჟურნალების «Русское слово»-სა და «Дело»-ს), რედაქტორ-გამომცემელი. 510, 513...707...V

ბლანი ლუი (1811-1882) – ფრანგი უტოპისტ-სოციალისტი, ისტორიკოსი, ჟურნალისტი. 195...707...V

ბლიოხი ივან სტანისლავის ძე (1836-1902) – რუსი ეკონომისტი, ბანკირი, მეცენატი, რკინიგზის ხაზების კონცესიონერი, მშვიდობის საერთაშორისო მოძრაობის მონაწილე. 319...821...XIX

ბლონდელი (Ж. Блондель) ჟორჟ (1856-1948) – ფრანგი ეკონომისტი და ისტორიკოსი, კითხულობდა ლექციებს პარიზის სოციალური მეცნიერებების თავისუფალ სკოლასა და უმაღლეს სავაჭრო სკოლებში. 206...821...XIX

ბლუმერი კ. – ჟურნალისტი. გაზ. «Новое Время». 470, 471, 472, 473, 474...548...XIII

ბოგესი (ბაგოა, ბაგოი) – სპარსეთის მეფის საჭურისთუხუცესი. 971-973, 977, 980, 986, 989, 992, 1004, 1006, 1029, 1030, 1032-1038, 1040-1042, 1045-1048, 1051-1053...1114...XVI(1)

ბოდბელი – იოანე, ბოდბელი მიტროპოლიტი. 83...707...V; 466...737...XV

ბოდენი – 1851 წელს ბარიკადებზე დაღუპული მებრძოლი. 216...737...XV

ბოდენშტეტი – ფრიდრიხ ფონ ბოდენშტედტი (1819-1892), გერმანელი პოეტი და მწერალი, ტფილისის გიმნაზიის მასწავლებელი; 1845 წელს იმოგზაურა სომხეთსა და საქართველოში და თავისი შეხედულებები კავკასიის ხალხთა ისტორიულ-კულტურული ცხოვრების შესახებ გამოაქვეყნა ნაშრომში – „Die Volker des aukasus und ihre reiheits kampfe gegen die Russen“. 227-228...536...XIV

ბოზო (ბოზზო) ემილ – 136...532...XVII

ბოკანი (Боккани) – პაპ ლეო XIII-თან დაახლოებული პირი. 153...821...XIX

ბოკლეი, ჰერცოგი – 494...656...VII

ბოკლი ჰენრი თომას (1821-1862) – ინგლისელი ისტორიკოსი, სოციოლოგი, პოზიტივისტი, ავტორი ნაშრომისა „ცივილიზაციის ისტორია ინგლისში“. 281...722...XI; 301, 448...737...XV

ბომბელი – ჰოფმარშალი, ავსტრიის უფლისწულ რუდოლფის ერთ-ერთი აღმზრდელი. 55...722...XI

ბომონტი – ეკონომისტი. 522...656...VII

ბონაპარტი – ბონაპარტები, ფრანგი იმპერატორების დინასტია, რომელიც 1804 წელს დააარსა ნაპოლეონ I ბონაპარტმა. იარსება 1804-1814, 1815 წლამდე, აღდგა 1852 წელს, შეწყდა 1870 წლიდან. 686...VIII

ბონაპარტი ნაპოლეონ (1769-1821) – საფრანგეთის სახელმწიფო მოღვაწე, საფრანგეთის რესპუბლიკის I კონსული (1799-1804) – საფრანგეთის იმპერატორი (1804-1815). 114...686,696...VIII

ბონაპარტი ჟერომ (1784-1860) – ნაპოლეონის ძმა. 113, 114...686...VIII

ბოპპე, ბოპი ფრანც (1791-1867), გერმანელი ენათმეცნიერი, უცხოელი წევრ-კორესპონდენტი პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიისა. 380...707...V

ბოჟონი (ნიკოლა) (1708-1786) – ფრანგი ფინანსისტი, დაბ. ბორდოში. მის სახელს ატარებს პარიზის ერთ-ერთი უბანი და მის მიერ დაარსებული საავადმყოფო. ...757...III

ბორელი ჟან ლუი (1819-1884) – ფრანგი მწერალი, 1877-1879 წლებში სამხედრო მინისტრი. 158...688...VI

ბორკი თომას – სახელმწიფო მდივნის თანაშემწე ირლანდიაში, რომელიც კავენდიშთან ერთად ხანჯლით მოკლეს 1882 წ. საიდუმლო ორგანიზაცია „დაუმარცხებლების“ წევრებმა. 106...722...XI

ბორნოვი – ქართულ თარგმანში – ბორნოვი, რუსულ თარგმანში Борнов, ორიგინალში – Barnave [Joseph], ჟოზეფ ბარნავი – საფრანგეთის დამფუძნებელი კრების ცნობილი ორატორი, დაბადებული გრენობლში 1761 წელს, სიკვდილით დასაჯეს 1793 წ. ...757...III

ბოროვიკოვსკი – გამომცემელი. 457...1114...XVI(1)

ბოროვიკოვსკი (Боровик, Боровиковскიй) ალექსანდრ ლევის ძე (1844-1905) – იურისტი, მოსამართლე, პუბლიცისტი და პოეტი. წიგნების: «Законы гражданские» и «Устав гражданского судопроизводства» ავტორი. 187, 193...821...XIX

ბოროზდინი კორნელი ალექსანდრეს ძე (1828-1896) – რუსი მოხელე. 1848-1867 წლებში მსახურობდა კავკასიაში სხვადასხვა თანამდებობებზე. 115...722...XI

ბოსსუეტი (ბოსუე) ჟაკ ბენინ (1627-1704) – ფრანგი მწერალი. 442, 443...720...IX; 229...536...XIV

ბოტკინი სერგეი პეტრეს ძე (1832-1889) – რუსი ექიმი თერაპევტი. 355...548...XIII

ბოცვაძე ლუარსაბ (1866-1919) – პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე, ვლადიკავკაზის ქართული სკოლის მოამაგე და მასწავლებელი, ჟურნალ „განათლების“ რედაქტორი (1908-1918). 182, 184...532...XVII

ბრაიტი ჯონ (1811-1889) – ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე, ვაჭრობის მინისტრის პორთფელი ეკავა გლადსტონის კაბინეტში 1868 წლიდან. 1886 წელს განუდგა გლადსტონს და მოწინააღმდეგეთა ბანაკის პოზიცია გაიზიარა. ცნობილი იყო, როგორც უდიდესი ორატორი. 523, 492, 529...656...VII; 605...686...VIII; 395...720...IX

ბრანდესი (Брандес, Бранес) გეორგ მორის კოხენი (1842-1927) – ჰოლანდიელი ლიტერატურათმცოდნე, პუბლიცისტი, ნატურალიზმის თეორეტიკოსი, ლიტერატურის დარგში წარდგენილი იყო ნობელის პრემიაზე. 154, 156...821...XIX

ბრეი (ბრეიდე) – გრაფი, გერმანიის ელჩი სერბიაში. 423... 720...IX

ბრეილი – 430...688...VI

ბრენტანო (Брентано) ლუდვიგ იოსებ „ლუიო“ (1844-1931) – გერმანელი ეკონომისტი და რეფორმატორი, კადეტერ-სოციალიზმისა და ახალი ისტორიული სკოლის მიმდევარი. 207...821...XIX

ბრიალმონი – 371...534...X

ბრილიანტა – სახალხო მომღერალი და მუსიკოსი. 474...707...V

ბრისონი ეჟენ ანრი – (დაიბ. 1835 წ.), ფრანგი პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე, რადიკალური პარტიის ლიდერი. გონიერებითა და პატიოსნებით საყოველთაო აღიარება და პატივისცემა ჰქონდა მოხვეჭილი. 317-318...656...VII; 582, 583...686...VIII; 87, 88...548...XIII

ბრისსონი – იხ.: ბრისონი.

ბრისტოლი – მარკიზი, ინგლისის პარლამენტის წევრი. 528...720...IX

ბრიუგელი – ბარონ ფონ დე ბრიუგელი ალექსანდრე, თბილისის „მაღალი წრის“ წარმომადგენელი, 1880-იანი წლებში ქუთაისის გუბერნიის ვიცე-გუბერნატორი. 69, 309...396...XVIII

ბროკი პოლ (1824-1880) – ფრანგი ანატომი, ქირურგი და ანთროპოლოგი, თანამედროვე ანთროპოლოგიის ფუძემდებელი. 234...722...XI

ბროლჰი ჟაკ ვიქტორ ალბერ – ჰერცოგი, ფრანგი პუბლიცისტი და პოლიტიკური მოღვაწე. 72, 78, 79, 83, 94-96, 135-137, 143, 144, 150, 159...689...VI

ბროსე მარი ფელისიტე (1802-1880) – ფრანგი ორიენტალისტი და ქართველოლოგი. მისმა შრომებმა საფუძველი ჩაუყარა მეცნიერულ ქართველოლოგიას ევროპაში. მან გაამდიდრა ქართული ისტორიოგრაფია, წინ წასწია ქართული ნუმიზმატიკის, ეპიგრაფიკისა და სხვა დამხმარე დარგების შესწავლა. მისი მემკვიდრეობა მტკიცედ შევიდა ქართული ისტორიოგრაფიის საგანძურში. 275...656...VII; 216, 217, 230, 231, 232, 236, 239...297...XII; 200...536...XIV; 223...532...XVII

ბროუნი ჯონ (1735-1788) – ექიმი, ერთ-ერთი სამედიცინო ფუძემდებელი, რომელიც ცნობილი იყო ბროუნიზმის სახელწოდებით. 132...721...IX

ბრუადელი – ბრუარდელი პოლ-კამილ-იპოლიტი, ფრანგი ექიმი. 132...721...IX

ბუბრესი (ბუბარესი) – კიროს მეფის ასისთავი. 925, 927...1114...XVI(1)

ბუგლე (Бугле) სელესტენ შარლ ალფრედ (1870-1940) – ფრანგი სოციოლოგი, ფილოსოფოსი და სოციოლოგიური ჟურნალის რედაქტორი. 414...821...XIX

ბუგუჩარსკი – 167, 168, 169...536...XIV

ბუდა (სანსკ. – გასხივოსნებული) – სახელი, რომელიც მიანიჭეს მსოფლიოს სამი რელიგიათაგან ერთ-ერთის, ბუდიზმის ფუძემდებელს სიდხარხტა გაუტამას (623-544 ჩვ. წ. აღ.-მდე). 252...297..XII

ბუდკოვი – 92...396...XVIII

ბულანჟე ჟორჟ ერნესტ ჟან მარია (1837-1891) – ფრანგი გენერალი, 1887-1889 წლებში მეთაურობდა შოვინისტურ მოძრაობას – ბულანჟიზმს. საფრანგეთის სამხედრო მინისტრი (1886-1887). 1887-89 წ. მონარქისტებთან მისი ურთიერთობის გამომჟღავნების შემდეგ, ბულონში გაიქცა, სადაც თავი მოიკლა. 551...656...VII; 27, 128, 220, 221, 222, 223, 230, 231, 245, 559, 561, 574, 575, 584...687...VIII; 133, 151, 164, 169, 170, 177-180, 345, 362, 488...534...X; 35, 37, 60, 330-332, 337, 358-360, 465, 466, 587...721...IX; 25, 42, 43, 45, 81, 120-122, 315, 316, 570...722...XI; 181...298...XII; 197...548...XIII

ბულგაკოვი (Булгаков, Сергѣй Булгаковъ) სერგეი ნიკოლოზის ძე (1871-1944) – რუსი ფილოსოფოსი, ღვთისმეტყველი, ეკონომისტი და თეოლოგი. 205, 230...822...XIX

ბულგარინი ფადეი ბენედიქტეს ძე (1783-1859) – რუსი რეაქციონერი მწერალი, კრიტიკოსი, ჟურნალისტი. 51...707...V

ბული (Л. Буль) ლუდვიგ გერმან ფრანც (1814-1882) – გერმანელი მწერალი, მთარგმნელი და ჟურნალისტი, ახალგაზრდა ჰეგელიანელთა ჯგუფის წევრი. 467...822...XIX

ბულლერი – გენერალი. მთავარწინამძღვარი ინგლისის ლაშქრისა. 576...687...VIII; 321, 322...536...XIV

ბუნგე ნიკოლოზ ქრისტინის ძე (1823-1895) – რუსი სახელმწიფო მოღვაწე, ეკონომისტი, პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი (1890), 1881-1886 წლებში ფინანსთა მინისტრი. ატარებდა პროტექციონიზმის პოლიტიკას. 53...721...IX

ბუონაროტი (Микель Анджело) მიქელანჯელო (1475-1564) – იტალიელი ფერმწერი, მოქანდაკე, არქიტექტორი და პოეტი. 423...822...XIX

ბურგერშტეინი ლ. – მეცნიერი, პედაგოგი. მან ა. ნეტოლიცკისთან ერთად გამოსცა ნაშრომი ორ ნაწილად, სახელწოდებით – „სასკოლო ჰიგიენის სახელმძღვანელო“. 157...298...XII

ბურები – აფრიკანელები, ხალხი სამხრეთ აფრიკაში, XVII საუკ. ჰოლანდიელ, ფრანგ და გერმანელ კოლონისტთა შთამომავლები. 321...536...XIV

ბურნაშევი (Бурнашов) სტეფანე დანიელის ძე (1743-1824) – რუსეთის არმიის გენერალ-მაიორი, სენატორი, კარტოგრაფი და დიპლომატი. მე-18 საუკუნის ბოლოს იყო რუსეთის მთავრობის წარმომადგენელი ერეკლე II-ის კარზე. 416...822...XIX

ბურნუფი ეჟენ – ლინგვისტი. ცნობილი ფრანგი ორიენტალისტი (1801-1852) – 204, 257...536...XIV

ბურჟუა ლეონ ვიქტორ ოგიუსტ (დაიბ. 1851- ?) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე. 89...548...XIII

ბურცანაძე – საგარეჯოელი გლეხი. 97...298...XII

ბუსსენგო ჟან ბატისტ (1802-1827) – ფრანგი ქიმიკოსი, აგროქიმიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 134, 135, 186...721...IX

ბუღდანოვ – ბაღდასაროვი არ. სტეფ. – ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 184...298...XII

ბუხულ – 214, 250...822...XIX

3 გ

▲back to top


გ

გაბაევი გ. დ. (Габаев Г. Д.) – 280...1115...XVI(1)

გაბაშვილი – 264...532...XVII

გაბაშვილი ბესარიონ ზაქარიას ძე (1750-1791) – ქართველი პოეტი და პოლიტიკური მოღვაწე. მოღვაწეობდა ჯერ ერეკლე II-ის, შემდეგ იმერეთის მეფის, სოლომონ I-ის კარზე. სხვადასხვა დროს ხელმძღვანელობდა დიპლომატიურ მისიებს ირანსა და რუსეთში. 472, 473...705...V; 461...737...XV

გაბაშვილი ბესიკ – იხ.: გაბაშვილი ბესარიონ.

გაბაშვილი (Георгიй Габаевъ, გაბაევი) გიორგი (გიგო) ივანეს ძე (1862-1936) – ქართველი ფერმწერი, საქართველოს სახალხო მხატვარი, ქართული რეალისტური მხატვრობის ერთ-ერთი დამფუძნებელი. 1886-1888 წლებში სწავლობდა პეტერბურგის სამხატვრო აკადემიაში. 153, 228...822...XIX

გაბაშვილი გრიგოლ დიმიტრის ძე (1854-?) – სამედიცინო სამსახურის პოლკოვნიკი, ექიმი, 1889 წლიდან 1900 დასაწყისამდე მსახურობდა დუშეთში. 316...822...XIX

გაბაშვილი ეკატერინე რევაზის ასული (ქალიშვილობაში თარხნიშვილი) (1851-1938) – ქართველი მწერალი და საზოგადო მოღვაწე. ქართული კრიტიკული რეალიზმის თვალსაჩინო წარმომადგენელი. 302...707...V; 468...738...XV

გაბაშვილი ნინა – აპირებდა ჟურნ. „მიმოხილვის“ გამოცემას. 182...738...XV

გაბო – 199, 217, 224, 229, 230, 245...396...XVIII; 199, 208, 236...822...XIX

გაბრიელ ეპისკოპოსი (ერისკაცობაში გერასიმე მაქსიმეს ძე ქიქოძე) (1825-1896) – დავით გარეჯის არქიმანდრიტი (1858), გორის ეპისკოპოსი (1858-1860), იმერეთის ეპისკოპოსი (1860-1896). ფსიქოლოგი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე, წერა-კითხვის საზოგადოების დამფუძნებელი და საპატიო წევრი. 600...689...VI; 499, 501, 503...687...VIII; 210, 211, 214, 218...548..XIII; 285, 286, 544, 556, 557...738...XV

გაბრიელ-ფაშა, კრესტოვიჩი – ბულგარელი საზოგადო მოღვაწე, მწერალი, (დაიბ. 1822წ.). 1884 წელს აღმ. რუმელიის გენერალ-გუბერნატორია. 1885წ. ჩამოსცილდა პოლიტიკას და კონსტანტინოპოლში დასახლდა. 570...657...VII

გაბრიელაშვილი მოსე – სოფელ დამპალოს მცხოვრები. 146...822...XIX

გაბუნია-ცაგარლისა ნატო (ნატალია) მერაბის ასული (1856-1910) – განახლებული (1879) ქართული თეატრის მსახიობი. 13, 30, 31, 35 – 247, 248, 257-260, 265, 273, 290, 291, 296, 316, 337, 474, 497, 502, 506...707...V; 37, 61, 91, 112, 115, 121, 122, 124, 220, 221, 227, 267...738...XV

გაგარინი – თავადი, თბილისის გუბერნიის გუბერნატორი. 342, 343...721...IX

გავაცცი ალექსანდრო (1809-1889) – იტალიელი მღვდელი, ლიბერალი, რომის პაპის მოწინააღმდეგე. 235...689...VI

გაკონი იარლი – ნორვეგიის მეფე 988-995 წწ. როდესაც მის ქვეყანას იომსვიკინგები დაესხნენ თავს და აშკარა გახდა, რომ ნორვეგიელები აგებდნენ, იარლმა გაკონმა თავისი უმცროსი ვაჟი შესწირა მსხვერპლად ღმერთებს და გადმოცემის მიხედვით, ომი მოიგო. 271...723...XI

გალახოვი ალექსი დიმიტრის ძე (1807-1892) – რუსი მწერალი, ლიტერატურის კრიტიკოსი. 26, 36, 44, 54...707...V

გალიე (Галлiе) ემილ (1846-1904) – ცნობილი ფრანგი ფერმწერი და კერამიკოსი, ინტერიერის დიზაინერი, მხატვრული მინათწარმოების რეფორმატორი, ხელოვნების თეორეტიკოსი. 157...822...XIX

გალი ლუდვიგ – გალიზაციის სისტემის ავტორი. 128, 181...721...IX

გალილეი გალილეო (1564-1642) – იტალიელი ფიზიკოსი, ასტრონომი, ბუნებისმეტყველი, ფილოლოგი. 79...689...VI; 222...657...VII; 173...548...XIII; 92...536...XIV

გალიმბერტი (Галимберти) ლუიჯი (1836-1896) – იტალიელი კარდინალი და პაპის დიპლომატი, წმინდა კონგრეგაციის მდივანი, ტიტულიანი არქიეპისკოპოსი. 153...822...XIX

გალიცინი (გოლიცინი) გრიგოლ სერგეის ძე – კავკასიის მთავარმართებელი. 296...548...XIII; 574 ...738...XV

გალოვინი – გოლოვინი განათლების მინისტრი. 239...738...XV

გამალეი (გამალეია) ნიკოლოზ თევდორეს ძე (1859-1949) – რუსი მიკრობიოლოგი და ეპიდემიოლოგი. 305-307...535...X

გამბა ჟაკ ფრანსუა (1763-1833) – ფრანგი მოგზაური და ვაჭარი, საფრანგეთის კონსული თბილისში 1817-18 წწ. 1824-26 წწ. პარიზში გამოაქვეყნა ნაშრომი, რომელშიც არის ეკონომიკური, ეთნოგრაფიული, ისტორიული ხასიათის ცნობები აღმოსავლეთ და დასავლეთ საქართველოსა და ჩრდილოეთ კავკასიაზე. 138...723...XI

გამბაროვი (Гамбаров) –288..532..XVII; 226...822...XIX; იხ. ღამბაროვი

გამბაროვი პ. ს. – კავკასიის სამეურნეო საზოგადოების წევრი, მეისნერის პროექტის შემსწავლელი კომისიის წევრი. 28-45...657...VII

გამბეტა ლეონ მიშელ (1838-1882) – საფრანგეთის პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე. 1870 წ. სექტემბრიდან 1871 წ. თებერვლამდე იყო „ეროვნული თავდაცვის მთავრობის“ შინაგან საქმეთა მინისტრი, 1879-1881 წლებში დეპუტატთა პალატის თავმჯდომარე, 1881-1882 წწ-ში იყო პრემიერ მინისტრი და საგარეო საქმეთა მინისტრი. 69-71, 77, 80-82, 135-137, 187, 192-194, 236, 513, 525...689...VI; 393...657...VII; 229...687...VIII; 37, 213...721...IX; 57...723...XI; 180...298...XII; 81, 82, 83, 99, 216, 217, 218, 377, 378, 400...738...XV

გამდი-ფაშა – სტამბოლის პოლიციის უფროსი 1877 წლის ბოლოსათვის. 152...689...VI

გამრეკელი იოანე (გამრეკლოვი) – მღვდელი. 601...689...VI

გამყრელიძე ვიქტორ მერაბის ძე (1866-1942) – ქართველი მსახიობი. 556, 557...707...V

განდეგილი (ერისთავი-მდივნისა დომინიკა) (1864-1929) – მწერალი და საზოგადო მოღვაწე, „ივერიის“ თანამშრომელი. 265, 266...532,534...XVII

განოია – 215...822...XIX

განჩინი (მანჩინი) პასკუალე სტანისლაო (1817-1888) – იტალიის პირველი მინისტრი. იურისტი, დიპლომატი და სახელმწიფო მოღვაწე, ტურინის, ნეაპოლის და რომის უნივერსიტეტების პროფესორი. 146, 448, 449...738...XV

გარაყანიძე კონსტანტინე ალექსანდრეს ძე – ილია ჭავჭავაძის ავჭალის მამულის მეზობელი, სოფელ ბოკოწინის მფლობელი. მსახურობდა მასთან სათავადაზნაურო ბანკში. 229, 330...822...XIX

გარაშანინი ილია (1812-1874) – სერბიის პრემიერ-მინისტრი და საგარეო საქმეთა მინისტრი 1852-1853, 1861-1867 წლებში, ავტორი საგარეო პოლიტიკის პროგრამისა, რომელიც ითვალისწინებდა იუგოსლავების განთავისუფლებას ოსმანთა ჩაგვრისაგან და მათ გაერთიანებას სერბიის მონარქიის ეგიდით. 261, 262, 421, 423...721...IX

გარაშანინი, მთავარი მინისტრი სერბიისა – გარაშანინი-მილიუტინი, სერბიის მინისტრი (დაიბ. 1843 წ.), 1880-83 წწ. შინაგან საქმეთა, 1884-1885 წწ. – საგარეო საქმეთა მინისტრი. 278-459...657...VII

გარიბალდი ჯუზეპე (1807-1882) – იტალიის განმათავისუფლებელი მოძრაობის ბელადი, სახალხო გმირი. 207...707...V; 178...689...VI; 375-377, 467...657...VII; 377, 449...738...XV

გარკორტი – (ანუ გარკური), ინგლისელი პოლიტიკური მოღვაწე (დაიბ. 1827) გლადსტონის კაბინეტში ხაზინის ლორდის (მინისტრის) თანამდებობა ეკავა. 557, 558...657...VII

გარნიე პაჟეს ლუი ანტუან (1803-1878) – ფრანგი ფინანსთა მინისტრი 1848 წლის მარტ-აპრილში. 396...722...IX

გარსოევი – თბილისის ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 361, 362, 365...722...IX

გარტინგტონი – ინგლისის პარლამენტის წევრი. 340...722...IX

გარტინგტონი – ჰარტინგტონი სპენსერ კავენდიშ (1833-?), ინგლისელი პოლიტიკური მოღვაწე. გლადსტონის პირველ მთავრობაში იყო გენერალ-ფოსტმაისტერი და ირლანდიის პირველი მდივანი. გლადსტონის მეორე მთავრობაში ეკავა სხვადასხვა თანამდებობები, მაგრამ ირლანდიის პოლიტიკის ირგვლივ უთანხმოების გამო, დაცილდა გლადსტონს და მონაწილეობა მიიღო მესამე მთავრობის დამხობაში. 557...657...VII; 33, 80, 129, 130, 131, 132, 227, 604, 605, 606, 607...687...VIII; 187...535...X

გარჩაკოვი (გორჩაკოვი) ალექსანდრე მიხეილის ძე (1798-1883) – თავადი, რუსი სახელმწიფო მოღვაწე, დიპლომატი, კანცლერი 1867 წლიდან, საგარეო საქმეთა მინისტრი 1856-1882 წლებში. 187, 207... 689...VI; 551, 552...687...VIII; 302...722...IX

გასპარიანცი – 239...396...XVIII

გატტერიასი ჯ. ა. – ფრანგი ისტორიკოსი, რომელიც სწავლობდა ამიერკავკასიის ხალხთა ისტორიას, ენასა და კულტურას. 208, 230...723...XI; 205, 206...536...XIV

გაუმატა – სპარსეთის თვითმარქვია მეფე. 1031, 1032...1115...XVI(1)

გაუჩი – გერმანიის პოლიციის კომისარი. 250-252, 258...722...IX

გაცველდტი – გრაფი. 240...687...VIII

გებჰარტი (Гебгарт) – 197...822...XIX

გეგიძე მიხეილ – ქუთაისის სათავადაზნაურო ბანკის თანამშრომელი, პროფესიით იურისტი. 551, 554, 555...689...VI

გედევანი (Гѣдеван) – 146, 151...822...XIX

გედევანიშვილი ლუარსაბ – წეროვანის მცხოვრები. 146...822...XIX

გედევანიშვილი მიხეილ (1862-1922) – ექიმი, საზოგადო მოღვაწე, ილიას თხზულებათა გამომცემელი 1914 წელს. 242, 247...532...XVII

გედევანოვი – 236...396,402...XVIII

გეზიოდი (ჰესიოდე) – VIII-VII სს. ძვ. წ. ძველი ბერძენი პოეტი. 100...707...V

გელაძე (Геладзе) – 230...822...XIX

გელდი (Адольф Гельд) ადოლფ ადამის ძე (1777-1839) – რუსეთის არმიის გენერალ-მაიორი, ნაპოლეონის ომების მონაწილე. 415...822...XIX

გენე – 231...396...XVIII

გერმანიის იმპერატორი – იხ.: ვილჰელმ I ფრიდრიხ ლუდვიგ ჰოენცოლერნი

გერსამია ი. – ლაილაშის ბლაღოჩინი. 600, 601...689...VI

გერცენი ალექსანდრ ივანეს ძე (1812-1870) – რუსი მწერალი, პუბლიცისტი, ფილოსოფოსი და პედაგოგი, რევოლუციონერი, მემარცხენე პოლიტიკოსი – 282...823...XIX

გეტე (გოეთე) იოჰან ვოლფგანგ (1749-1832) – გერმანელი მწერალი. 50, 58, 344, 345, 442, 539, 563...707...V; 379...723...XI

გეტონი ფინჩ – ინგლისის პალატის დეპუტატი. 456...722...IX

გვარამაძე – 242...823...XIX

გვარამაძე ივანე (1831-1912) – ქართველი მწერალი, ეთნოგრაფი და პუბლიცისტი. წერდა „ვინმე მესხის“ ფსევდონიმით. 600...689... 691.…...VI; 512...740...XV

გვერაცი (Гверацци) ფრანჩესკო დომენიკო (1804-1873) – იტალიელი მწერალი და პოლიტიკური მოღვაწე, 1848-1849 წლების იტალიის რევოლუციის მონაწილე, იტალიის გაერთიანებისათვის მებრძოლი. 423...823...XIX

გზირიშვილი გაბო – 208...823...XIX

გიაცინტე, დელინგერი და მისი მამა გიაცინტე – ილია დაცინვით უწოდებს ფილოსოფოსთა სახელებს სომეხ მეცნიერებს, რომლებმაც ფრანგ მოგზაურ კუტულს მცდარი ისტორიული ცნობები მიაწოდეს. 209, 210, 212, 214, 241, 255, 275...536,538...XIV

გიბინსი (Г. Гиббинсъ) ჰენრი (1865-1907) – პოპულარული ინგლისელი ისტორიკოსი. მისი წიგნი „მრეწველობა ინგლისში“ ათჯერ გამოვიდა 50 წლის განმავლობაში. 206...823...XIX

გიგა – 199...823...XIX

გიგაური დავით – მეჩუქურთმე. 359...708...V

გიგლა – 250...823...XIX

გიგნაშვილი ლაგაზი – 169...823...XIX

გიგო – 164...823...XIX

გიგო – ბანკის დარაჯი. 195...396...XVIII

გიგო – ილიას დის, ნინოს ვაჟი, აფხაზი ნიკოლოზის-ძე, ყვარლის მამულების მეთვალყურე. 159...396...XVIII

გიგო – ილიას მოურავი. 79, 159, 164, 190...396...XVIII

გიგოლა – მეცხვარე. 215...823...XIX

გივი – 184...823...XIX

გივი – სტაროსელსკი დიმიტრის-ძე, ოლღას დის ეკატერინეს (კატოს) შვილი. 95, 97, 113, 114, 117, 133...396...XVIII

გიზო (Гизо) ფრანსუა პიერ გიომ (1787-1874) – ფრანგი ისტორიკოსი, კრიტიკოსი, პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე, ლიბერალური კონსერვატიზმის იდეოლოგი. 466...823...XIX

გილზაები – ავღანეთის ტომები. 578...687...VIII

გინსბურგი (Гинзбург) ჟაკ – ცნობილი ბანკირი, რომელიც მსახურობდა რუსეთის სანიმუშო ბატალიონში, მონაწილეობდა თურქეთის წინააღმდეგ ომში და მიღებული პირი იყო პეტერბურგის უმაღლეს საზოგადოებასა და დიპლომატიურ წრეებში. 195...823...XIX

გიორგა – 164, 171, 257...823...XIX

გიორგი – 184...823...XIX

გიორგი – იგულისხმება გიორგი III, კონსტანტინე მეფის ძე, იმერეთის მეფე 1605-1639 წ.წ. 141...687...VIII

გიორგი – ილიას მეეტლე. 115...396...XVIII

გიორგი – ილიას მოურავი. 172, 194, 195...396...XVIII

გიორგი – იხ. შარვაშიძე გიორგი.

გიორგი – მუხრან-ბატონი, იხ.: მუხრანსკი გიორგი კონსტანტინეს-ძე (1821-1877).

გიორგი – საბერძნეთის მეფის შვილი. 40, 43, 44...537...XIV

გიორგი – წილკნელი დიაკვანი. 146...823...XIX

გიორგი – ჭავჭავაძე, ილიას ნათესავი. 159, 165, 178, 188, 190...396...XVIII

გიორგი ინაშვილი – 229...396...XVIII

გიორგი მეფე – ერეკლე მეფის შვილიშვილი, გიორგი მეფის ძმისწული. 321 ...738...XV

გიორგი მეფე – ქართლ-კახეთის უკანასკნელი მეფე გიორგი XII (1746-1800), ერეკლე II-ს შვილი, ძვ. ლიტ. წყაროებში ზოგჯერ გიორგი XIII-ის სახელითაც იხსენიება. 304-314, 223, 240, 241...537...XIV

გიორგი V – ბრწყინვალე – საქართველოს მეფე (1314-1346). დემეტრე II თავდადებულის ძე. 139...688...VIII

გიორგი პირველი – (1845-1913) 1863 წლიდან საბერძნეთის მეფე. 435, 442...688...VIII

გიორგი (ყრუ გიორგი) – ახალსოფლელი გლეხი. 217...532...XVII

გიორგი, წმინდა გიორგი – კაპადოკიელი, ქართველთა ყველაზე აღიარებული წმინდანი, ხალხურ ცნობიერებაში მრავალი ეპითეტით შემკული. 266...537...XIV

გიოტე (გოეთე) იოჰან ვოლფგანგ (1749-1832), – გერმანელი მწერალი და მოაზროვნე. 215, 449...537...XIV

გირგასი (Гиргас) ვლადიმერ თევდორეს ძე (1835-1887) – რუსი ენათმეცნიერი და აღმოსავლეთმცოდნე, 1865 წლიდან პეტერბურგის უნივერსიტეტის პროფესორი. 188...823...XIX

გირნი (Густав-Адольф Гирн) გუსტავ ადოლფ (1815-1890) – ფრანგი ფიზიკოსი, ჯერ ქიმიკოს-კოლორისტად, შემდეგ კი ინჟინრად მსახურობდა ქალაქ ლეგელბახის ქარხანაში. 205...823...XIX

გირსი ნიკოლოზ კარლოს ძე (1820-1895) – რუსი სახელმწიფო მოღვაწე, დიპლომატი, საგარეო საქმეთა მინისტრი. 240, 268...688...VIII; 220...722...IX

გლადსტონი (Гладстонъ) უილიამ იუარტ (1809-1898) – ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე. 1843-1845 წლებში იყო ვაჭრობის მინისტრი, 1845-1847 წლებში – კოლონიებისა, 1852-1855, 1859-1866 წლებში ფინანსთა მინისტრი, 1868-1874 წლებში კი – პრემიერ-მინისტრი. 1880-1885 წლებში კვლავ პრემიერ-მინისტრი იყო. 1882 წელს გლადსტონმა ჯარები გაგზავნა ეგვიპტის დასაპყრობად. იგი სასტიკად ახშობდა ირლანდიის ეროვნულ-განმათავისუფლებელ მოძრაობას. 1892-1894 წლებში იგი კვლავ პრემიერ-მინისტრი იყო. 1894 წლიდან საბოლოოდ ჩამოსცილდა პოლიტიკას (1868-1874). (1880-1885) 66, 68, 98-101, 129, 181, 182...689...VI; 247-251, 343-345, 422, 363, 428-431; 438, 416-477; 480, 518-519; 524, 526-530; 540-543; 556-558; 595-599...657...VII; 26, 30, 31, 33, 34, 35, 36, 37, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 85, 86, 127, 129, 130, 131, 132, 136, 137. 138, 168, 209, 211, 212, 224, 225, 227, 237, 247, 251, 252, 290, 307, 309, 395, 399, 419, 420, 421, 422, 423, 425, 577, 604, 605, 606, 608...688...VIII; 15, 81, 88, 187, 270, 272, 273, 499...535...X; 105-107, 109, 339, 340, 571, 572...723...XI; 73-75, 455-458, 536, 593, 594...722...IX; 145...298...XII; 468...823...XIX

გლავაცკი პლატონ ანტონის ძე – თბილისის გუბერნიის ექიმი. 103...724...XI

გლაზერი იულიუს (1831-1885) – ცნობილი მინისტრი და სახელმწიფო მოღვაწე. 1871-1879 წ.წ. იყო ავსტრიის იუსტიციის მინისტრი. 232...535...X

გლუკსბურგი იოანნე – დანიის მეფეთა დინასტიის (1863 წლიდან) გლუკსბურგების წარმომადგენელი. 160...689...VI

„გლუხარიჩი“ – ქართველი დრამატურგის, დავით ერისთავის (1847-1890), ფსევდონიმი. 12, 104, 113, 193...396,397...XVIII

გნეისტი – გერმანელი მეცნიერი. 67...722...IX

გობდენი – ერთ-ერთი ეშმაკის სახელი. ...757...III

გობლე რენე (1828-?) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე. 1882 წ. იყო შინაგან საქმეთა მინისტრი, 1885 წ. – სახალხო განათლების მინისტრი. 1886 წლის 11 ნოემბრიდან 1887 წლის 17 მაისამდე იყო საფრანგეთის პრემიერ-მინისტრი, 1888 წ. აპრილიდან 1889 წ. თებერვლამდე ფლოკეს კაბინეტში იყო საგარეო საქმეთა მინისტრი. 560, 583, 584...688...VIII; 33, 304-309, 330, 331, 337, 358, 465, 466...722...IX; 77, 162, 408...535...X

გობსონი (Дж. Гобсонъ) ჯონ ატკინსონ (1858-1940) – ბრიტანელი ეკონომისტი, ოქსფორდის უნივერსიტეტში კითხულობდა პოლიტეკონომიის კურსს, იყო რადიკალური ინტელექტუალების კლუბის დამაარსებელი და თავისუფალი ვაჭრობის მხარდამჭერი. 205...823...XIX

გოგებაშვილი (Гогебашвили) იაკობ (ფსევდ. სვიმონიძე იაკობ) – (1840-1912) – ქართველი პედაგოგი, საქართველოში მეცნიერული პედაგოგიკის დამფუძნებელი, მწერალი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, „დედა ენისა“ და „ბუნების კარის“ ავტორი. 475...708,714...V; 217, 311...689...VI; 425...657...VII; 219...298...XII; 191...549...XIII; 118, 167, 172, 322...532,537...XVII; 244...824...XIX

გოგია – 205...532...XVII

გოგოლი (იანოვსკი) ნიკოლოზ ვასილის ძე (1809-1859) – რუსი მწერალი. 16, 228, 231...708...V

გოგოლი ნიკოლოზ ვასილის ძე (1809-1852) – რუსი მწერალი. 350...549...XIII.

გოგჩაევი (Гогчаевь) – 174...824...XIX

გოდფრუა – ფრანგული ცირკის მეპატრონე. ძმები გოთფრუები წარმოდგენებს მართავდნენ თბილისში მეცხრამეტე საუკუნის მეორე ნახევარში. 519...689...VI

გოეთე (Гёте) იოჰან ვოლფგანგ (1749-1832) – გერმანელი მწერალი და სახელმწიფო მოღვაწე. 231, 354...532...XVII

გოლდონი (ოლდონი) კარლო (1707-1793) – იტალიელი დრამატურგი და ლიბრეტისტი. 11, 219, 346...532...XVII

გოლიცინი (Голицин) გრიგოლ (1838-1907) – ინფანტერიის გენერალი, კავკასიის მთავარმართებელი (1896-1905). 17, 118, 288, 289, 290...537...XIV; 252, 359...533...XVII

გოლმსტრემი, ვლად. – ავტორი წერილისა: «И камни возопиют!», რომელიც ილია ჭავჭავაძეს საგანგებოდ აქვს განხილული და გაკრიტიკებული ნაშრომში „სომეხთა მეცნიერნი და ქვათა ღაღადი“; იხ. ჩვ. ტომის (XIV) გვ. 246-255, 260, 261, 262, 265, 270, 274-282...537...XIV

გოლმსტრემი ვლადიმერ ალექსანდრეს ძე (1866 შემდეგ-1916) – ჟურნალისტი და პუბლიცისტი, გაზეთ „დალნევოსტოჩნიე ნოვოსტის“ რედაქტორი. 252...824...XIX

გოლუბევი (Голубев) ივანე (1841-1918) – პეტერბურგის ბანკის თანამშრომელი. 159, 320...533...XVII

გომართელი ივანე გედეონის ძე (1875-1938) – ქართველი ექიმი, მწერალი, პუბლიცისტი, კრიტიკოსი, საზოგადო და პოლიტ. მოღვაწე, „მესამე დასის“ წევრი, ჟ-ლ „მოგზაურის“ თანამშრომელი. 423-432...537...XIV

გომერი (ჰომეროსი) – იხ.: ჰომეროსი.

გონეგერი (I. I. Гонеггер) იოჰან იაკობ (1825-1896) – შვეიცარიელი ლიტერატურისა და კულტურის ისტორიკოსი, ციურიხის უნივერსიტეტის პროფესორი. 424...824...XIX

გონზაგა ჯიან ფრანჩესკო II – მანტუის ჰერცოგი. მის სახელთან არის დაკავშირებული ახალი დროის პირველი გიმნაზიის დაარსება. 213...535...X

გონიანცი (გონიევი) – ექიმი. 358, 359, 360, 364...549...XIII

გორემიკინი – სამიჯნო უწყებათა გამგებელი და მმართველი. 35, 38...549...XIII.

გორშენევი, ა. – რუსი მწერალი. 390, 391...708...V

გორჩინი – 236...396...XVIII

გოტიე – 413...535...X

გოფმეისტრინი – 105...396...XVIII

გოფრა (გოფრუა, ჰოფრა, ხოფრა, იგივე აპრისი) – ძვ. წ. 588-589 წლების ეგვიპტის XXXI დინასტიის ფარაონი. 1111...1115...XVI(1)

გოშამ – 286...536...X

გოშენი – ინგლისელი მინისტრი. 74...722...IX

გოცირიძე სვიმონ – 136...533...XVII

გრადოვსკი ალექსანდრე დიმიტრის ძე (1841-1889) – რუსი იურისტი, პუბლიცისტი, პეტერბურგის უნივერსიტეტის პროფესორი. 10, 222...722...IX

გრადოვსკი ა. – ალექსანდრე დიმიტრის ძე (1846 – ?), გამოჩენილი რუსი მეცნიერი, სახელმწიფო სამართლის პროფესორი. 162...657...VII

გრანვილი – ინგლისის საგარეო საქმეთა მინისტრი. 513...689...VI

გრანტი – ინგლისელი ექიმი. 132...722...IX

გრაფტონი – ჰერცოგი. ...688...VIII

გრაჩია – სომეხი მსახიობი ქალი, რომელიც სტამბოლიდან მოიწვია თბილისის სომხურ დასში სამუშაოდ თეატრის დირექტორმა ამატუნიმ. 516...689...VI

გრეგორია – ქალი, რომელიც იმპერატორმა ავგუსტუსმა ღმერთებს შესწირა. 271...724...XI

გრევი ალბერტ (ალბერ) (1824-1899) – ფრანგი სახელმწიფო მოღვაწე, რესპუბლიკელების მომხრე, 1876 წლიდან დეპუტატთა პალატის წევრი. 126, 135, 145...690...VI

გრევი ჟიულ (ჟულ) (1807-1891) – საფრანგეთის პრეზიდენტი 1879-1887 წლებში, ზომიერ რესპუბლიკელთა ლიდერი. 121...724...XI; 217...738...XV

გრევი ფრანსუა-პოლ-ჟიულ (1807-1891) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე, რესპუბლიკის პრეზიდენტი (1879-1887), ზომიერ რესპუბლიკელთა ლიდერი. 557, 560, 582, 583...688...VIII; 309, 359, 587, 588, 608, 610, 619...723...IX; 77...536...X; 178, 180...298..XII

გრეი, ლორდ ჩარლზ გრეი (1812-1898) – ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე, მეცნიერ-პოლიტიკოსი. მსახურობდა მეფისნაცვლად ინგლისის კოლონიებში, ავსტრალიაში, აფრიკაში, 80-იან წლებში ეჭირა მინისტრის პორტფელი. 492, 522...658...VII

გრეპპი – იტალიის ყოფილი ელჩი რუსეთში. 409...724...XI

გრიბოედოვი ალექსანდრე (1795-1829) – რუსი მწერალი, დიპლომატი, ავტორი პიესისა „ვაი ჭკუისაგან“. 129...533...XVII

გრიბში (Грибшъ) – 222...824...XIX

გრიგოლ არხიმანდრიტი – 225...396...XVIII

გრიგოლ იორამის-ძე თარხან-მოურავი – 229...396...XVIII

გრიგოლ XIII (1502-1585) – რომის პაპი. 245...298...XII

გრიგორიევი აპოლონ (1822-1864) – რუსი ლიტერატორი, კრიტიკოსი და პოეტი. 185...708...V

გრიმები ძმანი, იაკობ (1785-1863), ვილჰელმ (1786-1859), – გერმანელი ფილოლოგები, ფოლკლორისტები და ენათმეცნიერები. 179...549...XIII

გრინგმუტი – ვლადიმერ „ანდრეიჩი“, სენოს (იხ.) უფროსი ტიტერი. 136, 137, 140...396...XVIII

„გრიცკო“ – იხ.: ელისეევი გრიგოლ.

გრუდისტოვი (Грудистон) მიხეილ ნიკოლოზის ძე (1839-1914) – რუსი არქიტექტორი, სარატოვისა და მოსკოვის გუბერნიების ინჟინერი. 202...824...XIX

გრუზინსკაია-ორბელიანი ბარბარე (ვარვარა) (გარდ. 1884) – ილია ბატონიშვილის ასული, ილია ორბელიანის ქვრივი, საზოგადო მოღვაწე („ქშწ-კგ საზოგადოების“ დამფუძნებელი წევრი). 45, 50, 58, 66...535,542...XVII; 59, 142, 143, 158, 161, 271, 300...399...XVIII

გრუზინსკი – 104, 110, 123, 125 ,128, 152, 153...396...XVIII

გრუზინსკი ელენე – ზაქარია თარხნიშვილის ასული გრუზინსკაია, ბაგრატ ბატონიშვილის ვაჟის, ალექსანდრე გრუზინსკის მეუღლე. 123, 125, 128, 152, 153...396...XVIII

გრუზინსკი ირაკლი – ალექსანდრეს ძე ბაგრატიონი (გრუზინსკი), ერეკლე მეორის შვილიშვილი (1827-1882). 66, 67, 68, 104, 110, 116, 184, 304-308, 311, 313...397,401...XVIII

გრუზინსკი (Грузинский) მიხეილ – თბილისის სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის გამგეობის წევრი. 204, 344...533...XVII

გრუზინსკი მ. ა. თავადი (Грузинский М. А., князь) – 288, 289, 305, 346, 355, 373, 400...1115...XVI(1)

გრუზინსკი (ბაგრატიონ-გრუზინსკი) პეტრე (1857-1922) – თეატრალური და საზოგადო მოღვაწე, თბილისის საადგილმამულო ბანკის თანამშრომელი. 142...533...XVII

გრუშიცკი (Грушицкий) – 150...824...XIX

გუბარევი – 173...397...XVIII

გუგუშვილი ა. თ. – 136...533...XVII

გუიარი – მასპეროს მოწმობით ძველი აღმოსავლეთის ხალხთა ისტორიის მკვლევარი. 260...537...XIV

გულაშვილი ივანე – ავჭალის მცხოვრები. 200, 228...397...XVIII; 149...824...XIX

გულიშამბაროვი რუბენ – ილიას პეტერბურგელი ნაცნობი. 57, 58...533...XVII

გუმბერტი რაინერ კარლ ემანუილ იოგან მარია ფერდინანდ ევგენი (1844-1900) – იტალიის მეფე, შვილი მეფე ვიქტორ ემანუილ II-ისა (მეფობდა 1878 წლიდან მამის სიკვდილის შემდეგ). 178, 179...690...VI

გუმბოლტი (გუმბოლდტი) კარლ ვილგელმი (1767-1835) – ცნობილი გერმანელი სწავლული და პოლიტიკური მოღვაწე. 309...690...VI

გუნევიჩი ი. გ. – 470...708...V

გუნია (Гуниа) ვალერიან ლევანის ძე (1862-1938) – მწერალი, ჟურნალისტი, მსახიობი, რეჟისორი, კრიტიკოსი, თეატრალური და საზოგადო მოღვაწე, საქართველოს სახალხო არტისტი, პერიოდულ გამოცემათა (გაზ. „თეატრი“, „ცნობის ფურცელი“, ჟურნალი „ნიშადური“ და სხვ. რედაქტორ-გამომცემელი). 248...708...V; 312, 313...549...XIII; 548, 580, 581, 592...738,740...XV; 10, 178, 324...533...XVII; 170..824...XIX

გუნსბერგი ისიდორე – ცნობილი ლონდონელი მოჭადრაკე (წარმოშობით უნგრელი) 1889 წელს ნიუ-იორკის დიდ ტურნირზე აიღო III ადგილი. ჩიგორინთან ჰავანაში ფრედ ითამაშა 1890 წელს. 486...724...XI

გურამ კურაპალატი – ბაგრატიონის გვარის კაცი, იგივე გუარამ – ქართლის პირველი ერისმთავარი. მეფობის გაუქმების შემდეგ (523), VI საუკ. 70-იან წლებში ირანის წინააღმდეგ მომხდარი აჯანყების მეთაური გურგენი. 57...690...VI

გურამიანთკარელი გლეხი – 482. 537...XIV

გურამიანი – 222...397...XVIII

გურამიშვილი დავით (1705-1792) – ქართველი პოეტი. 342, 379, 334, 592, 594...708...V; 191, 192, 435, 490, 521, 528, 532...536...X; 404...824...XIX

გურამიშვილი დავით ალექსანდრეს ძე (1857-1926) – მხატვარი, კარიკატურისტი, ფოტოგრაფი. თსს ბანკის ზედამხედველი კომიტეტის წევრი, ქართული დრამატული საზოგადოების გამგეობის თავმჯდომარე, 1917 წელს საქართველოს პირველი ეროვნული ყრილობის დელეგატი. ნიკო ნიკოლაძის ცოლისძმა. 216...533...XVII; 332...824...XIX

გურამიშვილი ზაალ – საგურამოს მახლობელი სოფლების მფლობელი თავადი. 470, 481...537...XIV

გურამიშვილი ზაალ (ზალიკო) თადეოზის ძე (1851-1910) – ილია ჭავჭავაძის ცოლისძმა (ნახევარძმა ოლღა ჭავჭავაძისა). 63, 263...533,536...XVII; 88...824...XIX

გურამიშვილი (გურამოვი; Гурамов) ზურაბ – 236, 356...533...XVII

გურამიშვილი (Фадей Звхарьевичъ Гурамовъ) თადეოზ ზაქარიას ძე (1800-1875) – ქართლელი მემამულე, ქართლ-კახეთის უკანასკნელ დედოფალ მარიამ ციციშვილის დედის – ელენე გიორგის ასულ გურამიშვილის ძმიშვილი, ილია ჭავჭავაძის სიმამრი. 8...824...XIX

გურამიშვილი დავით ალექსანდრეს ძე (1857-1926) – ფერმწერი. სხვადასხვა დროს თანამშრომლობდა ჟურნალ-გაზეთებში „ფალანგა“ და „ობზორი“. 167, 168, 169...549...XIII

გურამიშვილი (Гурамишвили) ოლღა (ოლგა, ოლიკო) თადეოზის ასული (1842-1927) – ილია ჭავჭავაძის მეუღლე, საზოგადო მოღვაწე, „ქშწ-კგ საზოგადოების“ საპატიო წევრი. 1895-1906 წლებში ქართველ ქალთა საქველმოქმედო საზოგადოების თავმჯდომარე, 1895 წ. ქალთა ჭრა-კერვის სკოლის ხელმძღვანელი, ილიას სიკვდილის შემდეგ მისი მონაწილეობით გაიხსნა სკოლა საგურამოს ილიასეულ სახლში. ი. ჭავჭავაძემ მას მიუძღვნა პოემა „განდეგილი“. 467-469...537...XIV; 10, 43, 46, 54, 55, 61, 63, 69, 71, 72, 115, 140, 239, 249, 253, 263, 264, 266, 267, 323, 350... 533,542...XVII; 9, 10 11, 12, 13, 19, 20, 21, 30, 32, 43, 44, 49, 52, 57, 63, 73, 87, 88, 174, 198, 199, 205, 207, 215, 216, 217, 220, 222, 224, 254, 261, 262, 264, 274, 277, 280, 284, 285, 291, 294, 295, 304, 305, 307, 313, 315, 316...397,406...XVIII; 9, 151, 412...824...XIX

გურამიშვილი-სტაროსელსკისა (Екатерина Фадеевна) ეკატერინე თადეოზის ასული – ილია ჭავჭავაძის მეუღლის – ოლღას და. კავკასიის მეფისნაცვლის მთავარი სამმართველოს უფროსის მეუღლე. 8...824...XIX

გურამიშვილის ცოლი – 239...397...XVIII

გურასპიშვილი – 139...533...XVII

გურგენიძე – 168, 169...723...IX

გურგენიძე მიხეილ გიორგის ძე (1842-1885) – ჟურნ. „იმედის“ რედაქტორი, ხალხოსანი. 600...690...VI

გურგენოვი (Гургенов; Гургенидзе) ეგორ – 182, 183, 326...534...XVII

გურიევი (А. Гурьев) ალექსანდრ ნიკოლოზის ძე (1864-1910 შემდეგ) – რუსი ეკონომისტი, მსახურობდა ფინანსთა სამინისტროში. 205...825...XIX

გურიელი გრიგოლ დავითის ძე (1812-1892) – გენერალი, ქველმოქმედი – ქართული თეატრის მოყვარული. 1878-1880 წწ. ბათუმის ოკრუგის უფროსი. დიდი როლი ითამაშა უსახსრობის გამო ოსმალეთში დასაბრუნებლად ატრილი აჭარლების უკან დაბრუნებაში. 265...690...VI

გურიელი ლევანი დავითის ძე – კავკასიის არმიის მთავარი შტაბის მოხელე, 78, 82, 314...397,402...XVIII

გურიელი (Мамия, ფაზელი) მამია დავითის ძე (1836-1891) გურიის მთავართა შთამომავალი. პოეტი რომანტიკოსი, მთარგმნელი, სამხედრო და საზოგადო მოღვაწე, წერდა „ფაზელის“ ფსევდონიმით. 198, 279...825...XIX

გურჩინი – 211...397...XVIII

Гакке – იხ. ჰაკე.

Гейне – იხ. ჰაინე.

4 დ

▲back to top


დ

დ. გ. – კორესპონდენტი საქართველოდან. 173...739...XV.

დადიანი – ქუთაისის ბანკის ზედამხედველი კომიტეტის ყოფილი თავმჯდომარე. 587, 619...724...XI

დადიანი გრიგოლ (1814-1901) – პოეტი (ძირითადი ფსევდ. „კოლხიდელი“), გენერალ-ადიუტანტი და ინფანტერიის გენერალი ქველმოქმედი, საზოგადო მოღვაწე. 84...534...XVII

დადიშქელიანი (დადიშკილიანი) ციოყ (მიხეილ) მოსოსტრის ძე (გარდ. 1841) – სვანეთის სამთავროს ნაწილის მმართველი, ჩუბეხევის მფლობელი. დაიღუპა კავკასიის მთიელებთან ბრძოლისას. 475...825...XIX

დავიდოვი – 199...825...XIX

დავიდოვი (ნამდვილი გვარი გორელოვი) ვლადიმერ ნიკოლოზის ძე (დ. 1849 წ.) – რუსი მსახიობი. 587...738...XV

დავით ბატონიშვილი – ბაგრატიონი (1767 – 1819), გიორგი XII-ის უფროსი ძე, ქართლ-კახეთის გამგებელი 1800-1801წ.წ., მწერალი, მეცნიერი, ლექსიკოგრაფი, გენერალ-ლეიტენანტი. 308, 310-312...537...XIV

დავით კურაპალატი – 310...658...VII

დავით IV აღმაშენებელი – დავით IV (1073-1125). საქართველოს მეფე 1089-1125 წლებში. გიორგი II-ის ძე. ტახტზე ავიდა 16 წლისა. ოციოდე წელიწადში თურქ-სელჩუკებისაგან იავარქმნილი ქვეყანა უძლიერეს ცენტრალიზებულ სახელმწიფოდ აქცია. 60, 121...690...VI; 307-311...658...VII; 64, 66-68,559,561...536...X; 195, 196, 200...724...XI; 405, 407...739...XV

დავით III – ტექსტში იგულისხმება დავით აღმაშენებელი. 405, 407...739...XV

დავით ციციშვილი – 240...397...XVIII

დავით წინასწარმეტყველი – ებრაელთა ბიბლიური მეფე (მე-10 ს. ძვ. წ.), ფსალმუნების ავტორი. 342...708...V

დავითაშვილი იოსებ სიმონის ძე (1850-1887), ქართველი პოეტი. 353, 354, 358, 359...708...V

დავითაშვილი სვიმონა – იოსებ დავითაშვილის მამა. 359...708...V

დავითი – 249, 250...397...XVIII

დავითი – წილკნის მცხოვრები. 146...825...XIX

დავიწყებული მწერალი – იხ. მიქელაძე ვლადიმერ (1856-1926).

დათა – 199...825...XIX

დათეშიძე დ. ნ. – 136...534...XVII

დათია – ილიას მოურავი დათიკო. 189, 215, 216, 228, 240...397...XVIII

დათიკო – 30, 109, 275...534...XVII

დათიკო გლუხარიჩი – იხ.: „გლუხარიჩი“.

დალსკი (ნამდვილი გვარი ნეელოვი) მამონტ ვიქტორის ძე (1865-1918) – რუსი მსახიობი. 1900 წლიდან გასტროლიორობდა. რუსეთის პროვინციული ქალაქების გარდა გამოდიოდა თბილისში, ქუთაისსა და ბათუმში. 588...739...XV

დ-ანდლე, – ფრანგი სენატორი. 587...723...IX

დანიელი – დეპუტატი. 383...688...VIII

დანიელი – 248...534...XVII

დანილევიჩი ვლადიმერ პეტრეს ძე (Владиміръ Петровичъ Даниловичъ) – კიეველი ბანკირი. 235...825...XIX

დანტე (Данте) ალიგიერი (1265-1321) იტალიელი მწერალი, პოეტი, მოაზროვნე, ღვთისმეტყველი, ფილოსოფოსი, „ღვთაებრივი კომედიის“ ავტორი. 209...724...XI; 424...825...XIX

დაჟბოგი, დამბოგი – სლავურ მითოლოგიაში მზის, რუსულ-სლავურში – მზისა და ცეცხლის ღმერთი. 289...536...X

დარდაკოვი – ტარტაკოვი იოაკიმ ვიქტორის ძე (დაიბ. 1860) რუსი მომღერალი. 475...798...V

დარეჯან დედოფალი (დაახ. 1726/38-1807) – ქართლ-კახეთის დედოფალი, მეფე ერეკლე II-ის მესამე ცოლი (1750 წლიდან), კაცია I დადიანის ასული. ყოველ ღონეს ხმარობდა, რომ სამეფო ტახტზე თავისი შვილები დაემკვიდრებინა. 1803 წელს ოჯახის წევრებთან ერთად რუსეთში გადაასახლეს. იქვე გარდაიცვალა, დაკრძალულია ალექსანდრე ნეველის ტაძარში. 306...537...XIV; 321...739...XV

დარვინი (Дарвин) ჩარლზ რობერტ (1809-1882) – ინგლისელი ბუნებისმეტყველი და მოგზაური, ბუნებრივი გადარჩევის გზით ორგანიზმთა წარმოშობისა და განვითარების შესახებ მოძღვრების ავტორი (დარვინიზმი). 344, 523...708...V; 519...723...IX; 490, 491...549..XIII; 437..538...XIV; 470...825..XIX

დარია – დედოფალი, დარეჯან დედოფალი? ერეკლე მეორის თანამეცხედრე. 265... 723...IX

დარისპანა – 164...825...XIX

დარიუსი (დარი) – სპარსეთის მეფე აქემენიდების დინასტიიდან (ძვ. წ. 522-486 წწ.). 531, 536, 943, 946, 983, 984, 992...1115...XVI(1)

დარჩიანოვი, დარჩინოვი, დარჩიევი – ხეჩო დარჩიაშვილი, ილიასა და ოლღას მაჭანკალი, რომელსაც ოლღა პირველად იწუნებდა, შემდეგ კი „ტაშს უკრავდა მას“. 64, 72, 74, 75, 303, 311, 312...397,412...XVIII

დარჩილოვი – 313...397...XVIII

დასონი, – ინგლისის პარლამენტის წევრი. 438...658...VII

დე-ბაი – იხ. ბარონ დე-ბაი.

დედაბრიშვილი შიო ზაქარიას ძე (არაგვისპირელი) (1867-1926) – ქართველი მწერალი, პროფესიით ბეითალი, ექიმი-ვეტერინარი. იმჟამად ისპანდერიანცის თანაშემწე. 387, 388, 394, 399...549...XIII

დევინშირი – პრინცი, კორკის საგრაფოს მფლობელი. 304...688...VIII

დეკაზი ლუი შარლ ელი არმანი (1819-1886) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე, ჰერცოგი, 1873-1877 წწ. საგარეო საქმეთა მინისტრი. 172...690...VI

დეკანოზიშვილი – პოეტი, რომელიც ესწრებოდა ბარათაშვილის ნეშტის გადმოსვენებას. 191...549...XIII

დეკანოზიშვილი გ. – 222...534...XVII

დეკარდანასი ფრანჩესკო – ესპანელი მეცნიერი. 77...690...VI

დეკრე – პიერ-ლუი-ალბერტ (დაიბ. 1838-) – ფრანგი დიპლომატი 1886 წ. საფრანგეთის ელჩი იტალიაში. 244...689...VIII

დეკრე (საფრანგეთის პალატის წევრი?) – 46-47...538...XIV

დე-ლაველე – იხ. ლაველე ემილ.

დელანირი – საბერძნეთის მთავარი მინისტრი. 462...658...VII

დელიანისი – 554...658...VII

დელიანსი – ბერძენი სახელმწიფო მოღვაწე. 103...689...VII

დელინგერები – იხ. კომენტარი – „გიაცინტე“.

დელორიე – აღმოსავლეთის მცოდნე. 219...538...XIV

დელორიე (დიულორიე) ჟაკ პოლ ფრანსუა (1807-1881) – ფრანგი ორიენტალისტი. 1856 წელს რუსულ ენაზე ითარგმნა და თბილისში გამოიცა მისი ნაშრომი „დღევანდელი სომხები“. 155, 208, 248...724...XI

დემეტრე ცინიკი – 247...723...IX

დემოკედი – ძვ. წ. VI საუკუნის კროტონელი ექიმი, ფილოსოფოსი და პოლიტიკოსი. 870...1115...XVI(1)

დემურია მარიამ (1860-1910) – მწერალი, ჟურნალისტი, საზოგადო მოღვაწე. 220...534...XVII

დეპრე (Депре) კამილ ფილიპ – ცნობილი ფრანგი მეღვინე. ბოროდინოს ბრძოლის დროს დაიჭრა, მოსკოვში დარჩა საცხოვრებლად და გახსნა ღვინის მაღაზია. 202...825...XIX

დეპრეტისი – აგოსტინო (1813-1887), იტალიელი ბურჟუაზიულ-პოლიტიკური მოღვაწე. 1876-1887 წლებში არაერთხელ იყო სახელმწიფოს მეთაური. 83, 84, 88, 89, 206...723...IX

დეპრეტიტი – დეპრეტისი (1813-1887), ავსტრიის სახელმწიფო მოღვაწე. 1876-1887 წლებში არაერთხელ იყო სახელმწიფოს მეთაური. 105...689...VIII

დერბი – ედუარდ ჯორჯ-ჟოფრეი, ლორდი გრაფი სტენლის, ინგლისის სახელმწიფო და პოლიტიკური მოღვაწე, კონსერვატორი. 304, 606...689...VIII

დერბი ედუარდ-ჰენრი-სმიტ-სტენლი (1826-1893) – ინგლისის სახელმწიფო მოღვაწე. 1867 და 1877 წლებში ინგლისის საგარეო საქმეთა მინისტრი. 1882 წელს იყო კოლონიების მინისტრი. 339...724...XI

დერბი (ლორდი) – 140, 145, 146, 153, 154, 159, 160, 173, 182, 202, 203, 206...690...VI

დერვიშ-ფაშა იბრაგიმი (დაიბ. 1876) – თურქი გენერალი და დიპლომატი. 1876 წ. იყო სამხედრო მინისტრი, შემდეგ ბათუმის გუბერნატორი. 1882 წ. დაავალეს მოეგვარებინა დავა არაბი-ფაშასა და ხადივს შორის, მაგრამ ვერ შეძლო. 573...690...VI

დერმოტი – მთავარი ლეინსტერნისა, ირლანდიის ერთ-ერთი სამთავროსი. 499...658...VII

დერულედი – პოლ (1846-1914), ფრანგი პოეტი და პოლიტიკური მოღვაწე. 1882 წ. დერულედმა დააარსა ე. წ. „პატრიოტთა ლიგა“, სადაც მოიწვია ყველა მოქალაქე, განურჩევლად მათი პარტიული რწმენისა. იგი ეწეოდა ანტიგერმანულ პროპაგანდას. ამ მიზნით მან რუსეთში იმოგზაურა. 1889 წ. დეპუტატად აირჩიეს სენატში. ბულანჟეში დერულედი ხედავდა გერმანიასთან ომის მომავალ გმირს, რის გამოც 1900 წელს სენატმა გაძევების განაჩენი გამოუტანა. 466...658...VII; 229...689...VIII; 250...723...IX; 120...725...XI

დესტურნელ დე კონსტანი (Д’эстурнел де-Констанъ) პოლ ანრი ბენჟამენი (1852-1924) – ფრანგი დიპლომატი და საზოგადო მოღვაწე, ნობელის პრემიის ლაურეატი. 204...825...XIX

დეფო დანიელ (1660/3-1731) – ინგლისელი მწერალი. საფუძველი ჩაუყარა ინგლისურ რეალისტურ რომანს. საყოველთაო აღიარება მოუტანა რომანმა „რობინზონ კრუზო“. 541...739...XV

დიასამიძე – მარიამი, ოლღა გურამიშვილის დედინაცვალი. 191, 228...397,402,403...XVIII

დიასამიძე – ოლღას დედინაცვლის ძმა. 228...397...XVIII

დიასამიძე ნ. (Диасамидзе Н.) – 254, 331, 344...1115...XVI(1)

დიდი ეკატერინე – იხ. ეკატერინე II ალექსის ასული.

დიდი კნეინა – იხ. ველიკაია კნეინა.

დიდი კურფიუსტი, იმპერატორი პრუსიისა – ვილჰელმი. 487, 520...663...VII

დიდიმოვი (Дыдымовъ) – 150...825...XIX

დილკი – ჩარლზ უენდვორსი (დაიბ. 1843 წ.), რადიკალების მეთაური ინგლისში. იმოგზაურა დედამიწის გარშემო და საფუძვლიანად შეისწავლა ინგლისის თანადროული ვითარება და კომერციული პერსპექტივები, რასაც შესანიშნავი ნაშრომი მიუძღვნა (1880-1885 წწ. გლადსტონის კაბინეტის წევრი იყო. 345, 363...658...VII

დიმიტრა – 106, 112, 138, 145...398...XVIII

დიმიტრი – დავით აღმაშენებლის ვაჟი, დემეტრე I. 67...536...X

დიმიტრი – ეპისკოპოსი, საგალობლების გამოცემის მოგვარების საქმის კომისიის წევრი. 476...739...XV

დიმიტრი – სოფელ ინიანთკარის მცხოვრები. 145...825...XIX

დიმიტრი თავდადებული (დაახლ. 1259-1289) – საქართველოს მეფე 1271-89 წლებში, დავით VII ულუსა და გვანცა დედოფლის ვაჟი. ყაენის წინააღმდეგ მოწყობილ შეთქმულებაში ბრალდებულმა მეფემ არ ისურვა თავი გადაერჩინა და ქვეყანა განსაცდელში ჩაეგდო. შთამომავლობამ მას თავდადებული უწოდა. 512...739...XV

დიმიტრი/დიმიტრი სიმონის-ძე – იხ. სტაროსელსკი დიმიტრი.

დიმიტრი ყაზბეგი – იხ. ყაზბეგი დიმიტრი.

დიმკა – შერვაშიძე გიორგის (იხ.) ვაჟი. 210...398...XVIII

დინგელშტეტი – 254...723...IX

დინდერი – იულიუს, პოზნან-გნეზნის არქიეპისკოპოსი (1930-1890). 340...658...VII

დინუაშვილი იაკობ – სოფელ მჭადისჯვრის მცხოვრები. 147...825...XIX

დიოგენე/დიოგენი – სინოპელი (დაახ. ძვ.წ. 404-323). ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი, ყოველგვარი ცივილიზაციის წინააღმდეგი; მოითხოვდა, ადამიანი დაბრუნებოდა პირველყოფილ მდგომარეობას. პლუტარქეს ცნობით, უარუყვია ცხოვრების ჩვეულებრივი წესი და კასრში ჩასახლებულა. ბევრ სხვა უცნაურობებთან ერთად, დღისით მზისით ფარნით დადიოდა თურმე და ამბობდა: „ადამიანს ვეძებო“. 466...658...VII 228...538...XIV

დიოკლეტიანე (243-316) – რომის იმპერატორი, იბრძოდა იმპერიის განმტკიცებისათვის, დევნიდა ქრისტიანობას. ...757...III

დი რუდინი ანტონიო სტარაბა (1839-1908) – მარკიზი, იტალიის პრემიერ-მინისტრი 1891-92 და 1896-98 წ.წ. 16, 54...298...XII

დისტერვეგი ფრიდრიხ ადოლფ ვილჰელმ (1790-1866) – გერმანელი პედაგოგი – დემოკრატი, თეორეტიკოს-დიდაქტიკოსი. 109, 428, 430, 434, 444...690...VI

დიუბილერი – ფოტოგრაფი. 48, 290...398...XVIII

დიუბუა დე-მონპერე – ფრედერიკ (1798-1850), შვეიცარიელი მოგზაური, სიძველეთა მკვლევარი და გეოლოგი. 1831-34 წ.წ. იმოგზაურა ამიერკავკასიაში. მისმა ნაშრომმა შემოინახა ქართული ხუროთმოძღვრების ზოგიერთი ისეთი ძეგლის აღწერა და ჩანახატები, რომლებიც მას შემდეგ დაიღუპა, ან სახე იცვალა. (იხ. ილია ჭავჭავაძის შენიშვნაში დასახელებული მისი ნაშრომი). 194, 195...538...XIV

დიუბუა-რეიმონი (Дюбуа-Реймонъ) ემილ ჰენრიხ (1818-1896) – გერმანელი ფიზიოლოგი და ფილოსოფოსი. პეტერბურგის აკადემიის წევრი. 184...825...XIX

დიუვერნუა კლემანი (1836-1879) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე და ჟურნალისტი, 1869 წ. ვაჭრობისა და მიწათმოქმედების მინისტრი. 179...298...XII

დიუკლერი. – 151...690...VI

დიუკრო ოგიუსტ ალექსანდრ (1817-1882) – ფრანგი გენერალი. 126...690...VI

დიუმა – ჟან ბატისტ ანდრე (1800-1884), ფრანგი ქიმიკოსი. 188...723...IX

დიუპანლუ ფელიქს ანტუან ფილიპ (1802-1878) – ფრანგი პრელიტი (უმაღლესი სასულიერო პირი), შემდეგ ეპისკოპოსი, ლიტერატურისა და საეკლესიო პოლიტიკის მოღვაწე. 77...690...VI

დიურანი – მკერავი. 28...739...XV

დიუფორი ჟიულ-არმან-სტანისლავი (1798-1881) – ფრანგი პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე, ტიერის მთავრობაში ეკავა იუსტიციის მინისტრის პოსტი, 1877 წლიდან მეთაურობდა მთავრობას. 72, 145, 151, 158, 174...690...VI; 178...298...XII

დობეცკი (Добецкий) ევსტათი ევსტათის ძე (1856-1919) – რუსი იურისტი, სამოქალაქო მრჩეველი. რუსეთის იმპერიის სახელმწიფო საბჭოს წევრი 1906-1909 წლებში. მან რევიზირება ჩაუტარა თბილისის საადგილმამულო ბანკს. 44...825...XIX

დობეცკი ევსტაფი ევსტაფის ძე (Добецкий Евстафий Евстафьевич) – რუსეთის ფინანსთა სამინისტორს რევიზორი. 171...1115...XVI(1)

დობროლიუბოვი ნიკოლოზ ალექსანდრეს ძე (1836-1861), რუსი კრიტიკოსი, რევოლუციონერ-დემოკრატი. 444, 516...708...V

დობჟანსკი (Добржанский) – ივანე მარტინის ძე, პოლკოვნიკი. 255...1115...XVI(1)

დობღანსკი – 65...398...XVIII

დოდაევი (დოდაშვილი) სოლომონ (1805-1836) – ფილოსოფოსი, პედაგოგი, ჟურნალისტი, პოლიტიკური მოღვაწე. 418...739...XV

დოდე (Доде) ალფონს (1840-1897) ფრანგი მწერალი და პუბლიცისტი. 174...825...XIX

დომალდი – ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ხორვატი ფეოდალი XIII ს.-ის პირველ მეოთხედში, შვედეთის მეფე დაახლ. 1210-21 წლებში. მის შესახებ ინფორმაცია მოიპოვება თხზულებაში „საგა იგლინგებზე“. 271...725...XI

დომინიკა – იხ. განდეგილი (ერისთავი-მდივნისა დომინიკა).

დონ-კარლოსი, (1788-1855), ესპანეთის ტახტის მემკვიდრე-პრეტენდენტი, რომელმაც ძმის – ფერდინანდ VII-ის გარდაცვალების შემდეგ სცადა ტახტის ხელში ჩაგდება. მაგრამ რეგენტმა – დედოფალმა ქრისტინემ იგი მოჯანყედ გამოაცხადა, რის შემდეგაც დონ-კარლოსმა სისხლისმღვრელი ძმათა ომი გააჩაღა. 1845 წელს უარი სთქვა ტახტის მემკვიდრის უფლებებზე. 385...659...VII; 106...689...VIII

დონაძე ილარიონი – სასულიერო პირი. 137...534...XVII

დონდუკოვ-კორსაკოვი – დონდუკოვი ალექსანდრე მიხეილის ძე (1820-1893) – სამხედრო და პოლიტიკური მოღვაწე. 1882-93 წწ-ში კავკასიის სამოქალაქო ნაწილის მთავარმართებელი და კავკასიის მთავარმმართებელი და კავკასიის სამხედრო ოლქის ჯარების სარდალი. ატარებდა რეაქციულ კოლონიურ პოლიტიკას. 498, 500-502, 529... 691...VI; 98...658...VII; 40...690,692...VIII; 442...536...X; 288, 289, 385...739...XV;

დორიდესი (Доридесъ) შარლ (1830-1889) – ფრანგი ჟურნალისტი, რომელიც 1860 წლიდან რომში ცხოვრობდა და იტალიელებმა ბრალი დასდეს საფრანგეთის ჯაშუშობაში. 153...825...XIX

დოროშენკო – 575...723...IX

დოსითეოსი – იერუსალიმის პატრიარქი (1669-1709). 546... 690...VIII

დოსტოევსკი – თეოდორე (1821-1886), დიდი კლასიკოსი რუსი მწერალი. 210...398...XVIII

დრაგომანოვი მიხეილ პეტრეს ძე (1841-1895), უკრაინელი ბურჟუზიული ლიბერალი, პუბლიცისტი. 199...549...XIII

დრეიფუსი – ალფრედ (1859-1935), არტილერიის კაპიტანი, საფრანგეთის გენშტაბის ოფიცერი, რომელსაც ბრალი დასდეს სახელმწიფო ღალატში. დანაშაული არ დაუმტკიცდა და გაათავისუფლეს. დრეიფუსმა გააპროტესტა განაჩენი და მოითხოვა ღირსების აღდგენა. მოწინავე საზოგადოებრიობა დადგა დრეიფუსის მხარეზე. განსაკუთრებით მძაფრად გაილაშქრა ემილ ზოლამ (იხ.). 41, 82...538...XIV

დრენტელნი (Дрентельн) ნიკოლოზ სერგეის ძე (1855-1919) – ფიზიკისა და ქიმიის სპეციალისტი, არაერთი მეთოდური სახელმძღვანელოს ავტორი, პედაგოგიურ მოღვაწეობას ეწეოდა პეტერბურგის საერობო და სხვა სკოლებში. 204...826...XIX

დრეპერი ჯონ უილიამი (1811-1882) – ინგლისელი მეცნიერი, ფიზიკოსი, ქიმიკოსი, ისტორიკოსი და ფიზიოლოგი. მისი ნაშრომი „ევროპის გონებრივი განვითარების ისტორია“ რუსეთში ოთხჯერ გამოიცა. 142-144. 725...XI

დუბლიე – 205...659...VII

დუბროვინი – 136...398...XVIII

დუბროვსკი (Дубровскიй Н.) ნიკოლოზ ალექსანდრეს ძე (1821-1874) – არქივარიუსი და არქეოლოგი, ისტორიული, ბიბლიოგრაფიული და არქეოლოგიური ნარკვევების ავტორი. 196...826...XIX

დუდაური – 179, 180...398...XVIII

დუვალიე – დეპუტატი. ...690...VIII

დუკელსკი – 104...398...XVIII

დუკმასოვი – 101...536...X

დუ-მენი – საფრანგეთის პარლამენტის მონარქისტი დეპუტატი. 116...689...VII

დუპუი (დიუპუი) შარლ ალექსანდრ (დაიბ. 1851-) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე. 87...549...XIII

5 ე

▲back to top


ე

ებერდინი – ლორდი ებერდინი, ჯორჯ Hამილტონ (1884-1860), ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე. 596...659...VII

ებერსი გეორგ (1837-1898) – გერმანელი მწერალი, არქეოლოგი და აღმოსავლეთმცოდნე. 845...1115...XVI(1)

ებულ-ჰასან-მირზა – ხორასნის ულემი 369...690...VIII

ეგუნოვი – 101, 103...536...X

ედესელი, მათეოს – მეთორმეტე საუკუნის სომეხი ისტორიკოსი. 225...539...XIV

ედინბურგის ჰერცოგი – 373, 381...690...VIII

ედისონი – ტომას ალვა (1847-1931), ამერიკელი გამომგონებელი, ელექტრონისა და ტელეფონის მეფე. 437...539...XIV

ედუარდ III – ინგლისის მეფე. 84...690...VIII

ედხემ ფაშა – 127...691...VI

ევანგულა – სახალხო მომღერალი და მუსიკოსი. 474...708...V

ევანგულოვი – თბილისის ქალაქის საბჭოს თავ-რე 1890-იან წლებში. 400...549...XIII; 37...539...XIV

ევგენია – ნაპოლეონ III მეუღლე. 108...690...VIII

ევდოშვილი (ნამდვილი გვარი ხოსიტაშვილი) იროდიონ ისაკის ძე (1873-1916) – ქართველი მწერალი, კრიტიკული რეალიზმის წარმომადგენელი, „მესამე დასის“ წევრი. 524, 601-607...739...XV

ევსევი – მაღალ ყოვლად უსამღვდლოესი, საქართველოს ეგზარქოსი (1858 1 მარტი-დან – 1877 წ. 8 დეკემბრამდე). ქართველების მოძულე, რეაქციონერი. 272...691...VI

ევტუშევსკი ვასილი ანდრიას ძე (Евтушевский Василий Андрианович) (1836-1888) – პედაგოგი, მათემატიკოსი, ავტორი წიგნებისა: „არითმეტიკის მეთოდიკა“ და „არითმეტიკული ამოცანების კრებული“. 113...1115...XVI(1)

ეზოვი, გ. ა., ახალი მეცნიერი სომხებისა – ი. ჭავჭავაძე მიმოიხილავს გ. ა. ეზოვის ნაშრომს: «Сношение Петра Великого с армянским народом», რომელშიც ავტორი სუბიექტურად აფასებს ვახტანგ მეფის პოზიციას სომეხი ხალხისა და მათი პრობლემებისადმი იმ რთულ პოლიტიკურ ვითარებაში. 225-229, 231, 235-237, 238-244, 273, 274, 281...539...XIV

ეზოპე/ეზოპი (ესოპე) – ძვ. წ. VI საუკუნის ბერძენი მწერალი, იგავარაკების ჟანრის ფუძემდებელი. 165...708...V; 179...549...XIII; 850, 902..1115..XVI(1)

ეიჰგოფი ფრედერიკ გუსტავ (1799-1875) – ფრანგი ფილოლოგი, პარიზის, სორბონისა და ლიონის უნივერსიტეტების პროფესორი. 155...725...XI

ეკალაძე გოგილა შიოს ძე (Гогила Шиоев Экаладзе) – 7...826...XIX

ეკატერინე – პოეტ ვახტანგ ორბელიანის მეუღლე. 564...708...V

ეკატერინე დიდი – ეკატერინე II, ალექსის ასული (1729-1796), რუსეთის იმპერატორი 1762 წლიდან. 1783 წელს დადო მფარველობითი ტრაქტატი ქართლ-კახეთის მეფე ერეკლესთან. 237=239...539...XIV

ეკატერინე თადეოზის-ას – იგივე კატო, ოლღას უფროსი და, დიმიტრი სტაროსელსკის (იხ.) მეუღლე. 76, 78, 81, 83-87, 89, 91, 93-99, 102, 103, 104, 107-112, 114, 117, 118, 120, 122, 123, 124, 126, 128, 129, 130, 132, 134-138, 140, 144, 146, 150, 152, 153, 161, 191, 192, 194, 195, 201, 202, 203, 206, 227, 229, 236, 244, 254, 314...398...XVIII

ეკატერინე ივანოვნა – იხ. ფორაქიშვილი ეკატერინე. 212...534...XVII

ეკატერინე II ალექსის ასული – დიდი ეკატერინე (1729-1796), რუსეთის იმპერატორი 1762 წლიდან. 19...708...V; 425...725...XI

ეკატერინე II (Екатерина II-ая) (1729-1796) – რუსეთის იმპერატორ პეტრე III-ის მეუღლე, წარმოშობით სოფია ფრედერიკა ავგუსტა ფონ ანჰალტ-ცერბსტი, რუსეთის იმპერიას მართავდა 1762 წლიდან გარდაცვალებამდე. 463...826...XIX

ელენე – 229...826...XIX

ელენე გრუზინსკაია – იხ. გრუზინსკი ელენე.

ელენე, ელენა – 38, 55, 61, 63, 65...398...XVIII

ელენე კონსტატინოვნა – ელენე კონსტანტინეს-ას ჯინოვი. 202...398...XVIII

ელენე ორბელიანი – ილიასა და ოლღას ქორწინების თანამგრძნობი. 36, 37, 55, 61, 62...398...XVIII

ელენე პავლოვნა – 105...398...XVIII

ელენე ჩოლოყაშვილი – (ელენე ჩოლოყაევა) იხ. ჩოლოყაშვილი ელენე.

ელიაზარი – სოფელ გაიბოტენის მცხოვრები. 144...826...XIX

ელიაშვილი ესტატე – დეკანოზი. 574...740...XV

ელიაშვილი ივანე (1864-1932) – ექიმი, მწერალი, მემუარისტი, საზოგადო მოღვაწე. 172...534...XVII

ელიმირზოვი – ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 214, 215...740...XV

ელიოზიშვილი (ელიოზოვი) გედევან – წილკნელი მღვდელი. 146...826...XIX

ელიოზოვი – კავკასიის სამეურნეო საზოგადოების წევრი. 26; 37-46...659...VII

ელიოზოვისა კეკელა – წილკნელი აზნაური. 145...826...XIX

ელისაბედ გრიგოლის-ას საგინოვი – იხ. ჭავჭავაძე-საგინაშვილი ელისაბედ (ლიზა)

ელისაბედი, ინგლისის დედოფალი – (1533 – 1603), ჰენრიხ VIII-ს ასული, 1558 წელს ავიდა სამეფო ტახტზე და მაშინვე დაუპირისპირდა კათოლიკურ ეკლესიას და პარლამენტს. მის სახელს დაუკავშირდა ინგლისში ანგლიკანურ-რეფორმატული ეკლესიის დაფუძნება. 500, 503...659...VII

ელისეევი გრიგოლ ზაქარიას ძე (1821-1891), – რუსი ჟურნალისტი, პუბლიცისტი. 507, 508, 510, 511, 512...708...V

ელიოტი – ლონდონის ყრუ-მუნჯთა სასწავლებლის უფროსი. 489...725...XI

ელლიოტი – ინგლისის ელჩი ავსტრიაში. 204...691...VI

ელპე – 379...539...XIV

ემელიანოვი (Эмильяновъ) – 157...826...XIX

ემინი – იოსებ (1726-1809), XVIIIს. 60-იანი წლების სომეხთა განმათავისუფლებელი მოძრაობის მოღვაწე, ერეკლე II-ს თანადგომის მოსურნე ამ მოძრაობაში. „ქვათა ღაღადში“ ილია კრიტიკულად განიხილავს მის ნაშრომს: B «История Моисея Хоренского», 1858წ., გვ. 340-344, არაობიექტური ცნობებისათვის (იხ. ჩვ. ტომის გვ. 189 და შემდეგ.). 189...539...XIV

ემინი ნიკიტა (1815-1890) – სომეხი მეცნიერი-არმენოლოგი, მოსკოვის ლაზარევის აღმოსავლურ ენათა ინსტიტუტის პროფესორი. 10, 134, 304...534...XVII

ენგელგარდტი (М. А. Энгельгардт) მიხეილ ალექსანდრეს ძე (1861-1915) – რუსი მწერალი, ლიტერატურის კრიტიკოსი, პუბლიცისტი და სოციოლოგი. 415...826...XIX

ენგელსი (Энгельс) ფრიდრიხ (1820-1895) – გერმანელი პოლიტიკოსი, ფილოსოფოსი, მეწარმე და სამხედრო ისტორიკოსი, მარქსიზმის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 465, 470, 471...826...XIX

ეპიკურე – (ძვ. წ. 341-270), ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი, მატერიალისტი, ანტიკური ატომისტური მოძღვრების გამგრძელებელი. 461...740...XV

ერასტე ჩოლოყაშვილი – 170...399...XVIII

ერბერტი – საფრანგეთის ელჩი გერმანიაში. 1886 წ. ...690...VIII

ერდი – ინგლისის პალატის დეპუტატი. 457...723...IX

ერეკლე მეორე II/ ერეკლე მეფე (1720-1798), – თეიმურაზ II-ის ძე, მეტსახელად „პატარა კახი“. 1744 წლიდან კახეთის, ხოლო 1762 წლიდან ქართლ-კახეთის მეფე. მისი მეფობის ხანაში ქართლ-კახეთის სამეფომ მნიშვნელოვან წარმატებებს მიაღწია სახელმწიფოებრივი მართვის სისტემის, ეკონომიკური და კულტურული ცხოვრების აღორძინების საქმეში. XVIII ს-ის 80-იანი წლებიდან საბოლოოდ დაუკავშირა თავისი სამეფო რუსეთს – 1883 წელს გაფორმდა გეორგიევსკის ტრაქტატი ქართლ-კახეთის სამეფოს რუსეთის მფარველობის ქვეშ შესვლის შესახებ. 643, 562, 565, 566, 569...708...V; 265, 283...723...IX; 100...550...XIII; 17-19, 33-35, 72-76, 222, 236 – 241, 72, 304-306...539,550...XIV; 299, 300, 321, 322, 323, 560...740,742...XV

ერვიე (Эрвье) – 244...399...XVIII; 182...826...XIX

ერვიე (Эрвьие) – ცნობილი თერძი XIXს. 80-იანი წლების თბილისში. 182...1115...XVI(1)

ერისთავი (Эристов) – 92...399...XVIII; 154, 231...826...XIX

ერისთავი ალექსანდრე (სანდრო) (1839-1899) – თბილისის სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის თანადირექტორი. 50, 56, 80...534...XVII

ერისთავი გიორგი დავითის ძე (1813-1864), ქართველი დრამატურგი, პოეტი, თეატრალური მოღვაწე, ქართული თეატრის პირველი ხელმძღვანელი (1850), ჟურნალისტი, პირველი ქართული სალიტ. ჟურნ. „ცისკრის“ დამაარსებელი და რედაქტორი (1852-1853). 78, 153, 414, 490, 491, 496, 545, 546. 568...708...V; 46, 47, 209...740...XV; 84...534...XVII

ერისთავი გიორგი ევსევის ძე (1769-1863) – რუსეთის არმიის ინფანტერიის გენერალი, სენატორი, კავკასიის ომების მონაწილე. 474...826...XIX

ერისთავი გ. ი. გიორგი იესეს ძე (1760-1863), ცნობილი გენერალი, სენატორი. 566...709...V

ერისთავი გიორგი რამანის ძე. – 122, 217...691...VI

ერისთავი გიორგი რევაზის (რომანის, რომანოზის) ძე (1812-1891) – კავალერიის გენერალი, საზოგადო მოღვაწე, ქველმოქმედი, კავკასიის ხაზის კაზაკთა ჯარის ატამანი (1852), რის გამოც მეტსახელი „ტამანი“ სიკვდილამდე შერჩა, ქუთაისის გენერალ-გუბერნატორი (1858-1861). ...709...V; 30...534...XVII

ერისთავი დ. – დავით გიორგის ძე (1847-1890), ქართველი მწერალი, დრამატურგი და ჟურნალისტი, გაზეთ „კავკაზის“ რედაქტორი (1882-1884), საზოგადო მოღვაწე, ავტორი ფრანგი დრამატურგის სარდუ ვიქტორიენის (1831-1901) პიესიდან „ფლანდრია“ გადმოკეთებული პიესის „სამშობლო“. 204, 205, 495, 517, 545...709...V; 217...691...VI; 521, 522...724...IX; 209, 362, 585...740...XV; 31, 33, 260...534...XVII; 155...826...XIX

ერისთავი ზაქარია – 568...709...V

ერისთავი ზაქარია – ოძისის მკვიდრი თავადი. შემდგომში დუშეთის მაზრის თავად-აზნაურთა წინამძღოლი. 238, 239, 240, 241...550...XIII

ერისთავი ზაქარია გიორგის ძე (1844-1912) – გიორგი რევაზის ძე ერისთავის (ატამანის) ვაჟი, რომელმაც ქართველ თავადაზნაურობას სამეურნეო სკოლის მოსაწყობად მამული შესწირა. 713, 714...826...XIX

ერისთავი თ. რ. დ. რაფიელ დავითის ძე (1824-1901), მწერალი, ეთნოგრაფი, ლექსიკოლოგი, საზოგადო მოღვაწე. 28, 29, 33 – 45, 144...659...VII

ერისთავი ი. ე. თავადი (Эристов И. Е. князь) – 281...1115...XVI(1)

ერისთავი ნიკოლოზ (კოლა) (Кола Эристов) რევაზის ძე (1850-1915) – ნიკოლოზ ბარათაშვილის დის ეკატერინესა და რევაზ შალვას ძე ერისთავის ვაჟი, გრიგოლ ორბელიანის დისშვილის შვილი. 152, 172, 173...826...XIX

ერისთავი რაფიელ – 311...691...VI

ერისთავი (Эристави) რაფიელ დავითის ძე (1824-1901) – მწერალი, ეთნოგრაფი, ლექსიკოგრაფი, ჟურნალისტი, თეატრალური და საზოგადო მოღვაწე. დიდი წვლილი მიუძღვის „ქშწ-კ საზოგადოების“ დაარსებაში. 21, 55, 81, 282, 291, 545-547...709...V; 164,165..550...XIII; 70, 73, 362, 585...740...XV; 85, 92, 100, 115, 135, 172, 219, 220, 259, 346, 347...535...XVII

ერისთავი რევაზ შალვას ძე (1828-1899) – პოლკოვნიკი, მწერალი, პოეტი, მთარგმნელი, გორის მაზრის უფროსი, თანამშრომლობდა ჟურნალ „ცისკართან“; მის მიერ შესრულებული ივ. კოზლოვის „შეშლილის“ თარგმანის ილიასეულმა კრიტიკამ დასაბამი მისცა „მამებისა“ და „შვილების“ ცნობილ ბრძოლას. 11, 16, 21, 23-30, 36, 39, 49-54, 56, 57, 71, 75...709...V; 24...535...XVII

ერისთავი, შანშე – იესეს ძე (1788-1831), პოდპოლკოვნიკი, ცხოვრობდა გორში, ცოლად ჰყავდა ელენე, ივანე ორბელიანის ასული (მ.ბერძ.); პავლე პირველის მანიფესტის მიხედვით მთავარმართებლის მიერ ჯილდოზე წარდგენილი ერთ-ერთი წარჩინებულთაგანი. 242...540...XIV

ერიცოვი, სომხის მეცნიერი – ილია ჭავჭავაძე „ქვათა ღაღადში“ კრიტიკულ კონტექსტში ახსენებს მის ნაშრომს, დაბეჭდილს ყოველთვიურ ისტორიულ-არქეოლოგიურ-ეთნოგრაფიულ ჟურნალში «Кавказская Старина», რომელიც თბილისში გამოდიოდა ერიცოვისავე რედაქტორობით 1872 წლიდან. 189...540...XIV

ერმენა – 228...826...XIX

ერმოლოვი ალექსანდრე პეტრეს ძე (1777-1861) – რუსი სამხედრო და საზოგადო მოღვაწე, გენერალი, 1812 წლის რუსეთ-საფრანგეთის ომის მონაწილე. 1816-1827 წლებში ცალკე ქართული (შემდეგში კავკასიის) კორპუსის მეთაური, მთავარსარდალი კავკასიაში. 32...299...XII

ერმოლოვი ა. ს. – რუსეთის სახელმწიფო ქონებათა სამინისტროს თანამშრომელი, 98-100...724...IX; 102...536...X

ერმოლოვი ალექსეი სერგეის ძე – სახელმწიფო ქონებათა და მიწათმოქმედების მინისტრი. 39..550...XIII.

ეროპკინი – 101, 103...536...X

ესაძე სიმონ (1868-1927) – ისტორიკოსი, არქეოგრაფი, კინომოღვაწე. 253, 359...535...XVII

ესპინალი (Эспиналь) – 416...826...XIX

ესხილე (ესქილე) (დაახლ. 525-456 წწ. ძვ. წ. ა.) – ძველი ბერძენი დრამატურგი, ტრაგიკოსი. 100...709...V

ეფრემოვი – რუსი ჯარისკაცი. 33...299...XII

ექვთიმე, არქიმანდრიტი – (? – 1804), მეფე გიორგი XII-ს მოძღვარი, გვარად მჭედლიშვილი (მაქს. ბერძ.). პავლე I-ს მანიფესტით უმაღლეს ჯილდოზე წარდგენილ ქართველ წარჩინებულთა შორის მოიხსენიება. 242...540...XIV

ექვსშაურაშვილი აბრამა – წეროვანის მცხოვრები. 146...826...XIX

ექვსშაურაშვილი დათია – წეროვანის მცხოვრები. 146...826...XIX

ეღიაზაროვი ლევ. გერ. – ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 184...299...XII

ეღიკოვი (Степанъ Арютиновъ Эгиковъ) სტეფანე არუთინის ძე – 5...826...XIX

ეშვორტის ქალი – 103...691...VI

ეშლი (У. Дж. Эшли) უილიამ ჯეიმს (1860-1927) – ბრიტანელი ეკონომისტი, პროფესორი, მწერალი, ისტორიული სკოლის მიმდევარი. 506...827...XIX

ეჩეგარაი – ი-ეისაგირე ხოსე (1832-1916), ესპანელი დრამატურგი, ნობელის პრემიის ლაურეატი 1904 წ. 402, 404... 536...X

6 ვ

▲back to top


ვ

ვაგნერი Вагнеръ – 141...827...XIX

ვაგნერი ვილჰელმ რიჰარდ (1813-1883) – გერმანელი კომპოზიტორი, დირიჟორი, თეატრალური მოღვაწე. მისი ოპერებიდან XIX საუკუნის თბილისში დაიდგა „ტანჰოიზერი“ (1886) და „ლოენგრინი“ (1890). 576...740...XV

ვადდინგტონი ვილიამ გენრი (1826-1894) – ფრანგი არქეოლოგი და სახელმწიფო მოღვაწე. 1877 წლიდან საგარეო საქმეთა მინისტრი, 1878 წ. ივნისში ბერლინის კონგრესზე ესწრებოდა, როგორც საფრანგეთის წარმომადგენელი. 227, 228, 230, 231... 691...VI

ვაველბერგი (Вавельберг) – თბილისის სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის აგენტი პეტერბურგში. 157, 158, 310, 318, 319...535...XVII

ვაველბერგი (Вавельбергъ) იპოლიტ ჰენრიკის ძე (1843-1901) – პოლონელი მეწარმე, ბანკირი და საზოგადო მოღვაწე. 1864 წლიდან იყო მისი მამის მიერ დაარსებული ვავალბერგების ბანკირთა სახლის თანამფლობელი. კომპანიას მის მიერ 1869 წელს დაარსებული ფილიალი ჰქონდა სანკტ პეტერბურგში. იყო რუსეთის ერთ-ერთი ყველაზე მსხვილი ბანკირი. 9...827...XIX

ვალდდინგტონი – ვილიამ ჰენრი (1826-1894) ფრანგი სახელმწიფო მოღვაწე. საფრანგეთის ელჩი ინგლისში. ...690...VIII

ვალდეკ რუსსო – იხ.: რუსსო.

ვალდემარი – დანიის პრინცი. 160...691...VI

ვალდერზეე ალფრედ (1832-1904) – გრაფი, 1870 წ. სამხედრო ატაშე და 1871 წლიდან პირველი გერმანელი ელჩი საფრანგეთში, 1888 წლიდან გერმანიის გენერალური შტაბის უფროსი. დიდი გავლენა ჰქონდა იმპერატორ ვილჰელმ II-ზე, მოწინააღმდეგე იყო რუსეთთან და საფრანგეთთან პრევენციული ომისა. დაუპირისპირდა ბისმარკს და 1891 წელს გადააყენეს. 94...725...XI

ვალთაზარიანცი ფილ. იაკ. – ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 184...299 XII

ვალიკო – იხ.: გუნია ვალერიან.

ვალინგტონი (1831-1897) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე. 180...299...XII

ვალტერ სკოტი – იხ.: სკოტი

ვან დენ ბერგი (Ванденбергъ) ლუდვიგ ვილჰელმ ქრისტიან (1845-1927) – ჰოლანდიელი აღმოსავლეთმცოდნე, რომელსაც არაერთი გამოკვლევა აქვს დაწერილი მუსლიმთა კანონებზე. 188...827...XIX

ვანი თულაშვილი – იხ.: თულაშვილი ვანო.

ვანიძე ლაზარე. – 596...691...VI

ვანკა – 215, 237...827...XIX

ვანო ორბელიანი – 142, 143, 161...399...XVIII

ვანუა – იხ.: ხეჩატუროვი ივანე.

ვანუტელი (Ванутели) სერაფინო (1834-1915) – იტალიელი კარდინალი, ტიტულირებული არქიეპისკოპოსი, 1880-1887 წლებში იყო ნუნცია ავსტრო-უნგრეთში. 153...827...XIX

ვაჟა-ფშაველა (1861-1915) – მწერალი, პუბლიცისტი, ფოლკლორისტი, ეთნოგრაფი. 100,101,103...550...XIII; 164, 240...535...XVII

ვარანცოვები – ი. ჭავჭავაძე აზოგადებს რუს მაღალმოხელეთა გვარებს რუსეთის მმართველობის დროს საქართველოში. ...540...XIV.

ვარანცოვი – იხ.: ვორონცოვი მ. ს.

ვარდან დიდი – ვარდან ბარძბერდეცი, ანუ ვარდან აღმოსავლელი (გარდ. 1271წ.), XIII ს–ის სომეხი სწავლული, ბერი, ავტორი თხზულებისა „მსოფლიოს ისტორია“ (უძველესი დროიდან 1267წ-მდე); თხზულებაში აღწერილია ამიერკავკასიის და მონღოლ დამპყრობთა ისტორია, მასში საყურადღებო ცნობებია საქართველოს შესახებ. 67...536...X; 225...540...XIV

ვარვარა თამამშევა – 29, 271...399...XVIII

ვარვარა ილინიშნა – იხ.: გრუზინსკაია-ორბელიანი ბარბარე (ვარვარა). ვართანიანი (Вартанян). 178, 324...535...XVII

ვართანიანცი – ექიმი. 312, 313, 317, 370, 371..550...XIII.

ვართანოვა (Вартанова) – 226...827...XIX

ვართანოვი, – ხმოსანი. 400..550...XIII.

ვარინკა – 207, 208, 210, 213...399...XVIII

ვარლამოვი კონსტანტინე ალექსანდრეს ძე (?) (1849-1915) – რუსი მსახიობი. კომპოზიტორ ა. ვარლამოვის შვილი. გამოდიოდა დრამაში, კომედიაში, ვოდევილში, ოპერეტაში. 587...740...XV

ვარშავსკისა ბ. ა. – 136...535...XVII

„ვარცინის განდეგილი“ – იგულისხმება ბისმარკი – 491...690...VIII

ვარძიგულოვი – 130...399...XVIII

ვასილ თუმანოვი – ვასილ თუმანიშვილი, 82...399...XVIII

ვასილიევა ვ. – რუსი მსახიობი. 588...740...XV

ვასილისი – ვასილი II (958-1025), ბიზანტიის იმპერატორი 976 წ. თავისი და ანა გაათხოვა კიევის თავად ვლადიმირზე. 290...537...X

ვასო – იხ.: აბაშიძე ვასო.

ვასო, ვასილ მაჩაბელი – იხ.: მაჩაბელი ვასილი.

ვაჩნაძე ვლადიმერ დავითის ძე – რუსეთის არმიის პოლკოვნიკი. ცოლად ჰყავდა ელენე მაჩაბელი და აქტიურად ერეოდა თბილისის საადგილნანულო ბანკის საქმეებში. 317...827...XIX

ვაჩნაძე ი. გ. – სათავადაზნაურო სკოლის დამაარსებელი კომისიის მესვეური, თავმჯდომარე. 539...659...VII

ვაჩნაძე (სოსიკო ვაჩნაძე, Сосико Вачнадзе) იოსებ რევაზის ძე – ილია ჭავჭავაძის ნათესავის – ეკატერინე (სალომე) დიმიტრის ასულ ჭავჭავაძის შვილი, რომელსაც 1860 წელს მიუძღვნა ლექსი „ქართველ სტუდენტების სიმღერა“. 229, 232...827...XIX

ვაჩნაძე ლევან – 108-111...537...X

ვაჩნაძე რევაზ (Вачнадзе Реваз) – 350-352, 360, 428, 429...1116...XVI(1)

ვაჩნაძე რევაზ იოსების ძე (?-1886) – სიღნაღის თავადაზნაურობის წინამძღოლი, ციხეების სამზრუნველოს სიღნაღის განყოფილების დირექტორი, საგლეხო რეფორმის განსაკუთრებული მხარდაჭერისთვის 1866 წელს დაჯილდოვდა წმინდა სტანისლავის მეორე ხარისხის ორდენით. 172, 173...827...XIX

ვაჩნაძე რევაზ ქაიხოსროს ძე. – 240..550...XIII.

ვახვახიშვილი ა. (Вахвахов А.) – 350, 361...1116...XVI(1)

ვახვახიშვილი გივი – 166, 322...535...XVII

ვახვახიშვილი (ვახვახოვი) რევაზ (1826-1893) – თელავის მაზრის თავადაზნაურობის წინამძღოლი; ყვარელში ილიასთან საზიარო ვენახი ჰქონდა. 164, 165, 323, 326...535...XVII

ვახო – 211, 277...535...XVII

ვახტანგ ბატონიშვილი – ბაგრატიონი, ერეკლე II-სა და დარეჯან დედოფლის ძე; ოჯახთან ერთად გადაასახლეს პეტერბურგში, დაკრძალულია ალექსანდრე ნეველის ტაძარში. 313...540...XIV

ვახტანგ გორგასალი (ვახტანგ I გორგასალი) (440-502) – ქართლის მეფე 452-502 წწ. აწარმოებდა განმათავისუფლებელ ომებს სპარსეთის წინააღმდეგ. 195...726...XI

ვახტანგ გურამოვი – ვახტანგ გურამიშვილი, 1864 წ. ქუთაისის გუბერნიის სამმართველოს მრჩეველი. 82...399...XVIII

ვახტანგ VI – ვახტანგ მეფე (царь Вахтанг) – ვახტანგ სჯულმდებელი, (1675-1737), ქართლის გამგებელი 1703-1714წ.წ., მეფე 1716-1724წ.წ.; მთარგმნელი, ისტორიკოსი და მკვლევარი, გიორგი XI-ის ძმის – ლევანის ძე; იბრძოდა ქვეყანაში წესრიგის აღდგენისა და ცენტრალიზებული ხელისუფლების შექმნისათვის, ეროვნული ზნე-ჩვეულებების აღდგენისა და სამეურნეო-ეკონომიკური თუ კულტურული აღორძინებისათვის; შექმნილი პოლიტიკური ვითარების გამო 1724 წ. თავისი ამალით იძულებული იყო რუსეთში წასულიყო. ცნობილი პოეტი და განმანათლებელი. შექმნა კანონთა კრებული (1705-1708) – ვახტანგ VI-ს სამართლის წიგნი. საკანონმდებლო მოღვაწეობისათვის სჯულმდებელი უწოდეს. 1709 წელს დააარსა სტამბა და მის მიერ შექმნილ სტამბაში დაიბეჭდა პირველად „ვეფხისტყაოსანი“ ვახტანგისავე „თარგმანებითურთ“ (განმარტებებით). 342, 405...709...V; 163...726...XI; 30...299...XII; 230-235...541...XIV; 20...1116...XVI(1); 437, 539, 541...827...XIX

ვახტანგ მეფე, გორგასლანი – ვახტანგ I გორგასალი, ქართლის მეფე (Vს-ის 40-იანი წ.წ. – 502წ.), პოლიტიკური მოღვაწე და სარდალი. 60-იან წლებში დაიწყო შეუპოვარი ბრძოლა ირანელებისაგან ქართლის გათავისუფლებისა და ცენტრალიზებული სახელმწიფოს შექმნისათვის; მოახდინა ეკლესიის რეორგანიზაცია, დააწესა კათალიკოსობა. ფართოდ გაშალა საქალაქო მშენებლობა, ააშენა და გაამაგრა ციხეები. სიკვდილამდე შეუპოვრად იბრძოდა ქვეყნის თავისუფლებისათვის. 282...540...XIV

ვახუშტი ბატონიშვილი (ბაგრატიონი) (1696-1757) – ისტორიკოსი, ცნობილი გეოგრაფი, რომლის თხზულება – „აღწერა სამეფოსა საქართველოსა“ წარმოგვიდგენს საქართველოს ისტორიას უძველესი დროიდან XVIII ს. პირველ ნახევრამდე. კარტოგრაფი, ქართლის მეფის ვახტანგ VI-ის შვილი. 82...709...V; 275, 307 – 308...659...VII; 237, 238, 245...726...XI; 30...299..XII; 147...535...XVII

ვებერი (Вебер) გეორგ (1808-1888) – გერმანელი ისტორიკოსი, პედაგოგი, ფილოლოგი, მრავალი წიგნისა და სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი. 171, 173, 182, 186, 250, 285, 297, 298...726...XI; 157, 237...827...XIX

ვეელსარი (ვიფისარა, ბალთაზარი) – ბაბილონის მეფე, რომლის დროსაც სპარსელებმა აიღეს ბაბილონი. 1012-1014, 1040...1116...XVI(1)

ვეზირიშვილი (ვეზიროვი) დიმიტრი (1825-1898) – ოსიაურელი მემამულე, გენერალი, ნიკოლოზ ბარათაშვილის დის, ბარბარეს, მეუღლე. 266...535...XVII

ვეზიროვი – ვეზირიშვილი დიმიტრი. 81...399...XVIII

ვეზიროვი სვიმონ – მეცნიერი, რომელიც დაინტერესებული იყო მევენახეობის შესწავლით და აქვეყნებდა სტატიებს ამ თემაზე. 74-76...726...XI

ვეიდებაუმი – 33...541...XIV

ვეკი ვიტორიო (Векки Виторiо) – 153...827...XIX

ვეკი ლიონელო (Векки Лiонелло) – 153...827...XIX

ველიკაია კნეინა – ელისაბედ ქსავეროს-ას ვორონცოვა, კავკასიის მეფისნაცვლის მიხეილ ნიკოლოზის-ძის ვორონცოვის მეუღლე. 93, 105, 110, 111, 114...398,399...XVIII

ველიკი კნიაზ – კავკასიის მეფისნაცვლის მ. ნ. ვორონცოვი (1862-1881). 76, 79, 171, 190, 207, 235...399...XVIII

ველინგტონი (Веллингтон) არტურ უელსლი (1769-1852) – ბრიტანელი მხედართმთავარი და სახელმწიფო მოღვაწე, ნაპოლეონის ბრძოლების მონაწილე, ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრი 1834 წელს. 203...827...XIX

ველინგტონი – ართურ უელსლი (1769-1852), ჰერცოგი, ინგლისელი მხედართმთავარი, სახელმწიფო მოღვაწე, დიპლომატი, ფელდმარშალი, 1828-1830 წლებში იყო ინგლისის პრემიერ-მინისტრი. 396...724...IX

ველიჩკო ვასილი ლევის ძე (1860-1903) – პოეტი, პუბლიცისტი, მთარგმნელი. რედაქტორი გაზეთებისა „კავკაზ“ (1897-დან), „რუსსკი ვესტნიკ“ (1901-დან). 350...550...XIII; 268, 392...828...XIX

„ველფნი“ – გერმანელ თავადთა საგვარეულო, რომელმაც დიდი როლი შეასრულა გერმანიის ისტორიაში. საგვარეულო VIII-IX საუკუნეში იღებს სათავეს, შემდგომში ერთ-ერთი შტოს მემკვიდრენი ინგლისის ტახტის მფლობელები გახდნენ – ჰანოვერები. 396...659...VII

ვერდი ჯუზეპე (1813-1901) – იტალიელი კომპოზიტორი. საოპერო ხელოვნების რეფორმატორი. 576...740...XV

ვერეშჩაგინი – ნიკოლოზ ვასილის ძე (1839-?), რძისა და ყველის მრეწველობის სპეციალისტი რუსეთში. 250...537...X

ვერმიშევი – სომეხი მეცნიერი, ავტორი წიგნისა – Материалы для истории грузино-армянских отношений; Ответ на книжку кн. И. Г. Чавчавадзе «Армианские ученые и вопиющие камни». რომელიც 1904 წელს დაიბეჭდა სანკტ-პეტერბურგში და რომელშიც ავტორი კრიტიკულად მიმოიხილავს ილიას „ქვათა ღაღადს“. 517...541...XIV

ვერმიშოვი – 43, 44...690...VIII

ვერმორელი – 55...537...X

ვერნერი (Жоржъ Велерсъ) მიხეილ ანტონის ძე (1858-1891) – მწერალი, ეთნოგრაფი, სამოგზაურო გზამკვლევების ავტორი, გამომცემელი. 228...828...XIX

ვერსპასიანი – ვერსპასიანე ტიტუს ფლავიუს (2-79), რომის იმპერატორი 69 წლიდან, ფლავიუსების დინასტიის დამაარსებელი. 246...724...IX

ვერჯერიო-პიეტრო პაოლო (1350-1444), – ფლორენციის, ბოლონიისა და პადუის უნივერსიტეტების პროფესორი. 218-221, 224...537...X

ვესსელი ნიკოლოზ ქრისტიანის ძე (დაბ. 1834-) – რუსი პედაგოგი. 428, 437...691...VI

ვესტინი – ფოტოგრაფი 48, 290...399...XVIII

„ვეტერანი“ – გაზ. „ნოვოე ობეზრენიეს“ კორესპონდენტი. 45...299...XII

ვეჯიო – მატეო (1406-1458), აღორძინების ხანის იტალიელი პოეტი ლომბარდიიდან. 218-221, 223-224...537...X

ვიგები – ინგლისის პოლიტიკური პარტია, რომელმაც შემდგომ ლიბერალთა პარტია წარმოშვა, ხოლო 1886 წელს ამ პარტიას გამოეყვნენ უნიონისტები. 261-264, 430...522...VII; 31, 32, 249...690...VIII

ვიკტორიო ემმანუელი, ვიკტორ ემმანუილ II (1820-1878) – პიემონტას მეფე (სარდინიის სამეფოდან). 1849-1861 წწ. 1861 წლიდან გაერთიანებული იტალიის პირველი მეფე, მონარქიული ბანაკის ერთ-ერთი ხელმძღვანელი. 97, 178, 179...691...VI

ვილიამსი – ინგლისელი გენერალი, 1854-1855 წლებში ეხმარებოდა ოსმალებს ყარსის გამაგრებაში. 138...691...VI

ვილმენი აბელ-ფრანსუა (1790-1870) – ფრანგი მწერალი და სახელმწიფო მოღვაწე, ლიტერატურათმცოდნე და ლიტერატურის კრიტიკოსი. 575...828...XIX

ვილსონი, – საფრანგეთის პრეზიდენტის გრევის სიძე, 587, 588, 608, 610...724...IX

ვილჰელმ II – ჰოენცოლერნი/ვილჰელმი/ვილჰელმი იმპერატორი (1859-1941), გერმანიის იმპერატორი და პრუსიის მეფე 1888-1918 წ.წ., ვილჰელმ I შვილიშვილი, გერმანიის აგრესიული იუნკრულ-ბურჟუაზიული იმპერიალიზმის წარმომადგენელი. 256, 270, 272, 280, 282, 311, 367, 496, 506, 507...537...X; 55, 354, 357-359, 363-365, 390, 391, 393-396, 441, 445, 459, 460, 477, 478, 482, 485, 509, 551-555, 557, 562, 564...726...XI; 45...299...XII; 29,31,136...550...XIII; 133...541...XIV

ვილჰელმ I ფრიდრიხ ლუდვიგ ჰოენცოლერნი/ვილჰელმი (1797-1888) – პრუსიის მეფე 1861 წლიდან და გერმანიის იმპერატორი 1871 წლიდან. 1871 წ. 18 იანვარს ვერსალში თავი იმპერატორად გამოაცხადა. ხელისუფლების დროს ორივე სახელმწიფოს ფაქტიურად ო. ბისმარკი განაგებდა. 89...691...VI; 487, 520...660...VII; 109, 208, 482, 539...687,691...VIII; 96, 200, 207, 208, 215, 431, 609...724...IX; 280, 281, 365, 491, 507, 510...537...X; 556...726...XI

ვინაო – ვინუა ჟოზეფ (1800-1880) ფრანგი გენერალი. ...758...III

ვინდჰორსტი – ლუდვიგი (1812 – 1891), გერმანიის პოლიტიკური მოღვაწე, იურიდიულმა განათლებამ მას გზა გაუხსნა სახელმწიფოებრივ ასპარეზზე. 60-იან წლებში ბისმარკთან მოლაპარაკების შემდეგ ჩრდ. გერმანიის რაიხსტაგის წევრია და პრუსიის პალატის დეპუტატი. 70-იანი წლებიდან უკვე ბისმარკის ოპოზიციას მეთაურობდა და დიდი გავლენითაც სარგებლობდა. 1871 წლიდან კათოლიკური პარტიის ხელმძღვანელი. 289-292; 341, 342, 396...660...VII; 95, 96...724...IX; 557...727...XI

ვინეკენი (Винекенъ) გეორგ (1834-1881) – ავსტრიული წარმომავლობის ბარონი, ბანკირი, ცხოვრობდა პეტერბურგში და იყო ავსტრიის გენერალური კონსული. 500, 501, 503...828...XIX

„ვინმე მესხი“ – იხ.: გვარამაძე ივანე.

ვირგილი ვირგილიუსი, პუბლიუს მარონ (ძვ. წ. 70-19), – რომაელი პოეტი, 342...709...V

ვირენიუსი (Вирениус) ალექსანდრე სამუელის ძე (1832-1910) – რუსი ჰიგიენისტი, სასკოლო ჰიგიენის ფუძემდებელი...299...XII

ვირტი, მაქს – (1822-1900) გერმანელი ეკონომისტი, ისტორიკოსი, გერმ. ეკონ. სკოლის – მანჩესტერელების ერთ-ერთი გამოჩენილი წარმომადგენელი. 491-492...660...VII

ვირხოვი რუდოლფ (Вирхов) (1821-1891) – გერმანელი ანთროპოლოგი და პოლიტიკური მოღვაწე. პათოლოგიური ანატომიის ფუძემდებელი, უდიდესი დამსახურება მიუძღვის მედიცინის, ფიზიოლოგიისა და პათანატომიის განვითარებაში. არის მრავალი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი. ანთროპოლოგიურმა დაკვირვებებმა იგი მიიყვანა საინტერესო დასკვნებამდე არქეოლოგიის სფეროში. 1879 წელს მონაწილეობდა შლიმანის მიერ წარმოებულ გათხრებში. 1888 წელს მასთან ერთად იკვლევდა ეგვიპტისა და სხვა ქვეყნების მეფეთა მუმიებს და ადარებდა მათსავე გამოსახულებებს. 397...660...VII; 243, 273...726...XI

ვიტგენშტეინი – 104, 105, 106...399...XVIII

ვიტე (Витте) იული თევდორეს ძე – (1814-1868) 1847-1857 წლებში კავკასიის მეფისნაცვლის სამეურნეო განყოფილების უფროსი, 1857 წლიდან გარდაცვალებამდე კი სახელმწიფო ქონებათა დეპარტამენტის უფროსი და კავკასიის მეფისნაცვლის საბჭოს წევრი. 198...828...XIX

ვიტოლდი – ავ სულთაგან გამოწვეული კოშმარებისაგან მხსნელი წმინდანი. შელოცვა მისი სახელის ხსენებით ხდებოდა. ...758...III

ვიტტე (ვიტე) სერგეი იულის ძე (1849-1915) – რუსი სახელმწიფო მოღვაწე, 1892 წლიდან ჯერ გზათა, შემდეგ ფინანსთა მინისტრი. 251..550...XIII.

ვიქტორია (1819-1901) – დიდი ბრიტანეთის (ინგლისის) დედოფალი 1837 წლიდან. 169, 173, 181...691...VI; 602...691...VIII

ვიქტორია (Викторიя) – 222...828...XIX

ვიქტორია – ფრიდრიხ III ქალიშვილი. 171, 172...537...X

ვიქტორია-ფრიდრიხი – ვიქტორია-ადელაიდა-მარია ლუიზა (1840-1901), იგივე ფრიდრიხი, სახელი, რომელიც ქვრივობაში მიიღო გერმანიის იმპერატორ ფრიდრიხ III მეუღლემ, დიდი ბრიტანეთის დედოფლის ვიქტორიას ქალიშვილმა. 159...537...X

ვიშნეგრადსკი ივან ალექსეის ძე (1832-1895) – რუსი მეცნიერი, მექანიკოსი, სახელმწიფო მოღვაწე, ავტომატური რეგულირების თეორიის ფუძემდებელი, 1887-1892 წლებში იყო რუსეთის იმპერიის ფინანსთა მინისტრი. 690...828...XIX

ვლადიკინი – გ. თუმანიშვილის მიერ დამოწმებული ერთ-ერთი კორესპონდენტი «Новое Обозрение»-დან. 32...541...XIV

ვლადიმერ ალექსანდრეს ძე – (1847-?), იმპერატორ ალექსანდრე II-ის მესამე ვაჟიშვილი. ინფანტერიის გენერალი, გენერალ-ადიუტანტი, სახელმწიფო საბჭოს წევრი, სენატორი, სამხატვრო აკადემიის პრეზიდენტი, გვარდიელთა და პეტერბურგის სამხედრო ოლქის მთავარსარდალი. 262...537...X

ვლადიმირ I – (?- 1015), ნოვგოროდის თავადი 969 წლიდან, კიევისა 980 წ-დან. 1886-1888 წ.წ. სახელმწიფო რელიგიად შემოიღო ქრისტიანობა. 288-290...537...X

ვოდოვოზოვი (Водовозов) ვასილი ვასილის ძე (1864-1933) – რუსი პუბლიცისტი, იურისტი და ეკონომისტი. 206...828...XIX

ვოზნესენსკი (Вознесенский) – 198...828...XIX

ვოიეკოვი (ვოეიკოვი ალექსანდრე ივანეს ძე) (1842-1916) – რუსი კლიმატოლოგი და გეოგრაფი, მრავალი წიგნისა და სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი. რუსეთის საიმპერატორო გეოგრაფიული საზოგადოების მეტეოროლოგიური კომისიის თავმჯდომარე 1883 წლიდან. 138...727...XI

ვოლბრიუკი (Вольбрюкъ) – 197...828...XIX

ვოლდემარი – პრინცი. 543...691...VIII

ვოლკოვი – მოსკოვის ბანკის მმართველის მოვალეობის შემსრულებელი. 44, 45...535...XVII

ვოლკოვი ლ. ნ. – (Волков Л. Н.) – 110...1116...XVI(1)

ვოლოსი – 289...537...X

ვოლტერი ფრანსუა მარი არუე (1694-1778), – ფრანგი მწერალი, დრამატურგი, ფილოსოფოსი, განმანათლებელი, ისტორიკოსი, საფრანგეთის აკადემიის წევრი. 208...709...V; ...660...VII; 436...537...X; 24...299...XII; 267, 427...828...XIX

ვოლფი დრუმონდ – 118...724...IX

ვორმსი – ფრანგი ექიმი. 182...299...XII

ვორონცოვი მიხეილ სიმონის ძე (1782-1856) – სამხედრო და პოლიტიკური მოღვაწე. 1844-1854 წლებში კავკასიის მეფისნაცვალი და რუსეთის ჯარების მთავარსარდალი კავკასიაში. 500...692...VI; 209, 210, 288, 289...740...XV

ვორხოვი რუდოლფ (1821-1902) – გერმანელი ექიმი ანთროპოლოგი, ე. წ. ცელურიული პათოლოგიური სწავლების შემომღები, პროგრესული პარტიის ფუძემდებელი, ოპოზიციაში ედგა ბისმარკს. 484, 487...692...VI

ვოსკანოვი (Воскановъ) – 136...828...XIX

ვოსკრესენსკი – სემინარიის მასწავლებელი, რუსული გალობის მცოდნე. 574...741...XV

ვოსტორგოვი – დეკანოზი. 574...741...XV

ვოტიე (Вотье) მორის ავგუსტ იუჯინ (1860-1931) – ბელგიელი იურისტი, სამართალმცოდნე და პოლიტიკოსი, ლიბერალური პარტიის წევრი. 206...828...XIX

„ვრაცები“ – ასე მოიხსენიებდნენ ქართველებს თავის ენაზე სომხები. 178...541...XIV

7 ზ

▲back to top


ზ

ზაალიშვილი იოსებ ყარამანის ძე (Иосифъ Карамановичъ Зааловъ) – 202...828…XIX

ზაალოვი (Заалов) – მიწისმზომელი. 183, 325...536...XVII

ზაგურსკი – ლევან პეტრეს-ძე, ისტორიის და გეოგრაფიის მასწავლებელი, ოფიცერი, ილიას ახლო ნაცნობი. 309...399...XVIII

ზაგურსკი ლეონარდ (1827-1891) – რუსი ისტორიკოსი, ლინგვისტი, ეთნოგრაფი, პედაგოგი, ილია ჭავჭავაძის ისტორიის მასწავლებელი თბილისის გიმნაზიაში. 205...536...XVII

ზაგურსკი (Загурскიй) ლეონიდ ნიკოლოზის ძე (1847-1912) – იურისტი, ხარკოვის უნივერსიტეტის პროფესორი რომაულ სამართალში. 157...828...XIX

ზადინოვი – 202...399...XVIII

ზაიცევი (Зайцевъ) ბართლომე ალექსანდრეს ძე (1842-1882) – ლიტერატურის კრიტიკოსი, პუბლიცისტი. 238...828...XIX

ზაიცევი ბართლომე ალექსანდრეს ძე (Зайцев) (1842-1881) – წერდა კრიტიკულ წერილებს ბუნებისმეტყველების, ისტორიისა და ლიტერატურის შესახებ. რუსულად თარგმნა შლოსერის, ლასალის, ციმერმანისა და სხვათა თხზულებები. მან ახალ წყაროებზე დაყრდნობით დაწერა კომპილაციური ნაშრომები: „აღმოსავლეთის უძველესი ისტორია“ (1879) და „დასავლეთის უძველესი ისტორია“ (1882). 178, 306...727...XI

ზალიკა – 171...828...XIX

ზალიკა – ილიას მებაღე. 90, 92...399...XVIII

ზალიკო – იხ.: გურამიშვილი ზაალ (ზალიკო).

ზალიკო, ზალიკა – ზაალ ჭავჭავაძე, ილიას ნათესავი, იმერეთის გუბერნიის საგანგებო საქმეთა მოხელე. 115, 185, 249...399...XVIII

ზალცმანი ხრისტიან გოტგილფ (1744-1811) – გერმანელი პედაგოგი. 9...692...VI

ზანარდელი – ძანარდელი ჯუზეპე (დაიბ. 1829 წ.) იტალიელი სახელმწიფო მოღვაწე, იტალიის თავისუფლებისათვის მებრძოლი, გარიბალდის თანამებრძოლი, ეკავა მინისტრის თანამდებობა 70-80-იან წლებში. 1901 წელს მინისტრთა კაბინეტის თავ-რე. 467...660...VII

ზაპოლსკი – სასოფლო მართველობის კომისიის თავმჯდომარე. 342...691...VIII

ზასულიჩი ვერა ივანეს ასული (1851-1919) – ხალხოსანი და სოციალ-დემოკრატი. 1878 წელს თავს დაესხა პეტერბურგის ქალაქის თავს. სასამართლომ იგი გაამართლა. 1880 წავიდა ემიგრაციაში. 1903 წელს მიემხრო მენშევიკებს. 526...692...VI

ზაქარა – მეველე. 146, 183, 210...829...XIX

ზაქარია ანდრონიკაშვილი – 120...399...XVIII

ზაქარია ატამანი – გიორგი რომანოზის-ძე ერისთავის („ატამანის“) შვილი. 113...399...XVIII

ზაქარო – 252...399...XVIII

ზახარინი გრიგოლ ანტონის ძე (1829-1897) – რუსი ექიმი თერაპევტი. 355...550...XIII

ზახაროვა ელენე – დიმიტრი სტაროსელსკის ახლობელი. 48...536...XVII

ზახაროვი – 123, 126, 129, 136, 153...399...XVIII

ზახაროვი – ალექსანდრეს სახელობის სამკლასიანი სკოლის დირექტორი, 1872 წლიდან კი, როდესაც ეს სკოლა თბილისის სამასწავლებლო (საოსტატო) ინსტიტუტად გადაკეთდა, იყო ამ ინსტიტუტის დირექტორი. მას სასწავლო გეგმაში არ შეჰქონდა ქართული ენა. 247, 250, 488...692...VI

ზახაროვი კონსტანტინე – მედიცინის დოქტორი, ელ. ზახაროვას შვილი. 48...536...XVII

ზედაზნელი, იოანე – სირიელი საეკლესიო მოღვაწე, ზედაზნის მონასტრის დამაარსებელი; საქართველოში მოვიდა ანტიოქიიდან VI ს-ის შუა წლებში, თან მოიყვანა მრავალი მოწაფე და გაგზავნა ისინი ქართლისა და კახეთის მხარეში ქრისტიანობის გასავრცელებლად და განსამტკიცებლად, ეკლესია-მონასტრების დასაარსებლად. 114, 266...541,543...XIV

ზეზემანი (Зеземан) – 309...727...XI

ზეიდლიცი – კავკასიის სასტატისტიკო კომიტეტის მთავარი რედაქტორი. 30...538...X

ზელინსკი – ექიმი. 52, 53...692...VI

ზელინსკი – რუსი მწერალი, 636, 637...724...IX

ზენგერი – სახალხო განათლების მინისტრი. 532...741...XV.

ზეცერი – ავეჯის ხელოსანი. 28...741...XV

ზიალოვი (Зиялов, Зиалов) – 247...1116...XVI(1); 178...829...XIX

ზინგერი – 237...709...V

ზისერმანი (Зиссерман) კარლ (1839-1888) – თბილისის გუბერნიის სამმართველოს მრჩეველი (1875-1876), სტავროპოლისა (1876-1887) და თბილისის (1887-1888) გუბერნატორი, ისტორიკოს არნოლდ ზისერმანის (1824-1897) ძმა. 71...536...XVII

ზლატოვრაცკი (1845-1911) – რუსი ხალხოსანი მწერალი. 440...741...XV

ზოილი – დავით ივანეს ძე კეზელის ფსევდონიმი. 27-37, 39-41, 308-313...727...XI

ზოლა – ემილ (1840 – 1902), ფრანგი მწერალი, „ნატურალიზმის“ წარმომადგენლად მიიჩნევდა თავს. განსაკუთრებით გახმაურდა მისი ბრძოლა დრეიფუსის (იხ.) დასაცავად და ღირსების აღსადგენად. 41, 82...541...XIV

ზომბარტი (В. Зомбарт) ვერნერ (1863-1941) – გერმანელი ეკონომისტი, სოციოლოგი და ისტორიკოსი. გერმანული სოციოლოგიის კლასიკოსი. 207...829...XIX

ზოპირი (ზოფირი) – სპარსელი დიდებული, რომლის მეშვეობითაც შესძლო დარიუსმა ალყაშემორტყმული ბაბილონის აღება. 884, 902, 924, 953, 973, 983, 984, 1050...1116...XVI(1)

ზოროასტრი (ზარატუშტრა) (ძვ.წ. 628-551 წწ.) – წინასწარმეტყველი, ძველი სპარსული რელიგიის რეფორმატორი. 233...727...XI

ზოროვაველი (ზორობაბელი) – იუდეველთა წინამძღოლი, რომლის დროსაც ებრაელთა პირველი ნაკადი დაბრუნდა ისრაელში ბაბილონის ტყვეობიდან. 853...1116...XVI(1)

ზუბალაანი – ივანე იაგორის ძე ზუბალაშვილის ოჯახი (ილია მათთან ცხოვრობდა დუშეთში სამსახურის დროს). 43...536...XVII; 109, 114, 116, 119, 121...400...XVIII

ზუბალაშვილი (ზუბალოვი) ზაქარია (1810-1877) – ექიმი (დუშეთი, ახალციხე...), საზოგადო მოღვაწე; დიდი წვლილი მიუძღვის ქოლერის ეპიდემიის წინააღმდეგ ბრძოლაში – 164...536...XVII; 225...400...XVIII

ზუბალოვი ნ. დ. – თბილისის ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 280...724...IX; 82, 84, 85... 299...XII; 214, 215...741...XV

ზუმბერიძე – ილია ჭავჭავაძის ფსევდონიმი. 24...536...XVII

ზურაბ სიმონიჩი – 102...400...XVIII

ზურაბა – 90, 199, 230, 241...400...XVIII; 159, 163...829...XIX

ზურიაშვილი დანიელ – საღმრთო წერილის კარგად მკითხველი მოძღვარი. 484...709...V

8 თ

▲back to top


თ

თაბალი – გვიანდელი ხეთური პოლიტიკური გაერთიანება მცირე აზიაში, ძვ.წ. I ათასწლეულში. ძვ. აღმოს. წყაროების მიხედვით, მდებარეობდა დიდი კაპადოკიის ტერიტორიაზე. მისი მოსახლეობის ეთნიური წარმომავლობის შესახებ აზრთა სხვადასხვაობა არსებობდა. ჯერ კიდევ იოსებ ფლავიუსმა სცადა ეს სახელი ქართულ სამყაროსთან დაეკავშირებინა. ფლავიუსისეული თეორია გვიანდელი ხანის ავტორებმაც გაიზიარეს. XIXს-ში ევროპულ და ქართულ ისტორიოგრაფიაში ფართოდ გავრცელდა თვალსაზრისი თაბალის მოსახლეობის ქართული წარმომავლობის შესახებ. 265...542...XIV

თადეოზ – იხ.: გურამიშვილი თადეოზ. 9, 321...400...XVIII

თადიაშვილი – ხევსურეთის მცხოვრები. 145...829...XIX

„თავხედი“ – იხ.: ფურცელაძე ანტონ.

თათევოსიანცი არ. მათეს ძე – ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 184...300...XII

თათევოსიანცი იაკ. ივ. – ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 184...300...XII

თათულოვი შაქრო – 276, 279...724...IX

თალესი – მილეტელი (ძვ. წ. 624-547), ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი, ანტიკური ევროპული ფილოსოფიისა და მეცნიერების მამამთავარი. 269...542...XIV

თალიშხანი – 153...400...XVIII

თამამშევი არ. ალ. – ქალაქის რჩევის ხმოსანი. 403...741...XV

თამამშევი – მესაკუთრე ქარვასლისა, რომელიც მდებარეობდა ერევნის (ამჟამად თავისუფლების) მოედანზე. მასში მოწყობილი იყო თეატრი. ქარვასლა დაიწვა 1874 წელს. 251, 271...400...XVIII

თამამშევი მ. ი. (Тамамшев М. И.), (1852-1908 წ.წ.) – ტფილისის საქალაქო სათათბიროს საფინანსო კომისიის თავმჯდომარე, თბილისის კომერციული ბანკის მმართველი, თანამშრომლობდა სხვადასხვა პერიოდულ გამოცემებში: გაზეთებში «Новое Обозрение», «Кавказские вести», «Вестник знания» და «Закавказье» – 136, 137, 139, 457...1116...XVI(1)

თამამშოვი – გაბრიელ, თბილისელი ვაჭარი. 379, 380, 396, 522...538...X

თამამშოვი – ხმოსანი. 400..550...XIII.

თამამშოვი მ. ი. – 283...724...IX

თამარ დედოფალი – იხ.: თამარ მეფე.

თამარ (Тамар, თამარი) მეფე (დაახლ. 1160-1213) – ერთიანი საქართველოს მეფე 1184-1213 წწ. 95, 338, 491...709...V; 59, 60, 121, 538...692...VI; ...660...VII; ...691...VIII; 137, 199, 200, 201...727...XI; 208...741...XV; 276, 475...829...XIX

თამარა – დავითის-ას ჭავჭავაძე, ირაკლი ბაგრატიონის მეუღლე, ილიას ოჯახის მეგობარი, 233, 238...400...XVIII

თამარა – კილდიშევის მეუღლე, იხ. კილდიშევები.

თამარი, თამრო – ეკატერინე და დიმიტრი სტაროსელსკების ქალიშვილი, 76, 78, 95, 97...400...XVIII

თამაროვი – მსახიობი 336...709...V

თარაშვილი (Тараевъ) – 136...829...XIX

თარგამოსი (თორგომი) – ბიბლიური ნოეს შვილის, იაფეტის შვილიშვილი, კავკასიის ხალხთა ეთნარქი. 254...728...XI

თარხანიანცი – მთავრობის საქალაქო მკურნალი. 362..550...XIII.

თარხან-მოურავი / (Тархан-Моуравов) – 307, 337...1116...XVI(1)

თარხან-მოურავი (Лука Евст. Тарханов) ლუარსაბ (ლუკა) ესტატეს ძე – დამატებითი ცნობები მის შესახებ არ მოგვეპოვება. 177..829...XIX

თარხნიშვილი ალექსანდრე – 106...400...XVIII

თარხნიშვილი გიორგი იორამის ძე (1841-1911) – პოდპოლკოვნიკი, თბილისის სათავადაზნაურო ბანკის ერთ-ერთი დირექტორი. 185, 340...829...XIX

თარხნიშვილი ი. გ. (Тарханов И. Г.) იხ.: თარხან-მოურავი.

თაქთაქიშვილი – 118...691...VIII

თაყაიშვილი (Такаишвили) ექვთიმე (1863-1953) – ისტორიკოსი, მემუარისტი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი, Эსაქართველოს საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოებისЭ დამაარსებელი და პირველი თავმჯდომარე. საქართველოს დემოკრატიული მთავრობის მიერ ემიგრაციაში (საფრანგეთში) გატანილი საგანძურის მეთვალყურე და პატრონი (1921-1945). 185, 210, 345...536...XVII

თედო – 204, 205...400...XVIII

თევდორე – 250...829...XIX

თევდორე მღვდელი – (გ. 1609) კველთელი. ოსმალ დამპყრობთა წინააღმდეგ მებრძოლი გმირი. საკუთარი თავგანწირვის ფასად იხსნა მეფე ლუარსაბ II და უამრავი თანამემამულე. 512...741...XV

თეიმურაზ ბატონიშვილი (ბაგრატიონი) (1782-1846) – ქართველი მწერალი, მეცნიერი და საზოგადო მოღვაწე. გიორგი XII-ის ძე. იყო პეტერბურგის საიმპერ. მეცნიერებათა აკადემიის საპატიო წევრი, 1831 წელს ჩაირიცხა პარიზის სააზიო საზოგადოების ნამდვილ წევრად და ხელი შეუწყო ქართველოლოგიის განვითარების საქმეს. 253-255, 257, 259...728...XI; 30...300...XII

თეიმურაზ II (1700-1762) – კახეთის მეფე 1709-1715 წლებში, გამგებელი 1733-1744 წლებში, ქართლის მეფე 1744-1762 წლებში, პოეტი 342...709...V

თეიმურაზ I/თეიმურაზი (1589-1663) – კახეთის მეფე 1606-1648 წლებში, ქართლ-კახეთის მეფე, 1625-1632 წლებში, პოეტი, ვრცელი და ჟანრობრივად მრავალფეროვანი ლიტერატურული მემკვიდრეობის ავტორი. 342...709...V; 141...691...VIII; 192...728...XI;

თეკლე ბატონიშვილი – მეფე ერეკლე II-ის უმცროსი ასული, პოეტ ვახტანგ ორბელიანის დედა. 562, 564, 566...709...V

თემიდა (თედიმა, ფედიმა) – ისტორიული წყაროების მიხედვით, კამბიზის ცოლის სახელია ფედიმა. 998, 1004, 1005, 1035-1038, 1041, 1042, 1047...1116...XVI(1)

თემურა – იხ. ჭავჭავაძე თემურ.

თემურლენგი ლანგთემური (ლანგ-თემური) (1336-1405) – შუააზიელი სისასტიკით გამორჩეული მხედართმთავარი, ემირი (1370-1405), რომელიც თავის ლაშქრით რვაჯერ შემოესია საქართველოს და უდიდესი ზიანი მიაყენა სახელმწიფოსა და ქართველ ხალხს. 95...710...V; 493..550,552...XIII

თეოდორე – აბისინიის მეფე. 85...724...IX

თეოდორე (თევდორე) – სამოსელი არქიტექტორი და მოქანდაკე, საოქრომჭედლო სახელოსნოს მფლობელი. 853...1117...XVI(1)

თეღელაური/თიღილაური ივანე – 169...829...XIX

თვარაძე ზევნორე – საგურამოელი გლეხი – 165...536...XVII

თიგლათ-პილასარ III, ასურელთა მეფე – 248...542...XIV

თიგლათ – პილასარი I – (ძვ.წ. დაახლ. 1120-1100), ასირიელთა მეფე – 255...542...XIV

თმოგველი სარგის თაყაიდინის ძე, XIII ს. 30-60-იანი წლების ქართველი მოღვაწე. 216...710...V; ...660...VII

„თოგორმ“ – ურარტუს ძველი მოსახლეობა (ლენორმანის ნაშრომში) – თოგარმა, იაფეთის ძის, გომერის ძე (დაბ. 10:3; ეზეკ 27:14; 38:6). 256...542...XIV

თომაევი – თომაშვილი, 104...400...XVIII

თომირისა – ძვ. წ. VI ს. კასპიის ზღვის აღმოსავლეთით მცხოვრები მომთაბარე ტომის – მასაგეტების დედოფალი. 1015, 1016...1117...XVI(1)

თორტონი (მეცნიერი) 524...660...VII

თოფჩიბაშევი ალიმარდან-ბეკ ალეკბერ ოღლი (1863-1934) – აზერბაიჯანის საზოგადო და სახელმწიფო მოღვაწე, იურისტი, ჟურნალისტი, რუსეთის იმპერიის სახელმწიფო საბჭოს დეპუტატი 1906 წელს. 394...829...XIX

თოხათელოვი ი. ა. – 136...536...XVII

თუბალი – ერთ-ერთი ბიბლიური ტომის ეთნარქი. 170, 173, 174, 176, 177, 180, 181, 184, 229...728...XI

თუგლათ-ადარი – ასურეთის მეფე ძვ წ. XIII საუკუნეში. 173...728...XI

თუგლათ-პალასარ II – ასურეთის მეფე ძვ წ. VIII საუკუნეში. 176, 177...728...XI

თუგლათ-პალასარ I – ასურეთის მეფე ძვ. წ. XII საუკუნეში. 177...728...XI

თულაევი – თულაშვილი ვახტანგი დიმიტრის-ძე (1834-1910), ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, თანამშრომლობდა ჟ. „საქართველოს მოამბეში“, წ.კ.გ.ს-ის ერთ-ერთი დამაარსებელი. 90, 118...400...XVIII

თულაევი, თულაშვილი – ივანე გაბრიელის-ძე, თელავის მაზრის მომრიგებელი მოსამართლის თანაშემწე (1873 წ.). 90, 118...400...XVIII

თულაშვილი ვახტანგ დიმიტრის ძე (1834-1910) – ქართველი ჟურნალისტი და პუბლიცისტი, პედაგოგი, თეატრალური და საზოგადო მოღვაწე, ჟურნ. „საქართველოს მოამბის“ აქტიური თანამშრომელი, ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების ერთ-ერთი დამაარსებელი, 1864 წ. სტ. მელიქიშვილთან ერთად გახსნა ქართული სტამბა, სადაც იბეჭდებოდა გაზ. „დროება“. 154...710...V; 217...692...VI; 32, 211...536...XVII; 98...399...XVIII

თულაშვილი ი. გ. – 383...829...XIX

თუმანიანი – 202...400...XVIII

თუმანიშ. ტ. – 245...829...XIX

თუმანიშვილი (თუმანიშვილ-წერეთელი) ანასტასია (1849-1932) – მწერალი, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, ქველმოქმედი, საზოგადო მოღვაწე, ჟურნალ „ჯეჯილის“ (1890-1923) რედაქტორ-გამომცემელი, ქალთა საზოგადოება „განათლების“ დამაარსებელი. 131...537...XVII

თუმანიშვილი (თუმანიანცი) გიორგი მიხეილის ძე (1854-1920) – ქართველი საზოგადო მოღვაწე, პუბლიცისტი, ქართული დრამატული ამხანაგობის ერთ-ერთი დამაარსებელი, 1891-1903 წწ. ვ. და კ. თუმანიშვილებთან ერთად გაზ. «Новое Обозрение»-ს გამომცემელი. 98, 113, 188-206...710...V; 262, 313, 314, 486...551...XIII; 398, 585...741...XV

თუმანიშვილი გრიგოლ (Туманов Григорий) – 256...1117...XVI(1)

თუმანიშვილი იაზონ დ. – თბილისის ქალაქის თავობის კანდიდატი 1883 წელს. 394, 396, 402, 403, 404...741...XV

თუმანიშვილი ნ. ა. (Туманов Н. А.) – 346, 364, 373...1117...XVI(1)

თუმანიშვილი სულხან, მდივანი – სულხან გორჯასპის ძე (17. – 1812), ერეკლე II-ისა და გიორგი XII-ს ხანაში მდივანი და სახელმწიფო დავალებების შემსრულებელი (მაქს. ბერძ.); XVIIIს-ის II ნახევრის ქართლ-კახეთის სამეფოს პოლიტიკური მოღვაწე, დიპლომატი; 1787-93წ.წ. საქართველოს წარმომადგენელი რუსეთის კარზე. 242...542...XIV

თუმანოვი (თუმანიშვილი) გიორგი მიხეილის ძე – (1854-1920), საზოგადო მოღვაწე, პუბლიცისტი, 1891-1903 წლებში გაზ. «Новое Обозрение»-ს რედაქტორი – 25-35, 36-38, 49-58, 79-101, 102-105, 143-152...542...XIV

თუმანოვი – დიმიტრი გიორგის-ძე, 108...400...XVIII

თუმანოვი, ეგნატე – ბაინდურის ძე (1746-1820), დაოსტატებული კალიგრაფი, ერეკლე II-ისა და გიორგი XII-ს მდივანი, 1804 წლიდან კოლეგიის მრჩეველი. იმპერატორ პავლე I-ის მანიფესტით კნორინგის მიერ დაჯილდოვებული წარჩინებული, მამა ქართველი პოეტისა და მწიგნობარის – გიორგი თუმანიშვილისა (1774-1837). – 242...542...XIV

თუმანოვი – თუმანიშვილი კოსტა (კონსტანტინე) 1891-1904 წლებში იყო გაზ. „ნოვოე ობოზრენიეს“ რედაქტორ-გამომცემელი. 109...400,402...XVIII; 109...402...XVIII

თუმანოვი იაზონ – იხ. თუმანიშვილი იაზონ.

თუმანოვი ივანე პავლეს ძე – წერა-კითხვის კომიტეტის წევრი. 322...741...XV

თუმანოვი – იხ. თუმანიშვილი გიორგი მიხეილის ძე.

თურკომანების მეფეები – 268...543...XIV

თურმანიძე – მკურნალთა ცნობილი საგვარეულო საქართველოში. 512...741...XV

თუშმალოვი – მირზა ჯაფარ, მასწავლებელი, 601, 602...725...IX

თუშ-ფშავ-ხევსურნი – 256...543...XIV

თხორჟევსკი (Тхоржевский) ივანე (1848-1910) – პოეტი, მეუღლესთან, მარიამთან, ერთად თარგმნიდა ქართველ პოეტთა ლექსებს (ფსევდ. «Иван да Марья»). 97, 229, 352...537...XVII

9 ი

▲back to top


ი

იაზიკოვი ნიკოლოზ დანიელის ძე (1740-1777-ის შემდეგ) – რუსეთის არმიის გენერალ-მაიორი; 1770 წელს მეფის მთავრობამ საქართველოში გამოგზავნა გენ. ტოტლებენსა და ერეკლე II-ს შორის კონფლიქტის გასარკვევად, რასაც მოჰყვა ტოტლებენის გაწვევა რუსეთში. 237...543...XIV; 416...829...XIX

იაზონი – იხ.: თუმანიშვილი იაზონ.

იაკობ მეორე – ინგლისის მეფე (1633-1701), აბსოლუტური მონარქიის აღდგენისათვის მებრძოლი. 1688 წ. იძულებული იყო, საფრანგეთში გაქცეულიყო. 1683 წელს პარლამენტმა გვირგვინი ჩამოართვა იაკობს. ისე გარდაიცვალა რომ ამაოდ ჩაუარა ტახტისა და გვირგვინის დაბრუნებისათვის ყველა ცდამ. 500...661...VII

იაკობ პირველი – ინგლისის მეფე (1566-1625), მარიამ სტიუარტის შვილი, შოტლანდიის მეფე 1567 წლიდან. ელისაბედ I გარდაცვალების შემდეგ ინგლისის ტახტზე ავიდა (1603 წ.), დესპოტი მონარქი იყო. 526...661...VII

იაკობი – იხ.: გოგებაშვილი იაკობ.

იაკობი – იესო ქრისტეს თორმეტ მოწაფეთაგანი, აპოკრიფული „სახარების“ ავტორი. 439...829...XIX

იაკობი, კარდინალი – 94-96...725...IX

იაკობი – 213, 267...537...XVII; 171...829...XIX

იაკობი, შოას მეფე – 85...725...IX

იაკოვლევი (Яковлев) ალექსანდრე – ტულის ბანკის მმართველი. 45...537...XVII

იანოვსკი კირილე პეტრეს ძე (1822-1902) – კავკასიის სამოსწავლო ოლქის მზრუნველი (1878-1899 წწ.) შავრაზმელი, იბრძოდა საქართველოს სკოლებიდან ქართული ენის განდევნისათვის. 241, 257, 258, 425, 426, 428, 429, 431-435, 436, 440, 456, 457, 486...692...VI; 416...725...IX; 52, 205, 206, 272...741...XV

იაროსლავ (Ярославъ) ვლადიმერის ძე (978-1054) – როსტოვის, ნოვგოროდისა და კიევის დიდი მთავარი, იაროსლავ ბრძენად წოდებული. 398...829...XIX

იასე – 164...829...XIX

იასე – ანდრონიკოვი (ანდრონიკაშვილი) ივანეს-ძე, რუსეთის არმიის გენერალ-მაიორი. 24, 38, 71, 82, 83, 188, 193, 194, 195, 268, 283, 290, 291, 292...401...XVIII

იასე – ჭავჭავაძე ივანეს-ძე (1804-1857). 24, 38, 74, 82, 83, 188, 193, 194, 195, 283, 290, 29, 292...401...XVIII

იაუჯევსკი – „პოლიაკთა დეპუტატი გერმანიის პარლამენტში“. 289-291...661...VII

იაფეტი – ძველი აღთქმის მიხედვით მსოფლიოს ხალხთა ერთ-ერთი მამამთავარი. ნოეს ძე, რომელიც მამასთან და ძმებთან ერთად გადაურჩა წარღვნას. 202...728...XI

იაშვილი პორფირე – „ივერიის“ რაჭის კორესპონდენტი. 509...742...XV

იაცოვსკი – პოლონელი მემამულე. 142...742...XV

იგნატიევი პავლე ნიკოლოზის ძე (1797-1879) – სანკტ-პეტერბურგის გენერალ-გუბერნატორი, მინისტრთა კომიტეტის თავმჯდომარე. 1877 წ. მიენიჭა გრაფის წოდება. 204...692...VI

იგორი – (?-945), კიევის დიდი მთავარი 912 წ-დან. რიურიკოვიჩთა დინასტიის ფაქტობრივი დამაარსებელი. 289. 522...538...X

იდსლეი – ლორდი, ინგლისის საგარეო საქმეთა მინისტრი. 1886 წ. 425, 463, 487...691...VIII

იეზეკილი (ეზეკიელი, Иезекиил) – ძველ ებრაელთა ერთ-ერთი წინასწარმეტყველი (ძვ.წ. VI საუკუნე). 298...728...XI

იერბერი – მუსიკოსი, კომპოზიტორი. 576...742...XV

იესო (ისუ) – მოსე წინასწარმეტყველის შემდეგ ებრაელთა წინამძღოლი ისუ ნავეს ძე. 1010...1117...XVI(1)

იესო ქრისტე – 18, 274-276; 544-546...661...VII; 106-108, 224...543...XIV

ივან ივანიჩი – იხ. კერესელიძე ივანე.

ივანე ალექსეევიჩი – 138...401...XVIII

ივანე – 164...829...XIX

ივანე დურგალი – 179, 187...401...XVIII

ივანე იაგორიჩი – 113...401...XVIII

ივანე მალხაზის-ძე – ანდრონიკაშვილი (1798-1868), ილიას ახლობელი, გენერალ-ლეიტენანტი. 72, 74, 311...401...XVIII

ივანე – მებაღე. 216, 230, 241, 242...401...XVIII

ივანენკო – გამომძიებელი. 376-379, 382-390, 393, 394, 396-399, 400, 402...551...XIII

ივანოვი ი. – წიგნის მაღაზიისა და ბიბლიოთეკის მფლობელი თბილისში. 41...537...XVII

ივანოვიჩი – ი. ი. სვედენცოვი, მწერალი, ბელეტრისტი, თბილისის საქალაქო საბჭოს ხმოსანი, ე.წ. „კულტუროსანთა მარაქიდან“, რომელიც ეწინააღმდეგებოდა ქალაქის თვითმმართველობის დებულებაში სწორებების შეტანას (იხ. ჩვენი ტომის წერილი №26, გვ. 170-176); ივანოვიჩის ფსევდონიმით გამოაქვეყნა მან აგრეთვე «Новое Обозрение»-ში წერილი „ივერიის“ კორესპონდენციის საწინააღმდეგოდ (იხ. ჩვენი ტომის გვ. 292-294). 176...543...XIV

„ივერიელი“ – ილია ჭავჭავაძის ერთ-ერთი ფსევდონიმი. 28...728...XI

ივიკოსი (ივიკი) – ძვ. წ. VI საუკუნის მეორე ნახევრის ბერძენი ლირიკოსი. 874, 898, 902, 928, 930, 942, 956, 958...1117...XVI(1)

იზაბელა – ბრაზილიის იმპერატორ დონ-პედრო II-ის ქალიშვილი. 389...728...XI

იზაბელა – ესპანეთის მეფის – ალფონსის დედა (დაიბ. 1830 წ.), ფერდინანდ VII ასული, რომელიც სრულიად მცირეწლოვანი ავიდა და ფაქტობრივად მისი დედა – ქრისტინე მართავდა ქვეყანას 1840 წლამდე. 1870 წელს უარი თქვა ტახტზე თავისი შვილის – ალფონსის სასარგებლოდ. 385...661...VII

იზმაილოვი – ქალაქის გამგეობის წევრი. 282, 283, 286...725...IX

იზმაილოვი პ. ა. (1852-1905) – მსახურობდა ქალაქის თვითმმართველობაში, 1893-97 წლებში იყო ქალაქის თავი. თანამშრომლობდა რუსულ-სომხურ-ქართულ პერიოდულ გამოცემებში, ერთხანს რედაქტორობდა გაზეთ „ტიფლისკი ვესტნიკ“-ს. 19, 22, 23, 56, 57, 58...300...XII; 361, 362, 363...551...XIII; 403...742...XV

ილარიონი – სასულიერო პირი. 137, 274...537...XVII

ილია – 166, 167, 190...829...XIX

ილია – ი. ჭავჭავაძის მსახური. 224...401...XVIII

ილია ჭავჭავაძე – 12, 84, 169, 184, 185, 189...401...XVIII

ილინსკი – მეფის რუსეთის მოხელე. 564...710...V

ილოვაისკი დიმიტრი ივანეს ძე (1832-1920) – რუსი ისტორიკოსი (რეაქციულ-მონარქისტული მიმართულების). 484, 486...692...VI

ილუა – 161, 164...829...XIX

იმგოტეპი (ინგოტეპი) – ცნობილი ეგვიპტელი ექიმი და არქიტექტორი. 1024, 1025...1117...XVI(1)

ინაშვილი გიორგი – 229...401...XVIII

ინგრემი (Ингремъ) კელსი ჯონ (1823-1907) – ირლანდიელი პოეტი, ეკონომისტი, ეკონომიკური სწავლებების ისტორიკოსი. 205...829...XIX

ინტაფერნესი – კამბიზის ცოლის – ფედიმას პაპა. 1050...1117...XVI(1)

იოანე, ბოდბელი მიტროპოლიტი – მაყაშვილი (1744-1837), ეხმარებოდა უსახსრო ქართველ ახალგაზრდებს განათლების მიღებაში. 242..543...XIV

იოანე ზედაზნელი – იხ. ზედაზნელი იოანე.

იოანე – იესო ქრისტეს თორმეტ მოწაფეთაგანი, „ახალ აღთქმაში“ შემავალი ერთ-ერთი „სახარების“ ავტორი. 438...829...XIX

იოანე მოციქული – 108...543...XIV

იოანე ნათლისმცემელი – სახარების თანახმად (მათე, მარკოზი) იესო ქრისტეს უახლოესი წინამორბედი, მონათლა მრავალი ებრაელი, აგრეთვე ქრისტე. 189...538...X

იოანესიანი – წერა-კითხვის საზოგადოების ფონდის წევრი. 323...742...XV

იოანნე – აბისინიის მეფე. 88, 89...725...IX

იოანნიკე – ყოვლად უსამღვდელოესი 1879 წ. იყო საქართველოს ეგზარქოსი. 241, 259-261... 692...VI

იობაშვილი მიხა – 237...830...XIX

იობი – ბიბლიური წინასწარმეტყველი. 441...830...XIX

იოდლი (Фр. Иодль) ფრიდრიხ (1849-1914) – გერმანელი ფილოსოფოსი, ფოიერბახის ანთროპოლოგიზმის მიმდევარი, პოზიტივისტი, მიუნხენისა და პრაღის უნივერსიტეტების პროფესორი. 207...830...XIX

იოვანე – სახალხო მომღერალი და მუსიკოსი. 474...710...V

იოკაი მორ (1825-1904) – უნგრელი მწერალი, უნგრეთის 1848-49 წლების განმათავისუფლებელი ბრძოლის მონაწილე. რედაქტორობდა ჟურნალ-გაზეთებს. 56...728...XI

იოსება – ილიას მოჯამაგირე საგურამოში. 251...537...XVII

იოსება რუსი – 200, 216, 218...401...XVIII

იოსელიანი – 89...537...XVII

იოსელიანი გ. – მასწავლებელი. 210...742...XV

იოსელიანი გიორგი ნიკოლოზის ძე (1847-1919) – ქართველი საზოგადო მოღვაწე და პედაგოგი, პუბლიცისტი, პედაგოგი. „ქშწ-კგ საზოგადოების“ გამგეობის წევრი, წერდა წყალტუბოელის ფსევდონიმით. 191...551...XIII; 147, 172...537...XVII

იოსელიანი – კავკასიის სამეურნეო საზოგადოების წევრი. 26; 37-46, 144, 145...661...VII

იოსელიანი – პლატონ ეგნატეს-ძე (ეგნატიჩი) (1809-1875), ფილოსოფოსი, ისტორიკოსი, ლიტერატორი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე. დიდი წვლილი მიუძღვის ქართული ძეგლების შესწავლა-გამოცემაში, იყო რუსული გაზეთის „ზაკავკაზსკი ვესტნიკის“ რედაქტორი. 204, 306...742...XV; 87, 109, 174...401,407...XVIII

იოსეფ – ავსტრიის ერცჰერცოგი. 602...691...VIII

ირაკლი – იხ.: გრუზინსკი ირაკლი.

ირაკლი II – იხ.: ერეკლე II.

ირაკლი მუხრანსკი – იხ.: მუხრანსკი ირაკლი.

ირანი დანიელ – უნგრეთის დეპუტატი. 383...691...VIII

ირანსუ (ირანზუ) – მანნის მეფე. 176...728...XI

ისააკი – ერევნის მელიქი. 321...742...XV

ისაევი (Исаев) – 131...1117...XVI(1)

ისაია – ბიბლიური წინასწარმეტყველი. 432...830...XIX

ისაია – პატრიარქი განჯა-ყარაბაღისა. 231, 232...543...XIV

ისაკაძე (Исакадзе) თევდორე – ბოქაული. 185, 325...537...XVII

ისარლიშვილი (ისარლოვი) ლუკა (1814-1893) – მწერალი, მემუარისტი, „კავკასიის საცენზურო კომიტეტის“ ცენზორი (1881-1889), მიიჩნევა გაზ. „დროების“ დახურვის (1885) ინიციატორად. 120...537...XVII

ისარლოვი ი.ს – ქალაქის (თბილისის) რჩევის ხმოსანი. 403...742...XV

ისკანდერი – 421-423, 427, 428...729...XI

ისმაილ-ფაშა – (1830-1895), ეგვიპტის გამგებელი 1863-1879 წლებში. 1867 წელს ოსმალეთის სულთნისაგან მიიღო ხედიფის ტიტული. მან გააფართოვა ეგვიპტის ავტონომია. 13...538...X

ისპანდიარიანცი II – ისპანდიაროვი მხიტარ ოჰანჯანის ძე, ექიმი. სავეტერინარო სამსახურის მაშინდელი უფროსი. 394-397, 399, 400, 402-405...551...XIII.

„ისტორიკოსი“ – ხეჩატუროვის გაზეთის Тифлисский Листок-ის კორესპონდენტი. (?) – 300-302...543...XIV

ისუ-ნავე (იესო ნავეს ძე) – ბიბლიური პირი. ძვ. აღთქმის მიხედვით მოსეს მსახური, რომლის წინამძღოლობით ებრაელებმა ეგვიპტიდან გამოსვლის შემდეგ დაიპყრეს აღთქმული ქვეყანა ქანაანი. 297...729...XI

იუდა – 624...692...VIII

იუზბაშევი (Юзбашев) – 136...830...XIX

იუნგი არტურ – 350...692...VI

იუნონა – იუპიტერის მეუღლე რომაულ მითოლოგიაში, ქორწინების და დედობის ქალღმერთი. ...758...III

იუპიტერი – ძველ რომაულ მითოლოგიაში უზენაესი ღვთაება. მეუფე ცისა და ჭექა-ქუხილისა, მთელი სამყაროს მბრძანებელი, მეხთა მტყორცნელი, იუნონას ქმარი და მინერვას მამა. იგი გაიგივებულია ძვ. ბერძნულ ზევსთან. ...758...III; ...692...VIII

იურა – 256...537...XVII

იურიევიჩი – 101, 103...538...X

იშხანოვი ავეტიქა – 276, 279...725...IX

10 კ

▲back to top


კ

კაბიაკოვი – იხ.: კობიაკოვი.

კაბლიცი (Юзовъ) იოსებ ივანეს ძე (1848-1893) – რუსი რევოლუციონერ-ნაროდნიკი, პუბლიცისტი, წერდა ფსევდონიმით „იუზოვი“. 462...830...XIX

კავალენსკი – რუსეთის რწმუნებული მინისტრი საქართველოში 1799 წელს გენერალ ლაზარევის დამხმარე ლეგიონს შემოჰყვა საქართველოში, როგორც რუსეთის მთავრობის წარმომადგენელი გიორგი XII-ს კარზე. მისი ვიზიტი მეფესთან იმდენად თავხედური იყო, რომ გიორგი XII-მ ითხოვა მისი უკან გაწვევა. 1802 წელს იგი საქართველოს მმართველად დანიშნეს, მაგრამ ერთ წელიწადში უკან გაიწვიეს თანამდებობის ბოროტად გამოყენების მიზეზით (მაქს. ბერძ.). 310-312...543...XIV

კავენდიში ფრედერიკ (1836-1882) – გლადსტონის პირველ და მეორე კაბინეტებში განაგებდა ფინანსებს. 1882 წლის 4 მაისს დაინიშნა ირლანდიის საქმეთა მინისტრად და 6 მაისს დუბლინში ფენიქს პარკში სეირნობისას ხანჯლით მოკლეს საიდუმლო ორგანიზაცია „დაუმარცხებლების“ წევრებმა. 106...729...XI

კავენიაკი ლუიზ-ეჟენ (1802-1857) – საფრანგეთის კონვენტის წევრის, საფრანგეთის რესპუბლიკის არმიის კომისრის ვაჟი, გენერალი, ალჟირის გუბერნატორი. 1848 წელს საფრანგეთის აღმასრულებელი ხელისუფლების მმართველი. ...758...III

„კავკაზეცი“ – „ნოვოე ვრემია“-ს კორესპონდენტი. 169... 551...XIII

კავკასიის მთავარმართებელი – იხ. დონდუკოვ-კორსაკოვი.

კავური – კამილო ბენსო, გრაფი. იტალიელი სახელმწიფო მოღვაწე (1810-1861). 1850 წლიდან ვაჭრობისა და მიწათმოქმედების, შემდეგ კი ფინანსთა მინისტრი. 1852 წლიდან მინისტრი. – პრეზიდენტი; დიდად უწყობდა ხელს გარიბალდის ექსპედიციებს. იტალიის სამეფოს პირველი მინისტრთა კაბინეტი მის მიერ იქნა შედგენილი. 178...692...VI; 375-377...661...VII

კაზიმირ პერიე – იხ.: პერიე.

კაზლოვი (კოზლოვი) ივანე ივანეს ძე (1779-1840) რუსი პოეტი და მთარგმნელი. 11-19, 23-26, 29, 39, 54, 58, 75...710...V

კაიდანოვი (Кайданов) – სახელმწიფო ბანკის განყოფილების მმართველი. 76, 288. 537...XVII

კაიროლი – ბენედეტო (1825-1889), იტალიის რისორჯიმენტოს მონაწილე, 1848 და 1859 წწ. ებრძოდა ავსტრიას. 1860 წ. – გარიბალდის რაზმში იბრძოდა. გაერთიანებული იტალიის პრემიერ-მინისტრი 1878 და 1879-1881 წწ. – 467...661...VII; ...725...IX

კაკაბაძე ვასილ ივანეს ძე – თბილისის სახელოსნო სასწავლებლის ყოფილი მოსწავლე. 401...729...XI

კაკო – 110, 190...401...XVIII

კალასი ჟან კ. – 224...693...VI

კალიასი – ფენიპ ათინელის შვილი, მდიდარი, გონებაგამჭრიახი პოლიტიკოსი, რომელსაც ცოლად ჰყავდა კიმონის და. 866-868, 871, 873, 874...1117...XVI(1)

კალიდასა (IV-V სს.) – ინდოელი პოეტი და დრამატურგი. 572...830...XIX

კალნიკი – გუსტავ-ზიგმუნდ, გრაფი, ავსტრო-უნგრეთის სახელმწიფო მოღვაწე, დიპლომატი, საგარეო საქმეთა მინისტრი 1886 წ. ...692...VIII

კალნოკი – გრაფი ავსტრიის იმპერატორის მრჩეველი. 220, 626...725...IX

კალნოკი გუსტავ (დაბად. 1823 წ.) – ავსტრიის მთავარ-მინისტრი და იმპერატორის მრჩეველი 1881 წლიდან. ანდრაშის პოლიტიკის გამგრძელებელი, ბალკანეთზე ექსპანსიის მომხრე. გერმანიზაციისადმი ავსტრია-უნგრეთის უარყოფითი დამოკიდებულების მიუხედავად, 1879 წელს დადებული თავდაცვის ხელშეკრულება მისი ძალისხმევით ძალაში რჩებოდა. 351-353, 364, 365, 392...729...XI

კალუბანსკი კონსტანტინე მიხეილის ძე – ტფილისის საქალაქო სათათბიროს ხმოსანი. 102, 103...729...XI

კალცოვი (კოლცოვი) ალექსი ვასილის ძე (1809-1842) – რუსი პოეტი. 36, 54...710...V

კალხიტალი ზურაბა – სოფელ გაიბოტენის მცხოვრები. 144...830...XIX

კამაროვი – იხ.: კომაროვი.

კამაროვი (კომაროვი) მათე – XVIII ს. რუსი მწერალი, კომპილატორი. 88, 89...710...V

კამბიზი (კამბის II) – სპარსეთის მეფე ძვ. წ. 530-522 წლებში. კიროსის ვაჟი. 873, 884, 894, 895, 899, 905, 907, 924, 930, 947-949, 952, 964, 970, 971, 973, 974, 976-995, 999, 1003-1012, 1015-1019, 1021, 1029, 1033-1035, 1038-1045, 1047-1054...1117...XVI(1)

კამბონი – პოლი, საფრანგეთის სახელმწიფო მოღვაწე, დიპლომატი. 244...692...VIII

კამენსკი (А. В. Каменский) ანდრია ვასილის ძე (1843-1913) – რუსი ლიტერატურათმცოდნე, ბიოგრაფი და მთარგმნელი. 206...830...XIX

კანანეველი (კანანელი) სიმონ – 572...661...VII

კანდელაკი – სასულიერო პირი (ბლაღოჩინი). 137...537...XVII

კანერვორნი – 182...693...VI

კანინგემი (В. Кеннингам) უილიამ (1849-1919) – ინგლისელი ისტორიკოსი, ეკონომიკური ისტორიის ფუძემდებელი. 207...830...XIX

კანციო სტეფანას – გარიბალდის სიძე, გენერალი, დეპუტატი იტალიის პარლამენტისა. 467...662...VII

კაპადოკიელნი ქართველნი – 266...544...XIV

კაპლანოვი – 24...401...XVIII

კაპრივი ლეო ფონ (1831-1899) – გერმანელი სახელმწიფო მოღვაწე, გრაფი, გენერალი. 1890-1894 წლებში რაიხსკანცლერი (შეცვალა ო. ბისმარკი) და ამავე დროს (1890-1892) პრუსიის მინისტრ-პრეზიდენტი. 59...300...XII; 222...551...XIII.

კაპტერევი (Каптеревъ, Каптеровъ) პეტრე თეოდორეს ძე (1849-1922) – რუსი პედაგოგი და ფსიქოლოგი, რუსული პედაგოგიური ფსიქოლოგიის ფუძემდებელი. 184..830..XIX

კარაველოვი – პეტკო, ცნობილი პოლიტიკური მოღვაწე, დაიბადა 1845 წელს. „კარაველისტების“ პარტიის ბელადი. რუსეთის მიერ ბულგარეთის ოკუპაციის დროს ვიცეგუბერნატორი იყო. 1880 წლიდან ხშირად ეკავა მინისტრისა და მინისტრ-პრეზიდენტის პოსტი. 662...VII; 324, 325, 328, 329...692...VIII

კარამზინი ნიკოლოზ მიხეილის ძე (1766-1826) – რუსი მწერალი, კრიტიკოსი, ისტორიკოსი, რუსული სენტიმენტალიზმის მამამთავარი 12, 14, 15, 57-59, 118...710...V

კარბელაშვილები ვასილ გრიგოლის ძე (1858-1936) და პოლიევქტოს გრიგოლის ძე (1855-1936) – ქართველი მუსიკოსები, მგალობლები, საზოგადო მოღვაწეები. ვასილმა გამოსცა ქართული საგალობლების ორი კრებული. 574...742...XV

კარგარეთელი ია (1867-1939) – ქართველი მუსიკოსი და პედაგოგი. 485...710...V

კარი (Альфонсъ Карръ) ჟან-ბატისტ ალფონს (1808-1890) – ფრანგი მწერალი, ჟურნალისტი და გაზეთ „ფიგაროს“ რედაქტორი. 197...830...XIX

კარიერი (Карьеръ) მორიც (1817-1895) – გერმანელი ფილოსოფოსი და ესთეტიკოსი. თავდაპირველად ჰეგელის მიმდევარი იყო, შემდეგ კი შეეცადა ესთეტიკაში ინდივიდუალობისა და მგრძნობელობის წინა პლანზე წამოწევას, ავტორი ნაშრომისა „ხელოვნება კულტურის ზოგადი განვითარების კონტექსტში და კაცობრიობის იდეალები“. 220, 223, 224, 246, 253, 258, 269...729...XI; 238...830...XIX

კარიჭაშვილი დავით (1862-1927) – ისტორიკოსი, ლიტერატურისმცოდნე, კრიტიკოსი, ენათმეცნიერი, პედაგოგი, „ქშწ-კგ საზოგადოების“ მდივანი (1885-1892). 147, 161, 172, 182, 184, 198, 199...538...XVII

კარლეილი, კარლაილი თომას (1795-1881), ინგლისელი მწერალი, პუბლიცისტი, ისტორიკოსი, ფილოსოფოსი. 412...710...V

კარლ-ლუდვიგი – ავსტრიის ჰერლჰერცოგი, ავსტრიის იმპერატორის ძმა. 267, 268...692...VIII

კარლ II, – ინგლისის მეფე (1630-1685). 1650 წ. მამის – კარლოს I სიკვდილით დასჯის შემდეგ მიიღო სამეფო ტიტული, მაგრამ კრომველმა დაამარცხა და აიძულა, საფრანგეთში გაქცეულიყო. მხოლოდ კრომველის გარდაცვალების შემდეგ შესძლო მან ლონდონში დაბრუნება და სამეფო ტახტზე ასვლა, თუმცა პარლამენტთან მუდმივი დაპირისპირების გამო მისი სამეფო უფლებები დიდად იყო შეზღუდული. 488-491...662...VII

კარლოს (Карлъ Великий) დიდი (742-814) – ფრანკთა მეფე 768 წლიდან, რომაელთა იმპერატორი 800 წლიდან, რომელსაც ფრანგები და გერმანელები მათი ქვეყნების დამფუძნებლად მიიჩნევენ. გააფართოვა თავისი სამეფოს საზღვრები და ხელი შეუწყო ქვეყნის კულტურულ აღმავლობას. 193...729...XI; 197...830...XIX

კარლოს II – (1630-1685), ინგლისის მეფე 1660 წლიდან, სტიუარტების დინასტიიდან. 186...538...X

კარლოს V – საფრანგეთის მეფე (1364-1380). 435...692...VIII

კარნო მარი ფრანსუა სადი (1837-189) – საფრანგეთის სახელმწიფო მოღვაწე. 440, 441, 445, 459, 475...729...XI

კაროლ გაბრიელ – სტეფან კაროლის ძმა, პოლიტიკოსი. 51...730...XI

კაროლ სტეფან – უნგრელი გრაფი, მაგნატი. 51...730...XI

კარპეკა – კარპენკა მიხეილ ნიკოლოზის-ძე, სასამართლო პალატის პროკურორის ამხანაგი, რომელიც სარევიზიოდ ჩასულა დუშეთში. 93, 94, 95...401...XVIII

კარპენტერი მარია (1807-1877) – ინგლისელი პედაგოგი, სახელოსნო სასწავლებლების სპეციალისტი. 157...300...XII

კასანდანა – სპარსეთის დედოფალი, კამბიზის დედა. 897, 916, 958, 964, 977, 982, 988, 992, 994, 996-998, 1000-1003, 1005-1007, 1020, 1037, 1041, 1044, 1053...1117...XVI(1)

კასრაძე (Касрадзе) – 195...830...XIX

კასტელარი – (მეცნიერი, ორატორი, მამულიშვილი) ემილის კასტელარი, ესპანელი პოლიტიკოსი და მწერალი (დაიბ. 1832 წ.) ფილოსოფიის და ლიტერატურის პროფესორი მადრიდში. 390...662...VII

კასტელარი – ესპანეთის სახელგანთქმული ორატორი. 82, 83...538...X

კატინა, მარაბაზი – 201...544...XIV

კატკოვი მიხეილ ნიკიფორეს ძე (1818-1887) – რუსი რეაქციონერი, პუბლიცისტი, მწერალი, ჟურნალისტი, «Московские Ведомости»-ს რედაქტორი (1850-1855, 1863-1887). 1856 წლიდან გამოსცემდა ჟურნალ «Русский Вестник»-ს. მუშაობდა სახალხო განათლების სამინისტროში. 1882 წელს – ბერლინის ხელშეკრულების შემდეგ – გამოდიოდა ბისმარკის წინააღმდეგ. ამავე წლის ბოლოს კვლავ ბისმარკს მიემხრო. თავს ესხმოდა საქართველოში ნაციონალურ-განმათავისუფლებელ მოძრაობას. მის წინააღმდეგ ილაშქრებდნენ ილია, აკაკი, ნიკო ნიკოლაძე და სხვები. მაგალითად, მისი გაზეთის ტენდენციურობის საპასუხოდ დაწერა ილია ჭავჭავაძემ 1882 წ. „დროების“ №40-ში სტატია „კატკოვის პასუხად“. 490, 515-517, 520, 523...693...VI; 136; 150, 161...662...VII; 30...730...XI; 32...300...XII; 93, 183...551...XIII; 103, 104, 237, 239, 317...742...XV; 332...538...XVII; 122, 137...401...XVIII

კატო – იხ.: ეკატერინე თადეოზის-ას, ოლღას და.

კატო (კატუკა, კატუნია) – ილიას დისწული (ელისაბედ ჭავჭავაძე-საგინაშვილის ქალიშვილი). 17, 19, 43, 61, 63, 69, 263, 264, 265, 276, 278...538...XVII

კატონი (Катон) მარკუს პორციუს (ძვ. წ. 95-46) – რომაელი სახელმწიფო მოღვაწე, მწერალი და ორატორი, რომაული ლიტერატურის ნოვატორი, ვნებებისა და ფუფუნების წინააღმდეგ შეურიგებელი მებრძოლი. 426...830...XIX

კატონი (უფროსი) მარკუს პორციუს უფროსი (234-149 ჩვ. ერამდე) – რომაელი კონსული (195). მწერალი და ისტორიკოსი, ავტორი შრომისა „მიწათმოქმედებისათვის“. 347, 586...693...VI; 168...551...XIII

კაულბარსი – ალექსანდრე ვასილის ძე, ბარონი 1882 წლიდან ბულგარეთის სამხედრო მინისტრი. 412, 479, 489, 490, 516, 517, 530, 599...692...VIII

კაუტსკი (Карла Каутского) კარლ იოჰან (1854-1938) – გერმანელი ეკონომისტი, ისტორიკოსი, პუბლიცისტი და პოლიტიკოსი, სოციალ-დემოკრატი, მარქსიზმის თეორეტიკოსი. 415...830...XIX

კაფფარელი – ფრანგი გენერალი. 579, 585-588, 607-610...725...IX

კაღანკ ტვაცი – სომხის ისტორიკოსი. 198...544...XIV

კაშჩენკო ო. ა. – 136...538...XVII

კახანოვი – პეტერბურგის ადგილობრივი თვითმმართველობის კომისიის თავმჯდომარე. 398...742...XV

კახიძე (Кахидзе) ვასილ – საზოგადო მოღვაწე, პედაგოგი, რაფიელ ერისთავის სიძე (რაფიელის ასულის, ანასტასიას მეუღლე). 220, 347...538...XVII

კახუაშვილი – 199...830...XIX

კევენგიულერი – ავსტრიის ელჩი. 160...692...VIII

კ-ევიო მირზა – 471...551...XIII

კეზელი (Кезели Д. И.) დავით ივანეს ძე (1854-1907) – ქართველი საზოგადო მოღვაწე, ჟურნალისტი, დრამატურგი, მთარგმნელი. აქტიურად იბრძოდა ქალთა ემანსიპაციისათვის. მისი პიესები იდგმებოდა ქართული თეატრის სცენაზე. წერდა ფსევდონიმით: ზოილი, დავით სოსლანი, არაგველი. თანამშრომლობდა გაზეთებში: „დროება“, „ივერია“, „შრომა“, „ცნობის ფურცელი“, „თეატრი“.667...VII; 111...699...VIII; 223, 226, 228, 235, 238, 302, 303, 305, 306, 308, 433, 434...710,714...V; 37...730...XI; 234...300...XII; 278, 279, 323, 324, 344...1117...XVI(1); 345, 361, 378...830...XIX

კეკე – იხ.: ბარათაშვილი (ბარათოვი) კეკე

კელლერი – ემილ, საფრანგეთის პოლიტ. მოღვაწე. 558, 559...692...VIII

კენო (Кено) – 175...831...XIX

კეპლერი იოჰანეს (1571-1630) – გერმანელი ასტრონომი, აღმოაჩინა პლანეტათა მოძრაობის კანონები. 79...693...VI

კერასილნიკოვი (Красильниковъ) – 136...831...XIX

კერერი ლამან (Кереръ Ламан) – სანატორიუმის მეპატრონე. 218...831...XIX

კერერი ფანი (Кереръ Фани) – სანატორიუმის მეპატრონე. 218...831...XIX

კერესელიძე ივანე – ივანეს-ძე (1829-1892), მწერალი, ჟურნალისტი, საზოგადო მოღვაწე, 1857 წლიდან სცემდა ჟ. „ცისკარს“, 1854 წელს სათავეში ჩაუდგა ქართულ თეატრს, 1861 წ. დააარსა ჟურნალი „გუთნის დედა“, ხოლო 1887 წლიდან გამოსცა გაზეთი „ცისკარი“. 20, 82, 139, 141...710...V; 24, 25...538...XVII; 218, 240...401,402...XVIII

კერი (Кери) ჰენრი ჩარლზ (1793-1879) – ცნობილი ამერიკელი ეკონომისტი, პრეზიდენტ აბრაამ ლინკოლნის მრჩეველი ეკონომიკურ საკითხებში. 425...831...XIX

კეშელაშვილი (Кешелашвили) – 235...831...XIX

კვინტილიანი – მარკუს ფაბიუს (დაახლ. 35-96), საორატორო ხელოვნების თეორეტიკოსი ძველ რომში. 245...725...IX

კიაქსარი (Киаксар) – მიდიის მეფე ძვ.წ. XII-VI საუკუნეებში. 174, 179, 184-187, 190...730...XI

კიკვაძე (ზღვის-პირელი) თედორე (თედო) გაბრიელის ძე (1868-1935) – ჟურნალისტი, პედაგოგი, მარქსისტი, წერდა ფსევდონიმით „ზღვისპირელი“. 249...831...XIX

კიკნაძე – ხარაგაულის მღვდელი. 415...742...XV

კიკნაძე ბერი (შესაძლოა იგულისხმებოდეს კიკნაძე ფილადელფოს იოანეს ძე) (1794-1833) – 1832 წლის შეთქმულების ერთ-ერთი მეთაური, რომელიც ასევე ლექსებსაც წერდა. 281...730...XI

კიკო – 110, 235...402...XVIII

კილდიშევები – მეუღლეები თამარი და პავლე „ანდრეიჩი“, ილიას მეგობრები. 233, 238...400,402...XVIII 233, 238...400...XVIII

კიმონი – ფანესის ბიძაშვილი, ოლიმპიადის გამარჯვებული. 868, 869, 1110...1118...XVI(1)

კინდლი – 493...710...V

კიპერტი (კიპპერტი) – მამა-შვილი ჰენრიხ (1818-1899) და რიხარდ (1846 – ?), გერმანელი კარტოგრაფები და გეოგრაფები. ჰენრიხ კიპერტიმ საგანგებოდ შეისწავლა და ადგილზე გაეცნო ძველი იმპერიების, განსაკუთრებით საბერძნეთისა და თურქეთის გეოგრაფიას და ისტორიას, შექმნა მეცნიერულად დასაბუთებული მრავალფეროვანი და მრავალმხრივი კარტოგრაფიული დოკუმენტები ძველი კულტურული სამყაროსი. მისმა ვაჟმა განაგრძო მამის საქმიანობა და უამრავი კარტოგრაფიული რუკებით აღჭურვა მოგზაურ მეცნიერთა გამოკვლევები. 306, 320...730...XI; 266...544...XIV

კიპსელოსი – კიმონის მამა, ფანესის ბიძა. 868...1118...XVI(1)

კირეევი (Кирѣев) ალექსანდრ ალექსის ძე (1833-1910) – რუსეთის იმპერიის კავალერიის გენერალი, პუბლიცისტი, სლავიანოფილი. 196...831...XIX

კირვალიძე ვ., „გლეხი კირვალიძე“ – ვასილ კირვალიძე, გაზ. „კვალში“ ილია ჭავჭავაძის წინააღმდეგ „ხალხის წარმომადგენლის“ სახელით ცილისმწამებლური კამპანიის მონაწილე. 363-366, 368, 372-373, 398-401, 406, 420-422...544...XIV

კირი (კიროს II დიდი) – (ძვ. წ. 559-529 წლები) სპარსეთის პირველი მეფე აქემენიდების დინასტიიდან. 888, 899, 925, 929, 964, 982, 992, 993, 995-999...1118...XVI(1)

კირიევსკი, სლავიანოფილი – კირეევსკი ივანე ვასილის ძე, გამოჩენილი სლავიანოფილი (1806-1856). 334...662...VII

კირილე (დაახლ. 827-869) – თავის უფროს ძმასთან, მეთოდესთან ერთად რუსული ანბანის შემქმნელი, ქრისტიანობის მქადაგებელი. 218...730...XI

კირიონი, ქართველთა კათალიკოსი – კირიონ II (ერისკაცობაში გიორგი საძაგლიშვილი) (1855-1918), საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი 1917-1918წ.წ.; საზოგადო მოღვაწე, მეცნიერი, განმანათლებელი, ქართული კულტურის პოპულარიზატორი რუსეთსა და ევროპაში. 198...544...XIV

კიროსი (კიროს II დიდი) – (Кир) (გარდაიცვალა ძვ.წ. 530)-სპარსეთის მეფე, აქემენიდების სახელმწიფოს დამაარსებელი. 174, 175, 190, 191, 206, 207...730...XI

კირპიჩნიკოვი (Кирпичников) ალექსანდრ ივანეს ძე (1845-1903) – რუსი ლიტერატურის ისტორიკოსი, ფილოლოგი, პროფესორი, აკადემიის წევრი. 156...831...XIX

კლავდია – კლავდიუსი, ტიბერიუს დრუზუს ნერონ გერმანიკუს (ძვ. წ. 10 – ახ. წ. 54), რომის იმპერატორი 41 წლიდან, იულიუს კლავდიუსების დინასტიიდან. 246...725...IX

კლაპროტი ჰაინრიხ იულიუს (1783-1835) – გერმანელი ლინგვისტი, ორიენტალისტი, აზიური ენების სპეციალისტი. თბილისში იყო 1808 წლის იანვრიდან ივნისამდე. წიგნში „მოგზაურობა კავკასიასა და საქართველოში“ აღწერს თბილისს, მიმოიხილავს მის ისტორიას და მთიელთა ცხოვრებას. 202, 204, 205...730...XI

კლარენსი – ინგლისის მეფის ედუარდ III-ის ვაჟი – 84...693...VIII

კლდიაშვილი დავით (1862-1931) – მწერალი, სამხედრო და საზოგადო მოღვაწე. 136...538...XVII

კლემანსო – ჟორჟ ბენჟამენ (1841-1929), საფრანგეთის პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე. საფრანგეთის აკადემიის წევრი (1918). მეორე იმპერიის დროს მონაწილეობდა რადიკალურ-რესპუბლიკურ მოძრაობაში. 80-იანი წლებიდან ბურჟუაზიული რადიკალების ლიდერია. მომხრე იყო გერმანიის წინააღმდეგ რევანშისტული ომისა. განსაკუთრებული როლი ითამაშა გამბეტასა და ფერის კაბინეტების დამხობაში (1882 წ. იანვარი) და ბულანჟიზმთან ბრძოლაში. 575...693...VIII; 620...725...IX; 166, 361...538...X

კლემენტინა – საფრანგეთის მეფის ლუი-ფილიპეს ქალიშვილი. 602...693...VIII

კლენოვსკი ნიკოლოზ სვიმონის ძე – პეტერბურგის სასახლის გუნდის გამგის ხელქვეითი. 478...743...XV

კლიველანდი – კლივენდ სტივენ გროვერ (1837-1908), 22-ე (1885-1889) და 24-ე (1893-1897) პრეზიდენტი ამერიკის შეერთებული შტატებისა, დემოკრატიული პარტიიდან. ატარებდა პროტექციონიზმის პოლიტიკას. 631...725...IX

კლიმიაშვილი იოსებ (Иосиф Климиев) – 6...831...XIX

კლიმიაშვილი (კლიმიევი, Климiев) – 232...831...XIX

კლო-აშასი – 1900 წელს გამოცემული რუსულ-ფრანგული სასაუბროს «Русский во Франции» ავტორი. 202...831...XIX

კლოტილდა – ფერდინანდის და. 602...693...VIII

კლუჩარიოვი (Ключарёв) – 216...1118...XVI(1)

კნეინა მარინე – იხ. დიასამიძე მარიამი.

კნიაზი დავითი – 250...402...XVIII

კნორინგი – კარლ თეოდორეს ძე, კავკ. ჯარების მთავარმმართველი გენერალ-ლეიტენანტი, საქართველოში რუსეთის ჯარების პირველი მთავარსარდალი, სამოქალაქო საქმეთა მთავარმართებელი; 1805 წელს გადააყენეს. 242, 243, 311...544...XIV

კობახიძე – 185...831...XIX

კობდენი – რიჩარდ (1804-1865), ფრიტრედერების ერთ-ერთი ლიდერთაგანი დიდ ბრიტანეთში, სამრეწველო ბურჟუაზიის იდეოლოგი. 395...726...IX

კობიაკოვი – გაზ. „კავკაზის“ რედაქტორის მოადგილე. 1881 წელს დროებითი რედაქტორი. 200, 202, 743...742,743...XV

კობიაშვილი ალექსანდრე იოსების ძე (Кобiев) (1857-1918) – სამხედრო მოღვაწე, არტილერიის გენერალ-მაიორი, თსს ბანკის ზედამხედველი კომიტეტის წევრი, 1896 წელს თბილისის გუბერნიის სათავადაზნაურო საადგილმამულო ბანკის წევრთა წლიურ კრებაზე წარადგინა მომხმარებელ-მწარმოებელთა (საკოპერაციო) ამხანაგობათა დაარსების გეგმა. 240...552...XIII; 178, 335, 378, 382...831...XIX

კობიევი ა. დ. – 136...538...XVII

კობიევი ლ. ა – 136...538...XVII

კობურგელი ფერდინანდ (ფერდინანდ I ბურგელი) (1861-1948) – გერმანიის მთავართა შთამომავალი, პრინცი, 1908-1918 ბულგარეთის მეფე და დინასტიის ფუძემდებელი. 363, 364, 391, 392, 395, 446-448...731...XI

კობურგის პრინცი – 463, 464, 466-468, 523-525, 531, 532, 617...726...IX

კოდელი ნინო – ცნობილი ავლაბრელი მკითხავი. მის შესახებ გაზეთ „ტფილისის მოამბეშიც“ იყო ცნობები. 287...831...XIX

კოვაკო (Ковако) ალექსანდრ ნიკოლოზის ძე (1822-1900) – რუსეთის არმიის პოლკოვნიკი, ელექტროტექნიკოსი, გამომგონებელი, პეტერბურგში გალვანოპლასტიკის სკოლის ფუძემდებელი, რუსული ტექნიკური საზოგადოების წევრი, ანა ბაგრატიონ-მუხრანელის მეუღლე. 198...831...XIX

კოვალიოვი (Ковалёв) – 226...1118...XVI(1)

კოკო თადეიჩი – 208, 221...402...XVIII

კოლა – ერისთავი კოლა. 104, 210, 233...402...XVIII

კოლა – კოლია, ილიას ცოლის დისშვილი, ეკატერინე სტაროსელკის ვაჟი. 95, 97, 114, 117...402...XVIII

კოლე (Кнолер) ლუიზა (1810-1876) – ფრანგი პოეტი და პროზაიკოსი, რომელსაც ჰქონდა ცნობილი ლიტერატურული სალონი, კომპოზიტორ იპოლიტ კოლეს მეუღლე. 203...831...XIX

კოლესნიკოვი (Колесников) – 136...831...XIX

კოლლოვიჩი – ალექსანდროვის სახ. ინსტიტუტი (დირექტორი). 361, 362, 363...743...XV

კოლოვიჩი – სამასწავლებლო ინსტიტუტის დირექტორი. ...662...VII

კოლომინსკი (Коломинскiй) – 539, 541...832...XIX

კოლუმბანი (св. Колумбан) (540-615) – ირლანდიელი ბერი, განმანათლებელი, საეკლესიო პოეტი, მისიონერულ მოღვაწეობას ეწეოდა დასავლეთ ევროპაში. 399...832...XIX

კოლუმბი ქრისტეფორე (1451-1506) – გენუელი ზღვაოსანი, 1492 წელს სამხრეთ ამერიკის კონტინენტის, აგრეთვე არაერთი კუნძულისა და არქიპელაგის აღმომჩენი. 386...731...XI

კოლფავრუ – 560...69...VIII

კომაროვი – ალექსანდრე ბესარიონის ძე (დაიბადა [1830] – ?) გენერალ-მაიორი. ეკავა სახელმწიფო და სამხედრო თანამდებობანი კავკასიასა და სამხრეთ დაღესტანში. ავტორი ეთნოგრაფიული ხასიათის ნაშრომებისა და დაღესტნის სამართლის შესახებ. მან შეაგროვა რკინის ხანის დასაწყისის საინტერესო არქეოლოგიური კოლექცია. 1881 წელს იყო ბათუმის გუბერნატორი. 486...693...VI; 245...742,743...XV

კომახიძე – 184...832...XIX

კომენიუსი ივან ამოს (1592-1670) – ჩეხი პედაგოგი. 429...693...VI

კომისარჟევსკი ვერა თედორეს ასული (1864-1910) – რუსი მსახიობი. 1904 წელს ჩამოაყალიბა საკუთარი თეატრი. იყო რევოლუციამდელი მოწინავე ინტელიგენციის იდეების მქადაგებელი. 588...743...XV

კონა – 113, 188...402...XVIII

კონბერგი (Конберг) – მიწისმზომელი. 183, 326...538...XVII

კონდრატი – იოჰან კონდრატ (დაიბ. 1839) გერმანელი პოლიტ-ეკონომისტი იელისა და ჰალეს უნივერსიტეტების პროფესორი. 693...VIII

კონი – 413...539...X

კონნერი – ეკონომისტი. 522...662...VII

კონრადი ფ. ვ. – პიატიგორსკში მცხოვრები შვეიცარული წარმომავლობის ცნობილი ექიმის, თეოდორე კონრადის შვილიშვილი, სამთო ინჟინერი, რომელმაც გაიყვანა წყალი კავკასიის არაერთ ქალაქში. 291...731...XI

კონტი (Контъ) ისიდორ მარი ოგიუსტ (1798-1857) – ფრანგი ფილოსოფოსი, პოზიტივიზმისა და სოციოლოგიის, როგორც მეცნიერების დარგის ფუძემდებელი. 462...832...XIX

კონსტანტინე VII – (905-959), ბიზანტიის იმპერატორი 913 წ-დან. 290...539...X

კონსტანტინე ნიკოლაევიჩი – 143...402...XVIII

კონსტანტინე პორფიროგენი (911-959) – პორფიროგენეტი (905-959), 912 წელს ავიდა ბიზანტიის საიმპერატორო ტახტზე, თავდაპირველად მეურვეთა თანადგომით, ხოლო 945 წლიდან დამოუკიდებლად დაეუფლა ტახტს; მფარველობდა მეცნიერებასა და ხელოვნებას და თავადაც წერდა სხვადასხვა საკითხებზე ისტორიულ ნარკვევებს. 200...544...XIV

კოპალაძე ვ. გ. – 136...538...XVII

კოპია – 207...832...XIX

კოჟუხოვსკი (Кожуховский) – 539, 541...832...XIX

კორდონი – ფრანგი ოფიცერი. 426, 427...726...IX

კორინთელი (Коринтели) – 232...832...XIX

კორონა ისააკ იაკობის ძე – თბილისელი ექიმი. 85...731...XI

კორსაკი ა. – მთარგმნელი პროფ. რაუს შრომებისა. 373...545...XIV

კორში (Корш) ევგენი თევდორეს ძე (1809-1897) – რუსი ჟურნალისტი, გამომცემელი და მთარგმნელი. 203, 237...832...XIX

კორში ვალენტინ თეოდორეს ძე (1823-1883) – ჟურნალისტი და ლიტერატურის ისტორიკოსი. 1880-83 წწ. მისი რედაქტორობით გამოვიდა „მსოფლიო ლიტერატურის ისტორიის“ პირველი 15 ტომი. ამ გამოცემას დართული აქვს მისი ვრცელი შესავალი წერილი, შენიშვნები და გამოკვლევა ბერძნული ლიტერატურის შესახებ. 185, 211, 212, 251...731...XI

კოსა (Коссе Л) ლუიჯი (1831-1896) – იტალიელი ეკონომისტი, პოლიტეკონომიის სპეციალისტი, ეკონომიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი. 202...832...XIX

კოსტა თუმანოვი – იხ. თუმანოვი – თუმანიშვილი კოსტა.

კოტე – ილიას დისშვილი. 249...402...XVIII

კოტე – იხ.: გედევანოვი.

კოტე – იხ.: მესხი კოტე.

კოტელმანი (Котельманъ) ლუდვიგ ვილჰელმ (1839-1908) – ბავარიის ჰერცოგი, კავალერიის გენერალი, დაქორწინდა გერმანელ მსახიობ ქალზე და უარი თქვა მემკვიდრეობაზე. 184...832...XIX

კოტელნიკოვი – 103...539...X

კოტლიარევსკაია (Е. Котляревская) ეკატერინა ნიკოლოზოს ასული (1869-1957) – ნიკოლოზ მიხეილის ძე ორლოვის ქალიშვილი. 205...832...XIX

კოშჩეევი – ბაქოს ნავთობმეწარმე. 321...730...XI

კოხი – კარლ (1809-1879), ბოტანიკოსი, მოგზაურობდა კავკასიაში, ყირიმსა და მცირე აზიაში, აღმ. ამიერკავკასიაში; მისი ინტერესები სცდებოდა ბოტანიკის ფარგლებს და შეისწავლიდა ამ ქვეყნების ხალხთა ცხოვრებასა და ისტორიას. 195, 200...545...XIV

კოხტა – კოტე, დიმიტრის-ძე აფხაზი (1838-1913), ილიას სიყრმის მეგობარი, ილიაზე დიდი და საინტერესო მოგონებების ავტორი. 203...402...XVIII

კრასნოგლადკოვი – ექიმი. 234...402...XVIII

კრეზი – ლიდიის უკანასკნელი მეფე ძვ. წ. 560-546 წლებში. 530, 873, 884, 886-888, 891-894, 898-902, 916, 918, 921, 924, 926, 928, 931, 933, 935-938, 941, 943, 946, 948, 951-954, 959, 960, 963-967, 970, 973, 974, 976, 977, 986, 987, 990, 996-999, 1110...1118...XVI(1)

კრემიე – ფრანგი სახელმწიფო მოღვაწე. 292...693...VI

კრილოვი ვიქტორ – ავტორი წიგნისა სათეატრო საქმე ევროპაში. 584. ...743...XV

კრილოვი ივანე ანდრიას ძე (1769-1844) – რუსი მწერალი, მეიგავე. 50...710...V; 496...693...VIII; 179...552...XIII

კრიმ-გირეი (კირიმ-გირეი) – იხ. სულთან-კირიმ-გირეი ნიკოლოზ

კრიმერი – 393...693...VIII

კრისპი ფრანჩესკო (1819-1901) – ადვოკატი, იტალიელი სახელმწიფო მოღვაწე, 1887-1891 და 1893-1896 წლებში სახელმწიფოს მეთაური, ატარებდა ანტიდემოკრატიულ საშინაო და ექსპანსიონიტურ საგარეო პოლიტიკას, იტალიის იმპერიალისტური ავანტურის ერთ-ერთი მოთავე აფრიკაში. იტალიის 1848-1849 წლების რევოლუციის მონაწილე. 1893-1894 წლებში სასტიკად ახშობდა გლეხთა მოძრაობას სიცილიაში. 467...662...VII; 206, 244, 335...726...IX; 94, 95, 351-355, 408, 570, 571, 575...731...XI; 15,16...300...XII; 221, 223...552...XIII.

კრისტი – ბესარაბიის აზნაური. 207...552...XIII

კრიხლერი (Крихлеръ) ფრანც – გერმანელი მეტყევე, გაზეთის რედაქტორი, ფლორისა და ფაუნის მკვლევარი. 203...832...XIX

კრომველი თომას (1485-1540) – ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე, მეფე ჰენრიხ VIII-ის თანამებრძოლი, მინისტრი, ეკლესიის რეფორმატორი. სასახლის ინტრიგების გამო სახელმწიფო ღალატი დასწამეს და სიკვდილით დასაჯეს. ...663...VII

კრომველი – ოლივერ (1599-1658), გამოჩენილი პოლიტიკური მოღვაწე. ინგლისის, ირლანდიის და შოტლანდიის გაერთიანებული რესპუბლიკის მმართველი (პროტექტორი). არნახული დესპოტიზმი გამოიჩინა ირლანდიელების მიმართ, რითაც დიდი ვნება მოუტანა ინგლის-ირლანდიის ურთიერთობას. სტიუარტების დაბრუნების შემდეგ მისი ცხედარი ამოთხარეს საფლავიდან და ჩამოახრჩეს. 500, 503-504...662...VII; 396...726...IX

კროტკოვი – ბანკის თანამშრომელი მოსკოვში. 45...538...XVII

კრუზე ნიკოლოზ თევდორეს ძე (დაბად. 1823) – ხარკოვის მკვიდრი, რუსეთის სათავადაზნაურო-სამიწათმოქმედო ბანკის საბჭოს წევრი. აქვეყნებდა სტატიებს სხვადასხვა რუსულ ჟურნალებში. 123...731...XI

კრუპი – უდიდესი სამხედრო მეტალურგიული კონცერნის მფლობელი. 242...726...IX

კუვშინსკი ივანე – თბილისის სასულიერო სემინარიის ინსპექტორი, ქართველების მოძულე, სემინარიიდან დევნიდა ქართულ ენას. 247, 261...693...VI

კულიშერი (Кулишерь) მიხეილ ეგნატეს ძე (1847-1919) – რუსი პუბლიცისტი ეთნოგრაფი და ისტორიკოსი. 412...832...XIX

კუპერი ჯეიმზ ფენიმორ (1789-1851) – ამერიკელი მწერალი, ამერიკული რომანის ფუძემდებელი. 111, 411...710...V

კურფიურსტი – ძველი წარჩინებული საგვარეულო გერმანიაში, რომელსაც ევალებოდა გერმანიის იმპერატორის არჩევა. 289...663...VII

კურციუსი ერნსტ – (1814-1896), ანტიკური პერიოდის ცნობილი გერმანელი ისტორიკოსი, არქეოლოგი, გათხრების ხელმძღვანელი ოლიმპიაში (1875-1881). 254...539...X; 188...832...XIX

კუტული – საფრანგეთის გაზეთის – „თემპს“-ის კორესპონდენტი. 209, 217, 218-221...545...XIV

კუჩაევი – კავკასიის სტატისტიკური კომისიის თავმჯდომარე. 341...693...VIII

კუჩაევი – 221...545...XIV

კუჩარიანცი – ხმოსანი. 400...552...XIII

11 ლ

▲back to top


ლ

ლაბარსი – 225...693...VI

ლაბაური მათია – 226...832...XIX

ლაბაური ნასყიდა – 226...832...XIX

ლაბრიოლა (Антонiо Лабрiола) ანტონიო (1843-1904) – იტალიელი ფილოსოფოსი, იტალიური მარქსიზმის ფუძემდებელი. 205...832...XIX

ლაბუშერი – ჰენრი ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე და პუბლიცისტი, თემთა პალატის წევრი, ლიბერალური პარტიის რადიკალური ჯგუფის აქტიურ წარმომადგენელთაგანი. 395, 399...693...VIII

ლაგერი – საფრანგეთის პალატის დეპუტატი. 151, 152...539...X

ლაგრანჟი (Лагранжъ) ფერდინანდ (1846-1909) – ცნობილი ფრანგი ფიზიოლოგი, პუბლიცისტი და საზოგადო მოღვაწე. მუშაობდა სამკურნალო ფიზკულტურის მიმართულებით. 184, 203...832...XIX

ლადისა (ლადიკეა) – ეგვიპტის დედოფალი, ამაზისის ცოლი, წარმოშობით ბერძენი. 897, 905, 917, 919, 920, 967, 1001, 1022...1118...XVI(1)

ლადო – იხ:. მესხიშვილი ლადო.

ლაველე (Эмиль де Лавеле) ემილ ლუი ვიქტორ (1822-1892) – ბელგიელი პოლიტ-ეკონომისტი, სამართლის ისტორიის სპეციალისტი და სახელმწიფო მეცნიერებათა პროფესორი. უარყოფდა ეკონომიკის კანონების ობიექტურ ბუნებას, უპირისპირდებოდა კლასიკურ პოლიტეკონომიას და მარქსიზმს. 360, 579...690,693...VI; 277, 296, 301, 302, 304, 305, 308...689,693...VIII; 371...539...X; 205...832...XIX

ლავერნე ლეონ გილარ (1809-1880) – საფრანგეთის პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე, ავტორი პოლიტიკური ხასიათის სტატიებისა. 46, 583...693...VI

ლავისი/ლევისი (Левисъ) ერნესტ (1842-1922) – ფრანგი ისტორიკოსი, საფრანგეთის აკადემიის წევრი. 204...833...XIX

ლავროვი პეტრე ლავრეს ძე (1823-1900) – რუსი სოციოლოგი და პუბლიცისტი. 526... 693...VI

ლაზარე – 79, 236, 237...538...XVII

ლაზარე – ღონიაშვილი, ილია ჭავჭავაძის ლალა და მსახური. 35, 56, 58, 73, 82, 201, 277, 292, 311, 312...402...XVIII

ლაზარევი – 134, 137, 146...402...XVIII

ლაზარევი – ივანე პეტრეს ძე (1763-1803), რუსი გენერალი, სამხედრო მოხელე კავკასიაში, გენერალ-მაიორი, განაგებდა დროებით ადგილ. მმართველობას. მოკლა მარიამ დედოფლის მხლებელმა, დედოფლის რუსეთში ძალით გადასახლების მცდელობისათვის. 215, 242, 242, 309-311...545...XIV

ლაზარკა – 50, 72, 73...402...XVIII

ლაზნი – ჭანები, წარსულში ერთ-ერთი ქართველური ტომი. ცხოვრობდნენ ძირითადად თურქეთში, შავი ზღვის სანაპიროზე, მცირედი რაოდენობით აჭარაში, მდ. ჭოროხის აუზში და სამეგრელოში, ენგურის შესართავთან (ანაკლია); ლაპარაკობენ ქართველური ჯგუფის ზანური ენის ლაზურ (ჭანურ) დიალექტზე. რელიგია – მუსლიმანობა. 256...545...XIV

ლაისტი (Лейст) არტურ (1852-1927) – საქართველოში მოღვაწე გერმანელი მწერალი, პუბლიცისტი, „ვეფხისტყაოსნის“ მთარგმნელი გერმანულ ენაზე, ილია ჭავჭავაძესთან დაახლოებული პირი. საქართველოში ჩამოვიდა 1884 წელს. 219, 220...663...VII; 447...545...XIV; 230, 353...538...XVII; 225, 229...402...XVIII

ლალი – იხ.: ლასხიშვილი გიორგი მიხეილის ძე.

ლანგე (Ланге) ფრიდრიხ ალბერტ (1828-1875) – გერმანელი ფილოსოფოსი, ეკონომისტი, ინდუქციური ფილოსოფიის პროფესორი, ხშირად აქვეყნებდა სტატიებს პოლიტეკონომიის საკითხებზე. 207...833...XIX

ლანგთემური (ლანგ-თემური) – იხ.: თემურლენგი (ლანგთემური).

ლანგლუა (Ланглуа) შარლ-ვიქტორ (1863-1929) ფრანგი ისტორიკოსი, პალეოგრაფი, შუა საუკუნეების სპეციალისტი. მოღვაწეობდა პარიზის უნივერსიტეტში. იკვლევდა „ქართლის ცხოვრების“ ისტორიულ ღირებულებას ნაშრომში „Essai de classification des suites monetares de la Georgie“, 1860წ. 195...545...XIV; 184...833...XIX

ლანგსტროტი (Лангстроть) ლორენც ლორენ (1810-1895) – ამერიკელი მეფუტკრე, ამერიკული მეფუტკრეობის ფუძემდებელი. 204...833...XIX

ლანკასტერი ჯორჯ (1778-1838) – ინგლისელი პედაგოგი, ურთიერთსწავლების სისტემის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 109...693...VI

ლანფრე (Ланфре) პიერ (1828-1877) – ფრანგი პოლიტიკოსი და ისტორიკოსი. 1867 წელს დაიწყო ფუნდამენტური ნაშრომის გამოქვეყნება ნაპოლეონ პირველის შესახებ. 153...833...XIX

ლაპო-დანილევსკი (Лаппо-Данилевский) ალექსანდრ სერგეის ძე (1863-1919) – რუსი ისტორიკოსი, რუსული ისტორიული მეცნიერების ერთ-ერთი ფუძემდებელი, პეტერბურგის აკადემიის პროფესორი. 188...833...XIX

ლარაძე პეტრე გიორგის ძე (1770-1837) – ქართველი პოეტი და კალიგრაფი, განაგებდა თბილისის სამეფო წიგნთსაცავს, 1803-1810 წლებში სპარსეთში იყო გადახვეწილი, 20-იან წლებამდე ცხოვრობდა პეტერბურგში და შემდეგ საქართველოში დაბრუნდა. 437...833...XIX

ლასხიშვილი გიორგი მიხეილის ძე (1865-1931) – ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, სახელმწიფო და საზოგადო მოღვაწე, საქართველოს სოციალისტურ-ფედერალისტური პარტიის ერთ-ერთი დამფუძნებელი, საქართველოს პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკის განათლების მინისტრი, „ივერიის“ თანამშრომელი. ჭერდა ფსევდონიმით „ლალი“. 490,491...552...XIII; 363-365...545...XIV; 173...538...XVII.

ლატურნო (Шарль Латурно) შარლ (1831-1902) – ფრანგი ეთნოგრაფი, სოციოლოგი და ანთროპოლოგი, არაერთი წიგნის ავტორი კულტურისა და საზოგადოებრივი დაწესებულებების განვითარების შესახებ. 206...833...XIX

ლაუსონი – ინგლისის პარლამენტის დეპუტატი. 399...693...VIII

ლაფონტენი ჟან (1621-1695) – ფრანგი პოეტი, საფრანგეთის აკადემიის წევრი 1684 წლიდან. 179...552...XIII

ლაქსინი – 12, 65, 66, 68, 302, 304, 305, 307...402...XVIII

ლაშა-გიორგი (გიორგი IV) (1192-1223) – თამარ მეფისა და დავით სოსლანის ძე, საქართველოს მეფე 1212-1223 წწ. 200...732...XI

ლაშოსე (Ла-Шоссе) პიერ კლოდ ნიველ (1692-1754) – ფრანგი დრამატურგი, საფრანგეთის აკადემიის წევრი, დიდაქტიკური კომედიების ავტორი. 424...833...XIX

ლებბოკი/ლებოკი ჯონ (1834-1913) – ინგლისელი არქეოლოგი და ეთნოგრაფი, ენციკლოპედისტი, მწერალი-მორალისტი, ბანკირი, პოლიტიკოსი, ბიოლოგი, ევოლუციონისტური (ანთროპოლოგიური) სკოლის თვალსაჩინო წარმომადგენელი, წამოაყენა მოსაზრება არქეოლოგიური ძეგლების ახლებური პერიოდიზაციის შესახებ. ქვის ხანა გაყო პალეოლითად და ნეოლითად. პირველმა გამოიყენა არქეოლოგიური და ეთნოგრაფიული მასალების კომპლექსური კვლევა პირველყოფილი წყობილების ისტორიის შესასწავლად. 227, 247, 252, 258, 267, 269, 270, 272, 284...732...XI; 237...833...XIX

ლებედიევი (ლებედევი) – 1870 წელს თბილისში «Общество бережливости»-ს დამაარსებელი. 329...693...VI

ლებენსტეინ – ლებელი, მკურნალი. 132...726...IX

ლებლონი – 68...693...VI

ლედა – სპარტის მეფის ტინდარეოსის მეუღლე. ეტოლიის მეფის თესტიოსის შვილი. ...758...III

ლედნიცკი ალექსანდრ რობერტის ძე (1866-1934) – რუსეთისა და პოლონეთის საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწე, ადვოკატი, ჟურნალისტი და ფინანსისტი, რუსეთის იმპერიის სახელმწიფო საბჭოს დეპუტატი 1906 წელს. 394...833...XIX

ლედოხოვსკი – კარდინალი, გრაფი. 338-339; 389...663...VII

ლევან გურიელი – იხ. გურიელი ლევანი.

ლევანა – 161, 163, 164...833...XIX

ლევანი, ლევანა – 184, 186, 197, 204...402...XVIII;

ლევერაშვილი ლაზარე – 79...539...XVII

ლეიარდი (1817-1893) – ფრანგი, ინგლისში აღზრდილი არქეოლოგი, 1871-1880 წლებში ინგლისის ელჩი კონსტანტინოპოლში. 167...693...VI

ლეიდენი – გერმანელი ექიმი, მკურნალობდა ბერლინში მყოფ ილია ჭავჭავაძეს. 212, 214...539...XVII

ლეისტი არტურ – იხ.: ლაისტი არტურ.

ლენორმანი, ფრანსუა – ფრანგი ისტორიკოსი და არქეოლოგი (1837-1883), ყურადღება მიიქცია სინას მთის წარწერების შესახებ მონოგრაფიებით; იკვლევდა ელევსინის ნანგრევებს და ეკავა არქეოლოგიის პროფესორის ადგილი ეროვნულ ბიბლიოთეკაში. 175, 176, 183, 209, 236, 237, 240, 248, 249, 251, 253, 257, 259, 306...732...XI; 201-203, 204-206, 254-259, 264, 274...546...XIV

ლეონ XIII – რომის პაპი 1878 წლიდან, ერისკაცობაში ვინჩენცო ჯოაკინო პეჩი (1810-1903) – ჩამოაყალიბა კათოლიკური ეკლესიის სოციალური დოქტრინა, რომელიც საფუძვლად დაედო მომდევნო რომის პაპების საქმიანობას. 378, 379, 381, 529...726...IX; 116, 117, 363...539...X; 570, 571...743...XV

ლეონიდე, ეპისკოპოსი – 115...546...XIV

ლეონიძისა – მარიამ ლეონიძე, ქართველი მსახიობი ქალი. 266, 267, 272, 273, 351...710...V

ლეონტიევი – 122, 128...402...XVIII

ლეოპოლდი – ავსტრიის იმპერატორის სიძე. 111...694...VIII

ლეოპოლდი – (ლეოპოლდ II) (1835-1909), ბელგიის მეფე 1865 წლიდან. იგი ხელმძღვანელობდა ცენტრალური აფრიკის ტერიტორიების დაპყრობას. 41...726...IX; 445, 459...732...XI

ლერმონტოვი (Лермонтов) მიხეილ იურის ძე (1814-1841) – გამოჩენილი რუსი პოეტი და მწერალი – 13, 16, 17, 54, 230...711...V; 437, 449...546...XIV; 231, 354...539...XVII

ლერუა-ბოლიე პოლ-პიერ (Леруа-Болье Поль-Пьер) – (1843-1916) ფრანგი ეკონომისტი, რედაქტორობდა ჟურნალს „ფრანგული ეკონომიკა“, იყო მრავალი ნაშრომის ავტორი ეკონომიკაში. 136-139...1118...XVI(1)

ლესგაფტი პეტრე ფრანცის ძე (1837-1909) – რუსი პედაგოგი, ანატომი და ექიმი, ფიზკულტურაში საექიმო-პედაგოგიური კონტროლისა და თეორიული ანატომიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 329...732...XI

ლესეპსი ფერდინანდ ვიკონტ დე (1805-1894) – ცნობილი ფრანგი მეწარმე და დიპლომატი. 1859 წელს შეუდგა სუეცის არხის მშენებლობას, რომელიც გაიხსნა 1869 წელს. 572...693...VI; 215, 216...726...IX

ლესინგი (Лессингъ) გოტჰოლდ ეფრაიმ (1729-1781) – გერმანელი პოეტი, მწერალი, დრამატურგი და ხელოვნებათმცოდნე, განმანათლებელი, გერმანული კლასიკური ლიტერატურის ფუძემდებელი და თეატრალური კრიტიკოსი. 275, 277, 344, 368, 369, 483...711...V; 34...539...XVII; 424, 461...833...XIX

ლესლანდესი – ვალენსიო, პორტუგალიელი ეკონომისტი. 300...694...VIII

ლეფლო – ფრანგი გენერალი. 358...726...IX

ლვოვი ევგენი – 71, 72...300...XII

ლვოვი – რუსი მოხელე. 237...546...XIV

ლიაზანოვი-ალექსანდრე – 162, 169, 170...402...XVIII

ლიაშენკო (Ляшенко) – 182...1118...XVI(1)

ლიბიხი იუსტუს (1803-1873) – გერმანელი ქიმიკოსი. 344...552...XIII.

ლიბკნეხტი (1826-1900) – (გერმანიის პარლამენტის დეპუტატი) გერმანიის და საერთაშორისო მუშათა მოძრაობის დიდი მოღვაწე, გერმანიის სოც. დემოკრატიული პარტიის დამაარსებელი. 1874 წლიდან გერმანიის პარლამენტის წევრი. II ინტერნაციონალის ერთ-ერთი დამაარსებელი. 289-290...663...VII

ლივიუსი (Левiй) ტიტუს (Ямю ц 59-17) – რომაელი ისტორიკოსი, ფილოსოფოსი და რიტორი. 427...833...XIX

ლიზა – ელისაბედ ნიკოლოზის-ას მუხრან-ბატონისა, გურამიშვილების ოჯახის ნათესავი. 113, 114, 208, 217, 225, 230, 232, 234, 244, 248, 250, 314, 315...403...XVIII

ლიზა (ლიზო) – იხ. ჭავჭავაძე-საგინაშვილი ელისაბედ.

ლიზი, ლიზო – ელისაბედ ჭავჭავაძე-საგინაშვილისა, ილიას უმცროსი და. 76, 79, 81, 84, 86, 87, 92, 95, 97, 115, 116, 131, 145, 150, 154, 157, 167, 172, 173, 185, 187, 190, 191, 200, 201, 203, 209, 210, 212, 215, 223, 226, 230, 232, 234, 235, 239, 244, 248, 250, 314, 315...402...XVIII

ლიზა მუხრანსკაია – იხ. მუხრანსკი ლიზა.

ლიზო – ოლღას დისშვილი, ეკატერინე სტაროსელსკაიას (იხ.) ქალიშვილი. 95, 97...403...XVIII

ლიმუზენი – 586, 587...726...IX

ლინდემანი (Гуго) ჰუგო (1867-1950) – გერმანელი პოლიტიკოსი და პედაგოგი, რეიხსტაგის დეპუტატი. 206...834...XIX

ლინდნერი (Линднеръ) გუსტავ ადოლფ (1828-1887) – ავსტრიელი მეცნიერი პედაგოგიკის დარგში, პროფესორი, ფილოსოფოსი, პედაგოგიური ინსტიტუტის დირექტორი. 425...834...XIX

ლინტორნ სიმური – გენერალი. 140...693,698...VI

ლიონიძე სოლომონ (1754-1811) – ქართველი საზოგადო მოღვაწე, გეორგიევსკის ტრაქტატზე მომუშავე ჯგუფის წევრი. 478...834...XIX

ლირი – უილიამ შექსპირის (იხ.) ტრაგედიის „მეფე ლირის“ მთავარი პერსონაჟი, 167, 183...403...XVIII

ლისევსკი (Лiсевский) – 198...834...XIX

ლისტი ფერენც (1811-1886) – უნგრელი კომპოზიტორი, პიანისტი, დირიჟორი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე. 576...743...XV

ლიტტონი – ლორდი 90, 91...693...VI

ლიღდამის ნიკოსელი (ნაკსოსელი) – პიზისტრატის მხარდამჭერი. 869, 881...1118...XVI(1)

ლიხაჩოვი ნ. – კავკასიაში მართლმადიდებელი ქრისტიანობის აღმდგენელი, საზოგადოების ალექსანდრეს სახელობის სკოლის მასწავლებელი, სტრელიცკის შემდეგ იყო აღნიშნული საზოგადოების ინსპექტორი, იცავდა ზახაროვის რუსიფიკატორულ პოლიტიკას. 250...693...VI

ლობანოვი – ლობანოვ-როსტოვსკი ალექსი ბორისის ძე (1824-1896), თავადი, რუსი სახელმწიფო მოღვაწე, დიპლომატი, 1882-1895 წლებში ელჩი ვენაში. 220...726...IX

ლოლაძე (Лоладзе) – 180...834...XIX

ლოლუა – ქუთაისელი ადვოკატი. 287, 288, 289...694...VI

ლოლუა – ქუთაისის ბანკის ზედამხედველობის კომიტეტის წევრი. 599, 600, 603, 605, 622-624...732...XI

ლოლუა ა. ს. – 136...539...XVII

ლომინაძე – ახალსენაკის სკოლის პედაგოგი. 205, 206...743...XV

ლომინაძე – სენაკის სკოლის ზედამხედველი. 441...694...VI

ლომონოსოვი მიხეილ ვასილის ძე (1711-1765) – რუსი მეცნიერი, პოეტი, თანამედროვე რუსული სალიტერატურო ენის ფუძემდებელი. 377...711...V

ლომოური ი.ვ. – მეტეხის ციხის ეკლესიის მღვდელი. 105, 107...743...XV

ლორთქიფანიძე დ. – იმერელი თავადი, რომელმაც არ დაუჭირა მხარი თავად-აზნაურთა კრებას, სადაც სამადლობელი ადრესი მზადდებოდა რუსეთის მმართველობის მიმართ. 495...546...XIV

ლორთქიფანიძე კირილე ბეჟანის ძე (1839-1919) – ერთ-ერთი თერგდალეულთაგანი, პუბლიცისტი, ჟურნალისტი, საზოგადო მოღვაწე, ქართველ მწერალთა ნაწერების გამომცემელი. ქართველ 60-იანელთა თანამდგომი და თანამებრძოლი, ქუთაისის გუბერნიის სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის დირექტორი 1893-1918 წლებში. 116...663...VII; 199, 200...300...XII

ლორთქიფანიძე მ. ბ. – ლორთქიფანიძისა ნ. დ. 136...539...XVII

ლორთქიფანიძე ნ. – ქუთაისის ბანკის ზედამხედველი კომიტეტის წევრი. 597, 598, 610...732...XI

ლორთქიფანიძე ს. – წერდა ს. ლ. ძე-ის ფსევდონიმით. 231...743...XV

ლორის-მელიქოვი – მიხეილ ტარიელის ძე (1825-1888), გრაფი, რუსეთის საზოგადო მოღვაწე, გენერალ-ადიუტანტი, სახელმწიფო საბჭოს წევრი, 40-იან წლებში მონაწილეობდა შამილის წინააღმდეგ ომში. 1880 წელს დაინიშნა შინაგან საქმეთა მინისტრად და ჟანდარმთა შეფად. 1881 წელს გადადგა და უცხოეთში ცხოვრობდა. 510...711...V; 301...732...XI; 214...546...XIV; 102, 181, 186, 195, 196, 235-237, 240...743...XV; 114, 207...403...XVIII;

ლოტიკაშვილი გიორგი – სოფელ ინიანთკარის მცხოვრები. 145...834...XIX

ლუარსაბი – 161...834...XIX

ლუგოვსკი – XIX საუკუნის რუსი მთარგმნელი. 13...711...V

ლუდვიგ II – ლუდვიგ II ოტო, ფრიდრიხ-ვილჰელმ (1845-1886) ბავარიის მეფე. 107...694...VIII

ლუდვიგ I – კარლ ავგუსტი, ბავარიის მეფე (1786-1868). 110...694...VIII

ლუდოვიკ მეთოთხმეტე, ლუი XIV (1638-1715) – საფრანგეთის მეფე, მისი მეფობის დროს მეფის ძალაუფლება შეუზღუდავი იყო, თვითმპყრობელობა უმაღლეს წერტილამდე იყო აყვანილი. 220...694...VI

ლუდოვიკი (ლუდოვიკ II) (1845-1886) – ბავარიის მეფე, რომანტიკოსი და ხელოვნების მოყვარული. 1886 წლის 13 ივლისს ბავარიის ტბა შტარნბერგერზეეში იპოვეს დამხრჩვალი. 57...732...XI

ლუდოვიკო XIV – საფრანგეთის მეფე (1638-1715). 118...711...V; 435...694...VIII

ლუი XIV – იხ.: ლუდოვიკო XIV.

ლუიტპოლდი – კარლ-იოსებ-ვილგელმ. პრინცი, სულიერად დაავადებულ ლუდვიგ II-ის რეგენტი. 1886 წ. 110, 207...694...VIII

ლუი ფილიპე ორლეანელი (1773-1850) – საფრანგეთის მეფე 1830-1848 წლებში. 93... 694...VI

ლუკა – „ახალ აღთქმაში“ შემავალი ერთ-ერთი „სახარების“ ავტორი. 436...834...XIX

ლუკაჩოვი (Лукачевъ) – მებუხრე. 227...834...XIX

ლუკრეცი ლუკრეციუსი ტიტუს კარუს (ჩვ. წ. I ს.) – რომაელი პოეტი და ფილოსოფოსი. 342...711...V

ლუტცი – ბავარიის პრემიერ-მინისტრი. 1886 წ. 207...694...VIII

12 მ

▲back to top


მ

მაგალოვა – მაღალოვა. 246...403...XVIII

მაგდალინა – (მარიამ მაგდალინელი) დაბადებული ქალაქ მაგდალელში. ცოდვების მონანიების შემდეგ გახდა მიმდევარი. მან შეატყობინა მოციქულებს ქრისტეს აღდგომა. ...759...III

მადათოვი – ვალერიან გრიგოლის ძე (1782-1829), სამხედრო პირი, გენერალ-ლეიტენანტი, რუსეთ-თურქეთისა და 1812 წლის სამამულო ომის მონაწილე. 214...546...XIV

მაზილოვი – 71...301...XII

მათე – იესო ქრისტეს თორმეტ მოწაფეთაგანი, „ახალ აღთქმაში“ შემავალი ერთ-ერთი „სახარების“ ავტორი. 436...834...XIX

მათე ედესელი – სომეხი სწავლული. 67...539...X

მათიკოვი – 242...834...XIX

მაიკო ბარათოვი – 100...403...XVIII

მაიკო, მაკო – აფხაზი, ილიას დისშვილი, ნინოს ქალიშვილი. 195, 198, 200, 204, 207-210, 216, 217, 218, 224, 230, 248...403...XVIII

მაიკოვი აპოლონ ნიკოლოზის ძე (1829-1897), რუსი პოეტი. 53...711...V

მაისოვი ვ. ა. – თბილისის მაზრის სკოლების უფროსი (1876 VII-დან), შემდეგ (1881 წლამდე) ქუთაისის გუბერნიის სახალხო სკოლების დირექტორი. 522...694...VI

მაკაროვი პეტრუს – სირაჯი. 257...727...IX

მაკედონელი, ალექსანდრე – ალექსანდრე დიდი (ძვ. წ. 356-323), სწორუპოვარი მხედარმთავარი და სახელმწიფო მოღვაწე; ამიერკავკასიაში და, კერძოდ, საქართველოში მისი ლაშქრობის ვარაუდი ისტ. წყაროებით არ დასტურდება. 201...546...XIV

მაკიაველი (Маккiавели) ნიკოლო (1469-1527) – იტალიელი მოაზროვნე, ფილოსოფოსი და პოლიტიკური მოღვაწე. 424...834...XIX

მაკ-კინეი – ამერიკის პრეზიდენტი. 157...546...XIV

მაკ-მაგონი, მაკ-მაჰონი მარი ედმ პატრის მორის (1808-1893) – საფრანგეთის სახელმწიფო და სამხედრო მოღვაწე, საფრანგეთის მარშალი 1859 წ., 1873-1879 წლებში საფრანგეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტი (მონარქისტულ ჯგუფს ეყრდნობოდა). მისი მონაწილეობით მოწყობილი მონარქისტული გადატრიალების (1877) ჩაშლის შემდეგ გადადგა (1879). 70-72, 76-79, 85-89, 92-96, 98, 118, 119, 126, 128, 129, 134-137, 142, 145, 149, 151, 158, 159, 167, 174...694...VI; 238...694...VIII

მაკ-მაჰონი – იხ.: მაკ-მაგონი.

მაკო – 264, 265...539...XVII

მაკოლეი თომას ბაბინგტონ (1800-1859) – ბრიტანელი სახელმწიფო მოღვაწე, ისტორიკოსი, პოეტი და პეოზაიკოსი, „ინგლისის ისტორიის“ ხუთტომეულის ავტორი. 396...834...XIX

მალკოლმი ჯონ (1769-1833) – ინგლისელი დიპლომატი და ისტორიკოსი. 1815 წელს დაწერა „სპარსეთის ისტორია“. 268...733...XI

მალოშნიკოვა (Малошникова) – 231...834...XIX

მალცევი – 140...403...XVIII

მალხაზიჩი – ანდრონიკაშვილი ივანე მალხაზის ძე. 73, 74, 311 (იხ. ივანე მალხაზის-ძე)...403...XVIII

მალხასიანცი სტ. სერ. – 184...301...XII

მამა ტარასი – 484...711...V

მამადაშვილი თევდორე – 79...539...XVII

მამაცაშვილი იოსებ (1810-1874), საზოგადო მოღვაწე, მწერალი, ჟურნ. „ცისკრისა“ და „გუთნის დედის“ თანამშრომელი. 568...711...V

მამაცაშვილი (მამაცევი, Мамацев) კონსტანტინე ქრისტეფორეს ძე (1818-1900) – რუსეთის არმიის გენერალ-ლეიტენანტი, ლიტერატორი და საზოგადო მოღვაწე, თბილისის სათავადაზნაურო სასწავლებლის ერთ-ერთი დამაარსებელი და ზედამხედველი კომიტეტის თავმჯდომარე, თბილისის გიმნაზიის დამაარსებელი, ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების დამფუძნებელი წევრი, თანამშრომლობდა ქართულ ჟურნალ-გაზეთებში: „გუთნის დედა“, „ივერია“, „დროება“, „მოამბე“, იყო ნიკოლოზ ბარათაშვილის თანამედროვე და მეგობარი. 568...711...V; 217, 307...694...VI; 152, 249, 383...834...XIX

მამაცაშვილი (მამაცოვი) ქრისტეფორე (1839-1909) – „ქშწკ-გ საზოგადოების“ დამფუძნებელი წევრი, ილიას მეგობარი და მასზე საინტერესო მოგონების ავტორი. 184, 213, 326...539...XVII

მამაცოვი ქ. ი. (Мамацов Х. И.) – პოლკოვნიკი, სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის წევრი. 346, 350, 351, 374, 389, 408...1119...XVI(1)

მამაჯანოვი (Мамаджанов) – 180...834...XIX

მამედ ალი მამედ მირზა ოღლი (Мамедъ Али Мамедъ Мирза Оглы) – ხელოსანი, რომელიც მუშების ჯგუფთან ერთად ილია ჭავჭავაძეს არტელიდან ჰყავდა დაქირავებული. 13...834...XIX

მამზელ-მარი – 236...403...XVIII

მამიდა – ილიას აღმზრდელი მამიდა მაკრინე, პაატა ჭავჭავაძის ასული, მეუღლე ივანე არაგვის-ერისთავისა. 79, 111, 138, 253, 254...403...XVIII

მამიკონოვი (Мамиконов) – 141...403...XVIII; 184...834...XIX

მამუკა (Мамука) – 186...403...XVIII; 152...834...XIX

მანანოვი (Манановъ) ვ. – 183...834...XIX

მანასეინი ვიაჩესლავ ავქსენტის ძე (1841-1901) – რუსი თერაპევტი და საზოგადო მოღვაწე, ჟურნ. «Врач»-ის რედაქტორ-გამომცემელი. (1880-1901). 515...711...V

მანგლელი – მანგლისის ეპისკოპოსი. საეპისკოპოსო ცენტრი აქ V საუკუნიდან არსებობს. 466...744...XV

მანგოშვილი ივანე – სოფელ ჩინთის მცხოვრები. 145...834...XIX

მანსვეტაშვილი (Мансветовъ, მანსვეტოვი) იაკობ ალექსანდრეს ძე (1855-1939) – მწერალი, ჟურნალისტი („ივერიის“ თანამშრომელი), პუბლიცისტი (ფსევდ.: „დონ-იაგო“, „ალექსანდრ-ძე“, „ბარელი“ და სხვ.), საზოგადო მოღვაწე („ქშწ-კგ საზოგადოების“ ჯერ მდივანი, შემდეგ – საპატიო წევრი), მრეწველი, ქველმოქმედი. 100, 148, 150, 154, 160...403...XVIII; 145...539...XVII; 136, 185, 186...834...XIX

მანსვეტაშვილი (მანსვეტოვი) ნიკოლოზ (ნიკო) – იაკობ მანსვეტაშვილის ძმა. 47, 56, 266...539...XVII

მანსვეტოვი – იხ.: მანსვეტაშვილი იაკობ.

მანუჩარ ათაბაგი, მანუჩარ III ჯაყელი (1591-1625) – სამცხის ათაბაგი 1614-1625. იგი ცდილობდა შეეჩერებინა მესხ ფეოდალთა გამაჰმადიანების პროცესი, რითაც ოსმალთა უკმაყოფილება გამოიწვია. 1625 წ. მოკლა ბიძამ – ბექამ (საფარფაშა). 59...694...VI

მანჩინი – პასკუალი-სტანისლაო (1817-1888), იტალიის სახელმწიფო მოღვაწე, იურისტი, დიპლომატი, პუბლიცისტი, ტურინის, ნეაპოლის და რომის უნივერსიტეტების პროფესორი. იუსტიციის მინისტრი 1876 წლიდან, შემდეგ საგარეო საქმეთა მინისტრი. 1878 წელს გადადგა თანამდებობიდან. 467...663...VII; 244...694...VIII; 528...727...IX

მანჯავიძე მიხეილ (Манджавидзе Мих.) – 235...834...XIX

მარვინი ჩარლზ – ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე. 17...539...X

მართა – 250...835...XIX

მარი – ეხლანდელი სომხების პროფესორი პეტერბურგის უნივერსიტეტში – ნიკოლოზ (ნიკო) იაკობის ძე მარი (1864-1934), ენათმეცნიერი, ფილოლოგი, ორიენტალისტი, არქეოლოგი, კულტურის ისტორიკოსი. 203, 204-208...546...XIV

მარია დიასამოვნა – 191...403...XVIII

მარია ვახტანგოვნა – იხ. ორბელიანი მარიამ. 539...XVII

მარია-ტერეზია – (1717-1780), ავსტრიის ერცჰერცოგი 1740 წლიდან. მისი უფლებები ჰაბსბურგთა მონარქიის მიწებზე ევროპულმა სახელმწიფოებმა მხოლოდ ავსტრიული მემკვიდრეობისათვის ომის (1740-1748) შემდეგ ცნეს. განამტკიცა აბსოლუტიზმი. 410…539...X

მარიამ დედოფალი – ქართველთა უკანასკნელი მეფის – გიორგი XII-ის ქვრივი, რომელსაც გენ. ლაზარევმა ძალით დაუპირა წაყვანა რუსეთის კარზე. მისმა მხლებელმა ხანჯლით მოკლა გენერალი და გაიქცა. მკვლელობა დედოფალს დაბრალდა; იგი გაასახლეს რუსეთში და 9 წელიწადს მონასტერში გამოამწყვდიეს. 242...547...XIV

მარიამი – ლიპარიტის ასული, ლუარსაბ II დედა. 139...694...VIII

მარიანი – 408...539...X

მარიეჟოლი (Маръежолъ) ჟან იპოლიტ (1855-1934) – ფრანგი ისტორიკოსი. 184...835...XIX

მარინე კნეინა – იხ. დიასამიძე მარიამი.

მარკოვი – მუშაობდა ქუთაისში და თბილისში განათლების ხაზით. 272, 273. ...744...XV

მარკოვი – 425...694...VI

მარკოვი, ევგენი ლეონიდეს ძე – მწერალი. 292-294...547...XIV

მარკოზი – „ახალ აღთქმაში“ შემავალი ერთ-ერთი „სახარების“ ავტორი. 440...835...XIX

მარმონტელი ჟან ფრანსუა (1723-1799) – ფრანგი მწერალი, საფრანგეთის აკადემიის წევრი. 16, 118...711...V

მაროზოვო, მოროზოვი – რუსი ვაჭარი. 24...727...IX

მარსიაზი, მარსიასი – ბერძნული მითოლოგიის მიხედვით მდინარე მარსიასის ღვთაება. 22...711...V

მარტია – 229...403...XVIII; 186...835...XIX

მარტია – საგურამოელი გლეხი. 218...539...XVII

მარტინოვსკი – თბილისის პროგიმნაზიის ინსპექტორი. 139-141...539...X

მარტიროსოვი (Мартиросов) – 136...835...XIX

მარქსი (К. Маркс) კარლ ჰაინრიხ (1818-1883) – გერმანელი ფილოსოფოსი, ეკონომისტი, ისტორიკოსი, პოლიტიკის თეორეტიკოსი, სოციოლოგი, მეცნიერული კომუნიზმის ფუძემდებელი. 475...552...XIII; 38, 353, 358-360, 373...547...XIV; 488, 489, 524, 526...744...XV; 155, 207, 417, 464, 467, 470...835...XIX

მასაგეთნი, ანუ ოსმალნი – ძველ ბერძენ ავტორთა მიხედვით მოსახლეობა ამიერკასპიისა და არალისპირეთს შორის. ჰეროდოტეს ცნობით, მომთაბარენი იყვნენ, მებრძოლები, მათთან ბრძოლაში დაიღუპა აქემენიდთა სახელმწიფოს დამაარსებელი კიროსი. სტრაბონი მასაგეთებს აკუთვნებს ზოგიერთ პრიმიტ. ცხოვრების წესით ბინადართ, აგრეთვე მიწათმოქმედთა ტომს (მაგ. ხვარაზმელებს). 187, 188...547...XIV

მასენე ჟიულ (დაბად. 1842 წ.) – ფრანგი კომპოზიტორი. 576...744...XV

მასკანი პიეტრო (1863-1945) – იტალიელი კომპოზიტორი. საფუძველი ჩაუყარა ახალ მიმართულებას „საოპერო ვერიზმს“. 576...744...XV

მასკარტი – ფრანგი მეცნიერი. 437...733...XI

მასლოვსკი (Масловский) – ტულის ბანკის თავმჯდომარე. 156, 317...539...XVII

მასპერო – გასტონი (1846-1916), ცნობილი ფრანგი ეგვიპტოლოგი, „სიძველეთა სამსახურისა“ და ეგვიპტური მუზეუმის დირექტორი, არქეოლოგიური კვლევის შედეგად გამოავლინა XVII-XXII დინასტიების ფარაონთა მუმიების სამალავი. მას ეკუთვნის ნაშრომი „კლასიკური აღმოსავლეთის ხალხების ძველი ისტორია“. 259-260, 266-269...547...XIV

მატერსი – 286...539...X

მატინოვი ა. ს. (1843-1900) – ქალაქის თვითმმართველობის წევრი. 1879-1891 წლის მარტამდე ქალაქის თავი. 19, 20, 21, 22...301...XII; 394, 396, 402, 403, 404. ...744...XV

მაურერი (Мауерръ Людвигъ) გეორგ ლუდვიგ (1790-18720) – გერმანელი სახელმწიფო მოღვაწე, სამართალმცოდნე, ისტორიკოსი და პედაგოგი, 1847 წელს ბავარიის პრემიერ-მინისტრი. 203...835...XIX

მაქსიმე – 166, 190, 200...835...XIX

მაქსიმე კონსტანტინე (მძინარიშვილი) – ქართული თეატრის მსახიობი. 239, 260, 336, 340...711...V

მაქსიმილიანე – ბავარიის ჰერცოგი (1808-1888). ...694...VIII

მაქსიმილიანე I – იოსებ (1756-1825). ...695...VIII

მაქსტერი – (მეცნიერი). ...663...VII

მაღალაშვილი ლუარსაბ (შაქრო) (Шакро Магалов) ალექსანდრეს ძე – (დაბ. 1843) – საზოგადო მოღვაწე, ილია ჭავჭავაძის სტუდენტობისდროინდელი მეგობარი, 1891-1894 წლებში აღმოსავლეთ საქართველოს თავადაზნაურთა მარშალი. 217...694...VI; 152, 187, 194...835...XIX

მაღალოვი – მაღალაშვილი – 246...403...XVIII

მაყაევი – მაყაშვილი, ილიას დისშვილის მაიკოს საქმრო. 207...403...XVIII

მაყაშვილი ათანასე – ეკატერინე ჯორჯაძის მამა. 203...744...XV

მაყაშვილი (სანდრო, Макаевъ) ალექსანდრე ლუარსაბის ძე (1855-1908) – ილია ჭავჭავაძის ღვიძლი ბიძაშვილის, პელაგია ალექსანდრეს ასულ ჭავჭავაძის ვაჟი. ხალხოსანი, დააპატიმრეს რევოლუციური მოძრაობისთვის და ციხიდან გამოსვლის შემდეგაც პოლიციის მეთვალყურეობის ქვეშ იყო. ილია ჭავჭავაძის საგურამოს მამულის მოურავი. 243...539...XVII; 263, 264, 363...835...XIX

მაყაშვილი ალექსანდრე – სახლთუხუცესი და მარიამ დედოფლის ეშიკაბაში. 24...547...XIV

მაყაშვილი ელენე – ათანასე მაყაშვილის ქვრივი. 204. ...744...XV

მაყაშვილი ჯორჯაძისა ეკატერინე – ათანასე მაყაშვილის ასული. 203...744...XV

მაჩაბელი (Васо) ვასილ გიორგის ძე (1845-1918) – თავადი, საზოგადო მოღვაწე, იურისტი, ივანე მაჩაბლის უფროსი ძმა. 206, 225...399,403...XVIII; 173...835...XIX

მაჩაბელი ივანე (ვანო, Мач-ли) გიორგის ძე (1854-1898) – ქართველი მწერალი, პოეტი, მთარგმნელი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, 1882-1883 წ.წ. ჟურნალ „ივერიის“ რედაქტორი, 1883-1885 წ.წ. გაზეთ „დროების“ რედაქტორი. XIXს. 90-იან წლებში ილია ჭავჭავაძესთან ერთად ეკავა ხელმძღვანელი თანამდებობა ტფილისის საადგილმამულო ბანკში. 305...694...VI; 428...695...VIII; 29, 216 – 239...301...XII; 176, 190-197...552...XIII; 171-175, 177-181, 189-200, 202-209, 213, 214, 216-228, 230, 231-239, 242-267, 269, 270, 272, 276-278, 283-293, 295-297, 299-301, 303-306, 311, 313, 318, 320, 321, 324, 328, 331, 335, 338, 341, 344-349, 351, 360-363, 365-367, 369, 371-374, 376, 377, 381-384, 387, 389, 391, 392, 397, 398, 401, 402, 405, 408-410, 428-434, 441, 442, 446, 447, 451...1119...XVI(1); 354...539...XVII; 50, 121, 177, 183, 195, 327, 335, 338, 340, 341, 342, 346, 372...835...XIX

მაჩაბელი მიხეილ (მიშო) ვახტანგის ძე (Мачабели М. В.) (1858-1927) – „ნადვორნი სოვეტნიკი“, ქშწ-კგ საზოგადოების რწმუნებული ყვირილაში, ივანე მაჩაბლის მეგობარი. 289, 324, 331, 335...1119...XVI(1); 183, 324, 338, 341, 342, 343, 372...835...XIX

მაჩაბელი მიხეილ – ქალაქის გამგეობის ხმოსანი, ივანე მაჩაბლის ძმა. 267, 268, 280, 289, 290, 353, 354...727...IX; 173-175, 184-188...552...XIII

მაჩინი – იტალიის სამხედრო მინისტრი. 522...694...VI

მაჩხანელი (ნამდვილი გვარი – ნადირაძე) (1861-1903) – მწერალი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე. 207...540...XVII

მაძინი – (მაჩინი) – იტალიის სამხედრო მინისტრი. 449...744...XV

მაძძინი ჯუზეპე (1805-1872) – იტალიელი რევოლუციონერი, ბურჟუაზიული დემოკრატი, მემარცხენე რესპუბლიკურ-დემოკრატიული მიმდინარეობის ხელმძღვანელი და იდეოლოგი. 178...694...VI

მაჭავარიანი ივანე (1863-1943) – მთარგმნელი, ჟურნალისტი, საზოგადო მოღვაწე („ქშწ-კგ საზოგადოების“ მდივანი). 222...540...XVII

მაჭავარიანი ილიკო – 242...835...XIX

მაჭავარიანისა მ. მ. – 136...540...XVII

მახდი (მაჰდი) (1844-1885) – სუდანელი მუჰამად აჰმედ, აღმოსავლეთ სუდანის განმათავისუფლებელი მოძრაობის ბელადი. სუდანის მაჰდისტური სახელმწიფოს დამაარსებელი. 78...727...IX; 71. ...552...XIII

მახსარ-ბეი – პოლკოვნიკი. 227...552...XIII.

მაჰდი – იხ.: მახდი.

მაჰმად დამათი II მაჰმუდ დამატი – 130, 153...695...VI

მაჰმედ-ალი, მაჰმედ ალი ფაშა – 161, 179...695...VI

მაჰომედი, მუჰამედი (მაჰამედი) – ევროპულ ლიტერატურაში ხშირად იხსენიება მაჰომედად, მაჰომეტად (დაახლ. 570-632), ისლამის დამაარსებელი. 235...727...IX

მგალობლიშვილი (Мгалобелов) – 316...1119...XVI(1); 267...540...XVII

მგალობლიშვილი (მგალობელოვი) სოფრომ ზაქარიას ძე (1851-1925) – მწერალი-ხალხოსანი, ჟურნალისტი, პედაგოგი, მემუარისტი, თეატრალური და საზოგადო მოღვაწე, გაზ. „ჩვენი დროებისა“ და „თემის“ რედაქტორი. 122...540...XVII; 160, 176...835...XIX

მდივანი – ასლან გიორგის-ძე, სამხედრო პირი. 127...404...XVIII

მეგრელიის თავადი – იგულისხმება დადიანი ნიკო დავითის ძე (1847-1903), სამეგრელოს უკანასკნელი თავადი. რუსეთის არმიის გენერალ-მაიორი. ბულგარეთის ტახტიდან ბატენბერგის ჩამოგდების შემდეგ (1886 წ. 21 აგვისტოს) რუსეთის მთავრობამ დადიანი ბულგარეთის მთავრის კანდიდატად წამოაყენა. 602...695...VIII

მეგრელნი – 256...547...XIV

„მეთვალყურე“ – 32, 34...301...XII

მეთოდე (დაახლ. 815-885) – რუსული ანბანის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. დაიბადა თესალონიკეში. ბიზანტიის იმპერატორმა, ძმასთან, კირილესთან ერთად მორავიაში გაგზავნა სლავურ ენაზე ქრისტიანობის საქადაგებლად. 218...733...XI

მეიერი (Мейеръ) ედუარდ მაგნუს (1818-1889) – პეტერბურგში საბანკო სახლ „მეიერი და კომპანიისა“ და საგარეო ვაჭრობის ბანკის დამაარსებელი. 501, 504...835...XIX

მეისნერი – 412, 414...744...XV

მეისნერი – საქართველოში მევენახეობისა და მებაღეობის ევროპული მაშტაბით განვითარების მოსურნე. 26-79...663...VII

მელიქა – 190...835...XIX

„მელიქი“ – ასე მოიხსენიებს ილია ჭავჭავაძე დამცინავად გ. თუმანიშვილს ქალაქის თავად გასვლის მცდელობის გამო; იხ. აქვე, გვ. 19 – „როცა ქალაქის მოურავობა შორიდამ ალოკვინეს...“. 81, 83, 85...547...XIV

მელიქიშვილი დავით ზაქარიას ძე (1856-1909) – თბილისის გუბერნიის მარშალი, იმპერატორის კარის ეგერმაისტერი, ოლღა გურამიშვილ-ჭავჭავაძის სიძე, დისშვილის – რუსუდან სტაროსელსკაიას მეუღლე. 600...744...XV; 185...836...XIX

მელიქიშვილი (მელიქოვი) იოსებ (სოსიკო) – საზოგადო მოღვაწე, სტეფანე მელიქიშვილის ძმა. 307...540...XVII

მელიქიშვილი (ლევ. მელიქ) ლევან ივანეს ძე (1817-1892) – რუსეთის არმიის კავალერიის გენერალი, მეფისნაცვლის მოადგილე და სახელმწიფო საბჭოს წევრი. 1854-1856 წლებში ზაქათალის ოლქის უფროსი. 1877-1878 წლებში ხელმძღვანელობდა დაღესტნის აჯანყების ჩახშობას. ნ. ბარათაშვილის გიმნაზიელი მეგობარი. 484, 485...695...VI; 181...744...XV; 30, 84...540...XVII; 242...836...XIX

მელიქიშვილი (მელიქოვი; Меликов) სტეფანე – გაზ. „დროების“ გამომცემელი (1866-1883), პუბლიცისტი, მესტამბე, საზოგადო მოღვაწე. 87, 88, 293...540...XVII

მელიქიშვილი-მესხი ეკატერინე (1854-1928) – მწერალი, მთარგმნელი და გამომცემელი. უმაღლესი სამედიცინო განათლება მიიღო შვეიცარიაში. ფემინისტი, საზოგადოება `უღელის~ წევრი. 13...836...XIX

მელიქიშვილი სტეფანე – ცნობილი მესტამბე და გამომცემელი, ძმა პეტრე მელიქიშვილისა. 103...404...XVIII

მელიქოვი – იხ.: მელიქიშვილი ლევან ივანეს ძე.

მელიქოვი – მელიშოვი. 103...404...XVIII

მელიქოვისა მელიქიშვილი ეკატერინე (1854-1928) – „დროების“ რედაქტორის ს. მესხის მეუღლე. 259, 260...711...V

მელქისედეგი – 194...404...XVIII

მენანდრე – ათენის სარდალი პელოპონესის ომის დროს. ...759...III

მენგერი (Карлъ Менгеръ) კარლ (1840-1921) – ავსტრიელი ეკონომისტი, ეკონომიკის ავსტრიული სკოლის ფუძემდებელი. 205...836...XIX

მენდელეევი დიმიტრი ივანეს ძე (1834-1907) – რუსი ქიმიკოსი, მრავალმხრივი მეცნიერი, პედაგოგი და საზოგადო მოღვაწე. აღმოაჩინა ქიმიურ ელემენტთა პერიოდულობის კანონი. მისი კვლევები არაორგანული ქიმიის შემდგომი განვითარების ქვაკუთხედად იქცა. 13...695...VIII; 47, 50...727...IX; 320-323...733...XI

მენდელი (Мендель) – პროფესორი. 228...836...XIX

მენელიკი – შოას მეფე. 85, 89...727...IX

მენი (Мен) ჰენრი ჯემს სიომნერი (1822-1888) – იურისტი, კემბრიჯისა და ოქსფორდის უნივერსიტეტების პროფესორი. ანთროპოლოგი, ისტორიკოსი და სამართლის სოციოლოგი. 1862 წ. გაემგზავრა ინდოეთში და გაატარა სასარგებლო რეფორმები. 321...695...VI; 196...836...XIX

მენი ჰენრიხ – 278...695...VIII

მენიე ემილ-ჟიუსენ (1826-1881) – ფრანგი მრეწველი და მწერალი, 1876 წლიდან იყო დეპუტატი. 77...695...VI

მერკვილაძეები – მერკვილაძე ნოშრევან, „პოეტი-ხელოსანი“, ილია ჭავჭავაძის წინააღმდეგ გამართული კამპანიის ერთ-ერთი მონაწილე. 363, 366, 368, 371-373...547...XIV

მერაბა – 208...836...XIX

მერლინი – 299...695...VIII

მესახი – ებრაელი მისაილი, რომელიც ბაბილონელებმა ტყვედ წაიყვანეს, სასახლის კარზე აღზარდეს და მესახს ეძახდნენ. ...1119...XVI(1)

მესროფი (მესროპ მაშტოცი) (361-440) – სომეხი ბერი, სომხური ანბანის შემქმნელი (405-406). თავის მოწაფეებთან ერთად სომხურად თარგმნა ბიბლიის ნაწილი. 210...733...XI

მესხი კ. კოტე (იაკობ) სიმონის ძე (1857-1914) – ქართველი მსახიობი და რეჟისორი. 1894 წლიდან მოღვაწეობდა თბილისის დრამატულ თეატრში. 349...711...V, 37, 61, 62, 63, 65...744...XV;

მესხი სერგეი სიმონის ძე (1845-1883) – ქართველი პუბლიცისტი, ჟურნალისტი, საზოგადო მოღვაწე. 1869-73 წლის ივლისამდე და 1874 წ. ოქტომბრიდან 1883 წლამდე რედაქტორობდა გაზეთ „დროებას“, ხოლო 1880-1881 წლებში თანარედაქტორი ი. ჭავჭავაძესთან ერთად. იხ. კომენტარი 115-116 გვერდზე. 163...664...VII; 217, 219, 220, 221, 223, 234...301...XII; 205...744...XV; 41, 92, 293, 295, 296...540...XVII

მესხიევი, ივანე სიმონის ძე (1849-1931) – საზოგადო მოღვაწე, ჟურნალისტი, 80-იან წლებში „დროებისა“ და „კრებულის“ თანამშრომელი, ქუთაისის ქალაქის თვითმმართველობის წევრი. 157, 169...664...VII

მესხიევი – იხ.: ალექსეევ-მესხიევი.

მესხიშვილი ვლადიმერ (ლადო) – იხ. ალექსი-მესხიშვილი (მესხიშვილი) ვლადიმერ (ლადო).

მესხიშვილი ვლადიმერ (ლადო) – (1857-1920), ქართველი მსახიობი და რეჟისორი. დადგმული აქვს 100-ზე მეტი პიესა. 561, 592, 598...743,744...XV

მეტუენი, გენერალი – ინგლისელების ბურებთან ბრძოლის მონაწილე, რომელიც სასტიკად გაანადგურეს ბურებმა. 321...547...XIV

მეუნარგია იონა მიხეილის ძე (1852-1919) – მწერალი, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, „ქშწკ-გ საზოგადოების“ გამგეობის მდივანი, ქართულ მწერლობაში ბიოგრაფიული ჟანრის დამამკვიდრებელი. 411-414...711...V; 114, 205...540...XVII

მეფისტოფელი – იოჰან იბვ ოლფგანგ გოეთეს (1749-1832) „ფაუსტის“ მთავარი პერსონაჟი. 129...404...XVIII

მეღაბიზი (მეგაბიზი) – სპარსეთის მეფის – ქსერქს I-ის სიძე და მისი ქვეითი ჯარის წინამძღოლი. შემდგომში სირიის მმართველი. 884, 994...1119...XVI(1)

მთვარელიშვილი ნიკოლოზ (ნიკო) (1844-1923) – პუბლიცისტი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე („ქშწ-კგ საზოგადოების“ გამგეობის წევრი). 147, 172...540...XVII

მთიულები – 256...547...XIV

მიაკიშოვი – 115...404...XVIII

მიდიელნი – ირანის ჩრდ.დას. ნაწილში მდებარე ისტორიული პროვინციის, შემდგომ ძველი სახელმწიფოს – მიდიის მცხოვრებნი. ვარაუდობენ, რომ მიდიელები და სპარსელები ენობრივად ენათესავებოდნენ ერთმანეთს. მიდიამ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა ძველი აღმოსავლეთის ხალხთა კულტურულ, ეკონომიკურ და პოლიტიკურ ცხოვრებაში. 187, 188...548...XIV

მიდლოტიანი – 396, 398...695...VIII

მიდხათ –ფაშა, მიდჰათ-ფაშა აჰმედ (1822-1883) – ოსმალეთის სახელმწიფო მოღვაწე, დიდი ვეზირი 1872, 1876-1877 წლებში ცდილობდა რეფორმების გატარებას ოსმალთა იმპერიის ეკონომიურ-პოლიტიკურ და კულტურული ჩამორჩენილობის აღმოსაფხვრელად, მიემხრო ახალი ოსმალეთის მოძრაობას, მიაღწია ოსმალთა პირველი კონსტიტუციის გამოქვეყნებას (1876 წ. 23 დეკ.). ინგლისის დახმარებით დაინიშნა უპორტფელო მინისტრად, შემდეგ სახელმწიფო საბჭოს თავმჯდომარედ, მოკლეს სულთან აბდულ-ჰამიდ II-ის დავალებით. 127, 152...695...VI

მითრა – მზის ღვთაება ძვ. სპარსეთში. ...759...III

მიკლაშევსკი (А. Миклашевский) ალექსანდრ ნიკოლოზის ძე (1864-1911) – რუსი ეკონომისტი, ესტონეთის ქალაქ იურიევის, ამჟამინდელი ტარტუს, უნივერსიტეტის პროფესორი. 205...836...XIX

მილანი (კოროლი) – მილან ობრენოვიჩი IV, მეფე მილან I (1854-1901), სერბიის მთავარი 1868-1882 წლებში. იბრძოდა თურქეთის წინააღმდეგ. 1882 წელს თავისი გაფართოებული სახელმწიფოს მეფის ტიტული მიიღო და ამ ტიტულს 1889 წლამდე ატარებდა. ცდილობდა დაემყარებინა თვითმპყრობელური რეჟიმი. 1886 წელს სახიფათო ომი წამოიწყო ბულგარეთთან და მხოლოდ ავსტრიის მიშველებამ გადაარჩინა. 278-459...664...VII; 104, 246...695,699...VIII; 261, 262, 421, 423...727...IX; 362, 408...539...X; 100-101, 286, 363, 393...733,735...XI

მილი (მილლი) (Милль) ჯონ სტუარტ (სტიუარტ) (1806-1873) – ინგლისელი ფილოსოფოსი, სოციოლოგი, პოლიტიკოსი, პუბლიცისტი, ლიბერალი და საზოგადო მოღვაწე. მისი ცნობილი თეორიული ნაშრომია „სილოგიკური და ინდუქციური ლოგიკური სისტემა“. ეკონომისტი, რომელმაც მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა პოლიტიკური ეკონომიის განვითარებაში. 102, 346, 350...695...VI; 492, 523...664...VII; 296, 297, 298, 308...695...VIII; 227, 228...727...IX; 151, 155...733...XI; 527...744...XV; 306, 419...836...XIX

მილონ კროტონელი – ძვ. წ. 532-516 წლების ფალავანი, ანტიკური ოლიმპიადების 6 გზის გამარჯვებული. 870, 871...1119...XVI(1)

მილტიადი – კიმონის ძმა. ოლიმპიადის გამარჯვებული. 868, 1110...1119...XVI(1)

მიმნეროს კოლოფონელი – ძვ. წ. VI ს. ბერძენი პოეტი. 998...1119...XVI(1)

მინაზარა – 245...404...XVIII

მინასა ვარდაპეტი – „პირდაპირი შუამავალი იმპერატორის მთავრობასა და სომხებს შორის თვით რუსეთში“ – პეტრე დიდთან სომხების მიერ წარგზავნილი ელჩი; პეტრე დიდის ირანზე გალაშქრებით სომხები განჯა-ყარაბაღის განთავისუფლებას იმედოვნებდნენ. 230-235, 239...548...XIV

მინასი (Минас) – 228...836...XIX

მინასოვი (Минасов) – 229, 231...836...XIX

მინასოვი – იხ.: ტერ-მინასოვი (მინასოვი).

მინგეტი – მარკო მინგეტი (1818 – 1886) იტალიელი საზოგადო მოღვაწე, პარლამენტის წევრი, მინისტრის პორთფელის მქონე. 467...664...VII

მინგრელსკი, უგანათლებულესი თავადი – მემამულე, რომლისგანაც ილიას თქმით, ი. ოქრომჭედლიშვილმა მამულები შეიძინა და გაამრავლა თავისი ქონება ქართული კულტურის საკეთილდღეოდ; ალბათ, იგულისხმება ნიკოლოზ დავითის ძე დადიანი, რომელმაც თავისი უმდიდრესი ბიბლიოთეკა ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელ საზოგადოებას შესწირა. 11...548...XIV

მინიაევი (Миняев) – 232...836...XIX

მინიე (Минье) ფრანსუა-ოგიუსტ (1796-1884) – ფრანგი ისტორიკოსი, საფრანგეთის აკადემიის წევრი, ლიბერალი, ჟურნალისტი. 466...836...XIX

მინკვიცი – 190...404...XVIII

მირანდოლი – მირანდოლა პიკო დელა (1463-1494), აღორძინების პერიოდის იტალიელი ფილოსოფოსი, უარყოფდა კათოლიკური ეკლესიის დოგმატებს. 212...540...X

მირზაშვილი (Мирзашвили) – 187...836...XIX

მირზაშვილი ალექსანდრე – 195...552...XIII.

მირზაშვილი/მირზოევი (Мирзоев) – 178, 184, 187...836...XIX

მირზახანოვი Мирзаханова – 178...836...XIX

მირზოევი – 134, 136...404...XVIII

მირიან მეფე – საქართველოს განმანათლებელი მეფე, ქართლის მეფე IV საუკ. 274-276...664...VII; 195, 233, 255...733...XI

მირიანაშვილი პეტრე (1860-1940) – მწერალი, კრიტიკოსი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, „ქშწ-გს საზოგადოების“ მდივანი. 221...540...XVII

მირიმანოვი (Мириманов) – 228, 284...1119...XVI(1); 211, 233...404...XVIII; 50, 178, 187...836...XIX

მირსკი – დიმიტრი ივანეს-ძე, სვიატოპულკ-მირსკი (ლიტვური წარმოშობის) (1825-1899), ქუთაისის გენერალ-გუბერნატორი (1863-1868 წლებში). 75, 78, 79, 207, 319...404...XVIII

მირუმოვი Мирумовъ – 522...836...XIX

მიტატი (მეტატტი) – ზიქართის (ზიქერთუს) მეფე. 176...733...XI

მიტროფანოვი (Митрофанов) – 136...836...XIX

მიულერი – ამ გვარით ცნობილია რამდენიმე გერმანელი თუ ავსტრიელი მეცნიერი: ავგუსტი, ორიენტალისტი (1848-1892), დავიდ ჰენრიხი, სემიტოლოგი (1846-1898), ფრიდრიხი, ლინგვისტი (1834-1898), ფრიდრიხ მაქსი, სახელგანთქმული ორიენტალისტი, ფილოლოგი და მწერალი (1823-1900); ვის გულისხმობს კონკრეტულად ილია ჭავჭავაძე, ძნელი გასარკვევია. 270...548...XIV

მიულერი (Макс Мюллер) ფრიდრიხ მაქს (1823-1900) – ფილოლოგი, რელიგიათმცოდნე, ზოგადი ენათმეცნიერების, ინდოლოგიისა და მითოლოგიის სპეციალისტი. 415...836...XIX

მიუნსტერი – გრაფი (დაიბ. 1820) გერმანელი სახელმწიფო მოღვაწე, გერმანიის ელჩი ლონდონსა და პარიზში. 552...664...VII; 240...695...VIII

მიუნცერი (Мюнцер) თომას (1489-1525) – რეფორმაციის პერიოდის გერმანელი პოლიტიკოსი, რევოლუციონერი, ხალხური მიმდინარეობის იდეოლოგი. ქადაგებდა სახარებისეულ იდეალებზე დამყარებულ საყოველთაო თანასწორობას. 423...837...XIX

მიქაბერიძე (Микаберидзе) ალექსანდრე (1866-1943) – მწერალი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე, „ქშწ-კგ საზოგადოების“ მდივანი. 210, 345...541...XVII

მიქელაძე დ. – იმერეთის თავად-აზნაურთა კრების მონაწილე, რომელიც წინაღუდგა „17 ოქტომბრის მანიფესტის სამარცხვინო ქება-დიდებასა და სამადლობელის“ ტექსტის გაგზავნას მთავრობისათვის. 495...548...XIV

მიქელაძე (Микелазе Дата, Мевеле) დავით (1843-1918) – მწერალი, დრამატურგი, პუბლიცისტი, ჟურნალისტი, მთარგმნელი. განათლება მიიღო პეტერბურგსა და პარიზში. 1910-1916 წლებში საადგილმამულო ბანკის დირექტორი. თანამშრომლობდა „დროებასა“ და „ივერიასთან“ (1886 წლიდან). 116...664...VII; 639, 640...733...XI; 80, 81, 83...300...XII; 248...404...XVIII; 196...837...XIX

მიქელაძე ვლადიმერ – თბილისის გამგეობის ხმოსანი. 191, 357, 407...552...XIII.

მიქელაძე ვლადიმერ (1856-1926) – პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, „ივერიის“ თანამშრომელი. 172...549...XIII; 224...541...XVII

მიქელაძე ვ. ს. (Микеладзе В. С.), ვლადიმერ (პროკოფი) სიმონის ძე (1855-1926) – ცნობილი პუბლიცისტი და საზოგადო მოღვაწე. იყო ჯერ ტფილისის სასოფლო-სამეურნეო ბანკის მმართველი, შემდეგ კი ამავე ბანკის გამგეობის თავმჯდომარე. წლების მანძილზე იყო არჩეული ტფილისის საბჭოს ხმოსნად. 453...1119...XVI(1); 383, 385...837...XIX

მიქელაძე ი. ა. – ქუთაისის საადგილმამულო ბანკის მოლარე. 610, 611...733...XI

მიქელაძე – ქალაქის გამგეობის ხმოსანი. 282...727...IX

მიქელაძისა ა. ს. – 136...541...XVII

მიქელაძისა პ. კ. – 136...541...XVII

მიშა – ბაღდანოვი სოფიას შვილი. 79, 188, 211, 212, 217...404...XVIII

მიშლე – ჟიულ (1798-1874), ფრანგი ისტორიკოსი. წვრილი ბურჟუაზიის იდეოლოგი. 479...711...V; 211...540...X

მიშლენი – დეპუტატი. 560...695...VIII

მიწკევიჩი ადამ (1798-1855) – პოლონელი პოეტი. 13...711...V

მიხა – 218, 251, 274...541...XVII; 161, 169, 215...837...XIX

მიხა ვარდანაშვილი – 200...404...XVIII

მიხაილი, ნინოწმინდელი მიტროპოლიტი – 242...548...XIV

მიხაილოვი – ბათუმელი პედაგოგი. 78, 138, 139...744...XV

მიხაილოვი მიხეილ ლარიონის ძე (1629-1865), პოეტი, მთარგმნელი, კრიტიკოსი. 513...712...V

მიხაილოვსკი – 296-299...548...XIV; 104...404...XVIII

მიხაილოვსკი ნიკოლოზ კონსტანტინეს ძე (1842-1904) – კრიტიკოსი, პუბლიცისტი. 508, 514...712...V

მიხაკა – 159...837...XIX

მიხაკო მუხრანსკი – 125...404...XVIII

მიხეილ გივის შვილი ამილახვარი – 113...404...XVIII

მიხეილ, მიშა ჩიკვაიძე – იხ. ჩიკვაიძე მიხეილ.

მიხეილ ნიკოლოზის ძე (Михаил Николаевич, великий князь) (1832-1909) – დიდი მთავარი, რუსეთის იმპერატორის, ნიკოლოზ I რომანოვის მეოთხე ვაჟიშვილი. გენერალ-ფელდმარშალი, კავკასიის მეფისნაცვალი და ჯარების სარდალი (1862-1881), რუსეთის სახელმწიფო საბჭოს თავმჯდომარე (1881-1905). 474...744...XV; 191...1119...XVI(1); 111...541...XVII

მიხეილ წერეთლიშვილი – 100...404...XVIII

მკრტიჩ I – სომეხთა კათალიკოს პატრიარქი. 209...301...XII

მოდებაძე სარრა – 290...695...VI

„მოლაყბე“ – ფსევდონიმი, რომელსაც, უკანასკნელი კვლევების მიხედვით, იყენებდნენ ივანე კერესელიძე და მიხეილ თუმანიშვილი. 19, 20...541...XVII

მოლიერი – ნამდვილი სახელი და გვარი – ჟან ბატისტ ჰოკლენი (1622-1673) ფრანგი მწერალი, კომედიოგრაფი. 276, 598...695...VI

მოლსუორტი იულიამ – ინგლისის პარლამენტის წევრი. 43...744...XV

მოლტკე, უფროსი, ჰელმუთ კარლ ბერნ ჰარდ (1800-1891) – პრუსიისა და გერმანიის სამხედრო მოღვაწე, გრაფი (1870), გენფელდმარშალი (1871), სამხედრო თეორეტიკოსი. 431...712...V; 354...664...VII; 572...696...VIII; 119...540...X; 200...727...IX; 382...744..XV

მონადირაშვილი – იმ კომისიის წევრი, რომელსაც გამოსაცემად მომზადებული საგალობლების კრებული უნდა შეესწავლა. 574...745...XV

მონასტირცევი, ს. ი. – კავკასიის სამეურნეო საზოგადოების წევრი. 28-46, 75-78...664...VII

მონდი ლუდვიგ – ინგლისის საექიმო და სატექნიკო საზოგადოების პრეზიდენტი. 320...734...XI

მონტგომერი – 286...540...X

მონტესკიო (მონტესკიე) შარლ ლუი (1689-1755) – საფრანგეთის ერთ-ერთი განმანათლებელი XVIII საუკუნეში, ფილოსოფოსი და მწერალი, ლიბერალური ბურჟუაზიის იდეოლოგი. 24, 110...734...XI

მორგანი (Морганъ) ლუის ჰენრი (1818-1881) – ამერიკელი მეცნიერი, ეთნოგრაფი, სოციოლოგი და ისტორიკოსი, დიდი წვლილი შეიტანა სოციალური ევოლუციის თეორიაში. 207...837...XIX

მორდტმანი – 270...548...XIV

მორენჰეიმი, ბარონი – რუსეთის ელჩი საფრანგეთში 1886 წ. 240...696...VIII

მორთულაძე ზურაბ – დუშელი აზნაური. 36, 57...541...XVII

მორიერი ჯეიმზ ჯუსტინიან (დაახლ. 1780-1849) – ინგლისელი დიპლომატი და მწერალი. წერდა „ხაჯიბაბას“ ფსევდონიმით. 106...712...V

მორლეი – რადიკალთა მოთავე ინგლისის პარლამენტში. 344...664...VII

მორლეი ჯონ (1838-?) – ინგლისელი ჟურნალისტი და საზოგადო მოღვაწე. 272...540...X

„მოსაუბრე“ – ფილიპე მახარაძის ფსევდონიმი. 485, 487, 488-489, 716-717, 723, 726...745...XV

მოსე (მოსე წინასწარმეტყველი) (Мойсей) – ბიბლიის მიხედვით ძველ ებრაელთა სჯულმდებელი და წინასწარმეტყველი, განმანათლებელი და ბელადი (ძვ. წ. XIII ს.). ...759...III; 170-172, 229, 297-299, 303, 305...734...XI; 353...553...XIII; 241, 251...404...XVIII; 188...837...XIX

მოსე ხონელი (დაახლ. XI-XII სს.) – ლიტერატურული ტრადიციის თანახმად, იგი „ამირანდარეჯანიანის“ ავტორად მიიჩნევა. სავარაუდოდ, დასავლეთ საქართველოს, დაბა ხონის მკვიდრი უნდა ყოფილიყო. სხვა ცნობები არ მოგვეპოვება. 200...734...XI; 512...745...XV

მოსე ხორენელი (მოვსეს ხორენაცი) – V საუკუნის (არსებობს სხვა ვერსიებიც) სომეხი ისტორიკოსი, ავტორი „სომხეთის ისტორიისა“. 129...541...XVII

მოსიკა – 207, 250...837...XIX

მოსოხები, (მესხნი) – 200, 256...548...XIV

მოსოხი – ბიბლიური ნოეს შვილიშვილი, ქართველთა ერთ-ერთი ეთნარქი. 170, 173, 174, 177, 180, 181, 184, 229...734...XI

მოჩხუბარიძე – ალექსანდრე ყაზბეგის (1848-1893) ფსევდონიმი. 219, 220, 222, 266, 267, 268...745...XV

მოჩხუბარიძე – იხ.: ყაზბეგი ალ.

მოცარტი ვოლფგანგ ამადეი (1756-1791) – ავსტრიელი კომპოზიტორი. 277, 278...712...V

მოხევე – იხ. ყაზბეგი ალექსანდრე.

მრევლიშვილი – ექიმი. 362...553...XIII.

მროველი – რუისის ეპოსკოპოსი. ესაა ქართლის ერთ-ერთი უძველესი საეპისკოპოსო. 506 წლის საეკლესიო კრებას უკვე ესწრება მროველი. 466...745...XV

მსტისლავ (Мстиславъ) ვლადიმერის ძე (983-1036) – ტმუტარაკანისა და ჩერნიგოვის თავადი, მსტისლავ მამაცად წოდებული, იაროსლავ ბრძენის ძმა. 398...837...XIX

მუა – 408...540...X

მუზეუს (მუსე) ონომაკრიტელი – ძვ. წ. VII საუკუნის ბერძენი პოეტი. 869...1119...XVI(1)

მულლეინ – ჰასანი, მაროკოს სულთანი. 584...727...IX

მუნიფ-ფაშა – – ოსმალეთის სწავლა-განათლების მინისტრი. 1886 წ. – 368...696...VIII

მურადი, მურად V (დაიბ. 1840 წ.) – ოსმალეთის სულთანი. ტახტზე აიყვანეს შეთქმულებმა 1876 წ. 30 მაისს, მაგრამ სასახლეში გამეფებულმა უწესრიგობამ და მკვლელობებმა ნერვიული სისტემა შეურყიეს, ამიტომ 1876 წ. 31 აგვისტოს იგი გადააყენეს და გახიზნეს, ხოლო მის ნაცვლად გაამეფეს მისი ძმა აბდულ-ჰამიდი. 127, 130, 153, 204...695...VI

მურავიოვი ნიკოლოზ ნიკოლოზის ძე – რუსი ინფანტერიის გენერალი, 1854 წელს დაინიშნა კავკასიაში მეფისნაცვლად და კავკასიის ცალკე კორპუსის მთავარსარდლად. 32, 33...301...XII

მურიე – სულხან ბარათაშვილის „საქართველოს ისტორიის“ მთარგმნელი რუსულიდან ფრანგულად. 182...734...XI

მუსხელაშვილი სვიმანა – სოფელ მუხრანის მცხოვრები. 146...837...XIX

მუსხელიშვილი (Мусхелов Д. И.) – დიმიტრი ივანეს ძე, სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის გამგეობის წევრი, თადარიგის გენერალ-მაიორი 240...553...XIII; 239, 270, 272-276, 278, 281, 283-286, 288, 291, 293-295, 297, 298, 301, 302, 305, 310-313, 316-320, 322-330, 332-334, 336, 338, 340-345, 347, 349, 352-354, 356-361, 364, 365, 368, 369, 385-390, 397, 398, 412, 420, 428-430, 432, 433, 442...1120...XVI(1); 136...837...XIX

მუტკუროვი – სავა (1852-1891) ბულგარელი გენერალი. 1886 წელს ალექსანდრეს გადადგომის შემდეგ, რევოლუციურმა დროებითმა მთავრობამ მთავარსარდლად დანიშნა, იგი სტამბულოვთან ერთად დანიშნეს რეგენტად, ხოლო შემდეგ სამხედრო მინისტრად. 531...696...VIII

მუშკები (იგივე მოსოხები, თუბალები) – 266...548...XIV

მუხამედოვი (Мухамедов) – 136...837...XIX

მუხთარ-ფაშა – თურქეთის გენერალი, შვილი სულთან აბდულ-აზისისა. 1862 წ. ჩერნოგორიასთან ომის დროს ბრიგადას წინამძღოლობდა. 1875 წ. კი იყო ბოსნიისა და ჰერცოგოვინის გენერალ-გუბერნატორი. რუსეთ-თურქეთის ომის დროს (1877-1878 წწ.) – მცირე აზიის ჯარების მთავარსარდალი. 161, 165...695...VI; ...549...XIV

მუხრანბატონი (მუხრანსკი) გიორგი (1821-1877) – დიდმოხელე (რუსეთის სახელმწიფო საბჭოს წევრი, სენატორი), იყო მრჩეველი კავკასიის მეფისნაცვლის სამმართველოში, გურამიშვილების ოჯახის ნათესავი. ავტორი ბროშურისა – «О существе национальной индивидуальности и об образовательном значении крупных народных единиц», რომელმაც ქართველ მოღვაწეთა (მათ შორის, ი. ჭავჭავაძის) მწვავე რეაქცია გამოიწვია. 36...541...XVII; 45, 48, 50, 51, 52, 53, 104, 286, 290, 292, 293, 294, 295...396,404...XVIII

მუხრან-ბატონი ელისაბედი – იხ. მუხრანსკი ლიზა.

მუხრანბატონი, მეფის სიძე – იოანე კონსტანტინეს ძე (1757-1800), სახლთუხუცესი, ერეკლე II-ს ასულის, ქეთევანის მეუღლე. 314...549...XIV

მუხრანბატონი (მუხრანსკი) – მუხრანბატონი (მუხრანსკი; ბაგრატიონ-მუხრანელი) ივანე (1812-1895) – სამხედრო და საზოგადო მოღვაწე, „ქშწ-კგ საზოგადოების“ თავმჯდომარე (1882-1885), თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურობის წინამძღოლი („მარშალი“) (1885-1891). 30, 36, 63, 66, 69, 70, 71...541...XVII

მუხრანელი ა. მ., თავადი (Мухранский А. М. князь) – იხ.: ბაგრატიონ-მუხრანსკი ა. მ.

მუხრანელი ივანე (Мухранский Иван) – მუხრან-ბატონი, ივანე კონსტანტინეს ძე (1809/12-1895), მსხვილი ქართველი მემამულე, რუსეთის არმიის გენერალ-ლეიტენანტი. სამსახურიდან გადადგომის შემდეგ არჩეულ იქნა თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურთა მარშლად. 24...1120...XVI(1); ...404...XVIII

მუხრანიანთ ქალები – 54, 122, 262, 269...405...XVIII

მუხრანიანი – 110...405...XVIII

მუხრანსკი – 334...553...XIII; 116, 120...404...XVIII

მუხრანსკი გიორგი კონსტანტინეს-ძე (1821-1877) – იხ.: მუხრანბატონი (მუხრანსკი) გიორგი.

მუხრანსკი ირაკლი – კონსტანტინეს-ძე, მუხრან-ბატონი, 1863 წ. საგანგებო მინდობილობათა მოხელე კავკასიის მეფისნაცვალთან. 144...401,404...XVIII

მუხრანსკი ლევან – 599...727...IX

მუხრანსკი ლიზა – ელისაბედი, ნიკოლოზის-ას მუხრან-ბატონი, გურამიშვილების ოჯახის ახლობელი ნათესავი. 21, 36, 76, 89, 93, 101, 105, 106, 108, 111, 145, 147, 150, 201, 202, 203, 207, 264, 278, 279, 298...402,405...XVIII

მღებრიშვილი – 190...837...XIX

მღვდლიევისა ნ. თ. – 136...541...XVII

მღვიმელი, შიო – ერთ-ერთი ცამეტ ასურელ მამათაგანი, შიომღვიმის მონასტრის დამაარსებელი და მამამთავარი. 114...549...XIV

მცხეთელი – მცხეთის ეპისკოპოსი. მცხეთაში დაარსდა პირველი საეპისკოპოსო კათედრა აღმოსავლეთ საქართველოში IV ს.-ის 30-ისნ წლებში. 466...745...XV

მხითაროვი (Мхитаров) – 136...837...XIX

13 ნ

▲back to top


ნ

ნაბუქოდონოსორ II (Навуходоносор) – ბაბილონის მეფე 605-562 წ. ჩვ. წ. დაანგრია იერუსალიმი და გააუქმა იუდეველთა სამეფო. მის დროს აშენდა ე. წ. დაკიდებული ბაღები, მსოფლიოს შვიდ საოცრებათაგან ერთ-ერთი. 172, 173, 191...734...XI

ნადეჟდა კაპიტონოვნა – 130...405...XVIII

ნადია – 186, 189...405...XVIII

ნაზაროვი – ხმოსანთა არჩევნების გამგებელი. 86, 87...301...XII

ნათიევი (ნათიშვილი) – 63-64, 107-113...695...VI

ნათიევისა მაგდანა – სოფელ მჭადისჯვრის მცხოვრები. 147...837...XIX

ნაკაშიძე პეტრე (1838-1895) – პუბლიცისტი, პედაგოგი, „თერგდალეული“, „ქშწ-კგ საზოგადოების“ დამფუძნებელი წევრი. 30...541...XVII

ნანა დედოფალი – მირიან მეფის მეუღლე, პირველი ქრისტიანი დედოფალი (IV ს.). 274-276...664...VII

ნანაბაშვილი – თბილისელი მღვდელი. 574...745...XV

ნანეიშვილი (Нанейшв) ალექსანდრე თეიმურაზის ძე (1857-1904) – ხალხოსანი მწერალი და პუბლიცისტი, ჟურნალ „იმედის“ თანამშრომელი. 196...837...XIX

ნანეიშვილი – ბათუმის სკოლის გამგებელი. 191...745...XV

ნაპოლეონ ლუი – ნაპოლეონ ბონაპარტის ძმა, ხელისუფლება მცირე ხნით ჩაიგდო 1851-ში. 400, 401...745...XV

ნაპოლეონ III (ნაპოლეონი) (შარლ-ლუი-ნაპოლეონ ბონაპარტე) (1808-1873), ლუი ბონაპარტეს ვაჟიშვილი, საფრანგეთის იმპერატორი (1852-1870). ხანგრძლივი, შეფარული თუ პირდაპირი ბრძოლით მიაღწია, რომ 1856 წელს იგი იმპერატორად გამოეცხადებინათ. ცდილობდა საფრანგეთში აბსოლიტური მონარქია დაემყარებინა. ძალაუფლების შენარჩუნების სურვილმა ბევრი პოლიტიკური შეცდომა დააშვებინა, რის გამოც ჯერ დატყვევებული და მერე პარიზიდან გაძევებული იქნა. ...759...III; 135...695...VI; 198, 211, 268, 375, 379, 388, 478...665...VII; 319, 360...696...VIII; 39, 40...728...IX; 164, 169, 516, 517...540...X; 216, 218, 225, 382, 400, 401...745...XV

ნაპოლეონ I ბონაპარტი (Наполеон, Наполеон I) (1769-1821) – საფრანგეთის იმპერატორი 1804-1814 წლებში. ცნობილი მხედართმთავარი და სახელმწიფო მოღვაწე. წარმატებული ომების წყალობით საგრძნობლად გააფართოვა იმპერიის ტერიტორია. რუსეთთან დამარცხების შემდეგ, 1812 წელს დაიწყო ნაპოლეონ I-ის იმპერიის დაშლა. 43, 300...734...XI; 58...553...XIII.; 399...745...XV; 416...837...XIX

ნაპოლეონ ურმონი (პრინცი) – 399, 400...745...XV

ნაპოლეონი – იხ.: ბონაპარტი ნაპოლეონი.

ნაპოლეონის შვილი, ნაპოლეონ IV ევგენი-ლიუდვიკ ჟან-ჟოზეფ (1856-1879) – პრინცი. ცნობილია სახელწოდებით „პრინცი ლული“, ერთადერთი ვაჟი ნაპოლეონ III-ისა და ევგენია მონტიხოსი. მიიღო კარგი აღზრდა, შემდეგ სამხედრო ნათლობა. 1872 წ. შევიდა ინგლისის საარტილერიო სასწავლებელში. 1874 წ. როცა სრულწლოვანი გახდა ბონაპარტისტთა პარტიამ იზეიმა, უწოდა ნაპოლეონ IV და პარტიის მოთავედ აღიარა. 135...695...VI

ნარამ-სინი (ნარამსინი, ნარამ სუემი) – ძველი შუამდინარეთის ერთ-ერთი მეფე, აქადის დინასტიის IV წარმომადგენელი (ძვ.წ. 2290-2254), სარგონ I-ის შვილი. მის დროს იმპერიამ მიაღწია ძლიერების ზენიტს. იგი სიცოცხლეშივე გააღმერთეს. 171...734...XI

ნარდონი – ივანე სპირიდონის ძე ჯაბადარის (1852-1913) ფსევდონიმი – ქართველი რევოლუციონერ-ხალხოსანი, პუბლიცისტი და საზოგადო მოღვაწე. „ნ.დ“. („.“.) ნარდონი და ნ. გ.-ლი (ნინია გარეჯელი) მისი ფსევდონიმებია. 475, 476...712...V; 371, 372, 376, 381, 382...735...XI

ნასიძე მიხეილ ალექსანდრეს ძე (1859-1935), პოეტი, პუბლიცისტი, ვექილი, პედაგოგი, კრიტიკოსი. წლების განმავლობაში მსახურობდა სამასწავლებლო ინსტიტუტში. 308...712...V; 229...837...XIX

ნასრ-ედდინ შაჰი (1831-1896) – 1848-1896 წლებში ირანის შაჰი, ყაჯარების დინასტიიდან. 419...735...XI

ნასსე – გერმანელი პროფესორი. 444...696...VIII

ნასტია – 86, 89...405...XVIII

ნატალია – (1859-?), სერბიის დედოფალი, მეფე მილან I ობრენოვიჩის მეუღლე; რუსი პოლკოვნიკ კეშკოს ქალიშვილი. 362...540...X

ნატალია დედოფალი – (1859-?), სერბიის დედოფალი, მეფე მილან I ობრენოვიჩის მეუღლე, რუსი პოლკოვნიკის, კეშკოს ქალიშვილი. 261...728...IX

ნატალია („ძალუა ნატალია“) – 17...542...XVII

ნაჩევიჩი – ბულგარეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი. 262...728...IX

ნებენხარი – ცნობილი ეგვიპტელი თვალის ექიმი. 894, 895, 924, 948, 949, 968, 993, 994, 997, 1005, 1006...1120...XVI(1)

ნევეროვი იანური (1810-1893) – კავკასიის სამოსწავლო ოლქის მზრუნველი. (1864-1878 წწ.). 34...696...VI

ნეიდგარტი (Нейдгарт) ალექსანდრე (1784-1845) – გენერალ-ლეიტენანტი და ინფანტერიის გენერალი, კავკასიის მთავარმართებელი 1881-1844 წ.წ და ცალკე კორპუსის მეთაური (1842-1844). . 444...549...XIV; 226, 350...542...XVII

ნეიტგარტი – იხ.: ნეიდგარტი.

ნეიტოტები (ნეიტოტეპი) – ეგვიპტის უმაღლესი ქურუმი. 894, 912, 924, 950, 967, 1024, 1027...1120...XVI(1)

ნეკრასოვი ნიკოლოზ ალექსის ძე (1821-1877) – რუსი პოეტი. 209...712...V

ნელიდოვი – რუსეთის ელჩი ოსმალეთში. 76...728...IX

ნემეცი (Я. Нѣмецъ) იაროსლავ (პავლე) იოსების ძე (1842-1898) – ავსტრიელი პედაგოგი, პომოლოგი და საზოგადო მოღვაწე. 205...837...XIX

ნემზერი – 298...735...XI

ნენე – დიმიტრი ჭავჭავაძის-ას, მეუღლე დიმიტრი ანდრონიკაშვილისა. ...405...XVIII

ნერვი – იმპერატორი ნერვა მარკუს კოქცეიუს (30 ან 35-98), რომის იმპერატორი 96 წლიდან. ანტონინების დინასტიის ფუძემდებელი, ძველ სენატორთა გვარის წარმომადგენელი. დაწინაურდა ნერონის დროს. 245...728...IX

ნერონი – ნერო ლუციუს დრუზუს გერმანიკუს ცეზარ (37-68), რომის იმპერატორი 54 წლიდან, იულიუსებისა და კლავდიუსების დინასტიის წარმომადგენელი, აგრიპინას ვაჟი. პატივმოყვარე, გარყვნილი, ტირანი, ცნობილი თავისი არაჩვეულებრივი სისასტიკით. ...759...III; 246...728...IX; 501...745...XV

ნესტან-დარეჯანი – „ვეფხისტყაოსნის“ მთავარი პერსონაჟი. 154, 177...405...XVIII

ნესტორა – 204, 216...405...XVIII

ნიკალაი სიმონიჩი – იხ. ნიკო სიმონიჩი.

ნიკიტა (Никита) – 190...838...XIX

ნიკო ბუჯიიჩი – 278...542...XVII

ნიკო ზახარიშვილი – 222...405...XVIII

ნიკო – იხ.: ნიკო ჭავჭავაძე დიმიტრის-ძე.

ნიკო – ნიკოლაძე ნიკო იაკობის-ძე (1843-1928), კრიტიკოსი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, თანამშრომლობდა ჟურნალ-გაზეთებში: „ისკრა“, „სოვრემენიკი“, „კოლოკოლი“, „ცისკარი“, რედაქტორობდა გაზ. „ობზორს“. 103, 104...405...XVIII

ნიკო სიმონიჩი – ნიკოლოზ (ნიკოლაი) სიმონის-ძე აბაშიძე, 1864 წელს ქუთაისის გენერალ-გუბერნატორის კანცელარიის მმართველი. 82, 83...405...XVIII

ნიკო – ჭავჭავაძე ნიკო დიმიტრის-ძე, იურისტი, საზ. მოღვაწე, ილიას ნათესავი. 55, 88, 89, 90, 96, 98, 100, 101, 113, 203, 235, 236, 238, 296, 316...405...XVIII

ნიკო – ჭავჭავაძე ნიკოლოზი გურამის-ძე, (1830-1897), რუსეთის არმიის გენერალი, „დიდი ნიკოს“ სახელით ცნობილი. 55, 88, 90, 96, 100, 101...405...XVIII

ნიკოდეიმე – იერუსალიმის პატრიარქი. ...696...VIII

ნიკოლაევი ნიკოლოზ ნიკოლოზის ძე, Николай Николаевич Николаев – აქციზების მთავარი კონტროლიორი. 186...838...XIX

ნიკოლაი (ბარონ ნიკოლაი) ალექსანდრე პავლეს ძე (1821-1899) – კავკასიის მეფის ნაცვლის კანცელარიის დირექტორი (1848), კავკასიის სასწავლო ოლქის მზრუნველი (1852-1859), რუსეთის განათლების მინისტრი (1881). ცოლად ჰყავდა პოეტ ალ. ჭავჭავაძის უმცროსი ქალი სოფიო (1833-1862). 476...696...VI; ...665...VII

ნიკოლაი, ბარონ – იხ. ბარონ ნიკოლაი.

ნიკოლაძე ნიკოლოზ (ნიკო) – იაკობის ძე (1843-1928), ქართველი მწერალი-პუბლიცისტი, კრიტიკოსი და საზოგადო მოღვაწე, ჟ-ლ „სოვრემენნიკისა“, „კოლოკოლის“, გაზ. „დროების“ თანამშრომელი, ჟ-ლ „კრებულის“ რედაქტორი და მუდმივი თანამშრომელი, გაზ. „ობზორის“ რედაქტორ-გამომცემელი. წერდა „ნ. სკანდელის“ ფსევდონიმით. 181, 188-190, 194-196, 202, 205, 206, 375-381...712,714...V; 23-24, 26-34, 593-595...696,698...VI; 116...665...VII; 308-312...735...XI; 170-176...549...XIV; 96, 97, 103, 104...745...XV; 37, 52, 97, 200, 244...542...XVII

ნიკოლოზ პირველი (ნიკოლოზ პავლეს ძე რომანოვი) (1796-1855) – რუსეთის იმპერატორი 1825-1855 წლებში. 225...553...XIII

ნიკოლოზი – აფხაზი, ილიას დის ნინოს მეუღლე, 138, 153, 158, 159, 161, 163, 166, 168, 172, 174, 179, 180, 188...405...XVIII

ნიკოლოზი – 21, 49...542...XVII

ნიკოლსკი, ასირიოლოგ-არქეოლოგი – მიხეილ ვასილის ძე (1848- ?), ასირიოლოგი; ევროპული და ძვ. ებრაულის მონათესავე ენების ცოდნამ საშუალება მისცა, შეეგროვებინა, შეესწავლა და გამოექვეყნებინა ლურსმული დამწერლობის ძეგლები კავკასიაში. 248, 249, 252, 261-267, 270-277...549...XIV

ნიკონი (სოფიისკი) (1861-1908) – საქართველოს ეგზარქოსი და ქართლ-კახეთის არქიეპისკოპოსი (1906-1908). 251...542...XVII

ნინა – 76, 314...405...XVIII

ნ. გ.-ლი (ნინია გარეჯელი) – ჯაბადარი ივანე (1852-1913), ხალხოსნური მოძრაობის მონაწილე. 416, 419-427...712...V

„ნინია გარეჯელი“ – ივანე სპირიდონის ძე ჯაბადარის (1852-1913) ფსევდონიმი. 488, 489, 524...745...XV

ნინო – ეკატერინესა და დიმიტრი სტაროსელსკების ქალიშვილი, ოლღას დისშვილი. 95, 97...406...XVIII

ნინო – ილიას ოჯახის მსახური. 113...406...XVIII

ნინო – იხ.: ბაგრატიონი ნინო

ნინო, ნინო განმანათლებელი, წმინდა ნინო, მოციქულთა სწორი – კაპადოკიელი ბერძენი, ქრისტიანობის მქადაგებელი და გამავრცელებელი საქართველოში (IVს-ის 30-იანი წ.წ.). 274 – 276...665...VII; 255...735...XI; 266...549...XIV

ნინო – ორბელიანი, ილიას და ოლღას შუამავალი, სანამ ისინი დაქორწინდებოდნენ. 36, 37, 55, 61, 62...406...XVIII

ნინო – ყაფლანიშვილი, ოლღას მეგობარი. 261, 268...406...XVIII

ნინოჩკა – 234...406...XVIII

ნინუცა, ნინო – ილიას უფროსი და (ჭავჭავაძე აფხაზისა). 79, 87, 95, 97, 106, 114, 132, 138, 144, 145, 147, 150, 154, 157, 161, 162, 163, 166, 168, 169, 172, 173, 174, 177, 179, 185, 189, 190, 198, 207, 208, 217...406...XVIII

ნიჟარაძე – 562, 564...728...IX

ნიჟარაძე ალმასხან – ქუთაისის ბანკის თანამშრომელი. 348...745...XV

ნიტეტისი – ეგვიპტის მეფე აპრიას ქალიშვილი. 895, 898, 903-905, 911, 914, 916, 917, 920, 948, 949, 952-954, 958, 967-981, 983, 985-990, 992, 993, 995-998, 1000-1008, 1020-1022, 1028, 1029, 1034, 1035, 1040, 1041, 1043-1048, 1051, 1053, 1054...1120...XVI(1)

ნიუტონი ისააკ (1643-1727) – ინგლისელი ფიზიკოსი, მათემატიკოსი და ასტრონომი. კლასიკური ფიზიკის ფუძემდებელი. 195, 431...712...V; 79...696...VI; 216...553...XIII.

ნიქოზელი – ნიქოზის ეპისკოპოსი. ქართლის ერთ-ერთი უძველესი საეპისკოპოსო. დაუარსებია ვახტანგ გორგასალს V ს-ში. 466...745...XV

ნობილინგი – 221, 232...696...VI

ნოდარი (Нодаръ) – 228...838...XIX

ნოე – 297...406...XVIII

ნოიაშვილი ზაქარა – სოფელ მუხრანის მცხოვრები. 146...838...XIX

ნოიაშვილი მათე – მუხრანის მცხოვრები. 146...838...XIX

ნორდბრუკი გრაფი – 605...696...VIII

ნორმანები – 483...665...VII

ნორტკოტი – მინისტრი. 103, 127, 187...696...VI

ნუშიკო სუმბათოვი – 199...406...XVIII

ნოვუსს – ამ ფსევდონიმით დავით კეზელმა «Тифлисский Листок»-ში (1898, №55) დაბეჭდა წერილი, რომელიც ეხმაურებოდა პოლემიკას ილიასა და გ. თუმანიშვილს შორის. 81, 82...549...XIV

14 ო

▲back to top


ო

ობერმაიერი (Обермейер) ოტო (1843-1873) – გერმანელი ექიმი, მიკრობიოლოგი პათომორფოლოგი, პარაზიტოლოგი, რომელმაც აღმოაჩინა ტიფის სპიროექტა. 231...838...XIX

ობერტენი შარლ (1829-1908) – ფრანგი მწერალი და საზოგადო მოღვაწე. 181...301...XII

ობი – საფრანგეთის საზღვაო მინისტრი. ...697...VIII

ობრენოვიჩი მილან – იხ. Mმილანი (კოროლი).

ოგანეზოვი ჯავათ (Джаватъ Оганезовъ / Налбадიанцъ) – 201...838...XIX

ოგანოვი (Оганов) – 226...838...XIX

ოდიფრე პაკიე, ოდიფფრე პასკიე ედმონდ-არმან-გასტონ (დაიბ. 1823) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე, გრაფი, საფრანგეთის აკადემიის წევრი, ნაპოლეონ III-ის დროს გენერალური მრჩეველი. 1871 წ. ნაციონალური კრების წევრი, შემდეგ სენატორი და სენატის პირველი პრეზიდენტი 1879 წლამდე. 145, 151...696...VI

ოველაკი აბელ – XVIII ს. ფრანგი ანთროპოლოგი და ლინგვისტი, აკადემიკოსი, რომელმაც თავის წიგნში „ლინგვისტიკა“ წარმოადგინა სქემა, თუ როგორ ვითარდებოდა სლავური ენები. 216, 217...735...XI

ოთანესი (ოთანეზი) – კამბიზის ცოლის, ფედიმას მამა. 1038, 1041, 1042, 1039...1120...XVI(1)

ოთარაშვილი ზაქარა – სოფელ დამპალოელი კალატოზი. 146...838...XIX

ოკონნელი, დანიელ ირლანდიის ეროვნული გმირი – (1775-1847) ირლანდიის დამოუკიდებლობისთვის მებრძოლი. 517, 518...665...VII

ოკტავია – ოქტავია, იმპერატორ ნერონის მეუღლე. 245...728...IX

ოლგა (ოლღა, ოლიკო) – იხ. გურამიშვილი ოლღა (ოლგა, ოლიკო).

ოლგა ფადეევნა – იხ. გურამიშვილი ოლღა

ოლდენბურგელი (ოლდენბურგი, принц Алексан. Петрович.) ალექსანდრ პეტრეს ძე (1844-1932) – რუსეთის ინფანტერიის გენერალი, სახელმწიფო საბჭოს წევრი, პეტერბურგში ექსპერიმენტული მედიცინის ინსტიტუტისა და საქართველოში კურორტ გაგრის დამაარსებელი. 275...838...XIX

ოლეგი – (?-912), კიევის რუსეთის პირველი ისტორიულად სარწმუნო თავადი. მართავდა 879 წ-დან ნოვგოროდში, ხოლო 882-დან კიევში. 289...540...X

ოლენდორფი (Оллендорфъ) ჰენრი გოტფრიდ (1803-1865) – გერმანელი გრამატიკოსი და უცხო ენების სპეციალისტი, პედაგოგი. 198...838...XIX

ოლია, ოლღა – იხ. გურამიშვილი ოლღა.

ოლივიე ემილ (1825-1913) – ფრანგი სახელმწიფო მოღვაწე. 1870 წელს გახდა პრემიერ-მინისტრი, თუმცა იმავე წელს გადადგა თანამდებობიდან, 1870 წლიდან საფრანგეთის აკადემიის წევრი. 179...301...XII

ო. ჭ. – ოლღა ჭავჭავაძე. 30...406...XVIII

ომალი – ჰერცოგი, ლუი-ფილიპეს შვილი. 93...696...VI

ომალის ჰერცოგი – ჰენრიხ-ევგენი-ლუდოვიკო-ორლეანელი(1822-1897) – საფრანგეთის მეფის ლუდოვიკო ფილიპეს შვილი. 121...735...XI

ომანიძე მირონ (Мирон Оманидзе) – 226...838...XIX

ონიკოვი – ონიკაშვილი. 33, 275...406...XVIII

ოპერტი (ოპპერტი) ჟიულ (დაბად. 1825წ.) – ფრანგი ასუროლოგი, მრავალი მნიშვნელოვანი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი. მათ შორის „ბაბილონი და ბაბილონელები“, „ბიბლიის ქრონოლოგია“, „ქალდეის იმპერიის ისტორია“, „დოკუმენტური წყაროები ასურეთსა და ქალდეაზე“ და სხვ. მისი მთავარი დამსახურებაა ასუროლოგიის შესწავლაში მკაცრი მეცნიერულ-ფილოლოგიური მეთოდების დანერგვა. 175...735...XI

ოპოჩინინი – ხმოსანი. 400, 401, 402, 403...553...XIII

ორბელიანები (ორბელიშვილები, ყაფლანიშვილები) – ფეოდალური საგვარეულო XVII-XIX საუკუნეების საქართველოში. მათი სამფლობელო მოიცავდა ქციისა და დმანისის ხეობათა დიდ ნაწილს, აგრეთვე ტაშირს. 511...735...XI

ორბელიანი (ჯამბაკურიან-ორბელიანი), ალექსანდრე ვახტანგის ძე (1802-1869), ერეკლე მეფის ასულის თეკლას ძე. ძმა პოეტ ვახტანგ ორბელიანისა. კრიტიკოსი, პოეტი, დრამატურგი, ისტორიულ თხზულებათა ავტორი. 32, 568...712...V

ორბელიანი ალექსანდრე (А. Орбельяни, საშა) ივანეს ძე (1847-1919) – გენერალ-მაიორი, თბილისის მაზრის თავად-აზნაურთა წინამძღოლი, მარიამ ვახტანგის ასულ ორბელიანის მეუღლე. 183, 184...838...XIX

ორბელიანი ბარბარე (ვარვარა) – იხ. გრუზინსკაია-ორბელიანი ბარბარე (ვარვარა).

ორბელიანი გიორგი (1853-1924) – სამხედრო და საზოგადო მოღვაწე, „ქშწ-კგ საზოგადოების“ წევრი, ქველმოქმედი, გრიგოლ ორბელიანის ძმისწული. 224, 348...542...XVII

ორბელიანი გრიგოლ დიმიტრის ძე (1804-1883) – პოეტი, მწერალი, სამხედრო, სახელმწიფო და საზოგადო მოღვაწე, ინფანტერიის გენერალი, 1832 წლის შეთქმულების მონაწილე, ქართული რომანტიზმის ბრწყინვალე წარმომადგენელი. 19, 20, 26, 46, 81, 311, 411-413, 532, 533, 534, 535, 545, 550-553, 554, 565, 572, 592...712...V; 157-177...665...VII; 101...553...XIII; 72...550...XIV; 30, 84...542...XVII; 117...406...XVIII; 392..838...XIX

ორბელიანი ვახტანგ ვახტანგის ძე (1812-1890) – ქართველი პოეტი, სამხედრო და საზოგადო მოღვაწე, ერეკლე II-ის ქალიშვილის თეკლა ბატონიშვილის უმცროსი ვაჟი. 1838 წლიდან იყო სამხედრო სამსახურში, 1860 წ. გენერალი. 545, 546, 555, 562 – 573...712...V; 91...553...XIII; 232, 354...542...XVII

ორბელიანი ვახტანგ (გარდ. 1812 წ.) – პოლკოვნიკი, პოეტ ვახტანგ ორბელიანის მამა. 562...712...V

ორბელიანი ივანე კონსტანტინეს ძე (1833-1892) – რუსეთის არმიის გენერალ-მაიორი, ფლიგელ-ადიუტანტი, გრიგოლ ორბელიანის ბიძაშვილის შვილი, მსახურობდა პეტერბურგში. 173...838...XIX

ორბელიანი (Орб.) ნიკოლოზ ვახტანგის ძე (1845-1925) – იურისტი და საზოგადო მოღვაწე. 1975 წლიდან მუშაობდა თბილისში ვექილად. 1917 წლიდან ცხოვრობდა საზღვარგარეთ. 370, 371...838...XIX

ორბელიანი საბა (სულხან-საბა) (1658-1725) – მწერალი, მეცნიერი, პოლიტიკური მოღვაწე. 177, 178, 179, 181...553...XIII; 176...542...XVII; 279, 442...838...XIX

ორბელიანი სანდრო – ალექსანდრე ვახტანგის-ძე (1802-1869), პოეტი, პუბლიცისტი, ისტორიკოსი, ერეკლე II-ის შვილიშვილი. 106...406,407...XVIII

ორბელიანი სტეფანოზ – ორბელიანთა გვარის ბიოგრაფი. 195, 196...550...XIV

ორბელიანი სულხან-საბა – იხ.: ორბელიანი საბა.

ორბელიშვილი – შ. რუსთაველის თანამედროვე სწავლული. 203...746...XV

ორელკინი (Орелкинъ) პეტრე თეოდორეს ძე (1856-19060) – სამოქალაქო მრჩეველი, პედაგოგი, ურთიერთდამხმარე საზოგადოების თავმჯდომარე პენზის გუბარნიაში. 204...838...XIX

ორლანდი – ილიას ოჯახის ექიმი. 55, 74, 312...406...XVIII

ორლეანის პრინცი (ფილიპ VIII) (1869-1926) – 121...735...XI

ორლოვი, პროფესორი – ილია ჭავჭავაძე მოიხსენიებს მას ქიშმიშოვის წიგნის („უკანასკნელნი წელნი საქართველოს სამეფოსი“) კრიტიკული განხილვის დროს. 77...550...XIV

ორლოვი უფროსი – 29, 271...406...XVIII

ორლოვსკი – 87...406...XVIII

ოროპასტი – სპარსეთის მთავარი მოგვი კამბიზის მეფობის დროს. 1000-1003, 1009, 1030-1033, 1040, 1043, 1046, 1053...1120...XVI(1)

ორღანი – იგულისხმება ორლეანთა საგვარეულო სახლის, საფრანგეთის სამეფო საგვარეულო. ვალებისა და ბურბონების მეფეთა დინასტიის უმცროსი შტო. ...697...VIII

ოსკანოვი სარქის – 237...542...XVII

ოსკარი – ოსკარ II (1829-1907) – შვეციის მეფე 1872-1907 წლებში და ნორვეგიისა 1872-1905 წლებში. ეყრდნობოდა კონსერვატორებს, იყო პროგერმანული ორიენტაციისა. 62...728...IX

ოსმან-ფაშა ნური გაზი (დაიბ. 1873 წ.). – თურქეთის სამხედრო მინისტრი, გენერალი, აღმოსავლეთის ომის დროს 1853-1856 წწ. ირიცხებოდა ომერ-ფაშას კორპუსში, 1875 წ. მეთაურობდა კორპუსს სერბიელთა წინააღმდეგ ბრძოლებში რუსეთ-თურქეთის ომში. პლევნასთან ბრძოლებისათვის სულთანმა „გაზი“-ს ტიტული უბოძა. 146-147, 158, 160, 161, 165, 179...696...VI

ოსსიანი, შოტლანდიის ჰომირი – იხ. კომენტარი 664-ე გვერდზე. 497 ოსტროგოჟსკი – იხ. ჩვენი ტომის გვ. 132...665...VII

ოსტროვსკი ალექსანდრე ნიკოლოზის ძე (1823-1886) – რუსი დრამატურგი. 244, 245...712...V

ოსტროვსკი მიხეილ ნიკოლოზის ძე (1827-1901 წ.წ.) – 1881-1893 წლებში სახელმწიფო-ქონებათა ყოფილი მინისტრი, რუსი დრამატურგის ალექსანდრე ნიკოლოზის ძე ოსტროვსკის (1823-1886 წ.) უმცროსი ძმა. 321, 403, 404...655...VII; 497...697...VIII; 296, 299...719...IX; 38...547...XIII

ოუენი (Робертъ Овѣнъ) რობერტ (1771-1858) – ინგლისელი ფილოსოფოსი და პედაგოგი, სოციალისტი, მე-19 საუკუნის ერთ-ერთი პირველი სოციალური რეფორმატორი. 203...838...XIX

ოქრომჭედლიშვილი – გაზ. „გუთნის დედის“ რედაქტორი. 183...746...XV

ოქრომჭედლიშვილი (E. Okromtcredloff) ე. – 188...838...XIX

ოქრომჭედლიშვილი (სერებრიაკოვი) ილია ლაზარეს ძე (1838-1898) – ქართველი საზოგადო მოღვაწე, მეცნიერი, პედაგოგი, ქველმოქმედი, გამომცემელი. ლაზარევის უნივერსიტეტის პროფესორი. დაამთავრა პეტერბურგში აღმოსავლური ენების ფაკულტეტის ქართულ-სომხური განყოფილება. მისი სადისერტაციო ნაშრომი იყო „თემურ ლენგის ლაშქრობა საქართველოში“. „ივერიაში“ აქვეყნებდა ისტორიული ხასიათის წერილებს ქართული ანბანის, ქართველთა და სომეხთა ურთიერთობის და სხვა საკითხებზე. 258...553...XIV; 249...736...XI; 9...550...XIV; 95, 98, 126, 133...542, 544...XVII; 209, 221...408...XVIII

15 პ

▲back to top


პ

პაველ ანდრეიჩი – იხ.: კილდიშევები.

პავლე – 171, 173, 210...839...XIX

პავლე ეგზარხოსი – იხ.: ჩვენი ტომის გვ. 16-25, 602...665...VII

პავლე – იესო ქრისტეს მოციქული. 189...839...XIX

პავლე პირველი, იმპერატორი (1754-1801) – რუსეთის იმპერატორი 1796-1801 წლებში, ეკატერინე II-ს ვაჟი და მისი მემკვიდრე, რომელმაც 1899 წლის 23 თებერვალს ბრძანება გასცა, რომ ჩრდ. კავკასიის ჯარების სარდალს – კნორინგს გენერალმაიორ ლაზარევის ეგერთა პოლკი და არტილერია საქართველოში გაეგზავნა, რაც განხორციელდა კიდეც მაისის თვეში. 309-311, 242...550...XIV; 228...839...XIX

პავლეურა – 207...839...XIX

პავლოვა-ევროპეუსი (Владимирова) ალექსანდრა კონსტანტინეს ასული (1837-1895) – რუსი მწერალი და მთარგმნელი, წერდა ფსევდონიმით Владимирова А.К. 203...839...XIX

პავლოვსკი – ექიმი. 234...406...XVIII

პაიჭაძე – 217...696...VI

პაკროვსკი (Покровскიй) იაგორ (გიორგი) არსენის ძე (1834-1895) – რუსი პედიატრი, ფსიქოლოგი, ქველმოქმედი, მედიცინის დოქტორი. ბავშვთა ფიზიკური აღზრდის მკვლევარი. 184...839...XIX

პალენი – რუსი სახელმწიფო მოღვაწე, კონსერვატორი. 237...746...XV

პალლადი – პალადი (1827-1898). 1886 წლიდან საქართველოს ეგზარხოსი, სინოდის წევრი, ქართლ-კახეთის ეპისკოპოსი. 491...736...XI

პალმერსტონი – ჰენრი ჯონ ტემპლ ვიკონტი (1784-1865), ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე. 1809 წლიდან სხვადასხვა დროს ეკავა სამხედრო საქმეთა, საგარეო და შინაგან საქმეთა მინისტრის პოსტები. 1855-1859 წლებში იყო პრემიერ-მინისტრი. 310...728...IX

პანტელეევი (Пантелеев) – 76, 288...543...XVII

პაპა პი VII (1740-18234 წწ.) – 1800 წლიდან რომის პაპი, აკურთხა ნაპოლეონ ბონაპარტე (1804 წ.). 223...697...VIII

პაპეო – 262...540...X

პაპოვი – პოპოვი, ბულგარელი ოფიცერი. 261, 262...729...IX

პაპოვი – პოპოვი, ქალაქის გამგეობის წევრი. 280, 281, 290...729...IX

პაპოვი – ქალაქის ხაზინის კომისიის გამგეობის წევრი. 215...746...XV

პარგამინი (Н. Паргамин) მანუს ნუხიმის ძე (1850-?) – ანატომი, ფიზიოლოგი, კიევის გინეკოლოგიური საზოგადოების წევრი. 207...839...XIX

პარიჟელი, გრაფი – (პარიზელი) ლუი-ფილიპე-ალბერტ ორლეანელი, გრაფი, ლუი-ფილიპეს შვილიშვილი, საფრანგეთის ტახტის მემკვიდრე. 113, 114, 115, 123, 124...697...VIII

პარნელი – ჩარლზ სტიუარტ (1846-1891), ირლანდიის ნაციონალური მოძრაობის გამოჩენილი მოღვაწე. ლიბერალი, ბურჟუაზიელ-ნაციონალისტი. მოითხოვდა ირლანდიის თვითმმართველობას ბრიტანეთის ქვეშევრდომობის ქვეშ. ირლანდიაში ჰორმულის (თვით-მმართველობის) შემოღების მოძრაობის ლიდერი. 1880 წელს ამ მოძრაობის ბელადს, უგვირგვინო მეფეს უწოდებდნენ. 261-264, 281-284, 518...666...VII; 32, 224, 225...697...VIII; 315...729...IX; 106-109, 571...736...XI

პასსი – იპოლიტე (1793-1880) ფრანგი სახელმწიფო მოღვაწე და ეკონომისტი. 300 ...697...VIII

პასსი – საფრანგეთის დეპუტატთა პალატის წევრი. 547...666...VII

პასტერი (Пастеръ) ლუი (1822-1895) – ფრანგი ქიმიკოსი და მიკრობიოლოგიისა და ვაქცინაციის მეცნიერული საფუძვლების ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 147-149...729...IX; 294...541...X; 463...839...XIX

პატარა კახი – იხ.: ერეკლე II.

პატკანოვი, პროფესორი – პატკანიანი ქერობე პეტროსის ძე (1833-1889), აღმოსავლეთმცოდნე, სომხური ისტ. წყაროებისა და ლიტ. ისტ. მკვლევარი. ცალმხრივად და არაობიექტურად იკვლევდა „ქართლის ცხოვრებასთან“ დაკავშირებულ საკითხებს, რამაც ქართველ მოღვაწეთა და მეცნიერთა სამართლიანი გულისწყრომა და მწვავე კრიტიკა გამოიწვია. (იხ. აგრეთვე დიმ. ბაქრაძის თხზულება „პროფესორი პატკანოვი და ქართული ისტორიის წყაროები“, თბილისი, 1884). 164...736...XI; 192-197, 198-200, 258, 270-274, 281...550...XIV

პატრიკი, წმინდა პატრიკი – ირლანდიელების მფარველი მოციქული (385-461 ან 493) ქრისტიანობის გამავრცელებელი ირლანდიაში. 498...666...VII

პაშა – 199...839...XIX

პაშინო პეტრე ივანეს ძე (1838-1891) – მოგზაური, ჟურნალისტი, აღმოსავლეთის კულტურითა და ყოფით დაინტერესებული, გამოსცემდა ჟურნალ „აზიის მაცნეს“. 486...736...XI

პაშკევიჩი (В. Пашкевич) ვასილი ვასილის ძე (1856/57-1939) – ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, აკადემიკოსი. 203...839...XIX

პედრო I (პედრუ I) (1798-1834) – ბრაზილიის იმპერატორი (1822-1831). 1822 წელს ბრაზილია დამოუკიდებელ იმპერიად გამოაცხადა. 386, 387...736...XI

პედრო II (პედრუ II) (1825-1891) – ბრაზილიის იმპერატორი 1831-1889 წწ. დამხობილ იქნა ანტიმონარქისტული რესპუბლიკური მოძრაობის მიერ. 385, 387-389...736...XI

პეიო (ж. пэйо) ჟიულ (1859-1940) – ფრანგი პედაგოგი და მნიშვნელოვანი ნაშრომების ავტორი პედაგოგიკის დარგში. 203...839...XIX

პელაგია – 44...543...XVII

პელაკინი ბიაჯიო (ვიაჯიო) – 213...541...X

პელიკო (სილვიო) – იტალიელი ლიტერატორი (1789-1854). დაიბადა სალიუსში. 9 წელი დაჰყო სპიელბერგის ციხეში, სადაც დაწერა ნაწარმოები „ჩემი საპყრობილე“. ...759...III

პელო – იხ.: ყაზბეგი პელაგია.

პერვაზიანი მინას – არქიეპისკოპოსი. 233, 234...550...XIV

პერიე კაზიმირ – საფრანგეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტი. 82, 85, 87, 88, 89...551,553...XIII.

პერუნი – ინდოევროპულსა და სლავურ-რუსულ მითოლოგიაში ჭექა-ქუხილის ღმერთი. IX-X ს.ს. რუსეთში მთავრისა და მის მეომართა მფარველი. 290...541...X

პერფილიევი – მოსკოვის ბანკის თანამშრომელი. 45...543...XVII

პერფილევი – 29, 271...406...XVIII

პესტალოცცი იოჰან ჰენრიხ (1746-1827) – შვეიცარიელი პედაგოგი დემოკრატი, თეორეტიკოსი, დაამუშავა ე.წ. ელემენტარული განათლების თეორია. 109, 143, 428, 430, 444...696...VI

პეტენკოფერი – მეცნიერი. 181...729...IX

პეტიო – ფრანგი მეცნიერი. 179, 182...729...IX

პეტრე – გიორგის-ძე ნაკაშიძე (1838-1895), მწერალი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, ილიას ახლო მეგობარი, რომელსაც ილიამ უძღვნა „ქართვლის დედა“. 83...407...XVIII

პეტრე დიდი – პეტრე I, მეფე ალექსი მიხეილის ძის ვაჟი, (1672-1725), რუსეთის იმპერატორი, სახელმწიფო მოღვაწე, სარდალი, საზღვაო საქმის ენთუზიასტი, დიპლომატი, „ევროპისკენ სარკმლის გამომჭრელი“ რუსეთისათვის, დიდი რეფორმატორი. მისი ლაშქრობა კასპიისპირეთში მიზნად ისახავდა აღმოსავლეთისკენ გზების გაკვლევას; ვახტანგ VI-ს პოლიტიკური კავშირი მასთან უიღბლო აღმოჩნდა საქართველოს მეფისთვისაც და ქვეყნისთვისაც. 107, 110...713...V; 335...666...VII; 183, 459...553...XIII; 229 – 234, 247...551...XIV

პეტრე – იხ.: პეტრე მოციქული.

პეტრე მოციქული (ნამდვილი სახელია სიმონი) – იესო ქრისტეს უახლოესი მოწაფე, მეთევზე. მათეს სახარების მიხედვით, პეტრემ პირველმა აღიარა იესო ქრისტე მესიად, რის გამოც მან იესო ქრისტესაგან მიიღო ზედწოდება „კლდე“ (Petros). 195, 196, 245..302…XII; 189...839...XIX

პეტრე პირველი – იხ.: პეტრე დიდი (1672-1725).

პეტრია – 163...839...XIX

პეტროვა მ. ი. (М. Ю. Петрова) – 196...839...XIX

პეტროვი – ბულგარელი ოფიცერი. 263...729...IX

პეტროვი (Петров) მიხეილ ნაზარის ძე (1826-1887) – რუსი ისტორიკოსი, არაერთი სამეცნიერო ნაშრომისა და წიგნის ავტორი, დაამთავრა ხარკოვის უნივერსიტეტი. 196...839...XIX

პეტრუა – 337...839...XIX

პეტრუშევსკი (Петрушевский) დიმიტრი მოსეს ძე (1863-1942) – რუსი ისტორიკოსი, მედიევისტი, აკადემიკოსი. 206...839...XIX

პეტცოლდი (Петцольд) – 141...839...XIX

პიგმეოსი – ქონდრისკაცი. ბერძნულ მითოლოგიაში ჯუჯების ტომი. ...759...III

პიგოტი – ავანტიურისტი, რომელმაც პარნელის სახელით დაწერა წერილები მისთვის სახელის გასატეხად. 107, 108...737...XI

პიზისტრატი – ძვ. წ. (600-528) 560-527 წლებში ათენის მოძალადე მბრძანებელი. 866, 868, 869, 880, 881...1120...XVI(1)

პითაგორი – პითაგორა სამოსელი (ძვ.წ. 570- დაახ.500), ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი და მათემატიკოსი. 269...551...XIV

პიერი – დეპუტატი. 293...666...VII

პიკარი ლუდვიგ ჟოსეფ ერნსტი (1821-1877) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე, პროფესიით ადვოკატი. 1870 წელს ფინანსთა მინისტრია, 1871 წელს – შინაგან საქმეთა მინისტრი, 1876 წელს – სენატეს დეპუტატი. 179... 302...XII

პილი რობერტ – (1788-1850), დიდი ბრიტანეთის სახელმწიფო მოღვაწე, ტორების პარტიის წარმომადგენელი. იგი იყო 1812-1818 წლებში ირლანდიის საქმეთა მინისტრი, 1822-1827, 1828-1830 წლებში კი შინაგან საქმეთა მინისტრი, ხოლო 1834-1835, 1841-1846 წლებში-პრემიერ-მინისტრი. 47, 99...696...VI; 344, 492, 596...666...VII; 396...729...IX

პინდარი (პინდარე), (დაახლ. 522-542 ძვ. წ. ა.) – ძველი ბერძენი პოეტი. 100...713...V; 212...737...XI

პიოს IX – პაპი (1792-1878), რომის პაპი 1846 წლიდან. 1870 წ. რომზე პაპის ხელისუფლების ლიკვიდაციის შემდეგ პაპმა აღარ ცნო გაერთიანებული იტალიის სახელმწიფო. 377...729...IX

პიპინი – „პიპინს და სხვა მრავალთა რუსეთის პუბლიცისტებს“ – იხ.: ჩვენი ტომის გვ. 162...666...VII

პისარევი დიმიტრი ივანეს ძე (1840-1868) – პუბლიცისტი, ლიტერატურის კრიტიკოსი, რევოლუციონერ-დემოკრატი. შემოქმედების გარკვეულ პერიოდში უარყოფდა ხელოვნების პრაქტიკულ დანიშნულებას და მიიჩნევდა მას ხელისშემშლელ ძალად მეცნიერების გზაზე. 444, 513, 515, 516...713...V; 459, 465...696...VI; 229...729...IX

პიტაკი (მითილენელი, ლესბოსელი) – ძვ. წ. VII საუკუნის შუა წლებში მითილენის მსაჯულ-მმართველი. 886...1120...XVI(1)

პიფაგორი (პითაგორა) – ძვ. წ. 570-490 წლების ბერძენი ფილოსოფოსი და მათემატიკოსი. 874, 879, 880, 890, 894, 972...1121...XVI(1)

პლატენი ავგუსტ გრაფ ფონ ხალლერმიუნდე (1795-1835), გერმანელი პოეტი. 51...713...V

პლატონ იგნატიჩი – იხ.: იოსელიანი პლატონი ეგნატეს ძე.

პლატონი (427-347 ძვ. წ. ა.), ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი. 144...713...V; 215...541...X; 200...737...XI

პლატონოვი – 64, 309...407...XVIII

პლებსი – „ივერიის“ თანამშრომლის, ნიკო ხიზანიშვილის ფსევდონიმი. 525, 526, 527...746...XV

პლევო, პლევე ვიაჩესლავ კონსტანტინეს ძე (1846-1904) – რუსეთის შინაგან საქმეთა მინისტრი. ჟანდარმთა ცალკე კორპუსის შეფი (1902-1904), უკიდურესი რეაქციონერი, მოკლეს ესერებმა. 338...541...X

პლეხანოვი (Бельтовъ) გიორგი ვალენტინის ძე (1856-1918) – ფილოსოფოსი, მარქსიზმის თეორეტიკოსი და პროპაგანდისტი, გაზეთ „ისკრის“ ერთ-ერთი დამფუძნებელი, 1894 წელს დააარსა რუსი სოციალ-დემოკრატების საზღვარგარეთული კავშირი, წერდა ფსევდონიმით „ბელტოვი“. 464, 465, 466, 467...839...XIX

პლინი უმცროსი – პლინიუს უმცროსი, გაიუს პლინიუს ცეცილიუს სეკუნდუსი (61/62-113/114), რომაელი მწერალი და სახელმწიფო მოღვაწე. 245...729...IX

პლინი (პლინიუს უფროსი), გეი სეკუნდი (23-79) – რომაელი მწერალი და სწავლული, ავტორი 37 ტომიანი ენციკლოპედიური საბუნებისმეტყველო ნაშრომისა. 347, 586...697...VI; 182, 183, 303...737...XI

პობედონოსცევი (Победоносцев) – კონსტანტინე პეტრეს-ძე (1827-1907), რუსი სახელმწიფო მოღვაწე, იურისტი. 1880-1905 წ.წ. – სინოდის ობერ-პროკურორი. 62, 63, 74...1121...XVI(1)

პოდბელსკი (Подбѣльский) ვიქტორ (1844-1916) – პრუსიელი გენერალი და პოლიტიკური მოღვაწე. 1901 წელს დაინიშნა პრუსიის მიწათმოქმედების მინისტრად. 143...839...XIX

პოკროვსკი (Покровский) კონსტანტინ დორიმედონტის ძე (1868-1944) – რუსი ასტრონომი, პროფესორი, პეტროგრადის საიმპერატორო უნივერსიტეტის პირველი რექტორი. 184, 204...840...XIX

პოლეტიკა – ვასილ აპოლონის ძე (გარდ. 1888 წ.) ჟურნალისტი, პროფესიით სამთო ინჟინერი. 13, 14...697...VIII

პოლიბინი – 101...407...XVIII

პოლიკრატი (სამოსელი) – ძვ. წ. VI საუკუნის შუა წლების ცნობილი ვაჭარი. 538 წელს კუნძულ სამოსზე დაამყარა ტირანია. მოკლა სპარსეთის მეფისნაცვალმა. 854, 856, 869, 870, 898, 1022, 1023...1121...XVI(1)

პოლიტაევი ი. – ქონებათა მინისტრის მოხელის თანაშემწე. ...697...VIII

პოლტარაცკი ალექსანდრ ივანეს ძე Полторацкიй Александръ Ив. – 175...840...XIX

პოლტორაცკი (პოლტარაცკი) ივანე (1836-1892) – იურისტი, საზოგადო მოღვაწე („ქშწ-კგ საზოგადოების“ დამფუძნებელი წევრი), ილია ჭავჭავაძის ახლო მეგობარი და თანამოაზრე (ილიამ მას და ილია წინამძღვრიშვილს უძღვნა პოემა „აჩრდილი“). 25...543...XVII; 88, 102...407...XVIII

პორტსმუტი ლორდი – 304, 305...697...VIII

პოტიუო ლუი პიერ (1815-1882) – ფრანგი ადმირალი. 1871-1873 წლებში იყო ზღვის მხედრობის მინისტრი, 1875 წ. არჩეულ იქნა სენატორად, მოგვიანებით გაიგზავნა საფრანგეთის ელჩად ინგლისში. 158...697...VI

პოცოლინი – იტალიელი გენერალი. 88...729...IX

პრასკოვია – 166...840...XIX

პრეიერი (Пейеръ) ტიერი უილიამ (1841-1897) – ფიზიოლოგი, მედიცინის დოქტორი, პროფესორი. განათლება მიიღო ევროპის სხვადასხვა უნივერსიტეტებში. 184...840...XIX

პრექსასპი – სპარსეთის მეფის, კამბიზის ელჩი ეგვიპტეში. 895, 1049...1121...XVI(1)

პრიდანოვი იაგორ გრიგოლის ძე (Придановъ Егоръ Григ.) – 188...840...XIX

პრისკუსი ჰელვიდი – 246...729...IX

პროზოროვსკი – ექიმი. 362...553...XIII.

პროკოპოვიჩი (Прокопович) – 178, 187...840...XIX

პროტოპოპოვი (Протопопов) დიმიტრი დიმიტრის ძე (1865-1934) – რუსეთის სახელმწიფო დუმის დეპუტატი, მოღვაწეობდა ერობის დარგში. 206...840...XIX

პრუდონი პიერ ჟოზეფი (1809-1865) – ფრანგი ეკონომისტი, რომელიც პროპაგანდას უწევდა საზოგადოების მშვიდობიან გარდაქმნას კრედიტისა და რეფორმების გზით. წამოაყენა „სახალხო ბანკის“ დაარსების უტოპიური იდეა. ანარქიზმის თეორეტიკოსი. 444...713...V; 46...737...XI

პსამეტიხი (პსამეტიხ პირველი) – ძვ. წ. 663-610 წლების ეგვიპტელი ფარაონი, საისის XXVI დინასტიის დამაარსებელი. 860, 883...1121...XVI(1)

პსამეტიხი, ფსამეტიხი (პსამეტიხ III) – ამაზის I-ის ვაჟი. XXVI დინასტიის უკანასკნელი ფარაონი (526-525) დამაარსებელი. 881, 884, 902, 903, 910...1121...XVI(1)

პტოლომეოსი (დაახლ. 90-160) – ძველბერძენი ასტრონომი, მსოფლიოს გეოცენტრული სისტემის ავტორი. ნაშრომში „გეოგრაფია“ მოგვცა გეოგრაფიული ცნობები ანტიკური სამყაროს შესახებ. 185...737...XI

პუარე ანრი (1831-1901) – ფრანგი სენატორი. 182...302...XII

პუი-კარტიე (ბონაპარტელი) – 126...697...VI

პუტიატა (Путიята) ალექსეი დიმიტრის ძე (1855-1894) – კოლეგიის მრჩეველი, ფილოლოგი, მსახურობდა მოსკოვის სამასწავლებლო ოლქში, თანამშრომლობდა გაზეთთან „რასია“. 156...840...XIX

პუშკინი ალექსანდრე სერგეის ძე (1799-1837) – დიდი რუსი პოეტი და მწერალი. 50, 101, 230, 309, 510...713...V; 464...697...VI; 68, 350, 481...553...XIII; 398, 408...551...XIV; 231, 354...543...XVII;

პუჩინი ჯაკომო (1858-1924) –იტალიელი კომპოზიტორი. საოპერო ვერიზმის ყველაზე თვალსაჩინო წარმომადგენელი. თბილისში იდგმებოდა მისი ოპერები: „მანონ ლესკო“ (1896), „ბოჰემა“ (1898), „ტოსკა“ (1903) და ა. შ. 576...746...XV

16 ჟ

▲back to top


ჟ

ჟამეტელი ფრანსუა (1827-1899) – ფრანგი პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე, 182..302...XII

ჟან-ჟაკ რუსსო – იხ.: რუსსო.

ჟვანია ლუკა – ახალსენაკის დეპუტატი. 441...697...VI; 205, 207...746...XV

ჟიგორიევი ივანე გრიგოლის ძე – გრაკალის სადგურის უფროსი. 229...407...XVIII

ჟილინსკისა ო. ა. – 136...543...XVII

ჟირარდენი – ალექსანდრე, გრაფი (1776-1855), ნაპოლეონ პირველის ლაშქრობების მონაწილე. 449...551...XIV

ჟირარდენი ემილ (1806-1884) – ფრანგი ჟურნალისტი, კატეგორიულად მოითხოვდა პრესის თავისუფლებას. 1874 წელს აირჩიეს პარლამენტის დეპუტატად. 179...302...XII

ჟირარი შარლ – ფრანგი ქიმიკოსი. 181, 187, 188...729...IX

ჟიულ-სიმონი (1814-1896) – საფრანგეთის პოლიტიკური მოღვაწე, პუბლიცისტი, ლიბერალი, ინდივიდუალური თავისუფლების დამცველი. 68, 69, 71, 72, 76, 77, 88... 697...VI

ჟორდანია (თ. ჟორდანია) თევდორე (თედო) დავითის ძე (1853/4-1916) – ისტორიკოსი, არქეოლოგი, ლიტერატორი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე. 1888 წელს დაინიშნა საეკლესიო მუზეუმის გამგედ. ავტორია 60-მდე ისტორიული ნაშრომისა. 242, 397...840...XIX

ჟორდანია (Жорданiя) ნოე ნიკოლოზის ძე (1868-1953) – პოლიტიკური მოღვაწე, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, ქართველ სოციალ-დემოკრატთა (მენშევიკთა) ლიდერი, საქართველოს პირველი რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარე (1918-1921); პუბლიცისტი, ჟურნალისტი, 1898 წლიდან გაზ. „კვალის“ რედაქტორი; ილია ჭავჭავაძეს შეურიგებელი იდეური ბრძოლა ჰქონდა მასთან (იხ. ჩვენი ტომის წერილები №№ 5, 6, 8, 11 და ა.შ. – 362-366, 367-376, 381-388, 389-391, 398-402, 403-408, 409-422...551...XIV; 487, 524...746...XV; 184...543...XVII; 364...840...XIX

ჟუკოვსკი (В. Жуковскiй) ვასილი ანდრეის ძე (1783-1852) – რუსი პოეტი, რომანტიკოსი, მთარგმნელი, კრიტიკოსი, პედაგოგი, რუსეთის იმპერიის ჰიმნის („ღმერთო, მეფე დაიფარე!“) ავტორი. 54...713...V; 233...840...XIX

ჟულფერი – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე. 588, 610...729...IX

ჟურული გიორგი (1865-1951) – ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე, „ივერიის“ თანამშრომელი, გარდაიცვალა ემიგრაციაში (საფრანგეთში). 246, 257, 360...543...XVII

ჟურული დურმიშხან შალვას ძე (1830-1901) – სახელმწიფო მოხელე და საზოგადო მოღვაწე. 1878 წელს დაინიშნა ახალშემოერთებული ბათუმის პოლიციის უფროსად. 287...840...XIX

17 რ

▲back to top


რ

რაბლე – ფრანსუა (დაახლ. 1494-1553), ფრანგი მწერალი. 224, 225, 492, 552...541...X

რადე გუსტავ ივანეს ძე – კავკასიური მუზეუმის დირექტორი 1865 წლიდან. 487...697...VI

რაევსკი – თანამფლობელი ჰაკეს და რაევსკის პანსიონისა, სადაც სწავლობდა ილია ჭავჭავაძე. 444-445...551...XIV

რაევსკი (Раевский) ალექსანდრე – თბილისის გიმნაზიის მასწავლებელი. 226, 350...543...XVII

რავენნა ჯიოვანნი დე – რიტორიკის პროფესორი ვენეტის ოლქში, კითხულობდა ლექციებს ციცერონსა და რომაელ პოეტებზე. 213, 260...541...X

რაისი – პრინცი. 118...697...VI

რაიფაიზენი (რაფაიზენი) ფრიდრიხ ვილჰელმ (1818-1888) – გერმანელი საზოგადო მოღვაწე, კოოპერატიული მოძრაობის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. მისი სახელი ეწოდა სხვადასხვა ქვეყნის კოოპერატიულ ბანკს. 387...840...XIX

რამაზა – 159, 164...840...XIX

რამაზი – 270...543...XVII

რამბო (Рамбо) ალფრედ ნიკოლა (1842-1905) – ფრანგი ისტორიკოსი და სახელმწიფო მოღვაწე. 204...840...XIX

რამზეს დიდი (რამზეს II) – ძვ. წ. 1279-1213 წლებში ეგვიპტის ფარაონი. 181-183, 187...737...XI; 521, 906, 907...1121...XVI(1)

რამზეს მეფე – იხ.: რამზეს დიდი.

რანე – 290...407...XVIII

რაჟდენა – 165...841...XIX

რას-ალული – აბისინელი სარდალი. 80, 88...730...IX

რატიევისა დარია – სოფელ ქსოვრისის მცხოვრები. 147...841...XIX

რატილი (ნავრატილი იოსებ ივანეს ძე) (1840-1912) – ჩეხი მუსიკოსი, თბილისში შეადგინა ქართული ხალხური სიმღერების შემსრულებელთა გუნდი. 280, 281, 489, 490, 491, 492, 493, 496...713...V; 632...737...XI

რაუ კ. გ. – ჰეიდელბერგის უნივერსიტეტის პროფესორი. 373-375...551...XIV

რაულინსონი (რაულსონი) – სახელოვანი ინგლისელი მეცნიერი ჰენრი გრესვიკ რაულინსონი (1810-1895), მოგზაური და ორიენტალისტი, ლურსმული დამწერლობისა და, საერთოდ, ბაბილონურ-ასირიულ სიძველეთა მცოდნე. 175...737...XI; 274, 256, 259...551...XIV

რედელინი გ. (Ределинъ Г.) – 205...841...XIX

რევაზი, რევაზ ანდრონიკოვი – იხ. ანდრონიკაშვილი რევაზი.

რევაზიშვილი ზურაბ (Зураб Ревазов) – 7...841...XIX

რევი (რევ I) – იბერიის მეფე. (189-216), 254...737...XI

რეინბაბენი – დეპუტატი. 292...666...VII

რეიტერი (Рейтеръ) – 183...841...XIX

რეიტერნ (Рейтерн) – მიხეილ ქრისტეფორეს ძე (1820-1890), რუსი სახელმწიფო მოღვაწე, 1862-1972 წ.წ. ფინანსთა მინისტრი. 1881-86 წ.წ. – მინისტრთა კაბინეტის თავმჯდომარე. 143...1121...XVI(1)

რეკლიუ ელიზე ჟან-ჟაკ ელიზე (1830-1905), ფრანგი გეოგრაფი, სოციოლოგი, პოლიტიკური მოღვაწე. 309...713...V

რენანი – ჟოზეფ ერნესტ (1823-1892), ფრანგი მწერალი, ფილოლოგი, აღმოსავლეთმცოდნე, საფრანგეთის აკადემიის წევრი 1878 წლიდან. 1863 წელს გამოაქვეყნა „იესოს ცხოვრება“. ავტორია სოც. და ეთიკური შეხედულებების ამსახველი ფილოსოფიური დრამებისა. 444...713...V; ...666...VII; 245-247...730...IX;

რენო (Арманъ Рено) არმან (1836-1895) – ფრანგი პოეტი, ხელოვნების ინსპექტორი, არაერთი წიგნის ავტორი. 204...841...XIX

რენუ (რენიო) ანრი ვიქტორ (1810-1878) – ფრანგი ქიმიკოსი და ფიზიკოსი. 437...737...XI

რეუმური – რეომიური რენე ანტუან (1683-1757), ფრანგი ბუნებისმეტყველი, რომელმაც 1730 წ. შემოიღო ტემპერატურის შკალა, რომელიც მისი სახელითაა ცნობილი. 156...730...IX

„რიგოლეტო“ – იროდიონ ევდოშვილის (1873-1916), ქართველი პოეტის ფსევდონიმი. 524, 525, 526, 527...746...XV

რივერსი (Риверс) თომას (1798-1877) – ინგლისელი ბოტანიკოსი, რომელსაც გამოჰყავდა ხილისა და ვარდის ჯიშები. 196...841...XIX

რიზა-ბეი – ოსმალეთის სამხედრო კომისარი. 234, 235, 263...730...IX

რიკერტი, დეპუტატი – ჰენრიხ (1833-1901), გერმანელი პოლიტიკოსი, რეიხსტაგის წევრი. 293...666...VII

რიკოტი ერკოლე (1816-1883) – იტალიელი ისტორიკოსი, ტუინის აკადემიის პრეზიდენტი. იტალიელი პარლამენტის დეპუტატი. 322...697...VI

რისტიჩი – იოვან (1831-1899) სერბიელი პოლიტიკური მოღვაწე, ეკავა პრემიერ-მინისტრის თანამდებობაც 1867, 1875, 1877-1881, 1887-1888 წლებში. 278...666...VII; 262, 421-423...730...IX

რიშარი – რომელიც ფრანგულ ღვინოს ყიდდა თბილისში. იხ. ტომის გვ. 71...666...VII

რიჩარდი ჰენრი – ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე. 527...730...IX

რიხტერი გუსტავ (1838-) – ფილოსოფოსი და ისტორიკოსი, იენის გიმნაზიის დირექტორი. მონაწილეობას იღებდა საშუალო სკოლების მეთოდის სრულყოფაში. 430, 439...697...VI

რიხტერი (Жан Поль Рихтер) იოჰან პაულ ფრიდრიხ (1763-1825) – გერმანელი მწერალი და პუბლიცისტი სენტიმენტალისტი, პრერომანტიკოსი. წერდა ფსევდონიმით „ჟან პაული“. 461...841...XIX

რიხტერი ჟ. – 377...551...XIV

რობერტსი – ინგლისელი გენერალი. 341...730...IX

რობილანი – იტალიის საგარეო საქმეთა მინისტრი. 244 ...698...VIII; 79, 80, 83, 89, 206, 335...730...IX

რობილარი (რობილანტი) – იხ.: რობილანი.

როდბერტუს-იაგეცოვი (Родбертус) იოჰან კარლ (1805-1875) – გერმანელი ეკონომისტი, მიწის რენტისა და მოგების შესახებ ნაშრომების ავტორი. 142...841...XIX

როდოსლავოვი – ბულგარეთის დროებითი მთავრობის წევრი. 325...698...VIII

როზბერი – ლორდი, არჩიბალდ, გრაფი, ინგლისელი პოლიტიკოსი (დაიბ. 1847). გლადსტონის კაბინეტში საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო. ლიბერალობის მოთავე. 345...667...VII; 127...698...VIII; 60, 68..554...XIII

როზენტალი – 287...541...X

როიე კოლლარ პიერ პოლ (1763-1845) – ფრანგი მეცნიერი და სახელმწიფო მოღვაწე. პროფესორი ფილოსოფიის დარგში. 25...697...VI

როინაშვილი ალექსანდრე – სოლომონის ძე (1846-1898), პირველი ქართველი ფოტოგრაფი, 1865 წელს თბილისში გახსნა ფოტოსტუდია „რემბრანდტი“, შექმნა ქართველი მწერლებისა და საზოგადო მოღვაწეების უნიკალური ფოტოპორტრეტები. 109...552...XIV

როინაშვილი ა. ს. – კერძო მუზეუმების დამაარსებელი. 555-557...730...IX

რომის პაპი – აქ ლუი XIII. 513...697...VI

როსი ერნესტო (1829-1896) – იტალიელი მსახიობი, იმყოფებოდა გასტროლებზე საქართველოში 1890 წ. 486-490...713...V

როსსელი – ლორდ ჯორჯ როსსელი, ვიგების წინამძღოლი – ცნობილი ბრიტანელი სახელმწიფო მოღვაწე (1792-1878) პარლამენტის წევრი. 1846 წელს შეადგინა კაბინეტი, პრემიერ-მინისტრი. 522...667...VII

როსსელი, ოდო როსსელი – 140...697...VI

როსსი, ორდოვან – ფენიების ხელმძღვანელი ამერიკაში. 225...698...VIII

როსტომა – 238...407...XVIII

როსტომაშვილი – 190..554...XIII.

როსტომაშვილი ივანე პავლეს ძე (1852-1924) – პედაგოგი, მწერალი, საზოგადო მოღვაწე. 448...697...VI

როტერდამელი ერაზმ (1466-1536) – აღორძინების ეპოქის გამოჩენილი ჰუმანისტი. 221-224...541...X

როტშილდი ნათანაელ (1877-1923) – ბრიტანელი ბანკირი, ენტომოლოგი და პოლიტიკოსი. 320...841...XIX

როშერი ვილჰელმ გეორგ ფრიდრიხი (1817-1894) – გერმანელი ეკონომისტი, პოლიტიკური ეკონომიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, გეტინგენისა და ლაიპციგის უნი-ვერსიტეტების პროფესორი. 282, 303...698...VIII; 174, 244...302...XII

როშფორი ვიქტორ-ანრი – მარკიზი (1730-1813) ფრანგი პუბლიცისტი და პოლიტიკური მოღვაწე. ...698...VIII

როჩილდი (როტშილდი) – როტშილდების ფინანსურ დინასტიას დასაბამი მისცა XVIII საუკუნეში მაინის ფრანკფურტელმა ბანკირმა მაიერ ამშელ როტშილდმა. ყველაზე მეტ ძლიერებასა და გავლენას როტშილდებმა მიაღწიეს XIX საუკუნის I ნახევარში, როდესაც მათ ფინანსურ დამოკიდებულებაში მოექცა ევროპის ბევრი ქვეყანა. 226...302...XII

როჯერი – ინგლისის კომისიის წევრი ავღანეთში. 1886 წ. – 578...698...VIII

როჯერს, ტორალდ – ინგლისელი მეცნიერი. 309...698...VIII

რუბენშტეინი – იხ. რუბინშტეინი ანტონ გრიგოლის ძე

რუბინშტეინი ანტონ გრიგოლის ძე (1829-1894) – რუსი პიანისტი, კომპოზიტორი, დირიჟორი, პედაგოგი და საზოგადო მოღვაწე. 474...713...V; 576...746...XV

რუბცოვი – მეჩუქურთმე. 359...713...V

რუდინი – 221..554...XIII.

რუდკოვსკი – ექიმი. 358, 360, 361, 362..554...XIII.

რუდოლფი ფრანც-კარლ-იოზეფი (1858-1889) – ერცჰერცოგი და კრონპრინცი, ავსტრიის იმპერატორის, იოზეფ I-ის შვილი. 1889 წლის 30 იანვარს მაიერლინგის სამონადირო სახლში იპოვეს მოკლული საყვარელთან, მარი ვეჩერასთან ერთად. მისი მკვლელობა დღემდე იდუმალებით არის მოცული. 409, 523...541...X; 54-57...737...XI

რუვიე – ფრანგი სახელმწიფი მოღვაწე. 330-332, 466, 608-610, 619, 620...730...IX; 77...541...X

რუმიანცევი (Румянцев) პეტრე პეტრეს ძე (1870-1925) – რუსი სოციალ-დემოკრატი, თანამშრომლობდა სხვადასხვა ჟურნალ-გაზეთებთან. 207...841...XIX

რუსთაველი – იხ.: რუსთაველი შოთა.

რუსთაველი შოთა (XII-XIII ს.ს.) – დიდი ქართველი პოეტი და მოაზროვნე. ჩვენამდე მოღწეულია მისი ერთადერთი პოემა „ვეფხისტყაოსანი“. სავარაუდოდ უნდა ყოფილიყო თამარის კარის მგოსანი. ხალხური გადმოცემით, რუსთაველს სიცოცხლის ბოლო წლები იერუსალიმის ჯვრის მონასტერში გაუტარებია. 11, 15, 19, 46, 59, 69, 95, 117-120, 134, 139, 149, 154, 218, 301, 325, 362-374, 379, 563, 569, 592, 594, 697...713...V; 58, 498, 515...697...VI; 572; 599...667...VII; 224, 367, 368, 375, 379-383, 406...738...XI; 230...302...XII; 63, 180, 491...554...XIII; 203...746...XV; 10, 11, 60, 129...543...XVII; 34, 184, 276...407...XVIII

რუსიშვილი ზაქარა – სოფელ მუხრანის მცხოვრები. 146...841...XIX

რუსო, რუსია – ეკატერინე და დიმიტრი სტაროსელსკების ქალიშვილი. 94, 97, 122, 241...407...XVIII

რუსსო ვალდეკ – კონსერვატორი, ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე, პრეზიდენტობის კანდიდატი. 88...550,554...XIII.

რუსსო ჟან ჟაკ (1712-1778) – ფრანგი ფილოსოფოსი, მწერალი, განმანათლებელი, კომპოზიტორი. 58...713...V; 9...697...VI

რუსტანი – საფრანგეთის დესპანი ტუნისში. 526...697...VI

რუხია – საგურამოელი გლეხი. 218...543...XVII

18 ს

▲back to top


ს

სააკაძე გიორგი სიაუშის ძე (დაახლ. 1580-1629) – დიდი მოურავი, საქართველოს პოლიტიკური და სამხედრო მოღვაწე. 491...713...V; 139...698...VIII

საბაოთ მამა სინაის მთიდამ – 295..554...XIII.

საბაშვილი სოლომონ – ბათუმის საკრებულოს ხმოსანი. 136...543...XVII

საბინინი (Сабинин) მიხეილ (გობრონ) პავლეს ძე (1845-1900) – ქართველი ბერი, ეკლესიის ისტორიკოსი და მოამაგე. მას ეკუთვნის ცნობილი ხატი „საქართველოს დიდება“. 150...841...XIX

საბუელი – ქართველი მსახიობი. 248...714...V

საბუროვი – განათლების მინისტრი 1881 წლამდე. 171, 236, 238, 239...747...XV

საგინაშვილი ალექსანდრე (1808-1887) – გენერალ-ლეიტენანტი, ილია ჭავჭავაძის სიძე (ელისაბედ ჭავჭავაძის მეუღლე). 137...544...XVII; 112, 115, 138, 153, 203, 207, 209, 232, 254...395...XVIII

საგინაშვილი (საგინოვისა) ელისაბედ (ლიზა) – იხ.: ჭავჭავაძე-საგინაშვილი ელისაბედ (ლიზა).

საგინოვები – 43...730...IX

საგინოვი – იხ.: საგინაშვილი ალექსანდრე დიმიტრის-ძე.

სადი-კარნო – მარი-ფრანსუა სადი (1837-1894), საფრანგეთის სახელმწიფო მოღვაწე, 1887-1894 წლებში საფრანგეთის პრეზიდენტი. 620...730...IX; 77, 92, 95, 359...541...X

სადურ (სადურ II) – ურარტუს მეფე ძვ. წ. VIII ს. 176...738...XI

სავა დედოფალი – 85...730...IX

სავანელი ალექსანდრე – იურისტი, რომელმაც 1873 წელს შეცვალა ილია დუშეთში მომრიგებელი მოსამართლის თანამდებობაზე. 115, 117, 118, 120...407...XVIII

სავინა (ნამდვილი გვარი პოდრამენცოვა) მარიამ გაბრიელის ასული (1854-1915) – რუსი მსახიობი. სიცოცხლის ბოლომდე პეტერბურგის ალექსანდრას თეატრის წამყვანი მსახიობი იყო. 486...714...V; 587, 588...747...XV

სავინი (Савиньи) – ფრიდრიხ კარლ (1779-1861), გერმანელი მეცნიერი, იურისტი. 138, 139...1121...XVI(1)

საკინი – 104, 105...407...XVIII

სალვატორი – იტალიელი ბერი. 227...554...XIII

სალვინი ტომაზო (1829-1915), იტალიელი მსახიობი. 486...714...V

სალიაშვილი კიკო – სოფელ მჭადისჯვრის მცხოვრები. 174...841...XIX

სალისბერი – იხ.: სალიუსბერი.

სალიუსბერი – სოლსბერი რობერტ არტურ ტალბოტ გასკონ სესილ (1830-1903) – დიდი ბრიტანეთის პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე. მარკიზი დერბის კაბინეტში ინდოეთის მინისტრის ადგილი ეკავა, გამოჩენილი კონსერვატორი. გლადსტონის კაბინეტში საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო. 1876 წ. კონსტანტინოპოლის კონფერენციაზე როგორც ინგლისის რწმუნებული, გამოვიდა რუსეთის მოთხოვნათა წინააღმდეგ და ჩაშალა კონფერენცია. 1878 წ. ბერლინის კონგრესზე ბიკონსფილდთან ერთად იყო ინგლისის წარმომადგენელი. 33, 34, 36, 80, 86, 129, 130, 131, 132, 168, 209, 210, 211, 212, 213, 224, 226, 227, 247, 248, 251, 252, 398, 403, 420, 423, 424, 425, 481, 506, 507, 517, 519, 520, 576, 577, 604, 605, 607...698...VIII; 100, 159, 160, 202, 206, 207, 233...697...VI; 247-251, 261-264; 343-345, 363; 402. 422, 557...667...VII; 73-75, 243, 303, 340, 403, 430, 455, 456, 527-529, 536, 625, 626...730...IX; 84, 85, 88, 97, 474...541...X; 105-107, 109, 338, 339, 358, 571, 575...738...XI; 60, 68, 225...554...XIII ; 286...843...XIX

სალმანასარ I – ასირიის მეფე დაახლ. ძვ.წ. 1330წ. მან დააარსა ქალაქი კელახი. 255...552...XIV

სალმანსარი (სალამანასარ თიგლათპალასარი) (727-722) – ბაბილონის მეფე. 299...738...XI

სალტიკოვ-შჩედრინი მიხეილ ევგრაფის ძე (1826-1889) – რუსი მწერალი. 323, 503, 598...698,699...VI; 350...555...XIII

სალუსბერი – იხ.: სალიუსბერი.

შამადოვი – დეკანოზი ვლადიკავკაზისა. 11, 16...667...VII

სამოდუროვი ეგნატე ანტონის ძე (Игнатiй Антоновичъ Самодуровъ) – 152...841...XIX

სამოდუროვი პანფილ ეგნატეს ძე (Самодуровъ Панфилъ) – 152...841...XIX

სამოდუროვი სტეფანე ეგნატეს ძე (Самодуровъ Степанъ) – 152...841...XIX

სამსონი – 254...542...X

სანაქსაროვი – 59...544...XVII

სანბეფი – ელზასელი სახელმწიფო მოღვაწე. 250...730...IX

სანდალა – იხ.: ჭიჭინაძე ზაქარია ეგნატეს ძე.

სანდრო ამერიკანელი – 140...407...XVIII

სანდრო ერისთავი – ალექსანდრე შანშეს-ძე, გორის მაზრის თავადაზნაურობის მარშალი. 155, 156, 186, 233...407...XVIII

სანდრო – ილიას მოურავი საგურამოში. 28, 29, 47, 48...544...XVII

სანდრო – იხ.: ორბელიანი სანდრო.

სანდრო ჩოლოყაშვილი – იხ.: ჩოლოყაშვილი ალექსანდრე

სანიცკი – 31, 32, 274...408...XVIII

სარაჯიშვილი (სარაჯოვი; Сараджов) (Александр Иванович Сараджев) ალექსანდრე ივანეს ძე სარაჯიშვილი (1851-1914) – მწერალი, კრიტიკოსი, მეცნიერი, პუბლიცისტი, კრიტიკოსი, თეატრალური და საზოგადო მოღვაწე, „ქშწ-კგ საზოგადოებისა“ და „საქართველოს საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოების“ დამფუძნებელი წევრი, გაზეთ „ივერიის“ რედაქტორ-გამომცემელი (1902-1903წწ.). 358..554...XIII; 199, 216, 222, 345...544...XVII; 84...841...XIX

სარაჯიშვილი (სარაჯოვი) დავით (დათიკო) (1821-1911) – მრეწველი, საქართველოში კონიაკის წარმოების დამფუძნებელი, საზოგადო მოღვაწე, მეცენატი. 311... 698...VI; 212, 214, 216...544...XVII

სარაჯოვი, ალექსანდრე სარაჯიშვილი – იხ.: სარაჯიშვილი (სარაჯოვი) ალექსანდრე.

სარაჯოვი – იხ.: სარაჯიშვილი) დავით ზაქარიას ძე.

სარგის თმოგველი – XII-XIII საუკუნეების მიჯნაზე მოღვაწე ქართველი მწერალი, მეცნიერი, ფილოსოფოსი და რიტორი, რომანტიკული პოემა „დილარგეთიანის“ ავტორი. მასვე მიეწერება „ვისრამიანის“ თარგმნა. 200...738...XI; 276...841...XIX (იყო)

სარგისიანი ვარდაპედ – 200...552...XIV

სარგონ I (სარგონ დიდი აქადელი) – აქადის მეფე ძვ.წ. 2568-2513 წწ. სემიტური დინასტიის დამაარსებელი. 171, 249...738...XI

სარგონი, ასურელთა მეფე – (ძვ.წ. 722-705), დაიპყრო სამარია და მცხოვრებლები მიდიაში გადაასახლა, ხოლო ისრაელის მიწაზე ბაბილონელები და არაბები დაასახლა. 720 წელს გაანადგურა აჯანყებული ფილისტიმელები და ეგვიპტელთა მეფე საბაკონი, რომელიც ფილისტიმელებს ეხმარებოდა. 709 წელს დაიპყრო ბაბილონი და თავი ბაბილონის მეფედ გამოაცხადა. მოკლეს 705 წელს. 259...552...XIV

სარდუ ვიქტორიენ (1831-1908), ფრანგი დრამატურგი. მისი პიესა „ფლანდრია“ დ. ერისთავმა გადმოაკეთა და იდგმებოდა ქართულ სცენაზე „სამშობლოს“ სახელწოდებით. 318...714...V

სარიუკონი – სარგონი, ასურეთის მეფე ძვ. წ. VIII ს. 171, 249...738...XI

სასანიდები – ირანის შაჰების დინასტია 224-651 წწ., რომელიც დააარსა არდაშირ I-მა. 185, 187...738...XI

სასოფერატო (Бартоло) ბარტოლო (1313/1314-1357) – ცნობილი იტალიელი იურისტი, აქტიურად მუშაობდა რომაული კანონმდებლობის განმარტებაზე. 463...842...XIX

საული – იუდეველთა სახელმწიფოს პირველი მეფე (XI საუკ. ბოლოს. ჩვ. წ. აღრიცხვამდე). მის მიერ ჩადენილმა ცოდვებმა განარისხა ღმერთები. ისრაელთა ჯარის დამარცხების შემდეგ საული საკუთარ მახვილზე წამოეგო. ...760...III

საფარ-ფაშა – იხ.: ბექა III ჯაყელი.

საფაროვა-აბაშიძისა, საფაროვისა – იხ. საფაროვი, საფაროვა-აბაშიძე მარიამ (მაკო).

საფაროვი (Сапаровъ) – 136...842...XIX

საფაროვი ზაქარია (შაქრო) (1862-1928) – დრამატურგი, თეატრალური მოღვაწე. 222...544...XVII

საფაროვი, საფაროვა-აბაშიძე მარიამ (მაკო) მიხეილის ასული (1860-1940) – ქართული პროფესიული თეატრის მსახიობი, ცნობილი მსახიობისა და საზოგადო მოღვაწის ვასო აბაშიძის (1846-1926) მეუღლე. 265, 272, 290, 294-297, 299, 316, 335, 338-340, 351...714...V; 306...698...VI

საფო – ანტიკური ეპოქის ცნობილი პოეტი ქალი, დაიბადა კუნძულ ლესბოსზე ძველი წელთაღრიცხვით 612-650 წლებს შორის. 1026...1121...XVI(1); 291...408...XVIII

საყვარელიძე (Сакварелидзе) გაბრიელ – ვექილი. 236, 356...544...XVII

საშა მუხრანსკი – ალექსანდრე მუხრანსკი. 211...408...XVIII

სახოკია თედო ტიმოთეს ძე (1868-1956) – მწერალი, ლექსიკოგრაფი, მთარგმნელი. თანამშრომლობდა „ივერიასთან“, იყო საფრანგეთში გამომავალ გაზეთ „საქართველოს“ თანარედაქტორი. 1908 წელს ციმბირში გადაასახლეს და მხოლოდ 8 წლის შემდეგ დაბრუნდა. 243...842...XIX

სე – ფინანსთა მინისტრი საფრანგეთში. 158...698...VI

სევერინისა ს. ა. – 136...544...XVII

სეზენი – 56...738...XI

სეიმური – ინგლისელი ადმირალი. 572...698...VI

სეისი არჩიბალდ ჰენრი (1845-1933) – ინგლისელი აღმოსავლეთმცოდნე. მისი მთავარი ნაშრომები ეხება ლურსმულ დამწერლობას. 1870 წელს გამოაქვეყნა აქადური ლურსმული დამწერლობის პირველი გრამატიკა. არაერთი ნაშრომი აქვს ასურული და ბაბილონური კულტურის შესახებ. 1884 წელს გამოსცა წიგნი „აღმოსავლეთის უძველესი იმპერიები“, 1885 წელს „ასურეთი, მისი მეფეები, ქურუმები და ხალხი“ და დაწერა „წინასიტყვაობა ეზრას, ნეემიას და ესთერის წიგნებისათვის“. მასვე ეკუთვნის მნიშვნელოვანი ენათმეცნიერული ნაშრომი „შედარებითი ფილოლოგიის პრინციპები“ (გამოიცა 1883) და „ენის შესახებ მეცნიერების შესავალი“. 175, 257...738...XI; 260, 270...552...XIV

სეისი – იხ.: სეისი არჩიბალდ.

სეკსტონი – ირლანდიის დეპუტატი ინგლისის პარლამენტში. 80...699...VIII

სელიმ I – თურქეთის სულთანი (1467-1520). 366...699...VIII

სელიმხანოვი (Селимхановъ) – 136...842...XIX

სელუსბერი – იხ.: სალიუსბერი/სოლსბერი რობერტ არტურ.

სემიონოვა (Семёнова) – 255...1121...XVI(1)

სემიონოვი (Семенов) – 182, 187...842...XIX

სემიონოვი დიმიტრი დიმიტრის ძე (1834-1902) – პედაგოგი, გორის საოსტატო სემინარიის დირექტორი და ქუთაისის პირველდაწყებითი დირექტორი, 1881 წლიდან განათლების მზრუნველი. 440...698...VI; 292...747...XV

სემირამიდა – ასურეთის დედოფალი ძვ.წ. IX ს. მასთან არის დაკავშირებული დამპყრობლური ომები მიდიაში და „დაკიდული ბაღების“ გაშენება ბაბილონში. 235...739...XI

სენ-ვალლიე – საფრანგეთის ელჩი გერმანიაში. 96...542...X

სენ-მარტენი, ვივიან და ჟან – ცნობილი მეცნიერი, აღმოსავლეთმცოდნე, პარიზის „აზიური საზოგადოების“ წევრი, მარი ბროსეს მასწავლებელი; (იხ. დიმ. ბაქრაძის თხზულება „პროფ. პატკანოვი და ქართული ისტორიის წყაროები“, თბილისი, 1884წ., გვ.1, 2). 192, 211, 266...553...XIV

სენეკა (Сенека) ოლუციუს ანეუს (ძვ. წ. 4-ახ. წ. 65) – რომაელი ფილოსოფოსი, დრამატურგი, პოეტი და პოლიტიკური მოღვაწე. ნერონის აღმზრდელი და სტოიციზმის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი წარმომადგენელი. 65...542...X; 426...842...XIX

სენკოვსკი – ოსიპ ივანეს ძე (იხ. ბარონ ბრამბეუსი) თავის დროზე ერთობ პოპულარული რუსი მწერალი და ჟურნალისტი (1800-1858), უნივერსიტეტიდანვე გატაცებული იყო აღმოსავლური ენების შესწავლით. თუმცა ღრმა მეცნიერულ კვლევა-ძიებაზე მან ადრევე თქვა უარი და ლიტერატურულ ასპარეზზე მოღვაწეობას შეუდგა. მისი „ლიტერატურული ნიღაბი…... არასოდეს გამხდარა საგანგებო ფილოლოგიური კვლევის საგანი“ (ნ. დერგაჩოვა). სენკოვსკის ლიტერატურულ საქმიანობაზე ენციკლოპედია „პროსვეშჩენიე“ წერს: „სენკოვსკი ნათელი მაგალითია ლიტერატურული ფშუტე ყვავილისა, რომელსაც არავითარი მყარი კვალი არ დაუტოვებია, თუმცაღა …ბარონ ბრამბეუსს თითქმის ყველა თვისება გააჩნდა მნიშვნელოვანი და ნაყოფიერი როლისათვის ლიტერატურაში“. ილია ჭავჭავაძის ამ წერილში მოტანილი ამონარიდები სენკოვსკის არქეოლოგიური ოპუსებიდან სწორედ ასეთი ზერელობის ილუსტრაციაა. 51...714...V; 187, 188, 193, 195, 212, 280, 536...552...XIV

სენო (სვიმონი) – იხ.: ჭავჭავაძე (Сено Чавчавадзе) სიმონ (სენო) კონსტანტინეს ძე.

სენო – ილიას დის შვილი (ეკატერინეს შვილი)* 84, 97**, 120, 226, 244...408...XVIII
_________________
*. უნდა ეწეროს „ელისაბედის (ლიზას) შვილი“ – ნანა ფრუიძე (XX ტომის შესავლის ავტორი)

**. 97-ეგვერდზე ნახსენები „სენო“ ილიას დის შვილი კი არა, ოლღას დის შვილია – ნანა ფრუიძე (XX ტომის შესავლის ავტორი)


სენო, სენა – ეკატერინესა და დიმიტრი პოლტარაცკების*** ვაჟი, ოლღას დისშვილი, 95, 96, 97, 104, 114, 117, 122-126, 128-131, 133-137, 139, 140, 152, 153, 157, 158, 164, 179, 206, 213...408...XVIII

___________

***. უნდა ეწეროს „სტაროსელსკების ვაჟი“ – ნ.ფ.

სენტ-ბიოვი (сентбеф) შარლ ოგიუსტენ (1804-1869) – ფრანგი რომანტიკოსი პოეტი, პროზაიკოსი, ლიტერატურათმცოდნე და კრიტიკოსი, ბიოგრაფიული მეთოდის ფუძემდებელი. 156...842...XIX

სერბიის კოროლი – იხ. მილანი (კოროლი) – მილან ობრენოვიჩი IV.

სერგეევი (Сергѣевъ) – 136...842...XIX

სერგო – სახალხო მომღერალი და მუსიკოსი. 474...714...V

სერებრიაკოვი – იხ.: ოქრომჭედლიშვილი (სერებრიაკოვი) ილია ლაზარეს-ძე.

სერჩენკო – 133...408...XVIII

სეფე – 171...842...XIX

სეფორი – მეფე რევის ცოლი. 254...739...XI

სვანიძე – 611...739...XI

სვანნი – 268...553...XIV

სვიატლოვსკი (Святловский) ვლადიმირ ვლადიმირის ძე (1871-1927) – რუსი ეკონომისტი, ისტორიკოსი, მეცნიერებათა დოქტორი, პროფკავშირული მოძრაობის იდეოლოგი. 207...842...XIX

სვიატოპოლსკი – მეფისნაცვლის თანაშემწე 1879 წელს. 58...747...XV

სვიმონ მესვეტე, წმინდა სვიმონ მესვეტე (დაახლ. 390-459 წწ.) – განდეგილი ბერი. 371...714...V

სვიმონა – 247...408...XVIII

სვიმონიძე გოგოლაშვილი სვიმონ (1863-1920) – ქართველი მსახიობი და რეჟისორი. 517 – 519...714...V

სვიმონიძე იაკობ – იხ.: გოგებაშვილი იაკობ.

სვინკინი – 194...408...XVIII

სვირშჩევსკი (А. Свирщевский) ალექსანდრ რაფაილის ძე (1861-1937) – რუსი ეკონომისტი, ფინანსური სამართლის, დაბეგვრის პოლიტიკისა და სტატისტიკის სპეციალისტი. 205...842...XIX

სვიტენი – მკურნალი. 132...730...IX

სიდევი – 255...408...XVIII

სიდენჰამი – ჟან შარლ ლეონარ სიმონდ დე (1773-1842), შვეიცარიელი ეკონომისტი, წვრილბურჟუაზიული პოლიტიკური ეკონომიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 132...731...IX

სიდოროვი (П. А. Сидоров) პეტრე აპოლონის ძე (1866-1920) – რუსი პედაგოგი, პრინც ოლდენბურგელის მიერ დაარსებული გიმნაზიის დირექტორი. 275...842...XIX

სიდოროვი (Сидоров) პ. – გაგრის ბავშვთა თავშესაფრის დირექტორი. 233, 348...544...XVII

სიმონა – 166, 208...842...XIX

სიმონენკო (Симоненко Г. Ф.) გრიგოლ თეოდორეს ძე (1838-1905) – რუსი ეკონომისტი, ეკონომიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი. 207...842...XIX

სიმონი ჟიულ (ჟულ) (1814-1896) – ფრანგი პოლიტიკოსი, პუბლიცისტი და ფილოსოფოსი. 572, 576...739...XI

სიმონილი (სემონიდი) – ძვ. წ. 556-468 წლების ბერძენი პოეტი. 860...1121...XVI(1)

სიმური – იხ. ლინტორნ სიმური.

სინაქერიბი (სინახერიბი) – ასურეთის მეფე ძვ. წ. 705-680 წწ. სარგონ II-ის ძე. ძვ. წ. 689 წ. აიღო ბაბილონი. მოკლეს შეთქმულებმა. 177...739...XI

სისმონდი – 296, 298, 299, 308...699...VIII

სიტოვსკი – პოლიციის ბოქაული. 358, 361, 363..554...XIII.

„სიტყვა“ – სამსონ ფირცხალავას (1872-1952), საზ. და პოლიტ. მოღვაწის, პუბლიცისტის ფსევდონიმი. წერდა აგრეთვე „კალამის“ და „სანვინის“ ფსევდონიმებით. 58...747...XV

სიქსტე V (1521-1590) – რომის პაპი 1585-1590 წლებში. 245...303...XII

„სკანდელი“ – იხ.: ნიკოლაძე ნიკო

სკვითები – ძველირანული ტომები, მოსახლეობდნენ ჩრდ. შავიზღვისპირეთში; ჰეროდოტეს ცნობით, სახლობდნენ დნეპრისა და დონის სტეპებში, ეწეოდნენ მომთაბარეობას, მისდევდნენ მესაქონლეობას. ძვ.წ. IVს-ში ჩამოყალიბდა სკვითების სახელმწიფო, განვითარების მაღალ დონეს მიაღწია ხელოვნებამ. 249...553...XIV

სკობოლევი დიმიტრი ივანეს ძე (1821-1880) – გენერალ-ლეიტენანტი, მონაწილეობდა აღმოსავლეთის (1853-1856 წწ.) და რუსეთ-თურქეთის (1877-1878 წწ.) ომებში. 127...698...VI

სკობოლევი (სკობელევი) მიხეილ დიმიტრის ძე (1843-1882) – რუსი მხედართმთავარი, გენერალ-ლეიტენანტი და გენერალ-ადიუტანტი. 522, 523, 524...698...VI; 57...739...XI

სკოტი ვალტერ (1771-1832) – ინგლისელი მწერალი, ისტორიული რომანის ჟანრის ფუძემდებელი. 111, 112...709,714...V

სკუბიცი (Скубиц) ფრიდრიხ – ავსტრიელი მეცნიერი, რომლის განმარტებაც დაედო საფუძვლად ბუღალტერიის მეცნიერების ცალკე დარგად ჩამოყალიბებას და რომელმაც წიგნი გამოსცა ორმაგი ბუღალტერიის შესახებ. 203...842...XIX

სლეპცოვი – 136, 176...408...XVIII

სლივიცკი – გაზ. „კავკაზის“ რედაქტორი 1881 წლამდე. 200...747...XV

სმარაგდოვი ს.ნ. – რუსი ისტორიკოსი და პედაგოგი. დაწერა სახელმძღვანელო მსოფლიო ისტორიაში. 169, 171, 174...739...XI

სმეკალოვი – ბათუმის გუბერნატორი 1882 წელს. 245, 246, 368...747...XV

სმიტ ადამ. – იხ. სმიტი ადამ.

სმიტი/სმითი (Адам Смит) ადამ (1723-1790) – შოტლანდიელი ეკონომისტი და ფილოსოფოსი, რომელსაც „პოლიტიკური ეკონომიის მამას“ უწოდებდნენ. მას ეკუთვნის ნაშრომი „გამოკვლევა ხალხთა სიმდიდრის ბუნებისა და მიზეზების შესახებ“. 350...698...VI; 298...699...VIII; 395...731...IX; 268...739...XI; 465...842...XIX

სმოლენსკი – პეტერბურგის სასახლის გუნდის გამგე. 104, 478...747...XV

სმოლკა – ავსტრია-უნგრეთის დელეგაციის წევრი რუსეთში. 505, 517...699...VIII

სნეფრუ (სნოფრუ) – ძვ. წ. 2613-1589 წლებში ეგვიპტის ფარაონი. 913...1122...XVI(1)

სობნერი სენტრი – ამერიკელი სენატორი. 528...731...IX

სოვეტოვი – 101, 102...542...X

სოკოლი ფაშა – სულეიმან I-ის ვეზირი. 366...699...VIII

სოკოლოვი – ექიმი. 52...698...VI

სოკოლოვსკი – ინჟინერი. 51...731...IX

სოკრატი სოკრატე (469-399 ძვ. წ. ა.) – ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი, იდეალისტი. 440...714...V; 373...747...XV

სოლიკა – 208...842...XIX

სოლოვიევი სოლოვიოვი ნიკოლოზ იაკობის ძე (1845-1898) – რუსი დრამატურგი. 246...714...V

სოლომონ ბრძენი – ებრაელთა მეფე, ძე დავითისა, მეფობდა 993-958 წწ. ძვ. წ. აღ. გადმოცემით მას მიეწერება ეკლესიასტეს ავტორობა. 230...667...VII; 504...699...VIII

სოლომონ, იმერეთის მეფე – სოლომონ I (1735-1784), ალექსანდრე V-ის ძე, იბრძოდა საქართველოს გაერთიანებისა და ცენტრ. ხელისუფლების განმტკიცებისათვის. 236...553...XIV

სოლომონ – საუბარია ბიბლიურ წინასწარმეტყველ სოლომონზე. 452...843...XIX

სოლომონი – ილიას მეზვრე. 189, 190...408...XVIII

სოლომონი – მეფე. 85...731...IX

სოლონი – ჩვ. წ. მდე VII-VI საუკუნეების ათინელი უმაღლესი თანამდებობის პირი (არქონტი). 594 წელს. გაატარა რეფორმები, რომლებმაც ხელი შეუწყვეს თემური გადმონაშთების აღმოფხვრას. 173...739...XI; 869, 886, 998...1122...XVI(1)

სოლოღაშვილი ნიკ. (Солагов Ник.) – 216, 217...1122...XVI(1)

სოლსბერი – იხ.: სალიუსბერი-სოლსბერი რობერტ არტურ.

სომეხნი, სომხის ერი – 179, 186, 187...553...XIV

სონკა – 210...843...XIX

სოსიკო – ვაჩნაძე, ილიას მეგობარი, მას მიუძღვნა ლექსი „ქართველი სტუდენტების სიმღერა“ წარწერით „ჩემს კარგ სოსიკოს“. 373...408...XVIII

სოსიკო – 18, 19, 307...544...XVII

სოსიკო შალიკოვი – იხ. შალიკოვი სოსიკო.

სოსლანი დავით – იხ.: კეზელი დავით.

სოსლანი – იხ.: კეზელი დავით.

სოტერლანდი გრაფი – 494, 496...667...VII

სოფია ალექსანდროვნა – სოფიო ალექსანდრე ჭავჭავაძის-ასული; მეუღლე ალექსანდრე პავლეს-ძე ნიკოლაისა, რომელიც აქტიურად განახორციელებდა ვორონცოვის მიერ კავკასიაში გატარებულ რეფორმებს. 121...408...XVIII

სოფიო – ბავარიის ჰერცოგის მაქსიმილიანეს ქალიშვილი. 108...699...VIII

სოფიო ბაღდასაროვი – 188, 211, 212...408...XVIII

სოფოკლე – ძველი ბერძენი დრამატურგი, ტრაგიკოსი. (დაახლ. 497/496-406 ძვ. წ.ა.) 100...714...V; 212...739...XI

სოფოკლი – იხ.: სოფოკლე.

სოღაკი – სპარსეთის მეფე. 186...739...XI

სოხალეიშვილი ათანასე – იმერელი ბლაღოჩინი. 285...747...XV

სპარგაპისი – მასაგეტების უფლისწული, რომელიც კიროსს ჩაუვარდა ტყვედ და როცა ხელი შეუხსნეს, თავი მოიკლა. 1016...1122...XVI(1)

სპასოვიჩი – ვლადიმერ დანიელის ძე (1829-1906), რუსი იურისტი, სისხლის სამართლის სპეციალისტი, 1857 წლიდან პეტერბურგის უნივერსიტეტის პროფესორი. 441, 454...698...VI; 11, 229...731...IX

სპენსერი (Спенсеръ) ჰერბერტ (1820-1903) – ინგლისელი ფილოსოფოსი და სოციოლოგი. ეკუთვნის ნაშრომები პედაგოგიკის დარგში, რომლებშიც იგი მოითხოვს სწავლების უშუალო კავშირს მეურნეობასთან. პოზიტივიზმის ერთ-ერთი მამამთავარი, პროგრესის მეტაფიზიკური თეორიის ავტორი. ევოლუციონიზმის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. ევოლუციას მიიჩნევს კანონად, რომელიც ვრცელდება ყველანაირ მოვლენაზე და რომლის მიხედვითაც საზოგადოება ვითარდება პირველყოფილი სოციალური ერთგვარობიდან რთული მრავალგვარობისაკენ. ლიბერალიზმის იდეოლოგი. 224-226, 519...731...IX; 246, 252, 257, 267-270, 283...739...XI; 157...303...XII; 197, 238, 460, 463...843...XIX

სპირიდონ ბეჟანოვიჩ მდივანი – 140...408...XVIII

სპიულერი ეჟენ (1835-1896) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე, გამბეტას პირადი მდივანი. 1887 წელს იყო კულტურისა და განათლების მინისტრი, 1889-1890 წწ. – საგარეო საქმეთა მინისტრი. 461, 462...740...XI

სროტინსკი – პეტრე სტეფანის ძე, მასწავლებელი. 598...731...IX

სტალინსკი – რუსული გაზეთ „კავკაზის“ ყოფილი (1881 წლისათვის) რედაქტორი. 200...747...XV

სტამბულოვი სტეფანე ნიკოლოზის ძე (1854-1895) – ბულგარეთის სახელმწიფო მოღვაწე, იზრდებოდა რუსეთში. 1875 წ. მონაწილეობდა ბულგარეთის აჯანყებაში თურქეთის წინააღმდეგ. 1886 წ. ხელი შეუწყო პრინც ფერდინანდ კობურგელს ბულგარეთის ტახტზე ასვლაში. მის დროს დაინიშნა მინისტრ-პრეზიდენტად. დესპოტურად მართავდა ქვეყანას. 1894 წელს გაუშვეს თადარიგში. 1895 წელს ქუჩაში მოკლეს შეთქმულებმა. 329, 521...699...VIII; 448...740...XI

სტანისლავსკი კონსტანტინე სერგის ძე (ნამდვილი გვარი ალექსეევი) (1863-1938) – მსახიობი, რეჟისორი, პედაგოგი, თეატრის თეორეტიკოსი. სსრკ სახალხო არტისტი. შექმნა სცენური რეალიზმის განვითარების ახალი ეტაპი. 580, 584...747...XV

სტარინკევიჩი (С. И. Старынский) სოკრატ ივანეს ძე (1820-1902) – არტილერიის გენერალი, ვარშავის ქალაქის მერი. 205...843...XIX

სტარიცკი – ეგორ პავლეს-ძე (1825-1899), რუსეთის საბჭოს სახელმწიფო წევრი 1879 წლიდან. იგი აქტიურად მონაწილეობდა კავკასიის მხარის სასამართლო რეფორმების შემუშავება-განხორციელებაში. 62, 77, 79, 86, 88, 93, 285, 296...408...XVIII

სტაროსელსკაია-შალიკაშვილისა (Нина Дмитрiевна) ნინო დიმიტრის ასული – ილია ჭავჭავაძის ცოლისდის – ეკატერინე გურამიშვილ-სტაროსელსკაიას ქალიშვილი, სიღნაღის მაზრის თავადაზნაურობის წინამძღოლის, იოსებ შალიკაშვილის მეუღლე. 151...843...XIX

სტაროსელსკი გივი – საგურამოელი მემამულე, ი. ჭავჭავაძის მეზობელი და მეგობარი. 465, 480, 484-486...553...XIV

სტაროსელსკი (Староселский) დიმიტრი სვიმონის ძე (1832-1884) – გენერალ-ლეიტენანტი, სენატორი, 1857 წელს კავკასიაში ჩამოვიდა და სამუდამოდ დარჩა, სხვადასხვა წლებში იყო ქუთაისის გენერალ-გუბერნატორის ადიუტანტი, ბაქოს გუბერნატორი (1872-1876), თერგის მმართველის მოადგილე, 1877-1884 წლებში ეჭირა მეფისნაცვლის მთავარი სამმართველოს უფროსის მაღალი პოსტი, დიდი ამაგი დასდო `ქართველთა შორის წ.კ.გ. საზოგადოებას“, ცოლად ჰყავდა ოლღას და ეკატერინე გურამიშვილი. 172, 173...667...VII; 309...747...XV; 48...544...XVII; 128, 200...408...XVIII; 76, 79, 80, 81, 84-87, 91, 93, 95, 96, 97, 99, 100, 102, 104, 107-112, 114, 118-124, 126, 128, 132, 134-138, 144, 146, 150, 153, 157, 191, 194, 200-203, 229, 254...398...XVIII; 8, 151...843...XIX

სტაუნინი ვლადიმერ იაკობის ძე (1826-1888), რუსი პედაგოგი, მეთოდისტი და სიტყვიერების სპეციალისტი. 469...714...V

სტახეევი – 72, 74...303...XII

სტენლი – ინგლისის პალატის წევრი. 226, 227..554...XIII.

სტეპანიანცი (სტეფანოვი) – სანიტარულ-სამკურნალო სამსახურის ინსტრუქტორი. 366, 399...554...XIII

სტეპანოვა (Степанова) – 226...843...XIX

სტეპანოვი (Степанов) ფილიპ პეტრეს ძე (1857-1933) – სახელმწიფო მოღვაწე, სამოქალაქო მრჩეველი, ინჟინერი. 202...843...XIX

სტეფანე – ილია ჭავჭავაძის შინამოსამსახურე. 244...544...XVII

სტეფანოვი – გაბრიელ სულხანის-ძე (1857-1900), თბილისის ნაფიცი ვექილი. 113, 137...409...XVIII

სტეფანოვი – 242...843...XIX

სტოკესი – ინგლისელი მკურნალი. 132...731...IX

სტოლპაკოვი (Столпаков) ალექსეი ნიკოლოზის ძე (1842-1918) – 1872 წლიდან ნიჟეგოროდ-სამარის საადგილმამულო ბანკის დირექტორი, სხვადასხვა დროს კავშირგაბმულობის სამინისტროს საბჭოს წევრი, მიწათმოქმედებისა და სახელმწიფო ქონებათა სამინისტროს საბჭოს თავმჯდომარე. 309...843...XIX

სტონგბოუ – ბარონი. 499...667...VII

სტრაბოგი, სტრიბოგი – სლავურ მითოლოგიაში ქარის ღმერთი. 389...542...X

სტრაბონი (Страбон) (ჩვ. წ-მდე I საუკუნე) – ძველი ბერძენი ისტორიკოსი და გეოგრაფოსი; მისი 17 წიგნისაგან შემდგარი ნაშრომი „გეოგრაფია“, ანტიკური მწერლობის უმნიშვნელოვანესი ძეგლი, ძვირფასი წყაროა საქართველოს ისტორიის, გეოგრაფიისა და ეთნოგრაფიის მეცნიერული შესწავლისათვისაც. 180, 303-306...740...XI; 193, 199, 266...553...XIV; 511...747...XV

სტრელეცკი – თბილისის გუბერნიის სკოლების დირექტორი, შემდეგ ხონის სამასწავლებლო სემინარიის დირექტორი. 241, 249, 250...698...VI

სტრელნიცკი – 238...409...XVIII

სტრუვე (Струве. П.) პეტრე ბერნგარდის ძე (1870-1944) – რუსი საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწე, ეკონომისტი, პუბლიცისტი, ისტორიკოსი, სოციოლოგი და ფილოსოფოსი. 203, 206...843...XIX

სტუარტი გალეი – ინგლისის პალატის დეპუტატი. 456, 457...731...IX

სტუარტი დონალდ – ინგლისელი გენერალი. 341...731...IX

სუვორინი ალექსი სერგის ძე (1834-1912) – რუსი პუბლიცისტი, ლიტერატორი, გამომცემელი. 1876 მისი რედაქტორობით პეტერბუგში გამოდიოდა გაზ. «Новое Время». 92, 93, 96, 97..554...XIII; 237, 317, 325, 326...748...XV

სულეიმან-აღა-როსტომზადე – 136...544...XVII

სულთან-კირიმ-გირეი ნიკოლოზ (1836-1917) – კავკასიის მთავარმართებლის მოადგილე და საბჭოს წევრი, სენატორი. 224...538,544...XVII 224...538...XVII

სულხანიშვილი გაბრიელ (1835-1879) – ჟურნალისტი, მთარგმნელი, ილია ჭავჭავაძესთან დაახლოებული პირი. 10, 19...544...XVII

სულხანიშვილი (Сулханов) ვასილ (1862-1909) – ჟურნალისტი, თეატრალური და საზოგადო მოღვაწე. 211...545...XVII

სულხანოვი (სულხანიშვილი) ალექსანდრე ზაქარიას ძე – 85...714...V

სუმაროკოვი ალექსანდრე პეტრეს ძე (1717-1777) – რუსი პოეტი და დრამატურგი. 15, 159...714...V

სუმაროკოვი – გრაფი, საგანგებოდ გაგზავნილი პირი ვენაში. 302...731...IX

სუმბათაშვილი (Сумбатов, დათიკო სუმბათოვი) დავით ალექსანდრეს ძე (1831-1920) – გენერალ-ლეიტენანტი, თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურთა წინამძღოლი 1882 წელს. 184...843...XIX

სუმბათაშვილი (Михаил Луарсабович Сумбатовъ) მიხეილ ლუარსაბის ძე (1822-1886) – რუსეთის არმიის გენერალ-მაიორი, კავკასიის ომების მონაწილე. 5...843...XIX

სუმბათიანცი მესროფ (ვარდაპედი) – შემახიის ეპარქიის არქიეპისკოპოსი. 270-272...553...XIV

სუნდუკიანცი გაბრიელ მკრტიჩის ძე (1825-1912), სომეხი მწერალი, დრამატურგი. 459, 460, 464...714...V; 292...740...XI

სუნიტები – ეწოდებათ იმ მაჰმადიანებს, რომელთაც სუნნა (გადმოცემები მაჰმადის შესახებ) მიაჩნიათ სარწმუნოებისა და კანონების შემეცნების ისეთივე წყაროდ, როგორც ყურანი, ხოლო სამი პირველი ხალიფა – მაჰმადის კანონიერ მემკვიდრეებად. 366, 367, 368...699...VIII

სურგულაძე ს. გ. – 136...545...XVII

სურგულაძისა ა. ლ. – 136...545...XVII

სფირიდონი – 166...843...XIX

სфივტი (სვიფტი) ჯონათან (1667-1745) – ინგლისელი მწერალი. 350..554...XIII.

19 ტ

▲back to top


ტ

ტააფე ედუარდ (1833-1895) – გრაფი ავსტრიის სახელმწიფო მოღვაწე. ავსტრო-უნგრეთის პრემიერ-მინისტრი. 413...700...VIII; 409...542...X; 435...748...XV

ტააფი – იხ.: ტააფე ედუარდ.

ტაბალები (თუბალები) – 266...553...XIV

ტაკიდინ-ფაშა – ბაღდადის გენერალ-გუბერნატორი, მეცნიერი. 368...700...VIII

ტალბოტი უილიამ ჰენრი ფოქს (1800-1877) – ინგლისელი ასუროლოგი, ფოტოგრაფიის ფუძემდებელი, რომელიც მუშაობდა ლურსმული წარწერების ამოკითხვაზე. 175...741...XI

ტალეირანი – ტალეირან, პერიგორ შარლ მორის (1754-1838), ფრანგი დიპლომატი 1179-99 წწ. (დირექტორიის დროს) და 1799-1807 წწ. (ნაპოლეონ I-ის იმპერატორობის დროს) იყო საგარეო საქმეთა მინისტრი. 425...700...VIII

ტანნეი – 287...542...X

ტარდანი – ფრანგი მეცნიერი. 150, 151...731...IX

ტარდი (Г. Тард) ჟან გაბრიელ (1843-1904) – ფრანგი სოციოლოგი, კრიმინოლოგი, დასავლეთის სოციოლოგიაში სუბიექტურ-ფსიქოლოგიური მიმართულების ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 415...844...XIX

ტარიელაშვილი გრიგოლ (Григорiй Тарიеловъ) – 152...844...XIX

ტატიშვილი (Татiев) გიორგი – 182...844...XIX

ტატიშვილი გიორგი (Татишвили Георгий) – 339-341...1122...XVI(1)

ტაფიკ-ფაშა, ტეფიკ-ფაშა – ეგვიპტის მეფე. 13...542...X

ტაციტი (ტაციტუსი) (Тацит) პუბლიუს კორნელიუს (დაახლ. 5-117) – რომაელი მწერალი და ისტორიკოსი. მთავარი ნაშრომები ეძღვნება ქალაქ რომსა და რომის იმპერიას. 245...731...IX; 303...740...XI

ტევფიკი – ქედივი (ეგვიპტის მეფის ნაცვალი). ნაციონალურმა შეკრებამ კაიროში იგი მოღალატედ ცნო. 573, 574...698...VI

ტეილორი (Тейлоръ) ედუარდ ბერნეტ (1832-1917) – ინგლისელი ეთნოგრაფი, კულტუროლოგი და ანთროპოლოგი, პირველყოფილი კულტურის მკვლევარი. მისი წიგნების: „პირველყოფილი კულტურა“ და „ანთროპოლოგია“ რუსული გამოცემები დაცულია ილია ჭავჭავაძის პირად ბიბლიოთეკაში და დამუშავებულია მის მიერ. 154, 203, 218-221, 252, 255, 267, 271...741...XI; 196, 197, 236...844...XIX

ტეილორი (Тейлоръ И.) ისაკ (1829-1901) – სასულიერო მოღვაწე, თეოლოგი და ფილოლოგი; იკვლევდა ტოპონიმებს და ძველი მსოფლიოს ისტორიას. 222...844...XIX

ტენი (Тэнь) იპოლიტ ადოლფ (1828-1893) – ფრანგი ფილოსოფოსი-პოზიტივისტი, მწერალი, ისტორიკოსი, ლიტერატურისა და ხელოვნების ისტორიკოსი, ფსიქოლოგი, პუბლიცისტი, საფრანგეთის აკადემიის წევრი. 344...715...V; 461...844...XIX

ტერ-გრიგორიანცი არ. ივ. – 184...303...XII

ტერ-მინასოვი (მინასოვი) – 142...545...XVII

ტერ-მინასოვი – საპნის ქარხნის მეპატრონე. 389, 390, 395...552...XIII; 540...XVII

ტერრელ-დე-შენი – ფრანგი მეცნიერი. 42, 43...542...X

ტერ-სიმონიანცი – ყარაული. 377, 389, 392, 394, 399, 400..554...XIII.

ტერ-სტეფანიანცი – თბილისის ღორების სასაკლაოს ყარაული. 387, 388...555...XIII

ტერ-სტეფანოვი – იხ.: სტეფანოვი.

ტერ-ღუქასოვი – გენერალი. 214...553...XIV

ტესიე – ფრანგი მეცნიერი, აღმოსავლეთმცოდნე. 266...553...XIV

ტვაცი – კაღანკ, სომხის ისტორიკოსი. 108...553...XIV

ტიგრან პირველი – კიროსის თანამედროვე სომეხთა მეფე (ძვ.წ. 121 – ახ.წ. 36), არშაკიდების დინასტიიდან. მის დროს ძველი სომხეთის სამეფო მნიშვნელოვნად გაძლიერდა, რის გამოც მას დიდი უწოდეს. ძვ.წ. 94 წელს შეკრა სამხ. პოლიტიკური კავშირი პონტოს სახელმწიფოსთან, ცოლად შეირთო მისი მეფის – მითრიდატე VI-ს ასული და თანდათანობით გააერთიანა მთელი სომხეთი. მისი წინსვლა რომმა შეაჩერა. რომთან ბრძოლაში სომხეთს ქართველებიც ეხმარებოდნენ, რათა თავიდან აეცდინათ საერთო საფრთხე. შუბოსანმა იბერებმა, პლუტარქეს ცნობით, ყველაზე მეტად გაითქვეს სახელი. ძვ.წ. 66 წელს პომპეუსმა დაამარცხა იგი და რომის ვასალად აქცია. 201...553...XIV

ტიერი (თიერი) – ლუი ადოლფ (1797-1877), ფრანგი სახელმწიფო მოღვაწე, ისტორიკოსი, პროფესიით ადვოკატი, საფრანგეთის აკადემიის წევრი. 93...698...VI; 583...700...VIII; 179...303...XII; 400...748...XV

ტიერი (Тьери) ოგიუსტენ ჟაკ ნიკოლა (1795-1856) – ფრანგი ისტორიკოსი, ფრანგული ისტორიოგრაფიის ერთ-ერთი დამაარსებელი. 466...844...XIX

ტიზენგაუზენი – ტიზენჰაუზენი, სიღნაღის მაზრის უფროსი. 344...731...IX

ტიზენჰაუზენი ვლადიმერ გუსტავის ძე (1825-1902) – ნუმიზმატი. საიმპერატორო არქეოლოგიური კომისიის თავმჯდომარის მოადგილე. 264, 265...741...XI

ტილლი ჰუგო (1839-1903) – სოფლის მეურნეობის გამოჩენილი სპეციალისტი, ბონისა და მიუნჰენის უნივერსიტეტების პროფესორი, 1873 წლიდან მუშაობდა გერმანიის სოფლის მეურნეობის სამინისტროში. მრავალი ფუდამენტური შრომის ავტორი. 49...303...XII

ტილო – 430...698...VI

ტირარდი – საფრანგეთის მინისტრი. 192...731...IX

ტირარი პიერ ემანუელ (1827-1893) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე, 1868 წლიდან ხშირად გამოდიოდა სახალხო კრებებზე, როგორც იმპერიის მტერი. 1870 წ. 4 სექტემბრის რევოლუციის შემდეგ არჩეულ იქნა პარიზის მეორე ოლქის მერად; 1871 წ. 8 თებერვალს სენის დეპარტამენტის მიერ არჩეულ იქნა ნაციონალური კრების წევრად. 26 მარტს იგი კომუნაში აირჩიეს, მაგრამ მალე პროტესტი გამოთქვა კომუნის ძირითადი მიმართულების წინააღმდეგ და ჩამოიხსნა თავისი უფლებები, ხოლო რამდენიმე დღის შემდეგ, თავის გადარჩენის მიზნით, იძულებული იყო გაქცეულიყო რევოლუციური პარიზიდან ვერსალში. 1887 წ. დეკემბრიდან 1888 წ. აპრილამდე და 1889 წ. თებერვლიდან 1890 წ. თებერვლამდე, ტირარი იყო ჯერ ფინანსთა მინისტრი, ხოლო შემდეგ ვაჭრობის მინისტრი. 92, 151, 152, 162, 165...542...X; 120, 121, 569, 570...741...XI

ტისა – იხ.: ტისსა კალმან ბაროსიენე.

ტისერან – ვაჭრობის მინისტრი საფრანგეთში. 158...698...VI

ტისსა კალმან-ბაროსიენე (1830-1902) – გამოჩენილი უნგრელი სახელმწიფო მოღვაწე, 1875-1890 წლებში უნგრეთის შინაგან საქმეთა მინისტრი. ამავე დროს იყო ლიბერალური პარტიის ხელმძღვანელი, მომხრე იყო უნგრულ თავად-აზნაურთა და ჰაბსბურგების კავშირისა, მჭიდრო ურთიერთობისა გერმანიასთან. 166...698...VI; 104, 382...700...VIII; 312, 315...731...IX; 51, 93-95, 569, 570...741...XI

ტიტიკო – 164, 264, 265...545...XVII; 81, 82...409...XVIII

ტიქე (ტიხე) – ბედისწერის, შემთხვევის და ბედნიერების ქალღმერთი. შეესატყვისება რომაულ ფორტუნას. ...760...III

ტიხეიევი – სახელმწიფო ქონებათა სამინისტროს წარმომადგენელი. 272, 273, 412, 413...667...VII; 435...732...IX

ტიხიევი – იხ.: ტიხეიევი.

ტოვაჩევსკი – 491...715...V

ტოკვილი შარლ ალექსის, გენრიხ, მორის, კლელერი (1805-1859) – ფრანგი მწერალი, პუბლიცისტი და საზოგადო მოღვაწე. 579...698...VI

ტოლენდი/ტოლანდი (Толендъ) ჯონ (1670-1722) – ირლანდიელი ფილოსოფოსი, რაციონალისტი, თავისუფალი მოაზროვნე და სატირიკოსი, პოლიტიკური პამფლეტების ავტორი. 423...844...XIX

ტოლსტოი გრ. – განათლების მინისტრი. 170, 236, 238, 239, 270...748...XV

ტოლსტოი – დიმიტრი ალექსანდრეს ძე, გრაფი, რუსეთის სახელმწიფო მოღვაწე. 502, 503...700-VIII

ტოლსტოი – რუსეთის შინაგან საქმეთა მინისტრი. 380...748...XV

ტოლსტოი დიმიტრი – ანდრეის ძე (1823-1889), სახალხო განათლების მინისტრი; 1871-1876 წ.წ. კატკოვთან ერთად გაატარა რეფორმები რეალური სასწავლებლების ახალი წესდების შესამუშავებლად. ილია თავიდანვე მკაცრად აკრიტიკებდა სწავლების ამ სისტემას. ამ წერილებში კი იგი ჟორდანიასთან კამათის დროს ახსენებს მას. 284, 374, 390-391...554...XIV

ტოლსტოი ლევ ნიკოლოზის ძე (1828-1910), რუსი მწერალი. 230, 342, 542...715...V

ტომანოვი – დიმიტრი გიორგის-ძე, დუშეთის თიანეთის დაწყებითი სასწავლებლის ზედამხედველის თანაშემწე. 108...409...XVIII

ტონია – 199...844...XIX

ტორები – 261 – 264; 430, 522, 557...667...VII

ტორკვატო ტასსო (1544-1595) – იტალიელი პოეტი. მის შემოქმედებაში ერთდროულად არსებობდა უკვე შესუსტებული რენესანსული სტილის ესთეტიკური პრინციპები და კლასიციზმისა და ბაროკოს ნიშნები. 209...741...XI

ტორმანოვი – 242...844...XIX

ტოტილა – იტალიელი ოსტგოთების (აღმოსავლეთის გოთები, რომლებმაც დაიპყრეს იტალია) მეფე 541-552 წლებში. ...760...III

ტოტლებენი – გოტლიბ კურტ ჰაინრიხ ფონ (1715-1773), რუსეთის არმიის გენერალ-მაიორი, ბრალად დაედო სახელმწიფო ღალატი და სიკვდილი მიესაჯა; ეკატერინე II-მ სიკვდილი ქონების კონფისკაციითა და გაძევებით შეუცვალა, უფრო გვიან კი საქართველოში გამოგზავნა. 1770წ. ქართლ-კახეთის ჯართან ერთად ახალციხისკენ გაილაშქრა, მაგრამ უღალატა ერეკლე II-ს და ყველაზე კრიტიკულ მომენტში ბრძოლის ველზე მიატოვა იმ იმედით, რომ ვერ გადარჩებოდა, შეეცადა რუსეთის ჯარი უმეფოდ დარჩენილი საქართველოს დასაპყრობად გამოეყენებინა. მიატოვა იგი. თუმცა ასპინძის ომში ქართველთა გამარჯვებამ ჩაშალა მისი გეგმები. რუსეთის მთავრობამ გაიწვია იგი საქართველოდან და მის ადგილზე გენ. სუხოტინი დანიშნა. 236-238...554...XIV; 416...844...XIX

ტრაჩევსკი (Трачевскიй) ალექსანდრე სიმონის/სემიონის ძე (1838-1906) – რუსი ისტორიკოსი, პროფესორი. 1873-1878 წწ. ასწავლიდა ისტორიას თბილისის გიმნაზიაში. შექმნა ისტორიის სახელმძღვანელოები უძველეს, შუა საუკუნეებისა და ახალ ისტორიაში. 183, 211, 306...741...XI; 238...844...XIX

ტრედიაკოვსკი (ტრეტიაკოვსი) ვასილ კირილეს ძე (1703-1768) – რუსი მწერალი, ლიტერატურის თეორეტიკოსი. 19, 22, 158...715...V

ტრეველიანი – სერ გეორგ ოტო (დაიბ. 1838 წ.) ინგლისელი მწერალი და პოლიტიკოსი, გლადსტონის თანამდგომი. 422, 557...668...VII

ტრეტიაკოვი (Третьяков) სერგეი მიხეილის ძე (1834-1892) – რუსი ვაჭარი, მეწარმე, მეცენატი და საზოგადო მოღვაწე. 150...844...XIX

ტრიკუპისი – სპირიდონ ბერძენი სახელმწიფო მოღვაწე და მწერალი. 103...700...VIII

ტროიანე (ტრაიანე) მარკუს ალპიუს (53-117) – რომის იმპერატორი 98 წლიდან. 271...741...XI

ტრუბაჩევი (Трубачевъ) – 198...844...XIX

ტრუბაჩოვი (Трубачёв) – პეტერბურგელი ექიმი. 149, 311...545...XVII

ტუზოვი (Тузов) ეგნატე ლუკას ძე (1861-1916) – მეორე გილდიის ვაჭარი, ცნობილი გამომცემელი და წიგნის მაღაზიის მფლობელი. 196...844...XIX

ტურაევი (Тураев) ბორის ალექსანდრეს ძე (1868-1829) – რუსი ისტორიკოსი, აღმოსავლეთმცოდნე, იკვლევდა ძველი ეგვიპტისა და ნუბიის ისტორიას. 207...844...XIX

ტურგენევი (Тургенев) ივანე (1818-1883) – გამოჩენილი რუსი მწერალი. 19, 22, 158, 230...715...V; 465...698...VI; 450...554...XIV; 231, 354...545...XVII

ტურისტი – 214, 217...700...VIII

ტურნეფორი – ჟოზეფ-პიტონი (1655-1708), გამოჩენილი ფრანგი ბოტანიკოსი; ლუი XIV-ის დავალებით 1700 წელს იმოგზაურა საბერძნეთში, ოსმალეთსა და კავკასიაში და წიგნად გამოსცა ამ მოგზაურობის მიმოხილვა; 1988 წელს ტურნეფორის წიგნი ფრანგულიდან ქართულად თარგმნა, შესავალი და კომენტარები დაურთო მზია მგალობლიშვილმა; იხ. „ჟ.პ. დე ტურნეფორი – მოგზაურობა აღმოსავლეთის ქვეყნებში“, „მეცნიერება“, 1988წ. (იხ. აგრეთვე პროფ. მ. პოლიევქტოვისა და პროფ. გ. ნათაძის წიგნი: „ძველი ტფილისი“, 1934წ., გვ.31-32). 32...554...XIV

ტხორჟევსკი – კორნელი ვლადისლავის ძე (1858-1896), მწერალი, 1893 წლიდან რედაქტორობდა ჟურნალებს: «Русъ» და «Воскресенъе». 447...555...XIV

20 უ

▲back to top


უ

აიტი – ინგლისის ელჩი ოსმალეთში. 1886 წ. – 532...700...VIII; 77...732...IX

უასამი – თუბალთა მეფე, 176...741...XI

უელსლეი – ინგლისელი გენერალი. 341...732...IX

უვაროვი ალექსანდრე სერგის ძე (1828-1884) – არქეოლოგი, მოსკოვის არქეოლოგიური საზოგადოების თავმჯდომარე (1864 წ.-დან). ამ საზოგადოებისა და მოსკოვის ისტორიული მუზეუმის დამაარსებელი. 486...698...VI; 239, 264, 265...741...XI; 271...555...XIV

უვაროვი, გრაფი – იხ.: უვაროვი ალექსი სერგის ძე (1825-1884).

უვაროვისა – პრასკოვია სერგეის ასული (1840-1924), მეუღლე რუსი არქეოლოგის გრაფ ალექსი უვაროვის, 1879 წლიდან იყო კავკასიაში არქეოლოგიური გათხრების ხელმძღვანელი. 142...555...XIII.

უთურგაული – პუბლიცისტი. 96...748...XV

„ულეველი“ – 524...748...XV

ულუსუნ (ულუსუნუ) (ძვ. წ. VIII ს.) – მანნის მეფე, ირანსუს ძე. ტახტზე ავიდა ძმის, აზას გარდაცვალების შემდეგ, მორჩილება გამოუცხადა ასურეთის მეფე სარგონ II-ს და მისი დახმარებით გააძლიერა თავისი სამეფო. 176...741...XI

უმბერტო, ჰუმბერტ I (1844-1900), იტალიის მეფე 1878 წლიდან. 363-364...542...X

უმიკაშვილი პეტრე (1838-1904) – მწერალი, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი (ფსევდ.: „ანჩისხატელი“, „ანჩისხატისუბნელი“, „მ. პეტრიძე“ და სხვ.), ფოლკლორისტი, გამომცემელი (დ. გურამიშვილი, ს.-ს. ორბელიანი, ალ. ჭავჭავაძე, ნ. ბარათაშვილი და სხვ.), საზოგადო მოღვაწე. 264, 265...542...X; 90, 91, 486...748...XV; 32, 35, 56, 112, 118, 141, 143...545...XVII

უნდილაშვილი გაბრიელ – 226...845...XIX

უნდილაშვილი – ილიას მეცხვარე. 248...545...XVII

უოლსლეი – გარნეტ-ჟოზეფ, ინგლისელი გენერალი. 86...701...VIII

უორდი (Л. Уордъ) ლესტერ ფრანკ (1841-1913) – ამერიკელი ბოტანიკოსი, პალეონტოლოგი და სოციოლოგი, ფსიქოლოგიური ევოლუციონიზმის ფუძემდებელი. 204, 462...845...XIX

უორდროპი მარჯორი სკოტ (1869-1909) – ინგლისელი მწერალი, საზღვარგარეთ ქართული კულტურისა და მწერლობის პოპულარიზატორი, ინგლისურ ენაზე თარგმნა არაერთი ქართული ნაწარმოები („ვეფხისტყაოსანი“, „წმინდა ნინოს ცხოვრება“, ი. ჭავჭავაძის „განდეგილი“ და სხვ.). 450...555...XIV; 11, 168, 175, 176, 238, 249, 353...545...XVII

უორდროპი ოლივერი (1864-1948) – ინგლისელი დიპლომატი, საზღვარგარეთ საქართველოს ისტორიისა და ქართული კულტურის პოპულარიზატორი. მარჯორი უორდროპის ძმა. 176...545...XVII

ურბნელი – ურბნისის ეპისკოპოსი. ერთ-ერთი უძველესი საეპისკოპოსო კათედრა. 466...748...XV

უსლარი პეტრე კარლოს ძე (1816-1875) – პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი (1868). საფუძველი ჩაუყარა კავკასიური ენების მეცნიერულად შესწავლას. 304...715...V; 214, 215, 403-405...742...XI

უშინსკი კონსტანტინე დიმიტრის ძე (1824-1870) – 427, 429...698...VI

21 ფ

▲back to top


ფ

ფაბიანი – მომღერალი ქალი. 492...715...V

ფავლენიშვილი თ. – სათავადაზნაურო ბანკის ბუჰხალტერი. 73...742...XI

ფავლენიშვილი (ფავლენოვი Павленов) – 226...845...XIX

ფავლენიშვილი (Павленов) დიმიტრი (მიტო) ალექსანდრეს ძე – თბილისის სათავადაზნაურო ბანკის ბუხჰალტერი, საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოების წევრი. ქშწ-კგ საზოგადოების ხაზინადარი. 361...845...XIX

ფალესი (მილეთელი) – ძვ. წ. 624-546 პირველი ბერძენი ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი და ასტრონომი. 886...1122...XVI(1)

ფალიაშვილი ზაქარია პეტრეს ძე (1871-1933), ქართველი კომპოზიტორი, დირიჟორი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე, საქართველოს სსრ სახ. რტისტი. 494...715...V

ფალიერი – საფრანგეთის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე 1883 წელს, დეპუტატი. 400...748...XV

ფანესი (გალიკარნასელი) – ეგვიპტის ჯარში მომსახურე ბერძენთა წინამძღოლი. 847-850, 854, 855, 858-861, 864-869, 871-873, 878, 882, 899, 904, 905, 910, 911, 914-916, 926, 928, 930-932, 934-937, 940-943, 947-950, 960, 968...1122...XVI(1)

ფარესოვი (Фаресовъ) ანატოლი ივანეს ძე (1852-1928) – რუსი რევოლუციონერი, ხალხოსანი, მწერალი, პუბლიცისტი და ლიტერატურათმცოდნე. 414...845...XIX

ფარმიგულაშვილმი – მუხრანის მცხოვრები. 146...845...XIX

ფარნავაზი (Фарнаваз) – იბერიის პირველი მეფე. მეფობდა ძვ.წ. IVს. მიწურულსა და III ს. I ნახევარში. 475-476...715...V; 189, 190, 192-195, 210, 229, 252, 254...742...XI

ფარნაოზ მეფე – იხ.: ფარნავაზი.

ფარშაროტ (ფრაორტი) – სპარსთა მეფის, ქეკაპოს შვილი. 186...742...XI

ფაფიუსი (Фафiус) – 134...845...XIX

ფაღავა გ. გ. – 136...545...XVII

ფები – (ფებე). ტიტანიდა. ურანოსის და გეას შვილი. ...760...III

ფედოროვი (Федоровъ В.) ვლადიმერ ვასილის ძე (1842-1905 შემდეგ) – რუსი ისტორიკოსი, ფილოლოგი, მეცნიერებათა კანდიდატი. 196...845...XIX

ფეიერბახი (Фейербах) ლუდვიგ ანდრეას (1804-1872) – გერმანელი ფილოსოფოსი, მატერიალისტი, კარლ მარქსის ლექტორი და შემდეგ მისი მიმდევარი. 470...845...XIX

ფელიქს ფორი – საფრანგეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტი (1895-1899 წწ) – რესპუბლიკელი. 88, 89...555...XIII.

ფელტრე ვიტორინო დი რამბალდინი (1397-1442) – ჰუმანიზმის ეპოქის დიდი იტალიელი პედაგოგი. 212, 213, 217...543...X

ფენიები – ირლანდიელი ემიგრანტები ამერიკაში. 85, 225...701...VIII

ფენიპ ათინელი – ათენელი ვაჭარი. ცნობილია ისტორიული წყაროებიდან. 866...1122...XVI(1)

ფენტონი (Джонъ Фентонъ) ჯონ ანტონი ჰორტი (1828-1892) – ბიბლიის მკვლევარი და თეოლოგი. 188...845...XIX

ფერაპონტოვი (Ферапонтов Андрей Николаевич) ანდრეი ნიკოლოზის ძე – მოსკოვის წიგნების მაღაზიების მფლობელი. 150...845...XIX

ფერდინანდ კობურგელი – პრინცი, იგივე პრინცი კობურგისა, ფერდინანდ I კობურგელი (1861-1948), 1887 წლიდან თავადი, 1908-1918 წ.წ. ბულგარეთის მეფე გერმანელ თავადთა გვარიდან. კობურგელთა დინასტიის დამაარსებელი. გააძლიერა ბულგარეთში გერმანული გავლენა. 603...701...VIII; 463, 530, 532, 618...732...IX; 602, 362...543...X

ფერდინანდი – იხ.: ფერდინანდ კობურგელი.

ფერდუსი (ფირდოუსი) აბულ კასიმ (935-1020) – გამოჩენილი სპარსელი პოეტი, ცნობილი თხზულების „შაჰნამეს“ ავტორი. 186...742...XI

ფერი – ჟიულ ფერრი (1832-1893), ფრანგი პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე, ადვოკატი, პუბლიცისტი. 1870 წ. პარიზის მერი, 1879-1883 წლებში დროდადრო განათლების მინისტრი, 1883-1885 წლებში საგარეო საქმეთა მინისტრი, 1880-1881, 1883-1885 წლებში კი პრემიერ-მინისტრის პოსტი ეჭირა. 316-319...668...VII; 483...701...VIII; 309, 332...732...IX; 92-94...543...X; 355...742...XI; 18, 178, 179, 180, 181, 182...303...XII;

ფერონი, – საფრანგეთის სამხედრო მინისტრი. 331, 587...732...IX

ფერრი – იხ.: ფერი-ჟიულ ფერრი.

ფეშანგიშვილი – 472...715...V

ფილიპოვი – პურის მცხობელი. 326, 327...699...VI

ფილონოვი (Дружбинъ) პავლე ვასილის ძე (დაბ. 1783) – წერდა პავლე ვასილის ძე დრუჟბინის ფსევდონიმით. 204...845...XIX

ფირადაშვილი სოლო – 208...845...XIX

ფირალოვი არტემ (1861-1926) – ჟურნალისტი, თანამშრომლობდა ი. ჭავჭავაძის „ივერიაში“ (ფსევდ. „ნიკ. კავკასიძის“). 131, 306...546...XVII

ფირსაიტი ტომას დუგლას (1827-1886) – ინგლისელი დიპლომატი. 105, 106...699...VI

ფირცხალავა სამსონ (1872-1952) – ჟურნალისტი, პუბლიცისტი (ფსევდ.: „სიტყვა“, „კალამი“ და სხვ.), გამომცემელი, პოლიტიკური (სოციალისტ-ფედერალისტი) და საზოგადო („ქშწკ-გ საზოგადოების“ მდივანი) მოღვაწე, გაზ. „ივერიის“ თანამშრომელი, საქართველოს დამფუძნებელი კრების (1919-1921) წევრი. 222...546...XVII

ფისსუნი – იხ.: ფისუნი ალექსანდრ ალექსეის ძე.

ფისუნი ალექსანდრ ალექსეის ძე – კავკასიის სააქციო სამმართველოს უფროსი 1882 წელს. 553...701...VIII; 110...732...IX; 253...409...XVIII; 172...845...XIX

ფიფინაშვილი – ქუთაისის საადგილმამულო ბანკის წევრი. 344, 345...748...XV

ფიხტე იოჰან გოტლიბ (1762-1814) – გერმანელი ფილოსოფოსი, გერმანული კლასიკური იდეალიზმის წარმომადგენელი. ფილოსოფიის პროფესორი იენისა და ბერლინის უნივერსიტეტებში. 585...699...VI; 412...543...X

ფლავიანე (გოროდეცკი ნიკოლოზ ნიკოლოზის ძე) (1840-1915) – რუსი სასულიერო და საზოგადო მოღვაწე. საქართველოს ეგზარქოსი 1898-1901 წლებში. 718...845...XIX

ფლამარიონი (Фламарიонъ) კამილ (1842-1925) – ფრანგი ასტრონომი, იკვლევდა მარსს, მთვარეს და ვარსკვლავებს. 1883 წელს პარიზთან ახლოს დააარსა ობსერვატორია, სამეცნიერო პოპულარულ ჟურნალ „ასტრონომიის“ დამფუძნებელი. 156, 196...845...XIX

ფლიბერტი, ჯიბბერტი – ჰარსნეტის წიგნში დასახელებული ერთ-ერთი ეშმაკთაგანი. ...761...III

ფლოკე – შარლ თომას (1828-1896), ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე, აქტიურად მოღვაწეობდა ბარიკადულ ბრძოლებში 1848 წლის რევოლუციის დროს. 1885 წლიდან 1888 წლამდე იყო დეპუტატთა პალატის პრეზიდენტი. 1883 წლის 3 აპრილს ფლოკემ რადიკალური პარტიის წევრებისაგან შეადგინა კაბინეტი. ამის შემადგენლობაში შევიდნენ: გობლე – საგარეო საქმეთა მინისტრი, ფრეისინე – სამხედრო მინისტრი, ჰეიტრალი – ფინანსთა მინისტრი, ლოკრუა – სახალხო განათლების მინისტრი, თვით ფლოკემ დაიკავა შინაგან საქმეთა მინისტრის პოსტი. 582, 583...701...VIII; 33-35...732...IX; 76, 78-80, 92, 133, 162, 163, 165, 167-169, 346, 359, 361, 373, 535, 360...543...X; 85, 92, 121...742...XI; 179, 182...303...XII

ფლოკონი (ფერდინანდ) – ფრანგი პუბლიცისტი და პოლიტიკური მოღვაწე (1800-1866). ...761...III

ფლურანსი – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე. 92, 309, 330...732...IX; 92...543...X

ფოდერე – მკურნალი. 132...732...IX

ფოთელი – გაზ. „დროების“ კორესპონდენტის ფსევდონიმი. 333, 334, 335, 336, 337, 339...748...XV

ფოინიცკი ივანე იაკობის ძე (1847-1913) – პეტერბურგის იურიდიული საზოგადოების წევრი. 430, 431...748...XV

ფოკელი – 232...543...X

ფოკილიდი – ძვ. წ. VI საუკუნის მილეთელი სატირიკოსი. 918...1122...XVI(1)

ფონდოევი – თბილისის ქალაქის ხაზინის კომიტეტის წევრი. 214...748...XV

ფორაქიშვილი (Поракова) (ფორაქოვი) – 111, 112...546...XVII; 178...845...XIX

ფორაქოვი – დავით ფორაქიშვილი, ვექილი. 276...732...IX

ფორგიუსონი – ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე. 97...543...X

ფორკატი ვ. ლ. – ანტრეპრენიორი. 474, 488...715...V

ფორსტერი – გეორგ (1754-1794), გერმანელი განმანათლებელი და რევოლუციონერი დემოკრატი, პუბლიცისტი. 181...733...IX

ფოსტერი – ჩარლ, ამერიკის სახელმწიფო და პოლიტიკური მოღვაწე. 301...701...VIII

ფოუსეტი – (მეცნიერი). 524...668...VII

ფრანკლინი (ფრანკლინი) ბენჯამინ (1706-1790) – ამერიკელი განმანათლებელი, სახელმწიფო მოღვაწე და მეცნიერი. 355...555...XIII.

ფრანც-იოსები (ფრანც იოზეფ I) (1830-1916) – ავსტრიის იმპერატორი ჰაბსბურგ-ლოთარინგელთა გვარისა. უნგრეთის მეფე 1848 წლიდან. 56, 569...742...XI

ფრეისინე შარლ ლუი დე სოლსი (1828-1923) – ფრანგი სახელმწიფო მოღვაწე, საფრანგეთის აკადემიის წევრი 1891 წლიდან. ეკავა სხვადასხვა უწყებებში მინისტრის პოსტები. 1879-80, 1882, 1886, 1890-92 წლებში იყო საფრანგეთის პრემიერ-მინისტრი. 159...699...VI; 316, 547, 548; 587-589...668...VII; 115, 116, 123, 124, 126, 128, 243, 483, 557, 558, 559, 560, 579, 581, 582, 583, 584, 585...701...VIII; 33, 309, 332...733...IX; 180..303...XII

ფრეპპელი – ფრანგი ეპისკოპოსი. 93...543...X

ფრიდრიხ-ვილჰელმ IV (1795-1861) – პრუსიის მეფე 1840-1857წ.წ. ფსიქიური აშლილობის გამო, იგი ჩამოშორდა სახელმწიფო საქმეებს. 118...543...X

ფრიდრიხ მეორე – დიდი (1712-1786), პრუსიის მეფე. 34-35...555...XIV

ფრიდრიხ III /ფრიდრიხი/ – ფრიდრიხ-ვილჰელმ-ნიკოლოზ-კარლოსი (1831-1888), პრუსიის მეფე და გერმანიის იმპერატორი, ვილჰელმ I ვაჟიშვილი. 122, 174, 280, 327, 487, 488, 493, 497, 507, 509, 510...543...X; 55, 553, 562...742...XI

ფრიმანი ედუარდ (1832-1892) – ცნობილი ინგლისელი ისტორიკოსი, მრავალი სამეცნიერო ნაშრომისა და წიგნის ავტორი. დაამუშავა ისტორიული კვლევის ხერხები. წიგნში „შედარებითი პოლიტიკა“ (1873) კარგი მაგალითი მოგვცა იმისა, თუ როგორ გამოვიყენოთ შედარებითი მეთოდი, ისტორიული ფაქტების ანალიზისას. 156, 158, 159, 166...743...XI

ფრინიხ ათინელი – ძვ. წ. 540-470 წლების ბერძენი ტრაგიკოსი. 858...1122...XVI(1)

ფრიში (Фриш) ედუარდ (1833-1907) – რუსეთის სახელმწიფო საბჭოს თავმჯდომარე (1906-1907). 252, 359...546...XVII

წმ. ფრუმენტი – მან შეიტანა ქრისტიანობა აბისინიაში. 85...733...IX

ფუკიდიდი (ფუკიდიდე) (Vს.) – ათენელი პოლიტიკური მოღვაწე, არისტოკრატიული პარტიის წინამძღოლი და პერიკლეს მოწინააღმდეგე. 212...743...XI

ფურტუ მარი – ფრანსუა-ოსკარ-ბარდი (1836-1897) – ფრანგი პოლიტიკური მოღვაწე, რესპუბლიკელების მოწინააღმდეგე. 1877 წლიდან ბროლჰის მე-3 კაბინეტის შინაგან საქმეთა მინისტრი. 150, 159...699...VI

ფურცელაძე – 118...409...XVIII

ფურცელაძე (Пурцеладзе. Пурцел) ანტონ ნიკოლოზის ძე (1839-1913) ქართველი მწერალი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე. 80-იან წლებში მუშაობდა სათავადაზნაურო – საადგილმამულო ბანკში დამფასებლის თანამდებობაზე. 1905-1911 წლებში იყო ამ ბანკის თავმჯდომარე. ჟურნ. „ცისკრისა“ და „მნათობის“ თანამშრომელი. მისი ლიტერატურული ფსევდონიმები იყო „ქერელი ბექა“, „ბაქია“, „თავხედი“. 135-160, 433, 434, 439...706,709,715...V; 160...555...XIV; 182, 183...748...XV; 287-292, 295, 297, 300...1122...XVI(1); 157, 184, 186, 196, 233, 264, 332..846...XIX

ფურცელაძე ეკ. – 242...846...XIX

22 ქ

▲back to top


ქ

ქადაგიშვილი / ქადაქიშვილი გიორგი – 209...846...XIX

ქადაგიშვილი დათიკა – 237...846...XIX

ქადეშის მეფეები – კადეში, ხეთების დედაქალაქი. კადეშის მეფეებში იგულისხმებიან ეგვიპტის ფარაონ რამზეს II-სა და ხეთების მეფე მუფათალს შორის მომხდარ კადეშის ბრძოლაში ეგვიპტის წინააღმდეგ მებრძოლი 330 მეფე და მთავარი. 268...555...XIV

ქანანოვი (Кананов) – 133..846..XIX

ქანანოვი მ.ზ. – 184...303...XII

ქანანოვი ნიკოლოზ დავითის ძე (1851-1912) – ჟურნალისტი და მრეწველი, წერდა ნ. დავითაშვილის ფსევდონიმით. ახლად დაარსებულმა ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების პირველმა კრებამ იგი აირჩია თავის წევრად. 217...699...VI; 184, 219, 220, 234...304...XII; 198...409...XVIII

ქართველიშვილი ბ. – სტუდენტი – 161...546...XVII

ქართველიშვილი გიორგი დავითის ძე (1827-1901) – ქართველი ქველმოქმედი, მეცენატი, საზოგადო მოღვაწე. მან დააფინანსა „ვეფხისტყაოსნის“ მდიდრული გამოცემა მ. ზიჩის ილუსტრაციებით, მისი ხარჯით გამოიცა 1885 წელს ვახუშტის „საქართველოს ისტორია“, 1883-1885 წლებში იყო გაზეთ „დროების“ გამომცემელი, 219...304...XII; 147...546...XVII; 91, 232, 233...409...XVIII

ქართველიშვილი (მიხ. ქართ.) მიხეილ – ცნობილი მეცენატის – გიორგი დავითის ძე ქართველიშვილის ძმისწული. 229...846...XIX

ქართველოვი (Картвелов) – 309...743...XI

ქართველოვი – იხ.: ქართველიშვილი გიორგი დავითის ძე (1827-1901).

ქართლოსი – ქართველთა ეთნარქი. 252, 254...743...XI

ქარიმა – 470-473...555...XIII.

ქარუმა/კრუმი (გარდ. 814) – ბულგარეთის ხანი, რომელმაც განამტკიცა ქვეყნის სახელმწიფოებრივი საფუძვლები. 398...846...XIX

ქაქუჩა – 215...846...XIX

ქაქუჩა – ილიას მსახური, პურის ყანის მლეწავი. 230, 237, 238, 243...409...XVIII

ქაჯაია ე. ო. – 610, 611...743...XI

ქეთო – 174...846...XIX

ქეთო – ქაიხოსრო მუხრანსკის ქალიშვილი. 110, 240...409...XVIII

ქეკაპოსი – სპარსეთის მეფე. 186...743...XI

ქელბაქიანი მ.ვ. – 610, 611...743...XI

„ქერელი ბექა“ – იხ.: ფურცელაძე ანტონ.

ქისიშვილი მოსია – სოფელ გაიბოტენის მცხოვრები. 144...846...XIX

ქიქოძე – 136, 145, 213...546...XVII

ქიქოძე – გუბერნიის ექიმი. 362, 374, 375, 382, 383, 391, 393, 394, 397, 402, 403, 404, 406, 408...555...XIII.

ქიშმიშევი (Кишмишев) სტეფანე (1870-1921) – სამხედრო მოღვაწე (გენერალ-მაიორი). 132, 306...546...XVII

ქიშმიშოვი – იაკობ. 266, 267, 277-279, 281-283, 285, 286, 288-291...733...IX

ქიშმიშოვი, ს. ი. – სომხის ღენერალი, აწ განსვენებული; „შესთხზა ერთი წიგნი… „უკანასკნელნი წელნი საქართველოს სამეფოსნი“ – ილია ჭავჭავაძემ ჯერ კიდევ 1898 წელს „ივერიაში“ დაბეჭდილ „პატარა საუბარში“ (№46, მარტის 3) კრიტიკულად განიხილა ეს ნაშრომი (იხ.: ჩვენი XIV ტომის გვ, 77-78), ხოლო უფრო მოგვიანებით, „ქვათა ღაღადში“ მკაცრად გააკრიტიკა ავტორის მცდარი სუბიექტური პოზიცია. 77, 222, 223, 224, 225, 281...555...XIV

ქობულოვი ბეჟან – თბილისის მცხოვრები. 386...555...XIII.

ქოიავა (Семенъ / Свимон Коიава) სიმონ – 5...846...XIX

ქორია – 164...846...XIX

ქორიძე ფილიმონ იასეს ძე (1829-1911) – პირველი ქართველი პროფესიონალი მომღერალი (ბანი), პედაგოგი, ფოლკლორისტი, ხალხური გუნდის ორგანიზატორი და ლოტბარი. ქართული საოპერო ხელოვნების ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 496...715...V

ქორჩაშვილი გიორგი (გიორგა) – 257...846...XIX

ქრისტე/ქრისტე იესო – 232, 233, 238, 240, 241, 245, 461, 462, 555, 644, 645...733...IX; 209...304...XII; 290, 306...409...XVIII

ქრისტინე – ესპანეთის მეფის, ალფონსოს დიდედა, დედოფალ იზაბელას დედა და მისი მცირეწლოვანების დროს ფაქტობრივი გამგებელი ქვეყნისა. 385...668...VII

ქსენოფან კოლოფონელი – ძვ. წ. VI-V საუკ. ბერძენი პოეტი, სატირიკოსი და ფილოსოფოსი – 1001...1122...XVI(1)

ქსენოფონტე/ქსენოფონტი (Ксенофонт) (დაახლ. ძვ. წ. 435-354) – ძველი ბერძენი ისტორიკოსი, სწავლული, მწერალი და მხედართმთავარი. არისტოკრატი, სოკრატეს მოწაფე. 260...556...XIV; 303...743...XI; 465...846...XIX

ქსერქსი (ქსერქსე) (ძვ. წ. 465 წლამდე) – აქემენიდთა მეფე 486 წლიდან, 181. ...743...XI

„ქსნის პირელი“ – საგაზეთო ფსევდონიმი. 524, 525...749...XV

ქუთათელაძე სარდიონ – ბათუმის საკრებულოს ხმოსანი. 136...546...XVII

ქუთათელაძე – ქუთაისის „საურთიერთო კრედიტის საზოგადოების“ დირექტორი, 562-564...733...IX

„ქუთათური“ – 247, 250...304...XII

ქუჩუნა – წილკნის მცხოვრები. 146...846...XIX

23 ღ

▲back to top


ღ

ღამბაროვი (გამბაროვი) – თბილისის კომერციული ბანკის მმართველი. 288...532,546...XVII

ღამბაშიძე დავით (1837-1910) – სასულიერო და საზოგადო მოღვაწე, ჟურნალ მწყემსის რედაქტორი (1883-1910). 207...546...XVII

ღვინიაშვილი – ქუთაისის სასულიერო სასწავლებლის ზედამხედველი მიხეილ ასათიანის მკვლელი. 50, 51...749...XV

ღვინიაშვილი ბარბარე იოსების ასული (Варвара Иосифовна) – 268, 269...846...XIX

ღვინიაშვილი ქრისტეფორე იოსების ძე (Христофор Иосифович) – 133...846...XIX

ღიპონაქსი/ჰიპონაქსი – ძვ. წ. VI საუკუნის ეფესელი სატირიკოსი. 918...1123...XVI(1)

ღლონტი პ. მ. – 136...547...XVII

ღლონტისა მ. ი. – 136...547...XVII

ღონიაშვილი გოგია – ყვარლის მკვიდრი, ილიასთან თანშეზრდილი ლაზარეს მამა. 72...546...XVII

ღონღაძე ნ. – ქუთაისის საადგილ-მამულო ბანკის წევრი...749...XV

ღოღობერიძე ბესარიონ ლევანის ძე (1832-1879) – პედაგოგი, ქუთაისის სათავადაზნაურო ბანკის დირექტორი და საზოგადო მოღვაწე. 28, 277, 278-282...699...VI; 347, 348, 349...749...XV

ღოღობერიძე ნიკოლოზ (1838-1911) – ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, ქველმოქმედი, საზოგადო მოღვაწე, ჟურნალ „საქართველოს მოამბის“ თანამშრომელი, მონაწილეობდა გაზ. „დროების“ დაარსებაში, 1879 წლიდან ქუთაისის საადგილმამულო ბანკის დირექტორი. შავი ქვის მრეწველი (1880-იანი წლებიდან). 551, 554, 556...699...VI; 47...546...XVII; 77, 81, 82, 314...410...XVIII

ღოღობერიძე (Симонъ Гогоберидзе) სიმონ ბესარიონის ძე (1843-1913) – ისტორიკოსი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე. განათლება მიიღო პეტერბურგის უნივერსიტეტში. 175...846...XIX

ღრანცო – 82...410...XVIII

ღულაძე ანდრია სოლომონის ძე (1857-1920) – ქართველი პედაგოგი, ჟურნალისტი, საზოგადო მოღვაწე. 1883-1885 წლებში იყო პირველი ქართული საბავშვო ჟურნალ „ნობათის“ და 1911 წელს გაზეთ „დილას“ რედაქტორ-გამომცემელი. 157...846...XIX

24 ყ

▲back to top


ყ

ყაზაროვი – 106...410...XVIII

ყაზაროვი (Казаров) არტო – 184...846...XIX

ყაზბეგი ალექსანდრე მიხეილის ძე (1848-1893), ქართველი მწერალი. 610...712,715...V 143...664...VII

ყაზბეგი დიმიტრი (1838-1880) – მწერალი, ეთნოგრაფი, პედაგოგი, ილია ჭავჭავაძესთან დაახლოებული პირი. ლექსანდრე ყაზბეგის ახლო ნათესავი. 58, 60, 84...547...XVII; 97, 102, 106, 108, 112, 119, 149, 232, 265...398... 410 ...XVIII

ყაზბეგი ნიკოლოზ გაბრიელის-ძე – ილიასა და ოლღას ახლობელი. 84...410...XVIII

ყაზბეგი პელაგია – ივანეს-ას, საიდუმლოს დაფარვის მიზნით, თავდაპირველად, ილია მის სახელზე აგზავნიდა ოლღასადმი მიწერილ წერილებს. 55, 194...406,410...XVIII

ყალანთარი ალ. აირაპ. – ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 184...304...XII

ყარაგაშვილი (Карагашвили) – 199...846...XIX

ყარაგიორგევიჩი – სერბიის სამეფო დინასტიის წარმომადგენელი. 104...701...VIII

ყარამანა (Караман) – 222, 242, 245...410...XVIII; 210, 228, 233, 234...846...XIX

ყარანგოზოვი (Карангозов) – 291...1123...XVI(1)

ყარანგოზოვი – გიორგი გრიგოლის-ძე, თელავის სასამართლო მოხელე. 88...410...XVIII

ყარაჩედოვი (Карачедовъ) – 136...846...XIX

ყაფლანიანი – ყაფლანიშვილები. 265...410...XVIII

ყაჭიური ბერო – 148...846...XIX

ყაჭიური პეტრე – 148...846...XIX

ყელიგრეხაძე ანდრო – 227...846...XIX

ყიფიანი – 165, 199, 200, 344...547...XVII; 115, 149...410...XVIII

ყიფიანი დ., დავით ქაიხოსროს ძე (1835-1892) – ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, გამომცემელი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე, თბილისის სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის ზედამხედველი კომიტეტის წევრი, ჟურნ. „საქართველოს მოამბის“ თანამშრომელი, ილიას ახლო მეგობარი (მისი მეჯვარე), დიმიტრი ყიფიანის ძმისწული. 158...715...V; 65...547...XVII

ყიფიანი დ. ი. – იხ.: ყიფიანი დიმიტრი ივანეს ძე.

ყიფიანი (Кипიани) დიმიტრი ივანეს ძე (1814-1887) – მწერალი, მთარგმნელი, პუბლიცისტი, თეატრალური და საზოგადო მოღვაწე, ქართველი ხალხის ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის ერთ-ერთი მესვეური, თბილისის ბიბლიოთეკის, თბილისის სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის დაარსების ინიციატორი, „ქშწ-კგ საზოგადოების“ ერთ-ერთი დამაარსებელი და პირველი თავმჯდომარე (1879-1882), თბილისისა (1864-1870) და ქუთაისის (1885-1886) გუბერნიების თავადაზნაურობის წინამძღოლი („მარშალი“). წერდა „ბაქარ ქართლელის“ ფსევდონიმით. მოკლეს მეფის აგენტებმა სტავროპოლში გადასახლების დროს. 80, 185, 393-396, 401, 560, 563, 568, 706...715...V; 276, 311...699...VI; 119, 121-135...669...VII; 45, 46, 47, 48, 50, 52, 152, 153, 154, 155, 156, 157, 158, 159, 173, 174, 176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 191, 192, 193, 195, 196, 199, 200, 201, 203, 204, 205, 206...702...VIII; 595, 597, 598, 600, 603, 604...733...IX; 198...304...XII; ...556...XIV; 92, 93, 112...749...XV; 85, 111, 121...547...XVII; 174, 176, 226...847...XIX

ყიფიანი ვასილ (1855-1936) – მწერალი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე. 242...547...XVII

ყიფიანი იაკინთე მერაბის ძე (Якинф Мерабович Кипiани) – 152...847...XIX

ყიფიანი ი. ი. – 136...547...XVII

ყიფიანი კ. – იხ.: ყიფიანი კ. დ.

ყიფიანი კ. დ. (Кипиани К. Д.) – კონსტანტინე დიმიტრის ძე (1849-1921), ქართველი მსახიობი, რეალისტური სამსახიობო სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, საზოგადო მოღვაწე, მთარგმნელი, ლექსიკოგრაფი, სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის წევრი, დიმ. ყიფიანის შვილი. 186, 263, 268-270, 338, 349, 519...716...V; 12, 37, 112, 115, 122, 123, 124, 220, 221, 227, 267, 522...749...XV; 346, 364, 373, 434...1123...XVI(1); 89, 294...547...XVII

ყიფიანი მიხეილ ზაალის ძე (1833-1891) – ქართველი საზოგადო მოღვაწე, პუბლიცისტი, მთარგმნელი, პედაგოგი. 24, 25...304...XII

ყიფიანი პავლე როსტომის (იოსების) ძე – თბილისის საადგილმამულო ბანკის ბაქოს ფილიალის აგენტი, რომელმაც, გავრცელებული ვერსიით, 26 ათასი მანეთი გაიტაცა და საზღვარგარეთ გაიქცა. 377...847...XIX

ყიფიანისა ელ. – ყიფიანი ელენე (ლოლა) დიმიტრის ასული (1852-1890), მთარგმნელი, საზოგადო მოღვაწე, მსახიობი. 186, 187...715...V

ყიფიანისა მარ. – მსახიობი 186...716...V

ყიფშიძე ალექსანდრე (საშა) (1862-1916) – ისტორიკოსი, პუბლიცისტი (ძირითადი ფსევდ. „ფრონელი“), პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე, „ქშწ-კ საზოგადოების“ გამგეობის წევრი, „ივერიის“ თანამშრომელი – 146, 211, 221, 247...547...XVII

ყიფშიძე გრიგოლ (გიგა) (1858-1921) – მწერალი, კრიტიკოსი, ჟურნალისტი, თეატრალური და საზოგადო მოღვაწე, „ქშწ-კგ საზოგადოების“ გამგეობის წევრი და მდივანი, ილია ჭავჭავაძის ბიოგრაფი – 93, 114, 130, 131, 140, 164, 205, 206, 222...547...XVII

ყორღანაშვილი (Корганов) – 300, 474...716...V; 177, 187...847...XIX

ყორღანოვი (Корганов) – 182...1123...XVI(1)

ყორღანოვის ცოლი – 203...410...XVIII

ყუზანოვები – (ძმები) ჩამოახრჩვეს ქურდობისათვის თბილისში 1880 წ. 495...699...VI

ყურაშვილი გიორგი – 215...847...XIX

25 შ

▲back to top


შ

შადინოვი ალექსანდრე – 185...847...XIX

შავერდოვი – 596. 699...VI

შავთელი – პოეტი-მეხოტბე (XII ს. ბოლო-XII ს. დასაწყ.). 200...743...XI

შავროვი ნიკოლოზ ალექსანდრეს ძე (1826-1899) – ჟურნალისტი და საზოგადო მოღვაწე. 1884 წ-დან 1891 წ-მდე იყო გაზეთ «Кавказ»-ის მთავარი თანამშრომელი. 430-433, 437, 438...716...V; 304, 505...544...X; 115, 376...743...XI

შავროვი ნიკოლოზ ნიკოლოზის ძე (დაბ. 1858) – შვილი ნ. ა. შავროვისა. ზოოლოგი, 1887 წ. მუშაობდა თბილისის მეაბრეშუმეობის სადგურის დირექტორად. 432...716...V

შალიკაშვილი (Шаликов) იოსებ ივანეს ძე (1847-1903) – ილია ჭავჭავაძის ნათესავის – დარია ნოშრევანის ასულ ჭავჭავაძის ვაჟი, ილია ჭავჭავაძის ცოლისდის – ეკატერინე გურამიშვილ-სტაროსელსკაიას ქალიშვილის, ნინო დიმიტრის ასულ სტაროსელსკაიას მეუღლე. სიღნაღის მაზრის თავად-აზნაურთა წინამძღოლი. დიდი წვლილი მიუძღვის თბილისის სათავადაზნაურო ბანკის დაარსებასა და კახეთში რკინიგზის გაყვანაში. 152, 173, 174, 178, 186...847...XIX

შალიკაშვილი კ. – 144...702...VIII

შალიკოვი იოსებ ივანეს ძე შალიკაშვილი ი. – კავკასიის სამეურნეო საზოგადოების წევრი. 26; 37-46...568...VII

შალიკოვი სოსიკო – შალიკაშვილი იოსებ ივანეს-ძე, კახელი მემამულე, ილიას ოჯახის ახლობელი. 89, 100, 102-105, 109, 111, 113, 120, 138, 174...408,410...XVIII

შამბორი – ანრი, დე არტუას გრაფი (1820-1883) კარლოს X-ის შვილიშვილი, ჰერცოგი, ბურბონთა ძველი შტოს უკანასკნელი წარმომადგენელი. 115...702...VIII

შამბორი გენრიხ-კარლ-ფერდინანდ-მარია დიედონე (1820-1883) – გრაფი ბურბონთა უფროსი შტოს უკანასკნელი წარმომადგენელი. 77, 78...699...VI

შამბორი – ფრანგი პოლიტიკოსი. 399...749...XV

შამილი (1799-1871) – დაღესტნისა და ჩეჩნეთის მესამე იმამი (1834-59), კავკასიის მთის ხალხთა დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლის მეთაური. 137...743...XI

შამშადილის ხანი – 299, 300...749...XV

შაპტალი – ფრანგი ქიმიკოსი. 190...733...IX

შარაბიძე – იმ კომისიის წევრი, რომელსაც გამოსაცემად მომზადებული საგალობლების კრებული უნდა შეესწავლა. 574...749...XV

შარაძე მაქსიმე როსტომის ძე (1859-1908) – „ივერიის“ რედაქციის მოლარე, ცნობილი მესტამბე და საზოგადო მოღვაწე. 1891-1900 წწ-ში „ივერია“ იბეჭდებოდა მის სტამბაში. 199...847...XIX

შარდენი – ჟან (1643-1713), ფრანგი მოგზაური, იმოგზაურა ინდოეთში, სპარსეთსა და ამიერკავკასიაში, სწავლობდა ამ ქვეყნების პოლიტიკურ, საზოგადოებრივ და ყოფით ვითარებას. დაწერა ნაშრომი „მოგზაურობა სპარსეთსა და აღმოსავლეთის სხვა ქვეყნებში“, სადაც საკმაოდ დიდი ნაწილი საქართველოს ეხება და გარდა საკუთარი თვალით ნანახისა, შევსებულია ბერძენ, რომაელ და სპარსელ ისტორიკოსთა ცნობებით. 227-229...556...XIV

შარვაშიძე/შერვაშიძე (Шервашидзе) – 503...743...XI; 204, 207, 214...410...XVIII; 172, 175...847...XIX

შარვაშიძე გიორგი – მიხეილის-ძე (1846-1918), აფხაზეთის უკანასკნელი მთავრის, მიხეილის ძმისწული, პოეტი, დრამატურგი, საზოგადო მოღვაწე. 100, 101, 104, 142, 143, 167, 204...396,410...XVIII

შარვაშიძე დიმკა – დიმიტრი, შარვაშიძე გიორგის ვაჟი. 210...410...XVIII

შარიფ-ოღლი (Шарифъ-Оглы) – 136...847...XIX

შარკო – ჟან მარტენ (1825-1893), ფრანგი ექიმი, ნევროპათოლოგიისა და ფსიქიატრიის ფუძემდებელი, კლინიკური სკოლის დამაარსებელი. 414...544...X; 355...555...XIII

შაუმოვი არტემ ლაზარეს ძე – პირველი გილდიის ვაჭარი. 356-364, 366, 368, 369, 394...555...XIII.

შაქირ ფაშა – ოსმალეთის იმპერიის არმიის გენერალი. 446...744...XI

შაქრო – 88, 229...410...XVIII

შაღუბათოვი – 265...733...IX

შახატუნოვი (Шахатунов) – 226...847...XIX

შახდინაროვი – ქალაქის (თბილისის) ხაზინის კომიტეტის წევრი. 214...749...XV

შაჰ-აბაზი – აბას I, შაჰ-აბას დიდად წოდებული (1571-1629). ირანის შაჰი, მხედართმთავარი. (1587-1629). 139, 141, 142...702...VIII; 493...555...XIII

შაჰი – 97, 138...410...XVIII

შაჰნაზაროვი იოსებ – 427...744...XI

შედევერი ალექსანდრ დიმიტრის ძე (Александръ Дмитрьевич Шедеверъ) – 223...847...XIX

შეელი, შეელე, კარლ ვილჰელმ (1742-1786) – შვედი ქიმიკოსი, პროფესიით აფთიაქარი. პირველმა მიიღო ბევრი ორგანული და არაორგანული ნაერთი, მათ რიცხვში გლიცერინი. 192...733...IX

შეიჰ-ულ-ისლამმი – 368...702...VIII

შელგუნოვი (Шелгунов) ნიკოლოზ ვასილის ძე (1824-1891) – რუსი მწერალი, რევოლუციონერი-დემოკრატი, პუბლიცისტი, კრიტიკოსი. 1880-1884 წწ. ჟურნ. «Дело»-ს ფაქტობრივი რედაქტორი. 511-514, 516...716...V; 131, 132, 306, 307...548...XVII

შელემეტიევი – გენერალი 184...699...VI

შენერერი – თბილისის ქალაქის საბჭოს დეპუტატი. 434, 435...749...XV

შენერერი – 232-233...544...X

შენიე ანდრე (1762-1797) – ფრანგი პოეტი დ პუბლიცისტი. 12...716...V

შერემეტიევი – 426...544...X

შერემეტიევი – მთავარმართებელი. 250...555...XIII.

შერვაშიძე – შარვაშიძე გიორგი დიმიტრის-ძე, 1896 წელს აირჩიეს თბილისის გუბერნატორად, მოსკოვის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებული, სამეფო კარის კამერგერი. იგი იყო ნათესავი გიორგი მიხეილის-ძე შარვაშიძისა. 189...304...XII; 100, 104, 142, 143, 167...410...XVIII

შერი იოჰან (1817-1886) – გერმანელი ლიტერატურათმცოდნე, პუბლიცისტი, ბელეტრისტი და საზოგადო მოღვაწე. 574...847...XIX

შერმადინი – 215...847...XIX

შეფტსბერი (Шефстбери) ენტონი ეშლი კუპერი (1671-1713) – ინგლისელი ფილოსოფოსი, მწერალი და პოლიტიკური მოღვაწე. მისი ნაშრომების სამტომეული ეძღვნება ეთიკის, ესთეტიკის, სასულიერო და პოლიტიკურ პრობლემებს. 423...847...XIX

შექსპირი უილიამ (1564-1616) – ინგლისელი დრამატურგი, პოეტი. 12, 18, 81, 101, 176, 185, 201, 344, 348, 351, 363, 370, 371, 452, 486, 507, 563...716...V; 276, 318, 464, 465, 498, 501, 602, 603...699...VI; 572...668...VII; 358...702...VIII; 254, 519...733...IX; 165, 379, 489...744...XI; 486...555...XIII; 326, 495...556...XIV; 231, 354...548...XVII; 161, 167...411...XVIII

შვაეცი – (მეწაღე) ...749...XV

შვანებახი (Петръ Хрис-чъ Шванебахъ) პეტრე ქრისტიანის ძე (1848-1908) – რუსეთის იმპერიის სახელმწიფო მოღვაწე, საიდუმლო მრჩეველი, სახელმწიფო საბჭოს წევრი, განაგებდა მიწათმოწყობის საკითხებს. 305...847...XIX

შიიტები – უარყოფენ სუნნას (გადმოცემებს მაჰმადის შესახებ) და მაჰმადის კანონიერ მემკვიდრედ მიაჩნიათ მეორე ხალიფი ალი და მისი შთამომავლობა. შიიზმი გავრცელებულია ირანში, ინდოეთში, იემენში, პაკისტანში. 367, 369...702...VIII

შილერი/შილლერი იოჰან კრისტოფ ფრიდრიხ (1759-1805), გერმანელი დრამატურგი, პოეტი, ხელოვნების თეორეტიკოსი, გერმანული კლასიკური ლიტერატურის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 58, 442, 444, 563...716...V; 327...555...XIII.

შილერი (Шиллеръ) ფრიდრიხ იოჰან კრისტოფ (1759-1805) – გერმანელი პოეტი, დრამატურგი და ხელოვნების თეორეტიკოსი, ისტორიკოსი. 231,354...548...XVII; 196...848...XIX

შიობრიშვილი გიორგი – სოფელ მუხრანის მცხოვრები. 146...848...XIX

შიოევი – 61, 301...411...XVIII

შიპელი (Шиппелъ) მაქს (1859-1928) – გერმანელი სოციალ-დემოკრატი, მწერალი და ჟურნალისტი, რეიხსტაგის წევრი. 206...848...XIX

შიშკოვი ალექსანდრე სიმონის ძე (1754-1841), რუსი მწერალი და საზოგადო მოღვაწე. 67, 69...716...V

შიშმარევა (Шишмарева) მარია ანდრიას ასული (1852-1939) – ქალიშვილობის გვარია ნიკონოვა. რუსი მთარგმნელი. თარგმნილი აქვს დიკენსისა და სხვა ავტორთა თხზულებები. 203...848...XIX

შიშნიაშვილი – მსახიობი. 186...716...V

შკლიარევიჩი (Шкларевичъ) პეტრე დანიელის ძე (1841-1917) – რუსი ოფიცერი, საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწე, სახელმწიფო საბჭოს წევრი. 462...848...XIX

შკრაუპი – 491...716...V

შლოსერი (Шлоссеръ) (შლოსსერი) ფრიდრიხ ქრისტოფერ/კრისტოფი (1776-1861) – გერმანელი ისტორიკოსი, ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტის კათედრის გამგე, „მსოფლიო ისტორიის“ ფუნდამენტური ნაშრომის ავტორი (19 ტომად). 171-174, 297-299...744...XI; 157, 423, 424...848...XIX

შმიტი (Конрад Шмидт) კონრად (1863-1932) – გერმანელი ეკონომისტი, ფილოსოფოსი და ჟურნალისტი. თავდაპირველად უარყოფდა მარქსიზმს და მხარს უჭერდა როდბერტუსის მოძღვრებას, მაგრამ მოგვიანებით მარქსიზმს მიემხრო. 470...848...XIX

შმოლერი – გერმანელი პროფესორი. 670...702...VIII

შმოლერი (Шмоллеръ) გუსტავ ფრიდრიხ – გერმანელი ეკონომისტი, ისტორიკოსი, სახელმწიფო და საზოგადო მოღვაწე, პოლიტეკონომიის ახალი ისტორიული სკოლის წარმომადგენელი. 205...848...XIX

შმულევიჩი (Я. М. Шмулевич) იაკობ მარკის ძე (1839-1906) – მედიცინის დოქტორი, ჟურნალის „ვეტერინარულ მეცნიერებათა არქივი“ რედაქტორი. 204...848...XIX

შნებელე – საფრანგეთის პოლიციის კომისარი. 249-252, 258-260, 263, 300, 307, 311, 312, 316, 331, 335, 336, 427, 465...734...IX

შნეიდერი მ. (М. Шнейдеръ) – 231...848...XIX

შოგრენი ანდრია მიხეილის ძე (1794-1855) – რუსი ფილოლოგი და ლინგვისტი. 1844 წელს გამოსცა ოსური გრამატიკა, ოსურ-რუსული და რუსულ-ოსური ლექსიკონები. 403-405...744...XI

შოთნიაშვილი ოქრო – საგურამოელი გლეხი. 217...548...XVII

შოპენი ფრიდერიკ ფრანციშეკ (1810-1849) – პოლონელი კომპოზიტორი და პიანისტი. 576...749...XV

შოპენჰაუერი (Шопенгауер) არტურ (1788-1860) – გერმანელი მეცნიერი, ფილოსოფიის დოქტორი, ტრანსცენდენტური იდეალიზმის მიმდევარი. 223...304...XII; 203...848...XIX

შოპულინი პავლე ივანეს ძე – 598...733...IX

შოუ (Шоу) ალბერტ (1857-1947) – ამერიკელი ჟურნალისტი და აკადემიკოსი. 206...848...XIX

შრადერი ებერჰარდ (1836-1908) – გერმანელი ისტორიკოსი და ენათმეცნიერი, მრავალი წიგნისა და სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი, მათ შორის შედარებით ენათმეცნიერებაშიც. 158, 203, 221, 222...744...XI

შრადერი (Шрадеръ) ოტო (1855-1919) – გერმანელი ფილოლოგი, არაერთი ნაშრომის ავტორი გერმანული ლექსიკის, კულტურის, ცხოველების, მცენარეებისა და მეტალების შესახებ. 156...848...XIX

შრეიბერი (Шрейберъ) – 136...848...XIX

შტამლერი (Штамлер) რუდოლფ (1856-1938) – გერმანელი სამართალმცოდნე, ფილოსოფოსი, ნეოკანტიანელთა მიმართულების წარმომადგენელი. 415...848...XIX

შტეინბერგი (О. Н. Штейнбергъ) ოვსეი ნაუმის ძე (1830-1908) – ვილნოს ებრაული სამასწავლებლო ინსტიტუტის ინსპექტორი, ეგზეგეტი და ძველი ებრაული ენის ლექსიკოგრაფი, ძველი აღთქმის მთარგმნელი ებრაულიდან რუსულ ენაზე. 202...848...XIX

შტეინი – გერმანელი მეცნიერი. 85...544...X

შტეინი ლორენც – გერმანელი მეცნიერი. 67-70...734...IX

შუვალოვი პეტრე ანდრიას ძე (1827-1889) – რუსი სახელმწიფო მოღვაწე და დიპლომატი. გენერალ-ადიუტანტი. გრაფი. 236, 237, 239...749...XV

შულცე-დელიჩი გერმან (1808-1883) – გერმანელი ეკონომისტი და პოლიტიკური მოღვაწე, გერმანიაში კოოპერატივების ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 385...849...XIX

შჩედრინი – იხ.: სალტიკოვ-შჩედრინი მიხეილ ევგრაფის ძე.

შჩერბაჩოვი ვ. ს. – 377...702...VIII

26 ჩ

▲back to top


ჩ

ჩალაგაძე მოსიკა – 250...849...XIX

ჩალაური ილია – 208...849...XIX

ჩალაური შაქრო – 226...849...XIX

ჩამბერლენი – ჩემბერლენი ჯოზეფ (1836-1914), დიდი ბრიტანეთის კოლონიების მინისტრი 1895-1903 წ.წ., 1880-1886 წ,წ. (პერიოდულად) შედიოდა მთავრობაში. კარიერის დასაწყისში ლიბერალია, 90-იანი წლების დასაწყისში – კონსერვატორი. ინგლისის კოლონიური ექსპანსიის ერთ-ერთი იდეოლოგთაგანი. 344; 363; 422, 438, 557, 558...668...VII; 31, 33, 34, 129, 130, 131, 420, 424, 605...703...VIII; 73...734...IX; 187, 188...544...X; 128-130, 155-157...556...XIV; 286...849...XIX

ჩამიშკიანი გევორქ არუთინის ძე (1837-1915) – სომეხი მსახიობი, რეჟისორი და თეატრალური მოღვაწე. მონაწილეობდა თბილისის სომხური პროფესიული თეატრის შექმნაში. 292...744...XI

ჩახნაშვილი გ. – გალობის მასწავლებელი. იმ კომისიის წევრი, რომელსაც გამოსაცემად მომზადებული საგალობლების კრებული უნდა შეესწავლა. 573, 574...750...XV

ჩახრუხაძე – XII –XIII სს. ქართველი პოეტი, რომელსაც მიეწერება „თამარიანის“ ავტორობა. 118, 444, 516...716...V; 512...750...XV

ჩეკურაშვილი მამუკა – 169...849...XIX

ჩერეპოვი ნ. ვ. (Черепов Н. В.) – 230...849...XIX

ჩერკასკი (Черкасский) ვლადიმირ – მოსკოვის ბანკის მმართველი. 45, 57...548...XVII

ჩერქეზიშვილი ელისაბედ ალექსანდრეს ასული (1863-1948), ქართველი მსახიობი, რესპუბლიკის სახალხო არტისტი. 239...716...V

ჩერქეზიშვილი ლ. ლ. (Черкезов Л. Л.). – იხ.: ჩერქეზიშვილი ლევან.

ჩერქეზიშვილი ლევან – კავკასიის სამეურნეო საზოგადოების წევრი. ...669...VII; 233...304...XII; 346, 364, 373...1123...XVI(1)

ჩერჩილი – რანდოლფ ჰენრი სპენსერი, ლორდი (1849-1895), ინგლისის სახელმწიფო მოღვაწე, ფინანსთა მინისტრი. 363, 557...669...VII; 37, 394, 419, 420, 423, 424, 425, 426, 427, 485, 486...703...VIII; 73, 74, 457, 627, 629...734...IX; 11-14, 56, 58, 95, 97, 98, 465...544...X;

ჩიგორინი მიხეილ ივანეს ძე (1850-1908) – ცნობილირუსი მოჭადრაკე. 486...744...XI

ჩიკვაიძე კალისტრატე ნიკოლოზის ძე (1855-1934) – ქუთაისელი ვექილი, რომელიც 90-იან წლებში ოპოზიციაში ჩაუდგა ქუთაისის სათავადაზნაურო ბანკის ხელმძღვანელობას და ხელში ჩაიგდო თავმჯდომარის თანამდებობა. 587, 588, 598-600, 611-614, 617-620, 640...744...XI; 86, 87, 89, 198...304...XII

ჩიკვაიძე მიხეილ/მიხაკო ფილიპეს/ფილიპის ძე – (1837-1908), მთარგმნელი, ილია ჭავჭავაძის სტუდენტობისდროინდელი მეგობარი, თანამშრომლობდა „საქართველოს მოამბეში“, მასთან ერთად მუშობდა დუშეთის მაზრაში, 1900-იანი წლების დასწყისში იყო ილია ჭავჭავაძის დის – ელისაბედის მოურავი. 21, 24, 142, 143, 165, 252, 253, 267...548...XVII; 78, 86, 314, 404...411...XVIII; 186...849...XIX

ჩიმიშკიანცი – 460-464...716...V

ჩინგის (ჩინგიზ) ყაენი (თემუჩინი) (დაახლ.1155-1227) – მხედართმთავარი, ერთიანი მონღოლური სახელმწიფოს დამაარსებელი, მხედართმთავარი. 1206 წ. დიდ ყაენად გამოაცხადეს და ჩინგიზის ტიტული უბოძეს (თენგიზ თურქ. ოკეანეს ნიშნავს). შექმნა 10 ათასიანი პირადი გვარდია. ცდილობდა მაქსიმალურად გაეფართოებინა თავისი სამფლობელოები. 252...744...XI; 175...750...XV

„ჩიორა“ – იხ.: ახნაზაროვი არტემ.

ჩირდილელი ივანე – სოფელ გაიბოტენის მცხოვრები. 144...849...XIX

ჩიტაური ქავთარი – 169...849...XIX

ჩიტახოვი Читахов – 174...849...XIX

ჩიქოვანი – 120...411...XVIII

ჩიქოვანი გიორგი (1841-1887), მთარგმნელი, პუბლიცისტი, ჟურნალისტი, ჟურნ. „საქართველოს მოამბის“ თანამშრომელი. 154...716...V

ჩიჩაგოვი – ადვოკატი. 48...548...XVII

ჩოკაშვილი – ერწოს მცხოვრები. 145...849...XIX

ჩოლოყაშვილები, თავადები (князья Челокаевы). – 197, 217, 218, 278, 279, 350, 361, 387, 403...1123...XVI(1)

ჩოლოყაშვილი – 383...849...XIX

ჩოლოყაშვილი ა. ზ. (Челокаев А. З.) – იხ.: ჩოლოყაშვილი ალ. ზ.

ჩოლოყაშვილი ალ. ზ. – ჩოლოყაშვილი ალექსანდრე ზაალის ძე, კავკასიის სამეურნეო საზოგადოების წევრი. თბილისის სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის გამგეობის წევრი (ერთხანს დირექტორიც იყო), „საზოგადოების“ დამფუძნებელი წევრი. 28-45...669...VII; 357, 407..556...XIII; 197, 278, 279, 350, 387, 403...1123...XVI(1); 77, 78, 83...548...XVII; 186, 231...407,411...XVIII; 151, 157, 191, 196...849...XIX

ჩოლოყაშვილი (ჩოლოყაევი) ბიძინა – სოფელ ჩაბანის მცხოვრები. 144...849...XIX

ჩოლოყაშვილი დიმიტრი (მიტო) – სიღნაღის მაზრის თავადაზნაურობის წინამძღოლი. 246...548...XVII

ჩოლოყაშვილი ელენე – მეუღლე ნიკო ჩოლოყაშვილისა, გურამიშვილების ნათესავი. 36, 37, 278, 279...398,411...XVIII

ჩოლოყაშვილი ერასტი – 170...411...XVIII

ჩოლოყაშვილი – თბილისის მაზრის უფროსი. 342...703...VIII

ჩოლოყაშვილი ილია (ილიკო) (1824-1877) – გენერალ-მაიორი, ილიას ოჯახთან დაახლოებული პირი (ოლღა გურამიშვილის მეჯვარე). 21...548...XVII

ჩოლოყაშვილი კიაზო (Кiазо Чел.) – მამული ჰქონდა სვიმონიანთხევში. 79...548...XVII; 152...849...XIX

ჩოლოყაშვილი (ჩოლოყაევი) ლუარსაბ გიორგის ძე – სოფელ ჩაბანის მცხოვრები. 144...849...XIX

ჩოლოყაშვილი (ჩოლოყაევისა) ნატალია – 266...548...XVII

ჩოლოყაშვილი ნ. ზ. (Челокаев Н. З.) – ნიკოლოზ ზაალის ძე, პოლკოვნიკი, გუბერნატორის კანცელარიაში სოფლის მოდარაჯეთა ინსპექტორი. 217...1123...XVI(1)

ჩოლოყაშვილი ნიკოლოზ (კიკო) თადეოზის ძე (1828-1903) – ილია ჭავჭავაძის ნათესავის, გიორგი მელქისედეკის ძე ჭავჭავაძის ქვისლი. მათ ცოლად ჰყავდათ ივანე ვახვახიშვილის ქალიშვილები – მელანია და თამარი. 345...849...XIX

ჩოლოყაშვილი ჯიმშერ ზ. (Челокаев Джимшер З.) – 218, 361...1123...XVI(1)

ჩოჩუასი ე. ს. – 136...548...XVII

ჩუბინაშვილი (ჩუბინოვი; Чубинов) დავით – იხ.: ჩუბინაშვილი დავით იესეს ძე.

ჩუბინაშვილი (ჩუბინოვი) დავით იესეს ძე (1814-1891) – ენათმეცნიერი, ისტორიკოსი, ლექსიკოგრაფი, მთარგმნელი, რუსთველოლოგი, ლიტერატურის მცოდნე. პეტერბურგის უნივერსიტეტის პირველი ქართველი პროფესორი. თანამშრომლობდა „ივერიასა“ და „დროებაში“. 1840 წელს გამოიცა მისი „ქართულ-რუსულ-ფრანგული ლექსიკონი“, 1855 წელს „ქართული გრამატიკა“, 1891 წელს „ქართულ-რუსული ლექსიკონი“. 64, 68...716...V; 482...699...VI; ...669...VII; 30, 31, 36..305...XII; 266...556...XIV; 10, 160, 161, 309...548...XVII; 142, 205...411...XVIII; 276...849...XIX

ჩუბინაშვილი (Чубинова) ეკატერინე – დავით იესეს ძე ჩუბინაშვილის მეუღლე. 147, 148, 310...549...XVII

ჩუბინაშვილი ნიკო (1788-1845) – ლექსიკოგრაფი, გრამატიკოსი, მთარგმნელი. 306. ...750...XV

ჩუბინოვი ალექსანდრე – 202...411...XVIII

ჩუბინოვი – 142, 204, 205...411...XVIII

ჩუბინოვი – იხ.: დავით იესეს ძე ჩუბინაშვილი.

ჩუმაკოვი – საგარეჯოს სკოლის მასწავლებელი. 445...700...VI

ჩუპროვი (Чупровъ) ალექსანდრ ივანეს ძე (1843-1908) – რუსი მეცნიერი, ეკონომისტი, სტატისტიკოსი, საზოგადო მოღვაწე, პეტერბურგის აკადემიის წევრი. 206...849...XIX

27 ც

▲back to top


ც

ცაგარელი ავქსენტი ანტონის ძე (1857-1902) – ქართველი დრამატურგი, მსახიობი. 244, 256, 257, 377...716...V; 306...700...VI

ცაგარელი (Цагарели) ალექსანდრე ანტონის ძე (1844-1929) – მეცნიერი (ლიტერატურათმცოდნე, ენათმეცნიერი, ლექსიკოგრაფი), ისტორიკოსი, ჟურნალისტი, პეტერბურგის უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ სწავლობდა გერმანიასა და ავსტრიაში, პეტერბურგის უნივერსიტეტის პროფესორი და ქართული სიტყვიერების კათედრის გამგე, 1922 წლიდან იყო თბილისის უნივერსიტეტის პროფესორი. ქართულ სიძველეთა, ხელნაწერებისა და სიგელ-გუჯრების შემსწავლელი და გამომცემელი. პირველმა აღწერა სინას მთის ქართული ხელნაწერები. 377, 381, 476...716...V; 237...557...XIV; 80, 147, 160, 309...549...XVII; 204...411...XVIII; 196...850...XIX

ცანკოვი – დრაგან, ბულგარეთის პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე, ოპოზიციონერთა მოტივე. 325, 328, 329...703...VIII; 76...734...IX

ცანოვი – ბულგარიის მინისტრი. 421...669...VII

ცაცო (Цацо) – 61, 62, 63...549...XVII

ცენტურიონი – სამხედრო ქვეგანაყოფის მეთაური ძველი რომის ლეგიონში. ..761...III

ცერცვაძე (მღვდელი) – 601...700...VI

ცვეტკოვი (Цвѣтковъ Иванъ) ივანე ევმენის ძე (1845-1917) – რუსი მეცენატი, ფერწერული ტილოების კოლექციონერი, კერძო გალერეის დამაარსებელი, სწავლობდა სასულიერო სასწავლებელში, 1873 წელს კი დაასრულა მოსკოვის უნივერსიტეტი. 153...850...XIX

ციმერმანი (Р. Гвоздовъ) რომან ემილის ძე (1866-1900) – ეკონომისტი, მწერალი, წერდა ფსევდონიმით „გვოზდევი“, თანამშრომლობდა სხვადასხვა გაზეთთან. 206...850...XIX

ციმსენი (Цимсен) – 59, 60, 282...549...XVII

ცისკარაშვილი – 238...850...XIX

ციცერონი – რომაელი პოლიტიკური მოღვაწე, მწერალი, ორატორი (ძვ. წ. 106-43). ...761...III

ციციანოვები – ილია განზოგადებულად მოიხსენიებს რუსეთის სამსახურში მყოფ მოხელეთა გვარებს. ...557...XIV

ციციანოვი – ილიას მოურავი. 197, 198, 201, 202, 212, 217, 219, 227, 237, 238, 240, 242...411...XVIII

ციციშვილი (ციციანოვი, Цицiанов) – 226...850...XIX

ციციშვილი ალექსანდრე – 359...717...V

ციციშვილი გიორგი, სარდალი, სიმამრი მეფისა – ვახტანგის ძე (17?-1806), გიორგი XII-ს სიმამრი. 242...557...XIV

ციციშვილი დავით – აქ იგივე ციციანოვი. 197, 198, 201, 202, 212, 217, 219, 227, 237, 238, 240, 242...411...XVIII

ციციშვილი დავით (Цицианов) – ილია ჭავჭავაძის მოურავი 1866-1887 წლებში. 151...850...XIX

ციციშვილი თომა – 440..556...XIII

ციციშვილი ტატო – საგურამოელი მემამულე. 465...557...XIV

ცოცაძე ლუკა – 226...850...XIX

ცუცა – 16, 165, 172, 188, 189, 259...411...XVIII

ცხვედაძე ნიკოლოზ (ნიკო) ზებედეს ძე (1845-1911) – პედაგოგი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, „ქშწ-კგ საზოგადოების“ ერთ-ერთი დამფუძნებელი და გამგეობის წევრი. 1898 წლიდან სათავეში ჩაუდგა ქართული გიმნაზიის (მომავალი ქართული უნივერსიტეტის) შენობის აგებას. 217, 311...700...VI; 219...305...XII; 190..556...XIII; 139...750...XV; 147, 172, 199, 212, 214, 245...549...XVII

28 წ

▲back to top


წ

წამალაძე დათიკა (Датика Цамаладзе) – 7...850...XIX

წერეთელი – იმ კომისიის წევრი, რომელსაც გამოსაცემად მომზადებული საგალობლების კრებული უნდა შეესწავლა. 36, 61, 65...750...XV

წერეთელი – 82, 253...411...XVIII

წერეთელი – ქუთაისის გუბერნიის მარშალი. 635...745...XI

წერეთელი (აკაკი, Акакий) აკაკი როსტომის ძე (1840-1915) – მწერალი, პოეტი, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, დრამატურგი, მთარგმნელი, ფოლკლორისტი, თეატრალური და საზოგადო მოღვაწე, ჟურნალ „აკაკის თვიური კრებულის“ (1897-1900) რედაქტორ-გამომცემელი. 138, 202-204, 210, 212, 223, 227, 228, 239, 339, 340, 347, 352, 361-363, 370...717...V; 243...700...VI; ...654...VII; 46, 87, 98, 640...703...VIII; 114...549...XVII; 249, 343...850...XIX

წერეთელი ალექსანდრე – „ქშწ-კგ საზოგადოების“ გამგეობის წევრი. 147...549...XVII

წერეთელი ბეჟან (1847-1913) – საჩხერელი თავადი, საზოგადო მოღვაწე („ქშწ-კგ საზოგადოების“ წარმომადგენელი საჩხერეში). 170...549...XVII

წერეთელი (Г. Ц) გიორგი ექვთიმეს ძე (1842-1900) – მწერალი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე, გაზეთ „დროების“ (1866-1869), შემდეგ კი „კვალის“ (1863) დამაარსებელ-რედაქტორი, მესამე დასის ერთ-ერთი ლიდერი. 263, 264...700...VI; 116...669...VII; 172, 173, 178, 179, 180, 182, 183, 192, 331, 332, 333, 336, 337..556...XIII; 557...XIV; 139, 486...750...XV; ...549...XVII; 197, 249...850...XIX

წერეთელი ნესტორ (?-1905) – აბრეშუმის მრეწველი, დიდი წვლილი შეიტანა სათემო განვითარებაში. 1883 წელს დააარსა კუხისა და გუბის გამსესხებელ-შემნახველი საზოგადოება. პირველმა გახსნა წიგნის მაღაზია ხონში. 161...850...XIX

წერეთელი ნესტორ დავითის ძე – ქუთაისის გუბერნიის თავად-აზნაურთა მარშალი. 555, 556...700...VI

წერეთელი სვიმონ – იმერეთის თავად-აზნაურთა წინამძღოლი, ქუთაისის გუბერნიის თავად-აზნაურთა მარშალი. 557...700...VI; 167, 196..556...XIII

წერეთელი სვ. გ. – იმერეთის თავად-აზნაურთა კრების (1906 წ.) მონაწილე, რომელმაც არ მოაწერა ხელი მთავრობისადმი მიმართულ „სამარცხვინო სამადლობელს“. 497...557...XIV

წერეთლიშვილი მიხეილ (მიხაკო) – 100...411...XVIII

წითლიშვილი (Цитлiев) – 153...850...XIX

წიკლაური სიმონა – 208...850...XIX

წილკნელი – წილკნის ეპისკოპოსი. კათედრალური ტაძარი აქ მე-4 საუკუნეში ააგო მეფე ბაქარმა, მირიან II-ის ძემ. 466...750...XV

წილოსანი – 276, 277...549...XVII

წინამძღვაროვი – წინამძღვრიშვილი ილია ივანეს-ძე (1834-1920), პუბლიცისტი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე. 1883 წელს სოფ. წინამძღვრიანთკარში გახსნა სასოფლო-სამეურნეო სკოლა. პრესაში აქვეყნებდა სტატიებს „ხორეშან გვერდწითელის“ ფსევდონიმით. 68, 245, 308...412...XVIII

წინამძღვრიშვილი გიორგი (Георгий Цинамдзгваровъ) – 5...850...XIX

წინამძღვრიშვილი ი. – იხ.: წინამძღვრიშვილი ილია.

წინამძღვრიშვილი ილია (1834-1920) – აგრონომი, პედაგოგი, პუბლიცისტი (ფსევდ.: „ხორეშან გვერდწითელი“ და სხვ.), საზოგადო მოღვაწე, წინამძღვრიანთკარის (დუშეთის მაზრა) სასოფლო-სამეურნეო სასწავლებლის დამაარსებელი და ხელმძღვანელი (1883 წ.). ი. ჭავჭავაძესთან დაახლოებული პირი. 440...700...VI; 157-177...669...VII; 640...703...VIII; 24, 268...549...XVII

წინამძღვრიშვილი იოსებ ივანეს ძე – ილიას გიმნაზიისდროინდელი მეგობარი. 240...556...XIII.

წმინდა ილია – 289...544...X

წმინდა ნინო – 84...717...V; 57...700...VI

წმინდა ოლგა – 289...544...X

წმინდა საბა – 426...544...X

წულიაშვილი გიო (Гио Цулиашвили) – 6...850...XIX

წულუკიძე პეტრე – ქუთაისის ბანკის დამფასებელი. 82...750...XV

წყალტუბელი – ქართველი პედაგოგისა და საზოგადო მოღვაწის, გიორგი ნიკოლოზის ძე იოსელიანის (1847-1919) ფსევდონიმია. 428, 429...745...XI

29 ჭ

▲back to top


ჭ

ჭავჭავაძე – დავით (დათიკო), ალექსანდრე ჭავჭავაძის ვაჟი (1818-1884), რუსეთის არმიის გენერალ-ლეიტენანტი და იმპერატორის ფლიგელ-ადიუტანტი. 188, 189, 249, 250...397,412...XVIII

ჭავჭავაძე ალ. – იხ.: ჭავჭავაძე ალექსანდრე.

ჭავჭავაძე (Чавчавадзе) ალექსანდრე – (1786-1846) – პოეტი-რომანტიკოსი, სამხედრო (გენერალ-ლეიტენანტი) და სახელმწიფო მოღვაწე. 19, 20, 53, 261, 342, 472, 531, 532, 534, 535, 553, 592...717...V; 232...550...XVII

ჭავჭავაძე ალექსანდრე – ეშიკაბაში. 242...557...XIV

ჭავჭავაძე გარსევან – რევაზის ძე (1757-1811), XVIIIს-ის II ნახ-ის ქართლ-კახეთის სამეფოს პოლიტიკური მოღვაწე, დიპლომატი, სრულუფლებიანი ელჩი რუსეთის მეფის კარზე; ალექსანდრე ჭავჭავაძის მამა. 307-309...557...XIV

ჭავაჭავაძე (დიმ. ჭავჭ) დიმიტრი (ტიტიკო) იოსების ძე (დაბ.1849) – ილია ჭავჭავაძის შორეული ნათესავი. 242...851...XIX

ჭავჭავაძე დიმიტრი სულხანის ძე – 411, 416, 418, 420...734...IX

ჭავჭავაძე (Заал Ношреванович Чавчавадзе) ზაალ ნოშრევანის ძე (1835-1919) – ილია ჭავჭავაძის ნათესავი, 1859 წელს გაიქცა ერზერუმში და მიიღო მუსულმანობა. დაბრუნების შემდეგ მსახურობდა ქუთაისის გუბერნიაში საგანგებო საქმეთა მოხელედ და პოლიციის უფროსად. გარკვეული პერიოდი ცხოვრობდა პეტერბურგში და 1873 წელს დაბრუნდა. 5...851...XIX

ჭავჭავაძე (Зах. Чавчавадзе) ზაქარია გულბაათის ძე (1825-1906) – რუსეთის არმიის კავალერიის გენერალი. 1877-1878 წელს რუსეთ-თურქეთის ომის დროს სარდლობდა კავკასიის ფრონტზე მოქმედი კორპუსის კავალერიას. 198...851...XIX

ჭავჭავაძე თემურ (1844-1860) – ილიას უმცროსი ძმა, სწავლობდა პეტერბურგის კადეტთა კორპუსში. 22, 23, 24...536,550...XVII

ჭავჭავაძე იასე ნოშრევანის ძე (1824-1898) – 1850 წელს დაამთავრა პეტერბურგის უნივერსიტეტის აღმოსავლური ენების ფაკულტეტი, იყო სამოქალაქო მრჩეველი და საგლეხო საქმეთა საკრებულოს წევრი. 173...851...XIX

ჭავჭავაძე იასე – ყვარლელი მემამულე. 30, 43, 46...550...XVII

ჭავჭავაძე ივანე – 411, 413-418...734...IX

ჭავჭავაძე ივანე სულეიმანის ძე (ჭავჭავაძე ივ. სულ.) (Чавчавадзе Ив. Сул.) – 74...557...XIV; 314...1123...XVI(1)

ჭავჭავაძე ივანე სულხანის ძე – თბილისის გუბერნიის თავად-აზნაურთა კრებაზე იგი დასახელებულ იქნა ილიასთან ერთად სახელმწიფო საბჭოს წევრთა ამომრჩეველთა კანდიდატურიდან. 240..556...XIII.

ჭავჭავაძე ი. გ. (Чавчавадзе И. Г.) – იხ.: ჭავჭავაძე ილია.

ჭავჭავაძე ილია გრიგოლის ძე (1837-1907) – დიდი ქართველი პოეტი და საზოგადო მოღვაწე. ტფილისის სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის მმართველი. 32, 33, 49, 50, 54, 70, 71, 75, 82, 153, 159, 203...717...V; 306...700...VI; 162, 191, 216, 217, 226-230, 232, 233-237, 239...305...XII; 300, 437, 438...557...XIV; 551, 561, 562, 563, 585...750...XV; 100, 107, 289, 290, 292, 361, 363, 374, 381, 391, 452-454...1123...XVI(1)

ჭავჭავაძე კოტე – 126, 305...550...XVII

ჭავჭავაძე ნიკო (1830-1903) – იურისტი, საზოგადო მოღვაწე („ქშწ-კგ საზოგადოების“ დამფუძნებელი წევრი). 39, 137...550...XVII

ჭავჭავაძე ნ.ზ. (ნიკოლოზ ზურაბის ძე) (1830-1897) – რუსეთის არმიის კავალერიის გენერალი. 290, 292..556...XIII.

ჭავჭავაძე საშა – 256...550...XVII

ჭავჭავაძე (Сено Чавчавадзе) სიმონ (სენო) კონსტანტინეს ძე (1855-?) – ილია ჭავჭავაძის ძმისშვილი, კონსტატინე ჭავჭავაძისა და ბარბარე კუკოლევსკაიას ვაჟი. იუნკრად მსახურობდა პეტერბურგში. 131, 134, 178...408...XVIII; 171...851...XIX

ჭავჭავაძე სულხან გიორგის ძე – 411-418, 416...734...IX

ჭავჭავაძე-ანდრონიკაშვილი ნენე – დიმიტრი ჭავჭავაძის ასული, მეუღლე დიმიტრი ანდრონიკაშვილისა, ილიას ნათესავი. 15, 16, 17, 18, 19...550...XVII

ჭავჭავაძე-საგინაშვილისა (ლიზო, ლიზა, Елизавета Григорьевна Сагинова) ელისაბედ გრიგოლის ასული (1840-1925) – ილია ჭავჭავაძის უმცროსი და, ქველმოქმედი, ჯერ დაქორწინებული იყო ივანე (ნიკოლოზ) ესტატეს ძე ჯამბაკურ-ორბელიანზე, მისი გარდაცვალების შემდეგ კი – ალექსანდრე დიმიტრის ძე საგინაშვილზე. 30, 43, 46, 50, 54, 251, 253, 262...539,550...XVII; 232...399...XVIII; 13, 14, 85, 189, 200, 218, 492, 493, 494...851...XIX

ჭავჭავაძენი – 411-418...734...IX

ჭავჭავაძიანი – 159, 234...412...XVIII

ჭალელიშვილი სოლომან – წილკნის მცხოვრები. 145...851...XIX

ჭარეშვილი ზაქარა – წილკნის მცხოვრები. 146...851...XIX

ჭილაშვილები – სოფლის მესაკუთრენი დუშეთის მაზრაში. 446...750...XV

ჭილაშვილი ბუხულა – 214, 250...851...XIX

ჭილაშვილი (Чиляев) – 355...1123...XVI(1)

ჭილაძე – 242...851...XIX

ჭილაძე ვარლამ ივანეს ძე – ქართული წიგნის ცნობილი გამომცემელი XIX ს. მეორე ნახევარში, ქუთაისის ქალაქის საბჭოს დეპუტატი. 149...703...VIII; 160...851...XIX

ჭიჭინაძე ზაქარია ეგნატეს ძე (1854-1931), მწიგნობარი, გამომცემელი, წერდა ფსევდონიმებით: სანდალა, ზ. მთაწმინდელი და სხვ. 428, 433-450...714...V; 163, 165, 302...738...XI

ჭონქაძე დანიელ (1830-1860), ქართველი მწერალი. 439...717...V

ჭრელაშვილი სტეფანე თევდორეს ძე (1857-1917) – პუბლიცისტი, ხალხოსანი, საზოგადო მოღვაწე, რევოლუციონერი, გაზეთ „ივერიის“ თანამშრომელი. 211...550...XVII; 196, 248...851...XIX

ჭყონია ალექსანდრე (1855-1907) – ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, იურისტი, საზოგადო მოღვაწე, „ქშწ-კგ საზოგადოების“ გამგეობის წევრი და თავმჯდომარის „ამხანაგი“ (მოადგილე). უმაღლესი განათლება მიიღო მოსკოვსა და პარიზში. სხვადასხვა დროს მუშაობდა ფოთის, ოზურგეთის, შორაპანის, ქუთაისის სასამართლოებში, იყო „მოამბისა“ და „ცნობის ფურცელის“ რედაქტორი. 147...550...XVII; 157...851...XIX

ჭყონია ილია (1860-1927) – მწერალი, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, ფოლკლორისტი, საზოგადო მოღვაწე. ...550...XVII

30 ხ

▲back to top


ხ

ხალათოვი სერგო – 184...852...XIX

ხანგოვი – ეჩმიაძინის მაზრის უფროსი. 342...704..VIII

ხანდრიკოვი (Хандриков) მიტროფანე თეოდორეს ძე (1837-1915) რუსი ასტრონომი და გეოდეზისტი, კიევის უნივერსიტეტის პროფესორი. 204...852...XIX

ხანიკოვი – ნიკოლოზ ვლადიმერის ძე (1819 – 1878), რუსი აღმოსავლეთმცოდნე, ისტორიკოსი, ეთნოგრაფი, დიპლომატი, 1850 წლიდან რუსეთის გეოგრ. საზ-ბის კავკასიის განყ. ერთ-ერთი ხელ-ლი. 200...558...XIV

ხარაზოვი – 149...704...VIII

ხარატიშვილი – 72...550...XVII

ხარაქსი – ცნობილი პოეტი ქალის – საფოს ძმა. 847, 850, 851, 875, 944...1124...XVI(1)

ხატისოვი – კანდიდატი ქალაქის თავის თანამდებობაზე. 44...700...VI; 403, 561, 562, 563. ...751...XV

ხატისოვი ი. ს. – თბილისის მოქალაქე, კავკასიის საზოგადოების წევრი 28-46...669...VII

ხაჩატუროვი ქრისტეფორე (Христофоръ Хечатуровъ) – 133...852...XIX

ხახანაშვილი ალექსანდრე (1864-1912) – ფილოლოგი, ისტორიკოსი, ფოლკლორისტი, პედაგოგი, მოსკოვის საიმპერატორო არქეოლოგიური საზოგადოების წევრ-კორესპონდენტი. 160...550...XVII

ხელაძე (Хеладзе) ექვთიმე (1846-1905) – მესტამბე, გამომცემელი, ქველმოქმედი, საზოგადო მოღვაწე. 600...700...VI; 120, 304...551...XVII

ხერასკოვი მიხეილ მათეს ძე (1733-1807) – მწერალი, რუსული კლასიციზმის წარმომადგენელი 15...717...V

ხერუმოვი გაბო – მცხეთელი მედუქნე. 140...551...XVII

ხერხეულიძე იორამ ბეჟანის ძე (Херхеулидзе Иорам Бежанович) – 371, 409...1124...XVI(1)

ხეტტი, ხეტტები – ხეთები, უძველესი ხალხები მცირე აზიაში, ბინადრობდნენ ძვ.წ. III-II ათასწლეულის მიჯნაზე. იხ. გეოგრ. საძიებელში „ხეტა“. 265, 266, 269...558...XIV

ხეჩატუროვი ივანე – გაზ. «Тифлисский Листок»-ის რედაქტორი, ქალაქის საბჭოს ხმოსანი, 26-30, 32-41, 309, 311-313...726,745...XI.

ხეჩატუროვი, „კულტუროსანი“ – გაზ. «Тифлисский Листок»-ის რედაქტორი, ქალაქის საბჭოს ხმოსანი. 296, 299-301...558...XIV

ხეჩო – იხ.: დარჩიანოვი ხეჩო.

ხვოლსონი დანიელ აბრამის ძე (1819-1911) – რუსი აღმოსავლეთმცოდნე, სემიტოლოგი. აქვს ნაშრომები აღმოსავლეთის ისტორიასა და აღმოსავლეთ ევროპის ხალხთა ისტორიაში. 236...745...XI

ხიზანიშვილი ვანკა – 215...852...XIX

ხიზანიშვილი ნიკოლოზ (ნიკო) თადეოზის ძე (1851-1906) – ისტორიკოსი, იურისტი, ფოლკლორისტი, კრიტიკოსი, პუბლიცისტი (ძირითადი ფსევდ. „ურბნელი“), საზოგადო მოღვაწე, ილია ჭავჭავაძესთან დაახლოებული პირი. თანამშრომლობდა სხვადასხვა ჟურნალ-გაზეთებთან. ასევე, წერდა ფსევდონიმით „Plebs“. 144, 146, 222...551...XVII; 152, 157, 196, 287...852...XIX

„ხითაროვი“ – 334, 335, 336..556...XIII.

ხითაროვი ზ. – თბილისის გუბერნიის სახალხო სკოლების ინსპექტორი, შემდეგ კი დირექტორის თანაშემწე. 241, 251...700...VI

ხიმშიაშვილი გიორგი ივანეს ძე (Георгiя Иванова Химшiева) – 7...852...XIX

ხოვენი რომან ივანეს ძე – 600, 602...734...IX

ხოლინი (Холин) ევგენი ალექსანდრეს ძე – კავკასიაში მიწათმოწყობის საზოგადოების მთავარი მიწისმზომელი. 134...852...XIX

ხომიაკოვი რუსი სლავიანოფილი – იხ. ჩვენი ტომის გვ. 334-336...670...VII

ხონელი (Хонели) – ილია ლუკას ძე ბახტაძის (1859-1900) ფსევდონიმი. ქართველი პუბლიცისტი, ჟურნალისტი, მთარგმნელი. 307, 308...717...V; 130...1124...XVI(1)

ხორავა დ. პ. – 136...551...XVII

ხორენელი მოსე – მოვსეს ხორენაცი, სომეხი ისტორიკოსი, ტრადიციის მიხედვით, V საუკუნის მოღვაწე, თუმცა მეცნიერთა შორის აზრთა სხვადასხვაობაა, სახელდება V-VI, VII, VIII-IX ს-ები. აღსანიშნავია მისი „სომხეთის ისტორია“, პირველი ცდა გაბმული ისტორიის შექმნისა, დაყრდნობილი ზეპირ, წერილობით, ეროვნულ და უცხოურ წყაროებზე. ბევრი საგულისხმო ცნობებია ამ თხზულებაში აგრეთვე საქართველოს ისტორიის შესახებაც. 200-202...558...XIV; 551...XVII

ხორენ-ხარ-ბეი – არქიეპისკოპოსი. 233. 700...VI

ხორვატოვიჩი – სერბიის სახელმწიფო მოღვაწე, 262...734...IX

ხორსა – ხორს, აღმოსავლეთ სლავების მითოლოგიაში მზის ღმერთის ერთ-ერთი სახელწოდება. 289...544...X

ხოსე – 218...412...XVIII

ხოსროევი ევგრაფ იაგორის ძე (1847-1911) – ქალაქის თვითმმართველობის წევრი 1880 წლიდან, შემდეგ მთავარი მრჩეველი. 22...305...XII

ხოსროევი – თბილისის მაშინდელი გამგეობის წევრი. 376..556...XIII.

ხოხე – 159, 169...852...XIX

ხოჯამინოვი – კანდიდატი თავის ქალაქის თანამდებობაზე. 403...751...XV

ხრიმიანი ჰაირიკ – 209, 210...305...XII

ხრისტოვი გიორგი გიორგის ძე (Христов Геор. Георгიевич) – 155...852...XIX

ხუდაბაშოვი – სომეხი მეცნიერი, ავტორი წიგნისა `Обозрение Армений~ 1859წ. 189, 190, 273, 281...558...XIV

ხუდადოვი ნიკო/ნიკოლოზ ალექსის ძე (1870-1907) – ექიმი და საზოგადო მოღვაწე, ქალაქის თვითმმართველობის წევრი, ხმოსანი, სახალხო თეატრის მესვეური, „სახალხო კითხვათა კომისიის“ თავმჯდომარე. 221-230, 633, 634...734...IX; 514, 515...745...XI; 233...305...XII; 403..556...XIII; 49-51, 53-55, 58...558...XIV; 317...852...XIX

ხუდადოვი ხუდად (Худадъ Худадов) – 174...852...XIX

ხუნდაძე – 242...852...XIX

31 ჯ

▲back to top


ჯ

ჯაბადარი – 253...412...XVIII

ჯაბადარი (Джабадари И. С.) – ივანე სპირიდონის ძე (1858-1913), ქართველი რევოლუციონერი, ხალხოსანი. სწავლობდა პეტერბურგის სამედიცინო-ქირურგიულ აკადემიაში. მონაწილეობდა რუსული ხალხოსნურ (ნაროდნიკულ) მოძრაობაში. 1875 წ. მეფის მთავრობამ იგი დააპატიმრა. 1877 წელს იგი გაამართლეს და გადაასახლეს ციმბირში. იქედან დაბრუნების შემდეგ გაემგზავრა სასწავლებლად ჟენევასა და პარიზში. 1887 წ. დაბრუნდა საქართველოში და ეწეოდა საადვოკატო საქმიანობას. 296, 297...1124...XVI(1)

ჯავრიშვილი (Джавров) – კაპიტანი. 326, 402...1124...XVI(1)

ჯამბაკურიანი (ჯამბაკურ-ორბელიანი) ელისაბედ (ლიზა) – 18...551...XVII

ჯამბაკურ-ორბელიანი ნიკოლოზ ვახტანგის ძე (Джамбакур-Орбелиани Ник. Вахт.) – 238-245, 250-254, 258-263, 266-279, 282-286, 288, 289, 291, 295, 298, 300, 312, 317, 320, 324, 327, 331, 336, 344, 365, 367, 368, 369, 374, 375, 377-394, 396-409, 410-426, 428-451...1124...XVI(1)

ჯანაშვილი (Джанашвили, Мосе) მოსე გიორგის ძე (1855-1934) – ქართველი ისტორიკოსი, ენათმეცნიერი, პუბლიცისტი, ეთნოგრაფი, პედაგოგი და საზოგადო მოღვაწე. 476...717...V; 248...852...XIX

ჯანდიერი – 157, 196, 248...852...XIX

ჯანდიერი ალექსანდრე – 325, 328...852...XIX

ჯანდიერი ვლადიმერ – 328...852...XIX

ჯანდიერი ზაალ – 325, 328...852...XIX

ჯანდიერი (ჯანდიერაშვილი) (Леван Джандиери) ლევან გიორგის ძე (1840-1918) – კახელი მემამულე, ილია ჭავჭავაძის ახლო მეგობარი. სხვადასხვა დროს თიანეთისა და თბილისის მაზრების უფროსი. 400, 428...745...XI; 90, 91, 92, 94, 95...305...XII; 173, 174, 230, 231...852...XIX

ჯანდიერი (ჯანდიერიშვილი) ლევანი გიორგის ძე – (1848-1921), პუბლიცისტი (ფსევდ. „ჭიჩოელი“), საზოგადო მოღვაწე („ქშწ-კგ საზოგადოების“ დამფუძნებელი წევრი), ჟურნალ „საქართველოს მოამბის“ თანამშრომელი. 10...700...VI; 18...551...XVII

ჯანთაძისა სალომე – მუხრანის მცხოვრები. 146...852...XIX

ჯევლეთ ფაშა – თურქეთის იუსტიციის მინისტრი. 1886 წ. 369...704...VIII

ჯენე – იტალიელი გენერალი. 79, 80, 88, 89...735...IX

ჯვაროსნები – ქრისტეს წმინდა საფლავის მუსლიმანებისაგან განთავისუფლების იდეით წარმოებული ომების მონაწილენი. წარმართავდნენ ამ ომებს დას. ევროპის ფეოდალები და მონარქები. 268...558...XIV

ჯიმშერიძე – ილია ჭავჭავაძის ფსევდონიმი. ამ ფსევდონიმით ჟ. „საქართველოს მოამბეში“ პირველად დაიბეჭდა „გლახის ნაამბობი“ და „კაცია-ადამიანი?!“ 27...551...XVII; 60...412...XVIII

ჯიმშიტაშვილი ნადირა – სოფელ ჩაბანის მცხოვრები. 144...852...XIX

ჯიმშიტაშვილი სვიმონ – სოფელ ჩაბანის მცხოვრები. 144...852...XIX

ჯიოკომეტი პაოლო (1817-1889) – იტალიელი დრამატურგი. 245...717...V

ჯონ პიტსი – 218...412...XVIII

ჯორჯაძე (Джорджадзе) არჩილ კონსტანტინეს ძე (1872-1913) – პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე, პუბლიცისტი, სოციალ-ფედერალისტი, სწავლობდა პეტერბურგის, ვარშავის, პარიზისა და ლონდონის უნივერსიტეტებში, გაზ. „ცნობის ფურცლის“ თანამშრომელი, რედაქტორობდა საფრანგეთში გამომავალ გაზ. „საქართველოს“. 428, 432-435...558...XIV; 264...852...XIX

ჯორჯაძე ბარბარე დავითის ასული (1811-1895) – ლიტერატორი, პოეტი, დრამატურგი, პოეტ რაფიელ ერისთავის და, რომელსაც ლიტერატურული პოლემიკა ჰქონდა ილია ჭავჭავაძესთან. ჟურნალ „ცისკრის“ თანამშრომელი. 33-36, 38, 40, 50, 52, 54, 56, 71, 75, 82, 113...717...V; 275...704...VIII

ჯორჯაძე გიორგი დავითის ძე (1819-1886) – ილია ჭავჭავაძის ნათესავი. 1839 წლიდან ცოლად ჰყავდა სოფიო ნოშრევანის ასული ჭავჭავაძე. 477...853...XIX

ჯორჯაძე (Джорджадзе) დიმიტრი (1821-1883) – კავკასიის მეფისნაცვლის საბჭოს წევრი, საზოგადო მოღვაწე („ქშწ-კგ საზოგადოების“ დამფუძნებელი წევრი), თბილისის სათავადაზნაურო-საადგილმამულო ბანკის ზედამხედველი კომიტეტის წევრი. 44...700...VI; 82, 291...551...XVII

ჯორჯაძე (Захарiй Джор) ზაქარია ალექსანდრეს ძე (1847-1895) – მეწარმე და საზოგადო მოღვაწე, კავკასიის სასოფლო-სამეურნეო საზოგადოების საპატიო თავმჯდომარე, სწავლობდა და მუშაობდა მეღვინეობის ცნობილ ევროპულ ცენტრებში, მეურნეობა ჰქონდა კახეთის სოფელ საბუეში, პირველმა დანერგა ღვინის ევროპული ტექნოლოგიით დამზადება. 29-31...670...VII; 175, 264...853...XIX

ჯორჯაძე ზ. ალ. – იხ.: ჯორჯაძე ზაქარია ალექსანდრეს ძე.

ჯორჯაძე იორამ – 262...704...VIII

ჯორჯაძეები – 261, 262...704...VIII

ჯორჯი (Генри Джорджъ) ჰენრი (1839-1897) – ამერიკელი პოლიტეკონომისტი, პუბლიცისტი და პოლიტიკოსი, ჯორჯიზმის ფუძემდებელი. 1886-1892 წლებში გამოსცემდა რადიკალურ გაზეთს „სტანდარტი“. 154, 205...853...XIX

ჯორჯიკია – 599, 603, 605, 623...745...XI

32 ჰ

▲back to top


ჰ

ჰაასი (გააზი) კარლ ფრიდრიხ ვილჰელმ (1839-1913) – გერმანელი პოლიტიკოსი, სოციალური რეფორმატორი, სოფლის ნაწარმისა და საკრედიტო კოოპერატივების დამფუძნებელი. 385...853...XIX

ჰაბსბურგები – მმართველი დინასტია ავსტრიაში. 1282 წ.-დან – ჰერცოგები, 1453-დან – ერცჰერცოგები, 1804-დან იმპერატორები. 407...745...XI

ჰაბსბურგების დინასტია – რომელიც მართავდა ავსტრიას 1282 წლიდან; იყვნენ ჰერცოგები, 1453 წლიდან – ერცჰერცოგები, 1804 წლიდან ავსტრიის იმპერატორები. შეიერთეს რა 1526 წ. ჩეხეთი და უნგრეთი (სადაც იყვნენ მეფეებად) და სხვა ტერიტორიები, გახდნენ დიდი მრავალფეროვანი სახელმწიფოების მონარქები. 218...735...IX

ჰაზიფი – შამსალ-დინ მოჰამედ შირაზი (1325-1389 ან 1390) ირანელი პოეტი. 143...704...VIII

ჰაინე (Гейне) ჰაინრიხ (1797-1856) – გერმანელი რომანტიკოსი, კრიტიკოსი, პუბლიცისტი. 231, 354...551...XVII; 395, 460, 461...853...XIX

ჰაკე (Гакке) – დირექტორი და თანამფლობელი პანსიონისა, სადაც სწავლობდა ილია ჭავჭავაძე. 444...559...XIV; 226, 227, 350, 532...551...XVII

ჰაკე (Гакке) ლეონტი – იხ.: ჰაკე.

ჰალბერტსონი – ლორდი. 571...700...VI

ჰამილტონი (ჰერცოგი) – ვილიამ ჯერარდ (1729-1796) შოტლანდიელი სახელმწიფო მოღვაწე. 1755 წელს წარმოსთქვა საქვეყნოდ ცნობილი სიტყვა პარლამენტში. 494...670... VII

ჰამლეტი – შექსპირის ამავე სახელწოდების პიესის გმირი, რომლის მონოლოგს ილია იყენებს უპრინციპო და მლიქვნელი ადამიანების მიმართ. 495...559...XIV

ჰაჯი ხოლმა, მუსლიმანთა მწერალი-გეოგრაფი – ჰაჯი-ხალფა, სრულად მუსტაფა-იბნ-აბდალახი, ანუ ქიათიბ-ჩელები – სახელგანთქმული თურქი მეცნიერი (1600 – 1658), თურქულ ენაზე დაწერა „ისტორიულ-ქრონოლოგიური ცხრილები“, გეოგრაფია: „ჯიხანუმა“ (სამყაროს სარკე), ოსმანთა საზღვაო ლაშქრობების ისტორია. 278...559...XIV

ჰეგელი გეორგ ვილჰელმ ფრიდრიხი (1770-1831) გერმანელი ფილოსოფოსი. 344...717...V

ჰედელი – 221, 222...700...VI

ჰეილსბერგი – დეპუტატი. ...413...VIII

ჰეინე (ჰაინე ჰაინრიხ), (1797-1856) – გერმანიის სახელგანთქმული პოეტი, პუბლიცისტი, კრიტიკოსი. 411, 546...717...V; 39...700...VI; 72, 449...559...XIV; 231, 354...532...XVII

ჰეკათა – (ჰეკატე) ქვესკნელის ღვთაება ბერძნულ მითოლოგიაში. ...761...III

ჰეკკელი – ერნესტ (1834-1919), გერმანელი ბიოლოგი-ევოლუციონისტი. ჩარლზ დარვინის მოძღვრების მიმდევარი და პროპაგანდისტი. 224, 229, 520...735...IX

ჰეკსლი – (ხაკსლი) თომას ჰენრი (1825-1895), ინგლისელი ბიოლოგი. ჩარლზ დარვინის მიმდევარი და თვალსაჩინო პროპაგანდისტი მისი მოძღვრებისა. პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის უცხოელი წევრ-კორესპონდენტი (1864). ლონდონის სამეფო საზოგადოების პრეზიდენტი 1883-1885 წლებში. 224-226, 228-229...735...IX

ჰელლდორფი, დეპუტატი – 291-293...670...VII

ჰენბერდი, დეპუტატი – 104, 105...700...VI

ჰენრიხ II პლანტაგენეტი – (1133 – 1189) ინგლისის მეფე, ირლანდიის დამპყრობი, რასაც მოჰყვა აჯანყებები როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე ირლანდიასა და შოტლანდიაში და ამან მოუსწრაფა კიდეც სიცოცხლე. მის ნაცვლად ტახტზე ავიდა რიჩარდ ლომგული. 498, 503...670...VII

ჰენრიხ VIII – ინგლისის მეფე (1431-1547) ექვსგზის იქორწინა, რამაც გარკვეულად განაპირობა მისი პოლიტიკური და სახელმწიფოებრივი ურთიერთობების გართულება გერმანიასა და საფრანგეთთან, კონფლიქტი რომის პაპთან და შემდეგ თომას კრომველთან (1485 – 1540), რომელიც ფაქტიურად ჰენრიხ VIII ბრალდების გამო დასაჯეს სიკვდილით. 521...670...VII

ჰერბერტი – ბისმარკი, ჰერბერტ-ჰენრი-ფერდინანდ (ბისმარკის შვილი) დიპლომატიურ სარბიელზე სწრაფად გაიკეთა კარიერა. 1886 წ. საგარეო საქმეთა მინისტრი. 426, 517, 601...704...VIII

ჰერბერტი – საფრანგეთის ელჩი გერმანიაში. 215...735...IX

ჰერკულესი – ბერძნული მითოლოგიის გმირი, ვაჟი ზევსისა და ჩვეულებრივი მოკვდავი ქალისა ალკმენისა. იგი აღჭურვილი იყო არაჩვეულებრივი ძალით. 229...735...IX

ჰეროდოტე (Геродот) (ძვ.წ. V საუკუნე) – ძველი ბერძენი ისტორიკოსი (დაახლ. ძვ.წ. 485-424), „ისტორიის მამად“ წოდებული; მოიარა მთელი ქვეყანა, მათ შორის კოლხიდა. ავტორია ბერძნულ-სპარსული ომების ისტორიისა, რომელიც გადაზრდილია მსოფლიო ისტორიაში. განსაკ. მნიშვნელოვანია ცნობები ქართველთა ტომების, საქართველოს ძველი ისტორიის შესახებ. 175, 180, 212, 303...745...XI; 216, 281...559...XIV

ჰეროსტრატე – ქალაქ ეფესოს მკვიდრი ბერძენი, რომელმაც განდიდების მიზნით ძვ. წ. 356-ში დაწვა ეფესოს არტემიდას ტაძარი, მსოფლიოს შვიდი საოცრებიდან ერთ-ერთი. 370, 374, 375...746...XI

ჰერცი (Герц) ჰენრი რუდოლფ (1857-1894) – გერმანელი ფიზიკოსი, ბონის უნივერსიტეტის პროფესორი, მისი სახელი დაერქვა სიხშირის ერთეულს. 234...853...XIX

ჰიაცინტი – წმინდა მამა. 600...700...VI

ჰილგერი – მეცნიერი. 181...735...IX

ჰინკსი ედუარდ (1792-1866) – ირლანდიელი ორიენტალისტი, აღმოსავლური ენების პროფესორი. უდიდესი წვლილი მიუძღვის ასუროლოგიის განვითარებაში. ჰქონდა არაჩვეულებრივი ალღო ხელნაწერების გარჩევაში. სწავლობდა აქემენიდური წარწერების მეორე და მესამე სახეს. კვლევის შედეგები ჩამოაყალიბა „ირლანდიის აკადემიის ტრანსკრიპტში (XXI. 1848წ.)“. ის მონაწილეობდა თიგლათპალასარის წარწერის თარგმნის კონკურსში და პირველმა იპოვა გასაღები მის წასაკითხად. 175...746...XI

ჰიპოკრატი – ჰიპოკრატე (დაახლ. 460 – დაახლ. 370 ძვ. წ.), ბერძენი ექიმი, ანტიკური მედიცინის რეფორმატორი, მატერიალისტი. 132...735...IX

ჰისტასპი (ჰისტასი) – სპარსეთის მეფე კიროს დიდის დიდებული. 884, 919...1124...XVI(1)

ჰიუგო (В. Гюго) ვიქტორ მარი (1802-1885) – ფრანგი პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე, რომანტიკოსი, პოეტი, პროზაიკოსი და დრამატურგი, საფრანგეთის აკადემიის წევრი. 208, 301, 555, 573...717...V; 223, 225...700...VI; 463...853...XIX

ჰოლბერგი (Лудвиг Гольбергъ) ლუდვიგ (1684-1754) – ნორვეგიელ-დანიელი მწერალი, დრამატურგი, ფილოსოფოსი და ისტორიკოსი. ახალი საბავშვო ლიტერატურის ფუძემდებელი. 154...853...XIX

ჰოლმსტრემი (ვლადიმირ გოლსტრემი) ვლადიმერ ალექსანდრეს ძე (1868-1945) – მწერალი და გამომცემელი, მათ შორის, გაზეთისა – „სანკტ პეტერბურგის სიახლეები“. 1913 წლიდან იყო პრესის მთავარი სამმართველოს უცხოეთის განყოფილების ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი, 1920 წელს გადასახლდა ამერიკის შეერთებულ შტატებში. 252...853...XIX

ჰომეროსი/ჰომიროსი – ძველი ბერძენი ეპიკოსი პოეტი, რომელსაც მიეწერება „ილიადასა“ და „ოდისეას“ ავტორობა. ...708...V; 100, 344, 368, 369, 453...717...V; 259...559...XIV; 495, 739, 857, 992...1104...XVI

ჰომმელი – ფრიცი, ორიენტალისტი (1854– ?), ავტორი შრომებისა შუმერულ-აქადური და მისი მონათესავე ენების შესახებ, ეგვიპტური და ბაბილონური წინარესემიტური კულტურების შესახებ, აგრეთვე სამხრეთარაბული ქრესტომათია და სხვ. 264...559...XIV

ჰორაცი ფლანკ კვინტ ჰორაციუსი (65-8 ძვ. წ.) – რომაელი პოეტი. 342..717...V

ჰორვარტი – დეპუტატი. 133...704...VIII

ჰოფმანი კარლ (დაბად. 1827წ.) – გერმანიის საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწე, ვაჭრობის მინისტრი. 483...746...XI

ჰოშენი – ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე. 591-594...735...IX

ჰუმბერტი რეინერ კარლ ემანუილ იოჰან მარია ფერდინანდ ევგენი (1844-1900) – იტალიის მეფე, შვილი მეფე ვიქტორ ემანუილ II-ისა. 525...700...VI; 88...735...IX; 128...557...XIII

ჰუმბერტი (ჰუმბერტ I) – იტალიის მეფე. ვიქტორ ემანუილ II-ის ძე. ტახტზე ავიდა 1878 წელს. 1882 წელს მისი მონაწილეობით გაფორმდა „სამთა კავშირი“, რომელიც იტალიის პოლიტიკას გერმანიის გავლენის ქვეშ აქცევდა. გაზარდა არმიისა და ფლოტის ხარჯები, ააგო ციხე-სიმაგრეები, გაამაგრა სანაპიროები, რაც მძიმე ტვირთად დააწვა იტალიის ეკონომიკას. ახლო ურთიერთობა ჰქონდა გერმანიის იმპერატორთან, რომელსაც 1889 წელს შვილთან, ვიქტორ ემანუილ ფერდინანდთან ერთად ეწვია. 408, 439, 441...746...XI

ჰუმბოლტი – იხ.: ჰუმბოლდტი (Гумбольдт) ფრიდრიხ ვილჰელმ ჰენრი ალექსანდრ

ჰუმბოლდტი (Гумбольдт) ფრიდრიხ ვილჰელმ ჰენრი ალექსანდრ (1769-1859) – გერმანელი გეოგრაფი, ნატურალისტი და მოგზაური, გეოგრაფიის, როგორც მეცნიერებათა დარგის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 138...735...IX; 424...853...XIX

ჰუმბოლტი, ჰუმბოლდტი ვილჰელმ ფრაიჰერ ფონ (1767-1835) – გერმანელი ენათმეცნიერი, ფილოსოფოსი და ესთეტიკოსი, ზოგადი ენათმეცნიერებისა და ენის .ფილოსოფიის ფუძემდებელი. ერლინის უნივერსიტეტის ერთ-ერთი დამაარსებელი. მისთვის დამახასიათებელია ენებისადმი ინდუქციური მიდგომა. მის მიერ წამოყენებულ იდეებს ემყარება თანამედროვე ენათმეცნიერების მიმდინარეობები: ნეოჰუმბოლდტიანელობა და ეთნოლინგვისტიკა. 223, 224...746...XI

ჰუსეინ-ეფენდი-ყარააღა-ზადე – 136...551...XVII

ჰუსსონი – კრისტოფ ვილჰელმ (1762-1836), გერმანელი ექიმი, გერონტოლოგიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 130...735...IX

ჰუფელანდი – კრისტოფ ვილჰელმ (1762-1836), გერმანელი ექიმი, გერონტოლოგიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. 132...735...IX

ჰუქსამი – მკურნალი. 132...735...IX

33 Г

▲back to top


Г

Гакке – იხ.:ჰაკე

Гейне – იხ.: ჰეინე (Гейне) ჰაინრიხ

34 N

▲back to top


N

Novuss – ამ ფსევდონიმით დავით კეზელმა «Тифлисский Листок»-ში (1898, №55) დაბეჭდა წერილი, რომელიც ეხმაურებოდა პოლემიკას ილიასა და გ. თუმანიშვილს შორის. 81, 82...549...XIV