ელისაბედ საგინაშვილის მოგონება, „ლიტერატურული მემკვიდრეობა“, წ. 1. 1935, გვ.
553-556; იაკობ ბალახაშვილი, ილია ჭავჭავაძის მოწაფეობა და სტუდენტობა, 1937, გვ.
20. პირთა ანოტაციები: ბებურიშვილი მარიამ (მაგდანა) ქრისტეფორეს (ხაჩატურის) ასული (1818-1848)
ილია ჭავჭავაძის დედა. 1832 წელს დაქორწინდა თავად გრიგოლ პაატას ძე ჭავჭავაძეზე.
ზოგიერთი გადმოცემით, სახადით გარდაიცვალა, სხვა ვერსიით, მშობიარობას გადაჰყვა. ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 18, თბ., 2009, გვ. 116-118. პირთა ანოტაციები: გურამიშვილი-ჭავჭავაძისა ოლღა თადეოზის ასული (1842-1927) საზოგადო მოღვაწე, ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების,
ამიერკავკასიის ქალთა ინსტიტუტისა და საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოებების წევრი,
ქველმოქმედი. კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ასლი, № 217, გვ. 544-545 გაზ. „ივერია“,
1878, № 17, გვ. 4-6; წყარო: ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 6, თბ., 1997, გვ.
213. გაზ. «Кавказ», 1881, № 116, გვ. 2; გაზ. «Гусли», 1882, № 19. გაზ. «Кавказ», № 125. გაზ. „ივერია“, 1886, № 85, გვ. 1, № 101, გვ. 1-2, №
102, გვ. 1, № 103, გვ. 1-2. პირთა ანოტაციები: არწრუნი გრიგოლ იერემიას ძე (1845-1892) სომეხი საზოგადო მოღვაწე და პუბლიცისტი. 1879 წლიდან თავისი ქარვასლის ერთი
ნაწილი თეატრად გადააკეთა და იქ წარმოდგენებს მართავდა ქართული თეატრის მუდმივი
დასი. კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო
ფონდი, ასლი № 1052, გვ. 305; გაზ. „ივერია“, 1886, 4 მაისი, № 97, გვ. 1, 2. ი.
ჭავჭავაძე, ნაწერების სრული კრებული (შემდგ. პ. ინგოროყვა, ალ. აბაშელი), ტ.VII,
1928; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 8, თბილისი, 2007, გვ. 7. კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო
ფონდი, ასლი № 1052, გვ. 811-832; გაზ. „ივერია“, 1888, 4 მაისი, № 92, გვ. 1-2; ი.
ჭავჭავაძე, თხზულებათა ცხრატომეული (შემდგ.: ალ. აბაშელი, პ. ინგოროყვა), ტ. 8,
1928, გვ. 145-170; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 10, თბ., 2007, გვ. 194. გაზ. „ივერია“, 1891, 4 მაისი, № 94, გვ. 1. ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 12,
2007, გვ. 27. ილია ჭავჭავაძის საიუბილეო კრებული, 1939, გვ. 422-423. პირთა ანოტაციები: ჰაკელი მიხეილ პავლეს ძე (1843-1914) რუსი სახელმწიფო მოღვაწე, საიდუმლო მრჩეველი, კავკასიის საცენზურო კომიტეტის
თავმჯდომარე 1891-1906 წლებში. გაზ. „ივერია“, 1897, 4 მაისი, № 86, გვ. 1-3 ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ.
13, 2007, გვ. 373. პირთა ანოტაციები: შაუმოვი არტემ ლაზარეს ძე თბილისელი ვაჭარი, მაღაზიის მეპატრონე. არუთინოვი (არუთინიანცი) გეურქა (გევორქ) თბილისელი ყასაბი (1890-იანი წწ.). მოხსენებულია სტატიაში ტრიხინიანი ღორების
შესახებ. გაზ. „ცნობის ფურცელი“, 1897, № 187. გაზ. „ცნობის ფურცლის“ სურათებიანი დამატება, 1903, № 115. პირთა ანოტაციები: შმერლინგი ოსკარ ივანეს ძე (1863-1938) გერმანული წარმოშობის ქართველი ფერმწერი, გრაფიკოსი და კარიკატურისტი, ჟურნალ „კოღოს“
დამაარსებელი. თანამშრომლობდა პერიოდულ გამოცემებთან: „ფალანგა“ და „ეშმაკის
მათრახი“.
1848
4 მაისი
ხანმოკლე ავადმყოფობის შემდეგ, 30 წლის ასაკში სახადით ეღუპება დედა –
მარიამ ბებურიშვილი-ჭავჭავაძისა.
წყარო:
1873
4 მაისი
ერთდროულად იღებს მეუღლის მიერ ბაქოდან გამოგზავნილ სამ წერილს და უგზავნის
პასუხს. სწერს ქალაქში მისი ყოფნის ამბებს. უყვება, რომ რამდენიმე დღეა
გამოსათხოვარ სადილებს უმართავენ, მაგრამ უმისოდ მოწყენილია.
წყარო:
1878
4 მაისი
გაზეთ „ივერიის”რუბრიკაში „საპოლიტიკო მიმოხილვა“ უსათაუროდ და
ხელმოუწერლად აქვეყნებს წერილს („ახალს რასმე აღმოსავლეთის საქმის შესახებ...“).
წყარო:
1882
4 მაისი
რუსულ გაზეთებში იბეჭდება ინფორმაცია თსს ბანკის საერთო კრების შესახებ.
წყარო:
1886
4 მაისი
გრიგოლ არწრუნისეულ ქარვასლაში (დღევანდელი თბილისის ისტორიის მუზეუმის
შენობა) თავმჯდომარეობს თბილისის სათავადაზნაურო ბანკის წლიურ კრებას.
წყარო:
4 მაისი
გაზეთ „ივერიაში“ უსათაუროდ და ხელმოუწერლად აქვეყნებს მოწინავეს თარიღით „ტფილისი,
2 მაისს“ („უმეცრება – აი უმთავრესი სენი...“). მწერლის თხზულებათა
კრებულებში იბეჭდება სათაურით „ჩვენი ხალხი და განათლება“. აქვე „ლარიძის“
ფსევდონიმით აქვეყნებს საკუთარ სენტენციას „კეთილშობილთ მტერთა შორის
მოციქული ნამუსია“.
წყარო:
1888
4 მაისი
გაზეთ „ივერიაში“ უსათაუროდ და ხელმოუწერლად აქვეყნებს დასაწყისს ვრცელი
ნარკვევისა თარიღით „ტფილისი, 3 მაისი“ („გაზეთებმა მოგვიტანეს ამას წინათ
ამბავი...“). მწერლის თხზულებათა კრებულებში იბეჭდება სათაურით „პედაგოგიის
საფუძვლები“.
წყარო:
1891
4 მაისი
გაზეთ „ივერიაში“ უსათაუროდ და ხელმოუწერლად აქვეყნებს მოწინავეს თარიღით „ტფილისი,
3 მაისი“ („ყოველს წელიწადს რუსეთში და ჩვენს ქვეყანაშიაც...“). მწერლის
თხზულებათა ოცტომეულში დაიბეჭდა სათაურით „რამდენი უნდა მიეცეს მუშაკაცს
ცეცხლის გასაქრობად“.
წყარო:
1896
4 მაისი
კავკასიის საცენზურო კომიტეტის თავმჯდომარე მიხეილ ჰაკელი საიდუმლო
მოხსენებას გზავნის პეტერბურგში ილია ჭავჭავაძის არასაიმედოობის შესახებ.
წყარო:
1897
4 მაისი
გაზეთ „ივერიაში“ უსათაუროდ და ხელმოუწერლად აქვეყნებს მოწინავეს თარიღით „ტფილისი,
3 მაისი“ („ჩვენ წინა წერილში („ივერია“ № 85) ვაჩვენეთ რამოდენად
ჰბარტყობდა...“). ეს არის გაგრძელება წერილისა „ბ-ნ შაუმოვის „სელდების“ და
ბ-ნ არუთინოვის „ტრიხინიან“ ღორების და ლორების საქმე“. მწერლის თხზულებათა
ოცტომეულში შეცდომით დაიბეჭდა სათაურით „პატარა საუბარი“.
წყარო:
4 მაისი
გაზეთ „ცნობის ფურცელში“ „ქართველი დედის“ ხელმოწერით იბეჭდება წერილი ილია
ჭავჭავაძის მომავალი იუბილეს შესახებ.
წყარო:
1903
4 მაისი
გაზეთ „ცნობის ფურცლის“ სურათებიან დამატებაში იბეჭდება ოტო შმერლინგის
კარიკატურები სათავადაზნაურო ბანკის შესახებ. ილია ჭავჭავაძის
გამოსახულებასთან ერთგან მიწერილია სიტყვები: „რა ვუყო ღმერთმანი, ამ ხალხს,
გული მემდუღრება, გული...“, მეორეგან კი: „მამონას და პოეზიას – ორივეს
ვუკმევ გუნდრუკსა!..“.
წყარო: