გურამ შარაძე, „ილია ჭავჭავაძე (ცხოვრება, მოღვაწეობა, შემოქმედება –
ფოტომატიანე)“, ტ. 1, თბ., 1987, გვ. 88.
პირთა იდენტიფიკაცია: განსხვავებული მოსაზრებით, ლექსი ეძღვნება პეტრე ჩაიკოვსკის არა დას, არამედ
ბიძაშვილ - სოფიო ჩაიკოვსკაიას. იხ. შალვა ალხაზიშვილი, ილია ჭავჭავაძის სამი
ლექსის ადრესატის დაზუსტებისათვის, „სახალხო განათლება“, 1978, 8.XII, № 88; ჯიმშერ
მუჯირი, შროშანების ფიანდაზი, გაზ. „თბილისი“, 1982 წ.,10 IX; კოხტა აფხაზი,
„ლიტერატურული მემკვიდრეობა“, წ. 1, 1935, გვ. 565. პირთა ანოტაციები: ჩაიკოვსკაია ალექსანდრა ილიას ასული (1842-1891) გენერალ ილია ჩაიკოვსკის ქალიშვილი, რუსი კომპოზიტორის პეტრე ჩაიკოვსკის და.
1860 წელს ცოლად გაჰყვა ლევ ვასილის ძე დავიდოვს. ჩაიკოვსკი პეტრე ილიას ძე (1840-1893) ცნობილი რუსი კომპოზიტორი. საქართველოს ეროვნული არქივი, ფ. 480, აღწ. I, საქმე 744, ფ.
16 (რუსულ ენაზე); ნ. ტაბიძე, ეტიუდები, თბ., 1986, გვ. 171; ი. ჭავჭავაძე,
თსკ ოც ტომად, ტ. 17, 2012, გვ. 120, 421; პირთა ანოტაციები:
ხელაძე
ექვთიმე ივანეს ძე (1845-1905) მესტამბე, წიგნის გამომცემელი. მის
სტამბაში პერიოდულად იბეჭდებოდა გაზეთი „ივერია“. საქართველოს ეროვნული არქივი, ფ. 481, აღწ. 1, საქ. 120; „საისტორიო
მოამბე“, ტ. 37–38, 1978, გვ. 71–72. გაზ. „ივერია“, 18 ივლისი № 155, გვ.
1. პირთა ანოტაციები: უმიკაშვილი პეტრე იოსების ძე (1838-1904)
ოქრომჭედლიშვილი ილია ლაზარეს ძე (1838-1898) საზოგადო მოღვაწე,
მეცნიერი, პედაგოგი, ქველმოქმედი, აღმოსავლური ენების სპეციალისტი.
ასწავლიდა ქართულს მოსკოვის უნივერსიტეტში. წინამძღვრიშვილი ილია ივანეს ძე (1834-1920) აგრონომი, პედაგოგი,
საზოგადო მოღვაწე, ილია ჭავჭავაძის სტუდენტობისდროინდელი მეგობარი. 1883
წელს სოფელ წინამძღვრიანთკარში გახსნა სასოფლო-სამეურნეო სკოლა. ბახტაძე ილია ლუკას ძე (1859-1900) პუბლიცისტი, ჟურნალისტი, მთარგმნელი.
იბეჭდებოდა ფსევდონიმით “ხონელი”. ყიფშიძე გრიგოლ თევდორეს ძე (1858-1921) მწერალი, პუბლიცისტი,
ჟურნალისტი, ისტორიკოსი, ლიტერატურათმცოდნე, ბიბლიოგრაფი, მთარგმნელი.
თანამშრომლობდა ქართულ გაზეთებთან. ჭყონია ალექსანდრე მირიანის ძე (1855-1907) საზოგადო მოღვაწე, ქუთაისის
გიმნაზიის შემდეგ სწავლობდა მოსკოვსა და პარიზში. სხვადასხვა დროს მუშაობდა
ფოთის, ოზურგეთის, შორაპანის, ქუთაისის სასამართლოებში, იყო „მოამბისა“ და
„ცნობის ფურცელის“ რედაქტორი. ქართველიშვილი გიორგი დავითის ძე (1827-1901) მაჩაბელი სოლიკო რადგან მიხეილთან ერთად იხსენიება, საუბარი უნდა იყოს
მის ძმაზე – სოლომონ ვახტანგის ძე მაჩაბელზე. მაჩაბელი მიხეილ (მიშო) ვახტანგის ძე (1858-1927) „ნადვორნი სოვეტნიკი“,
ქშწ-კგ საზოგადოების რწმუნებული ყვირილაში, ივანე მაჩაბლის მეგობარი. ბაქრაძე დიმიტრი ზაქარიას ძე (1826-1890)
ისტორიკოსი, არქეოლოგი,
ეთნოგრაფი, გამომცემელი. მისი ინიციატივით შეიქმნა საეკლესიო მუზეუმი.
გამოაქვეყნა იოანე ბატონიშვილის “კალმასობა”. კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო
ფონდი, ასლი № 1052, გვ. 732-734, გაზ. „ივერია“, 1887, 21 ივლისი, № 149, გვ. 1;
ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 9, თბ., 2006, გვ. 494. კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ილია ჭავჭავაძის არქ. № 443. პირთა ანოტაციები: ალხაზიშვილი ილია სოლომონის ძე (1853-1921) ექიმი, მეცნიერი, მკვლევარი, პედაგოგი, პუბლიცისტი. ავტორია
ეთნოგრაფიული-ფოლკლორული, ისტორიული და სამედიცინო ნაშრომებისა. კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ილია ჭავჭავაძის არქივი № 43
(272).
1857
21 ივლისი
აძლევენ პეტერბურგის უნივერსიტეტში
გამოცდების ჩაბარების უფლებას.
წყარო:
1860
21 ივლისი
წყარო:
1886
21 ივლისი
კავკასიის საცენზურო კომიტეტს სთხოვს ნებართვას, რომ ექვთიმე ხელაძეს,
წიგნად გამოცემის მიზნით, ამოაბეჭდინოს „ივერიის“ სხვადასხვა ნომრებში „ნაკვესებისა“
და „დამაკვირდის“ რუბრიკებში გამოქვეყნებული მასალა.
წყარო:
21 ივლისი
წყარო:
1887
21 ივლისი
გაზეთ „ივერიაში“ უსათაუროდ და ხელმოუწერლად აქვეყნებს გაგრძელებას ვრცელი
მოწინავე წერილისა თარიღით „ტფილისი, 20 ივლისი“ („შინაგანი მიზეზი იმისა,
რომ...“). მწერლის თხზულებათა ოცტომეულში დაიბეჭდა სათაურით „საგლეხო
ბანკის“ გარშემო“.
წყარო:
1889
21 ივლისი
იღებს ილია ალხაზიშვილის წერილს, რომლითაც ატყობინებს, რომ გაუგზავნა
თავისი ნაშრომები.
წყარო:
1906
21 ივლისი
ხალხთა თავისუფლების პარტია იწვევს საპარლამენტო ფრაქციის შეხვედრაზე.
წყარო: