სტუმრობს თსს ბანკის ზედამხედველი კომიტეტის წევრს, მხატვარსა და საზოგადო მოღვაწე დავით გურამიშვილს. გაცილებისას ფეხით გაივლიან და დავით გურამიშვილი თამამშევის ქარვასლის წინ (ამჟამინდელ თავისუფლების მოედანზე) უღებს რამდენიმეფოტოს.

მხატვარი, კარიკატურისტი, ფოტოგრაფი. თსს ბანკის ზედამხედველი კომიტეტის წევრი, ქართული დრამატული საზოგადოების გამგეობის თავმჯდომარე, 1917 წელს საქართველოს პირველი ეროვნული ყრილობის დელეგატი.

გაზეთ „ცნობის ფურცელში“ სათაურით „საახალწლო მილოცვები შექსპირისა“ იბეჭდება ამონარიდები ინგლისელი დრამატურგის თხზულებებიდან. ილია ჭავჭავაძისადმი მიმართულია სიტყვები „მეფე ლირიდან“: „შეგრჩა სული კიდევ თუ არა? / ერთი ხმა გამე, კარგო კაცო!... რა დაგემართა?“

გაზ. „ცნობის ფურცელი“, 1903, № 2368.

თბილისის სამხედრო ტაძარში ესწრება ვასილი ველიჩკოს სულის მოსახსენიებელ პანაშვიდს.

პოეტი, პუბლიცისტი, მთარგმნელი. რედაქტორი გაზეთებისა „კავკაზ“ (1897-დან), „რუსსკი ვესტნიკ“ (1901-დან).

იღებს ეკატერინე გაბაშვილის წერილს, რომელშიც სთხოვს, სათავეში ჩაუდგეს სალიტერატურო ფონდს. ადრესანტი უკმაყოფილებას გამოთქვამს იმის გამო, რომ ალექსანდრე ყაზბეგის გარდაცვალების შემდეგ მისი ფონდისთვის შეგროვილი თანხა ქშწ-კგ საზოგადოებიდან გაქრა.

მწერალი და საზოგადო მოღვაწე, ილია ჭავჭავაძის საიუბილეო კომიტეტის წევრი.

ყაზბეგი ალექსანდრე მიხეილის ძე (1848-1893)

პროზაიკოსი, დრამატურგი, პოეტი, სამოციანელთა მიმდევარი, ისტორიული დრამის ერთ-ერთი ფუძემდებელი საქართველოში.

1904 31 იანვარი

უბის წიგნაკში იწერს, ვის რამდენი გადაუხადა.

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, უბის წიგნაკი № 2, ავტოგრაფი № 57, ფ. 7.

1904 9 თებერვალი

უბის წიგნაკში იწერს, ვის რამდენი გადაუხადა.

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, უბის წიგნაკი № 2, ავტოგრაფი № 57, ფ. 7

თიანეთის მაზრის უფროსი სთხოვს, დროულად დაფაროს სოფელ დიღმელაურის მამულზე გადასახადიდან დარჩენილი თანხა და საურავი.

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, უბის წიგნაკი № 2, ავტოგრაფი № 57, ფ. 7.

წერილს უგზავნის საგურამოს მამულში ახლად დანიშნულ მოურავ სანდროს, სთხოვს, გლეხები შეიბრალოს და მამულების საქმეზე თბილისში არავინ გაგზავნოს, რადგან შორიდან მაინც ვერაფერს გაარიგებს და ტყუილად შეწუხდებიან.

მოურავი, გვარი უცნობია.

მონაწილეობს თბილისის სამეურნეო ბანკის კრებაში და გამოდის ინიციატივით, რომ ხარჯთაღრიცხვაში გაითვალისწინონ ჯილდო მცირე სახალხო კრედიტის შესახებ საუკეთესო ბროშურის შემდგენელისთვის.

გაზ. „ცნობის ფურცელი“, 1904, 23 მარტი, № 2447, გვ. 2.

მზარეულად აჰყავს გიორგი ქორჩაშვილი.

ილია ჭავჭავაძის მზარეული საგურამოში 1904 წლის 22 მარტიდან 1905 წლის 1 თებერვლამდე

1904 24 მარტამდე

უბის წიგნაკში იწერს, რომ მიიღო ღვინის, წამლისა და ხილის ფული.

მოთავსებულია 24 მარტის ჩანაწერის წინ.

უბის წიგნაკში იწერს, ვის რა თანხა გადაუხადა.

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, უბის წიგნაკი № 2, ავტოგრაფი № 57 ფ. 1.

1904 1-7 აპრილი

ჟენევის კონფერენციაზე არსდება სოციალ-ფედერალისტთა პარტია, რომლის კონცეფციაშიც ნოე ჟორდანია ხედავს „ილია ჭავჭავაძის ძველი დებულების აღდგენას“. სოციალ-დემოკრატები ერთხელ კიდევ რწმუნდებიან, რომ ილია ჭავჭავაძის ავტორიტეტი კვლავ დიდ ძალას წარმოადგენს და უფრო ააქტიურებენ ბრძოლას მის წინააღმდეგ.

სოციალ-დემოკრატი, ქართველი მენშევიკების ლიდერი. 1898 წლიდან „კვალის“ რედაქტორი. 1918-21 წლებში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის თავჯდომარე. 1921 წლიდან ცხოვრობდა ემიგრაციაში, გარდაიცვალა საფრანგეთში.

1904 12 აპრილი

წერილს სწერს ყვარლის მამულის მოურავ ნოშრევან ჯაფარიძეს და ატყობინებს ღვინის გაყიდვის ამბავს. სთხოვს, დროულად აცნობოს ციხის სახურავის ზომები მისი გადასახური ლითონის ფურცლების შესაძენად.

ყვარლის კარ-მიდამოს მოურავი 1904 წელს.

1904 17 აპრილი

უბის წიგნაკში იწერს, ვის რა თანხა გადაუხადა.

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, უბის წიგნაკი № 2, ავტოგრაფი № 57, ფ. 1.

იღებს ვასილ გამრეკლის წერილს. ადრესანტი ახალციხეში მცხოვრებ ქართველთა სახელით სთხოვს შუამდგომლობას, რომ წმინდა მარინეს სახელობის ადგილობრივ ეკლესიაში დანიშნონ ქართული ენის მცოდნე სასულიერი პირი.

ანტიოქიელი წმინდა დიდმოწამე. წარმართი ქურუმის, ედესიოსის ქალიშვილი.

წყარო:

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, უბის წიგნაკი № 2, ავტოგრაფი № 57, ფ. 4.

პირთა ანოტაციები:

ქორჩიშვილი გიორგი

ილია ჭავჭავაძის მზარეული საგურამოში 1904 წლის 22 მარტიდან 1905 წლის 1 თებერვლამდე

თბილისის სასამართლო პალატა იხილავს ზაალ გურამიშვილის მეურვის სააპელაციო საჩივარს ილია ჭავჭავაძის წინააღმდეგ წისქვილის თაობაზე. სასამართლო პალატა ძალაში ტოვებს საოლქო სასამართლოს 1902 წლის 13 თებერვლის გადაწყვეტილებას, რომლის მიხედვითაც ილია ჭავჭავაძის ბრალეულობა არ დასტურდება.

ოლღა გურამიშვილის ძმა, თადეოზ გურამიშვილის მეორე ცოლისგან

1904 2 მაისამდე

უბის წიგნაკში იწერს, რა თანხა ჰქონდა აღებული აბრამას იმ დროისათვის.

სავარაუდოდ, საუბარია ხელოსანზე ან მოჯამაგირეზე

1904 5 მაისი

უბის წიგნაკში იწერს, ვის რამდენი გადაუხადა.

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, უბის წიგნაკი № 2, ავტოგრაფი № 57, ფ. 7.

იღებს ალექსანდრე ყიფშიძის წერილს. ადრესანტი აცნობებს, რომ იყიდება ბრეთის მამული, რომელიც 5 წლის განმავლობაში სხვა პირს ეკუთვნოდა. სთხოვს, დაეხმაროს მის სიძეს - ივანე ავალიშვილს მის შესყიდვაში.  

ისტორიკოსი, პუბლიცისტი, საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწე, მთარგმნელი. გაზ. „საქართველოს“ ერთ-ერთი დამაარსებელი. წერდა ფსევდონიმით „ფრონელი”.

ავალიშვილი ივანე გიორგის ძე (1862-1950)

პედაგოგი, პუბლიცისტი, მთარგმნელი. დაიბადა ხაშურის რაიონის სოფელ ბრეთში.

ოთხ ადამიანს აძლევს ჯამაგირს.  

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ილია ჭავჭავაძის არქივი № 689.

1904 15 მაისი

უბის წიგნაკში იწერს, ვის რამდენი გადაუხადა.   

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, უბის წიგნაკი № 2, ავტოგრაფი № 57, ფ. 7.

თავმჯდომარეობს ქშწ-კგ საზოგადოების სხდომას, რომელზეც ისმენენ განვლილი წლის ანგარიშს და ამტკიცებენ ახალ ხარჯთაღრიცხვას. სტეფანე ზუბალაშვილს ირჩევენ საზოგადოების საპატიო წევრად. იღებენ დადგენილებას, რომ მის მიერ შემოწირული თანხიდან 4000 მანეთი მოახმარონ წიგნების გამოცემასა და ამ სფეროში ვაჭრობის გაფართოებას. მადლობას უცხადებენ იმერეთის ეპისკოპოს ლეონიდეს (ოქროპირიძე) თანხის შემოწირვისთვის. იღებენ დადგენილებას, რომ საზოგადოების წევრებს საწევროს გადაუხდელობის გამო არ ჩამოერთვათ ხმის უფლება.  

 (გარდ.1904) მრეწველი, ვაჭარი და მეცენატი. 1808-ში ინდოეთში მცხოვრებ ქართველ და სომეხ ვაჭრებს დაუახლოვდა და 1815 წელს იქ გადასახლდა.

ალექსანდრე ეპისკოპოსი (ოქროპირიძე ალექსი დავითის ძე) (1824-1907)

თავმჯდომარეობს ქშწ-კგ საზოგადოების სხდომას, რომელზეც იღებენ დადგენილებას, რომ საზოგადოების 25 წლის იუბილეს აღსანიშნავად დაარსდეს კიდევ ერთი სკოლა და ბიბლიოთეკა. გამგეობის თავმჯდომარედ კვლავ ირჩევენ ილია ჭავჭავაძეს. ამავე სხდომაზე ხდება გამგეობის წევრებისა და სარევიზიო კომისიის არჩევაც.

საქართველოს ეროვნული არქივი, ფ. 481, აღწ.1, № 898, გვ. 5.

ანჩისხატის ეკლესიაში ესწრება ქშწ-კგ საზოგადოების გარდაცვლილ წევრთა სულის მოსახსენიებელ პანაშვიდს.

გაზ. „ივერია“, 1904, № 116

1904 18 მაისი

თხოვნით მიმართავს საოლქო სასამართლო პალატას, რომ ზაალ გურამიშვილის საჩივართან დაკავშირებით დაწერილი სააღმსრულებლო ფურცელი მის ნაცვლად გადასცენ გაბრიელ საყვარელიძეს.

ოლღა გურამიშვილის ძმა, თადეოზ გურამიშვილის მეორე ცოლისგან.

საყვარელიძე გაბრიელ ბეჟანის ძე

 დამატებითი ცნობები არ მოგვეპოვება.

1904 18-20 მაისი

მონაწილეობს თსს ბანკის რწმუნებულთა წლიური კრების მუშაობაში. განიხილავენ განვლილი წლის ანგარიშს, გაუყიდავად დარჩენილი მამულებისა და ზედამხედველი კომიტეტის რეორგანიზაციის საკითხებს.

გაზ. „ივერია“, 1904, № 121; გაზ. „ცნობის ფურცელი“, 1904, № 2498-1500

თსს ბანკის რწმუნებულთა წლიურ კრებაზე გამოდის სიტყვით და სხვადასხვა ბანკის მაგალითების მოხმობით ამტკიცებს, რომ ზედამხედველი კომიტეტის რეორგანიზაცია მუშაობის გაუმჯობესების გარანტია არ არის.

გაზ. „ივერია“, 1904, № 121; გაზ. „ცნობის ფურცელი“, 1904, № 2501.

თსს ბანკის რწმუნებულთა წლიურ კრებაზე აგრძელებენ ზედამხედველი კომიტეტის რეორგანიზაციის საკითხის განხილვას. უმრავლესობა იზიარებს ილია ჭავჭავაძის აზრს და ხმას არ აძლევს განხილული ცვლილებების გატარებას.

გაზ. „ივერია“, 1904, № 121; გაზ. „ცნობის ფურცელი“, 1904, № 2502.

უბის წიგნაკში იწერს შინაური ცხოველების ასაკს და რაოდენობას.

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, უბის წიგნაკი № 2, ავტოგრაფი № 57, ფ. 3.

მონაწილეობს პეტრე უმიკაშვილის დაკრძალვის სამგლოვიარო ცერემონიაში.

საზოგადო მოღვაწე, ფოლკლორისტი. იყო მასწავლებელი თბილისის ქართულ გიმნაზიაში, შემდეგ მუშაობდა შავი ქვის წარმოებში ზესტაფონსა და და ბათუმში. წერდა ნარკვევებს, პიესებს, შექმნა ქართული ფოლკლორის მდიდარი კოლექცია.

წერილს სწერს ყვარლის მამულის მოურავ ნოშრევან ჯაფარიძეს, დარიგებას აძლევს მათი ტყის უკანონო გაჩეხვასთან დაკავშირებით, წუხილს გამოთქვამს, რომ ციხე კვლავ გადაუხურავია და ავალებს კრამიტით გადახურვას.


 

ყვარლის კარ-მიდამოს მოურავი 1904 წელს.

1904 4 ივნისი

სოფელ წინარეხის საზოგადოება მას და გამგეობის სხვა წევრებს ულოცავს ქშწკგ საზოგადოების 25 წლისთავს.

გაზ. „ცნობის ფურცელი“, 5 ივნ., № 2515, გვ. 2.

მონაწილეობს თბილისის თავადაზნაურთა საგანგებო კრებაში, რომელზეც იღებენ დადგენილებას ქშწ-კგ საზოგადოების 25 წლისთავის იუბილესთან დაკავშირებით ამ ორგანიზაციისთვის თანხის გამოყოფის შესახებ.

გაზ. „ივერია“, 1904, № 136.

გაზეთი „ცნობის ფურცელში“ ფსევდონიმით „კალამი“ იბეჭდება სამსონ ფირცხალავას ნარკვევი „წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება 25 წლის განმავლობაში“.

სოციალ-ფედერალისტთა პარტის ერთერთი დამფუძნებელი, პუბლიცისტი. პიესად გადააკეთა „ოთარაანთ ქვრივი“. წერდა ფსევდონიმებით: „სიტყვა“, „კალამი“ და სხვ.

1904 20 ივნისის შემდეგ

უბის წიგნაკში იწერს, რომ დუშეთში გაიყიდა ექვსი საპალნე თეთრი ღვინო.

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, უბის წიგნაკი № 2, ავტოგრაფი № 57, ფ. 5.

გაზ. „ივერიაში“ „ა. ფრონელის“ ფსევდონიმით დაბეჭდილ ალექსანდრე ყიფშიძის ფელეტონში „ნახული და გაგონილი“ სრულად არის გამოქვეყნებული ილია ჭავჭავაძის ლექსი „იანიჩარი“.

ისტორიკოსი, პუბლიცისტი, საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწე, მთარგმნელი. გაზ. „საქართველოს“ ერთ-ერთი დამაარსებელი. წერდა ფსევდონიმით „ფრონელი”.

იმის გამო, რომ გუბერნატორის ბრძანებით ქშწ-კგ საზოგადოების ბიბლიოთეკებიდან განზრახული იყო ქართული წიგნებისა და პერიოდული გამოცემების ამოღება, ილია ჭავჭავაძე და ნიკო ცხვედაძე ორჯერ მიდიან გუბერნატორთან ამ ბრძანების გაუქმების თხოვნით.

1904 ივნისი

მეუღლესთან ერთად ესწრება მეზობლად მცხოვრები კალატოზის - იაკობ ფრანგიშვილის დაკრძალვას.

 

საზოგადო მოღვაწე, ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების, ამიერკავკასიის ქალთა ინსტიტუტისა და საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოებების წევრი, ქველმოქმედი.

ფრანგიშვილი იაკობ

დამატებითი ცნობები პიროვნების შესახებ არ მოგვეპოვება. არსებობს მისი შვილის - პავლე ფრანგიშვილის მოგონებები ილია ჭავჭავაძის შესახებ

ილია ჭავჭავაძის წიგნის „სომეხთა მეცნიერნი და ქვათა ღაღადი“ პასუხად პეტერბურგში გამოდის ქრისტეფორ ვერმიშევის წიგნი „მასალები ქართულსომხური ურთიერთობების ისტორიის შესახებ.

 

ეკონომისტი, სტატისტიკოსი. 1891 წლიდან მართავდა თბილისის სავაჭრო ბანკის ბათუმის ფილიალს. 1904 წელს აირჩიეს მერად.

წერილს სწერს ყვარლის მამულის მოურავ ნოშრევან ჯაფარიძეს. ავალებს, დაწვრილებით აღნუსხოს, რა რაოდენობის ხე-ტყის გატანა სურს ლაზარეს და ეს დოკუმენტი მასთან გაატანოს. ასევე სთხოვს, რომ ღვინო 18 ივლისამდე გაუგზავნოს.

ყვარლის კარ-მიდამოს მოურავი 1904 წელს.

ღონიაშვილი ლაზარე

ილია ჭავჭავაძის მსახური ბიჭი.

1904 15 ივლისი

თბილისის ქალაქის გამგეობას წარუდგენს ერთსართულიანი სახლის პროექტს და სთხოვს მის დამტკიცებას.

დოკუმენტი:

გაზეთ „ივერიაში“ კრიპტონიმით „პ. პ.“ იბეჭდება დასაწყისი გამოხმაურებისა ქრისტეფორ ვერმიშევისა და ივანე ჯავახიშვილის წიგნებზე „მასალები ქართულ-სომხური ურთიერთობების ისტორიის შესახებ. ილია ჭავჭავაძის წიგნის „სომეხთა მეცნიერნი და ქვათა ღაღადი“ პასუხად“ და „მამულიშვილობა და მეცნიერება“. ორივე მათგანი გაკრიტიკებულია.

ეკონომისტი, სტატისტიკოსი. 1891 წლიდან მართავდა თბილისის სავაჭრო ბანკის ბათუმის ფილიალს. 1904 წელს აირჩიეს მერად.

ჯავახიშვილი ივანე ალექსანდრეს ძე (1876-1940)

 ქართველი ისტორიკოსი და საზოგადო მოღვაწე, აკადემიკოსი, თბილისის უნივერსიტეტის დამფუძნებელი.

1904 18 ივლისი

გაზეთ „ივერიაში“ კრიპტონიმით „პ. პ.“ იბეჭდება დასასრული გამოხმაურებისა ქრისტეფორ ვერმიშევისა და ივანე ჯავახიშვილის წიგნებზე. მასში გაბათილებულია ვერმიშევის არაერთი ბრალდება ილია ჭავჭავაძის ნარკვევის წინააღმდეგ და ნათქვამია, რომ ავტორი ცდილობს „სომხის უმართლო მწერლების“ გამართლებას.

გაზ. „ივერია“, 1904, № 190, გვ. 2.

ეკონომისტი, სტატისტიკოსი. 1891 წლიდან მართავდა თბილისის სავაჭრო ბანკის ბათუმის ფილიალს. 1904 წელს აირჩიეს მერად.

ჯავახიშვილი ივანე ალექსანდრეს ძე (1876-1940)

 ქართველი ისტორიკოსი და საზოგადო მოღვაწე, აკადემიკოსი, თბილისის უნივერსიტეტის დამფუძნებელი.

მიხეილ კბილაძე, ილია ფოფხაძე და იოსებ მესხი დეპეშით ულოცავენ ანგელოზის დღეს.

პიროვნებია შესახებ დამატებითი ინფორმაციები არ მოგვეპოვება. 

კირილე ლორთქიფანიძეს წერილით ატყობინებს, რომ ავადაა და თუ რაიმე საჩქარო საქმე არ იქნება, ბანკში მისვლას არ აპირებს.

ჟურნ. „მნათობი“, 1933, № 8-9, სიმონ ხუნდაძის პუბლიკაცია; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ათ ტომად, X, 1961, გვ. 31; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 17, 2012, გვ. 262, 510.

დათარიღება:

ბარათს აწერია 22 ივლისი და იგი თსს ბანკიდან ილია ჭავჭავაძის წამოსვლამდეა დაწერილი. იხ. „ტექსტოლოგიური კვლევები ილია ჭავჭავაძის ცხოვრებისა და შემოქმედების მატიანისთვის“, თბ., 2016, გვ. 220.

პირთა ანოტაციები:

ლორთქიფანიძე კირილე ბეჟანის ძე (1839-1919)

საზოგადო მოღვაწე, პოეტი, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, მთარგმნელი.

ხელს აწერს ალექსანდრე როინიშვილის მიერ ქშწ-კგ საზოგადოებისთვის ნაანდერძევი ფოტოატელიეს სამი წლით იჯარით გადაცემის დოკუმენტს, რომელსაც ნოტარიალურად ადასტურებს ილია წინამძღვრიშვილი.

 პირველი ქართველი ფოტოგრაფი. 80-იანი წლებიდან ცხოვრობდა თბილისში, ჰქონდა ფოტოგრაფიული სტუდია „რემბრანდტი“. ასტრახანში, მოსკოვსა და პეტერბურგში გამართა მოძრავი გამოფენები.

წინამძღვრიშვილი ილია ივანეს ძე (1834-1920)

აგრონომი, პედაგოგი, საზოგადო მოღვაწე, ილია ჭავჭავაძის სტუდენტობისდროინდელი მეგობარი. 1883 წელს სოფელ წინამძღვრიანთკარში გახსნა სასოფლო-სამეურნეო სკოლა.

გაზეთ „ნოვოე ობოზრენიეში“ იბეჭდება რეცენზია ქრისტეფორ ვერმიშევის წიგნზე „მასალები ქართულ-სომხური ურთიერთობების ისტორიის შესახებ. ილია ჭავჭავაძის წიგნის „სომეხთა მეცნიერნი და ქვათა ღაღადი“ პასუხად“.  

ეკონომისტი, სტატისტიკოსი. 1891 წლიდან მართავდა თბილისის სავაჭრო ბანკის ბათუმის ფილიალს. 1904 წელს აირჩიეს მერად.  

მარჯორი უორდროპი წერილით ულოცავს სახელობის დღეს.  

ინგლისელი მთარგმნელი, ქართული კულტურისა და ლიტერატურის პოპულარიზატორი, ფლობდა 7 ენას. 

საგურამოდან წერილს სწერს მარჯორი უორდროპს, მადლობას უხდის სახელობის დღის მოლოცვისთვის და გამოთქვამს იმედს, რომ კვლავაც მიეცემა მარჯორისა და მისი ძმის მასპინძლობის შესაძლებლობა.  

წყარო:

ავტოგრაფი, ლონდონი, ოქსფორდის ბოდლის ბიბლიოთეკის საცავი, უორდროპის ფონდი d 20-15; დ. ბარეტის ბიბლიოგრაფია; დევიდ ლენგი, ქართველოლოგიური კვლევა-ძიება ოქსფორდში (თარგმანი ალ. გამყრელიძის), ჟურნ. „ცისკარი“, 1957, № 4, გვ. 146; გაზ. „კომუნისტი“, 1981, 29 მარტი, გურამ შარაძის პუბლიკაცია; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 17, 2012, გვ. 238-239, 489.

პირთა ანოტაციები:

უორდროპი მარჯორი სკოტ (1869-1909)

ინგლისელი მთარგმნელი, ქართული კულტურისა და ლიტერატურის პოპულარიზატორი, ფლობდა 7 ენას.

გაზეთ „ივერიაში“ ხელმოწერით „ქართლელ-კახელი“ აქვეყნებს დასაწყისს სტატიისა „ძველი და ახალი სამღვდელოება“(„ვინც კი სოფლისა თუ დაბაქალაქების...“). ტექსტი ილია ჭავჭავაძის სახელით პირველად დაიბეჭდა მწერლის თხზულებათა ოცტომეულში.  

სტატია დაიბეჭდა „სავარაუდო“ თხზულებათა ტომში. ატრიბუციის არგუმენტირება მოცემულია იქვე; იხ. ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 15, 2007, გვ. 622, 711, 732-733.

გაზეთ „ივერიაში“ ხელმოწერით „ქართლელ-კახელი“ აქვეყნებს დასასრულს სტატიისა „ძველი და ახალი სამღვდელოება“ („რა იყო აქციზი, რა იყო მარილის ბაჟი...“). ტექსტი ილია ჭავჭავაძის სახელით პირველად დაიბეჭდა მწერლის თხზულებათა ოცტომეულში.  

გაზ. „ივერია“, 1904, 23 აგვისტო, № 180, გვ. 2; ლ. ჭრელაშვილი, ილია ჭავჭავაძის უცნობი ნაწერები 1900-იან წლებში, ილიას კრებული, II, თსუ, 2004; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 15, 2007, გვ. 613. 

1904 30 სექტემბერი

მისი თაოსნობითა და მონაწილეობით ქართველ კათოლიკეთა მიძინების ეკკლესიაში მოსახსენიებელ პანაშვიდს უხდიან განსვენებულ სტეფანე ზუბალაშვილს.  

მრეწველი, ვაჭარი და მეცენატი. 1808-ში ინდოეთში მცხოვრებ ქართველ და სომეხ ვაჭრებს დაუახლოვდა და 1815 წელს იქ გადასახლდა. 

გაზეთ „ივერიაში“ ილია ჭავჭავაძის ნარკვევის „სომეხთა მეცნიერნი და ქვათა ღაღადი“ საპასუხოდ დაწერილი ქრისტეფორ ვერმიშევის წიგნის შესახებ „ირტიმიდის“ ხელმოწერით იბეჭდება დიმიტრი ჯაშის წერილი „გაკვრით. ნარევნაკვეს გასართობი“.  

სტამბის მუშა და პუბლიცისტი, სოციალ-დემოკრატიული პარტიის წევრი, ოხრანკის აგენტი. ილია ჭავჭავაძის უკანასკნელი მოურავი და, არაერთი მტკიცებულებით, მისი მკვლელობის ორგანიზატორი. ამ ბრალდებით იყო დაპატიმრებული, მაგრამ გაათავისუფლეს. 

ლევან ჯანდიერი წერილობით აცნობებს, რომ ბანკში უნდა შეიტანოს 1000 მანეთი.  

კახელი მემამულე, ილია ჭავჭავაძის ახლო მეგობარი. სხვადასხვა დროს თიანეთისა და თბილისის მაზრების უფროსი. 

გაზეთ „ივერიაში“ რუბრიკით „ქართული სიბრძნე“ იბეჭდება ფრაზა ილია ჭავჭავაძის ლექსიდან „უსულდგმულო ცხოვრება“: „ნეტა ვინც კარგის საქმით / აღნიშნავს თავის დროსა! / ის აქავ ეწაფება / უკვდავების წყაროსა“.  

გაზ. „ივერია“, 1904, № 264, გვ. 2 

წიგნის მაღაზია „ცოდნა“ გამოსცემს კრებულს „ლექსები ილია ჭავჭავაძისა“, რომელშიც შედის ორიგინალური ლექსები: „ჩემო კარგო ქვეყანავ...“, „ბაზალეთის ტბა“, „ ქართვლის დედას“, „გ. აბხ...“, „ნანა“, „პოეტი“, „კითხვა-პასუხი“, „მამულს“ („მას აქეთ, რაკი...“), „ჩემო კალამო“, „გაზაფხული“, „მესმის, მესმის...“, „იანიჩარი“, „ელეგია“, „თ. ნიკოლოზ ბარათაშვილზედ“, „გუთნისდედა“, „მუშა“, „ხმა სამარიდამ“, „ბედნიერი ერი“, „რა ვაკეთეთ, რას ვშვრებოდით...“, „ლოცვა“ („მამაო ჩვენო...“) და „დამაკვირდი“; თარგმანები: „ირლანდიისადმი“ და „სტიროდეთ!“; ნაწყვეტები პოემებიდან: „მეფე დიმიტრი თავდადებული“ „აჩრდილი“ („ლოცვა“, „არაგვი“, „მარად და ყველგან საქართველოვ!..“) და „დედა და შვილი“.  

პოეტი, რომანტიკოსი.

დიმიტრი თავდადებული (დემეტრე II) (1259-1289)

საქართველოს მეფე 1270- 1289 წლებში. თავი მოჰკვეთეს მონღოლთა ხანის - არღუნის ბრძანებით. შერაცხილია წმინდანად 

გაზეთ „ივერიაში“ რუბრიკით „ქართული სიბრძნე“ იბეჭდება ფრაზა ილია ჭავჭავაძის პოემიდან „ქართვლის დედა“: „მამულის დასხნის არმდომი, / თავისა თავის მგმობია, / ძმანო, შინ უღლით სიცოცხლეს, / ომში სიკვდილი ჰსჯობია“.

გაზ. „ივერია“, 1904, № 277, გვ. 3.

ფინანსთა სამინისტროს საგანგებო საკრედიტო კანცელარიაში გზავნის წერილობით თხოვნას, რომ თსს ბანკის საგირავნო ფურცლების ნომინალური ღირებულება გაუთანაბრონ თბილისის საკრედიტო საზოგადოებისას.

საქართველოს ეროვნული არქივი, ფ. 394, № 11868

გაზ. „ივერია“, 1904, № 279, გვ. 2

მეცნიერი, ქართული ხელოვნებათმცოდნეობის ფუძემდებელი, ცნობილი ლექსიკოგრაფის – დავით ჩუბინაშვილის შვილიშვილი.

მჭედლიშვილი ბეჟან იოსების ძე

თბილისის სათავადაზნაურო ბანკის შვეიცარი

1904 16-17 დეკემბერი

არქიტექტორი წერს დასკვნას, რომ ილია ჭავჭავაძის ერთსართულიანი საცხოვრებელი სახლის პროექტი შეესაბამება თბილისის ქალაქის საბჭოს დადგენილების მოთხოვნებს და გამგეობა გასცემს მისი მშენებლობის უფლებას.

საქართველოს ეროვნული არქივი, ფ. 192, აღწ. 8 ა, საქ. 7983.

დოკუმენტი:

უბის წიგნაკში იწერს, ივნისიდან დეკემბრის ჩათვლით რომელი თვის რომელ რიცხვში უხდის მზარეულ გიორგი ქორჩაშვილს გასამრჯელოს..

ილია ჭავჭავაძის მზარეული საგურამოში 1904 წლის 22 მარტიდან 1905 წლის 1 თებერვლამდე

ბუკინისტი, გამომცემელი. ჰქონდა წიგნის მაღაზია ბათუმში.

ევდოშვილი (ხოსიტაშვილი) იროდიონ ისაკის ძე (1873-1916)

მწერალი, „მესამე დასის“ წევრი. თანამშრომლობდა „ივერიასა“ და სხვა ჟურნალ-გაზეთებში. 

„ჩანგური“, შედგენილი სპ. ჭელიძისა, ბათუმი, 1904, გვ. 7, 24, 132, 339–360.

პირთა ანოტაციები:

ჭელიძე სპირიდონ

 ბუკინისტი, გამომცემელი. ჰქონდა წიგნის მაღაზია ბათუმში

 სპირიდონ ჭელიძე გამოსცემს კრებულს „სალამური“, რომელშიც შესულია ილია ჭავჭავაძის ლექსი „გაზაფხული“ და ჰაინრიხ ჰაინეს ლექსის ილასეული თარგმანი სათაურით „ლოყით მოეპყარ“

„სალამური“, შედგენილი სპ. ჭელიძისა, ბათომი, 1904, გვ. 13, 22.

პირთა ანოტაციები:

ჭელიძე სპირიდონ

ბუკინისტი, გამომცემელი. ჰქონდა წიგნის მაღაზია ბათუმში.

ჰაინე ჰაინრიხ (1797-1856)

გერმანელი პოეტი, პუბლიცისტი, კრიტიკოსი. 

ცალკე წიგნად იბეჭდება ილია ჭავჭავაძის ლექსები: „გ. აბხ...“, „რა ვაკეთეთ. რას ვშვრებოდით ანუ საქართველოს ისტორია მეცხრამეტე საუკუნისა“, „ჩემო კარგო ქვეყანავ“, „ბაზალეთის ტბა“, „კითხვა -პასუხი“, „დამაკვირდი“ (I- XIV), „ელეგია“, ნაწყვეტები პოემებიდან „დედა და შვილი“ და „მეფე დიმიტრი თავდადებული.

ილია ჭავჭავაძის უფროსი დის, ნინოს ვაჟი და წლების განმავლობაში ყვარლის კარ-მიდამოს მოურავი.

დიმიტრი თავდადებული (დემეტრე II) (1259-1289)

საქართველოს მეფე 1270- 1289 წლებში. თავი მოჰკვეთეს მონღოლთა ხანის - არღუნის ბრძანებით. შერაცხილია წმინდანად

1904

 სპირიდონ ჭელიძე გამოსცემს კრებულს „ქნარი“, რომელშიც შეტანილია ილია ჭავჭავაძის ლექსები და ნაწყვეტები პოემებიდან „ქართვლის დედა“ და „აჩრდილი“ (XIII, XIV, XV თავები).

ბუკინისტი, გამომცემელი. ჰქონდა წიგნის მაღაზია ბათუმში.

1904  

იაკობ გოგებაშვილის „ბუნების კარში“ იბეჭდება ილია ჭავჭავაძის ლექსები და ნაწყვეტები მოთხრობებიდან. 1904  მისი ხელმოწერით წიგნად გამოდის ქშწ-კგ საზოგადოების ანგარიში.

იაკობ გოგებაშვილი, «ბუნების კარი, ანუ ყრმათათვის საკითხავი წიგნი უმცროსს კლასებში სახმარებელი“, ტფ. 1904

1904  

მას და მის მეუღლეს იაკობ გოგებაშვილი წარწერით უძღვნის საკუთარ წიგნს „მეგრული დაწყებითი სკოლის საკითხისათვის“.

მწერალი, პედაგოგი და საზოგადო მოღვაწე.

წიგნის მაღაზია „ცოდნის“ გამომცემლობა წარწერით უძღვნის აკაკი წერეთლის წიგნს „წმინდა გიორგის რაზმი“.

პოეტი, პროზაიკოსი, დრამატურგი, მთარგმნელი, საზოგადო მოღვაწე.

1904  

კავკასიის ქართველი სცენისმოყვარენი წარმოადგენენ მის დრამას „დედა და შვილი“.

ი. გორგაძე, ნ. გურგენიძე, ილია ჭავჭავაძე, ცხოვრებისა და შემოქმედების მატიანე, 1987, გვ. 330

1904  

„საქართველოს კალენდარში“ იბეჭდება ილია ჭავჭავაძის პორტრეტი და ბიოგრაფია.

„საქართველოს კალენდარი“ 1904, გვ. 267, 565-566.

1904  

წიგნში „საყოველთაო კალენდარი 1905 წლისთვის“ იბეჭდება მისი ლექსი „ს... ჩ...სას“ .

საყოველთაო კალენდარი 1905 წლისა, შედგენილი კ. თავართქილაძის მიერ, ტფილისი, 1904, გვ. 150

1904  

ილია ჭავჭავაძის რჩევით ლევან ჯანდიერი თავის ქალიშვილ ეკატერინეს სასწავლებლად უშვებს შვეიცარიის ქალაქ ლოზანაში.

კახელი მემამულე, ილია ჭავჭავაძის ახლო მეგობარი. სხვადასხვა დროს თიანეთისა და თბილისის მაზრების უფროსი.

ჯანდიერი-მაჭავარიანისა ეკატერინე ლევანის ასული

პირველი ქართველი აგრონომი ქალი. აგრონომიული განათლება მიიღო შვეიცარიაში. სწავლის შემდეგ დაბრუნდა სამშობლოში და მოღვაწეობდა მშობლიურ სოფელ ვაჩნაძიანში.