The National Library of Georgia მთავარი - ბიბლიოთეკის შესახებ - ელ.რესურსები

გეოგრაფიულ სახელთა საძიებელი


გეოგრაფიულ სახელთა საძიებელი



1 ა

▲ზევით დაბრუნება


გეოგრაფიულ სახელთა საძიებელი

ა

აბანო-გუდაურ-კაიშაურის მთა (აბანო, აბანოს სერი) – უღელტეხილი კავკასიონის წყალგამყოფ ქედზე, 179...751...XI

აბანოს ხეობა – 179...751...XI

აბასთუმანი – 424..558...XIII; 346, 854...XIX

აბაშა (აბაშე, ხაბეში) – აბისინია, ანუ ეთიოპია, 142...751...XI

აბბევილი, აბევილი – ქალაქი საფრანგეთში, მდინარე სომის ხეობასთან. 224, 225...701...VI

აბისინია – აფრიკის თანამედროვე სახელმწიფოს, ეთიოპიის ძველი არაოფიციალური სახელწოდება. ძველად საქართველოში აბაშეთს უწოდებდნენ, 84, 85, 87-89...736...IX; 115...751...XI; 196, 854...XIX

აბხაზეთი (აფხაზეთი) – 101...545...X

ადრიანოპოლი (ანდრიანოპოლი) – ქალაქი თურქეთში. 158, 165, 176, 185, 228... 701...VI

ადრიატიკის ზღვა – 325, 365...671...VII; 267, 317, 321, 372...705...VIII; 352, 409...751...XI

ავლაბარი – თბილისის ერთ-ერთი უძველესი უბანი, რიყეს, ჩუღურეთსა და ნავთლუხს შორის 265, 282, 283...736...IX; 235, 286...751...XI; 101...560...XIV; 322, 425...752...XV

ავრეილე – 515...705...VIII

ავსტრალია – კონტინენტი დედამიწის სამხრეთ ნახევარსფეროში 366...701...VI; 593, 594, 597...705...VIII; 13, 14, 17...736...IX; 160...751...XI; 464, 465..558...XIII; 44, 571...752...XV

ავსტრია (Австрия) – ევროპის სახელმწიფო 89, 97, 98, 118, 124-126, 139, 147, 148, 152, 154-157, 165-168, 174, 177, 183, 187, 192, 204, 205, 208, 236, 437, 438, 453, 511, 524, 525, 527...701...VI; 252-256, 268-269; 366-369; 370-373; 388-389; 480; 522. 558, 586-589...671...VII; 104, 111, 122, 146, 162, 208, 209, 213, 236, 241, 246, 247, 250, 252, 265, 266, 267, 317, 318, 319, 320, 321, 322, 410, 412, 413, 460, 461, 472, 484, 491, 507, 536, 597, 629...705...VIII; 31, 32, 39, 40, 58, 80, 83, 84, 89, 90, 92, 206, 217-220, 236, 244, 261, 262, 300-304, 311-318, 332-336, 358, 380, 381, 421-423, 463, 466, 524, 525, 534, 535, 625-628...736...IX; 10, 18-20, 41, 72-75, 77, 81, 84-86, 96-98, 118, 143-145, 229, 232, 254, 260, 261, 281-283, 314, 316, 325, 327, 328, 334-336, 355, 356, 358, 362, 364, 365, 368, 369, 406, 407, 409, 410, 465, 467, 494, 496, 497, 510, 511, 516, 523, 534, 535, 539-542, 550, 554-556, 560, 562...545...X; 25, 50, 51, 55-57, 315, 317, 350-352, 359, 363-365, 390-393, 406-409, 446, 448, 450, 451, 465, 474, 475...751...XI; 17, 53, 54, 55, 61...306...XII; 25, 26, 65, 66, 131, 132, 133, 221, 222, 223...558...XIII; 268. 560...XIV; 44, 165, 202, 376, 434, 435, 448, 449...752...XV; 177...412...XVIII; 141, 153, 158, 284...854...XIX

ავსტრია-ვენგრია – ავსტრია-უნგრეთი 465, 494, 497, 511...545...X; 76, 97, 98, 127, 146, 153-155, 166, 177, 204, 205, 229, 521, 527, 574...701...VI; 51, 54-56, 82, 93, 95, 96, 445-447, 450, 458, 469. 751...XI; 15, 17, 61..306...XII; 25, 126, 128, 226..558...XIII; 76, 97, 98, 127, 146, 153-155, 166, 177, 204, 205, 229, 521, 527, 574...701...VI; 51, 54-56, 82, 93, 95, 96, 445-447, 450, 458, 469. 751...XI; 15, 17, 61..306...XII; 25, 126, 128, 226..558...XIII; 249; 366-369; 370-373...671...VII; 412, 413, 505, 521, 530, 532, 538, 542, 543, 600, 602, 613, 614...705...VIII; 13, 32, 77, 300-302, 305, 311, 314...736...IX; 141, 153...560...XIV

ავსტრი-ვენგრია – იხ.: ავსტრია-ვენგრია

ავსტრო-ვენგრია – იხ.: ავსტრია-ვენგრია

ავღანეთი – 433-434...671...VII

ავღანისტანი /ავღანეთი/, /ავღანი/ – 577, 579...705...VIII; 235, 236, 243, 303, 315, 316, 339, 340, 341, 402, 536...736...IX; 96, 174, 318...545...X; 83...751...XI; 54, 67, 68...558...XIII; 322...560...XIV

ავჭალა (Авчали) – თბილისის გარეუბანი მის ჩრდილოეთით, 626, 627, 632...751...XI; 310..558...XIII; 36...560...XIV; 262...552...XVII; 198, 201, 205, 223, 228, 230, 238, 240, 241, 244, 252...412...XVIII; 8, 13, 85, 235`,854...XIX

აზამბური (Азамбур) – საგარეჯოს მუნიციპალიტეტის სოფელ მალხაზოვკას ადრინდელი სახელია, მანამდე კი კრასნოგორკა ერქვა, 152, 854...XIX

აზია – 65...727...V; 124, 125, 127, 153, 241, 242, 580...701...VI; 327, 365, 545...705...VIII; 236, 338, 339, 341, 464, 538...736...IX; 184, 185, 187, 284, 292, 411, 414...751...XI; 104...306...XII; 66, 67, 75, 77, 77, 420..558...XIII; 57, 367, 391, 437, 541, 551, 566, 571...752...XV; 524-526, 528, 532, 535, 569, 570, 576, 590, 599, 602, 605, 610, 644, 719, 722, 726, 737, 840, 843, 953...1124...XVI(1)

ათენი (ათინა) – …705...VIII; 179...306...XII; 868, 869, 880...1124...XVI(1)

ათონი (ათინი) (ათონის მთა) – მთა საბერძნეთში, სადაც სხვა სამონასტრო კომპლექსებთან ერთად არის ივერიის ღვთისმშობლის ეკლესია (Xს.) 545, 548...705...VIII; 196...751...XI; 208..558...XIII; 203, 204, 306, 307, 308, 467...752...XV

ალაგირი – ქალაქი ჩრდილოეთ კავკკასიაში, 415...705...VIII; 405...854...XIX

ალავერდი – კათედრალური ტაძარი კახეთში. 466...752...XV

ალაზანი – მდინარე აღმოსავლეთ საქართველოში. კერძოდ, კახეთში. 470...705...VIII; 162..736...IX; 137, 370, 374, 375, 560...751...XI; 321...752...XV; 162...412...XVIII

ალაზნის მინდორი – 82...727...V

ალბანია – სახელმწიფო ევროპაში, ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე. 133...752...XV

ალბიონი – 72..558...XIII

ალგეთი – 355...736...IX

ალექსანდრია – ჩვ. წელთაღრიცხვამდე 305-330 წწ. ეგვიპტის დედაქალაქი, ელინისტური კულტურის და ადრეული ქრისტიანობის ერთ-ერთი ცენტრი. სწორედ აქ იყო მსოფლიოს შვიდი საოცრებიდან ერთ-ერთი – ალექსანდრიის შუქურა ...756...III; 571...701...VI; 376...752...XV

ალექსანდროვის ბაღი – 199...701...VI

ალექსანდროპოლი – 306...552...XVII

ალზას-ლოტარინგია – (ელზას-ლოტარინგია) საფრანგეთის პროვინცია, რომელიც 1871 წელს ფრანკფურტის ხელშეკრულებით მიეკუთვნა გერმანიის იმპერიას. ...756...III

ალპები – 214...545...X

ალჟირი (ალჯირი) – ქალაქი აფრიკაში, ალჟირის სახალხო დემოკრატიული რესპუბლიკის ადმინისტრაციული ცენტრი 569, 570...701...VI; 375...674...VII; 584...736...IX; 49...545...X; 462..558...XIII; 474...752...XV

ამასიის ქალაქი (სტრაბონის სამშობლო) – 266...560...XIV

ამგარა – 84...736...IX

ამერეთი – აღმოსავლეთი საქართველო. 503, 521...752...XV

ამერიკა (Америка) – 136, 150...727...V; 91, 366, 526...701...VI; 225, 593, 594, 597...705...VIII; 14-17, 21, 24, 43-50, 109, 528, 529, 630-632...736...IX; 48, 49, 50, 134, 213..306...XII; 45, 75, 184, 415, 432, 465..558...XIII; 154, 155...560...XIV; 43, 202, 260, 381, 535, 571...752...XV; 465, 494, 617, 619, 630, 754...1125...XVI(1); 96...412...XVIII; 121, 205, 283, 284, 285, 286, 413...854...XIX

ამერიკა (სამხრეთ ამერიკა) – 13...742...IX; 514-515...671...VII; 385...751...XI

ამერიკა (ჩრდილოეთ ამერიკა) – 562...701...VI; 370...671...VII; 110-112, 142, 284, 321-323, 333, 389...751...XI; 48, 49...306...XII

ამიერკავკასია (Закавказье) – 241...701...VI; 416, 432...671...VII; 351, 352, 353, 378, 404, 492, 494, 496, 587, 595...707...VIII; 64, 82, 115...736...IX; 23, 33, 36, 100, 320, 322, 437, 442, 443, 507, 528, 529, 536, 562, 563...545...X; 136-138, 140, 189, 303, 333...751...XI; 32, 33, 34, 135...306...XII; 17, 18, 43, 46, 64, 77, 323, 353, 418, 421, 470, 473..558...XIII; 179...560...XIV; 59, 68, 96, 191, 400, 554, 1061, 1062...1125...XVI(1); 355...552...XVII; 15, 16, 17, 44, 84, 107, 143...854...XIX

ამსტერდამი – 378...705...VIII

ამური – 77...705...VIII

ანანური – 410...701...VI

ანგიენი– ქალაქი ბელგიაში, კერძოდ, მონსის რაიონში. ...756...III

ანგრი-პეკვენი – 553...736...IX

ადრიანოპოლი (ანდრიანოპოლი) – ახლანდელი ედირნე, ქალქი თურქეთში. ..701 ..VI

ანისი – სომხეთის ძველი დედაქალაქი 406...752...XV

ანტივარიის ნავთსადგური – ქალაქი სამხრ. ჩერნოგორიაში (იუგოსლავია). 186... 701...VI

ანტიოქია – ქალაქი წინა აზიაში. კერძოდ, სირიაში ...756...III; 195, 271...751...XI; 406...752...XV

არა – მდინარე ჩრ. გერმანიაში. 515...705...VIII

არაბეთი – 272, 284...751...XI; 464..558...XIII

არაბეთის ზღვა – 464..558...XIII

არაგვი (Арагвы) – მდინარე აღმოსავლეთ საქართველოში 137, 179, 235, 518-520, 627...752...XI; 312, 486...560...XIV; 466...752...XV; 81...854...XIX

არაგვის ხეობა – ხეობა ქართლის ჩრდ-აღმ. ნაწილში, 179, 180...752...XI

არარატი (Арарат) (არარატის მაღლობები) – ვულკანური მასივი მდინარე არაქსის შუაწელში, თურქეთში, საქართველოს საზღვრის მახლობლად 175...752..XI; 247, 260..560...XIV; 251...854...XIX

არაქსი, არაქსის წყალთაგამყრელი – არაქსი, არეზი, მდინარე ამიერკავკასიაში, მტკვრის უდიდესი შენაკადი, მიედინება თურქეთის, სომხეთის, საქართველოსა და აზერბეიჯანის ტერიტორიაზე. – 114...736...IX; 176...752...XI 138...752...XI; 190...560...XIV; ...1015...XVI(1)

არახსი – იხ.: არაქსი

არბოშიკი (Арбошик) – 152...854...XIX

არგენტინა – 386..752..XI

არდანუჯი (არტანუჯი) – ისტ. ციხე-ქალაქი სამხ. დას. საქართველოში, ამჟამად სოფელი თურქეთის საზღვრებში. 58...701...VI

არეზი – იხ.: არაქსი

არზრუმი (ერზურუმი) – ქალაქი ჩრდ.-აღმ. თურქეთში, ადმინისტრ. ცენტრი. ისტორიულად თეოდოსიოპოლი, ქართ. კარნუ-ქალაქი. უძველესი დროიდან იგი ხელიდან ხელში გადადიოდა რომსა და ირანს, არაბებსა და სელჯუკებს, ყიზილბაშებსა და ოსმალებს, ქართველებსა და რუსებს შორის; საბოლოოდ, რუსეთ-თურქეთის საზავო ხელშეკრულებით, თურქეთმა დაიბრუნა ქალაქი ჩრდ. აღმოსავლეთ თურქეთში. 66, 145, 165, 170, 183-184, 186...701...VI; 175, 176, 248...752...XI; 200, 248...560...XIV

ართვინი – ქალაქი ჩრდ.-აღმ. თურქეთში, მდ. ჭოროხის ნაპირზე, ბათუმიდან 50 კმ. ფეოდალური საქართველოს ისტორიული პროვინციის, კლარჯეთის შემადგენლობაში შედიოდა. 1878 წლიდან ართვინი შევიდა რუსეთის იმპერიის შემადგენლობაში როგორც ოკრუგის ცენტრი. 1918 წლიდან ართვინი ისევ თურქეთის საზღვრებშია. 353...705...VIII; 20, 116, 474...752...XV

ართვინის მაზრა – 116...752...XV

არკადია – საბერძნეთი, პელეპონესის ნ/კ-ის ცენტრალური რეგიონი. 863...1125...XVI(1)

„არმავირი“, რაღაც მითოლოღიური... დედა და სატახტო ქალაქი – ძველი ნანგრევები ბლურის ქედთან. 271...560...XIV

არმაზი – 252-255...752..XI

არმენია (Армения) – ძველ ბერძნულ-რომაულ ისტორიულ წყაროებში ასე მოიხსენიება ისტორიული „დიდი და მცირე არმენია“. თავად სომხები თავის ქვეყანას ჰაიასტანს უწოდებდნენ. სახელი არმენები, დიდი ენციკლოპედიის («Просвещение», ტ. 2, გვ.74) ცნობით, მიდიელებისგან გადმოვიდა, ასე იწოდებოდა ერთ-ერთი მათი მეზობელი ტომი. (დაწვრილ. იხ. „სომხეთი“); მეცნიერთა ერთი ნაწილი სრულიად გამორიცხავს არმენიის ლურსმული წარწერებისა და საერთოდ, არმენიის ძველი მოსახლეობის ნათესაობას სომხებთან, ჰაოსიანებთან; დიდი არმენია ისტორიული მხარე მდინარე ევფრატის სათავეებთან, შედიოდა ხეთების სახელმწიფოში, შემდეგ ძველ სპარსეთში. ჩვ.წ. II საუკუნის დასასრულს იყო დამოუკიდებელი სამეფო 701...VI; 175-177, 208, 227-230, 305, 306. 752...XI; 273, 278, 278. 560...XIV

არტაანი – ისტორიული მხარე და ციხე-ქალაქი სამხრ. საქართველოში, მტკვრის ზემო დინების ორივე მხარეს. ვახტანგ გორგასალმა აქ საეპისკოპოსო შექმნა. XVI ს-ში დაიპყრეს თურქებმა. რუსეთ-თურქეთის ომის დროს რუსეთის ჯარებმა დაიკავეს, მაგრამ საბოლოოდ თურქეთს დარჩა. 198...728...V; 468...701...VI; 189, 220...561...XIV; 116...752...XV

არშაკუნის ბაღი – 262. 412...XVIII

არხანგელის გუბერნია (არხანგელსკის გუბერნია) – 496...736...IX

არხიპელაგი (არქიპელაგი) – 206...701...VI

ასტიპალეა – კუნძული ეგეოსის ზღვაში – 1022...1125...XVI(1)

ასტრახანი – ქალაქი რუსეთის ტერიტორიაზე, საოლქო ცენტრი. ისტორიულად ასტრახანზე გადიოდა საქართველოდან მოსკოვისკენ მიმავალი გზა; ასტრახანში ამაოდ ელოდებოდა ვახტანგ VI და ქართველთა ლაშქარი რუსეთის იმპერატორის დაპირებულ ჯარს უცხოელ დამპყრობთაგან განთავისუფლებისათვის. ასტრახანში არიან დაკრძალულნი ქართველი მეფეები – ვახტანგ VI და თეიმურაზ II. 100, 115...736...IX; 358, 361..558...XIII; 230, 231...561...XIV

ასტრახანის გუბერნია – იხ.: ასტრახანი

ასურეთი (ასური) – ძველი სახელმწიფო დღევანდელი ერაყის ტერიტორიაზე. ჩამოყალიბდა ძვ.წ. III ათასწლეულში შუამდინარეთის ჩრდ. ნაწილში და იარსება ძვ.წ. VII საუკუნის ბოლომდე. სემიტურ ენათა ოჯახში შემავალი ასურული ენა, აგრეთვე ასურეთის მოსახლეობა ეთნიკურად, ენით, კულტურით დიდად არ განსხვავდებოდა ბაბილონელთაგან. დედაქალაქი – ასური. ძველი სახელმწიფო ერაყის ტერიტორიაზე. ჩამოყალიბდა ძვ. წელთაღრიცხვით III ათასწლეულში და იარსება ძველი წელთაღრიცხვით VII საუკუნის ბოლომდე. 555...736...IX; 173, 176, 178, 182, 249, 251, 305, 306...752...XI; 265, 272, 277...561...XIV

ატენი – ქალაქი ფეოდ. საქართველოში, ატენის ხეობაში, ქართლში. აშენდა მეფე ბაგრატ IV-ის ბრძანებით XI ს. შუა წლებში. მნიშვნელოვანი სტრატ. ციხე-ქალაქი. ატენის ხეობაშივე მდებარეობს ატენის სიონი – VII ს-ის ქართული ხუროთმოძღვრული ძეგლი. 266..561...XIV; 474...854...XIX

ატლანტის ზღვა – იხ.: ატლანტის ოკეანე

ატლანტის ოკეანე – (ატლანტიის ოკეანე). 386, 464...752...XI; 631...736...IX; 386, 464...752...XI; 462, 465..558...XIII

ატრეკი (ათრაკი) – მდინარე ირანში, ერთვის კასპიის ზღვას. 114. 752...XI

აფრიკა – 574, 580...701...VI; 375...671...VII; 238, 380, 440, 441, 462, 564, 578...705...VIII; 78, 79, 84, 86, 87, 89, 583, 584...736...IX; 16, 17, 231, 316...545...X; 142, 284, 386, 465, 571...752...XI; 73, 74, 75, 76, 455, 456, 462, 464, 465..558...XIII; 321-323...561...XIV; 571...752...XV

აფხაზეთი – 74, 342...752...XV

აქსტაფა – მდინარე აზერბაიჯანსა და სომხეთში, მტკვრის მარჯვენა შენაკადი. 289...752...XI

აღბულაღი /თეთრი წყარო/ – 257...705...VIII

აღმოსავლეთ ინდოეთი – 13...736...IX

აღმოსავლეთ რუმელია – 252-256; 349; 450...671...VII

აღმოსავლეთი (Восток) – 50, 183, 361, 362, 390, 445, 447, 178, 188, 190. ..752...XI

აღმოსავლეთი საქართველო – 181. 752...XI

აცმურის მთა, მილიტენის ქალაქის ახლო – 266. 561...XIV

აწყური – სოფელი ახალციხის რ-ნში, საქართვ. ერთ-ერთი უძველესი ქალაქი. წყაროების თანახმად, აუგიათ ბიზანტიის კეისარ ჰერაკლეს დროს (VII ს.) იყო საეკლესიო ცენტრი, მერჩულეს ცნობით, საეპისკოპოსო ტაძარიც არსებობდა. XVI ს-ში ოსმალებმა დაიპყრეს, ვიდრე ახალციხესთან ერთად რუსეთის მმართველობაში არ შევიდა. 189...561...XIV

აჭარა – 263, 264, 267, 268, 300...701...VI; 116, 149, 152, 179, 474, 475...753...XV

ახალგორი – 265...545...X

ახალი ათონი – 102...545...X

ახალი გვინეა – 554...736...IX

ახალი ზელანდია – 13...737...IX

ახალი სენაკი – სენაკის იმდროინდელი ახალი გარეუბანი 425...701...VI; 205, 206, 207...753...XV

ახალი უელსი – შტატი ავსტრალიის კავშირში, ავსტრალიის სამხ.-აღმ. ნაწილში 44, 45...753...XV

ახალსოფელი (Ахал-Сопели) – სოფელი ყვარლის რაიონში, 400. ..752...XI; 529...854...XIX

ახალქალაქი – 547, 548...752...XI; 424..558...XIII; 347...854…XIX

ახალქალაქის მაზრა (შეიქმნა 1874 წ.) – ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული რუსეთის იმპერიაში. მოიცავდა ახლანდელ ახალქალაქის, ბოგდანოვკის და ნაწილობრივ ასპინძის რაიონების ტერიტორიებს. 315...701...VI; 30, 33...545...X; 79, 125, 126, 502, 503...752...XI

ახალციხე – უძველესი ქალაქი სამხრ. საქართველოში, ახალციხის ქვაბულშია გაშენებული, მდ. ფოცხოვის ორივე ნაპირზე, ადრე სამცხის ათაბაგთა, ჯაყელების რეზიდენცია – ციხე-ქალაქი იყო. 1578 წ. ოსმალებმა დაიპყრეს. XVII-XVIII ს-ში ტყვე ქრისტიანებით ვაჭრობის მთავარი ბუდე იყო. 1829 წლიდან რუსეთის იმპერიაში შევიდა. 59...701...VI; ...705...VIII; 547, 548...752...XI; 424..558...XIII; 220, 304, 306, 309...561...XIV; 275...753...XV; 83...412...XVIII

ახალციხის მაზრა – ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული რუსეთის იმპერიაში. მოიცავდა დღევანდელ ახალციხის, ადიგენის და ნაწილობრივ ასპინძის რაიონების ტერიტორიებს. 79, 124-126...753...XI

ახმატი (Ахматъ) – 5...854...XIX

აჯამეთი – 30...701...VI

Александрополь – 132...552...XVII

2 ბ

▲ზევით დაბრუნება


ბ

ბაბილონი – ძვ. ქალაქი შუადინარეთში, ევფრატის სანაპიროზე, (ახლ. ერაყის ტერიტორიაზე). დააარსეს შუმერებმა ძვ.წ. III ს-ში. ბაბილონის პირველი მეფე იყო დამპყრობელი ამორეველების ბელადი სუმუაბუმი, რომელმაც ქალაქს შემოავლო კედელი, ააშენა არქიტექტურული ანსამბლები და ციხე-სიმაგრეები. ბაბილონი იქცა ძვ. აღმოსავლეთის ეკონომიკურ, პოლიტიკურ და კულტურულ ცენტრად. ძვ.წ. 331 წელს ალექსანდრე მაკედონელმა იგი თავისი სახელმწიფოს დედაქალაქად გამოაცხადა. 146, 172, 173, 250, 251, 293...753...XI; 248, 258, 264, 268...562...XIV; 555, 602, 871, 907, 912, 920, 952, 969, 970, 974, 978-981, 987, 992, 1004-1006, 1009, 1010, 1012, 1014, 1025, 1029, 1033, 1039, 1046...1125...XVI(1)

ბაგამის კუნძულები – ბაჰამის კუნძულები. სახელმწიფო ვესტინდოეთში. განლაგებულია 700-მდე კუნძულზე. აღმოაჩინა კოლუმბმა. 44...753...XV

ბადენი – /ქალაქი ავსტრიაში/ – 513...705...VIII; 119...545...X

ბადენის საჰერცოგო – მდებ. გერმანიის სამხ,-დას. ნაწილში, ისტორიულად სამარკგრაფო (XIს), 1806წელს დიდ საჰერცოგოდ გამოცხადდა. 145...562...XIV

ბავარია – 232...701...VI; 395...671...VII; 109, 110, 111, 120, 122, 123, 258...705...VIII; 218...737...IX; 327...545...X

ბაზელი – 189...737...IX

ბაზუანი – ახალგორის მუნიციპალიტეტის სოფელი 147...854...XIX

ბათუმი (ბათომი) (Батумъ) – საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი ქალაქი შავი ზღვის სანაპიროზე. აჭარის დედაქალაქი. დაარსებულია ძვ. წლთაღიცხვის II–I ათასწლეულების მიჯნაზე. 66, 153, 183, 186, 206-207...701...VI; 166, 167, 353, 523, 524, 527, 592...705...VIII; 49-52...737...IX; 127-135, 322, 366, 627-630, 634, 666...753...XI; 18..558...XIII; 18, 20, 38, 39, 55, 57, 58, 77-79, 116, 117, 138-141, 145, 146, 190-193, 228, 229, 245, 246, 281-284, 324, 328, 333, 334, 368-370, 473-475...753...XV; 540, 546, 551...1125...XVI(1); 91, 94, 136, 295, 357, 360...552...XVII; 15, 16, 178, 182, 197, 349, 387, 388, 418, 722...854...XIX

ბათუმის მაზრა – 571-574...671...VII

ბაიკალისპირეთი (Забаикалье) – 252...854...XIX

ბალთა – სოფელი შიდა ქართლის ვაკეზე, ზნაურის რ-ნში, მდ. ფრონის პირას; 2) სოფელი ლაგოდეხის რ-ნში, ალაზნის მარცხენა მხარეს. 209-210...562...XIV

ბალკანი, ბალკანეთი, ბალკანეთის ნახევარკუნძული – ნახევარკუნძული სამხრეთ ევროპაში. მასზე მდებარეობს ბულგარეთი, იუგოსლავიის დიდი ნაწილი, ალბანეთი, საბერძნეთი, რუმინეთის სამხრეთი, თურქეთის დასავლეთი და იტალიის ჩრდილოეთი რაიონები. 124, 183, 185, 191, 202-204, 213, 228, 230, 241...702...VI; 247-251; 268, 420-424; 531-534...671...VII; 145, 162, 164, 249, 358, 372, 374, 381, 385, 386, 394, 401, 413, 438, 459, 461, 462, 464, 478, 485, 520, 536, 545, 599...706...VIII; 315, 350-352, 364, 365, 390, 392, 407, 447...753...XI; 19, 96, 98, 144, 229, 260, 281, 282, 316, 318, 334, 335...545...X; 53, 146...306...XII; 65, 66, 124, 221, 294, 458..558...XIII; 42, 44...562...XIV; 134, 136...753...XV

ბალკანეთის სახელმწიფოები – 277-280; 366-373...671...VII; 124...562...XIV

ბალტიის გუბერნია – მოიცავდა რუსეთის ბალტიისპირა ოლქებს: ესტონეთს, ლატვიას, ლიტვას. 125, 127...753...XV

ბალტიის ზღვა – ატლანტის ოკეანის შიგაკონტინენტური ზღვა ევროპაში 432...671...VII; 177...306...XII; 125, 128...753...XV

ბალხარიის მთები – პონტოსა და საქართველოს საზღვრებზე, (გურჯი-ბოღაზი), საქართველოს ყელი – აქ გადიოდა არზრუმიდან საქართველოში მომავალი მაგისტრალური გზა. 266...562...XIV

ბალხი – ...671...VII

ბარდავა – ძველი ქალაქი პარტავი, რომლის ნანგრევებიც მდებარეობს აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე, სადგურ ევლახთან, 200...753...XI

ბარენი – დიდი ქალაქი ეკბატანას მახლობლად. 1000...1125...XVI

ბატენბერგი – 263...737...IX

ბაქო (Баку) – (აზერბ. ბაქი – ქარიანი ადგილი) აზერბაიჯანის დედაქალაქი. დიდი ნავსადგულრი კასპიის ზღვაზე. აფშერონის ნახევარკუნძულის სამხრ. ნაწილში. 197...702...VI; 42-52, 109, 575...737...IX; 129, 292, 319-323, 366, 630...753...XI; 104, 107, 219...306...XII; 18..558...XIII; 215...562...XIV; 99, 244, 324, 336, 480...753...XV; 191...1125...XVI(1); 54, 56, 57, 342...552...XVII; 96, 102, 109, 110, 113, 121, 122, 125, 134, 136, 138, 151, 152, 154, 161, 162, 168, 169...412...XVIII; 8, 15, 16, 44, 124, 131, 132, 133, 182, 201, 219, 349, 383, 387, 388...854...XIX

ბაღდადი – 66...702...VI; 368...706...VIII

ბაშკადიკლარი (ბაშბედიქლერი) – სოფელი, სადაც 1853 წ. 19 ნოემბერს მოხდა რუსეთისა და ოსმალეთის ჯარებს შორის ბრძოლა ყირიმის ომის დროს. – 220... 562...XIV

ბეგლი-ახმედი – რუსეთ-თურქეთის საომარი ასპარეზის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პუნქტი. 220...562...XIV

ბეთაბრასი (Вифаваръ) – მდინარე იორდანეს სანაპირო, სადაც ნათელ იყო იესო ქრისტემ. 438...854...XIX

ბეთბაგე (Виффария) – პალესტინის ბეთანიასთან მდებარე პატარა დასახლება. 435...854...XIX

ბეთლემი – 624...706...VIII

ბელაში (Белаши) – სოფელი უკრაინაში. 157...854...XIX

ბელგია – 46, 511...702...VI; 384, 469, 47..671...VII; 106, 303...706 VIII; 39-41, 55, 61,103, 104, 118, 213, 215, 463...737...IX; 32, 282, 371, 407, 534, 539, 555...545...X; 445, 459, 478, 509...753...XI; 135..558...XIII; 144...562...XIV; 154...854...XIX

ბელგრადი – 362...545...X; 363...753...XI

ბელვილლი, ბელვილლის გორა – 192, 194...702...VI

ბელილი – კუნძული ატლანტიკის ოკეანეში, მდებარეობს საფრანგეთის დასავლეთით, ლორანის ოლქში, მისი ცენტრია პალე. ბელილის ციხე-სიმაგრე 1848-1852 წ. გადაქცეულ იქნა პოლიტიკური პატიმრების საპყრობილედ. ...757...III

ბელფასტი – ქალაქი ჩრ. ირლანდიაში – 422...706...VIII

ბეჟათუბანი – სოფელი ხარაგაულის რაიონში, მდინარე ჩხერიმელის მარჯვენა ნაპირზე. 410...702...VI; 630...753...XI

ბერდიჩევი – ქალაქი უკრაინაში. 310..558...XIII

ბერინგის ზღვა – 432...671...VII

ბერლინი (Берлин) – გერმანიის დედაქალაქი 1871-1945 წლებში. ომის შემდეგ ბერლინი, ისევე, როგორც მთელი გერმანია, ორად გაიყო. გაერთიანდა XX საუკუნის 80-იან წლებში. 419, 424...728...V; 89, 97, 140, 152, 159, 168, 219-222, 227, 229, 230, 235, 236, 241, 242, 487, 574...702...VI; 111, 128, 208, 240, 325, 361, 362, 363, 384, 423, 426, 427, 465, 483, 506, 517, 518, 539, 601, 613, 628...706...VIII; 300-302, 312, 327, 336, 405, 530-532, 609-610...737...IX; 72, 85, 92, 96, 120, 122, 144, 173, 236, 256, 406, 483, 494, 550. 545...X; 128, 350, 391, 392, 395, 446, 449, 450, 576...753...XI; 17, 18, 49, 53, 60, 61, 165...306...XII; 220, 223..558...XIII; 132, 133, 136, 179, 335, 339...753...XV; 212, 213, 214, 221. 552...XVII; 142, 219, 467...854...XIX

ბესსარაბია (ბესარაბია) – ისტორიული ოლქი, მდინარეების დნეპრსა და პრუტს შორის (ახლა მოლდავეთის ტერიტორიის ძირითადი ნაწილი და ოდესის ოლქის სამხრეთ ნაწილი. 183, 203, 206...702...VI; 115...737...IX; 207, 208..558...XIII

ბიზანტია (ვიზანტია) – სახელმწიფო რომის იმპერიის აღმ. ნაწილში; შეიქმნა IV საუკუნეში რომის იმპერიის ორ ნაწილად გაყოფის შემდეგ. არსებობა შეწყვიტა 1461 წლიდან. 56, 57, 59...702...VI; 200, 252...753...XI; 134, 389...753...XV

ბინდონი (მდინარე სამხ. ირლანდიაში) – 304...706...VIII

ბირმანი (ბირმა) – სახელმწიფო სამხ.-აღმ. აზიაში 73..558...XIII

ბირმანია – 78...737...IX

ბირმინგამი (ბირმინჰემი) – ქალაქი ინგლისში 98...702...VI; ...706...VIII; 130...562...XIV

ბლემიელნი – უნდა იგულისხმებოდეს ბავარიის ქალაქ ბლენჰაიმის მცხოვრებნი. ...757...III

„ბლური“ – ქედი ეჩმიაძინის მახლობლად, ძველი, ისტ. ნანგრევებით. 271. 562...XIV

ბოგემიის კუნძულები – 511...702...VI

ბოდბე – 276...671...VII

ბოდბისხევი (Бодбисхеви) – 152...854...XIX

ბოლგარეთი (ბოლგარია), (ბულგარეთი) – სახელმწიფო სამხ.-აღმ. ევროპაში, ბალკანეთის ნახევარკუნძულის აღმ. ნაწილში. დედაქალაქი – სოფია. 67, 160, 183, 185, 186, 189, 203, 204, 206, 207, 214, 228, 230, 236...702...VI; 250, 251; 252-256; 266; 420; 458-462; 531-534; 568-574...671...VII; 103, 133, 135, 160, 161, 163, 164, 213, 236, 246, 324, 326, 327, 329, 334, 335, 335, 345, 358, 361, 164, 371, 380, 381, 383, 393, 396, 400, 402, 410, 411, 413, 419, 464, 465, 466, 467, 469, 477, 478, 479, 488, 489, 490, 491, 516, 518, 543, 544, 601, 614, 615, 628, 629, 630...706...VIII; 31, 38, 60, 62, 73, 76, 77, 83, 92, 102, 201, 219, 234, 235, 242, 243, 262, 263, 302, 303, 313, 314, 336, 402, 463-467, 523, 525, 530-533, 552, 554...737...IX; 13, 84, 85, 90, 98, 99, 127, 128, 144, 145, 172, 174, 229, 230, 281, 316, 317, 334, 362, 409, 483...546...X; 272, 351, 364, 365, 390-392, 395, 445-452. 753...XI; 146...306...XII; 54, 256..558...XIII; 44...562...XIV; 135, 289...754...XV

ბოლივია – რესპუბლიკა სამხრეთ ამერიკაში 386. 753...XI

ბონი – 254, 301, 496...546...X

ბორდო – ...671...VII; 192...737...IX

ბორჩალო (ყაზახ-ბორჩალო) – ისტორიული მხარე ქვემო ქართლში. სახელწოდება მოდის დებედის ხეობაში XVII ს. დასაწყისში ჩასახლებული თურქმანული ტომის ბორჩალუსაგან. 310, 311, 313...706...VIII; 79, 125, 126, 511...753...XI; 431, 433...558...XIII; 321, 514...754...XV, 333...854...XIX

ბორჩალოს მაზრა – იხ.: ბორჩალო.

ბორჯომი – 424..558...XIII; 111...552...XVII; 346I; 346...854...XIX

ბოსნია – 155, 174, 205, 511... 702...VI; 236, 267, 317, 460...706...VIII; 302-319, 336...737...IX; 19...546...X; 256..558...XIII

ბოსნია და ჰერცოგოვინა – 67, 155, 160, 177, 178, 183, 185, 189, 236, 359, 511...702...VI; 459...671...VII; 300-336...737...IX

ბოსტონი – 432...546...X

ბოსფორი – 140, 167, 190-192...702...VI; 248...706...VIII; 228, 458, 463..558...XIII

ბრაზილია – 23...737...IX; 385, 386-389...753...XI

ბრანდერბურგი – 90...706...VIII

ბრაუნშვეინგი (ბრაუნშვაიგი) – ქალაქი გერმანიაში, ქვემო საქსონიაში, 175...306...XII

ბრენატი – 279, 284...706...VIII

ბრესლავი – 443...737...IX

ბრეტანი – ნახევარკუნძული და პროვინცია საფრანგეთის ჩრდილო ნაწილში. 588...702...VI

ბრიტანია (დიდი ბრიტანეთი) – 65, 100, 101... 702...VI

ბრიუსელი (ბრუსელი) – 528...737...IX; 445, 459...753...XI

ბრუერეკი – 284...706...VIII

ბუბსტი (ბუბასტისი) – ქალაქი ნილოსის დელტის აღმოსავლეთ ნაწილში, მხიარულების ქალღმერთ ბასტის საკულტო ცენტრი. 861, 1024, 1025...1125...XVI(1)

ბურგუნდია – ისტორიული პროვინცია საფრანგეთში. 179, 187...737...IX

ბუფფალო (ბუფალო) – ქალაქი ჩრდილო-აღმოსავლეთ ამერიკაში, ნიუ-იორკის შტატში, 322...754...XI

ბუშეკი – 195...412...XVIII

ბუხარა – 433...671...VII; 22...737...IX  

3 გ

▲ზევით დაბრუნება


გ

გაგრა – 348...552...XVII

გავასტგუსი – პატარა ქალაქი ფინეთში. 149...563...XIV

გავრი – ჰავრი. 306...737...IX

გაიბოტენი – 144...854...XIX

გალიკარნასი – ქალაქი მცირე აზიაში, ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროზე. 880, 881...1125...XVI(1)

გალიცია, აღმ. გალიცია – 372...671...VII

გამბურგი (ჰამბურგი) – 222...559...XIII

განჯა – ქალაქი აზერბაიჯანში, განჯაჩაის (მტკვრის აუზი) ნაპირზე. დაარსდა Vს-ში,იყო ვაჭრობა-ხელოსნობისა და კულტურის ცენტრი. ხშირად აოხრებდნენ ხან ირანელები, ხან თურქები, მონღოლები თუ სხვანი. 1804 წლამდე – განჯა, 1804-1918 წწ – ელიზავეტპოლი, 1936 წლიდან – კიროვობადი, ამჟამად – განჯა ნიზამი განჯელის სამშობლო და ნიკ. ბარათაშვილის გარდაცვალების ადგილი. განჯის სახანო XVIIIს-ში ქართლის მოხარკე ქვეყანა იყო. 141, 496...706...VIII; 331...546...X; 189, 289, 511..754...XI; 222, 229...563...XIV; 299, 324...754...XV; 349...854...XIX

განჯა-ყარაბაღი – სახანოები აზერბეიჯანის ტერიტორიაზე; მუდმივად ირანის დამპყრობელური ომების ასპარეზი. XVIII ს-ის 20-იან წლებში, ირანის პრობლემებით დაკავებულ პეტრე I-საც გაუჩნდა ინტერესი განჯა-ყარაბაღის მიმართ და ქართლისა და კახეთის მეფეებს თანადგომა შესთავაზა, თუმცა ბოლომდე არ მიჰყვა ამ გეგმას უფრო ხელსაყრელი პოლიტიკური გარიგების გამო. 229, 230, 231...563...XIV

გარდატენი – 359...728...V

გასტეინი – 319, 320...706...VIII

გაცურის მთა – მურაშინის ქალაქის ახლო. 266...563...XIV

გემრიელ-წყალი – გერმიელ-ჩაი. 266...563...XIV

გეოკჩაი – მდინარე აზერბაიჯანში. 114...737...IX

გერმანია (Германия) – 442...728...V; 47, 97, 117, 118, 125, 126, 138-140, 146-148, 152, 154, 156, 157, 165, 168, 174, 192, 220-222, 231, 232, 358, 363, 367, 377, 436, 512, 514, 521, 524, 525, 527, 581...702...VI; 329-383; 366-369; 380; 382; 392-398; 399-402; 428-431; 436, 551-555; 586-589...671... VII; 12, 30, 31, 36-41, 55-78, 83-97, 102-104, 198-629...737...IX; 10-12, 14-20, 41, 56-58, 72-76, 79-86, 89, 93-98, 118-124, 126, 127, 129, 130, 143, 144, 151, 153, 155, 158-161, 164, 170-176, 196, 228-230, 232-236, 253, 254, 256-263, 270-273, 280-283, 311-319, 324-330, 334-336, 353-358, 362-373, 405-410, 465, 460, 478, 479, 482, 484, 485, 487, 493-498, 501, 507-511, 514, 515, 534, 537, 539, 540, 542, 543, 546, 555, 556, 560-563...546...X; 24, 25, 50-52, 54, 55, 57, 82, 83, 93-96, 138, 142, 143, 149, 161, 304, 314, 315, 317, 318, 338-355, 357-359, 363-365, 390-393, 395, 396, 406-409, 419, 431, 444-447, 449-452, 454, 458, 459, 461-463, 465, 470, 477-485, 505, 506, 508, 509, 526, 550-552, 554-558, 562-565, 570-576. 754...XI; 15, 16, 17, 18, 48, 49, 50, 52, 53, 54, 59, 60, 61, 146, 147, 165, 166, 167, 175...306...XII; 25-31, 52, 54, 64, 66, 71, 73-76, 126, 131-133, 136, 220-224, 310, 345, 455, 456, 461, 463-469...559...XIII; 40-47, 123-158, 316-320, 344- 353, 365-387, 417...563...XIV; 376, 379...754...XV; 23, 141, 142, 143, 179, 180, 207, 284, 286, 314, 385, 390, 406, 410, 414, 415, 461, 466, 498, 509, 794...854...XIX

გერმანიის იმპერია – 123, 161, 328, 534...546...X

გერცოგოვინა – იხ.: ჰერცოგოვინა...702...VI

გვიანა (გაიანა) – სახელმწიფო სამხ. ამერიკის ჩრდ. აღმ. ნაწილში. დედაქალაქი ჯორჯთაუნი. 44...754...XV

გვინეია (გვინეა) – კუნძულოვანი ქვეყანა სამხრეთ აფრიკაში 160, 386...754...XI

გიბრალტარი – 140...702...VI; 584...738...IX

გილდგოლმი – 99...702...VI

გლდნის წყალი – მტკვრის მარცხენა შენაკადი, 290. 754...XI

გოგჩის ტბა – გოქჩა, სევანის თურქული სახელწოდება. ქართ წყაროებში ხშირად მოიხსენიება გელაქუნის ტბად ან ზღვად. 248...563...XIV

გოლანდია (ჰოლანდია) – 3, 84...671...VII; 282, 285, 290, 302...597...706...VIII; 12...738...IX;

გოლგოთა – ...546...X

გოლოვინის პროსპექტი – 20, 263...413...XVIII

გომბორი (Гомбор) – 152...854...XIX

გონდარი – ქალაქი ჩრდილოეთ ეთიოპიაში. XVIII-XX საუკუნეებში ეთიოპიის დედაქალაქი იყო, – 84...738...IX

გორი – შიდა ქართლის ერთ-ერთი უძველესი ქალაქი. 36, 61, 62, 110, 111, 172, 535, 542, 557...702...VI; ...671...VII; 175, 181, 189...706...VIII; 557, 700...738...IX; 30, 47, 547, 548, 628. 754...XI; 422, 424...559...XIII; 66, 109, 130, 255...754...XV; 338...1125...XVI(1); 235...413...XVIII; 297, 333...854...XIX

გორის მაზრა – ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული რუსეთის იმპერიაში. შეიქმნა 1802 წელს. მოიცავდა ახლანდელი გორის, კასპის, ქარელის, ხაშურის, ბორჯომის, ზნაურის, ცხინვალისა და ჯავის რაიონების ტერიტორიებს. 359...728...V; 36, 410...702...VI; 185...706...VIII; 79, 125, 126...754...XI; 422, 424...559...XIII; 130...754...XV; 339, 340...1125...XVI(1)

გრაკალი – 229...413...XVIII

გრემი – სოფელი ყვარლის რაიონში, ალაზნის ვაკეზე. 1466 წლიდან კახეთის სამეფოს დედაქალაქი გახდა. გაპარტახდა აბას I-ის ლაშქრობების შემდეგ. 203...754...XV

გრენინგენი – პროვინცია ჰოლანდიაში. 588...702...VI; 300, 303, 309...706...VIII

გროდნის გუბერნია (გროდნოს გუბერნია) – 82...738...IX

გუდამაყრის ხეობა – მდებარეობს დუშეთის რაიონში, სადაც მიედინება გუდამაყრის არაგვი ანუ შავი არაგვი. 179...754...XI

გუდაუთა – 84, 315...413...XVIII

გურამიანთკარი (Гурамианть-Кари) – სოფელი მცხეთის რ-ნში. 480. 563...XIV; 88, 89, 527, 528, 529, 530...854...XIX

გურზუფი – 263, 264, 265...552...XVII

გურია – 535, 548, 557...702...VI; 237, 322, 323, 421, 422, 427, 428. 754...XI; 248...306...XII; 150, 337, 340, 475...754...XV; 254...552...XVII

გურჯაანი – 280...702...VI

Германия – 226...552...XVII

Грузия – 193...552...XVII

4 დ

▲ზევით დაბრუნება


დ

დაგესტანი – დაღესტანი, 288. 754...XI

დადეშის ტაძარი, დადეში – სოფელი ახალციხის რ-ნში, ქართ. წყაროებში მოიხსენიება XVI ს-დან. შემორჩ. შუა ფეოდ. ხანის საყდრები. 189...563...XIV

დაიონის ზღვა – ...672...VII

დამასკი – 292...702...VI

დანია – 160, 363, 581...702...VI; 384-386; 387-389...672...VII; 55, 58, 61...738...IX; 118, 249, 496...546...X; 157...854...XIX

დარდანელი (დარდანელის სრუტე) – 176, 177, 183, 186, 190, 202...702...VI; 371, 381...707...VIII; 66, 146, 228...559...XIII

დარიალის ხეობა – 179, 180, 184, 191, 299-302, 306...754...XI

დარტფორდი – 419...707...VIII

დარუბანდი (დერბენტი) – 184, 185, 187, 190...754...XI

დარღოს ოლქი – 30, 33...546...X

დასავლეთ ევროპა – 92, 94...755...XI

დასავლეთ ინდოეთი – 12...738...IX

დასავლეთ საქართველო – 181...754...XI

დაღესტანი (დაღისტნი, Дагестан) – უძველესი ისტორ. მხარე ჩრდ. კავკასიაში; აქ გადიოდა მნიშვნელოვანი საერთაშორისო გზა ამიერკავკასიაში (დარუბანდის კარით). 115, 354...738...IX; 31...546...X; 220...563...XIV; 321...754...XV; 178...854...XIX

დედოფლისწყარო – ყოფილი წითელწყარო, ქალაქი აღმ. საქართველოში. მდებარეობს შირაქის ვაკეზე 342, 344...738...IX; 323...755...XI; 32...306...XII

დევაბოინე – ერთ-ერთი სოფელი რუსეთ-თურქეთის საომარ ასპარეზზე. 220... 563...XIV

დელფი (დელფოსი) – ქალაქი ძველ საბერძნეთში, პარნასის მთის ფერდობზე. 932...1125...XVI(1)

დვინი – ქალაქი (სომხეთის ქალაქი დვინი ი. ჭ.) 274...672...VII

დიდი ბრიტანია (დიდი ბრიტანეთი) – ...703...VI; 127...559...XIII

დიდი ოკეანე – 468...559...XIII

დილიჟანი – 239. 755...XI

დინობურგი (Динобург) – ლატვიის ქალაქი დაუგავპილი, 305...854...XIX

დიღომი – 81...52...XVII

დმანისი – 569...728...V

დნეპრი – 290...546...X

დობრუჯი (დობრუჯა) – 203...703...VI

დოესი – 359...728...V

დონი – 115...738...IX; 316...854...XIX

დრეზდენი (Дрезден) – 230...552...XVII; 142, 218...854...XIX

დუბლინი – 518...672...VII; 421...707...VIII; 132...738...IX

დუვრი – დიდი ბრიტანეთის ქალაქი კენტის საგრაფოში. ისტორიულად ფრანგების კონტინენტიდან აქ გადმოსხდებოდა ხოლმე. ...757...III

დუნაი – 124, 170, 184, 185...703...VI

დუშეთი (Душет) – დუშეთის რაიონის ადმინისტრაციული ცენტრი. 36...703...VI; 555...738...IX; 547, 548...755...XI; 424...559...XIII; 404. 563...XIV; 109, 445, 446...755...XV; 27, 36, 41, 43, 57, 254, 325, 351...552...XVII; 84, 85, 88, 89, 91-95, 98, 99, 100, 104, 107, 109, 112, 115-118, 120, 121, 122, 147, 315...413...XVIII; 6, 7, 8, 81, 88, 89, 90, 526, 527, 528, 529, 530, 531…854...XIX

დუშეთის მაზრა – ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული რუსეთის იმპერიაში. შეიქმნა 1802 წელს. მოიცავდა თანამედროვე დუშეთის დიდ ნაწილს, მცხეთისა და ყაზბეგის რაიონების ტერიტორიას 36, 315, 410, 447...703...VI; 169...707...VIII; 79, 124-126. 755...XI; 424...559...XIII

5 ე

▲ზევით დაბრუნება


ე

ეგეიის ქალაქები – იგულისხმება ბრინჯაოს ხანის ეგეოსის (ეგეიდური) კულტურის მნიშვნელოვანი ცენტრები: ტროა II, კრეტა, ფესტოსი და კნოსოსი. 269. 564...XIV

ეგეის (ეგეოსის) ზღვა – ხმელთაშუა ზღვის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილი, 170...755...XI

ეგვიპტე (ეგვიპტი) – სახელმწიფო მდ. ნილოსის ნაპირებზე ჩრდ.-აღმ. აფრიკაში. 99, 166, 175, 177, 230, 511, 513, 522, 570, 571...703...VI; 356...672...VII; 238, 371, 372, 380, 393, 396, 397, 398, 438, 439, 461, 463...707...VIII; 23, 79, 87, 117-119, 201, 302, 303, 314, 316, 339, 402-406, 552-554...738...IX; 13, 174, 317, 535, 538, 542...546...X; 170, 171, 181-183, 211, 244, 251, 284, 197, 298, 305, 576...755...XI; 166...306...XII; 67, 73, 226, 227, 256, 462, 464-468...559...XIII; 32, 39, 199, 249, 267, 268, 323...564...XIV; 376...755...XV; 521, 525, 531, 536, 537, 539, 565, 566; 846, 850, 851, 853 859, 861, 863, 865, 877, 878, 881-883, 885, 886, 891, 893, 895-897, 899, 902, 904, 906, 907, 909, 911, 914, 916-918, 920, 928, 931, 932, 935, 937, 938, 947, 948, 950-953, 958, 959, 967, 968, 970, 971, 973, 974, 977, 978, 981, 983, 984, 986-991, 993, 995-998, 1000-1005, 1020, 1022, 1025, 1028-1030, 1034, 1036-1039, 1042, 1044-1048, 1051-1054...1126...XVI(1);

ედინბურგი – 373, 381...707...VIII; 433...546...X

ევროპა (ევროპია) – 13, 49, 56, 65, 86, 199, 574...728...V; 45, 85, 87, 89, 96, 117, 118, 124, 125, 127, 129, 130, 146-148, 152-156, 160, 164, 165, 167-170, 176, 177, 180-181, 183-191, 197, 204, 206, 213, 219, 221, 228-231, 234, 236, 242, 347, 380, 383, 470, 511, 522-524, 569, 570, 574, 580, 582, 586...703...VI; 551...672...VII; 27, 60, 79, 103, 106, 119, 120, 127, 128, 134, 144, 145, 208, 211, 223, 236, 237, 239, 241, 246, 249, 250, 251, 252, 258, 268, 277, 308, 321, 324, 336, 346, 357, 359, 371, 399, 400, 402, 410, 411, 412, 419, 425, 435, 436, 438, 440, 442, 459, 462, 465, 470, 472, 478, 481, 485, 488, 506, 509, 511, 516, 518, 519, 530, 531, 537, 539, 540, 542, 543, 544, 557, 571, 578, 579, 583, 590, 597, 600, 628, 629, 630...707...VIII; 15, 16, 21, 30, 32, 36, 45, 46, 53, 55-62, 76, 78, 87-92, 102, 116-130, 135-159, 162, 171, 182, 193-237, 242-263, 303-316, 326-396, 421-465, 523-630...738...IX; 10, 13-20, 31, 32, 41, 48, 58, 74, 77, 78, 81-83, 85, 88-91, 95, 97, 98, 114, 118, 121, 124, 126-129, 133, 136, 140, 143, 151, 154, 159, 164, 174, 175, 182-185, 196, 199, 214, 228, 229, 231, 232, 253, 256, 257, 260, 262, 272, 280, 281, 314, 317, 318, 324, 327, 334, 354, 358, 367-372, 406, 409, 410, 415, 419, 432, 474, 748, 508, 515, 544, 546, 558, 561, 563...547...X; 42, 44, 51, 55, 81, 83, 84, 92, 94-96, 109-112, 145, 149, 150, 160, 163, 165, 193, 198, 202, 204, 205, 217, 219, 243, 268, 271, 284, 292, 293, 304, 314, 315, 317, 319, 328, 338, 340, 351-354, 357, 360-364, 385, 386, 389, 391, 394-396, 407, 411-419, 430, 439, 441, 444, 448-450, 456-458, 461, 464, 465, 477-479, 485, 505, 506, 508, 509, 550, 552, 558, 563, 565, 569-575, 577, 634...755...XI; 16, 17, 36, 47, 52, 54, 59, 59, 60, 61, 146, 147, 165, 166, 167, 175...306...XII; 25, 27, 28, 30, 31, 52-55, 57, 59-61, 65-67, 70, 75, 83, 93, 124, 125, 127-135, 146, 147, 173, 220, 224-228, 253-257, 288, 293, 294, 340, 353, 420, 454-467, 469...559...XIII; 40-47, 123-132, 154, 178, 213-219, 267, 268, 284, 316-338, 382, 387, 413-421...564...XIV; 133, 134, 136, 218, 336, 376, 377, 406, 434, 437, 448, 566, 571, 584...755...XV; 134, 135...552...XVII; 154, 174, 206, 276, 283, 284, 285, 286, 385, 398, 412, 416, 417, 419...854...XIX

ევროტოსი – მდინარე ლაკედემონიაში, 901...1126...XVI(1)

ევფრატი – 170, 176, 182, 227...755...XI

ეთიოპია – 284...756...XI

ეიუკი – ღალისის მდინარის კრასნოდარის ძველი სახელწოდება. 243...755...XV

ეკბატანა – მიდიის დედაქალაქი. ირანის ქალაქი, დღევანდელი ჰამადანი. 178...755...XI; 1013, 1014, 1039...1126...XVI(1)

ელადა – ასე უწოდებდნენ ძველ საბერძნეთს. 850, 852, 855, 859, 865, 869, 870, 1111, 1112...1126...XVI(1)

ელამი – ძველი სახელმწიფო წინა აზიაში. წარმოიშვა ძვ.წ. III ათასწლეულის დასაწყისში. იარსება ძვ.წ. VI ს-მდე. ამ რეგიონის თანამედროვე სახელწოდებაა მახლობლად მდებარე. 268. 564...XIV

ელიზავეტოპოლი – ამჟამინდელი ქალაქი განჯა, 157...854...XIX

ეკატერინოდარი – 1920 წლამდე ქ. ხუზისტანი, 171...755...XI

ელდარი – ელდარის ველი, მდებარეობს მდინარე ივრის ქვემო დინების ნაპირებზე, 512...755...XI

ელზას-ლოთარინგი (ელზას ლოთარინგია), (ელზას-ლორენი), (ელზასი და ლორენი) – ისტორიული პროვინციები აღმოსავლეთ საფრანგეთში, რომლებიც სხვადასხვა დროს საფრანგეთსა და გერმანიას შორის პოლიტიკური დავის საგანს წარმოადგენდა, ამჟამად საფრანგეთის შემადგენლობაშია. 511, 512, 525, 527...703...VI; 393, 397; 551...672...VII; 220, 228, 259, 437, 462...707...VIII; 82, 93, 94, 96, 315...547...X; 52, 444, 445, 447, 572, 576...755...XI; 17, 52...307...XII; 132..564...XIV

ელიზასი – ისტორიული პროვინცია აღმოსავლეთ საქართველოში. 366, 397... 703...VI

ელიმი – ბაბილონის მეზობლად მდებარე სახელმწიფო. ...757...III

ელისაბედის ქუჩა – ახლანდელი ივანე ჯავახიშვილის ქუჩა თბილისში, 631. 755...XI; 444...755...XV

ელისავეტოპოლი – 341, 342...707...VIII

ენგური – მდინარე დას. საქართველოში, კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის სამხრ. კალთაზე და კოლხეთის ბარში. სათავეს იღებს მყინვარ ენგურიდან (2614მ ზ.დ.). 266...564...XIV

ენისელი – სოფ. 280...703...VI; 260, 261, 262...707...VIII

ეპირი – ჩრდ. საბერძნეთის გარკვეული ნაწილი. 206...703...VI; 533...672...VII

ერედა – ახალგორის მუნიციპალიტეტის სოფელი, 147...854…XIX

ერევანი (Эриван) – სომხეთის დედაქალაქი. მდებარეობს არარატის ვაკეზე მდ. რაზდანის ნაპირას. ისტორიულ წყაროებში პირველად VI ს.-ში იხსენიება. 496...707...VIII; 292...756...XI; 32, 33...306...XII; 299, 321...755...XV; 251; 387, 388, 722...854...XIX

ერევნის გუბერნია – ისტ. ერევნის სახანო, დააარსა აბას I-მა აღმ. სომხეთის ტერიტორიაზე, განაგებდა შაჰის მიერ დანიშნული ხელისუფლება. XVIIIს-ის IIნახევარში ქართლ-კახეთის სამეფომ თავის ვასალად აქცია. 1828 წელს რუსეთს შეუერთდა. 221...564...XIV

ერევნისა და ყარსის ადგილები – ისტ. ადგილები; ყარსი – უძველესი, პოლიტიკური მნიშვნელობის ცენტრი. 1205-6წ.წ. საქ-ოს სახელმწიფომ ყარსი, რომელსაც დიდი სტრატეგიული მნიშვნელობა ჰქონდა, გაათავისუფლა სომხეთის დიდ ნაწილთან ერთად, სამეფო ქალაქად აქცია და ქართველი მმართველი დაუნიშნა. XIIIს-დან, მონღოლების შემოსევის შემდეგ ხელიდან ხელში გადადიოდა, ვიდრე 1921 წელს თურქეთის შემადგენლობაში არ შევიდა. 248...564...XIV

ერეტრია – კუნძულ ევბეაზე მდებარე უძველესი ბერძნული ქალაქი 881.1126...XVI(1)

ერზერუმი (Эрзерум) – 251...854...XIX

ერთაწმინდა – სოფელი კასპის რაიონში. აქ დგას XIII ს.-ის შუა წლების სმ. ესტატეს ეკლესია. აქაა დაკრძალული გიორგი სააკაძის ვაჟის, პაატას თავი. 503...755...XV

ერუშეთი – ისტ. მხარე სამხრ. საქართველოში, არტაანის ჩრდ.-თით (ახლ. თურქეთის საზღვრებში), ისტ. წუნდის საერისთაოში შედიოდა, ვახტანგ გორგასალს აქ საეპისკოპოსო კათედრა დაუარსებია. 206...564...XIV

ერწო – 145...854...XIX

ერჯიში, მთა კილიკიაში – ერჯიასი, ვულკანი ანატოლიის ზეგა მცირე აზიის ყველაზე მაღალი მწვერვალი (3770 მ). 266...564...XIV

ესპანეთი – (ისპანია) 371, 385-386...672...VII; 106, 395, 597...709...VIII; 12, 78, 189, 190, 379, 387, 529, 584, 627...739...IX; 16, 41, 82, 83, 407...548...X; 47, 284, 386, 464, 575...757...XI; 74, 462, 482...560...XIII; 285...854...XIX

ეფრატი (ევფრატი) – მდინარე თურქეთში, სირიასა და ერაყში. იგი უდიდესი მდინარეა დას. აზიაში. 66, 140...703...VI; 569, 572, 575, 576, 602, 604, 614, 716, 717, 732, 920, 969, 979, 981, 995, 1008...1126...XVI(1)

ეჩმეადინი (ეჩმიაძინი) – 1945 წლამდე ვაღარშაპატი. ქალაქი სომხეთში. იგი სომხ.-გრირორიანული ეკლესიის ცენტრი და კატალიკოსის რეზიდენციაა. 342, 352...707...VIII; 271...564...XIV; 352, 353...755...XV

6 ვ

▲ზევით დაბრუნება


ვ

ვალისე – 488...672...VII

ვანი (Ван) – ქალაქი აღმოსავლეთ თურქეთში, ვანის ტბის აღმოსავლეთ ნაპირთან. ძვ.წ. IX-VI საუკუნეებში ვანის ადგილას მდებარეობდა ურარტუს სახელმწიფოს დედაქალაქი, რომელიც ძვ.წ. VI საუკუნიდან ცნობილია ვანის სახელწოდებით. 175, 176, 248…756...XI; 166, 277...755...XV; 251...855…XIX

ვანის ტბა – გაუდინარი ტბა თურქეთში, სომხეთის მთიანეთში, 1720 მ. სიმაღლეზე. მის ნაპირას ისტ. მნიშვნელოვანი ქალაქი მდებარეობდა, რომელიც მრავალგზის დაინგრა დამპყრობელური ომების შედეგად. მის ტერიტორიაზე მოპოვებულია უძველესი არქეოლოგოური მასალა (ძვ.წ VIII-VI ს.ს.). 175, 176...756...XI 247...565...XIV

ვანქის ხიდი – ხიდი მდ. მტკვარზე ვანქისუბანში. მდებარეობდა მადათოვის კუნძულთან, 77...307...XII

ვარანცოვის (ვორონცოვის) ხიდი – აიგო 1850-53 წლებში. მეფისნაცვალ მ. ვორონცოვის პატივსაცემად მისი სახელი ეწოდა. ამჟამად საარბრუკენის სახელობის ხიდია. 631..756...XI

ვარნა – 459, 464, 479, 489...707...VIII

ვარშავა (Варшава) – 262...547...X; 136, 264...552...XVII; 10, 207, 218, 222, 231...855...XIX

ვატერფორდი – 421...707...VIII

ვაშინგტონი – 185...547...X

ვეზუვი – მთა იტალიაში. 477, 491, 866...1126...XVI(1)

ვეკფილდი (ქალაქი) – ...707...VIII; 155...565...XIV

ვენა (Въна) – 127, 148, 152, 153, 168, 170, 185, 187, 204...703...VI; 467...672...VII; 72...547...X; 54, 363, 364...756...XI; 215...552...XVII; 212, 118, 219...855...XIX

ვენგრია (უნგრეთი) – 98, 166, 168...703...VI; 366-369; 480...672...VII; 104, 317, 321, 324, 363, 384, 385, 413, 539, 543, 597...708...VIII; 314...738...IX; 18...547...X; 50-52, 54-56, 82, 93-96...756...XI; 49...307...XII

ვენეტიკა (ვენეტო) – ოლქი ჩრდ-აღმ. იტალიაში, ვენეციის ყურის (ადრიატიკის ზღვა) სანაპიროზე. 213...547...X; 363, 365...756...XI

ვენეცია – 347...703...VI

ვენეცუელა (ვენესუელა) – 226...559...XIII

ტყე ვენსენის – ტყე ვენსენი საფრანგეთის სამხრეთ-აღმოსავლეთით, პარიზთან ახლო მდებარე ქალაქია. ძველად, მეფე ფილიპ ავგუსტმა (Philippe Auguste) (1165-1223) ააგო გამაგრებული ფეოდალური ციხე-ქალაქი, რომელიც დიდხანს დარჩა საფრანგეთის მეფეთა რეზიდენციად, ხოლო იქ გაშლილი ტყე ულამაზეს პარკად, რომელსაც დღეს ვენსენის ტყე ეწოდება. ... 757...III

ვერა – 92...672...VII

ვერჟბელოვო (Вержбилово) – ამჟამად ლიტვის ქალაქი ვირბალისი, 219...855...XIX

ვერსალი – 88...703...VI

ვიატკა – რუსეთის გუბერნია. 466...755...XV

ვიბორგი – 514...728...V

ვიზანტია – იხ.: ბიზანტია

ვილენის გუბერნია – ვილენის ოლქი რუსეთის იმპერიაში. 1920 წ. მოსკოვის ხელშეკრულებით შევიდა ლიტვის შემადგენლობაში, მაგრამ მაშინვე პოლონეთმა დაიპყრო. 1939 წ. იგი კვლავ ლიტვას დაუბრუნდა, – 82...738...IX

ვილნო – ახლანდელი ქ. ვილნიუსის სახელწოდება 1939 წლამდე. 213...547...X

ვისამბურგი – ქვემო რეინის ცენტრი. ...758...III

ვისლის მიდამოს გუბერნია – 82...738...IX

ვიტენბერგი – 513...708...VIII

ვლადიკავკავი (ვლადიკავკაზი, ვლადიკავკასი, Владикавказ) – ჩრდ. ოსეთის დედაქალაქი 1860 წლიდან. 1944-1954 წლებში მას ეწოდა ძაუჯი-ყაუ, 1955-1989 წლებში – ორჯონიკიძე. 1990 წლიდან კვლავ აღდგენილ იქნა თავდაპირველი სახელწოდება ვლადიკავკაზი. 197...703...VI; 16...672...VII; 641...708...VIII; 100, 354...738...IX; 239...756...XI; 431...559...XIII; 79-89, 90-102, 209...565...XIV; 244...755...XV; 113...1126...XVI(1); 266...552...XVII; 221...413...XVIII

ვოლგა – 322...756...XI; 177..307...XII; 219, 221...855...XIX

ვოლოგდა – 514...728...V

7 ზ

▲ზევით დაბრუნება


ზ

ზანზიბარი – 483...708...VIII

ზაქათალა – 496...708...VIII

ზაქათალის ოლქი – 30, 33...547...X

ზეგაანი – 142...738...IX

ზემო ავჭალა – დასახლება თბილისის ჩრდილო – დასავლეთით. ამჟამად თბილისის ფარგლებშია, 627...756...XI

ზემო ქართლი – ისტორიულ-გეოგრაფიული ტერმინი ზემო ქართლი მესხეთს აღნიშნავდა. 535...755...XV

ზემო ხოდაშენი – 43...738...IX

ზიქართი (ზიქერთუ) – ერთ-ერთი უძველესი ქვეყანა კავკასიაში, დღევანდელი აზერბაიჯანის მიდამოებში. 176...756...XI

ზოლეენჰოფენი – 258...708...VIII

ზუგდიდი – 708...VIII 314, 315...708...VIII

ზუიდერზის ტბა (ზუიდერზე) – 47...703...VI

ზულუ (ამაზულუ), (ზულუსები) – სამხრეთ-აფრიკის რესპუბლიკაში ნატალის პროვინციაში მცხოვრები ხალხი. 71...559...XIII

Закавказье – 183, 232...553...XVII

Закатальский округ – 242...553...XVII

8 თ

▲ზევით დაბრუნება


თ

თავრიზი – სპარსეთის აზერბაიჯანული პროვინციის მთავარი ქალაქი. სომეხი ისტორიკოსების გადმოცემით დაარსდა 253 წელს, 288...757...XI

თავშანი (თავშავის მთა) – თავშანთაფა, ვულკანური მთა ჯავახეთის ზეგანზე, ფარავნის ტბის სამხრ.-თით. – 266...565...XIV

თამარაშენი – 197...559...XIII

თამარმე – კესარიის ქალაქის ახლოს. 266...565...XIV

თანჯურეთი (თანჯავური) – ქალაქი სამხრეთ ინდოეთში, მდ. კავერის დელტაში. 286...757...XI

თასოს კუნძული – 371...708...VIII

თბილისი (ტფილისი), (ტფილისი 1936 წლამდე), (Тифлис) – საქართველოს დედაქალაქი. ლეგენდის თანახმად, იგი ვახატანგ გორგასალმა დააარსა V საუკუნეში. 11, 26, 52, 359, 546..728...V; 16, 36, 51, 58, 128, 133, 140, 151, 172, 196, 197, 199, 215, 217, 254, 256, 261, 277, 282, 285, 304, 310, 322, 325, 326, 327, 331, 336, 472, 485, 487, 533, 535, 536, 539, 542, 548, 557, 576...707...VI; 414...674...VII; 15, 20, 24, 25, 46, 58, 63, 69, 70, 72, 87, 94, 188, 195, 205, 260, 310, 312, 314, 342, 354, 404, 409, 428, 431, 471, 476, 508, 527...713...VIII; 9, 12, 15, 19, 23, 26, 30, 33, 36, 39, 42, 43, 46...174, 254, 271, 279, 345, 354, 384, 411, 500-515, 559, 565, 570, 597, 600, 634-636, 655...743...IX; 317...550...X; 11, 14, 17, 23, 42, 46, 50, 54, 58, 64, 68, 71, 74, 78, 79, 81, 85, 89, 91, 92, 97, 100, 102, 103, 105, 110, 113, 116, 120, 123-127, 130, 136, 137, 162, 177, 178, 196, 249, 288, 314, 319, 322, 324, 328, 332, 335, 338, 341, 345, 350, 354, 357, 360, 363, 366, 371, 377, 385, 390, 394, 398, 401, 403, 406, 411, 415, 430, 433, 439, 444, 449, 453, 456, 461, 464, 469, 473, 477, 482, 487, 491, 494, 496, 500-502, 504, 505, 510-514, 518, 521, 527, 534, 540, 547-550, 554, 559, 562, 566, 569, 574, 578, 582, 586, 595, 601, 609, 619, 620, 627, 629, 631, 635, 637. 764...XI; 11, 12, 13, 15, 19, 24, 25, 27, 28, 32, 39, 44, 47, 52, 56, 59, 63, 66, 70, 76, 77, 79, 83, 86, 90, 94, 99, 102, 104, 108, 111, 113, 115, 120, 124, 126, 128, 140, 144, 163, 165, 168, 169, 174, 183, 186, 189, 191, 194, 200, 201, 204, 211, 214, 215, 240, 242, 243, 244, 247, 251…309...XII; 13, 17, 18, 35, 40, 77, 138-141, 258, 284, 300, 301, 307-311, 323, 336, 345, 346, 356-360, 364, 366, 367, 369, 370-373, 375, 377, 378, 383, 384, 388, 390, 393, 397, 398, 403, 405-410, 431, 478...562...XIII; 17, 18, 25, 32-34, 49, 52, 64, 68, 71, 80-95, 101-106, 187-188, 210-213 და ა.შ., 432-481. 570...XIV; 16, 22, 26, 38, 40, 43, 49, 52, 55, 57, 74, 76, 77, 80, 84, 85, 86, 88, 89,92-100, 102, 105, 108, 109, 112, 116, 125, 128, 130, 131, 134, 138, 142, 145, 148, 151, 154, 156, 158, 161, 164, 167, 170, 173, 176, 179, 182, 185, 188, 190, 192, 194, 197, 200, 205, 211, 216, 228, 230, 234, 236, 241-245, 247, 249, 250, 253, 254, 255, 261, 264, 268, 269, 270, 272, 275, 277, 281, 285, 288, 290, 292, 298, 301, 304, 306, 307, 309, 311, 314, 317, 318, 324, 327, 330, 333, 342, 344, 347, 350, 355, 358, 361, 366, 368, 372, 376, 379, 381, 384, 387, 389, 391, 394, 397, 399, 405, 410, 412, 415, 418, 421, 423, 424, 429, 432, 434, 436, 439, 443, 445, 448, 460, 470, 471, 473, 476, 480, 482, 490, 495, 499, 502, 504, 508, 511, 514, 516, 520, 522, 528, 531, 534, 543, 555, 570, 573, 600...762...XV; 9, 57, 59, 73, 75, 75-78, 82, 83, 87, 88, 99, 100, 107, 111, 112, 127, 129, 136, 137, 139, 140, 141, 149, 156, 159, 171, 179, 189-193, 239, 248, 249, 254, 261, 265, 268, 298, 304, 308, 328-330, 335, 338-341, 343, 344, 374, 386, 395, 398, 402, 405, 411, 416, 418, 421, 423, 427, 438, 449, 540, 550, 557, 647, 651, 652, 791, 803, 839, 842...1130...XVI(1); 61, 85, 114, 121, 122, 138, 141, 148, 165, 166, 182, 199, 211, 216, 223, 234, 257, 295, 310, 321, 347, 348, 356, 357, 360...555...XVII; 125, 150, 153, 305, 315, 316...414...XVIII; 5, 8, 9, 10, 14, 15, 16, 25, 26, 32, 34, 37, 44, 45, 46, 47, 52, 55, 56, 59, 61, 73, 76, 78, 81, 85, 92, 93, 94, 97, 100, 101, 109 110, 112, 120, 124, 125, 126, 127, 132, 134, 135, 140, 195, 218, 236, 238, 252, 262, 297, 349, 357, 358, 367, 369, 389, 404, 418, 483, 492, 495, 514, 515, 517, 520, 553, 583...855...XIX

თეთრი (კასპიის) ზღვა – 42...739...IX

თეირანი – 473...728...V; 367...708...VIII; 288, 418-420...757...XI

თელავი (Телавъ) – ქალაქი აღმ. საქართველოში მდ. ალაზნის ვაკეზე. წყაროებში გვხვდება XI საუკნიდან, როცა კახეთ-ჰერეთის სამთავროს ცენტრი გახდა. 36, 131, 472, 473, 542...703...VI; 188, 560...672...VII; 453, 454...739...IX; 299...547...X; 47, 547, 548...757...XI; 23, 105, 107, 110, 111, 360...559...XIII; 109, 275, 482...756...XV; 60, 219, 220, 346, 347, 349...553...XVII; 196...413...XVIII; 5, 20, 85, 155, 297, 324, 329, 333...855...XIX

თელავის მაზრა – შეიქმნა 1801 წელს. მოიცავდა ახლანდელ თელავის, სიღნაღის და ყვარლის რაიონებს. 36, 131, 211, 410...703...VI; 310...708...VIII; 435-436, 453, 454, 613...739...IX; 79, 125, 126...757...XI; 443...565...XIV

თერგი – 140, 564...728...V; 100...739...IX; 179, 291...757...XI; 179, 291...757...XI\\

თერგის მაზრა – თერგის ოლქი. 1921 წლიდან მისი ნაწილი შევიდა დაღესტნის შემადგენლობაში. 351, 352, 415...708...VIII; 245...756...XV

თერგის მხარე – 564...728...V; 64...739...IX

თესსალია – საბერძნეთის უკიდურესი ჩრდილოეთის მხარე. 206...703...VI

თეძამი – მდინარე კასპის რ-ნში. 266, 483...565...XIV

თეჯირის მთა – სივას ქალაქის ახლოს. 266...565...XIV

თიანეთი (თიონეთი, Тианет, Тионет) – დაბა (1960 წ-დან) აღმ. საქართველოში, მდ. ივრის მარჯვენა ნაპირზე. 215...703...VI; 311, 313...708...VIII; 333...547...X; 23...559...XIII; 266...565...XIV; 194...413...XVIII; 5, 20, 161, 169...855...XIX

თიანეთის მაზრა – ადმ.-ტერ. ერთეული რუსეთის იმპერიაში. შეიქმნა 1874 წ. მოიცავდა ახლანდელი თიანეთის, ნაწილობრივ ახმეტისა და დუშეთის რაიონების ტერიტორიას. 311, 313...708...VIII; 353...739...IX; 79, 125, 126...757...XI

თიმაგეთი – ძველი რომაული ქალაქი (II-VII სს.) ეხლანდელ ბატნასთან (ალჟირი). ...758...III

თრაკია (ფრაკია) – მაკედონიის ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდებარე ოლქი. უძველესი ქვეყანა ბალკანეთის მთებსა და ეგეოსის ზღვას შორის. 177...703...VI; 726...1126...XVI(1)

თრიალეთი – მხარე ისტორიულ ქვემო ქართლში. ახლანდელი წალკისა და დმანისის რაიონების ტერიტორია. წყაროებსი პირველად ახსენებს რომაელი ავტორი პლინიუს უფროსი (ახ. წ. აღ. I ს.). 351, 354...739...IX; 466...756...XV

თუნისი – (იხ.: ტუნისი) 376...756...XV

თურდო – 405...855...XIX

თურქეთი – ...708...VIII

თურქესტანი – ისტორიულ-გეოგრაფიული ტერმინი XIX-XX საუკუნეების I-ელ მეოთხედში, რომელიც გულისხმობდა ვრცელ ტერიტორიას შუა და ცენტრალურ აზიაში. დასავლეთი ანუ რუსეთის თურქესტანი, მოიცავდა ეხლანდელ შუა აზიასა და ყაზახეთის სამხრეთ ნაწილს, აღმოსავლეთის თურქესტანი შედიოდა ჩინეთის შემადგენლობაში, ხოლო ავღანეთის თურქესტანი, ჩრდილო ავღანეთში. 438...672...VII; 214, 215...307...XII

თუქურმიშა – 43...739...IX

თუშ-ფშავ-ხევსურეთ-კახეთი – 353, 355...739...IX

თუშ-ხევსურეთი – საქართველოს ტერიტორია. მდებარეობს კავკასიონის ჩრდ. კალთაზე და მოიცავს მდინარეების თუშეთის ალაზნისა და პირიქითა ალაზნის, არღუნის, ასისა და არხოტისწყლის აუზებს. 376...756...XV

 

8.1 ი

▲ზევით დაბრუნება


ი

იავას კუნძულები – მდებარეობს მალაის არქიპელაგში. განეკუთვნება დიდი ზონდის კუნძულებს. 580, 581...703...VI

იალტა – 244...413...XVIII

იამაიკა – სახელმწიფო ვესტ ინდოეთში, კარიბის ზღვაში. კ. იამაიკასა და მიმდებარე მცირე კუნძულებზე. 44...756...XV

იანინა – ქალაქი საბერძნეთში, იანინის ტბის ნაპირზე. 132...756...XV

იანინის ტბა – 533...672...VII

იაპონია – 125...703...VI; 324...708...VIII; 413, 414...757...XI; 27, 73, 75, 467...560...XIII; 40, 46, 126, 155-158...565...XIV; 284, 285, 286...855...XIX

იარბექირი – 502...703...VI

იაროსლავ(ლ)ი – ქალაქი მდ. ვოლგის მარჯვენა ნაპირზე. 405...704...VI

იენა – 218...855...XIX

იერუსალიმი – ქალაქი წინა აზიაში, პალესტინაში, მკვდარი ზღვის დასავლეთით. წმინდა ქალაქად IV საუკუნეში გამოაცხადა იმპერატორმა კონსტანტინემ. 545, 546, 547, 549...708...VIII; 467, 479...757...XV; 510, 650, 1011, 1014,...1126...XVI(1)

იერუსამლეთი – 306, 308...756...XV

ივერია – 411... 855...XIX

ივრის ხეობა – მდ. იორის სანაპირო ზოლი. 354, 355...739...IX; 90...307...XII

იზრაილი – 871, 872...1126...XVI(1)

იმერეთი (Имеретия) – ისტ.-გეოგრ. მხარე დას. საქართველოში. 206...728...V; 358, 361...704...VI; 141, 315, 375, 471...708...VIII; 20, 22, 23, 114, 115,198...739...IX; 89, 332, 433, 475, 630...757...XI; 47, 203, 248, 249, 250...307...XII; 222, 236, 474, 495-496. 565...XIV; 82, 129, 150, 263, 285, 286, 302, 340, 365, 411, 503, 521, 556...757...XV; 111, 254...553...XVII; 48...855...XIX

იმერეთი-გურია-სამეგრელო – XV-XIX საუკუნეებში იმერეთის სამეფოს შემადგენელი ნაწილები. 347...757...XV

იმიერკავკასია – 98, 99, 115...739...IX

ინგლისი (ანგლია), (Англия) – დიდი ბრიტანეთის ადმ.-პოლიტიკური ნაწილი, მისი ისტორიული ბირთვი. 607...728...V; 47, 51, 65-68, 76, 89-91, 97-101, 103, 105, 106, 124-127, 129, 130, 135, 138-141, 145-147, 152-154, 156-160, 164-170, 173-177, 180-183, 187, 191, 192, 201, 202, 204-208, 213, 214, 228, 230, 233, 236, 241, 242, 366, 371, 377, 462, 526, 562, 571, 574, 579, 580, 584, 589, 590...704...VI; 247-251; 252-256; 261-264; 268-269; 358-361; 428-431; 436-439; 478-481; 482-487; 488-493; 520; 551-555; 568-574; 579-580; 598-599...672...VII; 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 35, 37, 79, 80, 81, 83, 84, 85, 86, 106, 127, 129, 130, 131, 136, 137, 145, 162, 167, 208, 211, 212, 224, 225, 227, 236, 237, 238, 241, 244, 245, 247, 248, 249, 251, 252, 285, 324, 327, 359, 360, 363, 371, 372, 373, 379, 380, 381, 382, 393, 395, 399, 401, 403, 419, 420, 421, 422, 423, 424, 425, 438, 439, 462, 463, 478, 481, 482, 483, 485, 486, 487, 488, 491, 506, 507, 519, 520, 530, 532, 533, 534, 535, 543, 579, 580, 596, 601, 602, 605, 606, 613, 614...708...VIII; 12-16, 23, 24, 41, 57, 67, 68, 73-79, 83-85, 103, 104, 117-235, 243-249, 303-318, 328, 338-341, 380-396, 402-407, 455-466, 528-537, 552-554, 590-594, 627, 629...739...IX; 10-18, 56-58, 74,75, 81, 84, 85, 87-91, 95-98, 119, 145, 151, 152, 154, 184-188, 229, 270-273, 280-283, 312, 317, 318, 332, 346, 359, 407, 413, 433, 466, 470, 475, 476, 484, 489, 495, 501, 533-535, 538-541, 543, 544...548...X; 46-48, 55, 61, 70, 83, 105-111, 137, 142, 143, 149, 156, 175, 181, 203, 272, 304, 317, 319, 320, 3380340, 358, 386, 417, 419, 446-448, 454, 461, 465-468, 478, 571, 575, 576. 757...XI; 144-147, 149, 150, 166, 167..307...XII; 27, 54, 58-61, 65-68, 70-76, 85, 124-128, 224, 226-228, 256, 455-457, 459, 461-469...560...XIII; 39, 40, 44, 47, 128-133, 144- 149, 153-158, 206, 256, 267, 316-325, 416-418. 565...XIV; 43, 132, 136, 301, 376, 541, 568...757...XV; 11, 168, 175, 176, 238...553...XVII; 206, 284, 285, 286, 413, 466, 369...855...XIX

ინდოეთი – სახელმწიფო სამხ. აზიაში. ინდოეთის ოკეანის აუზში. ფედერაციული რესპუბლიკა. 473...728...V; 66, 90, 91, 140, 145, 511, 513, 569, 580...704...VI; 247; 261-264; 360-361; 432-434...672...VII; 371, 379, 397, 401, 486, 577, 578, 594...709...VIII; 14, 16, 17, 23, 117, 338-341...739...IX; 96, 97...548...X; 138, 272, 284, 300, 306...757...XI; 66, 67, 68, 71, 73, 464, 465, 466, 469...560..XIII; 321...565...XIV; 44, 437...757...XV; 522, 537, 538, 544, 552, 555, 558, 566, 567, 575, 728, 873, 992, 1049...1126...XVI(1)

ინდოეთის იმპერია – 44. 565...XIV

ინდოეთის ოკეანე – 433...672...VII; 462...709...VIII; 73, 464, 465, 466...560...XIII 316...565...XIV

ინდოეთში ინგლისის სამეფო – 128. 565...XIV

ინდოსტანი – 14...672...VII

ინიანთკარი – 145...855...XIX

ინსპრუკი (ინსბრუკი) – ქალაქი ავსტრიაში, ტიროლის მხარის ადმინისტრაციული ცენტრი, 1420-1665 წწ. ტიროლელი ჰაბსბურგების რეზიდენცია. 1805 წელს ნაპოლეონ I-მა ბავარიას გადასცა, 1814 წელს კი – დაუბრუნდა ავსტრიას. 365, 391, 393...757...XI

იონია – მცირე აზიის დასავლეთ სანაპიროზე მდებარე რეგიონი. ..1127...XVI?(1)

იონიის ზღვა – 533...672...VII

იორი – მდ. აღმ საქართველოში. ერთვის მინგეჩაურის წყალსაცავს. დუშეთის რაიონში არის ამავე სახელწოდების სოფელიც. 470...709...VIII; 355...739...IX; 290...757...XI; 471...757...XV

ირანი (Иран) – 173, 176, 190, 232, 233...757...XI

ირკუტსკი (Иркутск) – 252...855...XIX

ირლანდია – 77, 462, 526...704...VI; 281-284; 343-345; 362-366; 430; 476-477; 478-481; 482; 497-519; 523; 597-599...672...VII; 30, 33, 36, 80, 84, 130, 212, 224, 225, 226, 227, 237, 304, 309, 421, 422, 576, 606, 607...709...VIII; 12, 243, 315, 380, 430, 455-458...739...IX; 66, 187, 188. 270, 271, 359, 535...548...X; 83, 105-109, 571...757...XI; 322...565...XIV

ირლანდიის ზღვა – 497...672...VII

ირლანდიის ჩრდილოეთის საგრაფოები – არმაგი, კივანი, ფერმანაგი, დერი, ტირონი, დონეგალი. 497-502...672...VII

ისპანია (ესპანეთი) – იხ.: ესპანეთი

ისრაილი – 542, 1011, 1013...1127...XVI(1)

იტალია – სახელმწიფო სამხრეთ ევროპაში, ხმელთაშუაზღვისპირეთის ცენტრალურ ნაწილში. რესპუბლიკა. 90, 473...728...V; 70, 89, 96, 97, 118, 125, 126, 165-168, 178, 179, 247, 348, 511, 513, 521, 522, 524, 525, 527, 580, 586, 587...704...VI; 374-377; 378-381; 388-389; 468...672...VII; 105, 238, 241, 242, 243, 244, 245, 247, 248, 249, 266, 279, 282, 283, 284, 285, 296, 297, 299, 302, 317, 321, 324, 359, 363, 372, 402, 440, 441, 461, 472, 530, 538, 614...709...VIII; 12, 77-89, 130, 190, 206, 236, 244, 335, 358, 377, 387, 535, 584, 625, 626... 739...IX; 10, 32, 73-75, 85, 86, 92, 97, 98, 143, 145, 212, 217, 233, 260, 281-283, 314, 316, 317, 325, 332, 334, 335, 355, 356, 359, 362-371, 406, 408, 419, 465, 491, 511, 514, 537, 540, 542, 543, 547-549, 556, 557, 563...548...X; 24, 47, 50, 82, 93-96, 204, 284, 315, 317, 350-352, 354-356, 363, 365, 386, 390, 391, 406-409, 439, 446, 458, 461, 565, 570, 571, 574, 575...757...XI; 15, 16, 17, 49, 54, 55, 166...307...XII; 25, 26, 74, 126, 128, 131, 132, 133, 221, 223, 227, 455, 462...560...XIII; 43, 44...565...XIV; 137, 376, 399, 448, 449...757...XV

იყალთო – ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი. სამონასტრო კომპლექსი თელავის ჩრდ.-ით. დააარსა ერთ-ერთმა ასურელ მამათაგანმა ზენონმა VI ს-ში. 203...757...XV

 

9 კ

▲ზევით დაბრუნება


კ

კადეში (ქადეში) – ქალაქ-სახელმწიფო ძველ სირიაში, მდ. ორონტესის ნაპირზე, ახლანდელი თელ-ნები-მენდის ადგილზე. 182...758...XI

კავთისხევი – სოფელი კასპის რაიონში. 527...709...VIII; 237, 239, 240, 266, 494, 562...548...X

კავკავი – 414...672...VII; 291, 668...758...XI

კავკაზის მთა – 82...728...V

კავკასია – სახელწოდებას პირველად ახსენებს ძვ. წ. აღ.VIს. ბერძენი დრამატურგი ესქილე. ტერიტორია შავი, აზოვისა და კასპიის ძღვებს შორის. 111, 242, 321, 486, 529, 598...704...VI; 256, 342, 353, 377, 378, 450, 470, 472, 473, 476, 495, 549, 550, 554, 569...709...VIII; 29, 42, 43, 63, 98, 100, 254, 323, 324, 418... 567-570, 633...739...IX; 23, 30, 33, 36, 100, 320, 322, 373-375, 381, 415, 425, 437, 442, 443, 507, 522, 524, 525, 528, 529, 536, 538, 545, 554, 559, 563, 564...548...X; 114, 115, 183, 184, 195, 254, 292, 293, 319, 320, 322, 323, 333, 403-405. 758...XI; 32-34...307...XII; 94, 168, 199, 200, 296-298, 305, 316, 336, 338, 348, 355, 414, 470-474...560...XIII; 188, 192, 195, 213-214, 220, 281, 301, 336, 445, 449...566...XIV; 22, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 88, 89, 101, 130, 146, 173, 174, 188, 189, 205, 239, 241, 242, 243, 244, 272, 288, 289, 292, 293, 298, 299, 300, 307, 309, 310, 311, 315, 316, 327, 334, 336, 337, 358, 385, 393, 412, 504, 548, 574...757...XV; 66, 84, 87, 90, 94, 112, 120, 126, 130, 133, 162, 163, 166, 167, 211, 216, 285, 293, 294, 295, 304, 305, 307, 345, 350, 351...553...XVII

კავკასიის ოლქი – იხ.: კავკასია

კაიენი – ატლანტიკის ოკეანის მნიშვნელოვანი პორტი ამავე სახელწოდების კუნძულზე. ძველად პატიმრების გადასახლების ადგილი ...758...III

კალიფორნია (Калифорния) – 682...855...XIX

კალკუტა – 90, 91...704...VI

კალუგა – 514, 564...728...V

კამენტი – ადგილი ვლადიკავკაზის მხარეში, 239...758...XI

კანადა – სახელმწიფო ჩრდ. ამერიკის კონტინენტზე. 366...704...VI; 362...672...VII; 13...739...IX; 43...757...XV

კანდია (ყანდია, ყანდიის კუნძულები) – თურქეთში. 125, 175, 177...704...VI

კანპი (კანოპი) – ქალაქი ეგვიპტეში აბუქირის დასავლეთით – 935...1127...XVI(1)

კანჩავეთი (ყანჩავეთი) – ახალგორის მუნიციპალიტეტის სოფელი 147...855...XIX

კაპადოკია – მცირე აზიის ცენტრალური ნაწილის ერთ-ერთი ოლქი. აქემენიდების დროს მოიცავდა ტერიტორიას ჩრდილოეთით შავი ზღვის სანაპირომდე. მას ესაზღვრებოდნენ მოსხები, ტიბარენები და სხვა ტომები. დასახლებული იყო პროტოხეთებით. ძვ. წ. VI ს. დაიპყრო მიდიამ და გახდა აქემენიდების სახელმწიფოს შემადგენელი ნაწილი. 1074 წ. დაიპყრეს სელჩუკებმა. XVს-დან ოსმალეთის იმპერიის, დღეს კი თურქეთის შემადგენლობაშია. 572...672...VII; 284, 305...758...XI

კარდანახი (კარდანეხი) – 426, 427...548...X; 54...553...XVII; 138, 147, 149, 151, 154, 155, 158, 161, 162, 163, 165, 167...413...XVIII

კართაგენი – ძვ. ქალაქ-სახელმწიფო ხმელთაშუაზღვისპირეთში, ახლანდ. ტუნისის ყურე. 168...560...XIII; 154...757...XV

კარი – ბაზარი, მთა – 266...566...XIV

კარია – მცირე აზიის მხარე, სადაც მდებარეობდა ქალაქი გალიკარნასი. 880...1126...XVI

კარლსბადი (Карлсбадъ) – 214, 215. 553...XVII; 218, 221...855...XIX

კასანდრის ნ/კ – 547...672...VII

კარსანი – სოფელი მცხეთის რაიონში, 237, 238...758...XI

კასპიის ზღვა – მსოფლიოს უდიდესი გაუდინარი წყალსატევი. სხვადასხვა დროს მას ჰირკანიის, გურგანის, დარუბანდის, ხაზარების ზღვასაც უწოდებდნენ. 322...758...XI; 178...566...XIV; 406...757...XV; 145, 150, 154...413...XVIII

კასპიის კარი – 185...758...XI

კაფრდოვარი – ადგილი ეგვიპტეში. 572...704...VI

კახაბრის მთა – 338...757...XV

კახათი – სოფელი ზუგდიდის რაიონში, ოდიშის დაბლობზე, მდ. ენგურის მარცხენა ნაპირზე. 338...758...XV

კახეთი – მხარე აღმ. საქართველოში. მოიცავს მდ. ივრისა და ალაზნის აუზებს.82, 83, 140, 141...728...V; 35, 57, 58, 210-212, 215, 280, 508...704...VI; 409, 414-416, 417-419...673...VII; 39, 141, 170, 375, 470, 496, 563, 568, 590...709...VIII; 43, 114, 115, 138, 142, 153, 198, 355, 454...739...IX; 41, 297, 299-303, 341, 415, 426, 504...548...X; 290, 433, 435, 475, 560...758...XI; 92, 123, 131, 132, 133, 137, 138, 139, 148, 154, 168 – 172, 191, 203…307...XII; 16-21, 23, 105, 114, 116, 119, 273, 291...560...XIII; 77, 222, 307, 414-417, 443...566...XIV; 129, 139, 150, 302, 321, 340, 353, 365, 411, 480, 481, 522, 536, 615...758...XV; 540, 547, 557, 611, 716, 731, 736, 737, 743...1127...XVI(1); 176, 177, 248, 254, 349...553...XVII; 25, 98, 112, 114, 115, 121, 125, 132, 150, 192, 229, 268, 269, 270...413...XVIII

კელნი – ქალაქი დას. გერმანიაში 148...704...VI; 96...739...IX ...566...XIV

კემბრიჯი (Кембридж) – 468...855...XIX

კერმანი (ქირმანი) – ქალაქი ირანის სამხრეთ-აღმოსავლეთში. 399, 739...855...XIX

კვათანი – 459, 460, 462...739...IX

კიაო-ჩაო (კიაო-ჩუ) – ნავსადგური ...709...VIII; 44...566...XIV

კიევი – 485...704...VI; 522...739...IX; 288-290, 533, 537, 538, 540. 548...X

კილიკია – ქვეყანა მცირე აზიის სამხრ.-აღმოსავლეთში. ძვ.წ. II ს-ში აქ ცხოვრობდნენ ლუვიელები, ხეთები და ხურიტები. 266...566...XIV

კინტრიში – მდინარე დას. საქართველოში. 338...758...XV

კინტრიშის მაზრა – აჭარაში. 263, 265...704...VI

კიპრი (კიპროსი) – კუნძული, მდებარეობს ხმელთაშუა ზღვაში. მასზე მდებარეობს კვიპროსის რესპუბლიკა. ძირითადი მოსახლეობა ბერძნები და თურქები. დედაქალაქი ნიქოზია. 125, 236...704...VI; 405...740...IX; 864, 926...1127...XVI(1)

კირენია – საპორტო ქალაქი კუნძულ კვიპროსზე. 889, 897...1127...XVI(1)

კისინგენი – 240, 241, 242, 248, 265, 267, 319, 320, 321, 324, 325, 359...709...VIII

კისლოვოდსკი – 131...413...XVIII

კიშერი – დაბა 266. 566...XIV

კიშინიოვი – 16...673...VII

კლამარი – ძველი სასაფლაო პარიზში. იგი მდებარეობს სენ-მარსელის გარეუბანში. ...758...III

კლარჯეთი – მხარე ისტორიულ სამხრეთ საქართველოში, მოიცავდა ჭოროხის ქვემო დინების აუზს. 189...566...XIV

კლერი – 505...673...VII

კობანი – სოფელი ჩრდილო ოსეთში. 239...758...XI

კობის ხეობა – 179...758...XI

კობლენცი – ქალაქი გერმანიაში. 515...709...VIII

კოდმანი – სოფელი ქარელის რაიონში, 237, 238. 758...XI

კოვენის გუბერნია – 82...740...IX

კოლა – მხარე ისტორიულ სამხრ.საქართველოში, მოიცავს მდ. მტკვრის სათავეების ქვაბულს. 189...566...XIV

კოლხეთი კოლხიდა (Колхида) – 173, 174, 180-183...758...XI; 266. 566...XIV 417, 733...855...XIX

კოლუმბია – 386...758...XI

კომანი – პონტოს რომაული ქალაქი – 717, 718, 996...1127...XVI(1)

კომპიენი – ქალაქი საფრანგეთში. 57, 95...704...VI

კონაუტი – 506...673...VII

კონსიერჟერი – ცნობილი საპატიმრო პარიზში, რომელიც თითქმის მთლიანად იკავებს სამართლის სასახლის შენობას. აქ ამყოფებენ სიკვდილმისჯილებსაც განაჩენის აღსრულებამდე. ...758...III

კონსტანტინეპოლი (კონსტანტინოპოლი) – ახლანდელი სტამბოლი. 704...VI, 134, 317, 600...709...VIII

კოპენჰაგენი (კოპენგაგენი) – დანიის დედაქალაქი. 160...704...VI; 467...673...VII

კორეა – 324...709...VIII

კორი (გორი) – 67...548...X

კორკის საგრაფო ირლანდიაში – 304, 421...709...VIII

კორნუოლი – 284...709...VIII

კოროლინის კუნძულები – 385, 394...673...VII; 78, 379. 740...IX

კორპის კუნძული – 533...673...VII

კორრეა (კორეა) – 27, 75...560...XIII

კორსიკა – 245...709...VIII

კორსუნი – კიევის რუსეთის უძველესი ქალაქი, მდებარეობს მდ. კორსუნისა და მდ. როსის შესართავთან. ახლანდელი ქალაქი კორსუნ-შევჩენკოვსკი. 289...548...X

კორტი – კორსიკის ერთ-ერთი რაიონული ცენტრი, აჟაკსიოს ჩრდილო-აღმოსავლეთით 84 კმ-ის მოშორებით, მდინარე რესტონიკასა და ზავიენიანოს შესართავთან. ...758...III

კოსროვის მაზრა – 186...704...VI

კოსტრომა – შესაბამისი სახელის მქონე გუბერნიის მთავარი ქალაქი. მდებარეობს ვოლგის მარცხენა სანაპიროზე, მდ. კოსტრომის შესართავთან, 432. 758...XI

კოჯორი – 547...758...XI; 346...855...XIX

კრეტის (კრეტას, კრიტის) კუნძული – საბერძნეთის კუნძული ხმელთაშუა ზღვაში. 160...704...VI; 373...709...VIII; 303...740...IX; 360. 758...XI; 226, 253, 256, 257, 293, 294, 469...560...XIII; 850...1127...XVI(1)

კრონშტატი (კრონშტადტი) – ქალაქი და ნავსადგური რუსეთის ფედერაციაში, პეტერბურგის ოლქში. ...307...XII; 54, 220, 222, 460...560...XIII

კროტონი (კროტონე) – უძველესი ქალაქი იტალიის სამხრეთ ნაწილში, ცნობილ ანტიკურ სპორტსმენთა სამშობლო. 870...1127...XVI(1)

კრწანისი (კრწანისის ველი, კრწანისის ბაღები) – 565...728...V; 99, 100, 102, 103, 104, 163, 164...560...XIII; 222...413...XVIII

კუინი – 555...740...IX

კუკია – უბანი თბილისში. 272...740...IX; 631...758...XI

კულაში – დაბა (1961 წ-დან) სამტრედიის რაიონში, მდებარეობს იმერეთის დაბლობზე. 52-54...307...XII

კუმა – 100...740...IX

კურუკ-დარა – 220. 566...XIV

კუში – უძველესი სამეფო თანამედროვე სუდანის ჩრდილოეთ ნაწილში ძვ. წ. VIII-IV საუკუნეებში. 915...1127...XVI(1)

კუშკა – ქალაქი თურქეთის რესპუბლიკის სამხრეთ საზღვართან. 54, 67...560...XIII

Кавказ – 74, 83, 87, 90, 95, 112, 120, 126, 130, 133, 159, 165, 183, 185, 201, 216, 226, 227, 230, 232, 253...553...XVII

Кутаийсская губерния – 227, 242...553...XVII

10 ლ

▲ზევით დაბრუნება


ლ

ლაგოდეხი – 410...704...VI

ლაზიკა (ეგრისის სამეფო) – 57...704...VI

ლაილაში (Лайлашъ)– სოფელი ცაგერის რაიონში. 600...704...VI; 175...855...XIX

ლაკედემონია – ლაკონია, საბერძნეთში, პელეპონესის სამხრეთით მდებარე ადმინისტრაციული ერთეული, სპარტა. 858, 900...1127...XVI(1)

ლამბეზი – ჩრდილო აფრიკის ერთ-ერთი რომაული ქალაქი (ალჟირი, კონსტანტინის ოლქი), მეორე იმპერიის დროს იგი გადაიქცა საპყრობილედ, დამსჯელ-გამასწორებელ კოლონიად. ...758...III

ლანდსდაუნი – 304...709...VIII

ლანჩხუთი – 459, 460, 462...740...IX

ლაპლატა (ლა-პლატა) – 13...740...IX

ლარსი – 410...704...VI

ლარსი – ძველი შუმერული ქალაქი ამჟამინდელი ტელ-სენკერეს ტერიტორიაზე. 405...855...XIX

ლეინსტერნი – სამთავრო ირლანდიაში. 499...673...VII

ლეიტანია – იმიერ და ამიერ ლეიტანია. 371-373...673...VII

ლეიფციხი (ლეიფციგი) – 427...740...IX

ლემბერგი (Лемберг) – უკრაინის ქალაქი ლვოვი. 218...855...XIX

ლენქორანი (Ленкоран) – 175...855...XIX

ლეონი – 284...709...VIII

ლესბოსი – კუნძული ეგეოსის ზღვის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში. 851, 886...1127...XVI(1)

ლეჩხუმი – 314, 315...709...VIII

ლიგანისხევი (ჭოროხის ხეობაში) – 189...566...XIV

ლიდია – ანტიკურ ხანაში ქვეყანა მცირე აზიაში. 726, 873, 884, 901, 929, 1016...1127...XVI(1)

ლივანა (აჭარაში) – ლიგანი, ნიგალი. ისტორიულ-გეოგრაფიული რეგიონი ფეოდალური ხანის სამხ. საქართველოში, მდ. ჭოროხის ქვემო დინებაში. წაყროებში პირველად იხსენიება XI საუკუნეში. ამჟამად მისი დიდი ნაწილი თურქეთის ტერიტორიაზეა. 149, 152, 475...758...XV

ლივანი (ლიბანი) – 160...704...VI

ლივერპული – 74...740...IX

ლივია – სავარაუდოდ, იგულისხმება ქვეყანა ჩრდილოეთ აფრიკაში, დღევანდელი ლიბიის ტერიტორიაზე. 909, 922...1127...XVI(1)

ლილი – ქალაქი საფრანგეთში. ...709...VIII; 378...566...XIV

ლილო – 174...740...IX; 188, 196...560...XIII; 318...553...XVII

ლიმერკი – 421...710...VIII

ლოვჩა – ახლა ქალაქი ლოვეჩ, ბულგარეთის ჩრდ. დასავლეთში. 179...704...VI

ლომბარდია – ისტორიული ოლქი იტალიაში. 587...704...VI; 283...710...VIII

ლონდონი – 91, 102, 104, 139, 140, 158-160, 168, 183, 202, 203, 228, 366, 513, 523... 704...VI; 467, 540..673...VII; 528, 553, 625...740...IX; 57, 229, 332...548...X; 466, 467, 487, 489...759...XI; 130, 137, 261...553...XVII

ლოტარინგია – ისტორიული ოლქი საფრანგეთის ჩრდილო აღმოსავლეთში. 366...704...VI

ლოჭინი (ლოჭინო) – სოფ. კახეთში, თბილისიდან 16 კმ.-ზე. 495...704...VI

ლუკკა – 347...704...VI

ლუქსემბურგი – 38, 214...740...IX
 

11 მ

▲ზევით დაბრუნება


მ

მადაგასკარი /კუნძული/ – სახელმწიფო ინდოეთის ოკეანის დას. ნაწილში, კ. მადაგასკარსა და მიმდებარე მცირე კუნძულებზე. სახელმწიფოებრივი წყობა – დემოკრატიული რესპუბლიკა. 73...560...XIII; 376...758...XV

მადათოვი (მადათოვის კუნძული – სხვა სახელები: ორბელიანის კუნძული, სარდარა) – იყო მტკვრის ორ ტოტს შორის. ახლა მტკვრის მარჯვენა სანაპიროს ტერიტორიაა. სარდალმა დავით ორბელიანმა გააღრმავა მტკვრის კალაპოტი თავისი სასახლის წინ (ახლა საარბრუკენის ხიდი) და ეწოდა ორბელიანის კუნძული…

XIX-ს. 20-იან წლებში ორბელიანებმა კუნძული დაუთმეს მეგობარ გენერალს, მირზაჯან მადათოვს. 1933 წ. მტკვრის მარჯვენა ტოტი მთავარ კალაპოტს შეუერთდა და შეიქმნა ახალი დასახლებული ადგილი (ახლა კუნძული აღარ არის). 77…308...XII; 214,..566...XIV

მადრიდი – 627...740...IX

მაზანდარანი – 142...710...VIII

მაიშო – 515...710...VIII

მაკედონია – ისტორიული ოლქი ბალკანეთის ნახევარკუნძულის ცენტრალურ ნაწილში. 177...705...VI; 104, 236...710...VIII; 362...548...X; 257, 294, 295...560...XIII

მალაია სადოვაია – 140. 413...XVIII

მალტა – 140...705...VI

მამისონის უღელტეხილი – 414...673...VII

მამკოდა – 207... 855...XIX

მანგლისი – დაბა თეთრიწყაროს რაიონში. სამთო-კლიმატური კურორტი. 355, 356...740...IX; 32...308...XII;

მანგლისის ჯვარი – ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი, ჯვარულ-გუმბათოვანი ტაძარი. IVსაუკ. 30-იან წლებში აქ უკვე იდგა ქვის ეკლესია, რ-იც Vს-ის IIნახ-ში ახალი ეკლესია ააგეს. XIს-ის I მეოთხედში გიორგი I-ის დროს საფუძვლიანად გადააკეთეს. 198...566...XIV

მანნა (მანნი, მანა) – სახელმწიფო თანამედროვე აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე ძვ. წ. I ათასწლეულის პირველ ნახევარში, ვანის ტბასთან. 176...759...XI

მანტუა – ქალაქი იტალიაში, ლომბარდიაში. 213, 214, 535...549...X

მანჩესტერი – 446...710...VIII; 226. ...560...XIII

მანჯურია – 75, 76...710...VIII

მარავი (Мервъ) – ცენტრალური აზიის უძველესი ქალაქი. 399...855...XIX

მართმადიდებელთა სასაფლაო (თბილისში) – 198...705...VI

მარიცა – 185...705...VI

მარმარილოს ზღვა – 125, 202...705...VI

მარნი –საფრანგეთის მდინარე, რომელიც უერთდება მდ. სენას. ...759...III

მაროკკო /მაროკო/ – 582, 584...740...IX; 462...560...XIII

მარსელი (მასალია) – ქალაქი სამხრეთ საფრანგეთში, ლიონის ყურის სანაპიროზე. პარიზის შემდეგ სიდიდით მეორე ქალაქი. ...673...VII; 332...549...X; 216...758...XV; 852...1127...XVI(1)

მასოვა (მასსოვა, მასუა, მასაკა) – ქალაქი ეთიოპიის ჩრდ-ში, პორტი წითელ ზღვაზე. 78...740...IX; 316, 317...549...X

მაჩხაანი (Мачхаани) – 152...855...XIX

მაჭახელა /აჭარაში/ – სოფელი დღევანდელი ხელვაჩაურის რაიონში მდ.-ების მაჭახელისწყლისა და ჭოროხის შესართავთან. 153, 229...758...XV

მაჯენტი (მაჯენტა) – 70...705...VI

მეკლენბურგი – სათავადო (1348 წლიდან – საჰერცოგო) შუა საუკუნეების გერმანიაში. 1815 წლიდან ორ დიდ საჰერცოგოდ გაიყო. 1919-დან 1934 წლამდე ეს გერმანიის ორი მიწაა. ამჟამად ერთიანი გერმანიის ნაწილია. 175...308...XII

მემფისი – ძველი ეგვიპტის ქალაქი. დაარსდა 3 ათასი წლის წინათ ჩვენს წელთაღრიცხვამდე. ძვ. წ. 28-23 სს-ში. იყო ეგვიპტის დედაქალაქი, რომელიც სხვადასხვა ქვეყნებიდან ჩამოსული მოსახლეობის ერთგვარი კოსმოპოლიტური ცენტრი იყო. ...759...III; 942, 979, 1024, 1025...1128...XVI(1)

მეოტის ტბა – მეოტიდა, აზოვის ზღვის ძვ. ბერძნული სახელწოდება (ძვ. წ. VII-IV სს.), რომელიც დაერქვა აზოვის ზღვის აღმოსავლეთ და სამხრეთ-აღმოსავლეთ სანაპიროზე (ჩვ. წელთაღრიცხვამდე I ათასწლეულში) მცხოვრები ტომების – მეოტამების ბერძნული სახელის მიხედვით. ...759...III

მესხეთი – 571-574...673...VII

მექსიკა – 12...740...IX

მეცევო – 533...673...VII

მეცი (Мец) – ქ. საფრანგეთში, ლოთარინგიაში, მდ. მოზელზე. 533...673...VII; 300-302, 306. 759...XI

მეწამული ზღვა – 462...710...VIII; 78, 84, 87, 88...740...IX; 317...549...X; 353, 464, 466...560...XIII

„მზაკვარი ალბიონი“ (ინგლისი) – 421...673...VII

მთაწმინდა (თბილისის უბანი) – თბილისის ცენტრალური ნაწილი. მთავარი ღირსშესანიშანაობა ერთ-ერთი ასურელი მამის, დავითის მიერ გამოქვაბული სენაკის ადგილზე აგებული ტაძარი და ქართველ მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონია. ...758...XV

მთაწმინდის მოედანი – 198...705...VI

მთიულეთი – მხარე აღმოსავლეთ საქართველოში, მოიცავს მდ. თეთრი არაგვის ხეობას, 179...759...XI

მიდია – ისტორიული პროვინცია ირანის ჩრდილო-დასავლეთით. პირველად იხსენიება ძვ. წ. IX საუკუნის ასურულ წყაროებში. 652-625წწ. აქ სკვითები ბატონობდნენ, რასაც ბოლო მოუღო კიაქსარმა. მის დროს მიდია უძლიერესი სამეფო გახდა. ძვ.წ. 614 მიდიამ დაიპყრო მანის სამეფო და იერიშით აიღო ასურეთის დედაქალაქი ასური, შემდეგ ნინევია. 590-585 წწ. მიდიამ ურარტუს სამეფოც დაიმორჩილა. ძვ. წ. 553 წ. აჯანყდა მიდიის შემადგენლობაში მყოფი სპარსეთი კიროსის მეთაურობით. კიროსმა დაიკავა ეკბტანა (ჰამადანი) და ბოლო მოუღო მიდიის დამოუკიდებლობას. მიდიამ თავისუფლება მოიპოვა ძვ. წ. IV ს., როცა მაკედონელმა დაამხო სპარსთა სახელმწიფო. 174, 178, 184...759...XI; 525, 532, 584, 603, 610, 1014, 1018...1128...XVI(1)

მითიღენი (მითილენი) – ქალაქი კუნძულ ლესბოსზე. 851...1128...XVI(1)

მილანი – 492...728...V; 350...705...VI; 362, 408, 539, 540...549...X

მილეთი – ძველად იონიური ქალაქი ამჟამინდელი თურქეთის ტერიტორიაზე. 558, 684, 700, 720, 723, 853, 854, 858, 865, 866, 873, 874, 886, 918, 935, 938, 1022...1128...XVI(1)

მილიდი (მილდისი, მილდი) – არზრუმი, 176...759...XI

მინიოს პროვინცია (პორტუგალია) – 300, 301. 303...710...VIII

მინსკი – 323...740...IX

მინსკის გუბერნია – 82...740...IX

მიუნხენი (Мюнхен) – 94...740...IX; 218...855...XIX

მიხაილოვის ქუჩა – თბილისში ახლანდელი დავით აღმაშენებლის პროსპექტი. 444...758...XV

მიხაილოვსკი – ...710...VIII

მოზდოკი – ქალაქი თერგის მარცხ. ნაპირზე, ჩრდ. ოსეთში. ...710...VIII; 310...566...XIV; 102, 115...413...XVIII

მოსკოვი (Москва) – მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი ქალაქი. რუსეთის დედაქალაქი 1918 წლის 12 მარტიდან. 510...728...V; 316, 326, 327, 329, 486...705...VI; 467...673...VII; 166, 323, 471, 472, 473, 474, 476, 492, 494, 498, 554...710...VIII; 25, 81, 125, 253, 295, 368-370, 373, 575, 638...740...IX; 70, 262, 491, 554...549...X; 239, 264, 300-302, 306, 395, 397, 531...759...XI; 141, 142...560...XIII; 9, 10, 210, 448...566...XIV; 444...758...XV; 44, 45, 46, 47, 49...553...XVII; 122-125, 127, 128, 130-134, 140, 143, 148, 163, 166, 172, 176, 177, 179, 187, 205, 209, 226, 317...413...XVIII; 8, 9, 11, 12, 21, 156, 180, 193, 194, 222, 311, 491...855...XIX

მოხისი – სოფელი ქარელის რაიონში. 161...308...XII

მტკვარი – 154, 159, 536...728...V; 17, 49-52, 197, 198...705...VI; 355, 635...740...IX; 104, 138, 176, 289-291, 519, 627. 760...XI; 139, 140...560...XIII; 204...567...XIV

მტკვარსა და არაქსს შუა ადგილები – მტკვარ-არაქსის დაბლობი მტკვრისა და არაქსის ქვემოთში. განსაკუთრებული ადგილი ენიჭება ძვ.წ. IV ათასწ. IIნახ. – IIIათასწ. არქეოლოგიურ კულტურას, რ-იც გავრცელებული იყო მტკვრისა და არაქსის (არეზის) აუზში. 260?...567...XIV

მტკვრის სათავეები – ამიერკავკასიის უდიდესი მდინარის – მტკვრის სათავეები ვულკანურ ქანებში ჩაჭრილ ვიწრო ხეობას წარმოადგენს, რომელიც თანდათან ფართოვდება, დაჭაობებულ არტაანის ველზე ფართო ხეობას ქმნის, ჯავახეთისა და ერუშეთის მთიანეთს შორის მოედინება, ხერთვისს ქვემოთ ხეობა განიერდება, ახალციხის ქვაბულზე გადის და მესხეთისა და თრიალეთის ქედებს შორის მოედინება. 187, 260...567...XIV

მურღული (აჭარაში) – 152...758...XV

მუსასირი – ქალაქ-სახელმწიფო ძვ. წ. IX-VIII სს-ში ურარტუსა და ასურეთს შორის, ძვ.წ. 714 წელს დაამარცხა ასურეთის მეფე სარგონ II-მ. გაძარცვული მანნის ქონების აღწერილობა ურარტუს მატერიალური კულტურის ისტორიის შესასწავლი მნიშვნელოვანი წყაროა, 176...759...XI

მუშტაიდი (მუშტეიდი) – XIX ს. 30-იან წლებში დიდი ბაღების სახელწოდება მტკვრის მარცხენა ნაპირზე თბილისში, ეკუთვნოდა ირანელ აღა-მირ-ოფეტ მუშტეიდს. 1853 წ. ბაღები ხაზინამ შეისყიდა. ამჟამად მისი ფართობი შემცირებულია. მდებარეობს დავით აღმაშენებლის გამზირის ბოლოში, „დინამოს“ სტადიონთან. 199...705...VI; 278. 760...XI; 73, 413...XVIII;

მუხათგვერდი – სოფელი მცხეთის რაიონში. 1935 წლამდე აქ ბაღ-ბოსტნები იყო, 519. 760...XI

მუხრანი – 94...710...VIII; 64...567...XIV; 85, 86, 200...413...XVIII; 186...855...XIX

მუხრანიანთ ხიდი – დღეს ნ. ბარათაშვილის სახელობის ხიდი. 198...705...VI

მცირე აზია (Малая Азия) – ნახევარკუნძული დას. აზიაში, თურქეთის ტერიტორიის შუა ნაწილი. გარს აკრავს ხმელთაშუა. ეგეოსის, მარმარილოს და შავი ზღვები, ბოსფორისა და დარდანელის სრუტეები. 124, 130, 146, 236...705...VI; 545...710...VIII; 425...549...X; 284...759...XI; 464...560...XIII; 305, 322, 199, 264...567...XIV; 413...855...XIX

მცხეთა – ქალაქი აღმ. საქართველოში, მტკვრისა და არაგვის შეასართავთან. ქვეყნის ძველი დედაქალაქი. მცხეთაშია საქრისტიანოს ერთ-ერთი უდიდესი სიწმინდე უფლის კვართი. 476, 490..728...V; 410...705...VI; 24; 274...673...VII; 178, 179, 180, 184, 190, 191, 235-237, 239, 242, 244, 251, 253, 254, 261, 264, 282, 294, 299-302, 306, 518-520...759...XI; 352, 353, 466...758...XV; 94, 112, 140, 254, 267, 294, 296...554...XVII; 204, 217, 221, 229, 230, 233, 235, 237, 242,247, 248, 249, 250, 251, 254...414...XVIII

მცხეთის ჯვარი – ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი; დგას მთაზე ძვ. დედაქალაქის, მცხეთის პირდაპირ, მტკვრისა და არაგვის შესართავთან. ქრისტიანობის მიღების პირველი წლებიდანვე მეფე მირიანმა აქ ხის ჯვარი აღმართა, რასაც ქართველებთან ერთად კავკასიის სხვა ქრისტიანი ხალხებიც სცემდნენ თაყვანს. VI ს-ის II ნახევარში ქართლის ერისმთავარმა გუარამმა ჯვრის გვერდით პატარა ეკლესია ააშენა, ხოლო ამავე საუკუნის მიწურულს ერისმთავარმა სტეფანოზმა ააგო დიდი ტაძარი, რომელიც ზედ გადაეხურა ხის ჯვარს. 198. 567...XIV

მჭადიჯვარი (Мчадис-Джвари) – 87, 254...414...XVIII; 6; 147...855...XIX

 

12 ნ

▲ზევით დაბრუნება


ნ

ნავთლუღი (ნავთლუხი, ნათლუხი) – ვახუშტის მიხედვით – ნავთლუხი – სადაც „დის ნავთი“ („აღწერა“, 54). XVIII ს. II

ნახ. – სოფელი ყოფილა. თბილისის ნაწილი გახდა XIX ს. დამდეგს. 272...741...IX; 323...760...XI; 101...567...XIV

ნაირი („ნაირის“ ქვეყანა) – ასურეთის ჩრდ.-თით, ვანისა და ურმიის ტბების გარშემო მდებარე ტერიტორია. ძვ.წ. XIII-XI ს.ს. ასურეთის მმართველთა წარწერებში გვხვდება ცნობები ნაირის წინააღმდეგ ლაშქრობათა შესახებ. ნაირის შესახებ ცნობებს ვხვდებით აგრეთვე ძვ.წ. IXს-ის ასურულ წყაროებში. 175, 176...760...XI; 248, 254, 264. 567...XIV

ნაკროსი (ნაკსოსი) – კუნძული ეგეოსის ზღვაში – 1022...1128...XVI(1)

ნასსაუ – პროვინცია სამხრეთ-დასავლეთ გერმანიაში. 363...705...VI

ნაუკრატისი – ქალაქი ძველ საბერძნეთში. 846, 850-853, 864, 867, 878, 881, 886, 902, 904, 905, 915, 916, 926, 927, 931, 935, 943, 946, 953, 954, 958, 968, 1045...1128...XVI(1)

ნაუმი – ...710...VIII

ნაქალაქევი – სოფელი ასპინძის რ-ნში. ამ მიდამოებში იყო ძველი ქალაქი წუნდა, შემორჩენილია წუნდის ეკლესია (XII-XIIIს-ის მიჯნა). 189...567...XIV

ნაძალადევი – 220...554...XVII

ნაჭილობევის მთა – 266...568...XIV

ნეაპოლი – 80...741...IX

ნებიანი – 266...568...XIV

ნიდერლანდია (ნიდერლანდები) – 392...673...VII; 386...760...XI

ნილოსი (მდინარე) – 569...705...VI; 845, 846, 848, 849, 853, 859, 862, 867, 874, 877, 879, 886, 906, 908, 909, 916, 918, 921, 927, 934, 936, 955, 956, 963, 967, 968, 989, 1003, 1008, 1039, 1044, 1045...1128...XVI(1)

ნილსონი – ...710...VIII

ნინევია (ასურეთი) – ასურეთის უძველესი ქალაქი, მდებარეობდა მდ. ტიგროსის მარცხენა ნაპირზე. ძვ.წ. XVIII ს-ში შამშიადად I-მა აქ ააგო იშთარის ტაძარი., რომლის თვალისმომჭრელი სილურჯის კარიბჭე ბერლინის ეგვიპტურ მუზეუმშია დაცული. სენახერიბის დროს ქალაქს შემოავლეს 4კმ სიგრძის კედელი 14 ჭიშკრით. ნინევია გახდა ასურეთის დიდი სამეფოს დედაქალაქი; მეფე აშურბანიპალის დროს აქ შეიქმნა უდიდესი და უნიკალური ბიბლიოთეკა (ძვ.წ. VII ს-ში), ჩვენამდე მოაღწია 30000-მა ლურსმულად ნაწერმა თიხის ფირფიტამ. 178...760...XI; 258...568...XIV

ნიჟეგოროდი (ნიჟეგაროდი, Нижегород) – 564...728...V; 21...741...IX; 193…855...XIX

ნიუ-არკა – იხ.: ნიუ-იორკი

ნიუ-იორკი – 225...710...VIII; 594...741...IX; 286...549...X; 111...760...XI

ნიშის მაზრა – 186...705...VI

ნიცა (ნიცცა) – ალპების ხმელთაშუა ზღვის პირას მდებარე ფრანგული ნაწილის მთავარი ქალაქი 375...673...VII; 575...760...XI

ნოვგოროდი – 514...728...V

ნოვობაზარის ოლქი – 186...705...VI

ნორვეგია – 382-386...673...VII; 55, 61, 62...741...IX

ნოტინჰემი – 593, 595...741...IX

ნუხა (Нуха) – ერთ-ერთი ძველი ქალაქი აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე. XVIII-XIX საუკუნეებში ფეოდალური სახანოს ცენტრი. 496...710...VIII; 81...759...XV; 398...855...XIX

ნუხი – ქალაქ შეკის სახელწოდება 1968 წლამდე, ქა-ლაქი, ჩრდილოეთ აზერბაიჯანში, – 112...741...IX

 

13 ო

▲ზევით დაბრუნება


ო

ოდესა – 13...728...V; 190-191...705...VI; ...710...VIII; 369...741...IX; 305...549...X; 45...561...XIII; 187, 218...414...XVIII

ოზურგეთი – 597...705...VI

ოზურგეთის მაზრა – 521, 522...741...IX

ოლდენბურგი – XII საუკუნეში საგრაფო ჩრდილოეთ გერმანიაში, მთავარი ქალაქი ოლდენბურგი 1815-1918 წლებში – დიდი საჰერცოგო, რომელსაც განაგებდა საკუთარი ხელისუფლება. 174...308...XII

ოლიმპი (ოლიმპოსი) – ქალაქი საბერძნეთში სადაც ტარდებოდა უძველესი ოლიმპიადები. 866, 868, 874...1128...XVI(1)

ოლიმპოს მთა – 533...673...VII

ოლსტერი – პროვინცია. 526...673...VII; 83, 84, 85, 279...710...VIII

ომალი – საფრანგეთში, მდ. სენის ქვედა წელზე მდებარე ქალაქი. ომალის საგრაფო ისტორიულ წყაროებში იხსენიება XII საუკუნიდან. 121...760...XI

ონი – 415...710...VIII; 266...568...XIV

ორგუბე (კესარიის ახლოს) – 266...568...XIV

ორთაყვის მთა – ნიღდის ქალაქის ახლოს ორთაყარა, მწვერვალი სვანეთის კავკასიონის მთავარ ქედზე. 266...568...XIV

ორთაჭალა – 26...728...V

ორიოლი – ქალაქი რუსეთის ტერიტორიაზე, ორიოლის ოლქში. 431...760...XI

ორლეანი – 121...761...XI

ორონთა – მდინარე ელასის ანტიკური სახელწოდება. მიედინება ლიბანში, სირიასა და თურქეთში, ჩაედინება ხმელთაშუა ზღვაში. 152. 761...XI

ორონტის ველი – მდ. ორონტის (სირია) ველის დიდი ნაწილი დამუშავებული იყო და განსაცვიფრებელ ბაღნარს წარმოადგენდა ამ უდაბურ გარემოში. 268. 568...XIV

ორხანე – 179...705...VI

ოსმალეთი (ოსმალო, ოსმალეთთ) – ოთომანთა იმპერია შეიქმნა XV-XVI საუკუნეებში. I მსოფლიო ომში დამარცხების შემდეგ საბოლოოდ დაიშალა. 56, 57, 65, 67, 89, 97, 98, 100, 124-127, 130, 138-141, 145, 146-148, 152-158, 160, 161, 165, 167-170, 173, 175, 177, 178, 181, 183-187, 189-192, 201, 208, 213, 223, 227, 236, 263, 267, 268, 300, 512, 527, 570, 574...705...VI; 251, 266-269; 319, 366-369; 420; 552-555; 585-589...673...VII; – 460, 461, 466, 468, 478, 530, 532, 533, 534, 535, 544, 597, 599, 601, 613, 614...710...VIII; 13, 76-79, 87, 117, 118, 234, 235, 302, 303, 314, 316, 319, 402-405, 525, 530-532...741...IX; 13, 32, 41, 362, 483, 494, 538...549...X; 131, 317, 340, 352, 357-362, 364, 391, 395, 396, 419, 446, 449, 450...761...XI; 124, 125, 127-131, 134, 145, 146, 225-229, 253, 257, 294, 303, 458-464, 466, 468, 469...561...XIII; 40-45, 123-125, 133, 154, 304-309. 568...XIV; 19, 20, 54, 57, 60, 116, 117, 135, 140, 145, 147, 156, 157, 168, 228, 229, 245, 338, 342, 370, 474, 475...759...XV; 162...554...XVII;

ოსმალოს საქართველო – ზემო ქართლი 56-60...705...VI

ოსტზეის გუბ. (პოლონეთში) – 143...759...XV

ოსტროგოვის ქალაქი – ...673...VII

ოძისი – 620...710...VIII; 238, 239, 241, 242, 243, 273...561...XIII

14 პ

▲ზევით დაბრუნება


პ

პადდინგტონი – 457...741...IX

პადუა – ქალაქი ჩრდ. იტალიაში, ვენეციის ოლქში. 212, 213, 218, 537...549...X

პალესტინა – ისტორიული ოლქი წინა აზიაში. ძვ.წ. III ათასწლეულში აქ ჩამოსახლდნენ ქანაანელი ტომები. ძვ.წ. XII ს-ში სანაპირო ზოლი დაიპყრეს ფილისტიმელებმა (აქედან სახელწოდება „პ“); ძვ.წ. XI ს-ში პალესტინის დანარჩენ ტერიტორიაზე შეიქმნა ისრაელ-იუდეველთა სამეფო. ...711...VIII; 29,298...761...XI; 194, 248...568...XIV

პალოუ (ალოუ) – ქალაქი მცირე აზიაში, თურქეთის ცენტრალურ ნაწილში, 248. 761...XI

პამირი – 75...561...XIII

პანამა – სახელმწიფო ცენტრალურ ამერიკაში. 166...308...XII

პანდირალო – 127...705...VI

პანიე – 249-252...741...IX

პანკისის ხეობა – მდ. ალაზნის ზემო დინების ხეობა. შემოფარგლულია პანკისისა და დიდგვერდ-ნაქერალის ქედებით. 502...759...XV

პარაგვაი – 386, 388...761...XI

პარიზი (პარიჟი, Парижъ) – საფრანგეთის დედაქალაქი. განლაგებული მდ. სენის სანაპიროზე. 342, 419, 429, 476...728...V; 71, 76, 88, 95, 142, 144, 168, 192, 193, 203, 216, 217, 222, 223, 225, 226, 231, 522...705...VI; 259, 500...711...VIII; 181, 188, 193, 214, 467...741...IX; 13, 78, 95, 133, 345, 409, 449...549...X; 42-45, 57, 120, 294, 300, 363, 437, 445...61...XI; 179..308...XII; 66...561...XIII; 73, 216, 223, 225, 227, 381, 399, 400, 429...759...XV; 214, 215...554...XVII; 104, 107...414...XVIII; 218, 219, 285..855...XIX

პასარგადე (პასარგადი) – ძველი სპარსული ქალაქი, აქემენიდთა იმპერიის დედაქალაქი. 1039...1128...XVI(1)

პენსილვანია – შტატი ჩრდილო-აღმოსავლეთ ამერიკაში. 321. 761...XI

პენჯდე – 468...673...VII

პერმი – 169...561...XIII

პერსეპოლი (პერსეპოლისი) – ძველი ქალაქი ირანში, შირაზის ჩრდ.-აღმოს.-ით. დააარსა დარიოს I-მა. აქემენიდების სამეფო ქალაქი. 178...761...XI

პერუ – 13...741...IX; 386...761...XI

პეტერბურგი (პეტერბურღი, Петербург) – 31, 52, 377, 419, 424, 469, 507, 512, 562...728...V; 153, 217, 228, 277...705...VI; 128; 319; 414, 467...673...VII; 267, 323, 325, 449, 498, 500, 554, 593, 601...711...VIII; 10, 32, 53, 99, 253, 316, 370, 515, 560, 617, 629...741...IX; 58, 70, 119, 262, 263, 282, 283, 324, 334, 537... 549...X; 329, 403, 471, 531...761...XI; 36, 161, 199...308...XII; 220...561...XIII; 9, 33-34, 203, 266, 286, 310...568...XIV; 54, 57, 59, 107, 196, 212, 235, 236, 281, 305, 309, 310, 323, 398, 430, 478, 491, 523, 534, 583, 585, 586, 587, 591...759...XV; 807, 809...1128...XVI(1); 14, 22, 25, 54, 56, 57, 97, 148, 161, 162, 167, 179, 246, 248, 249, 253, 271, 280, 281, 303, 309, 310, 311, 318, 321, 323, 350, 352, 354, 358, 359...554...XVII; 100, 106, 111, 113, 114, 122, 123, 126, 127, 128, 132, 134, 136, 140, 142, 143, 144, 146, 147, 148, 151, 153, 154, 155, 158, 159, 160, 161, 166, 167, 178, 185, 187, 188, 205, 209, 212...414...XVIII; 8, 9, 11, 12, 26, 28-32, 34-36, 38, 39, 78, 105, 115, 156, 170, 196, 202, 203, 205-207, 119, 222, 230, 231, 233, 252, 277, 303, 316-318, 335, 358...855...XIX

პეტერგოფი – 314, 334...549...X

პეტროვსკი (Петровскъ) – 219...855...XIX

პეტროვსკის პარკი – 125...414...XVIII

პიემონტი – 283...711...VIII

პიზა (Пиза) – იტალიის ქალაქი. 252...855...XIX

პირეია – საბერძნეთის წყლები – 279...673...VII

პლევნა – 146-148, 152, 156, 158, 160, 164, 165, 168, 174, 177, 179, 228...705...VI

პლოცკი – ქალაქი პოლონეთში, მდ. ვისლის სანპიროზე. პლოცკის სავოევოდოს ადმინისტრაციული ცენტრი. 142...759...XV

პოდგორნაია (Подгорная) – 171...855...XIX

პოდვოლოჩისკი (Подволочиски) – 218...855...XIX

პოდოლის გუბერნია – 377, 449, 496...711...VIII

პოზნანი – 90...711...VIII; 64...561...XIII

პოლონეთი – სახელმწიფო ცენტრალურ ევროპაში. სახალხო რესპუბლიკა. 93...561...XIII; ...759...XV; 332...554...XVII

პოლტავა (Полтава) – 159..414...XVIII; 100, 112, 502, 536...856...XIX

პომერაინი – 90...711...VIII;

პომერანია (Померания) – პრუსიის ყოფილი პროვინცია. 142...865...XIX

პონტო – ელინისტური სამეფო მცირე აზიაში ძვ.წ. 302-64, რომლის ძირითად მოსახლეობას კაპადოკიელები შეადგენდნენ. 284...761...XI

პორტარტური – ...711...VIII

პორტარტური – ქალაქი და ციხე-სიმაგრე ჩინეთში, (ახლ. ლიუიშუნი), რომელიც 1898 წელს რუსეთმა იჯარით აიღო და 1904-1905წ.წ. რუსეთ-იაპონიის ომის დროს მნიშვნელოვან პლაცდარმად გამოიყენა. ...711...VIII; 45, 46...568...XIV

პორტსმუნტი – 304...711...VIII

პორტუგალია – 382-386...673...VII; 279, 285, 290, 296, 301, 302, 308...711...VIII; 12...741...IX; 386, 464-468...761...XI; 74...561...XIII

პრაგა (პრაღა) – 97...705...VI

პრესტორია – ...711..VIII

პრეტორია (ბურების სატახტო ქალაქი) – 321. 568...XIV

პრიენი – ანტიკური ქალაქი დღევანდელი თურქეთის ტერიტორიაზე. 886...1128...XVI(1)

პრიზრენდის ოლქი – 186...705...VI

პრიშტანი – 178...705...VI

პრუსია – ცენტრალურ აღმ. და სამხ.-აღმ. ევროპაში გერმანელ ფეოდალთა სამხედრო ექსპანსიის შედეგად შექმნილი სახელმწიფო, რომელიც მოისპო II მსოფლიო ომში გერმანიის დამარცხების შემდეგ. 46, 47, 168, 366, 367, 377, 436, 513, 583, 588...705...VI; 90, 91, 107, 109, 111, 207, 208, 228, 229, 232, 266, 319, 320, 360...711...VIII; 39, 40, 58, 61, 66, 69, 103, 214, 217, 252, 326, 327, 443, 444...741...IX; 18, 118, 119, 161, 196, 327, 328, 336, 366, 367, 409, 411, 496, 508-510, 516, 534, 537, 540, 543, 551...549...X; 55, 315, 407, 551...761...XI; 54...308...XII; 136, 221...561...XIII; 144. 568...XIV; 133, 382...759...XV

პსკოვი – 606, 607...741...IX

Петербург – 14, 22, 25, 52, 55, 110, 149, 150, 156, 159, 227, 229, 231, 248, 250, 276... 554...XVII

15 ჟ

▲ზევით დაბრუნება


ჟ

ჟენევა – 139, 140...561...XIII

ჟინვანი (ჟინვალი) – სოფელი დუშეთის რ-ში, 519. 761...XI

ჟურჟევო – 329...711...VIII

16 რ

▲ზევით დაბრუნება


რ

რაგა (რაგი, რაგე) – მიდიური ქალაქი ეკბატანას ჩრდილო-აღმოსავლეთით. 983, 1031, 1033...1128...XVI(1)

რაიტი – შვეიცარიის ერთ-ერთი მხარე, რომელიც იმპერატორ ავგუსტის დროს რომაელების ძალაუფლების ქვეშ იმყოფებოდა. ...760...III

რაუ – ...711...VIII

რაჭა – რეგიონი დას. საქართველოში. 314, 315, 415, 416, 417...711...VIII...508...759...XV

რაჰმედის მთა – მდებარეობს სპარსეთში, პერსეპოლისის მიდამოებში. 920...1129...XVI(1)

რეინი – 513...711...VII

რესჩუკი – 329...712...VIII

რეღია (რაღიუმი, რეგიუმი) – თანამედროვე იტალიის ქალაქი რეჯო. 853...1129...XVI(1)

რიგა (Рига) – 231... 856... XIX

რიო-გრანდე – მდინარე აშშ-სა და მექსიკის ტერიტორიაზე. ქალაქ ელ-პასოდან მიჰყვება მექსიკის საზღვარს. ...760...III

რიო-დე-ჟანეირო – 388, 389...762...XI

რიონი – მდინარე საქართველოში. 114...741...IX; 189...762...XI

რიონი – რკინიგზის სადგური. 629...762...XI

რიონის ვაკე – 495...711...VIII

რიყე – უბანი თბილისში. 103, 289...762...XI

რიყე /ადგ. თბილისში/ – უბანი მტკვრის მარცხენა სანაპიროზე ავლაბარსა და ჩუღურეთს შორის. 103, 289...762...XI; 508, 509...760...XV

როგანი – 284...711...VIII

როდოპის მთები – 214...705...VI

როკის ხეობა – 414...673...VII

რომანინის ტბა – მდებარეობს აფშერონის ნახევარკუნძულზე, ბაქოს მახლობლად. 321. 762...XI

რომი (Римъ) – იტალიის დედაქალაქი. ქვეყნის პოლიტიკური და კულტურული ცენტრი. მის ფარგლებშია პაპის სახელმწიფო-ქალაქი ვატიკანი. 97, 178, 347...705...VI; 378, 467...673...VII; 106...711...VIII; 245-247, 377, 555...741...IX; 116, 218, 359, 363, 365-367, 515, 539, 563...550...X; 271, 305. 762...XI; 245…308...XII; 227, 377...561...XIII; 505, 570, 571...760...XV; 11, 162...554...XVII

რომის იმპერია – 245...741...IX; 469...856...XIX

როსტოვი – 100, 370...741...IX

როშფორი – ქალაქი საფრანგეთში. 526...706...VI

როჩდელი – 409...741...IX

რუისი – 359...728...V

რუმელია – თურქ-ოსმალების მიერ ბიზანტიის დაპყრობის შემდეგ იმ პროვინციის თურქული სახელწოდება, რომელიც მოიცავდა ბალკანეთის ნახევარკუნძულის ქვეყნებს. ბერლინის 1878 წლის ტრაქტატით, ოსმალეთის იმპერიის ფარგლებში დარჩენილ ბულგარეთის სამხრეთ ნაწილს ეწოდა აღმოსავლეთი რუმელია. ზოგჯერ რუმელიას უწოდებენ თურქეთის ევროპულ ნაწილს (აღმოსავლეთი თრაკია). 126, 133, 145, 160, 161, 162, 164, 165, 324, 326, 345, 373, 464, 465, 466, 468, 542, 543, 597 599, 628..711...VIII; ...742...IX; 446. 762...XI; 256...561...XIII

რუმინია (რუმინეთი) – სახელმწიფო ევროპის სამხრეთ ნაწილს32, 86, 229…550...X ი, მდ. დუნაის ქვემო აუზში. 183, 185, 189, 191, 236...706...VI; 266...673...VII; 13, 531...742...IX; 32, 86, 229…550...X; 363, 365, 393. 762...XI; 49...308...XII; 294...561...XIII; 45...569...XIV; 135...760...XV

რუსეთი (Россия) – მსოფლიოოს ერთ-ერთი უდიდესი სახელმწიფო ევრაზიის კონტინენტზე. დედაქალაქი მოსკოვი. ფედერაციული რესპუბლიკა. 13, 15, 18, 24, 36, 45, 57-59, 69, 89, 110, 179, 180, 185, 377, 385, 390, 425, 426, 457, 471, 490, 492, 507, 509, 510, 512, 514, 516, 525...728...V; 66-68, 89, 98, 117, 118, 124, 126, 127, 129, 130, 138-140, 146-148, 152, 154, 156-158, 160, 165-170, 173, 175-177, 182-187, 189-192, 201-208, 213, 214, 227, 236, 241, 268, 322, 323, 356, 364, 376, 377, 396, 397, 400, 403, 405, 417, 446, 451, 455, 459, 461, 470, 485, 486, 506, 511, 516, 517, 520, 522, 523, 526-529, 540, 545, 546, 580...706...VI; 16, 247-251; 252-256; 266-269; 277-278; 320-322; 388-389; 432-435; 440-448; 578-580...674...VII; 24, 72, 75, 76, 103, 133, 134, 135, 144, 145, 164, 214, 240, 241, 245, 248, 250, 252, 268, 284, 317, 318, 319, 321, 323, 324, 326, 327, 336, 345, 359, 363, 373, 374, 377, 381, 385, 393, 394, 395, 397, 402, 411, 412, 417, 426, 438, 441, 452, 459, 460, 461, 463, 464, 468, 471, 477, 478, 479, 480, 488, 489, 490, 491, 492, 502, 506, 516, 517, 518, 536, 537, 548, 550, 551, 552, 582, 593, 595, 599, 601, 603, 613, 614...712...VIII; 10, 13, 17, 19-53, 63, 76, 77, 100, 109, 111, 115-119, 141, 161, 198, 207, 217-229, 244, 253, 256, 261, 295-340, 357-468, 496-515, 524-537, 547, 552-560, 609, 616-628, 636...742...IX; ...550...X; 11, 13, 17, 20-22, 31, 47, 51, 56, 57, 103, 113, 128, 132, 138, 139, 140, 143, 181, 193, 292, 302, 304, 322, 324-326, 328, 329, 335, 350-352, 359, 364, 365, 390, 391, 409, 415, 417, 430-432, 445-447, 449, 453-455, 461, 462, 469, 470-472, 492, 494, 495, 498, 520, 522, 524, 528-530, 575, 578. 762...XI; 15, 17, 27, 34, 47, 48, 50-54, 61, 63, 69, 71, 73, 92, 113, 137, 141, 144, 157, 160, 161, 165, 166, 167, 177, 199, 204, 205, 212, 241...309...XII; 16, 19-23, 27, 32, 39, 45, 46, 52-61, 63, 65-68, 71, 73, 75-77, 93, 98, 110, 115, 131, 133, 148, 150, 151, 167, 168, 198-200, 220-228, 262, 275, 297, 310, 311, 353, 425, 432, 437, 455, 457, 459, 460, 463, 467-469, 471-473...561...XIII; 9, 12, 39-48, 128-138, 182-189, 227- 268, 283-285, 293-295, 305-317, 468. 569...XIV; 26, 27, 53-60, 75, 88, 107, 125, 126, 130, 134, 136, 140, 144, 146, 152, 168, 173-175, 185, 195, 196, 228, 234, 235, 237, 238, 242-244, 247, 248, 277, 290, 292, 293, 297, 298, 304-307, 310, 311, 315, 325, 327, 336, 337, 339, 350, 358, 359, 364, 376, 378, 379, 380, 384, 398, 416, 422, 429, 430, 440, 446, 460, 461, 473, 474, 492-494, 497, 537, 538, 544, 578, 583, 584, 588, 593...760...XV; 10, 22, 45, 83, 137, 138, 140, 141, 144, 149, 150, 159, 452, 453, 525, 552, 801, 805, 808, 815, 818, 819, 821...1129...XVI(1); 13, 15, 17, 18, 20, 66, 108, 134, 135, 223, 45, 247, 248, 251, 254, 270, 277, 285, 328, 331, 333, 334, 335, 336, 339, 340, 351, 356, 357...554...XVII; 96, 100, 101, 104, 106, 115, 118, 121, 130, 173, 184, 230...414...XVIII; 10, 11, 14, 15, 17, 19, 20, 21, 22, 25, 35, 80, 85, 97, 111, 112, 140, 203, 231, 236, 252, 266, 304, 114, 391, 393, 404, 413, 415, 416, 464, 467...856...XIX

რუსეთის იმპერია (Российская империя) – მონარქიული, წოდებრივი მრავალეროვანი სახელმწიფო 1721-1917 წლებში. ის აერთიანებდა თავის შემადგენლობაში პოლონეთის სამეფოს, ფინეთის დიდ სათავადოს, კავკასიის მხარეს, ციმბირსა და შუა აზიის ოლქებს. რუსეთის იმპერიის ტერიტორია იყოფოდა 81 გუბერნიად და 20 ოლქად. 137, 184...1129...XVI(1)

რუსთავის დაბა – 58...706...VI

რუსის ბაზარი – თბილისში, ახლანდელი საკოლმეურნეო ბაზარი ბარათაშვილის ქუჩაზე. 444...760...XV

17 ს

▲ზევით დაბრუნება


ს

საატისი – 80...742...IX

საბერძნეთი – სახელმწიფო სამხ.-აღმ. ევროპაში ბალკანეთის ნახევარკუნძულსა და მიმდებარე კუნძულებზე. დედაქალაქი ათენი. 12, 65, 95, 100, 136...728...V; 58, 160, 177, 203, 206, 236...706...VI; 266; 277; 318, 325; 458-462; 468; 531-534; 547-550; 558-562; 568-574; 578-580; 585-589...674...VII; 103, 105, 120, 126, 134, 246, 629...712...VIII; 555...742...IX; 32, 41, 288-290, 425, 559...550...X; 173, 254, 271, 305, 360, 362, 390...762...XI; 124, 253, 254, 255, 256, 257, 293, 294, 348, 454, 458, 469, 493...561...XIII; 40-44, 47, 124, 194, 268. 569...XIV; 133, 135, 136, 350, 373, 391...760...XV; 162, 179, 329...554...XVI

საბერძნეთის კუნძულები – 425...550...X

საბოტანიკო ბაღი (ბოტანიკური ბაღი) – 198...706...VI

საგარეჯო – 215, 280, 445...706...VI

საგურამო (Сагурамо) – ილიას მეუღლის – ოლღა გურამიშვილის სამკვიდრო მამული, მათი საზაფხულო რეზიდენცია. ...712...VIII; 457, 465-467, 470, 479-480, 488...569...XIV; 30, 43, 63, 89, 146, 165, , 211, 217, 238, 239, 251, 254, 255, 256, 263, 264, 267, 294, 325...554...XVII; 84, 103, 106, 112, 113, 191, 204, 212, 217, 227, 228, 233, 236, 238, 241... 414...XVIII; 8, 161, 169...856...XIX

სადოვა – ქალაქი ჩეხოსლოვაკიაში, რომლის მიდამოებში 1866 წ. ავსტრია-პრუსიის ომის დროს პრუსიელებმა სასტიკად დაამარცხეს ავსტრია-საქსონელთა არმია. 219...742...IX

სავოია – 375...674...VII

საისი – ძველი ეგვიპტური ქალაქი ნილოსის დელტაზე. 860, 861, 882, 885, 886, 895, 915, 916, 919, 921, 927, 933, 934, 937, 942, 946, 953, 967, 974, 1002, 1004, 1024, 1046...1129...XVI(1)

სალონიკი – 372...712...VIII

სამარა (Самара) – 193...856...XIX

სამეგრელო – მხარე დასავლეთ საქართველოში რიონს, ცხენისწყალს, ენგურსა და შავ ზღვას შორის ტერიტორიაზე. სახელწოდება მოდის ისტ. მხარის, ეგრისის სახელიდან. 258, 358...706...VI; 433. 762...XI; 74, 205, 207, 337, 339, 340, 345...760...XV; 254...554...XVII

სამთავრო (Самтавро) – 235-245, 248, 260, 261, 263, 264, 265, 272, 273, 282, 283. 762...XI

სამოსი – კუნძული ეგეოსის ზღვაში. 511, 850, 853, 854, 861, 865-867, 869, 870, 873, 901, 952, 968, 997, 1022, 1023...1129...XVI(1)

სამტრედია – 50...742...IX

სამცხე-კლარჯეთი – ძვ. სამხრ. საქართველოს ტერიტორია, დღეს თურქეთშია. 57, 58...706...VI

სამცხე-საათაბაგო – ფეოდალური სამთავრო სამხრ.დას.საქართველოში XIVს-ის I ნახევრიდან XVIIს-ის 20-იან წლებამდე. 58, 59...706...VI; 189...569...XIV

სამხრეთ ამერიკა – იხ.: ამერიკა

სან-სტეფანო – ქალაქი სტამბოლის მახლობლად. 204, 206...706...VI; 302...742...IX; 463...561...XIII

სანებელი – 137...554...XVII

სანიორე (Саниоре) – 155...856...XIX

საპიორის ქუჩა – 103...762...XI

სარდინია – 245...709...VIII

სარდესი – ლიდიის დედაქალაქი ძვ. წ. 680-547 წლებში. 881, 888, 901, 925...1129...XVI(1)

სართიჭალა – სოფ. გარდაბნის რ-ში, მდ. ივრის მარჯვენა მხარეს. 239. 762...XI

სარმურსახლი – კესარიის ახლოს. 266. 569...XIV

სასახლის ქუჩა – თბილისში ახლანდელი რუსთაველის გამზირი. 444...760...XV

საფრანგეთი (ფრანცია) – სახელმწიფო დას. ევროპაში. სახელმწიფოებრივი წყობა – რესპუბლიკა. 12, 418...728...V; 45, 68-72, 76-96, 117-119, 126, 128, 129, 134-137, 142, 143, 145, 146, 148-151, 158, 159, 165-168, 174, 187, 192-194, 220-223, 227-231, 236, 348, 366, 511, 514, 521, 525, 570, 571, 580, 583, 585, 587...706...VI; 436; 468; 547-550; 551 – 555...674...VII; 26, 27, 28, 29, 30, 85, 103, 105, 109, 111, 113, 114, 115, 122, 123, 124, 126, 127, 128, 145, 163, 208, 217, 218, 220, 221, 222, 223, 228, 229, 230, 231, 238, 239, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 248, 249, 252, 266, 288, 318, 320, 324, 358, 359, 360, 363, 372, 379, 381, 401, 435, 436, 437, 439, 440, 441, 442, 460, 462, 463, 474, 481, 482, 483, 485, 487, 488, 500, 530, 534, 535, 536, 537, 557, 575, 579, 580, 581, 584, 602...712...VIII; 31, 33-40, 56-61, 79, 83, 84, 92, 117, 119, 129, 133, 181, 188-218, 234, 244-620...742...IX; 11-14, 16, 20, 41, 48, 49, 58, 73-75, 77-80, 82, 84, 85, 91-99, 118, 120, 126-128, 132-134, 144, 151, 152, 154, 162-170, 174, 177-181, 184, 185, 196,224, 233, 260-262, 280-284, 305, 312, 315-317, 324, 325, 327, 330, 332, 335, 345-348, 355, 356, 358-362, 366-372, 406-410, 413, 465, 475, 479, 480, 484-486, 488, 498, 501, 508, 509, 513, 516, 534, 536, 538-543, 550, 555-557, 561-563...550...X; 24, 42-44, 52, 53, 57, 81, 82, 92, 93, 95, 96, 110, 111, 113, 120-122, 138, 142, 143, 149, 198, 302, 304, 315-317, 334, 352, 354-356, 358, 359, 364, 386, 394, 395, 406, 408, 409, 419, 437, 438, 440, 444, 445, 447, 454, 458-463, 478, 507, 554, 565, 569-573, 575-577...762...XI; 15-18, 52-55, 144, 145, 146, 149, 166, 167, 175, 177-181, 193...309...XII; 25-27, 29-31, 52, 54, 66, 67, 71, 73-76, 82-89, 128, 131, 133, 152, 220-224, 226-228, 335, 345, 454-457, 459, 460-467, 468, 469...562...XIII; 39-43, 46, 47, 125, 129-132, 153-157, 209, 302, 317, 418...569...XIV; 33, 131, 132, 133, 135, 136, 216, 217, 218, 225, 266, 276, 277, 279, 381, 382, 383, 399, 400, 401, 422, 448, 449, 474, 578...760...XV; 483, 502, 752, 815, 817...1129...XVI(1); 223...554...XVII

საქართველო (Грузия) – 24, 27, 30 70, 85, 95, 132, 362, 363, 452, 453, 473, 504, 543, 476, 498, 565, 566, 570, 571, 608...728...V; 56-60, 121, 242, 245, 254, 405-407, 526, 527, 530, 540...706...VI; 39, 139, 140, 143, 279, 286, 310, 414, 470, 527, 545, 546, 548, 549, 562...712...VIII; – 20, 125, 179, 254, 279, 353, 452, 555...742...IX; 21, 23, 66, 264, 290, 300, 331, 374, 392, 505, 521, 533, 534, 536…550...X; 89, 118, 136, 137, 141, 142, 144, 147, 150, 151, 163, 164, 166-168, 178, 181, 188, 189, 193-195, 197, 199-201, 229, 232-234, 241, 242, 248, 273, 274, 277, 280, 282, 292, 293, 306, 345, 366, 371, 372, 376, 377, 382, 473, 491...763...XI; 27, 30, 31, 36 – 38, 49, 112, 126, 196, 211, 213...309...XII; 19, 35, 40, 43, 46, 64, 77, 90, 91, 92, 94, 99, 100, 101, 103, 108, 114, 141, 167, 181, 186, 187, 192, 195, 200, 208, 210-213, 239, 250, 251, 271, 290, 291, 310, 311, 316, 320, 321, 421, 424, 475, 476, 493, 494...561...XIII; 9-13, 17-18, 33, 72-77, 116, 163, 178, 187-188, 192-196, 212, 218-230, 238-243, 258, 282, 304-311, 363, 383-389, 399-445 და ა.შ. 569... XIV; 18, 20, 39, 56, 77-79, 108, 139, 140, 146, 155, 167, 183, 190, 191, 204, 208, 231, 248, 275, 276, 281, 284, 285, 287, 288, 289, 296, 298, 299, 306, 313, 321, 322, 336, 339, 340, 347, 350, 351, 352, 353, 354, 355, 356, 362, 391, 392, 405, 406, 407, 410, 418, 452, 460, 465-467, 476, 482, 483, 487, 499, 504, 506, 511, 515, 520, 522, 531, 555-557, 559, 571...760...XV; 514, 515, 517, 519-521, 523, 524, 526-529, 531-537, 539, 541, 546, 548-557, 559-566, 568, 569, 571-581, 584-589, 591-600, 602, 603, 605-608, 610-614, 647-649, 651, 653, 654, 715-717, 720-722, 724, 725, 729, 731, 732, 734, 735, 737, 739, 743, 821, 837...1129...XVI(1); 9, 11, 27, 38, 42, 66, 129, 134, 147, 148, 160, 161, 162, 163, 172, 210, 215, 223, 240, 244, 245, 254, 266, 322, 331, 332, 334, 338, 339, 340, 350, 354, 357...554...XVII; 85, 143, 301, 380, 381, 392, 393, 394, 416..856...XIX

საქართველოს სამხედრო გზა – 424...562...XIII

საქსონია – გერმანიის ისტორიული ნაწილი. 588...706...VI

საჩხერე – ქალაქი (1964 წლიდან) დას. საქართველოში. მდებარეობს მდ. ყვირილის ნაპირებზე. 110…309...XII

საჯავახო – 83. 414...XVIII

სევასტოპოლი – 190-191...706...VI

სეიდაბათი – 92...674...VII

სენ-მიშელი – საფრანგეთის სამხრეთ-აღმოსავლეთით მდებარე ისტორიული ოლქის სავოიას მთავარი ქალაქი. 1469 წელს ლუი XI-ს მიერ შემოღებულ იქნა სამხედრო წესრიგი, რომელიც „სენ-მიშელის წესდების“ სახელწოდებითაა ცნობილი. ...760...III

სენ-რემო (სან-რემო) – 120...550...X

სენაკი – ქალაქი დასავლეთ საქართველოში. კომუნისტური მმართველობის წლებში ერქვა ცხაკაია. 441...706...VI; 314, 315, 527...712...VIII; 205, 206...761...XV; 185, 199, 200...554...XVII

სერბია – რესპუბლიკა იუგოსლავიის შემადგენლობაში. 98, 127, 146, 155, 160, 177, 178, 183, 185, 189, 191, 203, 236...706...VI; 266; 277; 319; 420; 458-468; 568-576...674...VII; 103, 104, 209, 267, 318, 597, 629, 712...VIII; 261, 302, 421-423...742...IX; 32, 229, 362, 539, 540, 558...550...X; 351, 363, 392, 393. 763...XI; 294...562...XIII; 45...569...XIV; 135...761...XV

სვანეთი – 258, 496...706...VI; 11...569...XIV

სვეტიცხოველი /ტაძარი/ – კათედრალური ტაძარი მცხეთაში. მისი აგება უკავშირდება წმინდა ნინოსა და საქართველოს პირველი ქრისტანი მეფის, მირიანის სახელს. 352...761...XV

სიამი (სიამ-ბირმანი) – ძველი სახელწოდება დღევანდელი ტაილანდის სახელმწიფოსი სამხრეთ-აღმოს. აზიაში. 73...562...XIII

სიბარისი (სიბარია) – ძველი ბერძნული კოლონია იტალიის ტერიტორიაზე. 854, 865, 866, 873-875, 932, 933...1129...XVI(1)

სიგეუმი – კონცხი, რომელიც მდებარეობდა ჰელესპონტთან. 935...1129...XVI(1)

სიდონი (ეხლანდელი საიდა, ლიბანი) – ფინიკიის ქალაქ-სახელმწიფო ხმელთაშუა ზღვის აღმოსავლეთ სანაპიროზე. დაარსდა ძვ. წ. IV ათასწლეულში. ძვ. წ. ათასწლეულში მსხვილის სავაჭრო ცენტრი იყო. ძვ. წ. 63-დან შედიოდა რომის იმპერიაში. VII ს. არაბებმა დაიპყრეს. 170, 171, 187...763...XI; 1011...1129...XVI(1)

სილეზია – 90...712...VIII

სინა – სინას ნახ. კუნძულზე არაბეთსა და აფრიკას შორის, წითელი ზღვის ყურესა და სუეცის არხთან აღმართული მთა. 545...712...VIII; 467...761...XV

სინაის მთა – სინას ნახ. კუნძულზე არაბეთსა და აფრიკას შორის, წითელი ზღვის ყურესა და სუეცის არხთან აღმართული მთა. 295...562...XIII

სინოპი – ბერძნული კოლონია შავი ზღვის სამხრეთ სანაპიროზე. 529, 723, 725, 727, 996...1130...XVI(1)

სიონი (ტაძარი) – ღვთისმშობლის მიძინების საპატრიარქო ტაძარი. მისი მშენებლობა დაუწყიათ VIს. II ნახ. ტაძარი ბევრჯერ დააზიანეს, მაგრამ განსაკუთრებით დიდი ზიანი მას 1795 წელს მიადგა. სიონი აღადგინეს XIXს.

სირია – სახელმწიფო დას. აზიაში, თურქეთის, ერაყის, იორდანიის, ისრაელისა და ლიბანის მოსაზღვრედ, დას-თით აკრავს ხმელთაშუა ზღვა. ისტორიულად უძველესი ქვეყანა; უკვე ძვ.წ. III-II ათასწლეულში სირიაში გაჩნდა პირველი ადრექრისტ. სახელმწიფოები. ძვ.წ. XVI-XVს-ში დაიპყრეს ეგვიპტის ფარაონებმა., ხოლო ჩრდ. ნაწილი – ხეთებმა. ძვ.წ. XIVს-ში სირიის ტერიტორიაზე არამეელთა მომთაბარე ტომები დამკვიდრდნენ. ძვ.წ. Xს-ში სირია იუდა-ისრაელის სახელმწიფოში შედიოდა, ხოლო მისი დაშლის შემდეგ სირია ჩამოყალიბდა ძლიერ სახელმწიფოდ, დედაქალაქით – დამასკო. 66...706...VI; 440, 545...712...VIII; 182..763...XI; 462...562...XIII; 249, 268, 415...569...XIV

სირიის ზღვა – 170...763...XI

სიღნაღი (Сигнах) – ქალაქი აღმ. საქართველოში. როგორც დასახლებული პუნქტი წყაროებში XVIIIს. I ნახევარში იხსენიება. 83...729...V; 36, 131, 258...706...VI; 310, 375...712...VIII; 342, 453, 454...742...IX; 31, 299..550..X; 23, 360...562...XIII; 109, 275...761...XV; 93, 120, 138, 168, 169, 170...414...XVIII, 20, 152...856...XIX

სიღნაღის მაზრა – ადმ.-ტერ. ერთეული რუსეთის იმპერიაში, შეიქმნა 1802 წ. მასში შედიოდა ბაკურციხის, კოდაღოს, მაჩხაანის, შირაქისა და ალაზანგაღმა ტერიტორიები. 36, 131, 132, 542...706...VI; 310, 375...712...VIII; 162, 344, 435, 453...742...IX; 31..550...X; 79, 125, 126...763...XI; 443. 569...XIV

სიცილია – 12, 636...742...IX; 271. 763...XI

სიცილიის კუნძული – 375...674...VII

სკანდინავია – 271. 763...XI

სკოპინი – ქ. გერმანიაში. 380...761...XV

სკრა – ...712...VIII

სლივნიცა – 629...712...VIII

სმირნა – უძველესი ბერძნული ქალაქი მცირე აზიაში. 926...1130...XVI(1)

სმოლენსკი – 300-302, 306. 763...XI; 104, 478...761...XV

სმოლენსკის გუბერნია – 514...729...V

სნოს ხეობა – ყაზბეგის რაიონში. 179...763...XI

სოლოლაკი – თბილისის ერთ-ერთი ძველი უბანი, მის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში. ადრე ერქვა ავაანთხევი. 104. 763...XI

სოლოლაკის კლდე – 198...706...VI

სოლონიკის სრუტე – 533...674...VII

სომხეთი (Армения) – სახელმწიფო ამიერკავკასიაში. 83...729...V; 153, 186, 207...706...VI; 199, 208, 340. 763...XI; 166, 350, 352, 391...761...XV; 162...554...XVII; 251, 411...856...XIX

სომხითი – ქვემო ქართლს ეძახდნენ სომხითს. შუა საუკუნეების სამშვილდისა და ხუნანის საერისთავოების (ისტ. გაჩიანის და გარდაბნის ტერიტორია) სახელწოდება. 409...674...VII; 114, 115, 138...742...IX; 560...763...XI;

სოფია – 170...706...VI; 134, 161, 162, 344...712...VIII; 262...742...IX

სოღანლუღი – 565...729...V

სოხუმი (Сухумъ) – საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი ქალაქი. აფხაზეთის ადმინისტრაციული ცენტრი. 353...712...VIII; 332. 763...XI; 96, 97...562...XIII; 451...569...XIV; 59...761...XV; 10, 199, 357...555...XVII; 418...856...XIX

სპალდინგი – 456, 457...742...IX

სპარსეთი – ირანის სახლწოდება 1935 წლამდე. 56, 57, 206...706...VI; 432; 433...674...VII; 365, 366, 367, 368, 369, 370...712...VIII; 13, 236, 555...742...IX; 114, 174, 178, 180, 185-187, 190, 232, 244, 282, 380, 413-420...763...XI; 470, 471, 472, 473, 474...562...XIII; 225-229, 239, 240, 304-309, 316-319...569...XIV; 54, 321, 322...761...XV; 527, 529, 531-534, 536, 538, 539, 542, 553, 554, 568, 569, 575, 577, 580, 588, 592-595, 599-603, 605-607, 609-612, 614, 646, 873, 884, 886, 895-900, 902, 904, 907, 919, 923, 924, 926, 929, 941, 943, 947, 954, 957, 963-965, 969-972, 982, 998, 995, 999 1001, 1007, 1013, 1017-1019, 1022, 1023, 1038, 1049...1130...XVI(1); 57, 162...555...XVII

სპარსეთის ყურე – 321. 569...XIV

სტავროპოლი – ქალაქი რუსეთის ტერიტორიაზე. 243, 324...761...XV

სტავროპოლის გუბერნია – 64...742...IX

სტამბოლი (სტამბული) – ქ. თურქეთში ძვ. კონსტანტინეპოლი, ისტამბული. 100, 118, 124, 127, 130, 140, 141, 147, 152, 158, 165, 167, 176, 178, 186, 189, 191, 204, 214, 228, 571...706... VI; 247-251-256; 269...674...VII; 161, 236, 397...713...VIII; 76, 77, 302, 305...742...IX; 13...550...X; 317, 340, 357, 363, 364, 390, 394-396, 419...763...XI; 209...309...XII; 459, 461, 463, 468...562...XIII; 116, 117, 134, 135, 307...761...XV

სტეფანწმინდა – 1921 წლამდე ასე ეწოდებოდა ამჟამინდელ ყაზბეგს, მდებარეობს მდ. თერგის ნაპირებზე. 239...763...XI; 25...309...XII; 148...856...XIX

სტოკპოროტი – 593...742...IX

სტრასბურგი (Страсбургъ) – 218...856...XIX

სუაკიმი – 80, 87...742...IX

სუდანი – 450...674...VII; 26...712...VIII; 78, 79...743...IX; 466...562...XIII

სუეზი არხი (სუეცის არხი) – 380, 397, 466, 125, 140, 145, 177, 570...706...VI; ...674...VII; 39, 440, 462, 578, 579, 580...712...VIII; 79, 117-119, 338...743...IX; 317...550...X; 67...562...XIII;

სუზა – მსოფლიოს ერთ-ერთი უძველესი ქალაქი, რომელიც მდებარეობს ირანის ტერიტორიაზე. 894, 901, 1039...1130...XVI(1)

სუნგირი – 76, 77...713...VIII;

სურამი – 446-448...743...IX; 136, 633. 764...XI

Сагурамо – 90, 182...555...XVII

Сухумская область – 242...555...XVII
 

18 ტ

▲ზევით დაბრუნება


ტ

ტაგო – მდინარე პორტუგალიაში. 302...713...VIII

ტავრიდა – ყირიმის ნახევარკუნძულის ძველი დასახელება 289..550...X

ტაზისკარი (ტაშისკარი) – ტაშისკარი, სოფელი ახლ. ხაშურის რ-ნში. ისტორიულად სტრატეგ. მდებარ. მქონე: 1609 წელს გიორგი სააკაძის სარდლობით ქართველებმა ტაშისკართან სასტიკად დაამარცხეს ოსმალთა და ყირიმელ თათართა მრავალრიცხოვანი ლაშქარი. თევდორე მღვდელმა სწორედ აქ გაწირა თავი – მტერი მცდარი გზებით ატარა და ქართველებს საბრძოლო რაზმის შეკრების დრო მისცა. 200...570...XIV

ტაიტის კუნძულები – 13...550...X

ტაკაცე – 84...743...IX

ტალიენვანი – ნავსადგური. ...713...VIII; 45, 46. 570...XIV

ტაოსკარი (ჭოროხის ხეობაში) – იხ. ბალხარიის მთები („გურჯი-ბოღაზი“). 189, 200. 570...XIV

ტბეთი – კულტურის კერა და რელიგიური ცენტრი შუა საუკუნეების საქართველოში, ისტ. შავშეთში (ახლ. თურქეთის ტერიტორიაზე); აქ შეიქმნა ქართული სასულიერო მწერლობის ღირსშესანიშნავი ნიმუშები, მათ შორის ტბეთის სახარება (995 წ.). 189...570...XIV

ტიგრე – ჩრდილოეთ ეთიოპიის პროვინცია. 84...743...IX

ტიგრესის სამეფო – 84, 88...743...IX

ტიგრისა და ეფრატის სათავეები – ტიგროსი, მდინარე თურქეთსა და ერაყში, მიედინება მესოპოტამიის დაბლობზე, ერთვის ევფრატს და ჩაედინება სპარსეთის ყურეში. 178, 248, 259. 570...XIV

ტიგროსი (ტიგრი) – მდინარე, რომელიც მიედინება თურქეთში, ერაყში და ნაწილობრივ სირიის საზღვარზე. 170, 176, 227. 764...XI

ტიმოქი – მდინარე სერბიისა და ბულგარეთის ტერიტორიაზე. ...760...III

ტირი (ტიროსი) – ფინიკიის ქალაქი, დიდი სავაჭრო ცენტრი. დღევანდელი ლიბანის ქალაქი სური. 853, 1011, 1037...1130...XVI(1)

ტირნოვო – 464, 467, 543, 615...713...VIII

ტირძნისი – სოფელი აღმოსავლეთ საქართველოში. 405...856...XIX

ტომსკი – 169...562...XIII

ტონკინი – ტონკინის საქმე. 317; 355...674...VII; 221, 238, 379, 559...713...VIII; 78...743...IX

ტოსკანა – პროვინცია იტალიაში. 347...707...VI; 283, 299, 308...713...VIII

ტრანსვაალის რესპუბლიკა (ტრანსვალი) – სამხრეთ აფრიკაში მდებარე პროვინცია, რომლის მკვიდრი მოსახლეობა – ბანტუ ბრძოლით განდევნეს ბურებმა. ...713...VIII; 226...562...XIII; 321...570...XIV

ტრაპიზონი (ტრაპზონი, ტრაპეზუნდი) – ქალაქი და ნავსადგური თურქეთში, ისტორიულად ტრაპიზონის იმპერიის (1204-1461) დედაქალაქი, რომელიც დაარსდა საქართველოს სამეფო კარის ინიციატივით, მას შემდეგ, რაც ქართველთა ჯარმა დაიჭირა ბიზანტიის კეისრის მფლობელობაში მყოფი ძველი პონტოს სამეფოს ტერიტორია; თამარ მეფემ ახლადშექმნილი იმპერიის ტახტზე დასვა უფლისწულები – ალექსი და დავით კომნენები, წარმოშობით ბერძნები და თავის ქვეშევრდომობაში მიიღო ქვეყანა. 145, 206...707...VI; 266...570...XI; 275, 367, 406...761...XV

ტრეგიეში – 284...713...VIII

ტრენტინო – 369...674...VII

ტრენტო (Триент) – 157...856...XIX

ტრიაპოლისი (ტრიპოლისი, ტრიაპოლი, ტარაბულუს-ელ-ჰარბ) – ლიბიის დედაქალაქი, პორტი ხმელთაშუა ზღვაზე. ...550...X

ტრიენტი – 321...713...VIII

ტრიესტი – 369; 375...674...VII; 321...713...VIII

ტრინიდადი – კუნძული ატლანტის ოკეანეში სამხრ. ამერიკის ჩრდ.-აღმ. სანაპიროსთან. სახელმწიფო ტრინიდადი და ტობაგოს ძირითადი ნაწილი. 44...762...XV

ტრიპოლი – 462...562...XIII

ტროა (ილიონი) – მცირე აზიის ჩრდ-დას. ნაწილში მდებარე უძველესი ქალაქი. 271. 764...XI

ტროკადერო – ციხე-სიმაგრე კადიქსის ყურეში, რომელიც იერიშით აიღო საფრანგეთის არმიამ 1823 წ. ...760...III

ტუილრი (სასახლე და პარკი) – საფრაგეთის უზენაესთა ძველი რეზიდენცია პარიზში, რომელსაც საფუძველი ჩაეყარა. 1564 წ. ...760...III

ტულა (Тула) – 638...743...IX; 45...555...XVII; 139...414...XVIII; 18 193...XIX

ტულონი – ხმელთაშუა ზღვაზე მდებარე საფრანგეთის პორტი. უძველესი დროიდან საბერძნეთისა და რომაელების კოლონია. ...760...III; 54, 220, 222, 460...562...XIII

ტულუზი – ქალაქი საფრანგეთში. 223...707...VI

ტუნისი – სახელმწიფო ჩრდ. აფრიკაში. რესსპუბლიკაა. ადმინისრაციულად იყოფა 19 პროვინციად. 526, 569...707...VI; 355; 375...674...VII; 238, 244...713...VIII; 462...562...XIII; 376...762...XV

ტურაული – 175...856...XIX

ტური – ქალაქი საფრანგეთში 122. 764...XI

ტურინი – 375, 466...674...VII

ტურისციხე – 142...743...IX

ტფილისი – იხ.: თბილისი

ტფილისის გუბერნია – 23, 36; 133, 215, 217, 238, 240, 245, 249, 256, 279, 306, 314, 361, 410, 541, 598, 599...707...VI; 409; 560...674...VII; 404...713...VIII; 271, 342, 354, 412, 493, 571, 600, 656...743...IX; 78, 79, 123-125, 501, 502, 504, 511, 512, 548. 764...XI; 102, 124, 128, 169, 189, 240, 243...309...XII; 153, 258, 259, 262, 263, 433, 434...562...XIII; 443..570...XIV; 74, 109, 342, 470, 495, 522...762...XV; 9, 58, 112, 254...1130...XVI(1)

ტფილისის მაზრა – იხ.: თბილისის გუბერნია

ტყიბული – 206...729...V

Тифлис – 36, 66, 85, 89...414...XVIII

Тифлисская губерния – 106, 107, 225, 227, 228, 230, 241...555...XVII
 

19 უ

▲ზევით დაბრუნება



უ

უელსი – 95...551...X

ულსტერი (უოლსტერი) – 304, 305...713...VIII

უნგრეთი (Венгрия) – 411...856...XIX

ურალი – 253...743...IX

ურარტი (არარტი) – მტკვრის და არეზის შუა მდებარე ტერიტორია. 176, 177. 764...XI

ურარტის ქვეყანა – მახლობელი აღმოსავლეთის ერთ-ერთი უძველესი და უძლიერესი სახელმწიფო ძვ.წ. IX-VI ს-ში. საგანგებო კვლევის საგნად იქცა მსოფლიო მეცნიერებისათვის ურარტუს ენა, კულტურა, ისტორია, ურარტუს სიძველეების, კერძოდ ეპიგრაფიკული ძეგლების ღრმა და საფუძვლიანი შესწავლა, რასაც სათავე ჯერ კიდევ XIX საუკუნის დასაწყისიდან დაედო. მკვლევართა განსხვავებულმა თვალსაზრისმა, პოზიციამ და ფაქტების სხვადასხვა სიბრტყეში განლაგებამ განაპირობა მოვლენების ირგვლივ ხშირად რადიკალური და ერთურთის გამომრიცხავი შეხედულებები, რომელთაც ილია ამ წერილში განიხილავს. 249-259, 261-277. 571...XIV

ურმია (Урмия) – 251...856...XIX

ურმიის და გოგჩის ტბები – ძველი ურარტუს ტერიტორიაზე. ურმიის ტბა დღევ. დას. ირანის ტერიტორიაზე მდებარეობს. (გოქჩა იხ.). 249. 571...XIV

ურუგვაი – 386. 764...XI
 

20 ფ

▲ზევით დაბრუნება


ფ
ფანიანი (Пани)

ფარავნის ტბა –ани) – 152...856...XIX ...674...VII

ფარხალი და დედა-მთა (პარხალი) – ძველი ქართული კულტურულ-საგანმანათლებლო კერა, ხუროთმოძღვრების ძეგლი, სამონასტრო კომპლექსი ისტ. ტაოში, პონტოს მთების აღმ. კალთაზე, დღევ. თურქეთის ტერიტორიაზე. 266...571...XIV

ფაშაანი – 142...743...IX

ფაშოდა – ...713...VIII; 125. 571...XIV

ფაშოდი – ამჟამად სამხრეთ სუდანის ქალაქი კოდოკი. 286...856...XIX

ფივი – ზემო ეგვიპტის დედაქალაქი. 1024, 1027...1130...XVI(1)

ფილადელფია – ამერიკის შეერთებული შტატების მნიშვნელოვანი საპორტო ქალაქი. ...760...III; 322...764...XI

ფილიპინია – 285...856...XIX

ფილიპოპოლი (ფილიპეპოლი, თანამედროვე ქ. პლოვდიდი) – 324, 465, 469, 628, 629...713...VIII

ფინიკია – უძველესი ქვეყანა ხმელთაშუა ზღვის აღმოსავლეთ სანაპიროზე, ნაწილობრივ დღევანდელი ლიბანის ტერიტორიაზე. 170, 171, 211, 212...765...XI; 522, 537, 539, 850, 872...1130...XVI(1)

ფინლანდია (ფინეთი) – სახელმწიფო ჩრდ. ევროპაში, ბალტიის ძღვის სანაპიროზე. სახელმწიფოებრივი წყობა – რესპუბლიკა. ...713...VIII; ...562...XIII; 505...762...XV

ფოთი (Поти) – საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი ქალაქი შავი ზღვის სანაპიროზე. თანამედროვე ფოთის რეგიონში მდებარეობდა ისტ. ქალაქი ფასისი. ქალაქი განსხვავებული დაგეგმარებით განაშენიანდა 1889-1905 წლებში ნ. ნიკოლაძის ინიციატივით. 69, 431...729...V; 50, 108...743...IX; 333-340...762...XV; 57, 305, 347...555...XVII; 218...414...XVIII; 182, 387...856...XIX

ფოკა (ფოკეა, ფოკიდა) – რაიონი ცენტრალურ საბერძნეთში. 1044, 1045...1130...XVI(1)

ფონა – სოფელი რიკოთის უღელტეხილის დასავლეთ კალთაზე, – 231...743...IX

ფორნაკსი – მთა ლაკონიაში, სპარტასა და სელასიას შორის. იქ იყო აპოლონის ტაძარი. 901...1131...XVI(1)

ფოცხოვი (აჭარაში) – ადმ.-ტერ. ერთეული შუა საუკუნეების საქართველოში, ისტორიულ სამცხეში (ახლანდელი თურქეთის ტერიტორია). ეკუთვნოდა ჯაყელთა საგვარეულოს. 116...762...XV

ფრაკიის ხერსონესი – ამჟამინდელი გალიპოლსკის ნახევარკუნძული თურქეთის ევროპულ ნაწილში. 881...1131...XVI(1)

ფრანგების სასაფლაო (თბილისში) – 198...707...VI

ფრანკფურტი – ...713...VIII

ფრანცსბადი – 359...713...VIII

ფრიგია – ძველი ქვეყანა მცირე აზიაში ძვ.წ. I ათასწლეულში. ანტიკური ტრადიციით ფრიგიელები თავდაპირველად ბალკანეთში (თრაკიაში) ბინადრობდნენ. წერილობითი წყაროებისა და არქელოგ. მასალის საფუძველზე ბალკანეთიდან მცირე აზიაში მათი გადმოსახლება ძვ.წ. IX ს-ში მოხდა. ფრიგია გამოირჩეოდა მაღალი არქიტექ. და მუსიკ. ტრადიციებით. ფრიგიელებმა პირველებმა შექმნეს მცირე აზიის ხალხებში ანბანური დამწერლობა. 24175, 284...765...XI; 9...571...XIV; 719...1131...XVI(1)

ფრიდრიხსრუე – ქალაქი ჩრდილო-აღმოსავლეთ გერმანიაში, 570, 572...765...XI; 223...562...XIII

ფშავ-ხევსურეთი – 267...551...X

ფშავი – 137...765...XI

21 ქ

▲ზევით დაბრუნება


ქ

ქაბული – 433...674...VII; 334...743...IX

ქათამამზვარე – სოფ. დუშეთის მხარეში. 446...762...XV

ქაირო (კაირო) – 574...707...VI

ქალდეა (ქალდუ) – 170, 171, 173, 177, 244, 250. 765...XI

ქალდეი და ეგვიპტე – ქალდეველები, მომთაბარე სემიტი ტომები, ცხოვრობდნენ ძვ.წ. I ათასწლ. I ნახ-ში სპარსეთის ყურის სანაპიროზე, ტიგროსისა და ევფრატის ქვემო დინებაში. IX ს-ში მტკიცედ დამკვიდრდნენ ბაბილონის სამხრეთით; VII ს – ში ქალდეველთა დინასტია შექმნეს. ეგვიპტეს მეგობრული დამოკიდებულება ჰქონდა ბაბილონთან (ქალდეისთან). 267. 571...XIV

ქალკედონი (Халкидон) – 252...856...XIX

ქარელი – 110…309...XII

ქართლ-კახეთი – აღმ. საქართველოს ორი სამეფო-სამთავრო. გაერთიანდა 1762 წელს. 206...729...V; 20, 23, 343, 436...743...IX; 290...765...XI; 131...309...XII; 222...572...XIV;

ქართლი – მხარე აღმ საქართველოში. თავდაპირველად ერქვა ახლანდელ მცხეთის რაიონს, მოგვიანებით ზოგადი მნიშვნელობა შეიძინა. ქართლი ეთნიკურ-გეოგრაფიულად ორ მხარეს მოიცავდა: შიდა და ქვემო ქართლს. შემდგომში გაჩნდა ტერმინი ზემო ქართლიც მესხეთის აღსანიშნავად. 35, 57-59, 61, 280, 508, 548...707...VI; 409; 414...674...VII; 139, 141, 170, 496, 590...714...VIII; 115, 138, 198, 436...743...IX; 19, 177, 433, 475, 560, 633...765...XI; 203..309...XII; 155, 340, 353, 411, 466, 536, 615...763...XV; 66, 175, 254, 323, 344...555...XVII

ქართლი (საქართველო) – 255. 765...XI

ქაჯთკარი – 266. 572...XIV

ქვემო ავჭალა – 252...414...XVIII

ქვემო იმერეთი – 254. 765...XI

ქვიშხეთი – 87. 415...XVIII

ქიზიყი – ქალაქი მარმარილოს ზღვის ნაპირას. 266. 572...XIV

ქიზიყი – ისტორიული მხარე აღმ. საქართველოში. ძველად კამბეჩოვანის სახელით იცნობდნენ. სახელწოდება ქიზიყი XV საუკუნიდან ჩნდება. 44, 83...729...V; 415...674...VII; 18...562...XIII; 466, 536. ...763...XV; 110...415...XVIII; 399...856...XIX

ქინძარი – 274...674...VII

ქისტაური (Кистаури) – 155...856...XIX

ქობულეთი – ქალაქი აჭარაში შავი ზღვის სანაპიროზე. 184, 263, 264, 267, 300...707...VI 18, 20, 116, 117, 149, 152, 228, 474, 475...763...XV

ქსნის ხეობა – 265...551...X

ქსოვრისი – 86...415...XVIII

ქუთაისი (Кутаис) – თბილისის შემდეგ სიდიდით მეორე ქალაქი საქართველოში. ამ ადგილზე ქალაქის ტიპის დასახლება ძვ. წ. აღ. VI ს-ში დასტურდება. ახსენებენ ძველი ბერძენი ავტორები. 277, 285, 288, 289, 301, 304, 359, 473, 533, 536, 544, 546, 548, 549, 557, 599...707...VI; 80-93; 117-135...674...VII; 20, 24, 25, 46, 87, 101, 102, 147, 149, 150, 205, 312, 316, 409, 527, 550...714...VIII; 493, 539, 541, 544, 559, 562, 563, 646-648, 655...743...IX; 274, 388, 389, 442, 453, 468, 500, 520, 529, 553, 558, 563, 564...551...X; 89, 132, 134, 135, 322, 323, 332, 333, 582, 585-587, 595, 596, 601, 609, 610, 619, 620, 625, 629, 635-637, 639, 640...765...XI; 34, 86, 89, 126, 129, 198, 199, 200, 214, 215, 227, 247..309...XII; 11, 12, 13, 14, 40, 245, 248, 360...562...XIII; 441...572...XIV; 38, 74, 76, 82, 84, 85, 86, 89, 109, 188, 189, 192, 242, 243, 244, 247, 249, 261, 264, 267, 268, 285, 286, 289, 307, 324, 327, 328, 342, 344-347, 411, 421, 469, 470, 520, 522...763...XV; 25, 60, 92, 93, 94, 113, 141, 185, 194, 234, 296, 320, 350, 357...555...XVII; 75, 77-81, 83, 96, 101, 104, 179, 185, 240, 313, 314...415...XVIII; 92, 93, 175, 349, 357, 387, 418...856...XIX

ქუთაისის გუბერნია (ქუთაისის მაზრა) – ადმ.-ტერ. ერთეული რუსეთის იმპერიაში. შეიქმნა 1846 წელს. ცენტრი – ქუთაისი. იყოფოდა 5 მაზრად. გაუქმდა 1917 წელს. 23, 26, 27, 30, 314, 359...707...VI; 314, 315...714...VIII 34, 129...309...XII; 11, 141, 167, 198, 245, 427...562...XIII; 74, 188, 189, 192, 324, 421, 469, 470, 522...763...XV;

ქურდბელი – 266...572...XIV
 

21.1 ღ

▲ზევით დაბრუნება


ღ

ღაზნა – ავღანეთის ქალაქი. 398, 399...856...XIX

ღალისის მდინარე – 199. 572...XIV

ღლიღვეთი – ადგილი, სადაც ცხოვრობდა დაღესტნის მთიელთა ერთ-ერთი ტომი. 427. 765...XI

ღრუბლიანი ალბიონი – ბრიტანეთის კუნძულების უძველესი სახელწოდება. ბრიტანეთის პოეტურ სინონიმად იხმარება. 145...309...XII
 

22 ყ

▲ზევით დაბრუნება


ყ

ყაბაღი (ყაბახი) – თბილისის ამ ნაწილს ადრე გარეთუბანი ერქვა, შემდგომში მას სახელები ეცვლებოდა: „ასპარეზი“, „სალაღობო“, „ალექსანდრეს ბაღი“, „კომუნარების ბაღი“. ამჟამად „9 აპრილის ბაღი“ ეწოდება. 630. 765...XI

ყაზანდიკი – 187...707...VI

ყაზანი – თათრეთის დედაქალაქი. მდებარეობს მდ. ვოლგის მარცხენა ნაპირზე. 485...707...VI; 181...765...XI; 475...763...XV

ყაზანის ეპარქია – 491...765...XI

ყაზბეგი – სტეფანწმინდა. 239...765...XI

ყაირი – 119...744...IX

ყანდაარი – ქალაქი სამხრეთ ავღანეთში. მის დაარსებას მიაწერენ ალექსანდრე მაკედონელს. 340, 341...744...IX

ყანდიის კუნძული – იხ. კანადა. ...707...VI

ყარაბაღი – 142...714...VIII; 331...551...X; 292...766...XI

ყარაია – 142...714...VIII

ყარაიასი (ყარაია) – ყარაია, შემდეგ გაჩიანი, ამჟამად გარდაბანი. 142...714...VIII; 512. 766...XI

ყარსი (Карс) – ქალაქი ჩრდ.-აღმ. თურქეთში. ყარსის ვილაიეთის ადმ. ცენტრი. ქართული წყაროები კარის სახელწოდებით იხსენიებენ. 124, 129, 138, 139, 145-147, 158, 165, 183, 186, 197, 207...707...VI; 353...714...VIII; 354, 355...744...IX; 199...766...XI; 57, 58, 60...763...XV; 178, 251...856...XIX

ყარსის ოლქი – ტერიტორია ჩრდ.-აღმ. თურქეთში, 34..310...XII

ყვარელი (Кварели) – 280...707...VI; 291...563...XIII; 441...572...XIV; 13, 17, 19, 43, 72, 73, 79, 164, 349...555...XVII; 114, 125, 137, 138, 141, 147, 154, 162, 165, 166, 170, 172, 173, 174, 177, 186, 187, 188, 193, 194, 196, 208...415...XVIII; 5...856...XIX

ყვირილა (Квирила) – 41...714...VIII; 152...856...XIX

ყვირილა – რკინიგზის სადგური, ამჟამინდელი ქალაქი ზესტაფონი მდინარე ყვირილაზე. 630...766...XI

ყიზლარი – 98, 100, 101, 299...744...IX

ყირიმი – ყირიმის ოლქი ამჟამად შედის უკრაინის შემადგენლობაში. XV-XVIII საუკუნეში აქ იყო თათართა ფეოდალური სახელმწიფო. 230...707...VI; 376, 377...714...VIII; 115, 310...744...IX; 218...763...XV

ყუბანი – 351, 352...714...VIII; 64, 115...744...IX; 332...766...XI;

ყუბანი – მდინარე რუსეთის ტერიტორიაზე კრასნოდარისა და სტავროპოლის მხარეებში. 324...763...XV

ყუბანის მაზრა (ყუბანის ოლქი) – 564...729...V; 351, 352...714...VIII

 

23 შ

▲ზევით დაბრუნება


შ

შავი ზღვა – 431...729...V; 66, 124, 186, 202, 206...707...VI; 416, 417, 432...674...VII; 587...714...VIII; 42, 114...744...IX; 30, 33, 100-102, 476, 558...551...X; 114, 115...766...XI; 34, 177...310...XII; 228, 432, 463...563...XIII; 316...572...XIV; 179...415...XVIII

შავი ზღვის ოლქი – 30, 33...551...X

შავიზღვისპირი – 199. 572...XIV

შავი ზღვისპირეთის გუბერნია (Черноморская Губерния) – 256...856...XIX

შავშეთი – მხარე ისტორიულ სამხრ. საქართველოში (ახლ. თურქეთის ტერიტორია), IX ს-ში სამონასტრო მშენებლობის კერა. 206...572...XIV

შავშეთი (აჭარაში) – მხარე ისტორიულ სამხ.-დას. საქართველოში (ახლანდელი თურქეთის ტერიტორია). ადმინისტრაციული ცენტრი იყო ამავე სახელწოდების დაბა. 365...764...XV

შავშეთ-იმერეთი – 206...572...XIV; 152...764...XV

შამახა – შუმახა, შემახია, ადგილი აზერბაიჯანში. 114...744...IX

შამბორი – 399...764...XV

შამპანი – საფრანგეთის პროვინცია. ...761...III

შამქორი (შანქორი) – განჯის დასავლეთით მდებარე ქალაქი, სადაც მოხდა მნიშვნელოვანი ბრძოლა. 265...744...IX; 1195 წელს, 199...766...XI

შამხორი (დღევანდელი „შამხორჩაი“) – ქ. განჯის დასავლეთით, მტკვრის მთავარი შენაკადი. 289...766...XI

შანონი (მდინარე) – ...674... VII

შარლოტენბურგი – ქალაქი ბერლინის მახლობლად, მდ. შპრეეზე. 174... 551...X

შაქრიანი – სოფელი ყვარლის რაიონში. 744...IX

შაჰმადილი – 604...707...VI

შეერთებული შტატები – 184...551...X

შემახია – ქალაქი აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე. 471...714...VIII; 288, 292...766...XI

შეფილდი – ქალაქი დიდ ბრიტანეთში. 593...744...IX

შვეიცარია – სახელმწიფო ცენტრ. ევროპაში. სახელმწიფოებრივი წყობით ფედერაციული რესპუბლიკაა. 366...707...VI; 382-386...674...VII; 12, 55...744...IX; 41...551...X; 478, 479. 766...XI; 139...563...XIII; 202, 422...764...XV

შვეცია – 55, 61, 62, 528...744...IX; 314...551...X

შიდა აზია – 20, 22, 23, 25...744...IX

შიდა ამერიკა – 12...744...IX

შინდისი – სოფელი გორის რ-ნში, მდ. ლიახვის მარცხენა ნაპირას. შინდისში დგას წმ. გიორგის ეკლესია (1751) და შემონახულია ძვ. ციხე, ქართ. ხუროთმოძღვრების ძეგლი. 336...563...XIII; 211...572...XIV

შიპკო (შიპკა) – 174...707...VI

შირაზი – 143...714...VIII

შირაქი – 342, 344, 354...744...IX; 512. 766...XI

შლეზვიგ-გოლშტეინი – შლეზვიგ-ჰოლშტეინი, ამჟამად შედის ფრგ-ში, პირველად ორ დამოუკიდებელ ნაწილს წარმოადგენდა: შლეზვიგის საჰერცოგო და ჰოლშტეინის საგრაფო. მე-19 საუკუნის შუა ხანებში დაიწყო გერმანელი მოსახლეობის ნაციონალურ-გამანთავისუფლებელი ბრძოლა. 1864 წ. ჰოლშტეინი გადაეცა ავსტრიას, ხოლო შლეზვიგი – პრუსიას. 1866 წ. ავსტრია-პრუსიის ომის შემდეგ შლეზვიგ-ჰოლშტეინი გახდა პრუსიის პროვინცია. 1949 წლიდან იგი ფედერაციული გერმანიის შემადგენლობაშია. 384, 388...674...VII; 58, 61...744...IX; 118...551...X

შლეზვიგი – XI ს-დან საჰერცოგო. ცნობილია შლეხვიგ-ჰოლშტაინის (შლეზვიგ-გოლსტეინის) მიწა. XIX ს. შუაში დაიწყო შლეზვიგ-ჰოლშტაინის გერმანული მოსახლეობის ეროვნულ-განმათავისუფლებელი ბრძოლა. 1864 წ. დანიასთან ომის შედეგად ჰოლშტაინი გადავიდა ავსტრიის მმართველობაში, შლეზვიგი – პრუსიისა. ავსტრია-პრუსიის 1866 წლის ომის შემდეგ შლეზვიგ-ჰოლშტაინი პრუსიის პროვინციად გამოცხადდა. 254, 496...551...X

შოა – პროვინცია ეთიოპიის ცენტრალურ ნაწილში. ადმინისტრაციული ცენტრი ადის-აბება. 84, 85, 89...744...IX

შორაპანი – დაბა ზესტაფონის რაიონში. ისტორიულად არგვეთის საერისტავოს ადმინისტრაციული ცენტრი იყო. 314, 709...714...VIII; 332...766...XI; 130, 415...764...XV

შორაპნის მაზრა – 314...707...VI

შორეული აღმ-თი (Дальный Восток) – 318. 572...XIV; 152...856...XIX

შოტლანდია – 340...707...VI; 494-496; 514, 523...674...VII; 433...552...X; 175...310...XII

შოში – ...714...VIII

შტეტინი – ქალაქი და პორტი პოლონეთში. 609, 610. 744...IX

შტუტჰარტი (Штутгартъ) – 218...856...XIX

შუა აზია – 339, 340, 536...744...IX; 97, 318, 533...552...X

შუმლი – 326...714...VIII

შუშა – ქალაქი დღევანდელი აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე. 300...764...XV
 

24 ჩ

▲ზევით დაბრუნება


ჩ

ჩაბანი – 144...856...XIX

ჩალაუბანი – 19...555...XVII

ჩეიშერი – 282...674...VII

ჩერნოგორია – ჩერნოგორიის სოციალისტური რესპუბლიკა, შედის იუგოსლავიის შემადგენლობაში. 67, 160, 183, 186, 189, 191, 203...707...VI; 104, 209...714...VIII; 64, 302...745...IX; 294...563...XIII; 135...764...XV

ჩეხია (ჩეხეთი) – 358...552...X

ჩილი – 13...745...IX

ჩინეთი – სახელმწიფო ცენტრ. და აღმ. აზიაში. მოსახლეობის რაოდენობით მსოფლიოში უდიდესი. 16...729...V; 95, 125...707...VI; 356...674...VII; 75, 76, 77...714...VIII; 236, 257...745...IX; 413...766...XI; 27, 73, 75, 467, 468...563...XIII; 29, 40-46, 125-128, 323...572...XIV; 133, 134, 136, 270, 301...764...XV; 284, 285, 394...856...XIX

ჩინეთის ზღვა – 73...563...XIII

ჩინთი (ჩინტი) – დუშეთის მუნიციპალიტეტის სოფელი. 145...856...XIX

ჩოლოქი – მდინარე ქობულეთის რაიონში, ნატანების მარცხენა შენაკადი. 220...572...XIV; 191...764...XV

ჩრდილო ამერიკა – ამერიკის კონტინენტის ჩრდილოეთი ნაწილის სახელწოდება. 366, 371...707...VI; 20...745...IX; 184, 185, 286, 489, 562...552...X; 43...764...XV

ჩრდილოეთ ამერიკის შტატები (ჩრ. ამერიკის შეერთებული შტატები) – 299...714...VIII; 132...572...XIV

ჩრდილოეთ კავკასია – 98, 99...745...IX

ჩრდილოეთ პადდინგტონი – 457...745...IX

ჩხატალი – 266...572...XIV

ჩხორუმი – 266...572...XIV
 

25 ც

▲ზევით დაბრუნება


ც

ცივის მთა – 417...675...VII

ციმბირი (Сибирь) – ტერიტორია ურალის ქედიდან წყნარი ოკეანის სანაპირომდე. შედის რუსეთის შემადგენლობაში. 513...729...V; 34, 497...766...XI; 417...563...XIII; 159, 243, 315, 518...764...XV; 252...856...XIX

ცისლეიტანია – 368...675...VII

ციხებდა – 146...856...XIX

ციხისძირი – საქართველოში ამ სახელწოდების რამდენიმ,ე სოფელია დუშეთის, მცხეთის და ქობულეთის რაიონებში. 184...707...VI; 338...764...XV

ცხენის წყალი – მდინარე. ...715...VIII; 12. 572...XIV

ცხინვალი – 318...555...XVII

ცხინვალის ხეობა – 69...310...XII
 

26 ძ

▲ზევით დაბრუნება


ძ

ძაუჯი-ყაუ – 494...729...V

ძეგამი – მდინარე აზერბაიჯანში, მტკვრის შენაკადი. 289. 766...XI
 

27 წ

▲ზევით დაბრუნება


წ

წალკა – 239...767...XI

წილკანი (ცილკანი) – 145...856...XIX

წინამძღვრიანთკარი – 447...708...VI; 169...715...VIII; 309, 310, 506, 559...552...X

წიწამური (Цицамури) – 235...767...XI; 481, 488...573...XIV; 217, 218, 325...555...XVII; 199, 200, 204, 230, 231...415...XVIII; 88, 89, 169...856...XIX

წოური – 150, 159, 165, 187, 190...415...XVIII

წყაროსთავი – შუასაუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი, საეპისკოპოსო კათედრალი ისტ. საქართველოში, ჯავახეთში (ახლ. თურქ. ტერიტ.). 189...573...XIV
 

28 ჭ

▲ზევით დაბრუნება


ჭ

ჭალა (Чала) – 81...856...XIX

ჭანეთი – მხარე ისტორიულ სამხრ. საქართველოში, ეკავა შავიზღვისპირეთის სამხრ.აღმ. მთიანეთი, ჭოროხის ზემო წელის აუზი (ახლ. თურქეთის ტერიტ.) მხარე დასახლებული იყო დასავლეთ-ქართული ტომით – ჭანებით. 200. 573...XIV

ჭიჭაკის მთა – 266. 573...XIV

ჭკადუაში – სოფელი ზუგდიდის რაიონში. მდ. ჩხოუშის ნაპირას. 424...764...XV

ჭონტილი – სოფელი დუშეთის რაიონში, ბაზალეთთან ახლოს. 446, 447...764...XV

ჭოროხი – (ჩორუჰი) მდინარე საქართველოსა და თურქეთის ტერიტორიაზე. ჩაედინება შავ ზღვაში. 338, 475...765...XV

ჭოროხის ხეობა – მდინარე ჭოროხი მიედინება საქართველოსა და თურქეთის ასამხრ-თით. ხეობა მოფენილია ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლებით, რომელთა დიდი ნაწილი ახლა თურქეთის ტერიტორიაზეა. 189, 199...573...XIV
 

29 ხ

▲ზევით დაბრუნება


ხ

ხალეპი (ხალები) – დღევანდელი ალეპო, ქალაქი სირიაში. 361. 767...XI

ხარაგაული – დაბა დასავლეთ საქართველოში. 415...765...XV

ხართუმი – 226...563...XIII

ხარკოვი (Харьков) – 253...745...IX

ხარფუხი – თბილისის ერთ-ერთი ძველი უბანი მტკვრის მარჯვენა ნაპირზე. უფრო ადრე სეიდაბადი ეწოდებოდა. უბანს სახელი ეწოდა თაბორის მთის ძირას მდებარე საკულტო დანიშნულების ქვის გამო. 573...765...XV

ხევი – მხარე აღმ. საქართველოს მთიანეთში, კავკასიონის კალთებზე. მოიცავს თრუსოს, სნოსწყლის და თერგის ხეობებს. ახლანდელი ყაზბეგის რაიონის ტერიტორია. 466...765...XV

ხერსონა (Херсона) – 496...715...VII; 22,23, 24, 497, 499...856...XIX

ხერსონის გუბერნია – 496...745...IX

ხეტტა (ხეთა, ხეთების სამეფო) – ერთ-ერთი ძველაღმოსავლური სახელმწიფო ძვ.წ. II ათასწლ. მცირე აზიაში. ხეთები „ძველი სამეფოს“ დროს მნიშვნელოვან პოლიტიკურ ძალას წარმოადგენდნენ. მათ განავრცეს თავისი ქვეყანა ხმელთაშუა ზღვიდან შავ ზღვამდე. ხეთები იყენებდნენ აქადურ ლურსმულ დამწერლობას, რომელზეც შექმნეს ისტორიული, ლიტერატურული, რელიგიური, მითოლოგიური, ასტროლოგიური, ასტრონომიული და მათემატიკური ძეგლები, თვითმყოფადი არქიტექტურა, თიხის ფირფიტებზე შემონახული დიდი კულტურა. 265, 266...573...XIV

ხიოსი – კუნძული საბერძნეთში. 866, 1038...1131...XVI(1)

ხიფა – 433...675...VII

ხმელთაშუა ზღვა – ატლანტის ოკეანის კონტინენტთშორისი ზღვა. 140...707...VI; 369, 375...675...VII; 247, 321, 371, 372, 380, 402...715...VIII; 79, 338, 535...745...IX; 98, 316, 550...552...X; 170, 171...767...XI; 144, 145, 166...310..XII; 316...573...XIV; 449...765...XV

ხონი – დაბა დას. საქართველოში. კომუნისტური მმართველობის წლებში ეწოდებოდა წულუკიძე. 188, 189...765...XV

ხორზაბადი – მდებარეობდა ნინევიის ჩრდილოეთით. იგი მოხსენიებულია ბიბლიაში. 1842-52 წლებში აქ არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს ასურეთის მეფის სარგონის (ძვ. წ. 722-705წწ.) დიდებული სასახლის ნანგრევები. 249. 767...XI

ხოსროვაბადი – 322...765...XV

ხუცუბანი – 184...707...VI

30 ჯ

▲ზევით დაბრუნება


ჯ

ჯავახეთი – მხარე სამხრ. საქართველოში, ზემო ქართლში. ისტორიულ წყაროებში პირველად იხსენიება ძვ.წ. 785 წელს ურარტუს მეფის არგიშდი I-ის წარწერაში, როგორც დაპყრობილი მხარე. უძველესი დროიდანვე ჯავახეთი ქართლის სამეფოს ერთ-ერთი საერისთავო იყო. საქართველოს სახელმწიფოებრივი ძლიერების ხანაში აქ აშენდა ეკლესია-მონასტრები, სამეფო რეზიდენციები. XVI ს-ში ოსმალეთმა მიიტაცა და მოსახლეობას ისლამი მიაღებინა. XIX ს-ის I ნახ-დან აქ დასახლდა თურქეთიდან დევნილი სომეხი მოსახლეობა. 57...708...VI; 189...573...XIV

ჯავის ხეობა – მდებარეობს ოსეთის კავკასიონის მთავარი ქედის სახრეთით. მოიცავს მდ. დიდი ლიახვისა და მისი შენაკადის, ფაწის აუზს. 502...765...XV

ჯეირანჩელი – 511...767...XI

ჯვარის ეკლესია – 217...415...XVIII

ჯიონი (Аму-Дария) – მდინარე ამუდარიას არაბული სახელწოდება. 397, 398, 399...856...XIX

ჯიხაიში – სოფ. 277, 282...708...VI

ჯორჯია (Георгия) – ამერიკის შტატი 248...856...XIX

ჯულფი (ჯულფა) – ქალაქი აზერბაიჯანში. 197...708...VI
----------

31 ჰ

▲ზევით დაბრუნება


ჰ

ჰაბები – 84...745...IX

ჰავარდი – ქალაქი ინგლისში. ...715...VIII

ჰალისი – მდინარე მცირე აზიაში ლიდიასა და სპარსეთს შორის. 737, 740, 929...1131...XVI(1)

ჰანოვერი – პრუსიის პროვინცია და ქალაქი. 1866 წლის პრუსია-ავსტრიის ომამდე სამეფო ჩრდილო დასავლეთ გერმანიაში. 363...708...VI; 395...675...VII

ჰარლების ტბა – 47...708...VI

ჰებრიდის კუნძულები – დიდი ბრიტანეთის შემადგენლობაში მყოფი არქიპელაგი ატლანტის ოკეანეში. სულ 500-მდე კუნძულია. 536...745...IX;13...552...X

ჰეიდელბერგი – ქალაქი და ძველისძველი სახელგან-თქმული უნივერსიტეტი გერმანიაში. – 209...574...XIV

ჰეირათი (ჰერათი, Герат) – ქალაქი ჩრდ. დას. ავღანეთში. 433...675...VII; 300, 306...767...XI; 399...856...XIX

ჰერცოგოვინა (ჰერცეგოვინა) – 458...675...VII; 267...715...VIII; 300-302, 315, 336...745...IX; 19...552...X; 256...563...XIII

ჰესსენ-კასსელი – ოლქი გერმანიაში. 363...708...VI

ჰესენის საქსონია – ...715...VIII

ჰიბრალტარი – 462...563...XIII

ჰილდჰოლი – 506, 519...715...VIII

ჰოლანდია – 47, 588, 589...708...VI; 214, 215, 528...745...IX