იაკობ მანსვეტაშვილი, მოგონებანი. 2006 წ., გვ. 109-110; Кипиани Д. И. «Записки Дмитрия Ивановича Кипиани»,“Русская Старина”, 1886 г., т. XLIX, март, стр. 517-538; т. L, май, стр. 267-286.

პირთა იდენტიფიკაცია:

„ტექსტოლოგიური კვლევები ილია ჭავჭავაძის ცხოვრებისა და შემოქმედების მატიანისთვის“, თბ., 2016, გვ. 148-150.

პირთა ანოტაციები:

ბაგრატიონ-მუხრანელი (მუხრანსკი) ივანე კონსტანტინეს ძე (1812-1895)

გენერალლეიტენანტი, ერეკლე II-ის შვილთაშვილი, ოლღა გურამიშვილის მამიდაშვილი, 1882-1885 წლებში წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების გამგეობის თავმჯდომარე. თადარიგში გასვლის შემდეგ წარმატებით უძღვებოდა სოფლის მეურნეობას.

ჟურნ. „საქართველოს მოამბე“, 1863, № 3, № 4, № 5

ქრ. მამაცაშვილი, ილია ჭავჭავაძის სიკვდილი და დასაფლავება, 1907, გვ. 67. Кипиани Д. И., “Русская Старина”, 1886, ტ. XLIX, L, LI, 55 – 80, 447 — 465.

სასამართლო სხდომის ოქმი (№ 2), ილია ჭავჭავაძის ხელმოწერით, ავტოგრაფი, საქართველოს ეროვნული არქივი, ფონ,133, აღწ.1, საქ. 539 ფურც. 2; „საისტორიო მოამბე“, 19-20, 1965, გვ. 395.

პირთა ანოტაციები:

ფარესოვი საამ

 სოფელ ჩილურის მკვიდრი.

ოსიტოვი (ოსიტაშვილი) იოსებ

დუშეთის მაზრის მკვიდრი, დიაკვანი.

საქართველოს ეროვნული არქივი, ფ. 133, № 26, გვ. 2.

პირთა ანოტაციები:

ყველაშვილი პეტრე იასეს ძე

ჭოპორტის თემის სოფ. არჯაკელის მკვიდრი.

კახობერიშვილი არსენ

 გურამიანთკარის თემის სოფელ ზაქარას მცხოვრები გლეხი.

კახობერიშვილი გიორგი

საგურამოს თემის სოფელ ზაქარას მცხოვრები გლეხი.

გაზ. “დროება“, 1882, 30 აპრილი, № 88, გვ. 1; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 15, 2007, გვ. 321.

ატრიბუცია:

სტატია დაიბეჭდა „სავარაუდო“ თხზულებათა ტომში. ატრიბუციის არგუმენტირება მოცემულია იქვე; იხ. ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 15, 2007, გვ. 621, 688-689.

პირთა ანოტაციები:

ბაგრატიონი (ბატონიშვილი) ალექსანდრე ერეკლეს ძე (1770-1844)

 ქართლ-კახეთის მეფე ერეკლე II-ის ვაჟი. რუსეთის მიერ საქართველოს შეერთების შემდეგ იბრძოდა სამეფოს აღსადგენად. გარდაიცვალა თეირანში და დაკრძალულია იქვე.

ბაგრატიონ-გრუზინსკი ერეკლე ალექსანდრეს ძე (1827-1882)

ალექსანდრე ბატონიშვილის ვაჟი. საქველმოქმედო საღამო გამართა ქიზიყის ღარიბღატაკთა დასახმარებლად.

გაზ. „ივერია“, 1886, № 94, გვ. 1; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 7, თბილისი, 2005, გვ. 595.

პირთა ანოტაციები:

გლადსტონი უილიამ (1809-1898)

ინგლისელი სახელმწიფო მოღვაწე, სხვადასხვა დროს ვაჭრობის, კოლონიების, ფინანსთა მინისტრი და პრემიერმინისტრი.

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, ასლი № 1052, გვ. 662-666, გაზ. „ივერია“, 1887, 30 აპრილი, № 85, გვ. 1-2; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 9, თბ., 2006, გვ. 274.

კ. კეკელიძის სახ. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ი. ჭავჭავაძის პირადი საარქივო ფონდი, ასლი №S-5170; გაზ. „ივერია“, 1889, 30 აპრილი, № 90; ი. ჭავჭავაძე, თსკ ოც ტომად, ტ. 11, თბილისი, 2007, გვ. 192.

საქართველოს ეროვნული არქივი, ფ. 481, აღწ. 1, საქ. 287.

პირთა ანოტაციები:

ზიოროვი ნიკოლოზ (ერისკაცობაში მიხეილ) ზაქარიას ძე (1851-1915)

რუსი არქიმანდრიტი, ღვთისმეტყველი, 1889-1891 წლებში თბილისის სემინარიის რექტორი.

ჟურნ. „მწყემსი“, 1892, № 8, გვ. 3-6.

პირთა ანოტაციები:

ღამბაშიძე დავით ბესარიონის ძე (1837-1910)

დეკანოზი, გაზ. „მწყემსის“ რედაქტორი 1883-1910 წლებში. წერდა ფსევდონიმებით: „შორაპნელი ბლაღოჩინი“, „სოფლის ხუცესი“, „სოფლის მღვდელი“.

ბახტაძე ილია ლუკას ძე (1859-1900)

პუბლიცისტი, ჟურნალისტი, მთარგმნელი. იბეჭდებოდა ფსევდონიმით “ხონელი”.

ნადირაძე დიმიტრი (1861-1903)

პოეტი, პროზაიკოსი და პუბლიცისტი, წერდა ფსევდონიმით „მაჩხანელი“. იბეჭდებოდა ჟურნალ-გაზეთებში: „მოამბე“, „ივერია“, „აკაკის კრებული“, „ჯეჯილი“ და სხვ.

„საისტორიო მოამბე“, ტ. 3, 1947, გვ. 241-244.

ი. მეუნარგია, ნანახი და გაგონილი ილიას შესახებ, 1937, გვ. 46.

პირთა ანოტაციები:

ფურცელაძე ანტონ ნიკოლოზის ძე (1839-1913)

მწერალი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე. მუშაობდა თბილისის გიმნაზიაში, შემდეგ ზუგდიდში. მოღვაწეობდა „ცისკარში“, „მნათობში“, „გუთნის დედასა“ და სხვა ჟურნალებში.

თულაშვილი ვახტანგ დიმიტრის ძე (1834-1910)

პუბლიცისტი, ჟურნალისტი, საზოგადო მოღვაწე.

ცხვედაძე ნიკოლოზ (ნიკო) ზებედეს ძე (1845-1911)

საზოგადო მოღვაწე, პედაგოგი, პუბლიცისტი. დაამთავრა მოსკოვის აკადემია. 1869 წლიდან ასწავლიდა თბილისის სასულიერო სემინარიაში, 1874 წლიდან - თბილისის ქალთა ინსტიტუტში. 1898 წლიდან სათავეში ჩაუდგა ქართული გიმნაზიის, სინამდვილეში მომავალი ქართული უნივერსიტეტისათვის შენობის აგების საქმეს.

უმიკაშვილი პეტრე იოსების ძე (1838-1904)

საზოგადო მოღვაწე, ფოლკლორისტი. იყო მასწავლებელი თბილისის ქართულ გიმნაზიაში, შემდეგ მუშაობდა შავი ქვის წარმოებში ზესტაფონსა და და ბათუმში. წერდა ნარკვევებს, პიესებს, შექმნა ქართული ფოლკლორის მდიდარი კოლექცია.

მეუნარგია იონა მიხეილის ძე (1852-1919)

მწერალი, პუბლიცისტი, საზოგადო მოღვაწე. მარტვილისა და თბილისის სასულიერო სემინარიების შემდეგ სწავლობდა პარიზსა და ჟენევაში. მისი წერილები იბეჭდებოდა სხვადასხვა ჟრნალ-გაზეთებში. იყო „ვეფხისტყაოსნის“ 1888 წლის გამოცემის ერთ-ერთი ინიციატორი და მისი ფრანგულ ენაზე მთარგმნელი.

გოგებაშვილი იაკობ (1840-1912)

მწერალი, პედაგოგი და საზოგადო მოღვაწე.

გაზ. „ივერია“, 1903, № 94, გვ. 3; გაზ. „ცნობის ფურცელი“, 1903, № 2138, 2139.