1872 28 იანვრამდე

„გამოცანების“ და კიდევ გამოცანების“ გამო გრიგოლ ორბელიანი წერს და ხელნაწერის სახით ავრცელებს ლექსს „პასუხი შვილთა“.

1872 28 იანვარი

გრიგოლ ორბელიანის ლექსის „პასუხი შვილთა“ საპასუხოდ წერს და საზოგადოებაში ავრცელებს პამფლეტს „პასუხის პასუხი“. ლექსი ავტორის სიცოცხლეში არ დაბეჭდილა.

1872 28 იანვრის შემდეგ

სერგეი მესხი ქუთაისში მყოფ აკაკი წერეთელს უგზავნის წერილს, რომელშიც უამბობს მამათა და შვილთა პოეტური პაექრობის შესახებ. იგი აღფრთოვანებულია „პასუხის პასუხით“, მაგრამ არ იცის, რომ ილიასია.

1872 5 თებერვალი  

თარგმნის თომას მურის ლექსს „ირლანდიისადმი“.

1872 20 თებერვლამდე

თბილისში მდებარე კავკასიის სამთო სამმართველოდან წერილს უგზავნის მეუღლეს საგურამოში. ატყობინებს, რომ ის და მისი ქვისლი დიმიტრი სტაროსელსკი მეორე დღეს აპირებენ ასვლას. წუხს, რომ თბილისის სახლს ვერც ყიდის და ვერც აგირავებს. თავის დას – ელისაბედს უთვლის, რომ კარგი ვახშმის თადარიგი დაიჭიროს თხუთმეტამდე კაცისათვის.

1868 11 მარტიდან - 1872 20 თებერვლამდე

დუშეთიდან ყვარელში წერილს სწერს მამიდას – მაკრინე ჭავჭავაძე-ერისთავისას. უყვება, რომ კარგი ცოლი ჰყავს, საქმეებიც კარგად მისდის და აპირებს ყვარელში დამკვიდრებას, რათა თავისი ოჯახით მასთან ერთად იყოს.

1872 20 თებერვალი  

ილიას დაქვრივებული და ელისაბედი ცოლად მიჰყვება ალექსანდრე საგინაშვილს.

1872 მარტის პირველი ნახევარი

ჟურნალ „კრებულში“ იბეჭდება ილიასეული თარგმანი თომას მურის ლექსისა „ირლანდიისადმი“ და მის მიერ სოფ. კარდანახში ჩაწერილი ხალხური ლექსი „ქალმა სთქვა სიზმარი ვნახე...“ აქვე „ნ. დიმიტრიძის“ ფსევდონიმით ქვეყნდება ნიკოლოზ ყიფიანის წერილი „ქართული პოეზიის ნიმუშნი და იმათი განხილვა“, რომელიც ეძღვნება ილიას ლექს „იანიჩარს“ და წამძღვარებული აქვს მისი ტექსტი.

1864 8 ნოემბრიდან-1872 29 მარტამდე

400 მანეთს და წერილს უგზავნის მეუღლეს დუშეთიდან თბილისში. სთხოვს, აყიდვინოს და გაუგზავნოს ცხენის აღჭურვილობა.

1872 20 აპრილი

გარდაეცვალა გამზრდელი მამიდა – მაკრინე ჭავჭავაძე-ერისთავისა, რის შესახებაც გვიან იგებს და დაკრძალვას ვერ ესწრება.

1872 20 აპრილის შემდეგ

წერილს უგზავნის მეუღლეს. ატყობინებს გამზრდელი მამიდის, მაკრინე ჭავჭავაძეერისთავის გარდაცვალების ამბავს. განიცდის, რომ დროულად არ შეატყობინეს და დაკრძალვას ვერ დაესწრო. კმაყოფილია თავისი ქვისლის, დიმიტრი სტაროსელსკის ბაქოს გუბერნატორად დანიშვნით და აღნიშნავს, რომ ბევრი ნატრობს მასთან სამსახურს.

1872 20 ივნისამდე

იღებს წერილს პეტრე უმიკაშვილისგან, რომელიც ჟურნალ „კრებულისათვის“ ახალი ნაწარმოებების გაგზავნას სთხოვს.

1872 20 ივნისი

პეტრე უმიკაშვილს უგზავნის საპასუხო წერილს. წუხს იმის გამო, რომ დატვირთული სამუშაო გრაფიკი შემოქმედებით მუშაობაში ხელს უშლის და ვერაფერს წერს.

1872 25 ივნისი

თბილისის გუბერნიის დუშეთის განყოფილების მომრიგებელ სასამართლოში განიხილავს მღვდელ გაბრიელ გუდიევის მიმართვას კობის მღვდელმთავრისადმი. ბრალი ედებათ მის სამრევლოში გაჩენილ მკითხავებს, რომელთა საქმიანობაც არყევს მოსახლეობის რწმენას. რამდენადაც ბრალდებას არ ერთვის მტკიცებულებები, მკითხაობა კი არსებული კანონმდებლობით არ ისჯება, სარჩელი იურიდიულ საფუძველს მოკლებულია და არ კმაყოფილდება.

1872 21 ივლისამდე

დავით ერისთავისაგან იღებს წერილს თავისი „გამოცანების“ თარგმანით.

1872 22 ივლისამდე

წერილს უგზავნის ოძისში დავით ერისთავს. აღწერს პოემა „აჩრდილზე“ მუშაობის სირთულეებს და უკმაყოფილებას გამოთქვამს საქართველოს ისტორიის ამსახველი დოკუმენტური წყაროების ცალმხრივობაზე. წერილს თან ახლავს მისივე თარგმნილი პირველი ორი „გამოცანა“ (რევაზ ანდრონიკაშვილსა და გიორგი მუხრანბატონზე).  

1872 22 -26 ივლისი

დუშეთში მარტოა და ელის ოძისიდან დავით ერისთავის სტუმრობას.

1872 ივნისი-ივლისი

აკაკი წერეთელი ჟურნალ „მნათობში“ აქვეყნებს წერილს „ვინ სტყუვის? (ჩვენი ახლანდელი ძველი და ახალი თაობა)“, რომელიც ეხება ილია ჭავჭავაძის „გამოცანებს“.

1872 29 აგვისტო

დუშეთში წერს სატირულ ლექსს „რჩევა“. მისი შექმნის მიზეზი ხდება სენატორ გიორგი ბაგრატიონ-მუხრანელის წიგნი „ნაციონალური ინდივიდუალობის არსისა და მსხვილი ეროვნული ერთეულების განმანათლებლური მნიშვნელობის შესახებ“, რომელშიც ავტორი ამტკიცებს დიდი ერების მიერ პატარების შთანთქმის აუცილებლობას.

1872 30 აგვისტო

იღებს პეტრე უმიკაშვილის წერილს, რომელშიც შეშფოთებაა გამოთქმული „კრებულის“ მომავალთან დაკავშირებით. ადრესანტი სთხოვს თბილისში დაბრუნებას და მხარში ამოდგომას.

1872 30 აგვისტო

პეტრე უმიკაშვილს სწერს საპასუხო ბარათს, რომელშიც ურჩევს, როგორმე შეინარჩუნოს „კრებული“ და შეძლებისდაგვარად ჰპირდება დახმარებას. უხსნის, რომ თუ სამსახურს თავს არ დაანებებს, თბილისშიც რომ გადავიდეს, შემოქმედებითი საქმიანობისათვის დრო მაინც არ ექნება. ნატრობს ისეთ სახლს, სადაც მწერლები და ლიტერატურის მოყვარულები შეიკრიბებიან, ახალ თხზულებებს წაიკითხავენ და იმსჯელებენ. წერილთან ერთად „კრებულში“ დასაბეჭდად უგზავნის პოემა „აჩრდილის“ დასაწყისს და „დროებაში“ გამოსაქვეყნებლად – ლექსს „რჩევა“.

1872 8 სექტემბერი

გაზეთი „დროება” ხელმოუწერლად აქვეყნებს მის ლექსს „რჩევა“.  

1872 11 სექტემბერი

თბილისის გუბერნიის დუშეთის განყოფილების მომრიგებელ სასამართლოში განიხილავს გლეხ დათიკა წამალაძის საჩივარს თავად გიორგი ხიმშიაშვილის წინააღმდეგ. მოწმეთა ჩვენებით ბრალდებულს უმტკიცდება მოსარჩელის ცემა და სიტყვიერი შეურაცხყოფა. მას ესჯება სამი თვით პატიმრობა და სასამართლო ხარჯების გადახდა.  

1872 15 სექტემბერი

წერს ლექსს „ჩემო კარგო ქვეყანავ, რაზედ მოგიწყენია...“.

1872 სექტემბერი

ჟურნალ „კრებულში“ იბეჭდება პოემა „აჩრდილის“ XIII, XIV, XVII, XVIII თავები. IX თავი არ იბეჭდება ცენზურის აკრძალვის გამო. ჟურნალის ამავე ნომერში „მ. პეტრიძის“ ფსევდონიმით ქვეყნდება პეტრე უმიკაშვილის წერილი „შეერთებული შრომა ჩვენი ლიტერატურისათვის“, რომელშიც ქართული ლიტერატურის საერთო მიმოხილვასთან ერთად, იგი ეხება ილია ჭავჭავაძის გამოსვლას ლიტერატურულ ასპარეზზე და მის მიერ ჟურნალ „საქართველოს მოამბის“ გამოცემის მნიშვნელობას.  

1872 16 ოქტომბერი

თბილისის გუბერნიის დუშეთის განყოფილების მომრიგებელ სასამართლოში განიხილავს გიორგი ქურხულის საჩივარს მეუღლის წინააღმდეგ. იგი ცოლს უჩივის იმის გამო, რომ ის უარს ამბობს მასთან თანაცხოვრებაზე. ბრალდებული სასამართლოზე არ ცხადდება. მომჩივანი ითხოვს, რომ საქმე მის გარეშე განიხილონ, მაგრამ უარს იღებს. ილია ჭავჭავაძე მას განუმარტავს, რომ საქმე არ ეხება სისხლის სამართლის დანაშაულს და საჩივარი მხოლოდ იმ მოტივით მიიღეს, რომ მხარეები შეერიგებინათ

1872 1 ნოემბრის შემდეგ

დუშეთში იღებს ოძისიდან დავით ერისთავის მიერ გაგზავნილ წერილს, რომელშიც სთხოვს ბანკის დაარსებასთან დაკავშირებით დანიშნულ კრებაზე დასწრებას, რადგან აუცილებლად სჭირდება მისი კონსულტაციები ფინანსურ საკითხებზე.

1872 ნოემბრის პირველი დეკადა

დავით ერისთავს დუშეთიდან ოძისში უგზავნის საპასუხი წერილს, რომლითაც ატყობინებს, რომ ვერ შეძლებს თბილისში ჩასვლასა და თავადაზნაურთა კრებაში მონაწილეობას.  

1872 10 ნოემბრის შემდეგ

დუშეთში იღებს ოძისიდან დავით ერისთავის მიერ გაგზავნილ წერილს. ადრესანტი წუხს, რომ ილია ჭავჭავაძე ვერ ახერხებს ბანკის თემისადმი მიძღვნილ თავადაზნაურთა კრებაში მონაწილეობას, რადგან კომიტეტის სხდომაზე მის გარეშე ვერაფერს გააკეთებენ და იძულებული იქნება არც თავად წავიდეს. სთხოვს, დაწერილი სიტყვა მაინც გაუგზავნოს, რომ კრებაზე წაიკითხონ.

წყარო:

დათარიღება:

წერილი დათარიღებულია 10 ნოემბრით.

პირთა ანოტაციები:

მწერალი, დრამატურგი, საზოგადო მოღვაწე.

1872 25 ნოემბრამდე

გადაწყვეტს, დაესწროს ბანკის თემისადმი მიძღვნილ თავადაზნაურთა კრებას და წერს იქ წარმოსათქმელ სიტყვას.  

1872 25 ნოემბერი

მონაწილეობს თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურთა წინამძღოლ რევაზ ანდრონიკაშვილის მიერ მოწვეულ საგანგებო კრებაში, რომელიც განიხილავს ბანკის წესდების საკითხს. წარმოთქვამს ვრცელ სიტყვას, რომელშიც აკრიტიკებს წესდების შემმუშავებელ კომისიას. აღნიშნავს, რომ ამ ბანკმა სარგებლობა უნდა მოუტანოს ყველას და არა საზოგადოების ერთ ჯგუფს. მისი გამოსვლა სამ საათს გრძელდება და რევაზ ანდრონიკაშვილის მომხრეები ერთი მეორის მიყოლებით ტოვებენ დარბაზს.

1872 29 ნოემბერი

მონაწილეობს თბილისის გუბერნიის თავად–აზნაურთა სხდომაში, რომელზეც ხმის უმეტესობით იმარჯვებს დიმიტრი ყიფიანისა და მისი პროექტი. იღებენ გადაწყვეტილებას, რომ დაარსდეს თბილისის გუბერნიის საადგილმამულო ბანკი და ირჩევენ წესდების შემმუშავებელ ახალ კომისიას ილია ჭავჭავაძის თავმჯდომარეობით.

1872 ნოემბერი

პატარა შეტყობინებას წერს დისწულის, სიმონ აფხაზის ბარათზე, რომელშიც უხსნის თავის დას, ნინო ჭავჭავაძე-აფხაზს, რატომ წაიყვანა ცხენები საგურამოში.

1872 1 დეკემბრის შემდეგ

თბილისის გუბერნიის თავადაზნაურთა საგანგებო კრებაზე 25 ნოემბერს მის მიერ წარმოთქმული ვრცელი სიტყვა იბეჭდება გაზეთ „დროებაში“.  

1872 5 დეკემბერი

თავადაზნაურობის საგანგებო კრება იხილავს ილია ჭავჭავაძის ხელმძღვანელობით შედგენილ თსს ბანკის წესდების ახალ პროექტს და ერთხმად იწონებს მას.

1872 7 დეკემბერი

თავადაზნაურობის კრება თსს ბანკის წესდების შემმუშავებელ კომიტეტს აკისრებს ზედამხედველი კომიტეტის ფუნქციებს, რომლის მოვალეობასაც შეადგენს ბანკის დაარსება. მას ირჩევენ ბანკის მმართველად და ანდობენ დირექტორების დასახელებას. იგი ირჩევს დიმიტრი ყაზბეგს და დავით ყიფიანს. იღებენ გადაწყვეყილებას, რომ ეს სამი პირი უახლოეს დროში გაემგზავროს პეტერბურგში პროექტის დამტკიცების დასაჩქარებლად და საბანკო საქმის შესასწავლად.  

1872 7 დეკემბრის შემდეგ

იღებს შაქრო ხერხეულიძის წერილს საბანკო საქმეებთან დაკავშირებით.  

1872 8 დეკემბრამდე

საგუბერნიო კრების გაგრძელების გამო თავადაზნაურობის წინამძღოლ რევაზ ანდრონიკაშვილის თხოვნით თბილისის საოლქო სასამართლოს თავმჯდომარე ორჯერ უხანგრძლივებს შვებულებას, რომ შეძლოს ამ კრებებზე დასწრება.  

1872 8 დეკემბერი

ბრუნდება თბილისიდან დუშეთში.

1872 9 დეკემბრამდე

თავისი სიძის, ნიკოლოზ ბარათაშვილის მამიდაშვილის – ალექსანდრე საგინაშვილის ოჯახში ეცნობა პოეტის ოთხ წერილს მაიკო ორბელიანისადმი და იწერს მათ.

1872 9 დეკემბერი

ჟურნალ „კრებულში“ გამოსაქვეყნებლად კირილე ლორთქიფანიძეს უგზავნის თავისი სიძის, ნიკოლოზ ბარათაშვილის მამიდაშვილ ალექსანდრე საგინაშვილისგან წამოღებულ პოეტის ოთხ ბარათს მაიკო ორბელიანისადმი და სთხოვს, ზუსტად დაბეჭდოს. იქვე აღნიშნავს, რომ არც ბარათაშვილი იყენებდა მის მიერ ხმარებიდან ამოღებულ ასოებს და უხარია ამ საკითხისადმი მათი დამოკიდებულების თანხვედრა.

წყარო:

პირთა ანოტაციები:

საზოგადო მოღვაწე, პოეტი, ჟურნალისტი, პუბლიცისტი, მთარგმნელი.

ბარათაშვილი ნიკოლოზ მელიტონის ძე (1817-1845)

პოეტი, რომანტიკოსი.

საგინაშვილი ალექსანდრე დიმიტრის ძე (1808-1887)

ილია ჭავჭავაძის სიძე – ელისაბედ ჭავჭავაძის მეორე ქმარი. გენერალ-ლეიტენანტი, რუსეთ-ირანის, რუსეთთურქეთის და ყირიმის ომების მონაწილე, 1844-1850 წლებში მსახურობდა გენერალურ შტაბში, 1851 წელს იყო კავკასიის სამხედრო ოლქის ჯარების სარდლის თანაშემწე.

ორბელიანი მარიამ (მაიკო) ქაიხოსროს ასული

გენერალ ლევან ივანეს ძე მელიქიშვილის საცოლე, ნიკოლოზ ბარათაშვილის ნათესავი და უახლოესი მეგობარი.

1872 9 დეკემბერი

მუშაობას იწყებს „გლახის ნაამბობის“ გაგრძელებაზე. ამის შესახებ ატყობინებს კირილე ლორთქიფანიძეს და წინასწარ ითხოვს, ბოლო კორექტურა თავად გააკეთებინოს.  

1872 დეკემბერი

ჟურნალ „მნათობში“ იბეჭდება ანტონ ფურცელაძის წერილი „საწყალი კუდაბზიკა – კრებულ-დროება“ და იმათი ყვინჩილაობა“, რომელიც მიმართულია „დროებისა“ და „კრებულის“ თანამშრომლების, მათ შორის ილია ჭავჭავაძის წინააღმდეგ. 

1872 დეკემბერი

ჟურნალ „კრებულში“ „ნ. სკანდელის“ ფსევდონიმით იბეჭდება ნიკო ნიკოლაძის სტატია „ჩვენი მწერლობა“, რომელშიც მაღალი შეფასება ეძლევა ილია ჭავჭავაძის მოღვაწეობას და მის მიერ ჟურნალ „საქართველოს მოამბის“ დაარსებას.  

1872

წერს ლექსის „ალექსანდრე ჭავჭავაძე“ საბოლოო ვარიანტს.