მოთხრობა

ერთი ახალ გაზდა მოგზაური სახელად იულიანე, შემდგომ რაოდენთამე სახელმწიფო და ქალაქთ ნახვისა, მივიდა საფრანგეთში და სხვათა საგნებთა შორის ნახა მონასტერი კარტეზიანთა, სადაცა სასაფლაოზედ დაინახა, რომელ ერთი კაცი, თეთრად ჩაცმული სთხრიდა სამარეს. იულიანე რა მიუახლოვდა მას, იცნო რომ ის კაცი იყო ახლად ნაკურთხი ბერი.

რას შვრებით მამაო, ჰკითხა იულიანმა, ვისთჳს სთხრით ამ სამარესა?

ჩემთჳს შვილო ჩემო, მიუგო ბერმა, მე მინდა რომ მზად მქონდეს საფლავი, რადგანც ვგრძნობ ჩემს მალე მიცვალებასა და კიდევაც რომ არ მოვკვდე, მაინც მე ცოცხლად აღარ ვრაცხ ჩემს თავს, შემდგომ მისა, რაიცა მე გარდამხედია და ამის შემდგომ დაუწყო ბერმან იულიანს მოთხრობა თავის ისტორიისა.

„უსარგებლო იქნება თქვენთჳს ცოდნა სახელისა იმ მხარის, სადაც მე დავიბადე და ადგილისა სადაცა ვსცხოვრებდი. შვიდმან წელიწადმა განვლო შემდგომ იმ შემთხვევისა, რომელისაც ეხლა მსურს თქვენთჳს მოთხრობა; მაშინ მე ვიყავ ოცდა ოთხის წლისა.“

„მე ვიყავი მდიდარი და შთამომავალი ჩინებულის გვარისა. ვერ შეუსრულებელ სწავლისა გავერთე სოფელში. მე ვფიქრობდი, რომ არა რასა არ ძალუძს დაუბრკოლება ახალგაზდა კაცისა, რომელსაც აქვს მაგარი ხასიათი და შეუძლია აღსრულება მიცემულის პირობისა. პირველთა შემთხვევათა უმეტეს დამარწმუნეს მე ამ ჰაზრში.

„ერთს გაზაფხულს ისყიდებოდა სოფელი ახლოს დედის ჩემის სოფლისა, რომელიც კიდევაც იყიდა ღენერალმან. არცა მე მენახა ის ღენერალი ხშირად, ოდესაც ვიყავ ყმაწვილი. ის იყო ფრიად პატიოსანი და წარჩინებული კაცი. მე მეგონა, რომ მას ყავდა ცოლად რომელიმე მარშლის ქვრივი, რომელსაც შეეძლო მუსაიფობა, მარნელო და აუსტერლიცის ომებზედ და ამისთჳს უფრო მიხაროდა, რომ ბევრი კმაყოფილება მექნებოდა იმათი მეზობლობისაგან.

თქვენ უწყით, მოწყალეო ხელმწიფეო, რა არის ეს სოფელი, უწყით ყოველივე სოფლიური ჩვეულებაი ჩვენ არ ძალგვიძს შეხება სხვისა საკუთრებისა, რომელიც ეკუთვნის მხოლოდ თავის მემკვიდრეს; უწყით აგრეთვე, რომელ ეს სოფელი ნებას არ გვაძლევს სხვის ცოლთან კავშირის მექონობას, რომელშიაც მდგომარეობს ყოველივე ქმრის ნეტარება და ბედნიერება. შემდგომ იმა წუთისა, როდესაც ვნახე მე ღენერლის ცოლი კაროლინა. ეს იყო იმისი სახელი, მე დამავიწყდა ცუდი ხასიათი ღენერლისა, დიდება, რომელშიც მოპოებული იყო მისგან შინ, როდესაც ჩვენ ჯერეთ ვიმყოფებოდით აკვანში, ოცი წყრული რომელიც მან მიიღო მაშინ, ოსესაც ჩვენ ვჰსწოვდით დედის ძუძუსა ჩვენის, დამავიწყდა ყოველი ესენი მისთჳს, რათამცა მეფიქრა მხოლოდ ერთ საგანზედ: მქონდა კავშირი კაროლინასთან.

სამფლობელო დედის ჩემისა, როგორც მე უკვე ვსთქჳ, იყო პირის-პირ ღენერლის სამფლობელოსთან, ეს იყო მიზეზი ჩემი ხშირად მისვლა მოსვლისა მასთან. ღენერალს ძალიან შეუყვარდი მე და შევიქენი კარგი მეგობარი მისი, გარნა უმადურმან, მე აჰა მის მეგობრობაში ვჰპოებდი საშვალობასა, რათა მქონოდა მის ცოლთან კავშირი.

კაროლინა იყო, ორსულად და ჰსჩანდა რომ ღენერალი უმეტეს ამპარტავნობდა თავის მყობადის მემკვიდრითა ვიდრეღა ყოველთჳს თავის მოგებულის ომებითგან და ამისაგამო მას შეუყვარდა უმეტესად იგი, ხოლო რაიცა შეეხების კაროლინას, იგი იყო ესრეთი ცოლი, რომელიცა არა ფიქრობს არა ბედნიერებას თავის ქმრისას, პირმოთნეობით აჩვენებს თავს, ვითომც უყვარს მას იგი. რაოდენ ამ ნაირად გაწყობილება იყო მათ შორის, იმოდენი სხვა და სხვა პირმოთნეობა კაროლინასი მე შევნიშნე და სრულებით დავრწმუნდი, რომელ კაროლინას არ უყვარდა ქმარი თჳსი, გარნა მე ძალიან ეჭვში ვიყავი რომელ ჩემს მსახურებას და პატივისცემას მიიღებდა კაროლინა, თუმცა კმაყოფილებით, გარნა ცივად. იგი არ ცდილობდა ჩემთან ლაპარაკს. რომელიც დაამტკიცებდა, რომელ არა ჰპოებდა ჩემში კმაყოფილებას და არცა სურდა მას ჩემგან განშორება,რაიცა ამტკიცებდა, რომ არ ჰპოებდა ჩემში საშიშარ კაცს.

ამ სახით განვლო ზაფხულმან. ჩემი სუბუქი სიყვარული შეიცვალა ნამდვილ სიყვარულად, გულგრილობა კაროლინასი იყო მიზეზი ჩემის საჩხუბრად გამოთხოვისა მისგან, მე მივიღე ესე გვარი გამოთხოვა ყოვლის ღონის ძიებით და ამ გვარად: რადგანც მე არ შემეძლო პირის პირ გამოცხადება სიყვარულისა, ამისათჳს მე გავბედე მასთან წიგნის მიწერა. ერთხელ საღამოს, მე შევახვიე პატარა ბარათი. მის საკერავებში, და როდესაც დილით მან დაიწყო კერვა, მე (ჩუმათ) მალვით, უცქერდი თუ რას იტყოდა იმა წერილზედ, მე დავინახე, რომ მან დახედა ადრესზედ გაუწითლებლად და უეცრად ჩაიდვა ჯიბეში. ამ დროს ნაზად გაიღიმილეს მისმა ტუჩებმა.

მრთელი დღე ვატყობდი, რომ კაროლინას უნდოდა ჩემთან ლაპარაკი, მაგრამ მე ვემალებოდი. საღამოს კაროლინა და სხვანი რაოდენიმე ქალები ისხდნენ სტოლის გარშემო და ხელსაქმობდნენ; ქმარი კაროლინასიკი კითხულობდა რაღაცას ჟურნალს; მე ვიჯექი ზალის კუთხეში და მალვით უცქერდი კაროლინას მოქმედებას. შევატყვე, რომ მას უნდოდა ჩემი დაძახება და დასასრულ დამიძახა და მითხრა:

- გთხოვთ, დამიხატოთ ჩემის ცხვირისახოცის ყურებისათჳს ორი ასო ხ. და მ.

- ბატონი ბძანდებით, დიდის კმაყოფილებით უპასუხე მე. ამ დროს ადგა ერთი ქალი და მის ალაგზედ კაროლინას თხოვნით დავჯექი მე; მან მომცა კალამი.

მე არა მაქვს ქალბატონო ჩემი ქაღალდი მიუგე მე. აი ქაღალდი მითხრა მან, და ამ სიტყვით მომცა ბარათი შეხვეული ინგლისის ქაღალდში. მე მეგონა, რომ იგი იყო პასუხი ჩემგნით მიწერილის წიგნისა. ამ დროს კაროლინა ადგა და უნდოდა წარსვლა, მაგრამ მე გავაჩერე და უთხარ: მეფაო ჩემო! თქვენ მომეცით შეცთომით ბარათი თქვენსახელზედ მოწერილი. ის მოვიდა საჩქაროდ და გამოართვა რა ბარათი, სთქვა ახ! ეს დედიჩემის წიგნია.

- ეს გაგრძელებული მოთხრობა იქნება გეჩვენათ თქვენ მოსაწყენათ, მითხრა ბერმა, იქნება გიკვირსთ, რომ ამ გვართ სიტყვებს ისმენთ ესრეთის კაცისაგან, რომელიც წინ და წინ ითხრის საფლავს თავისათჳს, მაგრამ რა ვქნათ, ჩვენ ყველანი ცოდვილიანი ვართ.

- ახ, გთხოვთ, რომ გაათაოთ, მიუგე მე. „მეორეს დღეს, ექვს საათზედ მე გამაღვიძა ღენერალმან, მორთულმა სანადიროთ. იგიმთხოვდა წაყოლას თჳსთან.

ესრეთმა მოულოდებელმან შემთხვევამ ცოტად დამაფიქრა მე, მაგრამ სახე მისი მეჩვენა ესრედ წყნარად, რომელ ყოვლის უფიქრელად მივიღე მისი თხოვნა და წავყევი. როდესაც ჩვენ მოვემზადეთ თოფების გასატენათ, ამ დროს ღენერალმან დამიწყო ცქერა თვალებში.

- რას ჰფიქრობთ ღენერალო? ვკითხე მე.

- ღმერთს გეფიცებით, მითხრა მან, თქვენ გადარეულხართ, რომ გაგიბედავს ჩემი ცოლის შეყვარება.

- მე, ღენერალო? მიუგე განცვიფრებით...

- ჵო, თქვენ! არა გნებავსთ რომ გარდაგხდეთ....

- ღენერალო! გეფიცებით თქვენ....

- ნუ ლაპარაკობთ ტყუილს უფალო. ტყუილის თქმა საკადრისი არ არის. პატიოსანი კაცი ბძანდებით!...

- ვინ მოგახსენათ ესე, ღენერალო?...

- ვინა? ჩემმა ცოლმა! არ გნებავთ თქვათ, რომ ისიც შემცდარა? დახედეთ, აი წიგნი, რომელიც გუშინ თქვნ გაუგზავნეთ ჩემს ცოლს... ამ სიტყვით მან მომცა ქაღალდი, რომელიც ვიცანი პირველ შეხედვითვე და ოდესაც შემატყო, რომ მე ვერ ვბედავ მის გამორთმევას, მან შეკუმშა იგი და ჩადვა თოფში, მერმე მომკიდა ხელი და მითხრა: შვილო ჩემო, რადგანც შენი ტანჯვა ისეთია, როგორც შენ მიგიწერია ჩემის ცოლისათჳს, მაშ მე გირჩევ, რომ შენ გაემგზავრო და ნახო იტალია, ანუ ღერმანია და მობრუნდე მაშინ, ოდესაც სრულებით განთავისუფლდებით მაგ სიყვარულისაგან, ესე იგი, ოდესაც შენ დაივიწყებ ჩემს ცოლს კაროლინას.

ამ გვარის რჩევისათჳს მე მოვახსენე ღენერალს დიდი მადლობა.

როდესაც ჩვენ დავბრუნდით სახლში, მთხოვა მან ნახვა კაროლინასი. მე მივედი გამოსათხოვად კაროლინასთან. მას და სხვათაც გაუკვირდათ ესრეთი მოულოდებელი მგზავრობა ჩემი, ღენერალმან თვითონ გამაცილა მე; აქედგან ვცდილობდი, რათა დამევიწყა კაროლინა, ჩემი სიყვარულის მიზეზი.“ მე ვმგზავრობდი მრთელი ერთი წელიწადი. ვნახე ნეაპოლი, რომი, ვენეცია და სხვანი. განკვირვებით ვატყობდი ჩემს თავს, რომელ ეს სიყვარული, რომელიც მეგონა საუკუნო, ყოველ დღე ცოტ-ცოტა მავიწყდებოდა და დასასრულ მე მივახწიე იქამდისინ რომელ უყურებდი ამა სიყვარულს, ვითარცა ერთს უბრალოს შემთხვევასა.

მე შემოველ საფრანგეთში მონსენით, მოვედი რა ღრენობლს, მომაგონდა ნახვა კარტეზიანის მონასტერისა. მივედი ერთს ახალგაზდა კაცთან, რომელიც გავიცან ფლორნციაში, და მას მერმეთ ვსცხოვრებ აქა უკვე ექვსი წელიწადი არის. შემდგომ ერთის წლისა მე მოვბრუნდი საფრანგეთში და აქ მოვნახე უწინდელნი ჩემნი ნაცნობნი.

აქ მე ვნახე ღენერალიც, რომელიც იყო ჩემგან ფრიად კმაყოფილი. მან მსთხოვა ნახვა თავის ცოლისა და დარწმუნებული, რომელ მე იგი არღა მიყვარდა, წაველი სანახავად. შევედი რა იმის ოთახში, მე ვიგრძენ სუბუქი თრთოლვა, კაროლინა იმ დროს სახლში არ იყო.

რამოდენიმე დღის შემდგომ, დავსეირნობდი რა, შევხვდი ღენერალს და მის ცოლს.

მე მივედი მათთან; კაროლინა მეჩვენა ეხლა უფრო მშვენიერად: ოდესაც მე გავეცან კაროლინას, მაშინ იგი იყო ორსულობისაგან შეწუხებული. ხოლო ეხლა მას მობრუნებოდა თჳსი მშვენიერი ფერ-ხორცი.

დაიწყო რა კაროლინამ ჩემთან ლაპარაკი მე შევნიშნე მის ხმაზედ რომელიმე განსხვაებითი პატივის ცემა. მე ვგრძნობდი, რომ ხელი მისი ძრწოდა ჩემს ხელში. მე შევიძარი ყოვლის სხეულით და როცა უეცრად შევხედე მას პირის პირ, მან ვერ გამიმართა თვალები.

ღენერალმა მიმიწვია მე თავის სოფელში, სადაცა შემდგომ ორის დღისა მიდიოდა ცოლითურთ. გარნა მე უარ უთხარი, მაშინ კაროლინამ დამიძახა და მითხრა: გთხოვთ წამოხვიდეთ.- ამოდენს ხანს მე არ გამეგონა მისი ხმა მე გავჩუმდი და ვკვირობდი კაროლინას ცვლილებასა.

ამ დროს იგი მოუბრუნდა თავის ქმარს და უთხრა:-ახ, მაგათ იქნება გონიათ, რომ მოეწყინებათ ჩვენთან! სთხოვეთ, რომ წამოიყვანოს ერთი თავის მეგობართაგანი, მაშინ უფრო კარგადვე გაატარებენ დროს.

- ეგ სრულებით მაგათი ნება არის, მიუგო ღენერალმან!

- არა მე მიმიცია სიტყვა... წარმოვსჩუჱნ მე. - რომელსაც ჩემთჳს, იმედი მაქვს, დაუტევებთ, მითხრა მე კაროლინამ, და ამ დროს შემომხედა ასეთის სახით, რომელშიაც ერთის წლის წინათ მივსცემდი ჩემს სიცოცხლეს დასასრულ მე მივეცი პირობა წაყოლისა.

როდესაც მე ვსცხოვრებდი პარიჟში, ჩემთან ხშირად დადიოდა ემმანუილი, რომელსაც მე გავეცან ფლორენციაში; იგი მოვიდა ჩემთან ერთის დღის წინეთ წასვლისა ღენერალთან და მკითხა თუ სად მივდივარ. მე არა მქონდა მიზეზი დამემალა მისთჳს და უთხარი.

- ახ, მითხრა მან, მე თითქმის შემიძლიან თქვენი ამხანაგობა, ამ შემთხვევაში...

- თქვენ არ ხართ ნაცნობი ღენერალთან? ვკითხე მას?

- არა, კელმწიფეო. ერთს ჩემს მეგობარს უნდოდა წარვედგინე ღენერალთან, გარნა მან ვეღარ მოასწრო და წავიდა ნორმანდიაში სამკვიდრო მამულის მისაღებად.

აქ მე მომაგონდა თხოვნა ღენერლისა, რომელმანც მომცა ნება ამხანაგის წამოყვანისა სოფელში და შევპირდი მას მეორეს დღეს წაყვანას.

პირველს საათზედ მეორეს დღეს ჩვენ მივედით ღენერლის სოფელში, სადაც კაროლინა, ერთად რამოდენიმე ქალებით, დასეირნობდა ბაღში.

- ხედავთა, უთხრა კაროლინამ თავის ქმარს, ხედავთაა, ჩვენს იულიანს, უნდოდა რომ ნება მიგეცათ ამხანაგის წამოყვანისი.

სადილად მე ვიჯექი პირის-პირ კაროლინასთან და ვატყობდი, რომ იგი იყო ჩემთან მეტად ხალისიანად.

ნასადილევს შემდგომ ყავის დალევისა, ღენერალმან გვთხოვა ბაღში გასეირნობა მე მივეცი კაროლინას ხელი ხელში და მან დიდის კმაყოფილებით მიიღო ესე.

ოხ! რა მდგომარეობაში ვიყავ მაშინ, ოდესაც კაროლინას ნაზი ხელები, სუბუქად გადაჭდომილ იყო ჩემს კლავზედ,

ერთის საქმისათჳს ღენერალი უნდა წასულ იყო პარიჟში. შაიტყო რა ესე, კაროლინას გაეხარდა და მე ვანბობდი, რომ კაროლინას უხარის ქმრის წასვლა მისთჳს, რომ უნდა ჩემთან დროს გატარება.

ნასადილევს ღენერალი წავიდა და ჩვენ ყველამ გავაცილეთ იგი ოდესაც დავბრუნდით კაროლინა ჩვეულებისამერ ჩამოწვა ჩემს მკლავზედ. მე ვატყობდი, რომ გული მისი სძგერდა და ვერ შევიტყვე თუ რას ფიქრობდა იგი ამ დროს.

დღემ გაიარა ისრე, ვითარცა ერთმა წამმან. დასასრულ ჩვენ უნდა წავსულვიყავით თავთავის ოთახებში.

დასარწმუნებლად კაროლინას სიყვარულისა, მე მაკლდა გამეგონა მისგან ეს სიტყვები: „მიყვარხარ შენ, მიყვარხარ შენ!„

გაგიჟებული სიყვარულისაგან შემოველ ჩემს ოთახში და დავეგდე საწოლში, ვფიქრობდი; დღეს ანუ ხვალ, კაროლინა იქნებოდა ჩემი-ჩემი საუკუნოდ...

მე დავწევი, მაგრამ არ მეძინებოდა. ავდექ, მივედი ფანჯარასთან და გავაღე იგი. მშვენიერი ღამე, ბრწყინვალება ვარსკვლაებთა და სხვა სიმშვენიერე ბუნებისა ცხადათ გამოხატავდა ჩემს მდგომარეობას. მე მალ-მალ ვნახვიდი ადგილსა, სადაცა კაროლინას ედგა ფეხი და ვკოცნიდი სკამსა, სადაცა იჯდა იგი... დასასრულ მე დავინახე, რომელ მრთელს საოცარს დიდს სახლში მხოლოდ ორი ფანჯარა იყო განათებული, ესენი იყო ფანჯრები კაროლინას ოთახისა. -

მე გარდავაწევი ბალკონს და უყურებდი კაროლინას ფანჯრების ფარდებს.

განსაცვიფრებლად ჩემდა, მე, კაროლინას თვალი მოვკარი: ის კიდევ არ დაწოლილ იყო, მას არ ეძინებოდა მისთჳს იქნება, რომ ფიქრობდა ჩემზედ.

დიდხანს იდგა იგი შეურყეველად და სჩანდა მალვით მიყურებდა მე, შემდგომ მსწრაფლ მივარდა კარებზედ, რომელიც იყო პირდა პირ აკოშკებისა; ამ დროს მე მომეჩვენა რომ ვიღაც ეხვეოდა კაროლინას. უეცრად სამთელი გააქრეს და მე შემხედველმან ამისა, წავიქეც, ძლივსღა ვსუნთქამდი...

მე ვგონებდი, რომელ ესე ყოველი იყო სიზმარი ვიყავ გაჩერებული და განცვიფრებით უყურებდი კაროლინას ოთახის ბნელსფანჯრებს.

ისე მიყვარდა კაროლინა, რომ ყოველს ჩემს საცხოვრებელს, სულს და გულს მისთჳს შევსწირავდი. გარნა იმ ურწმუნომ გაუტანელმან დამღუპა მე, ამა და იმ სოფლად საუკუნოდ. ნაცვლად მისა, რათა ვილოცო სულისათჳს, მე მოვკვდები კაროლინას ფიქრით.

გაათავა რა ესე მოთხრობა ბერმან, გაიხსნა გული და მაჩვენა. წარმოიდგინეთ! მე დავინახე მის ტანზე რკინის პერანგი, რომელსაც მეტად შეეწუხებინა იგი.

- ხედავთაა? მითხრა ბერმა.

- თქვენ მოჰკალით იგი?

არა, მე უყავ მეტი: რათა შემეტყო, თუ ვინ იყო ის, რომელიც ეხვეოდა კაროლინას. მე ვიდექი კაროლინას ოთახის კარებთან და ველოდი.

არ მახსომს რამდენი ხანი ვიყავი იქ, მხოლოდ ვიცი, რომ გათენების დროს მე შემომესმა კაროლინას ხმა: „მშვიდობით საყვარელო. ემმანუილ, მშვიდობით ხვალამდის!...

ემმანუილმან გაიარა ჩემს ახლოს და ვერ დამინახა.

მე შევედი ჩემს ოთახში და მთელი ღამე ვფიქრობდი საშუალობასა, თუ რა ნაირათ დამესაჯა კაროლინა.

დილით ყველანი იქ მყოფნი შეველით კაროლინას ოთახში ჩაის სასმელად. მე მეტყობოდა მოწყენილობა და შემატყო რა კაროლინამ, მითხრა: რისთჳს მოწყენილ ხართ და გამხდარხართ თქვენო. მე ვუთხარ, რომ წიგნი მივიღე და ხვალ უნდა წავიდე პარიჟში მეთქი.

სადილზედ ერთად ვისხედით და ნასადილევს მე ვსთხოვე კაროლინას ადრესი იმ ვაჭრისა, ვისგანაც იგი ყიდულობდა ნივთებს; მან დამიწერა თავის ხელით ადრესი და მომცა; მე მხოლოდ ეს მინდოდა.

ნაცვლად ამისა, რომ წავსულ ვიყავ ჩემს ადგილს, მე წაველ პარიჟში. ერთს საათს მივედი დედის ჩემის პრიკაშჩიკთან, გამოვართვი მას დედისჩემის მაგიერათ სამოცი ათასი მანეთი და იქედგან წავედი პირდაპირ ემმანუილის სახლში. აქ მე დაუძახე მსახურს და იგი მოვიდა ჩემთან. მას ეწოდებოდა ტომ.

- ტომ! გინდა მოგცე ოცი ათასი მანეთი?

- ოცი ათასი მანეთი? დიახ მინდა: რატომ არ მენდომება, მიპასუხა მან.

- მაშ მითხარი: ხომ არ მოსდის ხოლმე შენს ბატონს ამისთანა ნაწერი წიგნები? ვაჩვენე რა ხელნაწერი კაროლინასი, ტომმა მიპასუხა: დიახ მოსდის ხოლმეო!

- სად ინახავს მათ?

- თავის ყუთში.

- მე მინდა, რომ მიშოვნო ის წიგნები. აი ჯერეთ, შენ, ბეთ ხუთი ათასი მანეთი; დანაშთენს მიიღებ მაშინ, ოდესაც მომიტან იმ წიგნებს. ტომი წავიდა და შემდგომ ერთის საათისა დაბრუნდა და მომიტანა ერთი ჯიბე წიგნები.

შევათანასწორე რა ნაწერი, მე გამოვიცან ისინი კაროლინას ნაწერად. მაშინვე მივეცი ტომს დანაშთენი ფულები. შემდგომ დავჯექი, წავიკითხე იგინი და ვჩუჱნ: ამ წიგნებისათჳს მიმიცია ამოდენი ფული და თუმცა რომ ესენი ყოფილიყო ჩემთან მოწერილი, მაშინ მე მივსცემდი ჩემს უკანასკნელს სიცოცხლეს.

ემმანუილს უყვარდა კაროლინა უკვე ორი წელიწადი, იგი იცნობდა მას მინამ გაუთხოვარი იყო; გათხოვების შემდგომ არა ჰქონდა დრო, რომ გაეცნო ღერენალი. ამ დროს შევხვდი მე მას, როგორათაც მოგახსენეთ და მე კაროლინამ აღმომირჩია შუამდგომლად. ხედავთ როგორ კარგად ქონდათ მათ დაწყობილი საქმე? როგორ სულელად მხდიდენ მე... მაგრამ ეხლა მოვიდა ჩემი დრო.

მე მივსწერე კაროლინას.

„ხელმწიფაო, გუშინ საღამოს მე ვიყავი თქვენს ბაღში და დავინახე როდესაც თქვენთან შამოვიდა ემმანუილი; დღეს დილით ოთხ საათზედ, მე ვიყავ თქვენს ოთახის კარებთან და ვნახე ოდესაც თქვენგან გამოვიდა ემმანუილი; ერთი საათის წინეთ ამისა მე ვიყიდე ტომისაგან ოცი ათას მანეთად თქვენი მინაწერი წიგნები ემმანუილთან.“

მეორეს დღეს, თორმეტ საათზედ ჩემს ოთახში შამოვიდა ემმანუილი, რომელიც სჩანდა ძრიელ შეწუხებულად, მე მაშინ ვიწექი, მოვიდა რა ჩემთან, ემმანუილმან მითხრა:

- თქვენ უეჭველად იცით, რამ მომიყვანა მე ეხლა?

- მე არ ვიცი, მაგრამ მივხვდი კი.

- თქვენ გაქვსთ ჩემი ბარათები?

- დიახ. მე მაქვს.

- არ მომცემთაა იმათ?

- არა, ხელმწიფეო.

- რა უნდა უყოთ იმ წიგნებს?

- ეს ჩემი საიდუმლო არის.

- მაშ თქვენ არას მეუბნებით მოცემისას?

- სრულებით.

- უფალო, ნუ მათქმევინებთ ვინ ხართ თქვენ.

- გუშინ მე ვიყავ (შპიონი.) მზვერავიდღეს ვარ ქურდი.

- უფალო, მე თქვენ გამოგითხოვთ დუელში.

- მზათ ვარ, დიდის კმაყოფილებით. მე დაუძახე ჩემს მოსამსახურეს, რომელიც ამ გვარს საქმეში იყო ძალიან გამოცდილი.

- იოსებ! მე მივდივარ დუელში ამ უფალთან და ადვილად შეიძლება, რომ მან მომკლას მე, როდესაც კი შაიტყო შენ ჩემი სიკვდილი, მაშინვე ეს წიგნები წაიღე და მიუტანე ღენერალს. ათი ათასი მანეთი, რომელიც არის ამ ყუთში გეკუთვნის შენ! აჰ გასაღები.

-აი ეხლა კი წავიდეთ, უთხარ მე ემმანუილს. ემმანუილმა დაიწყო ოფლის წურვა და გაყვითლდა ვითარცა სიკვდილი.

- თქვენ უსინდისოთ იქცევით, მითხრა მან.

- მეც ვიცი რომ უსინდისობა არის-ესე.

- მითხარით, მაშინ ხომ მისცემთ ამ წიგნებს კაროლინას, როცა მომკლავთ.

- ეს ჩემი საქმე არის.

„რა უნდა მოგცეს კაროლინამ, რომ მიიღოს ეს წიგნები? ვნახოთ.....

- უნდა თვითან კაროლინა მოვიდეს მისაღებლად.

- აქა?

- ჰო, აქა.

- ეს საკვირველია, მარტო!

„არას ოდეს.“

- ვინ იცის. მიბძანდით კაროლინასთან და არჩიეთ როგორც სჯობდეს; მე თქვენ გაძლევთ სამს დღეს ვადას.

ემმანუილი მსწრაფლ გამოვიდა ოთახითგან. მესამეს დღეს მოსამსახურემ მითხრა, რომელ ერთს ქალს, თეთრად ჩაცმულს სურს ჩემი ნახვა. უბძანე რა შამოყვანა ჩემს ოთახში, მე ვსცან რომ იგი იყო კოროლინა...

იგი დაჯდა, და მე დავადეგ ფეხზედ, უყურებდი, ვითარცა მსხვერპლს.

- ხედავთაა, ხელმწიფეო! მე მოვედ... მითხრა მან.

- ძალიან შესცდებოდით კიდევაც რომ არ მოსულ იყავით.

- მოვედი და იმედი მაქვს შემიწყნაროთ.

- თქვენ ძრიელ შემცდარნი ხართ ხელმწიფაო.

- ინებეთ ხელმწიფეო, მაგრამ პირობით.

- რა პირობით?...

- ოჰ, კაროლინა! თქვენ უსათუოდ მიმხვდარხართ.

გაიგონა რა ესე კოროლინამ, მას დაუბნელდა თვალები და მაშინვე იგრძნო რომ მე იგი აღარ შევიწყნარე.

- გამიგონეთ ხელმწიფეო, უთხარ მე. ჩვენ ვითამაშეთ ქაღალდი, ბოლოს წააგეთ.

- ოხ, მითხრა მან, მე დაგიფიცავ წმინდა საკურთხეველის წინაშე, რომ აღარ ვეჩვენო ემმანუილს.

- განა თქვენ არ დაგიფიცნიათ ეკკლესიაში და არ მიგიციათ ქმრისათჳს აღთქმა, რომლისაც შეცვლა არ შეგეძლო?

არაფერი ხელმწიფაო, არაფერი არ მინდა იმიწიგნებისათჳს!!... არც ოქრო, არც მარგალიტი... მხოლოდ... არაფერი...

- ოხ, თქვენი საქციელი მეტად უწყალო და უსამართლო არის.

- თქვენს საქციელს როგორღა უწოდებთ ხელმწიფაო?

- მთელი წელიწადი ვცდილობდი, რომ დამევიწყნა შენი სიყვარული, მე ეს აღვასრულე, მოვბრუნდი საფრანგეთში სრულიად განკურვნილი და ვცდილობდი შეუცოდელად პატივის ცემას თქვენსას. მე აღარ მახსოვს სიყვარული თქვენი, მინდოდა მეფიქრა სხვა რაიმე სასარგებლო საქმეზედ და ამ დროს მე თქვენ გნახეთ; ეხლა არა თუ მე, არამედ თქვენ მოდიხართ ჩემთან, თქვენ თქვენის ხელით ცდილობთ ანთებას ჩემს გულში დავსებულის ცეცხლისა. შემდგომ, როდესაც ჩემს გულში თქვენის საშუალობით ახლად აინთო ცეცხლი, როცა მე მნახეთ გაგიჟებული,მაშინ რისთჳს მომინდომეთ მე კაროლინა? მისთჳს რათა მომეყვანა თქვენთან ემმანუილი, თქვენი მიჯნური. მისთჳს, რათა დამეფარა თქვენი ცუდი ქალობა, განა?.. და მე დაბრმავებულმან ეს ვქმენი! მაგრამ თქვენც დაბრმავებულმან ვერ იფიქრეთ, რომ მე შემეძლო დაღუპვა თქვენი... ეხლა თქვენზედ არის დამოკიდებული ვიქმ მე ამას თუ არა?..

- მოწყალეო ხელმწიფეო, თუ კი არ მიყვარხართ, რა ვქნა? მიპასუხა მან უწყალოდ. - მე ქმრიანს ქალს არა ვთხოვ სიყვარულს.

- ეს ნიშნავს ძალათ მოქმედებას, იფიქრეთ კარგად.

- უწოდეთ როგორც გნებავთ!...

- ოხ, თქვენ არ ხართ ისრე შეუწყნარებელი, როგორც სჩანს; თქვენ შეიწყნარებთ ცოდვილს სულდგმულს, რომელიც დავარდნილ არს თქვენ ფერხქვეშ.

ამ სიტყვით კაროლინა დაეცა მიწაზედ.

- როგორ გგონიათ კაროლინა, ქონდათაა თქვენ ჩემი შეწყნარება, ოდესაც მე ვიყავ დავარდნილი თქვენ ფეხქვეშ?

- რა ვქნა, მე ქალი ვარ, სუსტი ქმნილება და თქვენ კაცი...

- ეგ თავის სიმართლე არ არის.

- ყოვლად შემძლებელს ღმერთს გაფიცებ მისი სახელით გევედრები, ხელმწიფეო ჩემო მომეცით ჩემი ბარათები.

- მე არა მწამს თქვენი ფიცი!...

- გაფიცებთ იმ სიყვარულს, რომელიც გქონდათ თქვენ ჩემზედ.

- ოხ, იგი აღარ არის, გაქრა!

- გაფიცებ ყოველთა საყვარელთა თქვენსა ქვეყანაზედ.

- მე აღარაფერი აღარ მიყვარს, მე შევიქენი დღეს ურწმუნო.

- მაშ, მითხრა კაროლინამ, რადგანც ესრე არის, მოექეცით მაგ წიგნებს როგორც გნებავდესთ მაგრამ არ შეიძლება ჩემგან ქმნა იმისი, რასაც თქვენ თხოულობთ. ამ სიტყვით კაროლინა, გავიდა ოთახითგან.

- კაროლინა! შეუძახე მე, - თქვენ დაგრჩენიათ ხვალ ათ საათამდის ბორჯი, და ამ დრომდინ თუ არ მიხველ აღსარებად ვისდამიცა ჯერ არს, მაშინ თქვენ დაიღუპებით საუკუნოდ.

მეორეს დღეს ათ საათზედ კაროლინა შამოვიდა ჩემთან ოთახში.

- აი მოვედი! მითხრა მან.

- ძრიელ კარგათ გინებებიათ.

ბოლოს ისევე შემეცოდა, მიველ სტოლთან, ამოვიღე ერთი წიგნი და მივეცი კაროლინას. როგორ თუ ერთიო, მითხრა მან.

- დიაღ, სხვა წიგნებს მიიღებთ თვითოეულის შენის გარჯისათჳს მეთქი.

და მოვიდა კი ისა? ვკითხე ბერსა.

- ორს დღეს ზედიზედ, ხოლო მესამე დღეს კაროლინა ნახეს დახრჩობილი სენის მდინარეში.

აჲ ბოლო გარყვნილის დედაკაცისა, რომელიცა ჰსტეხს საღმრთოს ფიცსა ქმრისადმი მიცემულსა.

მომბეზრდა ესე ქვეყანა ბოროტებით სავსე და ვარჩივე ცოცხლადვე დამარხვა თავისა ჩემისაო, ამოხვრით მითხრა ბოლოს ბერმა.

ს. აბულაძე.