ანგარიში მომზადებულია მშვიდობის, დემოკრატიის და განვითარების კავკასიური ინსტიტუტის, საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის და უსაფრთხო მსოფლიოს მიერ 2011 წლის იანვარში. აღნიშნული ანგარიში არის საქართველოში კონფლიქტების, უსაფრთხოებისა და მშვიდობის საკითხებზე ფართო და ინფორმირებული დიალოგის ხელშეწყობის მიმდინარე პროგრამის ნაწილი. პროგრამა და ანგარიში დაფინანსებულია ევროკავშირის მიერ უსაფრთხო მსოფლიოს (Saferworld) და შერიგების რესურსების (Conciliation Resources) ერთობლივი პროექტის - 2008 წლის აგვისტოს კრიზისის შემდგომ შესაბამისი პირობების შექმნა, კონფლიქტის ეფექტურად თავიდან აცილებისა და ტრანსფორმაციის მიზნით - ფარგლებში.

წინამდებარე ანგარიშში გამოთქმული შეხედულებები არ ასახავს მშვიდობის, დემოკრატიის და განვითარების კავკასიური ინსტიტუტის, საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის ან უსაფრთხო მსოფლიოს თვალსაზრისს.

სამეგრელოში 2010 წელს ადგილობრივი საზოგადოების წარმომადგენელთა ჯგუფმა კონსულტაციები გამართა მოსახლეობასთან მშვიდობის, უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის პრობლემების გამოსავლენად. წინამდებარე ანგარიში ამ პროცესის შეჯამებაა. ანგარიშში ასახულია ჯგუფის მიერ გამოვლენილი პრობლემები; გამოყოფილია მათ შორის ოთხი უმთავრესი პრობლემა - გაანალიზებულია ისინი და მოცემულია მათი მოგვარების რეკომენდაციები. ამ სტრატეგიის შემუშავებაში მონაწილეობდნენ ადგილობრივი თემის წარმომადგენლები. ანგარიში ეფუძნება მათ შეხედულებებსა და თვალსაზრისს, რისთვისაც საზოგადოების წარმომადგენლობითი ჯგუფი პროექტის საქმიანობის ყოველ საფეხურზე კონსულტაციებს მართავდა ადგილობრივ მოსახლეობასთან. ეს არ არის ე.წ. ექსპერტული ანალიზი - ეს არის ანალიზი, რომელიც ეფუძნება სამეგრელოში მცხოვრები ადამიანების აღქმასა და რეალობას. იმედი გვაქვს, ეს გამოცემა დაეხმარება ადგილობრივი, ეროვნული და საერთაშორისო გადაწყვეტილების მიმღებებს, უკეთ გაუმკლავდნენ რეგიონის წინაშე მდგარ სირთულეებს.

მშვიდობის, დემოკრატიის და განვითარების კავკასიური ინსტიტუტი, საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია და უსაფრთხო მსოფლიო (Saferworld) ერთობლივად ახორციელებენ პროგრამას - საქართველოში კონფლიქტზე, უსაფრთხოებასა და მშვიდობაზე ფართო და ინფორმირებული დიალოგის ხელშეწყობა, რომლის შედეგიცაა ეს ანგარიში. პროგრამა შექმნილია საქართველოში სამოქალაქო საზოგადოების დასახმარებლად, რათა მან შეძლოს კონფლიქტსა და უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული საკითხების გაანალიზება და უფრო პოზიტიური როლის შესრულება ზემოაღნიშნულ საკითხებთან მიმართებით. პროცესი ითვალისწინებს ორმხრივ დიალოგს წარმომადგენლობით ჯგუფებსა და ფართო საზოგადოებას შორის სამეგრელოს, სამცხე-ჯავახეთის, შიდა ქართლისა და ქვემო ქართლის რეგიონებში. გათვალისწინებულია აგრეთვე რეგულარული შეხვედრები ამ რეგიონების წარმომადგენლებს შორის ანალიზის შედეგების ურთიერთგაცნობის მიზნით.

პროცესის მიზანია:

მთლიანი პროცესი შედგება ოთხი საფეხურისაგან (იხ. დიაგრამა). პირველი საფეხური მიზნად ისახავდა გაგვეგო, 2008 წლის ომის შედეგებთან დაკავშირებით, რა თვალსაზრისი ჰქონდათ ადგილობრივ თემებს ოთხ სამიზნე რეგიონში, და დაგვედგინა, რა განსხვავება იყო თვალსაზრისთა შორის ამ რეგიონების მიხედვით. ამ საფეხურის მონაცემები ასახულია ანგარიშში „როგორ აღიქვამს საზოგადოება ქვემო ქართლში, სამეგრელოში, სამცხე-ჯავახეთსა და შიდა ქართლში 2008 წლის აგვისტოს კონფლიქტის გამომწვევ მიზეზებსა და შედეგებს“. მეორე საფეხური ყურადღებას უთმობდა იმ გამოწვევების ღრმა ანალიზს, რომლებიც არსებობს თითოეულ რეგიონში მშვიდობის, უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის კუთხით. მესამე საფეხური კი ფოკუსირებული იყო იმ სტრატეგიის შემუშავებაზე, რომელიც საჭიროა რეგიონებისათვის ძირითადი გამოწვევების დასაძლევად. თითოეული სამიზნე რეგიონისათვის შეიქმნა ცალკე ანგარიში, რომელშიც შეჯამებულია მეორე და მესამე საფეხურების შედეგები (ეს ანგარიში ერთ-ერთი მათგანია). ამ ანგარიშის დანართში მოცემულია მეთოდოლოგია, რომელიც გამოყენებული იყო გამოწვევების ანალიზისა და მათი სათანადოდ გადაწყვეტის სტრატეგიის შესაქმნელად. მეოთხე და ბოლო საფეხური ამჟამად მზადდება და მოითხოვს ყველა რეგიონის წარმომადგენლის ერთობლივ მუშაობას, რათა გადაწყვეტის გზები დაიგეგმოს ეროვნული დონის გამოწვევების საპასუხოდ.

ამ პროცესის ღირებულება ისაა, რომ იგი ხელს უწყობს მასში ჩაბმულ ჯგუფებს წარმართონ ღრმა და შინაარსიანი დიალოგის პროცესი როგორც რეგიონის შიგნით, ისე რეგიონებს შორის. მშვიდობის, უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის სტრატეგია, რომელიც შემუშავდა ოთხი რეგიონისა და მთლიანად ქვეყნისთვის, შემდგომში საფუძვლად დაედება საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოებასა და რეგიონულ, ეროვნულ და საერთაშორისო დონე პოლიტიკის შემქმნელებს შორის დიალოგის წარმოებას.

დისკუსიის პროცესის საფეხურები

ეროვნული დონე

რეგიონული დონე

ეს სტრატეგია ასახავს, მშვიდობის, უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის კუთხით, სამეგრელოში ადგილობრივი თემების მიერ იდენტიფიცირებულ მთავარ გამოწვევებს. ესენია:

1. უმნიშვნელო პროგრესი ადგილობრივი დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარებაში;

2. 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ ქართველებსა და ეთნიკურ აფხაზებს შორის ადამიანური ურთიერთობის დამყარების გართულება;

3. კონფლიქტის შედეგად სამეგრელოსა და აფხაზეთის მოსახლეობას შორის ვაჭრობის კიდევ უფრო შეზღუდვა;

4. უსაფრთხოების არარსებობის განცდა სამეგრელოს მთელსრეგიონში, განსაკუთრებით - ადმინისტრაციული ზოლის გასწვრივ.

ამ გამოწვევების დასაძლევად წარმომადგენლობითი ჯგუფი იძლევა ასეთ რეკომენდაციებს:

ნდობაზე დაფუძნებული ურთიერთობის აღდგენა ქართველებსა და ეთნიკურ აფხაზებს შორის ისეთი ნაბიჯებით, როგორებიცაა:

სამეგრელოსა და აფხაზეთის მოსახლეობას შორის ვაჭრობის წახალისება, რისთვისაც საჭიროა:

საქართველოში კონფლიქტების, უსაფრთხოებისა და მშვიდობის საკითხებზე

სამეგრელოში უსაფრთხოების გაზრდა, განსაკუთრებით, ადმინისტრაციული ზოლის გასწვრივ, რისთვისაც საჭიროა:

რეგიონში დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარება ისეთი ნაბიჯებით, როგორებიცაა:

2010 წლის ივნისში საზოგადოების წარმომადგენლობითი ჯგუფების მიერ გამართული კონსულტაციების შედეგად გამოიკვეთა მშვიდობის, უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის თვალსაზრისით რეგიონისათვის სპეციფიკური შვიდი გამოწვევა. საზოგადოების აზრით, პირველი ოთხი გამოწვევა ძალიან მნიშვნელოვანია, მაშინ როდესაც დანარჩენი სამი - ნაკლებად დამთრგუნველადაა მიჩნეული.

ა) ძირითადი პრობლემები

ბ) სხვა პრობლემები

ა) მნიშვნელობა ადგილობრივი მშვიდობისა და უსაფრთხოებისათვის

ეს უარყოფითი ფაქტორი სამომავლოდ კიდევ უფრო შეამცირებს ქართველებსა და აფხაზებს შორის ნდობას. საზოგადოებას, ორივე მხარეს, სულ უფრო ნაკლებად ექნება კონტაქტების დამყარების სურვილი, რაც გაართულებს კონფლიქტის მოგვარების გზების მოძებნას და კრიტიკული სიტუაციების პრევენციას.

ბ) ადგილობრივი მნიშვნელობა (ვისზე და როგორ აქვს გავლენა)

გ) განმაპირობებელი ფაქტორები (მიზეზები და აქტორები)

უწინ საერთაშორისო ორგანიზაციები დახმარებას უწევდნენ არასამთავრობო ორგანიზაციების ფართო სპექტრს სამშვიდობო პროცესებში ჩართულობის უზრუნველსაყოფად (ადამიანური ურთიერთობის, ერთობლივი აქტივობებისა და პროექტების წახალისება). დღეს ეს ტენდენცია შეცვლილია - საერთაშორისო ორგანიზაციები ეხმარებიან არასამთავრობოების ძალიან ვიწრო წრეს, რომელთა მუშაობაც შეიძლება არ იყოს სათანადოდ ეფექტიანი, რადგან მათ, როგორც წესი, ძალიან ახლო ურთიერთობა აქვთან საქართველოს მთავრობასთან ანდა აფხაზეთის დე-ფაქტო ხელისუფლებასთან და არ ახმოვანებენ უბრალო ხალხის მოსაზრებებს.

დ) რეკომენდაციები

ქართველებსა და ეთნიკურ აფხაზებს შორის ნდობაზე დაფუძნებული ურთიერთობის აღსადგენად ძირითადი ჯგუფის წევრებმა შეიმუშავეს რეკომენდაციები:

1. საქართველოსა და ქართველების მიმართ აფხაზების ნდობის აღდგენა:

ა) საქართველოს მთავრობამ უნდა გამოიყენოს ნაკლებ შეურაცხმყოფელი ლექსიკა და უფრო თანამიმდევრული უნდა იყოს აფხაზ ხალხზე საუბრისას;

ბ) საქართველომ უნდა აიღოს ძალის გამოუყენლობის ვალდებულება და კეთილსინდისიერად შეასრულოს იგი;

გ) საქართველოს მთავრობამ უნდა მოშალოს ეკონომიკური და საინფორმაციო ბარიერები აფხაზეთთან;

დ) საქართველოს მთავრობამ უნდა შექმნას მექანიზმი, რომელიც საშუალებას მისცემს აფხაზებს, აირჩიონ ევროპული ორიენტაცია;

ე) სახელმწიფო და სამოქალაქო საზოგადოება უნდა შეეცადოს გაიაზროს და გაითავისოს აფხაზების წუხილი და შიში.

2. ადმინისტრაციულ ზოლს გაღმა მცხოვრებ მოსახლეობასთან კონტაქტის სურვილი და სახალხო დიპლომატიის ინიციატივების მეტად წახალისება - ინიციატივები, რომლებიც ხელს შეუწყობს კონტაქტისა და ნდობის აღდგენას:

ა) ადგილობრივმა არასამთავრობო ორგანიზაციებმა, დონორების ტექნიკური და ფინანსური მხარდაჭერით, უნდა უზრუნველყონ საინფორმაციო პროგრამების განხორციელება სახალხო დიპლომატიის ინიციატივების მიზნების, მეთოდებისა და შედეგების შესახებ. ასეთი საინფორმაციო კამპანიის მთავარი სამიზნე ჯგუფები უნდა იყვნენ ახალგაზრდები;

ბ) საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციებმა ხელი უნდა შეუწყონ ტრენინგების მოწყობას, რომელიც შეეხება სახალხო დიპლომატიის ბუნებასა და ფორმას, აგრეთვე იმას, თუ როგორ უნდა ჩაება ამ პროცესში. სამეგრელოს რეგიონში უნდა განხორციელდეს სახალხო დიპლომატიის პოპულარიზაცია;

გ) საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციებმა, დონორების მხარდაჭერით, ხელი უნდა შეუწყონ ქართულ სამოქალაქო საზოგადოებას სახალხო დიპლომატიის სტრატეგიისა და ტაქტიკის ჩამოყალიბებაში;

დ) ადგილობრივმა/საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციებმა და საერთაშორისო ექსპერტებმა უნდა მოაწყონ ტრენინგები მედიისათვის, რათა გაიზარდოს სახალხო დიპლომატიის პოზიტიური კუთხით გაშუქების შესაძლებლობა.

3. სახალხო დიპლომატიის მხარდასაჭერად საქართველოში არსებული პოლიტიკური და სამართლებრივი გარემოს შექმნა:

ა) სახელმწიფომ უნდა მიიღოს გარკვეული ზომები ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ სახელმწიფო სტრატეგიისა და სამოქმედო გეგმის კეთილსინდისიერად განხორციელების მიზნით, რათა ჩართულობის უზრუნველყოფის ნაცვლად, არ მოხდეს ისე, რომ მათ მიერ გადადგმულმა ნაბიჯებმა ჩართულობის ნაკლებობა გამოიწვიოს. გადასადგმელი ნაბიჯები უნდა დაიგეგმოს აფხაზეთის დე-ფაქტო ხელისუფლებასთან ერთად;

ბ) რეინტეგრაციის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრმა და სხვა სახელმწიფო სტრუქტურების წარმომადგენლებმა ორგანიზება უნდა გაუწიონ და მონაწილეობა მიიღონ „ჩართულობის სახელმწიფო სტრატეგიასთან“ დაკავშირებულ დისკუსიებში (ადგილობრივი/საერთაშორისო არასამთავრობოების, მედიისა და ადგილობრივი მოსახლეობის მონაწილეობით) და ამ დისკუსიების შედეგების გათვალისწინებით შეცვალონ შემუშავებული გეგმები;

გ) ამავე დროს, საქართველოს მთავრობამ, საერთაშორისო დონორების მხარდაჭერით, უნდა განახორციელოს და სტიმულირება გაუწიოს ადგილობრივ დონეზე პირდაპირ თანამშრომლობას. ასეთი პროექტების განხორციელებისას გამოსაყენებელია აფხაზებსა და ქართველებს შორის უკვე არსებული ისეთი სათემო კავშირები, როგორიცაა ოჯახური ურთიერთობა და სავაჭრო ინტერესები.

ა) მნიშვნელობა ადგილობრივი მშვიდობისა და უსაფრთხოებისათვის

მიუხედავად იმისა, რომ ეს პრობლემა კარგა ხანია დგას, ვაჭრობა კიდევ უფრო შემცირდა აგვისტოს ომის შედეგად, რამაც უარყოფითი გავლენა იქონია სამეგრელოს მოსახლეობის გარკვეული ნაწილის ეკონომიკურ მდგომარეობაზე. შესაბამისად, სახეზეა ცხოვრების დაბალი დონე, რაც იმას ნიშნავს, რომ მოსახლეობის ერთი ნაწილი უკმაყოფილოა კონფლიქტების მოგვარებასთან დაკავშირებით სახელმწიფოს მიდგომით - არსებობს მოსაზრება, რომ საქართველოს, აფხაზეთსა და რუსეთს შორის მჭიდრო ეკონომიკურმა ურთიერთობამ გრძელვადიან პერსპექტივაში შეიძლება კარგი საფუძველი შეუქმნას კონფლიქტის მოგვარებას.

ბ) ადგილობრივი მნიშვნელობა (ვისზე და როგორი გავლენა აქვს)

გ) განმაპირობებელი ფაქტორები (მიზეზები და აქტორები)

დ) რეკომენდაციები

სამეგრელოსა და აფხაზეთს შორის ვაჭრობის წახალისების მიზნით, ჯგუფები იძლევიან ისეთ რეკომენდაციებს, როგორებიცაა:

1. სპეციალური სავაჭრო ზონების შექმნა, სადაც ადამიანებს, ორივე მხრიდან, ექნება ლეგალურად ვაჭრობის შესაძლებლობა და წახალისდება არაოფიციალური ვაჭრობა:

ა) სპეციალური სავაჭრო ზონების სამართლებრივი სტატუსის განსაზღვრისა და ამ საკითხთან დაკავშირებით საერთაშორისო გამოცდილების გაზიარების მიზნით, არასამთავრობო ორგანიზაციებმა მთავრობასა და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან მჭიდრო თანამშრომლობით ორგანიზება უნდა გაუწიონ საჯარო დისკუსიებს;

ბ) საერთაშორისო საზოგადოების მედიატორობის მეშვეობით, სპეციალური სავაჭრო ზონისათვის სამართლებრივი ბაზის შესაქმნელად უნდა დაიწყოს მოლაპარაკების პროცესი საქართველოს მთავრობასა და აფხაზეთის დე-ფაქტო ხელისუფლებას შორის;

გ) სავაჭრო ზონებისათვის სათანადო ინფრასტრუქტურის შესაქმნელად, საქართველოს მთავრობამ აფხაზეთის დე-ფაქტო ხელისუფლებასთან მიღწეული შეთანხმების საფუძველზე, უნდა შეიმუშაოს შესაბამისი პროგრამა;

ე) საერთაშორისო დონორებმა უნდა წაახალისონ/დააფინანსონ საერთო სარგებელ დაფუძნებული პატარა ერზე თობლივი პროექტები;

ვ) ადმინისტრაციული ზოლის გასწვრივ მცხოვრებ მოსახლეობაში ადმინისტრაციული ზოლის გადაღმა ვაჭრობის მიმართ ინტერესის გასაღრმავებლად არასამთავრობო სექტორმა მედიის მხარდაჭერით უნდა წარმართოს ცნობიერების ამაღლების კამპანია და აუხსნას მოსახლეობას, თუ როგორ შეიძლება ამის განხორციელება.

2. სამეგრელოში უფრო კონკურენტუნარიანი ადგილობრივი ბაზრის განვითარება:

ა) ადგილობრივ ექსპერტებსა და არასამთავრობო სექტორთან მჭიდრო თანამშრომლობით, ანტიმონოპოლიური სამსახურის აღსადგენად საქართველოს მთავრობამ უნდა შეიმუშაოს სათანადო პროგრამა;

ბ) საქართველოს ხელისუფლების შესაბამისმა რგოლმა უნდა გადახედოს საგადასახადო კანონმდებლობას გადასახადებისა და მათი ადმინისტრირების გამარტივების კუთხით;

გ) სამეგრელოში სოფლის მეურნეობის სუბსიდირებისათვის სახელმწიფომ უნდა შეიმუშაოს სათანადო გეგმა.

ა) მნიშვნელობა ადგილობრივი მშვიდობისა და უსაფრთხოებისათვის

მოსახლეობა გრძნობს, რომ არსებული მშვიდობა ძალზე მყიფეა და სულ პატარა ინციდენტიც კი, ქართველების ან რუსების მიერ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს საბაბად ან პროვოკაციად უფრო დიდი კონფლიქტის დაწყებისათვის. ამ შიშს კიდევ უფრო აძლიერებს აფხაზეთში განთავსებული რუსეთის სამხედრო კონტინგენტი და რეგიონში დამოუკიდებელი საერთაშორისო სამშვიდობო ძალების არარსებობა (განსაკუთრებით აფხაზეთის აღმოსავლეთ ნაწილში). ხალხის შიშს ისიც ამძაფრებს, რომ სამეგრელოს ადგილობრივი ხელისუფლება არ იყო სათანადოდ მომზადებული აგვისტოს ომის შედეგების გამკლავებისთვის.

ბ) ადგილობრივი მნიშვნელობა (ვისზე აქვს გავლენა და როგორ)

გ) განმაპირობებელი ფაქტორები (მიზეზები და აქტორები)

დ) რეკომენდაციები

სამეგრელოში და განსაკუთრებით ადმინისტრაციული ზოლის მიმდებარე ტერიტორიაზე უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად, ჯგუფმა ჩამოყალიბა რეკომენდაციები:

1. საპოლიციო და აღმასრულებელი უფლებამოსილებით აღჭურვილი საერთაშორისო სამშვიდობო ძალების განთავსება ადმინისტრაციული ზოლის ორივე მხარეს:

ა) საქართველოს მთავრობამ უნდა გააძლიეროს ძალისხმევა ადმინისტრაციული ზოლის ორივე მხარეს საერთაშორისო სამშვიდობოების განლაგების თაობაზე შეთანხმების მისაღწევად;

ბ) მოლაპარაკების პროცესში საქართველოს მთავრობამ უნდა იმუშაოს რუსეთის სამხედრო ძალებთან და აფხაზეთის დე-ფაქტო ხელისუფლებასთან, რათა უზრუნველყოფილი იყოს ადმინისტრაციული ზოლის მიმდებარე ტერიტორიაზე მცხოვრები მოსახლეობის უსაფრთხოება.

2. სამართლიანობის უზრუნველყოფისა და კრიზისული სიტუაციების დაძლევის მექანიზმის შემუშავება:

ა) საქართველოს ხელისუფლებამ, საერთაშორისო საზოგადოების მხარდაჭერით, კონფლიქტის მიმდებარე ზონაში დანაშაულის პრევენციისა და მასთან ბრძოლის მიზნით ინიცირება და ორგანიზება უნდა გაუწიოს სამმხრივ შეხვედრებს (ქართველები, აფხაზები, რუსები), მაგალითად, განაახლოს შეხვედრები ჭუბურხინჯის ფორმატში;

ბ) შესაძლო კრიზისის გამკლავების მიზნით ადგილობრივმა ხელისუფლებამ უნდა შეიმუშაოს უსაფრთხოებისა და ევაკუაციის გეგმები და გააცნოს იგი რეგიონის მოსახლეობას.

3. რუსეთთან ურთიერთობის ნორმალიზება:

ა) საქართველოს მთავრობის ოფიციალური განცხადებები და დიპლომატიური ნაბიჯები რუსეთთან ურთიერთობის გაუმჯობესების კუთხით, მთავრობამ თავისი მოქმედებით უნდა განამტკიცოს ყველა დონეზე;

ბ) საქართველოს მთავრობამ უნდა გამოიყენოს უფრო კონსტრუქციული ენა რუსეთთან და რუსეთზე საუბრისას.

ა) მნიშვნელობა ადგილობრივი მშვიდობისა და უსაფრთხოებისათვის

ადგილობრივი დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარება გამოწვევაა მთელი ქვეყნის მასშტაბით, სამეგრელოსთვის კი ეს საკითხი აგვისტოს ომის შემდეგ კიდევ უფრო აქტუალური გახდა. მოსახლეობაში გაჩნდა კითხვა - რამდენად პასუხობს დასავლური დემოკრატიული ღირებულებები მათ საჭიროებებსა და მისწრაფებებს, და რა უნდა იყოს იმის მაჩვენებელი, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობა ნამდვილად „დემოკრატიულია“.

ბ) ადგილობრივი გავლენა (ვისზე აქვს გავლენა და როგორ)

გ) განმაპირობებელი ფაქტორები (მიზეზები და აქტორები)

დ) რეკომენდაციები

რეგიონში დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარების მიზნით, ჯგუფი აყალიბებს ისეთ რეკომენდაციებს, როგორებიცაა:

1. მმართველობის პროცესის შემდგომი დეცენტრალიზაცია:

ა) ევროსაბჭოს ზედამხედველობის პირობებში საქართველოს ხელისუფლებამ და სამოქალაქო საზოგადოებამ ერთობლივად უნდა გადახედონ ადგილობრივი და ცენტრალური ხელისუფლების პასუხისმგებლობის/ვალდებულების სამართლებრივ ბაზას, რათა ისინი შეესაბამებოდეს სახელმწიფოს მიერ „ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ ევროპული ქარტიით“ აღებულ ვალდებულებებს;

ბ) მთავრობამ უნდა გაზარდოს იმ შემოსავლების პროცენტული მაჩვენებელი, რომლებიც რჩება ადგილობრივ ბიუჯეტში და ექვემდებარება ადგილობრივ განკარგვას;

გ) მთავრობამ უნდა განახორციელოს სახელმწიფო რწმუნებულის - გუბერნატორის ინსტიტუტის რეფორმირება - იგი უნდა გარდაიქმნას არჩევით თანამდებობად.

2. მმართველობის პროცესში ადგილობრივი მოსახლეობისა და სამოქალაქო საზოგადოების უფრო მეტი ჩართულობა:

ა) სამოქალაქო საზოგადოებამ, საერთაშორისო დონორების დახმარებით, უნდა აწარმოოს ადგილობრივი თვითმმართველობის პროცესთან დაკავშირებით ცნობიერების ამაღლების კამპანია;

ბ) არასამთავრობო ორგანიზაციებმა მოქალაქეთათვის უნდა შექმნან ტრენინგის პროგრამები თემაზე - როგორ უნდა ითანამშრომლო ადგილობრივ ხელისუფლებასთან კონსტრუქციული გზით და როგორ უნდა განახორციელო ადგილობრივი ხელისუფლების ხარჯვისა და საქმიანობის მონიტორინგი, მათ შორის გაწეული მიზნობრიობა;

გ) ადგილობრივი მთავრობა და არასამთავრობო სექტორი უნდა შეთანხმდეს ბიუჯეტირების პროცესის საჯარო განხილვის სათანადო მექანიზმზე.

3. ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებში დასაქმებულ საჯარო მოხელეთა პროფესიული უნარ-ჩვევების გაუმჯობესება:

ა) არასამთავრობო სექტორმა და ადგილობრივმა ხელისუფლებამ, საერთაშორისო დონორების მხარდაჭერით, უნდა შეიმუშაონ ტრენინგის პროგრამა ადგილობრივი დმინისტრაციის თანამშრომლებისათვის, რომელშიც ირითადი ყურადღება დაეთმობა: ა) კრიზისული სიტუაციების მართვას; ბ) სტრატეგიულ დაგეგმარებასა და ბიუჯეტირებას; გ) მოსახლეობასთან კონტაქტისა და კონსულტაციების წარმოების უნარ-ჩვევების განვითარებას.

ბ) ადგილობრივმა ხელისუფლებამ უნდა შეიმუშაოს საჯარო მოხელეების თანამდებობაზე დანიშვნის გამჭვირვალე მექანიზმი.

თითოეული გამოვლენილი ძირითადი პრობლემისათვის წარმომადგენლობითმა ჯგუფმა რამდენიმე საფეხურიანი სამუშაო პროცესი გაიარა. ჯერ მოხდა „პრობლემების ფორმულირება“ თითოეული გამოწვევის ასახსნელად. შემდეგ თითოეული პრობლემის საფუძველზე შეიქმნა „გადაწყვეტის სტრატეგია“, ანუ როგორ უნდა გადაჭრილიყო ესა თუ ის პრობლემა, რაც, თავის მხრივ, საფუძვლად დაედო კონკრეტულ რეკომენდაციებს. პროცესის ყოველ ეტაპზე წარმომადგენლობითი ჯგუფის წევრები კონსულტაციებს ატარებდნენ როგორც თემთა ფართო სპექტრთან თავ-თავის რეგიონებში, ისე სხვა რეგიონების წარმომადგენლებთან.

„პრობლემის განაცხადის“ შემუშავება

გამოვლენილი კონკრეტული პრობლემისათვის პრობლემის განაცხადის მოსამზადებლად, წარმომადგენლობით ჯგუფს ჩაუტარდა ფასილიტაცია, რათა გაანალიზებულიყო: (1) პრობლემების გამომწვევი და მამოძრავებელი ფაქტორები, ანუ რა იწვევს პრობლემას და ვინ არის პასუხისმგებელი; (2) პრობლემის გავლენა, ანუ ვინ და რა სახის გავლენას განიცდიდა. იდენტიფიცირებულ გავლენებზე მუშაობისას ჯგუფს თხოვეს, ნათლად ჩამოეყალიბებინათ, (3) რატომ არის საკითხი მნიშვნელოვანი რეგიონში მშვიდობის, უსაფრთხოებისა და სტაბილურობისათვის.

„პრობლემის განაცხადის” ტრანსფორმირება „გადაწყვეტის სტრატეგიად“

როცა სახეზე იყო უკვე პრობლემის განაცხადი, ჯგუფს ეთხოვა შესაბამისი „გადაწყვეტის სტარატეგიის“ შემუშავება. ამის გაკეთებისას ჯერ თხოვეს: (1) იმ საბოლოო ცვლილების იდენტიფიცირება, რომელიც მათ სურთ მიიღონ პრობლემაზე მუშაობის შედეგად; (2) იმ წინაპირობების იდენტიფიცირება, რომელთა დაკმაყოფილება იქნება საჭირო: იქნება ეს პოლიტიკის, პრაქტიკის, დამოკიდებულების თუ ქცევების შეცვლა. პროცესის ყველაზე რთულ ნაწილს წარმოადგენდა იმის უზრუნველყოფა, რომ სია არ ქცეულიყო გრძელ „საყიდლების ჩამონაწერად“. შესაბამისად, ჯგუფს მიეთითა გამოეყოთ მხოლოდ ის ელემენტები, რომლებიც აბსოლუტურ საჭიროებას წარმოადგენდა და რომელთა გარეშე შეუძლებელი გახდებოდა საბოლოო ცვლილებების განხორციელება; დაბოლოს, (3) იმ ნაბიჯებზე თუ ცვლილებებზე „ბრეინსტორმინგის“ ჩატარება, რომლებიც აუცილებელია თითოეული ამ წინაპირობათაგანის შესაქმნელად.

გთხოვთ, ქვემოთ იხილოთ ჯგუფისათვის მაგალითად მიცემული „გადაწყვეტის სტრატეგია“

რეკომენდაციების შემუშავება „გადაწყვეტის სტარატეგიიდან“

შემდეგ ეტაპზე ჯგუფს დაევალა მოემზადებინათ რეკომენდაციები გადაწყვეტის სტრატეგიებიდან: (1) თითოეული წინაპირობის იმ ძირითადი საკითხის ხელახალი ფორმულირებით, რომელსაც გადაწყვეტა ესაჭიროება; (2) თითოეული ნაბიჯის კონკრეტულ რეკომენდაციად ხელახალი გარდაქმნით - თუ რა არის გასაკეთებელი და ვინ არის პასუხისმგებელი ამ ცვლილებაზე.

გთხოვთ გაეცნოთ ქვემოთ მაგალითად გამოტანილ რეკომენდაციებს, რომლებიც ჯგუფს მიეწოდა სამუშაო სავარჯიშოდ.

ეს ანგარიში ჩატარებული კონსულტაციებისა და ანალიზის საფუძველზე შეადგინეს სამეგრელოს ჯგუფის წევრებმა:

ლარისა აგაბალაევამ
გივი გაბედავამ
თეა გაბისიანმა
ბაჩანა გაგუამ
მერაბ დანელიამ
ია თოდუამ
ეკა მინჯორაიამ
იაგო ფასანძემ
ნონა ქობალიამ
მადონა ხარებავამ

ანგარიში შეადგინეს ნოდარ ჯიქიამ და ნინო ჩიხლაძემ.

ტექსტის საბოლოო რედაქტირება ეკუთვნით დევიდ ვუდსა და დიანა ჟღენტს. მადლობას ვუხდით ფლორ ჯასტსა და აივან კემპბელს მეთოდოლოგიის შემუშავებასა და ძირითადი ჯგუფის ფასილიტაციის პროცესში გაწეული დახმარებისათვის.

მშვიდობის, დემოკრატიის და განვითარების კავკასიური ინსტიტუტი

მშვიდობის, დემოკრატიის და განვითარების კავკასიური ინსტიტუტი (CIPDD) დამოუკიდებელი, საჯარო პოლიტიკის საკითხებზე მომუშავე კვლევითი ცენტრია. ინსტიტუტი დაფუძნდა თბილისში 1992 წელს. CIPDD არის არასამთავრობო და არასამეწარმეო ორგანიზაცია. ინსტიტუტის კომპეტენცია განსაკუთრებით მაღალია ისეთ სფეროებში, როგორებიცაა: ეთნიკური და რელიგიური უმცირესობის პრობლემები და სამოქალაქო ინტეგრაცია, ადგილობრივი თვითმმართველობა, სამოქალაქო საზოგადოების განვითარება, დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარება, სამხედრო-სამოქალაქო ურთიერთობები და უსაფრთხოების სექტორის რეფორმები. კავკასიური ინსტიტუტი ასრულებს კვლევით სამუშაოებს, ამზადებს და გამოსცემს სხვადასხვა პუბლიკაციას, აწყობს კონფერენციებს, მრგვალ მაგიდებს და საჯარო დისკუსიებს. ინსტიტუტი აგრეთვე ატარებს სასწავლო ტრენინგებს და სემინარებს.

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია (საია) არის არასამეწარმეო იურიდიული პირი. ის საქმიანობს საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე კონსტიტუციის, კანონმდებლობისა და საკუთარი წესდების შესაბამისად. ასოციაციის ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ფორმაა კავშირი.

ასოციაციის მიზნებია:

უსაფრთხო მსოფლიო/Saferworld

უსაფრთხო მსოფლიო-ს საქმიანობის ძირითადი მიმართულებებია: კონფლიქტის პრევენცია და შემცირება; ასევე, უსაფრთხოების ერთობლივი მიდგომების შემუშავება. ჩვენ ვთანამშრომლობთ სახელმწიფო და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან, სამოქალაქო საზოგადოებასთან, რათა ხელი შევუწყოთ ეფექტური პოლიტიკის დამკვიდრებას ადვოკატირების, კვლევის და პოლიტიკის განვითარებით.