საქართველოს კანონი
საქართველოს საგადასახადო კოდექსში
ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის შესახებ

მუხლი 1. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, N41, 30.12.2004, მუხ. 200) 281-ე მუხლს დაემატოს შემდეგი შინაარსის 42-ე ნაწილი:

„42. იმ შემთხვევაში, თუ ამ მუხლის 21-ე ნაწილის მიხედვით ფიზიკურ პირებზე ან/და ადგილობრივ თვითმმართველობასა და მმართველობაზე საგადასახადო დავალიანებების ჩამოწერით წარმოიშვა ზედმეტობა, რომლის შემდგომში კორექტირების შედეგად ფიზიკურ პირს ან ადგილობრივ თვითმმართველობასა და მმართველობას აღნიშნულ კორექტირებამდე პერიოდზე დაერიცხა საურავი, საგადასახადო ორგანოებმა განახორციელონ აღნიშნული საურავების ჩამოწერა გადასახადის გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე ასახვით, ამ კოდექსის 92-ე მუხლის გაუთვალისწინებლად. აღნიშნული უნდა განხორციელდეს საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი წესის შესაბამისად.“.

მუხლი 2. ეს კანონი ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

საქართველოს პრეზიდენტი
მიხეილ სააკაშვილი
თბილისი, 2009 წლის 17 ივლისი. N1532 - რს

საქართველოს კანონი
საქართველოს საგადასახადო კოდექსში
ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის შესახებ

მუხლი 1. საქართველოს საგადასახადო კოდექსში (საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, N41, 30.12.2004, მუხ. 200) შეტანილ იქნეს შემდეგი ცვლილებები და დამატებები:

1. მე-10 მუხლის მე-2 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„2. ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანოები თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში უფლებამოსილი არიან, შემოიღონ მხოლოდ ამ კოდექსით დაწესებული ადგილობრივი გადასახადები თვითმმართველი ერთეულის მთელ ტერიტორიაზე ერთიანი განაკვეთის ან/და ერთეულის ტერიტორიაზე ცალკეული დარგების ან/და საქმიანობის სახეების მიხედვით, ამავე კოდექსით დადგენილი ზღვრული განაკვეთების ფარგლებში.“.

2. მე-12 მუხლის:

ა) 1¹ ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„1¹. საგადასახადო ორგანოები - საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახური, მისი ტერიტორიული ორგანოები და განსაკუთრებული ნიშნის მიხედვით შექმნილი სტრუქტურული ქვედანაყოფები.”;

ბ) 1² ნაწილი ამოღებულ იქნეს;

გ) მე-2 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„2. გადასახადის გადამხდელის საიდენტიფიკაციო ნომერი - საგადასახადო ორგანოს მიერ გადასახადის გადამხდელისათვის ამ კოდექსის მე-100 მუხლის შესაბამისად მიკუთვნებული ნომერი.“;

დ) მე-14 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„14. არაპირდაპირი გადასახადი - გადასახადი (დღგ, აქციზი, საბაჟო გადასახადი და სხვა), რომელიც დგინდება მიწოდებული (იმპორტირებული) საქონლის ან/და გაწეული მომსახურების ფასზე დანამატის სახით და რომელსაც იხდის მომხმარებელი (იმპორტიორი) ამ გადასახადით გაზრდილი ფასით საქონლის ან/და მომსახურების შეძენისას (იმპორტისას). არაპირდაპირი გადასახადის ბიუჯეტში გადახდის ვალდებულება ეკისრება საქონლის მიმწოდებელს (იმპორტიორს) ან/და მომსახურების გამწევს, რომელიც ამ კოდექსის მიზნებისათვის გადასახადის გადამხდელად იწოდება.“.

3. მე-17 მუხლის მე-2 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„2. დღგ-ის მიზნებისათვის საქონელს არ განეკუთვნება ფული.“.

4. მე-18 მუხლის პირველი ნაწილის „ზ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ზ) ქონების გადაცემა ქირით ან იჯარით;“.

5. მე-19 მუხლის:

ა) პირველი ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„1. ფინანსური ინსტრუმენტი არის ნებისმიერი შეთანხმება (ხელშეკრულება), რომელიც წარმოშობს როგორც ერთი პირის ფინანსურ აქტივს, ისე მეორე პირის ფინანსურ ვალდებულებას. იგი მოიცავს: ფულად სახსრებს (ნაღდი და უნაღდო ფორმით), სესხებს (კრედიტებს), სასესხო ვალდებულებებს, თამასუქებსა და ფასიან ქაღალდებს, მათ შორის: კაპიტალში წილებს, აქციებს, ობლიგაციებს და ისეთ წარმოებულ ფასიან ქაღალდებს, როგორებიცაა: ოფციონი, ფიუჩერსი, ფორვარდი, სვოპი და სხვა. ფინანსური ინსტრუმენტი აგრეთვე მოიცავს ფულადი გამოსახვის მქონე, საქართველოს კანონმდებლობით დაშვებულ ნებისმიერ შეთანხმებას ორ სუბიექტს (კონტრაგენტს) შორის. ამასთანავე, თუ აღნიშნული შეთანხმების არსებობის პერიოდში მის ნებისმიერ ეტაპზე ამ შეთანხმების შედეგად განხორციელდა საქონლის ან/და მომსახურების მიწოდება, გარდა ფინანსური ოპერაციებისა და მომსახურების მიწოდებისა, ამ ფინანსური ინსტრუმენტის მფლობელ სუბიექტებს შორის ან/და მესამე პირებისათვის/მესამე პირებისაგან, ასეთი მიწოდების მომენტიდან იგი აღარ ითვლება ფინანსურ ინსტრუმენტად.“;

ბ) მე-2 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ა) ყველა სახის ანგარიშის (მათ შორის, საანგარიშსწორებო, სადეპოზიტო, საბროკერო და ა. შ.) გახსნა, განკარგვა, დახურვა, აგრეთვე ნებისმიერი საგადამხდელო ინსტრუმენტით სარგებლობა, მათ შორის, კლირინგი და ანგარიშსწორება ნაღდი ან უნაღდო ფორმით (მათ შორის, საინკასაციო მომსახურება);“;

გ) მე-3 ნაწილის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის მე-4 ნაწილი:

„4. ამ კოდექსის 206-ე მუხლით გათვალისწინებული თანამფლობელობის შემთხვევაში მფლობელის წილი, თუ მასზე არ არის მიმაგრებული/განპიროვნებული ქონება, მათ შორის, ქონებაზე უფლების წინასწარი რეგისტრაციის შემთხვევაში, უფლება წარმოადგენს ფინანსურ ინსტრუმენტს.“.

6. მე-20 მუხლის მე-2 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„2. მომსახურების გაწევად ითვლება სხვა პირისათვის მისივე ნებით, კომპენსაციის მიზნით ან უსასყიდლოდ ისეთი მოქმედების შესრულება, რომელიც არ არის საქონლის მიწოდება. მომსახურების მიწოდებას არ განეკუთვნება ისეთი მომსახურების გაწევა, რომელიც დღგ-ის მიზნებისათვის გულისხმობს ფულზე საკუთრების უფლების გადაცემას ან დაქირავებით მუშაობას.“.

7. 21-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 21. ლიზინგი

1. თუ პირი ერთ წელზე მეტი ვადით ლიზინგით გასცემს ამორტიზაციას დაქვემდებარებულ ძირითად საშუალებებს, ამ კოდექსის მიზნებისათვის ოპერაცია ითვლება მომსახურების გაწევად.

2. საგადასახადო მიზნებისათვის ლიზინგით გაცემული ძირითადი საშუალების ლიზინგის მთელი პერიოდის განმავლობაში სალიზინგო მომსახურების ღირებულების ამ კოდექსის 179-ე მუხლის პირველი ნაწილით დადგენილი საპროცენტო განაკვეთის 50 პროცენტით შემცირებული განაკვეთის გამოყენებით დისკონტირებული თანხა არ უნდა იყოს ამ ძირითადი საშუალების ამავე კოდექსის 183-ე მუხლის მე-11 ნაწილით განსაზღვრულ საბალანსო ღირებულებასა და მის ნარჩენ (მოიჯარისათვის გადაცემის (საკუთრების უფლების გადასვლის) მომენტისათვის) ღირებულებას შორის სხვაობაზე ნაკლები.

3. ქონების იჯარა წარმოადგენს ლიზინგს, თუ არსებობს ერთ-ერთი შემდეგი პირობა:

ა) იჯარის ვადის დასრულების შემდეგ გათვალისწინებულია ქონებაზე საკუთრების უფლების გადაცემა ან იჯარის მიმღებს უფლება ექნება, შეიძინოს ქონება ფიქსირებული ან იჯარის ხელშეკრულებით განსაზღვრული ფასით;

ბ) იჯარის ვადა აღემატება ძირითად საშუალებათა ეკონომიკური სამსახურის ვადის 75 პროცენტს;

გ) იჯარით აღებული ქონების მოსალოდნელი ნარჩენი ღირებულება იჯარის ვადის დასრულებისას არ აღემატება ამ ვადის დასაწყისში ქონების ამ კოდექსის 183-ე მუხლის მე-11 ნაწილით განსაზღვრული საბალანსო ღირებულების 15 პროცენტს.

4. ამ მუხლის მიზნებისათვის ლიზინგის პერიოდი მოიცავს პერიოდს, რომლის დროსაც იჯარის მიმღებს იჯარის ხელშეკრულების შესაბამისად უფლება აქვს, განაახლოს ლიზინგი.

5. ლიზინგის შემთხვევაში იჯარის ვადის დასრულებისას ძირითადი საშუალების მიწოდება არ შეიძლება განხორციელდეს ნარჩენ ღირებულებაზე ნაკლები ფასით.

6. ამ მუხლის მიზნებისათვის, მისი მე-2 ნაწილის პირობების გათვალისწინებით, არ შეიძლება იჯარას შეეცვალოს კლასიფიკაცია და მოხდეს მისი გარდაქმნა ლიზინგად, თუ თავიდანვე არ განხორციელდა ძირითადი საშუალების გაცემა ლიზინგის ხელშეკრულებით.

7. ამ მუხლის მიზნებისათვის იჯარა მოიცავს ქირას.“.

8. 23-ე მუხლის:

ა) მე-2 ნაწილის:

ა.ა) „გ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„გ) პირი ახორციელებს საწარმოს კონტროლს ან მასზე მნიშვნელოვან ზეგავლენას ახდენს;“;

ა.ბ) „ზ“ ქვეპუნქტის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის „თ“ ქვეპუნქტი:

„თ) პირები ამხანაგობის წევრები არიან.“;

ბ) მე-3 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„3. საგადასახადო კანონმდებლობის მიზნებისათვის ფიზიკური პირის ნათესავებად მიიჩნევიან:

ა) ნათესავების პირველი შტო: მეუღლე, მშობელი, შვილი, და, ძმა;

ბ) ნათესავების მე-2 შტო: პირველი შტოს თითოეული ნათესავის მეუღლე, მშობელი, შვილი, და, ძმა, გარდა იმ ფიზიკური პირისა, რომელიც უკვე მიეკუთვნა პირველ შტოს;

გ) პირები, რომლებიც ხანგრძლივი მეურვეობის შედეგად ერთმანეთთან დაკავშირებული არიან, როგორც მშობლები და შვილები.“;

გ) მე-4 ნაწილის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის მე-5-მე-7 ნაწილები:

„5. ამ მუხლის მიზნებისათვის კონტროლი გულისხმობს: სამეთვალყურეო საბჭოს წევრობას, დირექტორობას და ამ თანამდებობებზე პირების დანიშვნის უფლებას; ხმის უფლების წილის 10%-ის ფლობას; შემთხვევას, როდესაც ერთი პირის მიერ წარმოების პროცესის წარმართვა ან ეკონომიკური საქმიანობის განხორციელება შესაძლებელია მხოლოდ მეორე პირის მიერ მიწოდებული ინტელექტუალური საკუთრებისა და ნოუ-ჰაუს გამოყენებით.

6. ამ მუხლის მიზნებისათვის ფიზიკური პირი მიჩნეულია წილის არაპირდაპირ მფლობელად, თუ წილს ფლობს მისი ნათესავი.

7. ამ კოდექსის მიზნებისათვის ორი კომპანია მიიჩნევა ურთიერთდამოკიდებულად, თუ ერთ-ერთი მათგანი არის რეზიდენტი შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე/ოფშორულ ქვეყანაში და ამ მუხლის შესაბამისად ვერ დაამტკიცებენ, რომ ისინი არ არიან ურთიერთდამოკიდებული პირები. შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე/ოფშორული ქვეყნების ჩამონათვალი განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.“.

9. 32-ე მუხლის:

ა) მე-4 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„4. საქველმოქმედო ორგანიზაციის სტატუსის მინიჭებას, გაუქმებასა და ჩამორთმევას შესაბამისი საგადასახადო ორგანოს წარდგინებით ახორციელებს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის უფროსი საქართველოს ფინანსთა მინისტრთან შეთანხმებით.“;

ბ) მე-6 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ბ) სახელმწიფო ან/და საგადასახადო რეგისტრაციის მოწმობის ასლი;“;

გ) მე-7 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„7. განცხადების თაობაზე საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის უფროსი 1 თვის ვადაში იღებს მოტივირებულ გადაწყვეტილებას. თუ ამ ვადაში გადაწყვეტილება არ იქნება მიღებული, სტატუსი ჩაითვლება მინიჭებულად. სტატუსი ენიჭება უვადოდ. სტატუსი ძალაში შედის მინიჭებისთანავე.“;

დ) მე-8 ნაწილის „დ“ და „ე“ ქვეპუნქტები ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„დ) სტატუსის მინიჭების თარიღი და ნომერი;

ე) ორგანიზაციის საიდენტიფიკაციო ნომერი.“;

ე) მე-13 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ბ) გაუუქმდა სახელმწიფო ან/და საგადასახადო რეგისტრაცია.“;

ვ) მე-14 ნაწილის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის 14¹ ნაწილი:

„14¹. საქველმოქმედო ორგანიზაციის მიერ ამ კოდექსის მოთხოვნათა დარღვევის შემთხვევაში საგადასახადო ორგანო საქველმოქმედო ორგანიზაციისათვის სტატუსის ჩამორთმევის შესახებ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის უფროსისთვის წარდგინების მომზადებამდე საქველმოქმედო ორგანიზაციას უგზავნის შეტყობინებას და განუსაზღვრავს დამატებით ერთთვიან ვადას ამ კოდექსის მოთხოვნების შესასრულებლად.“;

ზ) მე-16 და მე-17 ნაწილები ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„16. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახური აწარმოებს საქველმოქმედო ორგანიზაციების ერთიან რეესტრს. რეესტრში შეიტანება შემდეგი მონაცემები:

ა) ორგანიზაციის სახელწოდება;

ბ) ხელმძღვანელი ორგანოს, ფილიალებისა და წარმომადგენლობების მისამართები;

გ) ძირითადი მიზნები;

დ) სტატუსის მინიჭების თარიღი და ნომერი;

ე) მმართველობის უმაღლესი ორგანოს ყველა წევრის ვინაობა და მისამართები.

17. საქველმოქმედო ორგანიზაციების ერთიან რეესტრში შეტანილი ნებისმიერი მონაცემის ცვლილების შემთხვევაში ორგანიზაცია ვალდებულია ცვლილებისთანავე წერილობით აცნობოს შესაბამის საგადასახადო ორგანოს ამ ცვლილების შესახებ.“.

10. 57-ე მუხლის მე-4 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„4. საგადასახადო ან საბაჟო დეკლარაციაში/გაანგარიშებაში ჯამური საგადასახადო/საბაჟო ვალდებულების თანხის გაანგარიშება ხდება სრულ ლარებში. ამ მიზნით საგადასახადო/საბაჟო ვალდებულება 1 ლარამდე ნულდება.“.

11. 88-ე მუხლის:

ა) მე-2 ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„დ) ქონების საწყისი ფასი;“;

ბ) მე-13 ნაწილის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის 13¹ და 13² ნაწილები:

„13¹. თუ პირველ აუქციონზე არ მოხდა ნივთის რეალიზაცია, განმეორებითი აუქციონის ჩატარებამდე პირს შეუძლია შეიძინოს ეს ნივთი პირველ აუქციონზე გამოცხადებულ საწყის ფასად. ამ შემთხვევაში შემძენი მიმართავს შესაბამის საგადასახადო ორგანოს და წარუდგენს ნივთის ღირებულების გადახდის დამადასტურებელ დოკუმენტს, რის შემდეგაც მას გადაეცემა ამ ნივთზე საკუთრების უფლების მიღების შესახებ ამ მუხლის მე-11 ნაწილით გათვალისწინებული სერტიფიკატი.

13². თუ მეორედ ჩატარებულ აუქციონზე მყიდველი ვერ შეძლებს აუქციონზე შესყიდული ქონების ღირებულების დადგენილი წესით გადახდას ან აუქციონზე არ იქნება შემოთავაზებული შესაბამისი ფასი, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის უფროსი უფლებამოსილია მოხსნას ქონებას ყადაღა და აღნიშნული ქონება მიაქციოს სახელმწიფო საკუთრებაში. ასეთ შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელის საგადასახადო ვალდებულებები, რომელთა დაფარვის მიზნითაც თავის დროზე ქონებას ყადაღა დაედო, ჩამოიწერება ამ მუხლის მე-15 ნაწილით განსაზღვრული რიგითობით, განმეორებით აუქციონზე ქონების საწყისი ფასის ოდენობით.“;

გ) მე-19 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„19. საგადასახადო ორგანოს მიერ ყადაღადადებული ქონების საწყისი ფასის განსაზღვრის, რეალიზაციისა და ქონების სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცევის წესს ადგენს საქართველოს მთავრობა.“.

12. 97-ე მუხლის მე-3 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„3. იმ პერიოდზე ან საკითხზე, რომელზედაც უკვე განხორციელდა საგადასახადო შემოწმება, პირის მიერ საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენის შემთხვევაში საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, შეამციროს ან გაზარდოს ამ პირის საგადასახადო ვალდებულება. აღნიშნულის შესახებ საგადასახადო ორგანოს უფროსი/მოადგილე გამოსცემს მოტივირებულ ბრძანებას. პირს უფლება აქვს, გაასაჩივროს ეს გადაწყვეტილება ამ კოდექსით დადგენილი წესით.“.

13. 103-ე მუხლის პირველი ნაწილის:

ა) „ა“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ა) მეწარმე ფიზიკურ პირს ან/და საწარმოს/ორგანიზაციას გაუხსნას საბანკო ან/და სხვა ანგარიში მხოლოდ საგადასახადო ორგანოს მიერ გაცემული გადასახადის გადამხდელის საიდენტიფიკაციო ნომრის მინიჭების დამადასტურებელი დოკუმენტის წარდგენის შემდეგ, გარდა ამ ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევისა;“;

ბ) „გ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„გ) 3 სამუშაო დღის ვადაში აცნობოს შესაბამის საგადასახადო ორგანოს ამ ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტში მითითებული პირების ანგარიშის გახსნის ან დახურვის შესახებ და საგადასახადო ორგანოს მიერ აღნიშნული ინფორმაციის მიღებიდან 2 სამუშაო დღის განმავლობაში გადასახადის გადამხდელის ანგარიშიდან არ განახორციელოს გასავლის ოპერაციები. თუ საბანკო დაწესებულებასა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურს შორის დადებულია ხელშეკრულება ინფორმაციის (მათ შორის, საინკასო დავალების) ელექტრონულად გაცვლის შესახებ, ამ ქვეპუნქტში მითითებული ვადები განისაზღვრება ხელშეკრულების პირობების შესაბამისად;“;

გ) „დ“ - „ვ“ ქვეპუნქტები ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„დ) გადასახადის გადამხდელის ანგარიშიდან არ განახორციელოს გასავლის ოპერაციები დოკუმენტებში გადასახადის გადამხდელის საიდენტიფიკაციო ნომრის მითითების გარეშე;

ე) საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურს მასთან დადებული ხელშეკრულების საფუძველზე და ამავე ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ვადისა და პირობების დაცვით აცნობოს პირების ყველა ანგარიშის გახსნის ან/და დახურვის შესახებ (ფიზიკურ პირებზე, გარდა მეწარმე ფიზიკური პირებისა, ინფორმაცია შემოსავლების სამსახურს ეგზავნება მხოლოდ ფიზიკური პირის დასახელებისა და პირადი ნომრის მითითებით და მხოლოდ პირველად გახსნილი ანგარიშის თაობაზე) და საგადასახადო ორგანოს მიერ ამ პირების საიდენტიფიკაციო ნომრებზე, მათ შორის, ანგარიშის ნომრის მითითების გარეშე, გამოწერილი საინკასო დავალება ან დადებული ყადაღა ავტომატურად გაავრცელოს ბანკში არსებულ მათ ყველა ანგარიშზე;

ვ) საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურს მოთხოვნის შემთხვევაში მიაწოდოს ინფორმაცია პირების ანგარიშის გახსნის ან დახურვის შესახებ. შემოსავლების სამსახურს აღნიშნული ინფორმაციის მოთხოვნის უფლება აქვს ამ კოდექსით გათვალისწინებული ხანდაზმულობის ვადის ფარგლებში, რომელიც აითვლება ანგარიშის გახსნიდან/დახურვიდან, ხოლო სხვა შემთხვევაში ინფორმაცია შესაძლებელია მოთხოვნილ იქნეს სასამართლოს გადაწყვეტილების საფუძველზე;”;

დ) „ვ“ ქვეპუნქტის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის „ზ“ ქვეპუნქტი:

„ზ) ფიზიკური პირებისთვის, გარდა მეწარმე ფიზიკური პირებისა, ანგარიშის გახსნის ან/და დახურვის შემთხვევაში 3 სამუშაო დღის ვადაში აცნობოს შესაბამის საგადასახადო ორგანოს ანგარიშის გახსნის ან დახურვის შესახებ (აღნიშნული ინფორმაცია საგადასახადო ორგანოს ეგზავნება მხოლოდ ფიზიკური პირის დასახელებისა და პირადი ნომრის მითითებით და მხოლოდ პირველად გახსნილი ანგარიშის თაობაზე) და საგადასახადო ორგანოს მიერ ამ ფიზიკური პირების საიდენტიფიკაციო ნომრებზე გამოწერილი საინკასო დავალება ან დადებული ყადაღა ავტომატურად გაავრცელოს ბანკში არსებულ მათ ყველა ანგარიშზე.“.

14. 107-ე მუხლს დაემატოს შემდეგი შინაარსის მე-6 ნაწილი:

„6. თუ ქრონომეტრაჟით გამოვლინდა, რომ საზოგადოებრივი კვების ობიექტში ან/და სასტუმროში საშუალო დღიური ბრუნვა მეტია გადასახადის გადამხდელის მიერ დაფიქსირებულ წინა წლის საშუალო დღიურ ბრუნვაზე, წინა წლის საშუალო დღიური ბრუნვა განისაზღვრება ქრონომეტრაჟის შედეგების მიხედვით, სხვადასხვა ფაქტისა და გარემოების (სეზონურობის, ფორსმაჟორის, ქვეყნის მაკროეკონომიკური მაჩვენებლის და სხვა) გათვალისწინებით. ქრონომეტრაჟის შედეგების წინა წელზე გავრცელების წესს საზოგადოებრივი კვების ობიექტებისათვის განსაზღვრავს საქართველოს ფინანსთა მინისტრი, ხოლო სასტუმროებისათვის - საქართველოს ფინანსთა მინისტრი საქართველოს პარლამენტის საფინანსო- საბიუჯეტო კომიტეტთან შეთანხმებით.“.

15. 119-ე მუხლი ამოღებულ იქნეს.

16. 142-ე მუხლის:

ა) მე-2-2¹ ნაწილები ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„2. ბანკებისა და საბანკო ოპერაციების ცალკეულ სახეობათა შემსრულებელი სხვა ორგანიზაციების მიერ ფიზიკური პირის/გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის საბანკო ან/და სხვა ანგარიშების გახსნის ან დახურვის შესახებ საგადასახადო ორგანოში საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილ ვადებში ინფორმაციის წარუდგენლობა,

- იწვევს დაჯარიმებას თითოეულ ანგარიშზე 300 ლარის ოდენობით.

2¹. ამ მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული ანგარიშების თაობაზე საგადასახადო ორგანოში ინფორმაციის წარდგენამდე ან მისი წარდგენიდან 2 სამუშაო დღის ვადაში გასავლის ოპერაციების განხორციელება,

- იწვევს დაჯარიმებას გასავლის ოპერაციის თანხის 10%-ის ოდენობით, მაგრამ არანაკლებ 500 ლარისა.“;

ბ) 2¹ ნაწილის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის 2² ნაწილი:

„2². თუ საბანკო დაწესებულებასა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურს შორის დადებულია ხელშეკრულება ინფორმაციის (მათ შორის, საინკასო დავალების) ელექტრონულად გაცვლის შესახებ, ამ მუხლის 2¹ ნაწილით გათვალისწინებული სანქცია გამოიყენება მხოლოდ ხელშეკრულებით განსაზღვრული ვადების დარღვევის შემთხვევაში.“.

17. 144-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 144. სხვა ჯარიმები

გადასახადის გადამხდელის/საგადასახადო აგენტის ან სხვა ვალდებული პირის მიერ ამ კოდექსით გათვალისწინებული ვალდებულებების შეუსრულებლობა, რისთვისაც ამავე კოდექსით გათვალისწინებულია პასუხისმგებლობა, მაგრამ არ არის განსაზღვრული ჯარიმის ოდენობა,

- იწვევს დაჯარიმებას 100 ლარის ოდენობით.“.

18. 146-ე მუხლის მე-7 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„7. საგადასახადო დავის დაწყება არ აჩერებს საგადასახადო ორგანოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მოქმედებას, გარდა ამ კოდექსის 148-ე მუხლით გათვალისწინებული შემთხვევებისა.“.

19. 148-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 148. სადავო თანხის გადახდის ვალდებულების შეჩერება

სადავო თანხისა და სანქციების გადახდის ვალდებულება შეჩერებულად ითვლება ამ კოდექსის 145-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე საგადასახადო დავის დაწყების დღიდან საქალაქო (რაიონული) სასამართლოს მიერ გადაწყვეტილების გამოტანამდე, მიუხედავად იმისა, არის თუ არა სასამართლოს გადაწყვეტილება კანონიერ ძალაში შესული, თუმცა ძირითად თანხაზე საურავის დარიცხვა გრძელდება. სადავო თანხისა და სანქციების გადახდევინება ხორციელდება საქალაქო (რაიონული) სასამართლოს გადაწყვეტილებით განსაზღვრულ ფარგლებში (არდაკმაყოფილებული სარჩელის ნაწილში) და საგადასახადო ვალდებულების შესრულებისათვის შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ამავე კოდექსის 84-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საგადასახადო ვალდებულების შესრულების უზრუნველყოფის ღონისძიებები.“.

20. 156-ე მუხლის პირველი ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახური ვალდებულია, ამ კოდექსის 155-ე მუხლის პირველ ნაწილში აღნიშნული საჩივრის მიღებიდან 20 კალენდარული დღის ვადაში განიხილოს იგი, მიიღოს შესაბამისი გადაწყვეტილება და არა უგვიანეს გადაწყვეტილების მიღებიდან მე-3 სამუშაო დღისა გაუგზავნოს იგი მომჩივანს და იმ საგადასახადო ორგანოს, რომლის გადაწყვეტილებაც იყო გასაჩივრებული. თუ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახური დაასკვნის, რომ სათანადოდ არ არის გამოკვლეული საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებები, იგი უფლებამოსილია, გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გამომცემ საგადასახადო ორგანოს დაავალოს, განმეორებით განიხილოს და შეისწავლოს მხოლოდ სადავო საკითხი საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის მიერ მითითებულ ვადაში, რომელიც არ შეიძლება იყოს 30 კალენდარულ დღეზე მეტი. აღნიშნულ პერიოდში დავის განხილვა ჩერდება. ამ ვადის გაგრძელება შეიძლება ერთხელ, არა უმეტეს 15 კალენდარული დღით.“.

21. 158-ე მუხლის მე-2 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„2. საბჭო დავას თავის სხდომაზე იხილავს საჩივრის მიღებიდან 20 კალენდარული დღის ვადაში, თუ ამ მუხლით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული. აღნიშნულ ვადაში საბჭოს აპარატს უფლება აქვს, ჩაატაროს მოსამზადებელი სხდომა/სხდომები. თუ საბჭო დაასკვნის, რომ სათანადოდ არ არის გამოკვლეული საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებები, იგი უფლებამოსილია, გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გამომცემ საგადასახადო ორგანოს დაავალოს, განმეორებით განიხილოს და შეისწავლოს მხოლოდ სადავო საკითხი საბჭოს მიერ მითითებულ ვადაში, რომელიც არ შეიძლება იყოს 30 კალენდარულ დღეზე მეტი. აღნიშნულ პერიოდში დავის განხილვა ჩერდება. ამ ვადის გაგრძელება შეიძლება ერთხელ, არა უმეტეს 15 კალენდარული დღით.“.

22. 168-ე მუხლის პირველი ნაწილის:

ა) „ვ.გ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ვ.გ) 2 წელზე მეტი ვადით საკუთრებაში არსებული აქტივების მიწოდებით მიღებული ნამეტი, გარდა გამსხვისებლის მიერ აქტივების მიწოდებამდე ეკონომიკურ საქმიანობაში გამოყენებისა ან/და ამ ქვეპუნქტის „ვ.ა“ და „ვ.ბ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. ამასთანავე, აქტივების ეკონომიკურ საქმიანობაში გამოყენებად არ ითვლება მათი 2 წლის შემდეგ მიწოდება ან/და ფასიანი ქაღალდების/წილის მხოლოდ ფლობა დივიდენდებისა და პროცენტების მიღების მიზნით. აღნიშნული 2-წლიანი ვადა უძრავი ქონების მიწოდების შემთხვევაში აითვლება საჯარო რეესტრში საკუთრების უფლების რეგისტრაციის მიზნით წარდგენილი (წარსადგენი) საკუთრების უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტის შედგენის თარიღის მიხედვით, ხოლო „რეალიზაციით მიღებული ნამეტი“ იანგარიშება, როგორც სხვაობა ქონების მიწოდების ფასსა და მასზე საკუთრების უფლების წარმოშობისას მისი შეძენის ფასს შორის, გარდა საკუთრების უფლების უსასყიდლოდ მიღებისა (სახელმწიფო ქონების პრივატიზებისას, ქონების ჩუქებით ან მემკვიდრეობით მიღებისას ან სხვა შემთხვევებში), როდესაც ნამეტი იანგარიშება, როგორც სხვაობა უსასყიდლოდ მიღებული ქონების მიწოდების ფასსა და მიღების მომენტში მის საბაზრო ფასს შორის;“;

ბ) „ო“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ო) დროებითი საცხოვრებელი ადგილის სანაცვლოდ ლტოლვილი ან იძულებით გადაადგილებული ფიზიკური პირის მიერ პრივატიზების პროგრამის ფარგლებში მიღებული კომპენსაციები; ასევე იძულებით გადაადგილებულ პირთათვის - დევნილთათვის სახელმწიფოს მიერ გადაცემული ქონების ღირებულება;”;

გ) „ფ“ ქვეპუნქტის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის „ქ“ ქვეპუნქტი:

„ქ) სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას დასახიჩრებული ან/და დაინვალიდებული საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოსამსახურისათვის ან სამხედრო მოსამსახურისათვის, აგრეთვე დაღუპვის შემთხვევაში მათ ოჯახზე (მემკვიდრეზე) დამქირავებლის მიერ გაცემული დახმარება;“;

დ) „ქ“ ქვეპუნქტის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის „ღ“ ქვეპუნქტი:

„ღ) ფიზიკური პირის მიერ ლატარიიდან მიღებული მოგება, რომლის ღირებულება არ აღემატება 1000 ლარს;“;

ე) „ღ“ ქვეპუნქტის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის „ყ“ ქვეპუნქტი:

„ყ) ამ კოდექსის 230-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ჰ⁸“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ქონების გადაცემით მიღებული შემოსავალი.“.

23. 169-ე მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილები ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„2. ამხანაგობა და სხვა ანალოგიური წარმონაქმნი მოგების გადასახადს გადაიხდიან ამ კოდექსის 206-ე მუხლის გათვალისწინებით.

3. თუ უცხოური პირი არ არის ფიზიკური პირი, ეკონომიკურ საქმიანობას ეწევა საქართველოში და არ დაასაბუთებს თავის თანამფლობელობას ამ კოდექსის 206-ე მუხლის მიხედვით, იგი იბეგრება, როგორც უცხოური საწარმოს მუდმივი დაწესებულება.“.

24. 172-ე მუხლს დაემატოს შემდეგი შინაარსის „ს“ ქვეპუნქტი:

„ს) საჯარო სამართლის იურიდიული პირებისთვის სახელმწიფოს ან/და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების მიერ გადაცემული ქონების ღირებულება.“.

25. 174-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ბ) დამქირავებლის მიერ დაქირავებულისათვის საბაზრო განაკვეთზე დაბალი საპროცენტო განაკვეთით სესხის გაცემისას - საბაზრო განაკვეთით გადასახდელი პროცენტის შესაბამისი თანხა;“.

26. 175-ე მუხლის სათაური ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ეკონომიკური საქმიანობით მიღებული შემოსავლები“.

27. 176-ე მუხლის პირველ ნაწილს დაემატოს შემდეგი შინაარსის „დ“ ქვეპუნქტი:

„დ) ამ კოდექსისა და „ოპერატიულ - სამძებრო საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად საკონტროლო შესყიდვის მიზნით შეძენილი საქონლისა და მომსახურების ღირებულებისა, აგრეთვე ამავე კანონით განსაზღვრული კონფიდენტის გასამრჯელოსი.“.

28. 177-ე მუხლის მე-2 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„2. გადასახადის გადამხდელს უფლება აქვს, გამოქვითოს მისთვის საქონლის/მომსახურების უსასყიდლოდ მიწოდების შედეგად წარმოშობილი სარგებელი ერთობლივი შემოსავლიდან, ამ კოდექსით განსაზღვრული შეზღუდვების გათვალისწინებით.“.

29. 183-ე მუხლის:

ა) მე-6 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„6. საგადასახადო წლის ბოლოსთვის ჯგუფის ღირებულებით ბალანსს შეადგენს შემდეგი წესით განსაზღვრული თანხა: საანგარიშოს წინა საგადასახადო წლის ბოლოსთვის ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსი მცირდება საანგარიშოს წინა საგადასახადო წელს დარიცხული ამორტიზაციის თანხით და ამ მუხლის მე-8 და მე-9 ნაწილების შესაბამისად წარმოებული გამოქვითვებით, რომლებსაც ემატება საანგარიშო საგადასახადო წლის განმავლობაში ჯგუფისათვის დამატებულ ძირითად საშუალებათა (გარდა ამ მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრული ძირითადი საშუალებებისა) ღირებულება ამ კოდექსის 211-ე მუხლის თანახმად, აგრეთვე საანგარიშო საგადასახადო წლის განმავლობაში ძირითად საშუალებებზე გაწეული რემონტის ხარჯები ზღვრული დონის ზემოთ ამ კოდექსის 184-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად და აკლდება საანგარიშო საგადასახადო წლის განმავლობაში ჯგუფის ძირითად საშუალებათა რეალიზაციის თანხა.“;

ბ) მე-11-მე-14 ნაწილები ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„11. ლიზინგით გაცემული ძირითადი საშუალებები ჯგუფდება ცალ-ცალკე და, შესაბამისად, თითოეული ძირითადი საშუალება ითვლება ცალკე ჯგუფად. ჯგუფის ღირებულებით ბალანსს შეადგენს შემდეგი წესით განსაზღვრული თანხა:

ა) ძირითადი საშუალების (გარდა ამ მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრული ძირითადი საშუალებისა) ღირებულება ამ კოდექსის 211-ე მუხლის თანახმად, გარდა ამ ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევისა;

ბ) თუ ლიზინგით გაცემამდე ძირითადი საშუალება შესული იყო ექსპლუატაციაში და ერიცხებოდა ცვეთა, მეიჯარე ვალდებულია აღნიშნულ ძირითად საშუალებაზე მოახდინოს ამორტიზაციის გადაანგარიშება ექსპლუატაციაში შესვლის მომენტიდან მისი ამ კოდექსის 211-ე მუხლის თანახმად განსაზღვრული ღირებულების და ამ მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად. ამასთანავე, გადაანგარიშების შედეგად მიღებული ღირებულებით უნდა შემცირდეს იმ ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსი, რომლიდანაც მოხდა ამ ძირითადი საშუალების გამოტანა და, თუ აღნიშნული ღირებულება ჯგუფის ღირებულებით ბალანსზე მეტია, ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსი ნულს გაუტოლდება და ნამეტი თანხა ჩაირთვება ერთობლივ შემოსავალში, ხოლო თუ ამავე ძირითად საშუალებაზე გამოყენებული იყო ამ მუხლის მე-13 ნაწილით გათვალისწინებული უფლება, გადაანგარიშების შედეგად მიღებული ღირებულება მთლიანად უნდა იქნეს ჩართული ერთობლივ შემოსავალში.

12. ლიზინგით გაცემული ძირითადი საშუალება ამორტიზაციას ექვემდებარება საგადასახადო წლის განმავლობაში ლიზინგის ხელშეკრულების მიხედვით განსაზღვრული მიმდინარე გადახდების დისკონტირებული ღირებულების შესაბამისად, მაგრამ არა უმეტეს ამ ძირითადი საშუალების ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსის ოდენობისა. ამასთანავე, ლიზინგით გაცემული ძირითადი საშუალების ამორტიზაციის წესი შეიძლება განისაზღვროს საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებით.

13. შესყიდული (ლიზინგის შემთხვევაში - გამოსყიდული) ან გადასახადის გადამხდელის მიერ წარმოებული ძირითადი საშუალებების მიმართ, გარდა ლიზინგით გაცემულისა, გადასახადის გადამხდელს უფლება აქვს, სრულად გამოქვითოს ამ აქტივების შესყიდვის (წარმოების) ღირებულება იმ საგადასახადო წელს, რომელშიც ძირითადი საშუალებები ექსპლუატაციაში შევიდა. აღნიშნული ძირითადი საშუალებები არ შეიტანება ამ მუხლით გათვალისწინებული ჯგუფის ღირებულებით ბალანსში; მათი მიწოდებისას მიღებული ან მისაღები თანხები, ხოლო ასეთის არარსებობისას - საბაზრო ღირებულება დღგ-ის გარეშე ექვემდებარება ერთობლივ შემოსავალში ჩართვას. ამ უფლების გამოყენების შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია იგივე მეთოდი გამოიყენოს ყველა შემდგომში შესყიდული (წარმოებული) ძირითადი საშუალების მიმართ.

14. ამ მუხლის მე-13 ნაწილის დებულება ეხება მხოლოდ მისი ამოქმედების შემდეგ შესყიდულ ან გადასახადის გადამხდელის მიერ წარმოებულ, ამორტიზაციას დაქვემდებარებულ ძირითად საშუალებებს. ამ მუხლის მე-13 ნაწილის ამოქმედებამდე შესყიდული ან გადასახადის გადამხდელის მიერ წარმოებული ძირითადი საშუალებების მიმართ გამოიყენება ამ მუხლის პირველი - მე-12 ნაწილებით გათვალისწინებული პირობები. ამ მუხლის მე-13 ნაწილის დებულების გამოყენებისას გადასახადის გადამხდელს უფლება არა აქვს, არჩეული გამოქვითვის ნორმა 5 წლის განმავლობაში შეცვალოს. ამასთანავე, გამოქვითვის ასეთი ნორმის არჩევა უნდა მოხდეს იმ საგადასახადო წელს, როდესაც ძირითადი საშუალებები ექსპლუატაციაში შევიდა.“;

გ) მე-14 ნაწილის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის მე-15 ნაწილი:

„15. თუ ლიზინგის ხელშეკრულების ვადაზე ადრე შეწყვეტისას ან იჯარის ვადის დასრულებისას:

ა) არ ხორციელდება ძირითადი საშუალების გამოსყიდვა მოიჯარის მიერ, მეიჯარე ვალდებულია, ამ მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, აღნიშნულ ძირითად საშუალებაზე მოახდინოს ამორტიზაციის გადაანგარიშება და შეიტანოს შესაბამის ჯგუფში, ხოლო გადაანგარიშების შედეგად მიღებული ნამეტი ჩართოს ამ წლის ერთობლივ შემოსავალში;

ბ) ხორციელდება ძირითადი საშუალების გამოსყიდვა მოიჯარის მიერ, მეიჯარე ვალდებულია აღნიშნული ძირითადი საშუალების მოიჯარისთვის მიწოდებისას მიღებული ან/და მისაღები თანხა, რომელიც არ შეიძლება იყოს მიწოდების მომენტისთვის ლიზინგის ხელშეკრულების შესაბამისად გადასახდელად დარჩენილი, მომსახურებიდან გამოყოფილი დისკონტირებული ღირებულების თანხისა და ძირითადი საშუალების ნარჩენი ღირებულების ჯამზე ნაკლები, ჩართოს ერთობლივ შემოსავალში, ხოლო აღნიშნული ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსი ნულს გაუტოლდება და ჯგუფის ღირებულება გამოიქვითება ერთობლივი შემოსავლიდან.“.

30. 184-ე მუხლის მე-3 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„3. იჯარით აღებულ ძირითად საშუალებათა რემონტის ხარჯები, თუ მისი ჩატარება ხელშეკრულების შესაბამისად გათვალისწინებული არ არის საიჯარო გადასახდელების შემცირების ხარჯზე, ექვემდებარება ძირითად საშუალებათა მიმღებთან კაპიტალიზებას და საანგარიშო პერიოდის ბოლოსთვის ქმნის ცალკე ჯგუფს, ხოლო გაწეული ხარჯები ერთობლივი შემოსავლიდან გამოიქვითება ამ კოდექსის 183-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ მე-5 ჯგუფში შემავალ ძირითად საშუალებათა ამორტიზაციის ნორმის მიხედვით. ამასთანავე, ხელშეკრულების ვადის გასვლის ან ვადაზე ადრე შეწყვეტის შემთხვევაში, თუ ხორციელდება ძირითადი საშუალების მეიჯარისთვის დაბრუნება, აღნიშნული ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსი ნულს გაუტოლდება და დარჩენილი თანხა ერთობლივი შემოსავლიდან არ გამოიქვითება.“.

31. 192¹ მუხლის მე-2 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„2. ამ მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით ჩათვლილი თანხების ოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს გადასახადების იმ თანხებს, რომლებიც დარიცხული იქნებოდა საქართველოში ამ მოგებაზე საქართველოში მოქმედი წესითა და განაკვეთებით.“.

32. კოდექსს დაემატოს შემდეგი შინაარსის 192³ მუხლი:

„მუხლი 192³. სუსტი კაპიტალიზაცია

1. ამ კოდექსის მიზნებისათვის სუსტი კაპიტალიზაცია არის პირის მიერ აღებული ვალის თანაფარდობა პირის კაპიტალთან, როდესაც პირის ვალის მისივე კაპიტალთან შეფარდება 3/1-ზე მეტია.

2. სუსტი კაპიტალიზაციის შემთხვევაში პირის მიერ ვალზე გადახდილი ან/და გადასახდელი პროცენტები (განსხვავებული საპროცენტო განაკვეთების არსებობის შემთხვევაში - ყველაზე მაღალი საპროცენტო განაკვეთის მიხედვით) მისი ერთობლივი შემოსავლიდან არ გამოიქვითება. ამასთანავე, ზემოთ აღნიშნული არ ზღუდავს პირის მიერ სუსტ კაპიტალიზაციამდე (თანაფარდობის ქვემოთ) ვალზე გადახდილი პროცენტების ერთობლივი შემოსავლიდან გამოქვითვის უფლებას.

3. ამ მუხლის დებულებები არ მოქმედებს:

ა) ფინანსურ ინსტიტუტებზე;

ბ) თუ საწარმოს ერთობლივი შემოსავალი არ აღემატება 200 000 ლარს;

გ) თუ პროცენტის ხარჯი არ აღემატება ერთობლივი შემოსავლიდან ამ კოდექსით გათვალისწინებული გამოქვითვების (პროცენტის ხარჯის გამოქვითვის გარეშე) შემდეგ დარჩენილი თანხის 20 პროცენტს;

დ) მეწარმე ფიზიკური პირის შემთხვევაში, თუ საგადასახადო ორგანო არ დაამტკიცებს, რომ ფიზიკური პირის ვალი სამჯერ აღემატება მის საკუთრებაში არსებული აქტივების საბაზრო ღირებულებას.

4. ამ მუხლის მიზნებისათვის ვალი გულისხმობს სავალო ვალდებულებებს ნებისმიერი ფორმით, რომელზედაც ხორციელდება პროცენტის გადახდა, გარდა სახელმწიფოსაგან და საერთაშორისო ფინანსური ინსტიტუტებისაგან მიღებული სესხებისა. საერთაშორისო ფინანსური ინსტიტუტების სია განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით.

5. ამ მუხლის მიზნებისათვის კაპიტალი არის:

ა) საქართველოს საწარმოსთვის: მის აქტივებსა და ვალდებულებებს შორის სხვაობას გამოკლებული ამ საწარმოს მიმართ დამფუძნებლების ვალდებულებები, რომლებიც საწარმოს აქტივს წარმოადგენს;

ბ) უცხოური საწარმოს ან არარეზიდენტის მუდმივი დაწესებულებისთვის: მის აქტივებსა და ვალდებულებებს შორის სხვაობა.

6. სუსტი კაპიტალიზაცია დგინდება საშუალო წლიური თანაფარდობის მიხედვით, რომლის წესს განსაზღვრავს საქართველოს ფინანსთა მინისტრი.“.

33. კოდექსს დაემატოს შემდეგი შინაარსის 1924 მუხლი:

„მუხლი 192⁴. ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების შესახებ საერთაშორისო შეთანხმებების შესაბამისად არარეზიდენტის მიერ შეღავათებით სარგებლობა

1. საქართველოს მიერ რატიფიცირებული და ძალაში შესული ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების შესახებ საერთაშორისო შეთანხმებების შესაბამისად არარეზიდენტის მიერ შეღავათებით სარგებლობისათვის საგადასახადო ორგანოსთვის არარეზიდენტის მიერ საქართველოში მიღებული შემოსავლებისა და გადახდილი გადასახადების თაობაზე საგადასახადო გაანგარიშების მიწოდების შემთხვევები და შეღავათების მინიჭების წესი განისაზღვრება საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებით.

2. საქართველოს მიერ რატიფიცირებული და ძალაში შესული ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების შესახებ საერთაშორისო შეთანხმებებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში არარეზიდენტის მიერ საქართველოში გადახდილი გადასახადის არარეზიდენტისთვის დაბრუნების წესი განისაზღვრება საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებით.“.

34. 196-ე მუხლის:

ა) მე-3 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„3. ფიზიკური პირის მიერ მიღებული პროცენტები, რომლებიც დაიბეგრა გადახდის წყაროსთან, არ ჩაირთვება ამ პირის ერთობლივ შემოსავალში და შემდგომ დაბეგვრას არ ექვემდებარება.“;

ბ) მე-5 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„5. ლიცენზირებული ფინანსური ინსტიტუტიდან მიღებული პროცენტები გადახდის წყაროსთან არ იბეგრება, ამასთანავე, აღნიშნული პროცენტების მიმღები პირის მიერ ერთობლივ შემოსავალში არ ჩაირთვება, თუ ამ პროცენტების მიმღები არ არის ასევე ლიცენზირებული ფინანსური ინსტიტუტი.“.

35. 206-ე მუხლი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 206. თანამფლობელობა

1. იურიდიული პირის დაფუძნების გარეშე ერთზე მეტი პირის საკუთრების ან/და ერთობლივი საქმიანობის ბაზაზე ამხანაგობის ან სხვა წარმონაქმნის თანამფლობელობის შემთხვევაში დასაბეგრი მოგება (შემოსავალი) მიეკუთვნება მათ მფლობელებს (წევრებს) წილის შესაბამისად და ჩაირთვება მათ ერთობლივ შემოსავალში.

2. ამხანაგობა ვალდებულია ყოველი კონკრეტული საგადასახადო წლის მიხედვით განსაზღვროს ამხანაგობის დასაბეგრი მოგება ან ზარალი ამ კოდექსით დადგენილი წესით და ამ მუხლის დებულებების გათვალისწინებით.

3. მიუხედავად იმისა, გაანაწილებს თუ არა ამხანაგობა მის საგადასახადო წლის დასაბეგრ მოგებას, ამხანაგობის წილის მფლობელი ვალდებულია ამ მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად მისთვის მიკუთვნებული დასაბეგრი მოგება შეიტანოს იმ საგადასახადო წლის მის ერთობლივ შემოსავალში, რომელ წელსაც ამხანაგობამ მიიღო აღნიშნული მოგება.

4. იმ შემთხვევაში, თუ ხდება დასაბეგრი მოგების განაწილება და დასაბეგრი მოგების შესაბამისი წილის მფლობელი არ არის საგადასახადო ორგანოში რეგისტრირებული გადასახადის გადამხდელი, ამხანაგობა ვალდებულია წყაროსთან დააკავოს გადასახადი ამ კოდექსის 218-ე მუხლის შესაბამისად.

5. ამხანაგობის წევრს უფლება აქვს წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავლის დაბეგვრისას გადასახდელი გადასახადების თანხაში ჩაითვალოს ამ მუხლის მე-4 ნაწილის შესაბამისად მისთვის წყაროსთან დაკავებული გადასახადი.

6. ამხანაგობის ზარალი მიეკუთვნება მის მფლობელებს წილის შესაბამისად. ამასთანავე, ამხანაგობის ზარალი მის მფლობელებზე არ ნაწილდება და მფლობელის ერთობლივი შემოსავლიდან არ გამოიქვითება.

7. ამხანაგობაში მფლობელის წილი ზარალი შეიძლება გამოიქვითოს მხოლოდ ამ ამხანაგობაში მისი წილი დასაბეგრი მოგების (მომავალი წლის/წლების) ხარჯზე. ზარალის გადატანა ხორციელდება ამ კოდექსის 192-ე მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრული წესით.

8. ამხანაგობის ზარალი, რომელიც მიეკუთვნება მის მფლობელს, ამ ფლობელის სხვა ამხანაგობაში მონაწილეობის მოგების ხარჯზე არ გამოიქვითება.

9. ამხანაგობის წევრის მიერ ამხანაგობიდან ქონების გატანა (ქონების ინდივიდუალურ საკუთრებაში მიღება) ან/და მომსახურების მიღება ითვლება ამხანაგობის მიერ ამ ქონების ან/და მომსახურების საბაზრო ღირებულებით მიწოდებად.

10. ამხანაგობა ვალდებულია საგადასახადო ორგანოს საგადასახადო აღრიცხვის ადგილის მიხედვით ამ კოდექსის 217-ე მუხლის პირველი ნაწილით დადგენილ ვადაში წარუდგინოს დეკლარაცია, რომელშიც მოცემული იქნება დასაბეგრი მოგების (ზარალის) ოდენობისა და მისი წევრებზე განაწილების თაობაზე ინფორმაცია ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი წესით.”.

36. 217-ე მუხლის მე-2 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„2. ამ კარით გათვალისწინებული შეღავათების გავრცელების მიზნებისათვის, ამ კოდექსის 168-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ლ“ ქვეპუნქტის ცხრილის მე - 13 სტრიქონში აღნიშნული საქმიანობის განმახორციელებელი პირები ვალდებული არიან დადგენილი წესით აწარმოონ შემოსავლებისა და ხარჯების გამარტივებული აღრიცხვა, ამასთანავე, მომხმარებლებთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორება აწარმოონ ჩეკთან გათანაბრებული დოკუმენტების გამოყენებით.“.

37. 219-ე მუხლის მე-3 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„3. თუ გადასახადის გადამხდელის მიმდინარე საგადასახადო წლის მოსალოდნელი დასაბეგრი შემოსავალი (მოგება), მათ შორის, საგადასახადო შეღავათების გათვალისწინებით, არანაკლებ 50 პროცენტით მცირდება გასული საგადასახადო წლის დასაბეგრ შემოსავალთან (მოგებასთან) შედარებით და აღნიშნულის შესახებ იგი ამ მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული მიმდინარე გადასახდელების გადახდის სავადომდე 5 კალენდარული დღით ადრე აცნობებს შესაბამის საგადასახადო ორგანოს, გადასახადის გადამხდელს უფლება აქვს შეამციროს ან საერთოდ არ გადაიხადოს მიმდინარე გადასახდელების თანხები. ამასთანავე, თუ წარმოდგენილი ფაქტობრივი წლიური შედეგების მიხედვით არ დასტურდება მოსალოდნელი დასაბეგრი შემოსავლის (მოგების) არანაკლებ 50 პროცენტით შემცირება და გადასახადის გადამხდელს საანგარიშო წლის განმავლობაში სრული ოდენობით არ გადაუხდია მიმდინარე გადასახდელები, მან უნდა გადაიხადოს საურავი ამ კოდექსის შესაბამისად, მიმდინარე გადასახდელების გადახდის ვადების დადგენილი თარიღებიდან საგადასახადო დეკლარაციის წარდგენის თარიღამდე არსებულ დროის მონაკვეთში.“.

38. 221-ე მუხლის:

ა) მე-3 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„3. პირი, რომელიც ვალდებულია გატარდეს რეგისტრაციაში ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის საფუძველზე, დღგ-ის გადამხდელად ითვლება იმ დასაბეგრი ოპერაციის განხორციელების მომენტიდან (ამ ოპერაციის ჩათვლით), რომლის მიხედვითაც დასაბეგრი ოპერაციების საერთო თანხა გადააჭარბებს 100 000 ლარს.“;

ბ) მე-6 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„6. საწარმოს კაპიტალში ან ამხანაგობაში დღგის გადამხდელის მიერ შენატანის საქონლის ან/და მომსახურების ფორმით განხორციელებისას აღნიშნული საწარმო ვალდებულია რეგისტრაციაში გატარდეს დღგ-ის გადამხდელად დღგ-ით დასაბეგრი ოპერაციების განხორციელებამდე, მაგრამ შენატანის განხორციელებიდან არა უგვიანეს 10 კალენდარული დღისა.“.

39. 225-ე მუხლის მე-2 ნაწილს დაემატოს შემდეგი შინაარსის „ვ“ ქვეპუნქტი:

„ვ) ამხანაგობაში ქონებაზე უფლების (წილის) სანაცვლოდ ქონების რეგისტრაცია. აღნიშნულ შემთხვევაში ქონების რეგისტრაცია ითვლება ამხანაგობის მიერ ქონების მიწოდებად.“.

40. 229-ე მუხლის პირველი ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„1. დასაბეგრი იმპორტის თანხა ტოლია საქართველოს საბაჟო კანონმდებლობით განსაზღვრული საქონლის საბაჟო ღირებულებისა და საქართველოში საქონლის იმპორტისას გადასახდელი გადასახადებისა და მოსაკრებლების (გარდა დეკლარაციაში ცვლილების განხორციელებისას გადახდილი საბაჟო მოსაკრებლისა) თანხების ჯამისა, საქართველოში გადასახდელი დღგ-ის ჩაუთვლელად.“.

41. 230-ე მუხლის პირველი ნაწილის:

ა) „შ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„შ) იმ საქონლის იმპორტი ან დროებით შემოტანა, რომელიც განკუთვნილია უცხოეთის დიპლომატიურ და მასთან გათანაბრებულ წარმომადგენლობათა ოფიციალური სარგებლობისათვის, ამ წარმომადგენლობათა დიპლომატიური და ადმინისტრაციულტექნიკური პერსონალის (მათთან მცხოვრებ ოჯახის წევრთა ჩათვლით) პირადი სარგებლობისათვის, იმ სახით, რა სახითაც ასეთი გათავისუფლება გათვალისწინებულია შესაბამისი საერთაშორისო შეთანხმებებით, რომელთა მონაწილეც არის საქართველო; უცხოეთში საქართველოს დიპლომატიურ წარმომადგენლობათა ქონების იმპორტი; პირადი მოხმარების საგნებისა და საყოფაცხოვრებო ნივთების იმპორტი ან დროებით შემოტანა, რომლებიც განკუთვნილია ნავთობისა და გაზის ძებნა - ძიებისა და მოპოვების სამუშაოებში დასაქმებული უცხო ქვეყნის მოქალაქეების (მათთან მცხოვრებ ოჯახის წევრთა ჩათვლით) პირადი სარგებლობისათვის; საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებებით გათვალისწინებული ვალდებულებების, კერძოდ, ბაქო - თბილისი - ჯეიჰანის და ბაქო - თბილისი - ერზრუმის მილსადენების მშენებლობის, შესრულების უზრუნველსაყოფად საქართველოში საქონლის დროებით შემოტანა; საქართველოს საბაჟო კოდექსის 128-ე მუხლით გათვალისწინებული საქონლის დროებით შემოტანა;“;

ბ) „ჰ⁴“ ქვეპუნქტი ამოღებულ იქნეს;

გ) „ჰ⁵“ ქვეპუნქტის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის „ჰ⁶-ჰ⁸“ ქვეპუნქტები:

„ჰ⁶) მიწის მიწოდება;

ჰ⁷) ამხანაგობის წილის (ქონებაზე წინასწარი რეგისტრაციის უფლების) მიწოდება, თუ ამ წილზე (უფლებაზე) არ არის მიმაგრებული/განპიროვნებული ქონება, გარდა წილის (უფლების) სანაცვლოდ ქონების ინდივიდუალურ საკუთრებაში მიღების შემთხვევისა;

ჰ⁸) ამხანაგობის მიერ მის წევრზე (თანამფლობელზე) ქონების გადაცემა (განაწილება), თუ ამხანაგობის წევრები არიან მხოლოდ ფიზიკური პირები, ამხანაგობის წევრთა შემადგენლობა არ შეცვლილა ამხანაგობის დაფუძნებიდან ქონების გადაცემის (განაწილების) მომენტამდე და ამხანაგობა განაწილების მომენტისათვის არ არის დღგ-ის გადამხდელი;“;

დ) „ჰ⁸“ ქვეპუნქტის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის „ჰ⁹“ ქვეპუნქტი:

„ჰ⁹) ამ მუხლით განთავისუფლებული საქონლის ლიზინგით გაცემა.“.

42. 236-ე მუხლი ამოღებულ იქნეს.

43. 238-ე მუხლის მე-7 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„7. დღგ-ის გადამხდელის მიერ ქონების იჯარით გადაცემისას დასაბეგრი ოპერაციის განხორციელების დროდ ითვლება იჯარის ხელშეკრულებით გათვალისწინებული საიჯარო მომსახურების ღირებულების გადახდის ვადები, მაგრამ არა უგვიანეს საანგარიშო თვის ბოლო სამუშაო დღისა.“.

44. 241-ე მუხლის მე-4 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„4. თუ საგადასახადო აგენტი რეგისტრირებულია დღგ-ის გადამხდელად, მან დარიცხული დღგ უნდა გადაიხადოს დღგ-ის შესახებ იმ თვის დეკლარაციის წარდგენის დროს, როდესაც გაწეული იქნა მომსახურება. ამასთანავე, დარიცხული დღგ-ის ბიუჯეტში გადახდის მიზნით საბანკო ანგარიშიდან თანხის ჩამოწერის დამადასტურებელი დოკუმენტი ან/და საგადასახადო ორგანოს შეტყობინება ზედმეტად გადახდილი თანხის დღგ-ის უკუდაბეგვრით გადახდის ანგარიშზე გადატანის შესახებ ითვლება საგადასახადო ანგარიშ- ფაქტურად და დღგ-ის გადამხდელს უფლებას აძლევს, განახორციელოს დღგ-ის ჩათვლა საბანკო ანგარიშიდან თანხის ჩამოწერის ან/და უკუდაბეგვრით გადახდის ანგარიშზე გადატანის საანგარიშო თვის მიხედვით.“.

45. 243-ე მუხლს დაემატოს შემდეგი შინაარსის მე-4 ნაწილი:

„4. მიწისა და მასზე დამაგრებული შენობა - ნაგებობის მიწოდებისას ოპერაცია ითვლება შენობა - ნაგებობის მიწოდებად.“.

46. 247-ე მუხლის:

ა) მე-2 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„2. ჩასათვლელი დღგ-ის თანხა არის გადასახადის თანხა, რომელიც გადახდილია ან გადასახდელია საგადასახადო ანგარიშ - ფაქტურების ან/და საბაჟო დეკლარაციის მიხედვით დასაბეგრ ოპერაციებზე ან/და დასაბეგრ იმპორტზე ან/და დასაბეგრ დროებით იმპორტზე, თუ საქონელი/მომსახურება გამოიყენება ან გამოყენებული იქნება დასაბეგრ ოპერაციებში, დასაბეგრ იმპორტში ან საქართველოს ტერიტორიის გარეთ მომსახურების გაწევისათვის.“;

ბ) მე-5 და მე-6 ნაწილები ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„5. თუ საქონელი/მომსახურება, რომლის მიხედვითაც დღგ-ის გადამხდელმა მიიღო დღგ-ის ჩათვლა, გამოყენებული იქნა განთავისუფლებულ ოპერაციებში ან იმ ოპერაციებში, რომლებიც დღგ-ის მიზნებისათვის არ ითვლება დასაბეგრ ოპერაციად (გარდა საქონლის/მომსახურების გამოყენებისა საქართველოს ტერიტორიის გარეთ მომსახურების გაწევისათვის, საწარმოს მიწოდებისა და ამ კოდექსის მე-20 მუხლის მე-4 ნაწილსა და 225-ე მუხლის მე-3 ნაწილში აღნიშნული შემთხვევებისა), ჩათვლილი დღგ ექვემდებარება გაუქმებას ჩასათვლელი დღგ-ის თანხის იმ ნაწილზე და იმ საანგარიშო პერიოდში, როდესაც ის ამგვარ ოპერაციებში იქნა გამოყენებული. თუ შეუძლებელია ასეთი გამიჯვნა, დღგ-ის გასაუქმებელი თანხა განისაზღვრება საანგარიშო პერიოდში საერთო ბრუნვის თანხაში განთავისუფლებული ოპერაციების ან იმ ოპერაციების, რომლებიც დღგ-ის მიზნებისათვის არ ითვლება დასაბეგრ ოპერაციად (გარდა საქონლის/მომსახურების გამოყენებისა საქართველოს ტერიტორიის გარეთ მომსახურების გაწევისათვის, საწარმოს მიწოდებისა და ამ კოდექსის მე-20 მუხლის მე-4 ნაწილსა და 225-ე მუხლის მე-3 ნაწილში აღნიშნული შემთხვევებისა), ბრუნვის ხვედრითი წონის პროპორციულად.

6. ამ მუხლის მე-5 ნაწილით ბრუნვის ხვედრითი წონის მიხედვით განსაზღვრული დღგ-ის აღსადგენი თანხის დაზუსტება ხდება მიმდინარე საგადასახადო წლის დეკემბრის თვის დეკლარაციაში წლიური დასაბეგრი და განთავისუფლებული ოპერაციების ან იმ ოპერაციების, რომლებიც დღგ-ის მიზნებისათვის არ ითვლება დასაბეგრ ოპერაციად (გარდა საქონლის/მომსახურების გამოყენებისა საქართველოს ტერიტორიის გარეთ მომსახურების გაწევისათვის, საწარმოს მიწოდებისა და ამ კოდექსის მე-20 მუხლის მე-4 ნაწილსა და 225 - ე მუხლის მე-3 ნაწილში აღნიშნული შემთხვევებისა), ბრუნვის ხვედრითი წონის მიხედვით.“;

გ) მე-6 ნაწილის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის მე-7 ნაწილი:

„7. ამ მუხლის მე-5 ნაწილის გათვალისწინებით, თუ ძირითადი საშუალების ექსპლუატაციაში გადაცემიდან 4 კალენდარული წლის განმავლობაში პირის დასაბეგრი ოპერაციების ჯამი მეტია განთავისუფლებული ოპერაციების ან/და იმ ოპერაციების, რომლებიც დღგ-ის მიზნებისათვის არ ითვლება დასაბეგრ ოპერაციად (გარდა საწარმოს მიწოდებისა და ამ კოდექსის მე-20 მუხლის მე-4 ნაწილსა და 225-ე მუხლის მე-3 ნაწილში აღნიშნული შემთხვევებისა), ჯამზე, პირს უფლება აქვს მთლიანად ჩაითვალოს ამ ძირითად საშუალებაზე გადახდილი ან/და გადასახდელი დღგ შემდგომ პერიოდში ჩათვლილი დღგ-ის თანხის აღდგენის გარეშე.“.

47. 248-ე მუხლის პირველი ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„1. დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრირებული პირი ვალდებულია, საქონლის/მომსახურების მიმღების მოთხოვნისას მოთხოვნიდან არა უგვიანეს მეორე დღისა გამოწეროს საგადასახადო ანგარიშ - ფაქტურა და წარუდგინოს იგი მიმღებს, მიუხედავად იმისა, არის თუ არა მიმღები გადასახადის გადამხდელი. ამასთანავე, ამ კოდექსის 238-ე მუხლის მე-2 და მე-3 ნაწილებში აღნიშნულ შემთხვევებში საანგარიშო თვის მომდევნო თვის 12 რიცხვამდე საქონლის/მომსახურების მიმღების მოთხოვნისას პირი ვალდებულია საგადასახადო ანგარიშფაქტურა გამოწეროს და წარუდგინოს მიმღებს არა უგვიანეს აღნიშნული თარიღისა.“.

48. 256-ე მუხლის „ბ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ბ) საქართველოში იმპორტირებული საქონლისათვის (გარდა ამ მუხლის „დ“-„თ“ ქვეპუნქტებით განსაზღვრული საქონლისა) - საბაჟო კანონმდებლობით განსაზღვრული საქონლის საბაჟო ღირებულებისა და საქართველოში საქონლის იმპორტისას გადასახდელი მოსაკრებლებისა (გარდა დეკლარაციაში ცვლილების განხორციელებისას გადახდილი საბაჟო მოსაკრებლისა) და გადასახადების თანხის (აქციზისა და დღგ-ის გარეშე) ჯამით;“.

50. 265-ე მუხლის „ბ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ბ) ფიზიკური პირის მიერ საჰაერო ტრანსპორტით შემოტანის შემთხვევაში ერთი კალენდარული დღის, ხოლო სხვა შემთხვევაში - 30 კალენდარული დღის განმავლობაში 200 ღერი სიგარეტის ან 50 სიგარის ანდა 50 სიგარილას ან 250 გრამი თამბაქოს სხვა ნაწარმის (გარდა თამბაქოს ნედლეულისა) ან ზემოაღნიშნული ზღვრული ოდენობის ფარგლებში თამბაქოს ამ დასახელებული ნაწარმის საერთო წონით 250 გრამის იმპორტი; ასევე 4 ლიტრი ყველა სახის ალკოჰოლიანი სასმელის იმპორტი;“.

51. 270³ მუხლის მე-4 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„4. საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე დროებითი შემოტანის საბაჟო რეჟიმით იმპორტირებული საქონელი დროებითი შემოტანის საბაჟო დეკლარაციის რეგისტრაციის დღიდან საქართველოს საბაჟო ტერიტორიაზე ყოფნის ყოველ სრულ და არასრულ კალენდარულ თვეზე იბეგრება საბაჟო გადასახადის იმ თანხის 3 პროცენტით, რომელიც გადაიხდევინებოდა საქონლის დროებითი შემოტანის საბაჟო დეკლარაციის რეგისტრაციის დღეს ამ საქონლის თავისუფალ მიმოქცევაში გაშვებისას. აღნიშნული თანხა გადახდილ უნდა იქნეს ყოველთვიურად, არა უგვიანეს საანგარიშო თვის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა, ხოლო ბოლო გადახდა უნდა განხორციელდეს საქონლის დროებითი შემოტანის საბაჟო რეჟიმის დასრულების დღეს. დეკლარანტის სურვილის შემთხვევაში მთელი გადასახდელი თანხა შეიძლება გადახდილ იქნეს ერთდროულად.“.

52. 2705 მუხლის „ლ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ლ) ფიზიკური პირის მიერ:

ლ.ა) კალენდარულ დღეში ერთხელ საგარეოეკონომიკური საქმიანობის სასაქონლო ნომენკლატურის 06, 07, 08, 19 ჯგუფებისა და 0401-0406, 1601, 1702-1704, 2101-2102 სასაქონლო პოზიციების შესაბამისი ჯამური თანხით 500 ლარამდე ღირებულების, საერთო წონით არა უმეტეს 30 კგ-ისა კვების პროდუქტების იმპორტი (მათ შორის, საფოსტო გზავნილის შემთხვევაში), რომელიც არ არის განკუთვნილი ეკონომიკური საქმიანობისათვის;

ლ.ბ) 30 კალენდარულ დღეში ერთხელ საგარეოეკონომიკური საქმიანობის სასაქონლო ნომენკლატურის 28-97 ჯგუფების შესაბამისი 500 ლარამდე ღირებულების, 30 კგ-მდე საერთო წონის საქონლის იმპორტი, რომელიც არ არის განკუთვნილი ეკონომიკური საქმიანობისათვის;

ლ.გ) საჰაერო ტრანსპორტით შემოტანის შემთხვევაში ერთი კალენდარული დღის, ხოლო სხვა შემთხვევაში - 30 კალენდარული დღის განმავლობაში 200 ღერი სიგარეტის ან 50 სიგარის ანდა 50 სიგარილას ან 250 გრამი თამბაქოს სხვა ნაწარმის (გარდა თამბაქოს ნედლეულისა) ან ზემოაღნიშნული ზღვრული ოდენობის ფარგლებში თამბაქოს ამ დასახელებული ნაწარმის საერთო წონით 250 გრამის იმპორტი; ასევე 4 ლიტრი ყველა სახის ალკოჰოლიანი სასმელის იმპორტი;

ლ.დ) უცხოეთში ყოველ 6 თვეზე მეტი ხნით ყოფნის შემდეგ საქართველოში შემოსული ფიზიკური პირის მიერ საგარეო - ეკონომიკური საქმიანობის სასაქონლო ნომენკლატურის 28-97 ჯგუფების (გარდა 87 ჯგუფისა) შესაბამისი 15000 ლარის ღირებულების საქონლის იმპორტი, რომელიც არ არის განკუთვნილი ეკონომიკური საქმიანობისათვის, ხოლო უცხო ქვეყანაში საქართველოს დიპლომატიური წარმომადგენლობიდან ან საკონსულო დაწესებულებიდან როტაციის წესით სამუშაო მივლინებიდან გამოწვეული დიპლომატიური თანამდებობის პირისათვის - დამატებით მის მიერ პირადი სარგებლობისათვის განკუთვნილი საქონლის (ოჯახზე ერთი სატრანსპორტო საშუალების, მაცივრის, კომპიუტერისა და ტელევიზორის) იმპორტი;

ლ.ე) საქართველოში მუდმივად საცხოვრებლად შემოსვლისას (რაც დასტურდება საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ დადგენილი წესით გაცემული შესაბამისი დოკუმენტით) საქონლის (მათ შორის, ავეჯის, საყოფაცხოვრებო დანიშნულების საქონლის, ოჯახზე ერთი სატრანსპორტო საშუალების) იმპორტი, რომელიც არ არის განკუთვნილი ეკონომიკური საქმიანობისათვის;

ლ.ვ) საფოსტო გზავნილის შემთხვევაში საგარეოეკონომიკური საქმიანობის სასაქონლო ნომენკლატურის 28-97 ჯგუფების შესაბამისი 300 ლარამდე ღირებულების, 30 კგ-მდე საერთო წონის საქონლის იმპორტი, რომელიც არ არის განკუთვნილი ეკონომიკური საქმიანობისათვის; ლ.ზ) საჰაერო ტრანსპორტით შემოტანის შემთხვევაში საგარეო - ეკონომიკური საქმიანობის სასაქონლო ნომენკლატურის 28-97 ჯგუფების შესაბამისი 3000 ლარამდე ღირებულების, 30 კგ-მდე საერთო წონის საქონლის იმპორტი, რომელიც არ არის განკუთვნილი ეკონომიკური საქმიანობისათვის.“.

53. 271-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„ა) საკუთრებაში ან არარეზიდენტისაგან ლიზინგით სარგებლობაში აქვს ამ გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი;“.

54. 272-ე მუხლის:

ა) პირველი ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„1. საქართველოს საწარმოსთვის ქონების, გარდა მიწისა, გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია მის ბალანსზე ძირითად საშუალებად აღრიცხული აქტივები (გარდა ბიოლოგიური აქტივებისა და საქართველოს რეზიდენტისაგან ლიზინგით მიღებული ქონებისა), დაუმონტაჟებელი მოწყობილობები, დაუმთავრებელი მშენებლობა და არამატერიალური აქტივები, აგრეთვე მის მიერ ლიზინგით გაცემული ქონება.“;

ბ) მე-4 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„4. ფიზიკური პირისთვის ქონების, გარდა მიწისა, გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია მის საკუთრებაში არსებული უძრავი ქონება (შენობა - ნაგებობები ან მათი ნაწილი), დაუმთავრებელი მშენებლობა ან/და იახტები (კატარღები), თვითმფრინავები, შვეულმფრენები, აგრეთვე არარეზიდენტისაგან ლიზინგით მიღებული ქონება ან/და ეკონომიკური საქმიანობის განხორციელების შემთხვევაში მის ბალანსზე ძირითად საშუალებად აღრიცხული აქტივები (გარდა ბიოლოგიური აქტივებისა და საქართველოს რეზიდენტისაგან ლიზინგით მიღებული ქონებისა), დაუმონტაჟებელი მოწყობილობები და არამატერიალური აქტივები, აგრეთვე მის მიერ ლიზინგით გაცემული ქონება.“.

55. 273-ე მუხლის:

ა) პირველი ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„1. საწარმოსთვის/ორგანიზაციისთვის დასაბეგრ ქონებაზე, გარდა მიწისა, გადასახადის წლიური განაკვეთი განისაზღვრება დასაბეგრი ქონების ღირებულების არა უმეტეს 1 პროცენტის ოდენობით. ამ ნაწილის მიზნებისათვის დასაბეგრი ქონების ღირებულება არის საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულება (გამოიანგარიშება კალენდარული წლის დასაწყისისა და ბოლოსთვის აქტივების საშუალო ღირებულების მიხედვით), რომელიც ქვემოთ ჩამოთვლილ შემთხვევებში უნდა გაიზარდოს:

ა) 2000 წლამდე შესყიდულ აქტივებზე - 3-ჯერ;

ბ) 2000 წლიდან 2004 წლამდე შესყიდულ აქტივებზე - 2-ჯერ;

გ) 2004 წელს შესყიდულ აქტივებზე - 1.5-ჯერ;

დ) იმ აქტივებზე, რომელთა შესყიდვის შესახებ ინფორმაცია არ არსებობს, - ამ ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული ოდენობით.“;

ბ) პირველი ნაწილის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის 1¹ ნაწილი:

„1¹. საწარმოსთვის/ორგანიზაციისთვის ლიზინგით გაცემულ დასაბეგრ ქონებაზე გადასახადის წლიური განაკვეთი განისაზღვრება დასაბეგრი ქონების საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულების (გამოიანგარიშება კალენდარული წლის დასაწყისისა და ბოლოსთვის აქტივების საშუალო ღირებულების მიხედვით) არა უმეტეს 1 პროცენტის ოდენობით. ამ ნაწილის მიზნებისათვის ლიზინგით გაცემული დასაბეგრი ქონების საბალანსო ღირებულება არის ქონების გაცემის მომენტისათვის არსებული ღირებულება, ხოლო ყოველი მომდევნო წლისათვის ქონების ღირებულებად მიიჩნევა აღნიშნული ქონების ნარჩენი საბალანსო ღირებულება, რომელიც ამ ქონებას ექნებოდა ლიზინგით არგაცემის შემთხვევაში.“;

გ) 1¹ ნაწილის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის 1² ნაწილი:

„1². საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია გადასახადის გადამხდელს/საგადასახადო აგენტს საგადასახადო შემოწმებისას დასაბეგრი ქონების საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულება განუსაზღვროს საბაზრო ფასით, ხოლო გადასახადის გადამხდელს უფლება აქვს გაასაჩივროს საგადასახადო ორგანოს მიერ საბაზრო ფასის ოდენობასთან დაკავშირებით მიღებული გადაწყვეტილება ამ კოდექსით დადგენილი წესით. თუ დადგინდა, რომ დასაბეგრი ქონების საბაზრო ფასი აღემატება მის საბალანსო ღირებულებას, პირი ვალდებულია გადაიხადოს მოცემულ სხვაობაზე დარიცხული ქონების გადასახადი; ამასთანავე, პირს სხვაობაზე დარიცხული ქონების გადასახადის აღიარებამდე ამ კოდექსით გათვალისწინებული სანქცია არ დაეკისრება და იგი ვალდებულია შესაბამისი დასაბეგრი ქონების მიმართ აღნიშნული საბაზრო ფასი გამოიყენოს შემდგომი 3 საგადასახადო წლის განმავლობაში.“.

56. 274-ე მუხლის:

ა) მე-10 ნაწილის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტები ამოღებულ იქნეს;

ბ) მე-12 ნაწილი ამოღებულ იქნეს.

57. 275-ე მუხლს დაემატოს შემდეგი შინაარსის მე- 16 ნაწილი:

„16. სალიკვიდაციო კომისია ვალდებულია საწარმოს ლიკვიდაციის თაობაზე გადაწყვეტილების მიღებიდან 15 კალენდარული დღის ვადაში შესაბამის საგადასახადო ორგანოს წარუდგინოს ქონების გადასახადის დეკლარაცია.“.

58. 276-ე მუხლის:

ა) პირველი ნაწილის:

ა.ა) „რ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„რ) საქართველოს გემების სახელმწიფო რეესტრში რეგისტრირებული და საქართველოს სახელმწიფო ალმით მცურავი გემები, გარდა ფიზიკური პირის საკუთრებაში არსებული იახტებისა (კატარღებისა);“;

ა.ბ) „შ“ ქვეპუნქტი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„შ) 2014 წლის 1 იანვრამდე „მიწების მელიორაციის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად საჯარო სამართლის იურიდიული პირისათვის უზუფრუქტის ხელშეკრულებით გადაცემული სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული და სახელმწიფოს 100-პროცენტიანი წილობრივი მონაწილეობით შექმნილი კერძო სამართლის იურიდიული პირებისათვის გადაცემული სამელიორაციო ინფრასტრუქტურა;“;

ბ) მე-3 ნაწილი ჩამოყალიბდეს შემდეგი რედაქციით:

„3. ამ თავის მიზნებისათვის, ამ მუხლის მე-4 ნაწილის გათვალისწინებით, ფიზიკური პირის ოჯახის მიერ საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებულ შემოსავლებში შეიტანება ყველა შემოსავალი, მათ შორის, სარგებელი საგადასახადო შეღავათების გაუთვალისწინებლად, კერძოდ:

ა) ეკონომიკური საქმიანობით მიღებული დასაბეგრი შემოსავალი;

ბ) ნებისმიერი შემოსავალი, მათ შორის, სარგებელი, რომელიც დაკავშირებული არ არის ეკონომიკურ საქმიანობასთან;

გ) დარიცხული ხელფასი.

შენიშვნა: ამასთანავე, არარეზიდენტ ფიზიკურ პირთან მიმართებით შემოსავლები განისაზღვრება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავლების მიხედვით.“.

59. 281-ე მუხლს დაემატოს შემდეგი შინაარსის 43-ე-51-ე ნაწილები:

„43. ამ კოდექსის 238-ე მუხლის მე-2 ნაწილში აღნიშნულ შემთხვევებზე ამავე კოდექსის 248-ე მუხლის პირველი ნაწილის მოქმედება გავრცელდეს 2005 წლის 1 იანვრიდან წარმოშობილ ურთიერთობებზე და აღნიშნულის შედეგად:

ა) შესაბამის ოპერაციებზე გამოწერილი დღგ-ის საგადასახადო ანგარიშ - ფაქტურებით განხორციელდეს დღგ-ის ჩათვლები 2010 წლის 1 იანვრიდან;

ბ) წარმოქმნილი, 2005 წლის 1 იანვრიდან 2008 წლის 1 იანვრამდე საგადასახადო პერიოდებზე დარიცხული და გადაუხდელი საურავისა და ჯარიმის თანხების ჩამოწერა განხორციელდეს გადამხდელის პირად ბარათზე ასახვით.

44. ქონების გადასახადის გადახდის ვალდებულებისაგან თავისუფლდება პირის ქონება, რომელიც საქართველოში 2008 წლის სამხედრო აგრესიის შედეგად დარჩენილია ოკუპირებულ ტერიტორიებზე.

45. 2010 წლის 1 იანვრამდე ამ კოდექსის 103-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად საბანკო დაწესებულებასა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურს შორის დადებული ხელშეკრულების საფუძველზე საბანკო დაწესებულების მიერ ელექტრონულად მიწოდებული ინფორმაცია თუ არ შეესაბამება ხელშეკრულების დადებამდე საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს ერთიან კომპიუტერულ ბაზაში არსებულ მონაცემებს, ასეთ შემთხვევაში ბანკს სანქცია არ დაეკისრება.

46. 2010 წლის 1 იანვრამდე ლიზინგით გაცემულ, ამორტიზაციისადმი დაქვემდებარებულ ძირითად საშუალებებზე მოქმედებს ამ კოდექსის 2010 წლის 1 იანვრამდე არსებული ნორმები, ხოლო ქონების გადასახადის მიზნებისათვის მათზე ვრცელდება ამ კოდექსის 273-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული წესი.

47. ამ კოდექსის 1923 მუხლის მოქმედება ვრცელდება 2011 წლის 1 იანვრიდან წარმოშობილ ვალდებულებებზე.

48. 2009 წლის 1 იანვრიდან 2011 წლის 1 იანვრამდე საგადასახადო პერიოდის მიხედვით ამ კოდექსის 179-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული პროცენტული განაკვეთი შეადგენს 30%-ს.

49. საწარმოები/ორგანიზაციები ვალდებული არიან მოახდინონ 2009 წლის ქონების (გარდა მიწისა) გადასახადის (მათ შორის, 2010 წლის 1 იანვრამდე ლიზინგით მიღებულ ქონებაზე) კორექტირება ამ კოდექსის 273-ე მუხლის პირველი ნაწილის გათვალისწინებით და გადაიხადონ იგი არა უგვიანეს 2010 წლის 1 აპრილისა.

50. ამ კოდექსის 156-ე მუხლის პირველი ნაწილის და 158-ე მუხლის მე-2 ნაწილის ცვლილებები გავრცელდეს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურში 2010 წლის 1 იანვრიდან მიღებულ საჩივრებზე.

51. ამ კოდექსის 168-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ვ.გ“ ქვეპუნქტის მოქმედება გავრცელდეს 2009 წლის 2 იანვრიდან წარმოშობილ ურთიერთობებზე.“.

მუხლი 2

1. ამ კანონის პირველი მუხლის მე-19 ნაწილის დებულება ვრცელდება ასევე იმ საგადასახადო დავებზე, რომლებზედაც საქმის წარმოება დაიწყო ამ კანონის ამოქმედებამდე და ჯერ რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოს გადაწყვეტილება არ გამოუტანია, ხოლო იმ საქმეებზე, რომლებზე დავაც ამ კანონის ამოქმედების დღისათვის მიმდინარეობს სააპელაციო სასამართლოში, სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება იწვევს ამ კანონის პირველი მუხლის მე-18 ნაწილით გათვალისწინებულ შედეგს.

2. ამ კანონით გათვალისწინებული ამხანაგობების მარეგულირებელი დებულებები ვრცელდება მხოლოდ ამ კანონის ამოქმედების შემდეგ შექმნილ ამხანაგობებზე. ამ კანონის ამოქმედებამდე შექმნილ ამხანაგობებზე გავრცელდება ამ კანონის ამოქმედებამდე არსებული ნორმები.

მუხლი 3

1. ეს კანონი, გარდა პირველი მუხლის მე-4 და მე-7 ნაწილებისა, მე-13 ნაწილის „ა“ და „გ“ ქვეპუნქტებისა, მე-20 და 21-ე ნაწილებისა, 22-ე ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტისა, 29-ე, 30-ე და 32-ე ნაწილებისა, 41-ე ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტისა, 43-ე ნაწილისა, 46-ე ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტისა, 53-ე და 54-ე ნაწილებისა და 55-ე ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტისა, ამოქმედდეს გამოქვეყნებიდან მე-15 დღეს.

2. ამ კანონის პირველი მუხლის მე-4 და მე-7 ნაწილები, მე-13 ნაწილის „ა“ და „გ“ ქვეპუნქტები, მე-20 და 21-ე ნაწილები, 29-ე და 30-ე ნაწილები, 41-ე ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტი, 43-ე ნაწილი, 46-ე ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტი, 53-ე და 54-ე ნაწილები და 55-ე ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტი ამოქმედდეს 2010 წლის 1 იანვრიდან.

3. ამ კანონის პირველი მუხლის 22-ე ნაწილის „დ“ ქვეპუნქტი ამოქმედდეს 2009 წლის 1 სექტემბრიდან.

4. ამ კანონის პირველი მუხლის 32-ე ნაწილი ამოქმედდეს 2011 წლის 1 იანვრიდან.

საქართველოს პრეზიდენტი
მიხეილ სააკაშვილი
თბილისი, 2009 წლის 17 ივლისი. №1527 - რს

საქართველოს მთავრობის დადგენილება

№158 2009 წლის 10 სექტემბერი
ქ. თბილისი

საგადასახადო ორგანოს მიერ ყადაღადადებული ქონების საწყისი ფასის განსაზღვრის, რეალიზაციისა და ქონების სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცევის წესის დამტკიცების შესახებ

მუხლი 1. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 88-ე მუხლის მე-19 ნაწილის შესაბამისად დამტკიცდეს საგადასახადო ორგანოს მიერ ყადაღადადებული ქონების საწყისი ფასის განსაზღვრის, რეალიზაციისა და ქონების სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცევის წესი (დანართებთან ერთად).

მუხლი 2. დადგენილების ამოქმედებისთანავე ძალადაკარგულად ჩაითვალოს საქართველოს მთავრობის 2005 წლის 25 იანვრის №10 დადგენილება „გადასახადის გადამხდელის ყადაღადადებული ქონების რეალიზაციის წესის დამტკიცების შესახებ“.

მუხლი 3. დადგენილება ამოქმედდეს გამოქვეყნებისთანავე.

პრემიერ - მინისტრი
ნიკა გილაური

დამტკიცებულია საქართველოს მთავრობის
2009 წლის 10 სექტემბრის №158 დადგენილებით

საგადასახადო ორგანოს მიერ ყადაღადადებული
ქონების საწყისი ფასის განსაზღვრის, რეალიზაციისა
და ქონების სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცევის წესი

მუხლი 1. ზოგადი დებულებანი

1. ეს წესი შემუშავებულია საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 88-ე მუხლის მე-19 ნაწილის საფუძველზე და ადგენს საგადასახადო ორგანოს მიერ ყადაღადადებული ქონების საწყისი ფასის განსაზღვრის, რეალიზაციის, სახელმწიფო საკუთრებაში ამ ქონების მიქცევის წესსა და ღია აუქციონის გამართვის პროცედურებს.

2. გადასახადის გადამხდელის ყადაღადადებული ქონების რეალიზაცია ხდება საგადასახადო ორგანოს მიერ მოსამართლის ბრძანების საფუძველზე, ღია აუქციონზე.

3. ყადაღადადებული ქონების რეალიზაციას ახორციელებს ის საგადასახადო ორგანო, სადაც მოვალე იმყოფება საგადასახადო აღრიცხვაზე.

4. ყადაღადადებული ქონების რეალიზაციის უფლების მისაღებად საგადასახადო ორგანო მიმართავს სასამართლოს და მოსამართლის ბრძანების საფუძველზე ახორციელებს გადასახადის გადამხდელის ყადაღადადებული ქონების რეალიზაციას ღია აუქციონზე.

5. ყადაღადადებული ქონების რეალიზაცია შეწყდება, თუ გადასახადის გადამხდელი აუქციონის ჩატარებამდე უზრუნველყოფს საგადასახადო ვალდებულებათა შესრულებასა და საგადასახადო ორგანოს მიერ აუქციონის ორგანიზებისათვის გაწეული ხარჯების დაფარვას. 6. საჭიროებისას, საგადასახადო ორგანოს მოთხოვნის შესაბამისად, აუქციონის პროცესის

დროს საგადასახადო ორგანოს თანამშრომელთა უსაფრთხოებასა და კანონსაწინააღმდეგო ხელყოფისაგან დაცვას უზრუნველყოფს საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის სპეციალური დანიშნულების რაზმი.

მუხლი 2. აუქციონის გამოცხადება

1. აუქციონის ჩატარების დროსა და ადგილს განსაზღვრავს შესაბამისი საგადასახადო ორგანო, რის შესახებაც აუქციონის ჩატარებამდე 30 კალენდარული დღით ადრე აკეთებს განცხადებას, რომელიც უნდა შეიცავდეს:

ა) აუქციონის ჩატარების დროსა და ადგილს;

ბ) ქონების მესაკუთრის რეკვიზიტებს (სახელი და გვარი/დასახელება, მისამართი);

გ) გასაყიდი ქონების დასახელებას (ქონების მოკლე აღწერა);

დ) ქონების საწყის ფასს;

ე) ინფორმაციას იმის შესახებ, რომ მესამე პირები, რომელთაც უფლება აქვთ ამ ქონებაზე, ვალდებული არიან ამ უფლებათა დამადასტურებელი მტკიცებულებანი წარმოადგინონ აუქციონის დაწყებამდე;

ვ) აუქციონის პირობებს.

2. ინფორმაციის გამოქვეყნების შემდეგ ყველა დაინტერესებულ ფიზიკურ და იურიდიულ პირს, საგადასახადო ორგანოსთან შეთანხმებით, უფლება აქვს წინასწარ გაეცნოს აუქციონზე გასაყიდად გამოტანილ ქონებას.

3. დამატებითი ინფორმაციის მიწოდების საკითხსგანსაზღვრავს შესაბამისი საგადასახადო ორგანო.

4. აუქციონის ჩატარების დროსა და ადგილს აცხადებს საგადასახადო ორგანო საგადასახადო ორგანოში გამოკრული განცხადებითა და მასობრივი ინფორმაციის საშუალებით.

5. აუქციონში მონაწილეობის მსურველი პირი ვალდებულია აუქციონის დაწყებამდე ხაზინის სადეპოზიტო ქვეანგარიშზე წინასწარ შეიტანოს აუქციონზე გასაყიდად გამოტანილი იმ ნივთის საწყისი ღირებულების 2 პროცენტი, რომლის შეძენასაც აპირებს, რაც, გამარჯვების შემთხვევაში, ჩაითვლება გადახდილი თანხის ანგარიშში.

მუხლი 3. ქონების საწყისი ფასის განსაზღვრა

1. პირველად გამოცხადებულ აუქციონზე ქონების საწყისი ფასი განისაზღვრება ქონებაზე ყადაღის დადების (აღწერის) აქტში მითითებული ყადაღადადებული ნივთის შეფასებითი ღირებულების 70 პროცენტის ოდენობით.

2. განმეორებით გამოცხადებულ აუქციონზე ქონების საწყისი ფასი განისაზღვრება ქონებაზე ყადაღის დადების (აღწერის) აქტში მითითებული ყადაღადადებული ნივთის შეფასებითი ღირებულების 50 პროცენტის ოდენობით.

მუხლი 4. აუქციონის ჩატარების წესი

1. აუქციონს ატარებს შესაბამისი საგადასახადო ორგანოს წარმომადგენელი. იგი აუქციონს გახსნილად აცხადებს და სთავაზობს საწყის ფასს.

2. აუქციონი გრძელდება მანამ, სანამ სხვა შემოთავაზება აღარ მოხდება. შესაბამისი საგადასახადო ორგანოს წარმომადგენელმა უნდა გამოაცხადოს ფასის ბოლო შემოთავაზების ავტორი, რის შემდგომ აუქციონი ცხადდება დასრულებულად.

3. პირებს, რომლებმაც ვერ გაიმარჯვეს აუქციონში, გადახდილი თანხა უბრუნდებათ აუქციონის დასრულებიდან 5 დღის ვადაში.

4. აუქციონზე საბოლოოდ შემოთავაზებული ფასი არ უნდა იყოს ქონების საწყის ფასზე ნაკლები.

5. აუქციონის დამთავრების შემდეგ დგება ოქმი (დანართი N1), რომელშიც უნდა აისახოს აუქციონის მსვლელობა და შედეგები.

6. ნებისმიერი მყიდველი, რომელიც აუქციონზე შეისყიდის ჩამორთმეულ ქონებას, ვალდებულია დაუყოვნებლივ გადაიხადოს მის მიერ შემოთავაზებული ფასის სულ ცოტა ნახევარი ან 5000 ლარი, უმცირესი თანხის მიხედვით, თუ აუქციონზე მიღებული იქნა მის მიერ შემოთავაზებული ფასი, ხოლო თანხის დარჩენილი ნაწილი უნდა დაიფაროს რეალიზაციიდან 14 კალენდარული დღის განმავლობაში. თანხის მთლიანად დაფარვამდე მყიდველს არ გააჩნია ქონებაზე საკუთრების უფლება.

7. თუ მყიდველი ვერ შეძლებს აუქციონზე შესყიდული ქონების ღირებულების სრულად გადახდას დადგენილ ვადაში, ის კარგავს ყოველგვარ უფლებას აღნიშნულ ქონებასა და მის მიერ ქონების შეძენის მიზნით უკვე გადახდილ თანხაზე (მათ შორის დეპოზიტზე განთავსებულ თანხაზე). ასეთ შემთხვევაში გადახდილი თანხით დაიფარება ის გადასახადები, რომელთა დაფარვის მიზნითაც თავის დროზე ქონების რეალიზაცია განხორციელდა.

8. თუ პირველ აუქციონზე არ მოხდა ნივთის რეალიზაცია, განმეორებითი აუქციონის ჩატარებამდე პირს შეუძლია შეიძინოს ეს ნივთი პირველ აუქციონზე გამოცხადებულ საწყის ფასად. ამ შემთხვევაში შემძენი მიმართავს შესაბამის საგადასახადო ორგანოს და წარუდგენს ნივთის ღირებულების გადახდის დამადასტურებელ დოკუმენტს, რის შემდეგაც მას გადაეცემა ამ ნივთზე საკუთრების უფლების მიღების შესახებ ამ წესის მე-8 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული სერტიფიკატი.

9. თუ მყიდველი ვერ შეძლებს აუქციონზე შესყიდული ქონების ღირებულების დადგენილი წესით გადახდას, ან აუქციონზე არ იქნება შემოთავაზებული შესაბამისი ფასი, სახელმწიფო (საგადასახადო ორგანო) უფლებამოსილია:

ა) აუქციონის მოწყობის შესახებ ხელახალი განცხადების გამოქვეყნებიდან არანაკლებ 14 დღის შემდეგ ქონება გასაყიდად გაიტანოს განმეორებით აუქციონზე, რომლის რაოდენობას და მოწყობის მიზანშეწონილობას განსაზღვრავს საგადასახადო ორგანო;

ბ) მოხსნას ქონებაზე ყადაღა და დაუბრუნოს იგი გადასახადის გადამხდელს მფლობელობისა და განკარგვის უფლებით.

მუხლი 5. ქონების სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცევა

1. თუ ყოველ შემდგომ ჩატარებულ აუქციონზე მყიდველი ვერ შეძლებს შესყიდული ქონების ღირებულების დადგენილი წესით გადახდას ან აუქციონზე არ იქნება შემოთავაზებული შესაბამისი ფასი, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის უფროსი უფლებამოსილია მოხსნას ქონებას ყადაღა და აღნიშნული ქონება მიაქციოს სახელმწიფო საკუთრებაში.

2. შემოსავლების სამსახურის უფროსი ქონების სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცევის მიზნით, შესაბამისი ტერიტორიული ორგანოს მიმართვის საფუძველზე, უფლებამოსილია გამოსცეს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ - სამართლებრივი აქტი ქონებაზე ყადაღის მოხსნისა და მისი სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცევის შესახებ.

3. შემოსავლების სამსახურის უფროსის მიერ შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღების შემთხვევაში, ქონების გადაცემისა და მისი განკარგვის ღონისძიებები (აღრიცხვა, შენახვა, შეფასება, განადგურება, განაწილება და/ან რეალიზაცია) ხორციელდება „სახელმწიფოს საკუთრებაში მიქცეული ქონების აღრიცხვის, შენახვის, შეფასების, განადგურების, განაწილებისა და/ან რეალიზაციის წესის შესახებ” დებულების დამტკიცების თაობაზე” საქართველოს პრეზიდენტის 2004 წლის 9 ივნისის №209 ბრძანებულების შესაბამისად.

4. ქონების სახელმწიფო საკუთრებაში მიქცევის და საჯარო სამართლის იურიდიული პირის - საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მომსახურების სააგენტოსათვის გადაცემის შემთხვევაში საგადასახადო ორგანო ახორციელებს გადასახადის გადამხდელის საგადასახადო ვალდებულებების საგადასახადო კოდექსით განსაზღვრული რიგითობით ჩამოწერას განმეორებით აუქციონზე ქონების საწყისი ფასის ოდენობით.

5. თუ გადასახადის გადამხდელის ქონება მიექცევა სახელმწიფო საკუთრებაში და განმეორებით აუქციონზე ქონების გაცხადებული საწყისი ფასი მეტია საგადასახადო ვალდებულებებზე, მაშინ გადასახადის გადამხდელის საგადასახადო ვალდებულებები ნულდება.

მუხლი 6. ყადაღადადებული მალფუჭებადი საქონლის რეალიზაცია

1. ყადაღადადებული მალფუჭებადი საქონლის რეალიზაცია შეიძლება განხორციელდეს დაუყოვნებლივ.

2. მალფუჭებად საქონელზე ყადაღის დადება და მისი რეალიზაცია ხორციელდება სასამართლო გადაწყვეტილების (ბრძანების) გარეშე.

3. მალფუჭებად საქონლად ითვლება მხოლოდ ის საქონელი, რომლის შენახვის ვადის გასვლამდე დარჩენილია 10 კალენდარულ დღეზე ნაკლები.

4. მალფუჭებადი საქონლის გაყიდვის შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელის სხვა კრედიტორებს უფლება აქვთ აუქციონის გამართვიდან 60 კალენდარული დღის ვადაში მიმართონ საგადასახადო ორგანოს ხელმძღვანელს ადმინისტრაციული საჩივრით, რომ მათაც ჰქონდათ რეგისტრირებული გირავნობის უფლება გაყიდულ მალფუჭებად საქონელზე საგადასახადო გირავნობის რეგისტრაციის თარიღზე ადრე. ასეთი ადმინისტრაციული საჩივრის მიღების შემდეგ საგადასახადო ორგანოს ხელმძღვანელი ვალდებულია ადმინისტრაციული საჩივარი განიხილოს 30 კალენდარული დღის ვადაში.

5. საგადასახადო ორგანოს ხელმძღვანელის მიერ ადმინისტრაციული საჩივრის დაინტერესებული მხარის სასარგებლოდ გადაწყვეტის შემთხვევაში საგადასახადო ორგანო დაინტერესებულ მხარეს გადაუხდის მალფუჭებადი საქონლის რეალიზაციის შედეგად მიღებული თანხის მთლიან ოდენობას ან მოთხოვნილ თანხას, უმცირესი თანხის მიხედვით.

მუხლი 7. დავალიანების დაფარვის წესი

1. ქონების გაყიდვის შედეგად მიღებული შემოსავლით პირველ რიგში იფარება:

ა) ქონების ამოღებასთან, შენახვასა და რეალიზაციასთან დაკავშირებული ხარჯები;

ბ) გადასახადის თანხები; გ) ჯარიმისა და საურავის თანხები.

2. აუქციონზე ქონების შესყიდვისათვის გადახდილი თანხები შეიტანება ხაზინის სადეპოზიტო ქვეანგარიშზე, საიდანაც ამოღებასთან, შენახვასა და რეალიზაციასთან დაკავშირებული ხარჯების ეკვივალენტური თანხებით ხდება აღნიშნული ხარჯების დაფარვა, ხოლო დარჩენილი თანხები ირიცხება ხაზინის ერთიანი ანგარიშის ბიუჯეტის შემოსულობათა შესაბამის სახაზინო კოდზე.

3. ქონების გაყიდვის შედეგად მიღებული შემოსავლით შემოსავლით პირველ რიგში დაფარული თანხების შემდეგ დარჩენილი სახსრები უბრუნდება გადასახადის გადამხდელს 5 საბანკო დღის განმავლობაში.

4. ხარჯების სახით ამოიღება:

ა) იმ პირებისათვის ასანაზღაურებელი თანხები, რომელთა მოწვევაც აუცილებელი იყო კარების ან საცავის გახსნისათვის;

ბ) ნივთების შესანახად გადასახდელი თანხები;

გ) მოწვეული ექსპერტის ან/და აუდიტის ხარჯები;

დ) ხარჯები, რომლებიც წარმოიშვა საჯაროდ გამოცხადებისას;

ე) აუქციონის ორგანიზებასა და ჩატარებასთან დაკავშირებული ხარჯები.

მუხლი 8. აუქციონზე შეძენილ ქონებაზე უფლების მიღება

1. თანხის სრული გადახდისთანავე მყიდველს ეძლევა გაყიდვისა და ქონების ფლობის (განკარგვის) შესახებ სერტიფიკატი (დანართი N2), რომელსაც გასცემს ის საგადასახადო ორგანო, სადაც მოვალე იმყოფება საგადასახადო აღრიცხვაზე და რომელშიც შეიტანება შემდეგი მონაცემები:

ა) აუქციონის ჩატარების დრო და ადგილი;

ბ) შეძენილი ქონების დასახელება;

გ) მყიდველის ვინაობა (დასახელება);

დ) გადახდილი თანხის რაოდენობა.

2. სერტიფიკატი ძალაშია მყიდველის მიერ თანხის სრულად გადახდის დამადასტურებელ დოკუმენტთან ერთად.

3. სერტიფიკატთან ერთად მყიდველს გადაეცემა აუქციონის მსვლელობის ამსახველი ოქმის ასლი, სადაც ასახულია შესყიდული ქონების სრული ჩამონათვალი.

4. სერტიფიკატით მყიდველს გადაეცემა საკუთრების უფლება, რომელზეც ვრცელდება არასაგადასახადო გირავნობის უფლება, რომელიც არსებობდა ქონების გაყიდვამდე და აღემატებოდა საგადასახადო გირავნობის უფლებას, რამაც გამოიწვია ქონების დაყადაღება. მყიდველმა დაუყოვნებლივ უნდა გამოიტანოს ქონება ნებისმიერი საწყობიდან თუ საცავიდან, სადაც საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახური ინახავდა მას. მყიდველის საკუთრების უფლება ძალაში შედის თანხის სახელმწიფოსათვის სრულად გადახდისთანავე.

5. ღია აუქციონზე საქონლის რეალიზაცია იბეგრება საქართველოს საგადასახადო კოდექსითა და სხვა კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტებით დადგენილი წესის საფუძველზე.

6. მარეგისტრირებელი ორგანოები, აუქციონზე ქონების მყიდველის მიერ სერტიფიკატის წარდგენის შემთხვევაში, ვალდებული არიან საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით რეგისტრაციაში გაატარონ ქონების ახალი მესაკუთრე, რომელიც დაიკავებს ძველი მესაკუთრის ადგილს და გახდება საკუთრების გადაცემის მომენტში არსებულ ნივთთან დაკავშირებული სამართლებრივი ურთიერთობის მონაწილე.

დანართი N1

ო ქ მ ი N

აუქციონის მსვლელობისა და შედეგების შესახებ

------------------------------- -------------------------200 წ.
(ოქმის შედგენის ადგილი) (რიცხვი, თვე)

______________________________________________________________
(საგადასახადო ორგანოს დასახელება)

_______________________________________________________________
(საგადასახადო ორგანოს წარმომადგენლის თანამდებობა, სახელი, გვარი)

მოვალის: ---------------------------------------------------------------------------------
(მოვალის დასახელება, მისამართი, საიდენტიფიკაციო ნომერი)

ყადაღადადებული ქონების რეალიზაციის მიზნით ჩავატარე ღია აუქციონი შემდეგი პირების თანდასწრებით:

1. ----------------------------------------------------------------------------------------
(სახელი, გვარი, მისამართი)

2. ----------------------------------------------------------------------------------------
(სახელი, გვარი, მისამართი)

მოვალე (მოვალის წარმომადგენელი) --------------------------------------------------
(სახელი, გვარი, მისამართი)

აუქციონზე სარეალიზაციოდ გამოტანილ იქნა მოვალის შემდეგი ქონება:

სარეალიზაციოდ გამოტანილი ქონების საერთო საწყისი ღირებულება

----------------------------------ლარი
(თანხა სიტყვიერად)

აუქციონში მონაწილეობენ ---------------------------------------------------------------

აუქციონში მონაწილეთა ვინაობა (დასახელება)

-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------

რომლებმაც აუქციონის დაწყებამდე ხაზინის სადეპოზიტო ქვეანგარიშზე წინასწარ გადაიხადეს აუქციონზე გასაყიდად გამოტანილი იმ ნივთის საწყისი ღირებულების 2%, რომლის შეძენასაც აპირებენ.

აუქციონი გამოცხადდა გახსნილად და დაფიქსირდა საწყისი ფასი.

აუქციონის მსვლელობა აისახება ოქმში და ფიქსირდება ყველა შემოთავაზება, რომელიც აუქციონის მსვლელობისას კეთდება

------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------

ვინაიდან აღარ განხორციელდა სხვა შემოთავაზება, დაფიქსირდა ფასის ბოლო შემოთავაზების ავტორი და აუქციონი გამოცხადდა დასრულებულად.

აუქციონის შედეგად რეალიზებულ იქნა მოვალის შემდეგი ქონება:

რეალიზებული ქონების საერთო ღირებულება

----------------------------------------ლარი
(თანხა სიტყვიერად)

მყიდველებს განემარტათ, რომ საგადასახადო კანონმდებლობის შესაბამისად ვალდებული არიან, დაუყოვნებლივ გადაიხადონ შემოთავაზებული თანხის არანაკლებ ნახევარი ან 5 000 ლარი, უმცირესი თანხის მიხედვით, ამასთან, თანხის დარჩენილი ნაწილი უნდა დაიფაროს რეალიზაციიდან 14 დღის განმავლობაში. თანხის მთლიან დაფარვამდე მყიდველს არ გააჩნია ქონებაზე საკუთრების უფლება. თუ მყიდველი ვერ შეძლებს აუქციონზე შესყიდული ქონების ღირებულების დადგენილ ვადაში სრულად გადახდას, ის კარგავს ყოველგვარ უფლებას აღნიშნულ ქონებაზე და მის მიერ ქონების შეძენის მიზნით უკვე გადახდილ თანხაზე (მათ შორის დეპოზიტზე განთავსებულ თანხაზე).

აუქციონი ჩატარდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 88-ე მუხლის მოთხოვნათა დაცვით და მისი სისწორე დასტურდება ხელმოწერით:

საგადასახადო ორგანოს წარმომადგენელი (---------------------------------)

დამსწრენი და მონაწილენი:

1. (---------------------------------)
2. (---------------------------------)
3. (---------------------------------)
4. (---------------------------------)

მოვალე

(სახელი, გვარი) (---------------------------------)

შენიშვნა: ----------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------

დანართი N2

გაყიდვისა და ქონების ფლობის (განკარგვის) შესახებ
სერტიფიკატი N

საგადასახადო ორგანოს დასახელება ------------------------------------------------------------
აუქციონის ჩატარების ადგილი --------------------------------------------------------------------
აუქციონის ჩატარების დრო ------------------------------------------------------------------------
შეძენილი ქონების დასახელება --------------------------------------------------------------------

მყიდველის ვინაობა (დასახელება)----------------------------------------------------------

გადახდილი თანხის ოდენობა----------------------------------------------------------------

სერტიფიკატი ძალაშია მყიდველის მიერ თანხის სრულად გადახდის დამადასტურებელ დოკუმენტებთან ერთად.

სერტიფიკატთან ერთად მყიდველს გადაეცემა აუქციონის მსვლელობის ამსახველი ოქმის ასლი, სადაც ასახული იქნება შესყიდული ქონების სრული ჩამონათვალი.

სერტიფიკატის გაცემის თარიღი -----------------------------------

საგადასახადო ორგანოს უფროსი ----------------------------------

როგორ იანგარიშება შვებულების საზღაური

რუბრიკას უძღვება
გივი ერქომაიშვილი

1. ზოგადი დებულებები

„საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის 136-ე მუხლის თანახმად, ძალადაკარგულად ჩაითვალა „სახელმწიფო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონი. ბუნებრივია, აღნიშნულთან დაკავშირებით ძალა დაკარგა „სახელმწიფო მოსამსახურის შვებულებების დროებითი დებულების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს სოციალური დაცვის, შრომისა და დასაქმების სამინისტროს 1996 წლის 24 ივნისის №124 ბრძანებამაც.

2. საჯარო მოსამსახურეთა შვებულების საზღაურის განსაზღვრის წესი

საჯარო მოსამსახურეთა შვებულებასთან დაკავშირებული საკითხები და მათი შვებულების საზღაურის განსაზღვრის ზოგადი წესები მოცემულია საქართველოს შრომის კოდექსისა და „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონში. კერძოდ:

„საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის 41 მუხლის თანახმად:

1. მოსამსახურეთათვის დგინდება ყოველწლიური ანაზღაურებადი შვებულება 30 კალენდარული დღის ოდენობით.

2. მოსამსახურეს შეიძლება მიეცეს შვებულება ანაზღაურების გარეშე არა უმეტეს 1 წლისა, კანონმდებლობით დადგენილი წესით.

3. მოსამსახურეს შეუძლია გამოიყენოს ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული შვებულება ნაწილ- ნაწილ.

საქართველოს შრომის კოდექსის 22-ე - 26-ე მუხლების თანახმად:

1. დასაქმებულს, მათ შორის საჯარო მოსამსახურეს შვებულების მოთხოვნის უფლება წარმოეშობა მუშაობის თერთმეტი თვის შემდეგ. დასაქმებულს მხარეთა შეთანხმებით შვებულება შეიძლება მიეცეს აღნიშნული ვადის გასვლამდეც;

2. მუშაობის მეორე წლიდან დასაქმებულს მხარეთა შეთანხმებით შვებულება შეიძლება მიეცეს სამუშაო წლის ნებისმიერ დროს;

3. მხარეთა შეთანხმებით შეიძლება შვებულების ნაწილ - ნაწილ გამოყენება;

4. შვებულებაში არ ითვლება დროებითი შრომისუუნარობის პერიოდი, შვებულება ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის გამო, შვებულება ახალშობილის შვილად აყვანის გამო და დამატებითი შვებულება ბავშვის მოვლის გამო;

5. თუ შრომითი ხელშეკრულებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული, დამსაქმებელი უფლებამოსილია დაადგინოს დასაქმებულთათვის წლის

განმავლობაში ანაზღაურებად შვებულებათა მიცემის რიგითობა.

ანაზღაურების გარეშე შვებულების აღებისას დასაქმებული ვალდებულია 2 კვირით ადრე გააფრთხილოს დამსაქმებელი შვებულების აღების შესახებ, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც გაფრთხილება შეუძლებელია გადაუდებელი სამედიცინო ან ოჯახური პირობების გამო.

შვებულების მოთხოვნის უფლების წარმოშობის გამოსათვლელ ვადაში ითვლება დასაქმებულის მიერ ფაქტობრივად ნამუშევარი, აგრეთვე დამსაქმებლის ბრალით გამოწვეული იძულებითი მოცდენის დრო.

შვებულების მოთხოვნის უფლების წარმოშობის გამოსათვლელ ვადაში არ ითვლება დასაქმებულის მიერ სამუშაოს არასაპატიო მიზეზით გაცდენის ან 7 სამუშაო დღეზე მეტი ხნით ანაზღაურების გარეშე შვებულებაში ყოფნის დრო.

თუ დასაქმებულისთვის მიმდინარე წელს ანაზღაურებადი შვებულების მიცემამ შეიძლება უარყოფითად იმოქმედოს სამუშაოს ნორმალურ მიმდინარეობაზე, დასაქმებულის თანხმობით დასაშვებია შვებულების გადატანა მომდევნო წლისათვის. აკრძალულია არასრულწლოვნის ანაზღაურებადი შვებულების გადატანა მომდევნო წლისათვის. ამასთან, აკრძალულია ანაზღაურებადი შვებულების გადატანა ზედიზედ 2 წლის განმავლობაში.

დასაქმებულის საშვებულებო ანაზღაურება განისაზღვრება შვებულების წინა 3 თვის საშუალო ანაზღაურებიდან, თუ მუშაობის დაწყებიდან ან უკანასკნელი შვებულების შემდეგ ნამუშევარი დრო 3 თვეზე ნაკლებია - ნამუშევარი თვეების საშუალო ანაზღაურებიდან, ხოლო ყოველთვიური ფიქსირებული ანაზღაურების შემთხვევაში - ბოლო თვის ანაზღაურების მიხედვით.

განვიხილოთ კონკრეტული მაგალითები.

მაგალითი 1: ვთქვათ, გამგეობის საფინანსო სამსახურის მთავარი სპეციალისტი, რომელიც წელიწადზე მეტია ამ თანამდებობაზე მუშაობს და მისი თანამდებობრივი სარგო შვებულებაში გასვლისათვის წინა თვეში შეადგენდა 420 ლარს, შვებულებაში გადის 20 კალენდარული დღით 2009 წლის 1-დან 21 ივლისამდე. ივლისში კალენდარული დღეების რაოდენობაა 31, ხოლო სამუშაო - 23. ასეთ შემთხვევაში სპეციალისტი ივლისის თვეში მიიღებს:

მაგალითი 2: დაუშვათ, რომ გამგეობის ეკონომიკური სამსახურის უფროსი, რომელიც რამდენიმე წელია მუშაობს გამგეობის სტრუქტურულ ქვედანაყოფებში და მისი თანამდებობრივი სარგო შვებულებაში გასვლისათვის წინა თვეში შეადგენდა 700 ლარს, შვებულებაში გადის 17 აგვისტოდან 1 სექტემბრამდე - 15 კალენდარული დღით. აგვისტოში კალენდარული დღეების რაოდენობაა - 31, ხოლო სამუშაო - 20. ასეთ შემთხვევაში იგი აგვისტოს თვეში მიიღებს:

1. შვებულების საზღაურს, რომელიც შეადგენს: 700 X 15 : 29,5 = 700 X 0,508 = 355 ლარისა და 60 თეთრს;

2. ხელფასს აგვისტოს ნამუშევარ

(3,4,5,6,7,10,11,12,13 და 14 = 10 დღე) დღეებზე, რომელიც შეადგენს:

700 X 10 : 20 = 700 X 0,5 = 350 ლარს;

3. სულ აგვისტოს თვეში ეკონომიკური სამსახურის უფროსი მიიღებს

355,60 + 350 = 705 ლარსა და 60 თეთრს.

3. სკოლამდელი დაწესებულებების პედაგოგის შრომის ანაზღაურებისა და შვებულების საზღაურის განსაზღვრის წესი

„განათლების შესახებ“ საქართველოს 2007 წლის 14 დეკემბრის №5600 კანონის 31-ე მუხლის მე-6 პუნქტის თანახმად სკოლამდელი აღზრდისა და საგანმანათლებლო დაწესებულებათა პედაგოგები სარგებლობენ თანაბარი პროფესიული უფლებებით და შრომის ანაზღაურების ერთიანი სკალით.

აღნიშნულიდან გამომდინარე სკოლამდელი დაწესებულებების პედაგოგთა შრომის ანაზღაურების ოდენობის დასადგენად შეიძლება გამოყენებულ იქნეს „საჯარო სკოლების მასწავლებელთა შრომის ანაზღაურების ოდენობისა და პირობების შესახებ ინსტრუქციის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის 2005 წლის 31 დეკემბრის №576 ბრძანება, კოდიფიცირებული 2008 წლის 31 დეკემბრის №1184 ბრძანებით.

სკოლამდელი დაწესებულებების პედაგოგთა შვებულების ანაზღაურების გაანგარიშების თაობაზე, ისევე როგორც ყველა სხვა ანალოგიურ მოსამსახურეებზე, სრულყოფილი ნორმატიული აქტი არ არსებობს, გარდა იმისა, რომ საქართველოს შრომის კოდექსის 21-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, დასაქმებულს, მათ შორის სკოლამდელი დაწესებულების პედაგოგს, უფლება აქვს ისარგებლოს ანაზღაურებადი შვებულებით - არანაკლებ წელიწადში 24 სამუშაო დღისა. აღნიშნულს ემატება ის დებულებები,რაც აღინიშნა ამავე კოდექსის 22-ე - 26-ე მუხლების მიხედვით.

ამიტომ სკოლამდელი დაწესებულების პედაგოგის შვებულების ხანგრძლივობის საკითხი და ანაზღაურების პირობები ა(ა) ი პ-ის ხელმძღვანელობამ უნდა გაითვალისწინოს ამ პედაგოგთან დადებულ ხელშეკრულებაში. ხელშეკრულების ვარიანტის შესადგენად შესაძლებელია გამოყენებულ იქნეს „საჯარო სკოლის დირექტორსა და მასაწავლებელს შორის დადებული შრომითი ხელშეკრულების სავალდებულო პირობების დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის 2007 წლის 11 ოქტომბრის №959 ბრძანება, კოდიფიცირებული 2008 წლის 8 აპრილის №313 ბრძანებით.

ამასთან, სკოლამდელი დაწესებულებების მუშაობის სპეციფიურობიდან გამომდინარე, ამ დაწესებულების პედაგოგს შვებულების ხანგრძლივობა უნდა განესაზღვროს არანაკლებ 24 სამუშაო დღისა და არაუმეტეს 2 თვისა. იმ შემთხვევაში, თუ პედაგოგს ანაზღაურებადი შვებულება მიეცემა 1,5 თვის (45 კალენდარული დღის) ოდენობით, მაშინ აგვისტოს დარჩენილი 0,5 თვე (15 დღე) მან უნდა იმუშაოს მოსამზადებელ საკითხებზე, რაც აუნაზღაურდება დადგენილი წესით, ან მისივე განცხადების საფუძველზე მიეცემა 15 კალენდარული დღის შვებულება ანაზღაურების გარეშე.

სკოლამდელი დაწესებულების პედაგოგის შვებულების საზღაურის გასაანგარიშებლად აიღება ამ პედაგოგის შვებულების თვის წინა თვის (ივნისის) თანამდებობრივი სარგო (დაუშვათ 200 ლარი), რომელიც:

ა) გაიყოფა ივლისის სამუშაო დღეთა რაოდენობაზე (23) და გამრავლდება ისევ 23-ზე, ანუ:

200: 23 X 23 = 200 ლარს;

ბ) გაიყოფა აგვისტოს სამუშაო დღეთა რაოდენობაზე (20) და გამრავლდება დარჩენილი შვებულების პერიოდში არსებულ სამუშაო დღეთა რაოდენობაზე (მაგალითად 11) , რაც ჩვენს მაგალითში შეადგენს:

200 : 20 X 11 = 110 ლარს;

გ) სულ შვებულების საზღაური შეადგენს 200 + 110 = 310 ლარს.

4. ორსულობისა და მშობიარობის გამო შვებულება, დახმარება და კომპენსაცია

ორსულობისა და მშობიარობის გამო შვებულება, დახმარება და კომპენსაცია რეგულირდება „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის 411-ე მუხლის, საქართველოს შრომის კოდექსის 27-ე და 29-ე მუხლების, აგრეთვე საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2006 წლის 25 აგვისტოს №231/ნ (კოდიფიცირებული 2007 წლის 27 აგვისტოს №191) ბრძანების შესაბამისად.

საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის თავისებურებანი

საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 167-ე მუხლის შესაბამისად საქართველოში საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი 2008 წლის 1 იანვრამდე შეადგენდა 12 პროცენტს, ხოლო 2008 წლის 1 იანვრიდან - 25 პროცენტს (იხ.საქართველოს 11.07.07წ. №5280 კანონი). ამავდროულად გაუქმდა სოციალური გადასახადის 20 - პროცენტიანი განაკვეთი, ხოლო საქართველოს პრეზიდენტის 2007 წლის 24 ნოემბრის №662 ბრძანებით შეტანილ იქნა ცვლილებები 2005 წლის 29 აგვისტოს №726 ბრძანებულებაში, რომლის საფუძველზეც ავტონომიური რესპუბლიკების რესპუბლიკური და ადგილობრივი ბიუჯეტების დაფინანსებაზე მყოფი ხელისუფლებისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების საჯარო მოსამსახურეთა თანამდებობრივი სარგოები გადაანგარიშდა 1.18 კოეფიციენტზე 10 ლარამდე დამრგვალებით. გარდა ამისა, ეთხოვა ადგილობრივ თვითმმართველობის ორგანოებს შესაბამისი ღონისძიებები განეხორციელებინათ ადგილობრივი ბიუჯეტებიდან დაფინანსებაზე მყოფი დანარჩენი მუშაკების მიმართ.

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების მხრიდან ხშირად ისმება შეკითხვები იმის თაობაზე, თუ როდიდან და როგორ მოხდება საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთის შემცირება. „საფინანსო სექტორის გლობალური კონკურენტუნარიანობის შესახებ“ საქართველოს 14.03.08წ. №5906 კანონის პირველი მუხლისა და მე-4 მუხლის მე-4 პუნქტის შესაბამისად საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი ეტაპობრივად შემცირდება 25-დან 15 პროცენტამდე.

საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 281- ე მუხლის 35-ე, 36-ე და 37-ე ნაწილების თანახმად, დადგინდა ეტაპობრივად საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთის 25-დან 15 პროცენტამდე შემცირება, აგრეთვე დივიდენდებსა და პროცენტებზე განსაზღვრული განაკვეთების განულება, რომელთა საფუძველზე:

1. საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი იქნება:

ა. 2008 წლის 1 იანვრიდან - 25 პროცენტი,
ბ. 2009 წლის 1 იანვრიდან - 20 პროცენტი,
გ. 2011 წლის 1 იანვრიდან - 18 პროცენტი,
დ. 2012 წლის 1 იანვრიდან - 18 პროცენტი,
ე. 2013 წლის 1 იანვრიდან - 15 პროცენტი;

2. საქართველოს საწარმოს მიერ ფიზიკური პირისათვის ან უცხოური საწარმოსათვის გადახდილი დივიდენდების განაკვეთები იქნება:

ა) 2008 წლის 1 იანვრიდან - 10 პროცენტი,
ბ) 2009 წლის 1 იანვრიდან - 5 პროცენტი,
გ) 2011 წლის 1 იანვრიდან - 3 პროცენტი,
დ) 2012 წლის 1 იანვრიდან - 0 პროცენტი;

3. არარეზიდენტის მუდმივი დაწესებულებულების ან რეზიდენტის მიერ ან მათი სახელით გადახდილი პროცენტები, რომელიც იბეგრება გადახდის წყაროსთან, გადახდილი თანხის მიმართ დაიბეგრება:

ა) 2008 წლის 1 იანვრიდან - 10 პროცენტით,
ბ) 2009 წლის 1 იანვრიდან - 7,5 პროცენტით,
გ) 2010 წლის 1 იანვრიდან - 5 პროცენტით,
დ) 2011 წლის 1 იანვრიდან - 0 პროცენტით.

აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 195-ე მუხლის მე-6 ნაწილისა და 196-ე მუხლის მე-5 და მე-6 ნაწილების თანახმად 2009 წლის 1 იანვრიდან:

„ფასიანი ქაღალდების ბაზრის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის 54-ე პუნქტის თანახმად, ფინანსურ ინსტიტუტებს განეკუთვნებიან იურიდიული პირები, რომელთა საქმიანობაა ფინანსური მომსახურების განხორციელება და რომლებიც მოქმედებენ კომერციული ბანკის, სადაზღვევო ორგანიზაციის, საინვესტიციო ბანკის, საფონდო ბირჟის, ცენტრალური დეპოზიტარის, საბროკერო კომპანიის, საინვესტიციო ფონდის ან/და ფინანსური მომსახურების განმახორციელებელი სხვა ანალოგიური ორგანიზაციის სახით. საქართველოს საფინანსო ზედამხედველობის სააგენტოს შეუძლია გააფართოოს და განმარტოს ფინანსური ინსტიტუტების ჩამონათვალი.

გამომდინარე აქედან, ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულების ბიუჯეტები არ განეკუთვნებიან ფინანსურ ინსტიტუტებს და ამიტომ მომსახურე ბანკებიდან (ფინანსური ინსტიტუტებიდან) მათ მიერ მიღებული პროცენტები დაბეგვრას არ ექვემდებარება.

იმასთან დაკავშირებით, რომ 2008 წლის 1 იანვრამდე ფიზიკურ პირებზე გაცემული რიგი ანაზღაურება არ იბეგრებოდა სოციალური გადასახადით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსში საქართველოს 07.12.07წ. №5569 კანონით შეტანილი ცვლილებების შესაბამისად კოდექსის 281-ე მუხლის 23-ე ნაწილით დაწესდა, რომ:

„2008 წლის 1 იანვრიდან 2011 წლის 1 იანვრამდე საგადასახადო პერიოდების მიხედვით ფიზიკური პირის ქვემოთ ჩამოთვლილ დასაბეგრ შემოსავლებზე საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი შეადგენს 12%-ს:

ა) გრანტით მიღებული სახსრებიდან გრანტის მიმღები ორგანიზაციის მიერ გაცემული ანაზღაურება;

ბ) საქართველოში არსებული, დიპლომატიური სტატუსის მქონე საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ საქართველოს მოქალაქეებზე გაცემული ანაზღაურება;

გ) საერთაშორისო ხელშეკრულებებით სოციალური გადასახადისაგან გათავისუფლებული ანაზღაურება;

დ) სასამართლო გადაწყვეტილებით სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში მოთავსებული პირებისათვის გადახდილი თანხები;

ე) შრომისუნარიანობის დროებით დაკარგვის შემთხვევაში სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მიღებული ანაზღაურება;

ვ) სხვა ანაზღაურება, რომელიც 2007 წლის 31 დეკემბრისათვის საქართველოს კანონმდებლობით არ იბეგრებოდა სოციალური გადასახადით“.

გარდა ამისა, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 168-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრისაგან თავისუფლდება: „ფიზიკური პირის მიერ მიღებული გრანტი, სახელმწიფო პენსია, სახელმწიფო კომპენსაცია, სახელმწიფო აკადემიური სტიპენდია, მაგროვებადი და დაბრუნებადი ხასიათის არასახელმწიფო საპენსიო სქემიდან მიღებული პენსია განხორციელებული შენატანების ოდენობით, სახელმწიფო სტიპენდია, სახელმწიფო ბიუჯეტში ან ავტონომიური რესპუბლიკების ან ადგილობრივ ბიუჯეტებში გათვალისწინებული ასიგნებებით გამოყოფილი დახმარება ან ერთჯერადი განაცემი (მათ შორის, ოლიმპიურ თამაშებში, მსოფლიოს ან/და ევროპის ჩემპიონატებში გამარჯვებისათვის ან/და საპრიზო ადგილების დაკავებისათვის სპორტსმენების და მათი მწვრთნელების მიერ მიღებული ფულადი და სხვა სახის ჯილდოები)“.

ზემოთ ჩამოთვლილი დებულებები, განსაკუთრებით კი ფიზიკურ პირთა საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრისაგან განთავისუფლების წესი, მათში ზოგჯერ ერთმნიშვნელოვანი და ზუსტი აღქმის უქონლობის გამო, ადგილებზე სამწუხაროდ სხვადასხვაგვარად გამოიყენება, რითაც ირღვევა საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის მოქმედი წესი.

ფიზიკურ პირთა საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრაში შეცდომების თავიდან აცილების მიზნით, უპირველეს ყოვლისა, უნდა დადგინდეს თუ რომელი სახის დახმარება და ერთჯერადი განაცემი ჩაითვლება საქართველოს, ავტონომიური რესპუბლიკის რესპუბლიკური და ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულის ბიუჯეტებში გათვალისწინებული ასიგნებიდან გადახდილად, რაც დაბეგვრას არ ექვემდებარება ან იბეგრება საშემოსავლო გადასახადის 12-პროცენტიანი განაკვეთით, და რომელი დამქირავებლის/დაწესებულების მიერ დაქირავებულისათვის/მოსამსახურისათვის საკუთარი სახსრებიდან მიცემულ დახმარებად.

საკითხში გარკვევის თვალსაზრისით განვიხილოთ კონკრეტული მაგალითები.

დროებითი შრომისუუნარობის გამო დახმარება

„დროებითი შრომისუუნარობის გამო დახმარების დანიშვნისა და გაცემის წესის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2009 წლის 20 თებერვლის №87/ნ ბრძანების პირველი - მესამე მუხლების თანახმად ფიზიკური პირების დროებითი შრომისუუნარობის გამო დახმარება გაიცემა საავადმყოფო ფურცლის საფუძველზე საქართველოს შრომის კოდექსით განსაზღვრული დაქირავებულისათვის დამქირავებლის მიერ და „საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრული საჯარო მოსამსახურისათვის შესაბამისი საბიუჯეტო ორგანიზაციის მიერ. ვინაიდან ასეთი დახმარების გაცემა არ ხდება ბიუჯეტში უშუალოდ ამ მიზნით გათვალისწინებული ასიგნებიდან იგი დაბეგვრას ექვემდებარება საშემოსავლო გადასახადის 20 პროცენტიანი განაკვეთით.

მაგალითი №1

ადგილობრივი თვითმმართველობის აღმასრულებელმა ორგანომ (გამგეობა, მერია) თავის მოსამსახურეს დროებითი შრომისუუნარობის გამო საავადმყოფო ფურცლის საფუძველზე დაარიცხა დადგენილი წესით განსაზღვრული 400 ლარი, რომელიც დაბეგრა საშემოსავლო გადასახადის 20 პროცენტიანი განაკვეთით და მოსამსახურეს გადაურიცხა ბანკში გახსნილ ანგარიშზე 320 ლარი.

ანალოგიური წესით გაიანგარიშება საწარმოსა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის დაქირავებულისათვის დროებითი შრომისუუნარობის გამო გაცემული დახმარება.

ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის, ასევე ახალშობილის შვილად აყვანის გამო შვებულების ანაზღაურება

„საჯარო სამსახურის შესახებ“ საქართველოს კანონის 41¹-ე მუხლის, „ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის, ასევე ახალშობილის შვილად აყვანის გამო შვებულების ანაზღაურების წესის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2006 წლის 25 აგვისტოს №231/ნ ბრძანებისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 2008 წლის 23 აპრილის №16 - 07/11039 წერილის შესაბამისად საბიუჯეტო დაწესებულების მოსამსახურისათვის (ორგანიზაციის დაქირავებულისათვის) აღნიშნული შვებულების ასანაზღაურებელი ფულადი დახმარება არაუმეტეს 600 ლარისა გაიცემა უშუალოდ საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან სსიპ „სოციალური სუბსიდირების სააგენტოს“ (შემდგომში - სააგენტო) მიერ, ხოლო შვებულების პერიოდში მისაღები შრომითი გასამრჯელოს სრულ ოდენობამდე შესავსებად განკუთვნილი კომპენსაცია შესაბამისი დაწესებულებების (ორგანიზაციის) მიერ. ამასთან, სააგენტოს მიერ საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან უშუალოდ გაცემული დახმარება 2011 წლის 1 იანვრამდე დაიბეგრება გადასახადის წყაროსთან საშემოსავლო გადასახადის 12 პროცენტიანი განაკვეთით, ხოლო დაწესებულების (ორგანიზაციის) მიერ გაცემული კომპენსაცია, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 281-ე მუხლის 23-ე ნაწილის მიზნებისათვის საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მიღებულ ანაზღაურებად არ ჩაითვლება და შესაბამისად დაიბეგრება გადასახადის წყაროსთან საშემოსავლო გადასახადის 20 პროცენტიანი განაკვეთით.

მაგალითი №2

დაუშვათ, ორსულობისა და მშობიარობის გამო საბიუჯეტო დაწესებულების მოსამსახურის ანაზღაურებადი შვებულების პერიოდში ერთი დღის დახმარების ოდენობა განისაზღვრა 4 ლარი და 76,2 თეთრი (600 ლარი : 126 კალენდარულ დღეზე), ხოლო მის მიერ შვებულების პერიოდში მისაღები შრომითი გასამრჯელოს სრული ოდენობიდან გამომდინარე ეს მაჩვენებელი 6 ლარისა და 66,7 თეთრს შეადგენს. ასეთ შემთხვევაში მოსამსახურეს

1. სააგენტოს მიერ დახმარება ყოველ კალენდარულ დღეზე 4 ლარი და 76,2 თეთრი, ხოლო ორსულობისა და მშობიარობის მთელ პერიოდზე - 600 (4,762X126) ლარი;

2. საბიუჯეტო დაწესებულების (ორგანიზაციის) მიერ კომპენსაცია ამ დაწესებულებისათვის (ორგანიზაციისათვის) სახსრებიდან ყოველ კალენდარულ დღეზე 1 ლარი და 90,5 თეთრი (6,667-4,762), ხოლო ორსულობისა და მშობიარობის მთელ პერიოდზე - 240 (1,905X126) ლარი.

საერთო ჯამში მოსამსახურე ორსულობისა და მშობიარობის მთელ პერიოდში დაერიცხება 840 ლარი, მათ შორის დახმარება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან სააგენტოს მეშვეობით - 600 ლარი, ხოლო კომპენსაცია დაწესებულებიდან (ორგანიზაციიდან) - 240 ლარი.

საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 281-ე მუხლის 23-ე ნაწილისა და საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურის 23.04.08წ. №16-07/11039 წერილის თანახმად შრომისუნარიანობის დროებით დაკარგვის შემთხვევაში სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მიღებული დახმარება (ჩვენს მაგალითში სააგენტოს მიერ გაცემული 600 ლარი) იბეგრება 12-პროცენტიანი განაკვეთით და შეადგენს 72 ლარს, ხოლო დაწესებულების (ორგანიზაციის) მიერ დარიცხული 240 ლარის კომპენსაცია ექვემდებარება 20-პროცენტიანი განაკვეთით დაბეგვრას და შეადგენს 48 ლარს. სულ მოსამსახურეს ორსულობისა და მშობიარობის მთელი პერიოდისათვის გამოთვლილ დახმარებასა და კომპენსაციაზე, რაც 840 ლარს შეადგენს, დაექვითება საშემოსავლო გადასახადი 120 (72+48) ლარის ოდენობით და ხელზე მიიღებს 720 (840-120) ლარს.

რა სიახლეა ქონების გადასახადის გამოანგარიშებისა და გადახდის წესში

შემოსულ შეკითხვებთან დაკავშირებით განვმარტავთ, რომ „საქართველოს საგადასახადო კოდექსში“ საქართველოს 2008 წლის 26 დეკემბრის №871 კანონით მნიშვნელოვანი და არსებითი ცვლილებები შევიდა ქონების გადასახადის თაობაზე მოქმედ დებულებებში. ამ ცვლილებებს შორის აღსანიშნავია შემდეგი:

1. გაუქმდა საქართველოში დადგენილი წესით რეგისტრირებული მსუბუქ ავტომანქანებზე, იახტებზე (კატარღებზე), თვითმფრინავებსა და შვეულმფრენებზე ქონების გადასახადის გადახდევინება ძრავის მოცულობის, აგრეთვე საგარეო - ეკონომიკური საქმიანობის სასაქონლო ნომენკლატური 8802 და 8903 კოდებზე. აღნიშნული სატრანსპორტო საშუალებები აღირიცხება ფიზიკური პირის (ისე როგორც ეს იყო დადგენილი იურიდიული პირებისათვის) საკუთრებაში არსებული ქონების საერთო შემადგენლობაში;

2. პირველ პუნქტში არსებული ფიზიკური პირის დასაბეგრი ქონება (გარდა სასოფლო - სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთებისა), თუ ამ პირის ოჯახის მიერ მიმდინარე კალენდარული წლის წინა წლის განმავლობაში მიღებული შემოსავლები არ აღემატება 40 000 ლარს, თავისუფლდება ქონების გადასახადისგან;

3. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 273-ე მუხლით ახლებურად განისაზღვრა ფიზიკური და იურიდიული პირების ქონების (გარდა მიწისა) გადასახადის განაკვეთები და დაწესდა შემდეგი ოდენობით:

ა) საწარმოსთვის/ორგანიზაციისთვის დასაბეგრ ქონებაზე, გარდა მიწისა, გადასახადის წლიური განაკვეთი განისაზღვრება დასაბეგრი ქონების საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულების (გამოიანგარიშება კალენდარული წლის დასაწყისისა და ბოლოსთვის აქტივების საშუალო ღირებულების მიხედვით) არა უმეტეს 1 პროცენტის ოდენობით.

ბ) ფიზიკური პირისთვის დასაბეგრ ქონებაზე, გარდა მიწისა, გადასახადის წლიური განაკვეთი დიფერენცირებულია გადასახადის გადამხდელის ოჯახის მიერ საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებული შემოსავლების მიხედვით და განისაზღვრება შემდეგი ოდენობით:

- 40 001-დან 100 000 ლარამდე შემოსავლის მქონე ოჯახებისათვის - საგადასახადო პერიოდის ბოლოსთვის დასაბეგრი ქონების საბაზრო ღირებულების არანაკლებ 0.05 პროცენტისა და არა უმეტეს 0.2 პროცენტისა;

- 100 000 ლარისა და მეტი შემოსავლის მქონე ოჯახებისთვის - საგადასახადო პერიოდის ბოლოსთვის დასაბეგრი ქონების საბაზრო ღირებულების არანაკლებ 0.8 პროცენტისა და არა უმეტეს 1 პროცენტისა;

ამავე კოდექსის მე-10 მუხლის თანახმად:

ა) ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანოები თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში უფლებამოსილნი არიან შემოიღონ მხოლოდ კოდექსით დაწესებული ადგილობრივი გადასახადები კოდექსით დადგენილი ზღვრული განაკვეთების ფარგლებში;

ბ) ადგილობრივი გადასახადების დაწესება ან დაწესებული ადგილობრივი გადასახადების გაუქმება ხდება კოდექსში სათანადო ცვლილებების ან/და დამატებების შეტანით, ხოლო გადახდის პირობების შეცვლა ან შემოღებული ადგილობრივი გადასახადის გაუქმება - შესაბამისი ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანოს ნორმატიული აქტით;

გ) ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანოები ვალდებული არიან, ადგილობრივი გადასახადის შემოღების, გადახდის პირობების შეცვლის ან შემოღებული ადგილობრივი გადასახადის გაუქმების შესახებ ინფორმაცია და სათანადო ნორმატიული აქტის ასლი მისი გამოქვეყნებისთანავე გაუგზავნონ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს შემოსავლების სამსახურსა და შესაბამის საგადასახადო ორგანოებს.

4. აღსანიშნავია ის გარემოებაც, რომ საგადასახადო კოდექსის 275-ე მუხლის მე-6 ნაწილის თანახმად საწარმოები და ორგანიზაციები ქონების გადასახადს იხდიან საგადასახადო აღრიცხვის ადგილის მიხედვით.

ისმევა კითხვა: როგორ უნდა მიიღოს ქალაქ ქუთაისის თვითმმართველი ერთეულის ბიუჯეტმა ტერიტორიაზე განლაგებული ფილიალის ქონების გადასახადი, რომლის სათაო გაერთიანება ქ. თბილისშია საგადასახადო აღრიცხვაზე? ამ კითხვაზე საქართველოს საგადასახადო კოდექსი პირდაპირ პასუხს არ იძლევა. სამაგიეროდ, ეს საკითხი ნათლადაა ჩამოყალიბებული „ქონების გადასახადის გამოანგარიშებისა და გადახდის წესის შესახებ“ ინსტრუქციის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2009 წლის 30 მარტის №194 ბრძანებაში (რომელმაც საგადასახადო კოდექსში შეტანილი არსებითი ცვლილებების საფუძველზე ძალადაკარგულად მიიჩნია საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2007 წლის 6 მარტის №176 ბრძანება). ასე მაგალითად:

თუ დასაბეგრი ქონება ადგილობრივი თვითმმართველობის რამდენიმე სუბიექტის ტერიტორიაზეა განთავსებული, აქტივების ღირებულება განისაზღვრება ცალკეული სუბიექტების ტერიტორიაზე განთავსებული ქონების მიხედვით. ამასთან, პირი დეკლარაციას საგადასახადო ორგანოში წარადგენს საგადასახადო აღრიცხვის ადგილის მიხედვით. თავის მხრივ, შესაბამისი სუბიექტების ადგილობრივ თვითმმართველი ერთეულების ბიუჯეტებში ქონების გადასახადის გადახდევინება ხორციელდება ამავე საგადასახადო ორგანოს მეშვეობით.

მაგალითი

პირს, რომელიც საგადასახადო აღრიცხვაზე იმყოფება თბილისის რეგიონალურ ცენტრში (საგადასახადო ინსპექციაში), ეკონომიკური საქმიანობისათვის გამოყენებული ქონება გააჩნია როგორც ქ. თბილისში, ასევე ქ. ქუთაისში.

მოცემულ შემთხვევაში, პირი ქონების გადასახადის წლიურ დეკლარაციას წარადგენს თბილისის რეგიონალურ ცენტრში (საგადასახადო ინსპექციაში). ამასთან, დეკლარაციაში ადგილობრივი თვითმმართველობის სუბიექტების ტერიტორიების მიხედვით ცალკე გამოიყოფა ქ. ქუთაისის ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულის ბიუჯეტის კუთვნილი თანხა. რის მიხედვითაც, გადასახადის გადამხდელის მიერ ორივე ბიუჯეტის სასარგებლოდ (იგულისხმება ქ. თბილისის და ქ. ქუთაისის ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულების ბიუჯეტები) ქონების გადასახადის გადახდევინება განხორციელდება თბილისის რეგიონალური ცენტრის (საგადასახადო ინსპექციის) მეშვეობით.

განსაკუთრებულ ყურადღებას იპყრობს ის გარემოება, რომ „საქართველოს საგადასახადო კოდექსში ცვლილებებისა და დამატებების შეტანის შესახებ“ საქართველოს 2009 წლის 17 ივლისის №1527 კანონით დაზუსტდა კოდექსის 273-ე მუხლის პირველი ნაწილი და ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

„1. საწარმოსთვის/ორგანიზაციისთვის დასაბეგრ ქონებაზე, გარდა მიწისა, გადასახადის წლიური განაკვეთი განისაზღვრება დასაბეგრი ქონების ღირებულების არა უმეტეს 1 პროცენტის ოდენობით. ამ ნაწილის მიზნებისთვის დასაბეგრი ქონების ღირებულება არის საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულება (გამოიანგარიშება კალენდარული წლის დასაწყისისა და ბოლოსთვის აქტივების საშუალო ღირებულების მიხედვით), რომელიც ქვემოთ ჩამოთვლილ შემთხვევებში უნდა გაიზარდოს:

ა) 2000 წლამდე შესყიდულ აქტივებზე - 3-ჯერ;
ბ) 2000 წლიდან 2004 წლამდე შესყიდულ აქტივებზე - 2-ჯერ;
გ) 2004 წელს შესყიდულ აქტივებზე - 1.5-ჯერ;
დ) იმ აქტივებზე, რომელთა შესყიდვის შესახებ ინფორმაცია არ არსებობს, - ამ ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული ოდენობით.“;

პირველი ნაწილის შემდეგ დაემატა შემდეგი შინაარსის 1¹ ნაწილი:

„1¹. საწარმოსთვის/ორგანიზაციისთვის ლიზინგით გაცემულ დასაბეგრ ქონებაზე გადასახადის წლიური განაკვეთი განისაზღვრება დასაბეგრი ქონების საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულების (გამოიანგარიშება კალენდარული წლის დასაწყისისა და ბოლოსთვის აქტივების საშუალო ღირებულების მიხედვით) არა უმეტეს 1 პროცენტის ოდენობით. ამ ნაწილის მიზნებისათვის ლიზინგით გაცემული დასაბეგრი ქონების საბალანსო ღირებულება არის ქონების გაცემის მომენტისათვის არსებული ღირებულება, ხოლო ყოველი მომდევნო წლისათვის ქონების ღირებულებად მიიჩნევა აღნიშნული ქონების ნარჩენი საბალანსო ღირებულება, რომელიც ამ ქონებას ექნებოდა ლიზინგით არგაცემის შემთხვევაში.“.

როგორ წარვმართოთ სალარო მეურნეობა

1. ზოგადი დებულებები

2009 წლის 16 აპრილამდე სალარო მეურნეობის წარმართვის ნორმატიულ საფუძველს წარმოადგენდა საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის 1999 წლის 31 დეკემბრის №328 ბრძანება „სალარო მეურნეობის შესახებ“ დებულების დამტკიცების თაობაზე“. აღნიშნული ბრძანება ძალადაკარგულად გამოცხადდა საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის 2009 წლის 13 აპრილის №95/01 ბრძანებით, რომელიც გამოქვეყნდა საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეს მე-3 ნაწილის 2009 წლის 16 აპრილის 47-ე ნომერში.

ძალადაკარგული ბრძანების უშუალო შემცვლელი ნორმატიული აქტი საქართველოს ეროვნულ ბანკს არ მიუღია. ძალადაკარგული ბრძანების ნაწილობრივ შემცვლელ ნორმატიულ აქტს წარმოადგენს „საქართველოში ბუღალტრული აღრიცხვისა და ანგარიშგების შესახებ დებულების დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს პრეზიდენტის 1998 წლის 6 თებერვლის №70 ბრძანებულება.

ორგანიზაციები და დაწესებულებები (მათ შორის კერძო სტრუქტურებიც) რიგ სამეურნეო ოპერაციებზე ანგარიშსწორებას ახორციელებენ ნაღდი ფულით. ნაღდი ფული შედარებით სხვა აქტივებთან, უფრო ხშირად ხდება დატაცების, მითვისების და სხვა მართლსაწინააღმდეგო ქმედების ობიექტი. ამდენად მისი აღრიცხვა ისე უნდა იყოს ორგანიზებული, რომ გარანტირებული იყოს ორგანიზაციის ფულადი სახსრების ყოველგვარი არაკეთილსინდისიერი და დანაშაულებრივი ხელყოფისაგან.

ნაღდი ფულის მიღების, შენახვისა და გაცემისათვის ორგანიზაციას როგორც წესი, აქვს სპეციალური სათავსო - სალარო. ოპერაციები, რომლებიც დაკავშირებულია ორგანიზაციაში ნაღდი ფულის შენახვასა და მოძრაობასთან ცნობილია საკასო (სალაროს) ოპერაციების სახელით. სალაროს ოპერაციებს ახორციელებს მოლარე. მოლარე ინიშნება ორგანიზაციის ხელმძღვანელის ბრძანებით.

ფულადი სახსრების მიზნობრივი და ეფექტური გამოყენება, მათი მოძრაობის აღრიცხვა და კონტროლი წარმოადგენს ადმინისტრაციისა და მათ შორის ბუღალტრული აღრიცხვის სამსახურის ერთ-ერთ უპირველეს და უმნიშვნელოვანეს ამოცანას.

ბუღალტრული აღრიცხვის საერთაშორისო სტანდარტების (შემდგომში - ბასს) შესაბამისად, ორგანიზაციის ფულადი სახსრები შეიცავს: ნაღდ ფულს და დეპოზიტებს მოთხოვნამდე (ბასს 7.6). სხვა სიტყვებით თუ ვიტყვით, ფულადი სახსრები გულისხმობს: ნაღდ ფულს სალაროში, თანხებს საბანკო ანგარიშებზე ეროვნულ და უცხოურ ვალუტაში.

როგორც წესი, ფულადი სახსრების ჯგუფს მიეკუთვნება:

ა) გზავნილებანი გზაში, ის ფულადი თანხები, რომლებიც შეტანილია ბანკში მოცემული ორგანიზაციის ანგარიშზე ჩასარიცხად, მაგრამ ჯერ კიდევ არ არის მიღებული და ჩარიცხული დანიშნულების მიხედვით;

ბ) ფულადი დოკუმენტები: სხვადასხვა მარკები, საავიაციო ბილეთები, გამოსყიდული საკუთარი აქციები, მკაცრი აღრიცხვის ბლანკები _ შრომის წიგნაკების, სასაქონლო- სატრანსპორტო ზედდებულისა და პირადობის მოწმობათა ბლანკები, ავტოსაწვავის ტალონები და სხვა.

დოკუმენტების ჩამონათვალი, რომლებიც მიეკუთვნება მკაცრი აღრიცხვის ბლანკებს და მათი შენახვისა და აღრიცხვის წესები, რეგულირდება შესაბამისი ნორმატიული დოკუმენტებით;

გ) ფულადი ექვივალენტები: მოკლევადიანი, მაღალლიკვიდური ინვესტიციები, რომლებიც დაუბრკოლებლად გადაიცვლება ფულის წინასწარ ცნობილ ოდენობაზე და რომელთა ღირებულების შეცვლის რისკი უმნიშვნელოა.

დღეისათვის, ქართულ ეკონომიკურ ტერმინოლოგიაში დამკვიდრდა ტერმინი „ნაღდი ფული“, რომელიც განსხვავდება ამ ტერმინის ტრადიციული მნიშვნელობისგან. რეფორმებამდელ სააღრიცხვო პრაქტიკაში „ნაღდი ფული“ გულისხმობდა მხოლოდ საწარმოს სალაროში არსებულ ფულად თანხებს. აღრიცხვის საერთაშორისო სტანდარტები და თანამედროვე ეკონომიკური ურთიერთობების პრაქტიკაში „ნაღდი ფული“ მოიცავს ფულად სახსრებს,როგორც სალაროში, ისე კუთვნილ საბანკო ანგარიშებზე.

2. ფულადი სახსრების ამსახველი ანგარიშები „ბიუჯეტის დაფინანსებაზე მყოფი ორგანიზაციების ბუღალტრული აღრიცხვის შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2007 წლის 28 დეკემბრის №1321 ბრძანებით (კოდიფიცირებული 2009 წლის 13 აპრილის ¹234 ბრძანებით, დამტკიცეული ბუღალტრული აღრიცხვის ანგარიშთა გეგმის სტრუქტურა ითვალისწინებს ფულადი სახსრების აღრიცხვის სამ ჯგუფს:

1) სინთეზური ანგარიში N 1100 ნაღდი ფული სალაროში

ნაღდი ფული ეროვნულ ვალუტაში 1110
-------------------------------------

ნაღდი ფული უცხოურ ვალუტაში 1120
------------------------------------

2) სინთეზური ანგარიში N 1200 ფულადი ანგარიშები და დეპოზიტები

ფულადი ანგარიშები და დეპოზიტები ბანკში 1210
----------------------------------------------

საანგარიშსწორებო (მიმდინარე) ანგარიში 1211
----------------------------------------------

სავალუტო ანგარიში 1212
----------------------------------------------

დეპოზიტები ბანკში ეროვნულ ვალუტაში 1213
----------------------------------------------

დეპოზიტები ბანკში უცხოურ ვალუტაში 1214
----------------------------------------------

სხვა ანგარიშები ბანკში 1215
----------------------------------------------

ფულადი ანგარიშები და დეპოზიტები ხაზინაში 1220
----------------------------------------------

ანგარიში საბიუჯეტო სახსრებით ორგანიზაციის საკასო ხარჯებისათვის 1221
-----------------------------------------------------------------------------

საანგარიშსწორებო (მიმდინარე) ანგარიში არასაბიუჯეტო სახსრებისათვის 1222
-----------------------------------------------------------------------------

დეპოზიტები ხაზინაში ეროვნულ ვალუტაში 1223
-----------------------------------------------------------------------------

დეპოზიტები ხაზინაში უცხოურ ვალუტაში 1224
-----------------------------------------------------------------------------

სხვა ანგარიშები ხაზინაში 1225
-----------------------------------------------------------------------------

3) სინთეზური ანგარიში N 1300 სხვა ფინანსური აქტივები

ფასიანი ქაღალდები, გარდა აქციებისა 1310
--------------------------------------------

სესხები 1320
--------------------------------------------

აქციები და სხვა კაპიტალი 1330
--------------------------------------------

სადაზღვევო ტექნიკური რეზერვები 1340
--------------------------------------------

წარმოებული ფინანსური ინსტრუმენტები 1350
----------------------------------------------

მონეტარული ოქრო და ნასესხობის სპეციალური უფლება 1360
----------------------------------------------

3. ფულადი სახსრების აღრიცხვა და საერთაშორისო სტანდარტები

ფულადი სახსრები ორგანიზაციის მოკლევადიანი აქტივების ერთ-ერთი ყველაზე არსებითი მუხლია, საფინანსო საქმიანობის უმნიშვნელოვანესი ელემენტი და შესაბამისად ორგანიზაციის ადმინისტრაციისა და სააღრიცხვო სამსახურის მუდმივი ზრუნვისა და ყურადღების ობიექტია.

ფულადი სახსრების მოძრაობის აღრიცხვასთან დაკავშირებული საკითხები და ტერმინები გვხვდება ბუღალტრული აღრიცხვის უკლებლივ ყველა საერთაშორისო სტანდარტებში, მათ შორის:

4. პირველადი დოკუმენტები

ფულადი სახსრების მოძრაობის აღრიცხვის, ისევე როგორც მთლიანად ბუღალტრული აღრიცხვისა და ანგარიშგების საფუძველი და ძირითადი ელემენტია - პირველადი დოკუმენტები.

არასწორად და არასრულად შესრულებული პირველადი დოკუმენტების საფუძველზე აღიარებული და რეგისტრირებული საბუღალტრო ოპერაცია შესაძლოა გახდეს სერიოზული უსიამოვნების მიზეზი, როგორც მოლარისა და ბუღალტრის, ისე ორგანიზაციის ადმინისტრაციისა და მთლიანად ორგანიზაციისათვის.

გადაუჭარბებლად შეიძლება ითქვას, რომ ბუღალტრულ აღრიცხვაში გამოყენებული პირველადი დოკუმენტები უშუალოდაა დაკავშირებული ფულადი სახსრების მოძრაობასთან. ასეთი დოკუმენტების მაგალითებია: სალაროს დოკუმენტები, საბანკო დოკუმენტები, საანგარიშსწორებო დოკუმენტები, სასაქონლო და სატრანსპორტო ზედდებულები და სხვ.

პირველადი ბუღალტრული დოკუმენტი არის წერილობითი მტკიცებულება საბუღალტრო ოპერაციის შესრულების შესახებ, რომელსაც აქვს სამართლებრივი ძალა და არ საჭიროებს განმარტებებსა და დამატებით დეტალიზაციას.

როგორც წესი, ერთი პირველადი დოკუმენტი ასახავს ერთ ბუღალტრულ ოპერაციას.

იმისათვის, რომ დოკუმენტი აღიარებული და მიღებულ იქნეს პირველად დოკუმენტად, იგი აუცილებლად უნდა აკმაყოფილებდეს შემდეგ მოთხოვნებს:

1. ჰქონდეს დასახელება, რომელიც ასახავს შესრულებული საბუღალტრო ოპერაციის ეკონომიკურ შინაარსს. პირველადი დოკუმენტი, რომელსაც არა აქვს დასახელება, არ ასახავს შესრულებული საბუღალტრო ოპერაციის ეკონომიკურ შინაარსს, ასევე დოკუმენტი გაუგებარი ან ძნელად გასარჩევი დასახელებით, შესაძლოა მიჩნეულ იქნეს სამართლებრივი ძალის არმქონე დოკუმენტად;

2. დოკუმენტი უნდა შეიცავდეს მხარეების დასახელებას და ყველა სხვა მონაცემებს, რაც საკმარისი იქნება მხარის - ოპერაციის შესრულებაში მონაწილე პირის სრული იდენტიფიკაციისთვის, მათ შორის: საიდენტიფიკაციო და საგადასახადო რეგისტრაციის კოდები, სარეგისტრაციო მონაცემები, იურიდიული, საფოსტო, სარკინიგზო მისამართები,

საბანკო რეკვიზიტები;

3. გარკვევით უნდა იყოს მითითებული ოპერაციის შესრულებისა და დოკუმენტების შედგენის თარიღი.

არსწორი, არასრული, ან გაუგებრად შედგენილი დოკუმენტი კარგავს სამართლებრივ ძალას.

დოკუმენტზე თარიღის აღნიშვნისას ყურადღება უნდა მიექცეს:

ა) თვეებისა და რიცხვების სწორად აღნიშვნას, კერძოდ: - სწორია 02.09.2002წ. - არასწორია 2.9.2002წ.

ბ) თარიღის ჩაწერას ახალი წლის დასაწყისში, როდესაც მაღალია, მექანიკურად გასული წლის მითითების შესაძლებლობა;

გ) როგორც წესი, პირველადი დოკუმენტი უნდა შედგეს ოპერაციის შესრულების მომენტში ან ოპერაციის დასრულებისთანავე;

4. დოკუმენტში ასახული უნდა იყოს ამ დოკუმენტით გაფორმებული ოპერაციის შინაარსი, ახსნილი უნდა იყოს დოკუმენტირების ობიექტი, მისი ეკონომიკური და ფინანსური არსი;

5. დოკუმენტის აუცილებელი ნაწილია შესრულებული ოპერაციის განზომილება. დოკუმენტში არასწორად ან არასრულად მითითებული განზომილება გამორიცხავს მის გამოყენებას აღრიცხვაში.

ბუღალტრული აღრიცხვის მიზნებისათვის წარდგენილ პირველად დოკუმენტში ნებისმიერ ნატურალურ, ფარდობით განზომილებასთან ერთად, აუცილებლად უნად იყოს მითითებული შესრულებული ოპერაციის ღირებულება ფულად განზომილებაში;

6. დოკუმენტი დასრულებული უნდა იყოს მხარეების (მხარის) უფლებამოსილი წარმომადგენლების ხელმოწერით. დოკუმენტზე ხელმოწერის უფლების მქონე პირები განისაზღვრება ორგანიზაციის წესდებითა (დებულებით) და მოქმედი კანონმდებლობით.

შესაძლოა სერიოზული უსიამოვნების მიზეზი გახდეს დოკუმენტი იმ პირის ხელმოწერით, რომელსაც არა აქვს აღნიშნულ დოკუმენტზე ხელმოწერის უფლებამოსილება.

ხელმოწერა უნდა გაკეთდეს გარკვევით. ცალკეულ, მოქმედი წესებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში, პირველ რიგში, ფულის გაცემასთან დაკავშირებულ დოკუმენტებზე უნდა აღინიშნოს ხელმომწერი პირის საიდენტიფიკაციო მონაცემები: პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის დასახელება, გაცემის თარიღი და გამცემი ორგანო.

დოკუმენტზე გაკეთებული ხელმოწერა უნდა იძლეოდეს ხელმომწერის იდენტიფიკაციის საშუალებას, ასეთის აუცილებლობის წარმოქმნის შემთხვევაში.

ფულად ოპერაციებთან დაკავშირებული დოკუმენტები შევსებული უნდა იყოს გარკვევით, ცალსახად, ოფიციალური ტერმინოლოგიის გამოყენებით.

დოკუმენტი შეიძლება შეივსოს კალმით, ბურთულიანი კალმით, საბეჭდ მანქანაზე, კომპიუტერზე;

აუცილებელია დოკუმენტი თავიდან ბოლომდე შეივსოს ერთი შერჩეული წესით.

როგორც წესი, პირველადი დოკუმენტები ფორმდება ტიპიურ ფორმებზე, რომლებიც წინასწარ არის მომზადებული ბლანკების სახით.

დოკუმენტი უნდა შეივსოს, გაფორმდეს დროულად, ისე, რომ არ დაირღვეს დადგენილი წესები და ნორმები. პირველადი დოკუმენტი, როგორც წესი დგება ოპერაციის შესრულების პროცესში, ხოლო თუ ეს შეუძლებელია, უშუალოდ ოპერაციის დამთავრების შემდეგ.

ფულადი სახსრების სალაროში მიღება აღირიცხება „საბიუჯეტო ორგანიზაციების პირველადი საბუღალტრო დოკუმენტების და სააღრიცხვო რეგისტრების ფორმების დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2004 წლის 28 ივლისის №511 ბრძანებით დამტკიცებულ სალაროს შემოსავლის ორდერში - ფორმა №სო-1.

5. სალაროდან ფულის გაცემა

სალაროდან ნაღდი ფულის გაცემა ფორმდება დადგენილი ფორმით სალაროს გასავლის ორდერით (იხ. დანართი №2). ქვემოთ მოყვანილია სალაროს ნაღდი ფულის გაცემის ოპერაციის გაფორმებისა და სალაროს გასავლის ორდერის შევსების წესი:

1. ბუღალტრული ოპერაციის ნაღდი ანგარიშსწორებით შესრულებისა და სალაროდან ნაღდი ფულის გაცემის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს ორგანიზაციის ხელმძღვანელი, ან ორგანიზაციის ადმინისტრაციის მიერ საგანგებოდ უფლებამოსილი პირი. ფულის გაცემაზე გადაწყვეტილება ფორმდება: ხელშეკრულების საფუძველზე, განკარგულებით, ბრძანებით, დოკუმენტზე გაკეთებული წერილობითი რეზოლუციით თანხის გაცემის (გადახდის) შესახებ;

2. ორგანიზაციის მთავარი ბუღალტერი (ბუღალტერი) ამოწმებს დოკუმენტს, რომლის საფუძველზეც უნდა მოხდეს ფულის გაცემა. ადგენს სალაროს გასავლის ორდერს, რომელსაც ხელს აწერს ორგანიზაციის ხელმძღვანელი და მთავარი ბუღალტერი, რის შემდეგაც სალაროს გასავლის ორდერი ტარდება რეგისტრაციაში სალაროს შემოსავლებისა და გასავლების ორდერების რეგისტრაციის ჟურნალში.

სალაროს შემოსავლებისა და გასავლების ორდერების რეგისტრაციის ჟურნალის დანიშნულებაა გააადვილოს ფულადი სახსრების მიზნობრივი გამოყენების კონტროლი. გასავლისა და შემოსავლის ყოველ ორდერს მიეკუთვნება რიგითი ნომერი. რეგისტრაციის ჟურნალში, როგორც წესი უნდა იყოს გრაფები:

ა) ორდერის ნომერი;
ბ) ორდერის შევსების თარიღი;
გ) ოპერაციის მოკლე აღწერილობა;
დ) გასაცემი ან მისაღები თანხა;
ე) თანდართული დოკუმენტების ნუსხა;
ვ) ორდერის დაბრუნების თარიღი;
ზ) შენიშვნა - ორდერის გაუქმების მიზეზის შესახებ.

მოლარე ღებულობს სალაროს გასავლის ორდერს თანდართული დოკუმენტებით, ამოწმებს მას, მოსთხოვს ფულის მიმღებს პირადობის დამადასტურებელ დოკუმენტს, ჩაწერს მონაცემებს, გასცემს თანხას; ფულის მიმღები აწერს ხელს ფულის მიღებაზე, ორდერზე სიტყვებით აღნიშნავს მიღებულ თანხას;

3. მოლარე სალაროს გასავლის ორდერზე და თანდართულ დოკუმენტებზე აღნიშნავს „გადახდილია“ (სპეციალური შტამპით ან წარწერით) და ოპერაციის შესრულების თარიღს, რის შემდეგაც სალაროს შესრულებული ოპერაციის რეგისტრაცია ხდება სალაროს წიგნში.

ორგანიზაციას შეიძლება ჰქონდეს ერთი სალაროს წიგნი. სალაროს წიგნის ყვლა გვერდი ინომრება, ბოლო გვერდზე კეთდება ჩანაწერი „სულ აკინძულია ....... გვერდი“. იკინძება ზონარით და მოწმდება ხელმოწერებითა და ორგანიზაციის ბეჭდით.

სალაროს წიგნში ჩანაწერები კეთდება ორ ეგზემპლარად, პირის გადასაღები ფურცლის გამოყენებით. მეორე ეგზემპლარი არის მოსახევი და წარმოადგენს მოლარის ანგარიშს, დღის განმავლობაში შესრულებული ოპერაციების შესახებ.

ჩანაწერი სალაროს წიგნში კეთდება ოპერაციის შესრულებისთანავე (ფულის მიღების ან გაცემის შემდეგ).

დღის ბოლოს მოლარე აჯამებს დღის განმავლობაში შესრულებულ ოპერაციებს, გამოჰყავს სალაროს ნაშთი და გადასცემს ბუღალტერს:

ა) სალაროს წიგნის ფურცელს;
ბ) სალაროს გასავლისა და შემოსავლის ორდერს თანდართული დოკუმენტებით.

ბუღალტერი ხელს აწერს სალაროს წიგნში, აღნიშნული დოკუმენტების მიღებაზე;

დღის განმავლობაში დიდი რაოდენობის შემოსავლისა და გასავლის ორდერების არსებობისას შესაძლოა მიზანშეწონილი იყოს მოლარის მიერ ორდერების რეესტრის წარმოება.

ბუღალტერი დღის ბოლოს:

ა) ამოწმებს მოლარისაგან მიღებულ დოკუმენტებს;
ბ) დაბრუნებულ ორდერებს ატარებს რეგისტრაციის ჟურნალში;
გ) თუ სალაროს ნაშთი დღის ბოლოსათვის აჭარბებს დადგენილ ლიმიტს, ღებულობს სათანადო გადაწყვეტილებას.

4. ხელფასების, პრემიების, დახმარებების გაცემა სალაროდან ხდება დადგენილი ფორმის უწყისების მიხედვით, სალაროს გასავლის ორდერის გამოწერის გარეშე. უწყისზე აუცილებლად უნდა იყოს ორგანიზაციის ხელმძღვანელისა და მთავარი ბუღალტრის ვიზები თანხის მფლობელთა საბანკო დაწესებულებაში პირად ანგარიშზე გადარიცხვის შესახებ. სამი დღის განმავლობაში მოლარე ვალდებულია დააჯამოს გადარიცხული თანხა.

5. სალაროს გასავლისა და შემოსავლის ორდერები ბუღალტერიიდან უშუალოდ უნდა გადაეცეს მოლარეს. დაუშვებელია ორდერების გადაცემა იმ პირებისთვის, რომლებსაც უნდა მიეცეთ თანხა ან რომლებსაც სალაროში შეაქვთ ნაღდი ფული.

სალაროს შემოსავლისა და გასავლის ორდერი ძალაშია მხოლოდ მისი გამოწერის დღეს.

დაუშვებელია ერთი ნომრით, ერთზე მეტი ორდერის არსებობა.

ორდერზე, რომლითაც არ მოხდა ფულის გაცემა, მიღება, გარკვევით უნდა იყოს აღნიშნული „გაუქმებულია“. ყველა გაუქმებული ორდერი აუცილებლად ტარდება ორდერების რეგისტრაციის ჟურნალში.

დაუშვებელია შემოსავლისა და გასავლის ორდერში ნებისმიერი შესწორება, გადაშლა, ამოფხეკა.

დაუშვებელია ამოფხეკა და არასანქცირებული შესწორებები სალაროს წიგნში. სალაროს წიგნში შესწორება უნდა გაკეთდეს კორექტურული წესით (არასწორი ჩანაწერი გადაიხაზება ერთი ხაზით და ზემოდან კეთდება სწორი ჩანაწერი) და დამოწმდეს მთავარი ბუღალტრისა და მოლარის მიერ.

6. სალაროში ნაღდი ფულის მიღება

სალაროში ნაღდი ფულის მიღების თანმიმდევრობა და რეგისტრაციის წესი პრაქტიკულად უმნიშვნელოდ განსხვავდება სალაროდან ფულის გაცემის წესისგან. ეს განსხვავებებია:

ა) სალაროში ფულის შემოსვლა ფორმდება სალაროს შემოსავლის ორდერით;

სალაროს შემოსავლის ორდერი შედგება ორი ნაწილისგან: ძირითადი ნაწილისა და ორდერის ყუისგან.

ბ) ისევე, როგორც სალაროს გასავლის ორდერს, სალაროს შემოსავლის ორდერსაც, ავსებს მთავარი ბუღალტერი ან ამ ოპერაციისთვის საგანგებოდ გამოყოფილი პირი. შევსების მომენტში ორდერზე ისმება ორგანიზაციის ბეჭედი, რომლის ნახევარი თავსდება ორდერის ძირითად ნაწილზე, მეორე ნახევარი კი ორდერის ყუაზე;

გ) ფულის მიღების შემდეგ, მოლარე მოახევს ორდერს ყუას (ქვითარს) და გადასცემს ფულის შემომტან პირს;

დ) ისევე, როგორც სალაროს გასავლის ორდერის შევსებისას, სალაროს შემოსავლის ორდერის შევსებისასაც, განსაკუთრებული ყურადღებით უნდა შეივსოს გრაფები: „საფუძველი“ და „თანდართული დოკუმენტები“.

როგორც წესი, სალაროში შეტანისას არ მოითხოვება ორგანიზაციის ხელმძღვანელის ნებართვა ოპერაციის შესრულებაზე (ფულის შემოტანაზე ორგანიზაციის სალაროში).

7. სალაროში გამოვლენილი ზედმეტობისა და დანაკლისების აღრიცხვა

საოპერაციო დღის განმავლობაში, სალაროში ფულის მიღებისა და გაცემის ოპერაციების სიმრავლის პირობებში, არ არის გამორიცხული საოპერაციო დღის ბოლოს სალაროში ზედმეტობის ან დანაკლისების გამოვლენა. ზედმეტობა და დანაკლისი შესაძლოა გამოვლინდეს სალაროს მოულოდნელი რევიზიის შედეგადაც.

გამოვლენილი ზედმეტობისა და დანაკლისის მიზეზებიდან აღსანიშნავია:

ა) მოლარის მექანიკური შეცდომები;
ბ) კლიენტის უარის თქმა ხურდის მიღებაზე;
გ) მართლსაწინააღმდეგო ქმედება მოლარის მხრიდან, დაუდევრობითა თუ წინასწარი განზრახვით.

როგორც წესი, პირველი ორი მიზეზის გავლენით, შესაძლოა გამოვლინდეს არარსებითი სხვაობები (ზედმეტობა, დანაკლისი), რაც განპირობებულია ფსიქოლოგიური და ფიზიოლოგიური ფაქტორებით და არ განიხილება გადაცდომად ან დანაშაულად.

უმნიშვნელო, არაარსებითი დანაკლისების გამოვლენისას, ასეთი თანხა აისახება საოპერაციო ხარჯების ანგარიშის დებეტში, სალაროს ანგარიშებთან კორესპონდენციით, გატარებას ექნება სახე:

- დებეტი: სალაროს დანაკლისი და ზედმეტობა;
- კრედიტი: სალარო.

არაარსებითი ზედმეტობის გამოვლენისას, ზედმეტი თანხა აისახება არასაწარმოო შემოსავლების ანგარიშზე, სალაროს ანგარიშთან კორესპონდენციით, გატარებით:

- დებეტი: სალარო;
- კრედიტი: სალაროს დანაკლისი და ზედმეტობა.

არსებითი დანაკლისის გამოვლენისას დანაკლისი თანხა აისახება როგორც მოთხოვნა მოლარის მიმართ გატარებით:

- დებეტი: მოთხოვნა პერსონალის მიმართ;
- კრედიტი: სალარო.

არსებითი ზედმეტობა ჩვეულებრივად აიღება შემოსავალში, როგორც არასაოპერციო შემოსავალი, გატარებით:

- დებეტი: სალარო;
- კრედიტი: შემოსავალი არასაწარმოო საქმიანობიდან

ან კრედიტი, გაუთვალისწინებელი შემოსავლები.

არსებითი დანაკლისისა და ზედმეტობის გამოვლენის შემთხვევაში, ორგანიზაციის ადმინისტრაცია ვალდებულია ყურადღებით განიხილოს დარღვევების მიზეზები და შესაძლოა დაისვას საკითხი მოლარის პასუხისმგებლობუს შესახებ, თუ მისი ქმედება შეიცავს დანაშაულის ნიშნებს.

8. სალაროს მოულოდნელი რევიზია

საკასო დისციპლინის დაცვისა და სალაროს ოპერაციებზე ეფექტური კონტროლის უზრუნველყოფის მიზნით ორგანიზაციაში პერიოდულად უნდა ჩატარდეს სალაროს მოულოდნელი რევიზია (ინვენტარიზაცია). სალაროს მოულოდნელი რევიზია ტარდება ორგანიზაციის ხელმძღვანელის დავალებით. გაუმართლებლად მიიჩნევა პრაქტიკა, როდესაც წინასწარ დგება „სალაროს მოულოდნელი რევიზიის გრაფიკი“, წინასწარ დგება კომისია და ინიშნება კომისიის თავმჯდომარე. აშკარაა, ასეთ პირობებში ნულამდე დადის მოულოდნელობის ეფექტი - მოულოდნელი რევიზიის ძირითადი მიზანი, თუ დანიშნულება.

სიახლე საწარმოების (ორგანიზაციების) ქონების ღირებულების განსაზღვრასა და ქონების გადასახადით დაბეგვრაში

საქართველოს 2009 წლის 17 ივლისის №1527 კანონით, საქართველოს საგადასახადო კოდექსში შეტანილი ცვლილებების საფუძველზე კოდექსის 273-ე მუხლის პირველი ნაწილი შეიცვალა და ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

„1. საწარმოსთვის/ორგანიზაციისთვის დასაბეგრ ქონებაზე, გარდა მიწისა, გადასახადის წლიური განაკვეთი განისაზღვრება დასაბეგრი ქონების ღირებულების არა უმეტეს 1 პროცენტის ოდენობით. ამ ნაწილის მიზნებისათვის დასაბეგრი ქონების ღირებულება არის საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულება (გამოიანგარიშება კალენდარული წლის დასაწყისისა და ბოლოსთვის აქტივების საშუალო ღირებულების მიხედვით), რომელიც ქვემოთ ჩამოთვლილ შემთხვევებში უნდა გაიზარდოს:

ა) 2000 წლამდე შესყიდულ აქტივებზე - 3-ჯერ;
ბ) 2000 წლიდან 2004 წლამდე შესყიდულ აქტივებზე - 2-ჯერ;
გ) 2004 წელს შესყიდულ აქტივებზე - 1.5-ჯერ;
დ) იმ აქტივებზე, რომელთა შესყიდვის შესახებ ინფორმაცია არ არსებობს, - ამ ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული ოდენობით.“;

იმასთან დაკავშირებით, რომ საქართველოში მოქმედი საწარმოებისა და ორგანიზაციების დასაბეგრი ქონება (არაფინანსური აქტივები) ძირითადად შეძენილი და ამოქმედებულია 2000-2004 წლებამდე, ამ ქონების ღირებულება ზემოთ აღნიშნული გადაფასების საფუძველზე 2-3-ჯერ იზრდება. შესაბამისად გაიზრდება საწარმოთა (ორგანიზაციათა) ქონების (გარდა მიწისა) გადასახადის თანხა. ყურადსაღებია ის გარემოება, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 273-ე მუხლის პირველი ნაწილი ახალი რედაქციით ძალაში შევიდა მისი გამოქვეყნებიდან (სსმ., 24.07.09წ. №19) მე-15 დღეს, ე.ი. 11 აგვისტოდან.

ეს იმას ნიშნავს, რომ მიმდინარე წელს ძირითადი ფონდების აფასების საფუძველზე გაზრდილი ქონების (გარდა მიწისა) გადასახადი შესაბამის ადგილობრივ ბიუჯეტებში არ ჩაირიცხება, ვინაიდან საქართველოს საგადასახდო კოდექსის 275-ე მუხლის მე-6 ნაწილის თანახმად:

ა) 2008 წლის შედეგების მიხედვით საწარმოთა (ორგანიზაციათა) ქონების (გარდა მიწისა) გადასახადის გადახდის ვადა დამთავრდა 2009 წლის 1 აპრილს;

ბ) საწარმოების (ორგანიზაციათა) მიერ 2009 წლის ქონების (გარდა მიწისა) მიმდინარე გადასახადის გადახდის ვადა ამოიწურა მიმდინარე წლის 15 ივლისს.

ამასთან, იმავე ნორმატიული აქტის საფუძველზე (საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 275-ე მუხლის მე-6 ნაწილი) საწარმოები (ორგანიზაციები) ვალდებული არიან 2010 წლის 1 აპრილამდე გადაიხადონ ქონების (გარდა მიწისა) გადასახადი 2008 წლის შედეგებისა და ზემოთ აღნიშნული აფასების გათვალისწინებით. აღნიშნულის შედეგად, 2010 წლის 1 აპრილამდე შესაბამის ადგილობრივ ბიუჯეტებში უნდა ჩაირიცხოს ორჯერ - სამჯერ უფრო მეტი ქონების (გარდა მიწისა) გადასახადი, ვიდრე 2009 წელს ჩაირიცხა მიმდინარე გადასახადის სახით.

ამ ღონისძიებების ეფექტური განხორციელებისა და ადგილობრივი ბიუჯეტების კუთვნილი ქონების (გარდა მიწისა) გადასახადის შეუმცირებლობის მიზნით ადგილობრივი თვითმმართველობის აღმასრულებელი ორგანოების შესაბამისმა სამსახურებმა საგადასახადო ორგანოებთან ერთად უნდა განახორციელონ ზედამხედველობა და კონტროლი საწარმოების (ორგანიზაციების) მიერ დასაბეგრი ქონების (გარდა მიწისა) დადგენილი წესით აფასების სრულყოფილად განხორციელებისა და 2010 წლის 1 აპრილამდე აფასებული ქონების (გარდა მიწისა) საფუძველზე მოახდინონ 2009 წლის შედეგების მიხედვით ქონების (გარდა მიწისა) გადასახადის გამოანგარიშება და დადგენილი წესით ბიუჯეტში ჩარიცხვა.

აქვე გვინდა აღვნიშნოთ, რომ ზემოთ აღნიშნულ სიახლეებთან დაკავშირებით მომზადებულია საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანების პროექტი „ქონების გადასახადის გამოანგარიშებისა და გადახდის წესის შესახებ“ ინსტრუქციის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2009 წლის 30 მარტის №194 ბეძანებაში ცვლილებების შეტანის შესახებ“. ამ ცვლილებების თანახმად ბრძანების მე-5 მუხლი ჩამოყალიბდება შემდეგი რედაქციით:

„მუხლი 5. საწარმოსათვის (ორგანიზაციისათვის) დასაბეგრ ქონებაზე (გარდა მიწისა) ქონების გადასახადის გამოანგარიშებისა და გადახდის წესი.

1. ეკონომიკური საქმიანობისათვის გამოყენებულ ქონებაზე, კერძოდ , ამ ინსტრუქციის მე-4 მუხლის პირველი, მე-2 და მე-3 პუნქტებით განსაზღვრულ დაბეგვრის ობიექტებზე, ქონების გადასახადი გამოიანგარიშება გადასახადის გადამხდელის მიერ.

2. საწარმოსათვის (ორგანიზაციისათვის) (ეკონომიკური საქმიანობის ნაწილში) დასაბეგრ ქონებაზე (გარდა მიწისა) გადასახადის წლიური განაკვეთი განისაზღვრება:

ა) 2009 წლამდე საგადასახადო პერიოდზე - აქტივების საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულების არაუმეტეს 1 პროცენტის ოდენობით. ამასთან საანგარიშო წლისათვის აქტივების საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულება გამოიანგარიშება კალენდარული წლის დასაწყისისა და ბოლოსათვის აქტივის ღირებულების ჯამის 2-ზე გაყოფით;

ბ) 2009 წელს და შემდგომ საგადასახადო პერიოდზე - დასაბეგრი ქონების ღირებულების არაუმეტეს 1 პროცენტის ოდენობით. ამ ნაწილის მიზნებისთვის დასაბეგრი ქონების ღირებულება არის საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულება (გამოიანგარიშება კალენდარული წლის დასაწყისისა და ბოლოსათვის აქტივების საშუალო ღირებულების მიხედვით), რომელიც ქვემოთ ჩამოთვლილ შემთხვევებში უნდა იყოს გაზრდილი:

ა) 2000 წლამდე შესყიდულ აქტივებზე - 3-ჯერ;
ბ) 2000 წლიდან 2004 წლამდე შესყიდულ აქტივებზე - 2-ჯერ;
გ) 2004 წელს შესყიდულ აქტივებზე - 1,5-ჯერ;
დ) იმ აქტივებზე, რომელთა შესყიდვის შესახებ ინფორმაცია არ არსებობს, - ამ ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული ოდენობით.

ამასთან, თუ გადასახადის გადამხდელი იყენებს აქტივების აღრიცხვის გადაფასების მეთოდს (ბასს-ს მიხედვით), აღნიშნული კოეფიციენტი არ გავრცელდება აქტივის ღირებულების გადაფასებულ ნაწილზე“.

ყურადსაღებია ის გარემოებაც, რომ საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 273-ე მუხლს დაემატა პირველი პრიმა ნაწილი შემდეგი რედაქციით:

1¹. საწარმოსთვის/ორგანიზაციისთვის ლიზინგით გაცემულ დასაბეგრ ქონებაზე გადასახადის წლიური განაკვეთი განისაზღვრება დასაბეგრი ქონების საშუალო წლიური საბალანსო ნარჩენი ღირებულების (გამოიანგარიშება კალენდარული წლის დასაწყისისა და ბოლოსთვის აქტივების საშუალო ღირებულების მიხედვით) არა უმეტეს 1 პროცენტის ოდენობით. ამ ნაწილის მიზნებისათვის ლიზინგით გაცემული დასაბეგრი ქონების საბალანსო ღირებულება არის ქონების გაცემის მომენტისათვის არსებული ღირებულება, ხოლო ყოველი მომდევნო წლისათვის ქონების ღირებულებად მიიჩნევა აღნიშნული ქონების ნარჩენი საბალანსო ღირებულება, რომელიც ამ ქონებას ექნებოდა ლიზინგით არგაცემის შემთხვევაში.

როგორ წარვადგინოთ სახელმწიფო
შესყიდვასთან დაკავშირებული დოკუმენტები

„საქართველოს კონტროლის პალატის შესახებ“ საქართველოს 26.12.08წ. №880-რს კანონის საფუძველზე საქართველოს კონტროლის პალატის უფლებამოსილების გაფართოებასთან დაკავშირებით ცვლილებები შევიდა „სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ“ საქართველოს კანონში. ამ ცვლილებების შესაბამისად:

1. კანონს დაემატა შემდეგი შინაარსის 221 მუხლი:

„მუხლი 22¹. საქართველოს კონტროლის პალატის მიერ შესყიდვის შემოწმება

1. საქართველოს კონტროლის პალატა შესყიდვას ამოწმებს შემსყიდველი ორგანიზაციის აუდიტის მეშვეობით.

2. შემსყიდველი ორგანიზაცია ვალდებულია, საქართველოს კონტროლის პალატას, მისი მოთხოვნით, წარუდგინოს შესყიდვასთან დაკავშირებული ნებისმიერი დოკუმენტი ან/და ინფორმაცია.

3. შესყიდვის მონაწილე ვალდებულია, შემსყიდველ ორგანიზაციას, მისი მოთხოვნით, წარუდგინოს შესყიდვასთან დაკავშირებული შესაბამისი დოკუმენტი ან/და ინფორმაცია.

4. ამ მუხლის მე-3 პუნქტით დადგენილი დოკუმენტის ან/და ინფორმაციის ნუსხა დგინდება შემსყიდველი ორგანიზაციის ნორმატიული აქტით, საქართველოს კონტროლის პალატასთან შეთანხმებით. თუ შემსყიდველ ორგანიზაციას არა აქვს ნორმატიული აქტის მიღების (გამოცემის) უფლებამოსილება, აღნიშნულ ნორმატიულ აქტს მიიღებს (გამოსცემს) შემსყიდველი ორგანიზაციის ზემდგომი ორგანო, ხოლო ასეთის არარსებობის შემთხვევაში, შესაბამის ნორმატიულ აქტს გამოსცემს საქართველოს კონტროლის პალატა.“

ზემოთ აღნიშნული 22¹-ე მუხლის მე-4 პუნქტით დადგენილი ნორმატიული აქტები შესაბამის ორგანიზაციებს უნდა მიეღოთ (გამოეცათ) 2009 წლის 1 მარტამდე. აღნიშნული ნორმატიული აქტების მიღებამდე (გამოცემამდე) განხორციელებულ შესყიდვებზე არ ვრცელდებოდა ზემოთ აღნიშნული 22¹-ე მუხლის მე-4 პუნქტის დებულებები.

აღნიშნული წესის შემოღებამ სამართლიანი უკმაყოფილება გამოიწვია შემსყიდველ ორგანიზაციებში, მათ შორის ადგილობერივი თვითმმართველობის ორგანოებში. საქმე ისაა, რომ (შესყიდვებში მონაწილე) ყველა მომწოდებელი საწარმო (ორაგნიზაცია) წინააღმდეგი იყო შემსყიდველისთვის გადაეცა შესყიდვასთან დაკავშირებული დოკუმენტები და ინფორმაცია. როგორც ადგილობრივი თვითმმართველობის აღმასრულებელი ორგანოები და მათი საფინანსო სამსახურები იტყობინებოდნენ, შესყიდვებთან დაკავშირებული დოკუმენტების მოთხოვნაზე მომწოდებლები უარყოფითად პასუხობდნენ: „გნებავთ ჩემი საქონელი (მომსახურება), შეიძინეთ ვაჭრობის მარტივი წესით ყოველგვარი დოკუმენტების (გარდა ანგარიშ - ფაქტურისა) წარდგენის გარეშე, არ გნებავთ - კარგად იყავით, საქონელს (მომსახურებას) ვერ მიიღებთ.“

რა თქმა უნდა, ასეთი ვითარება ძლიერ ართულებდა და აფერხებდა სახელმწიფო შესყიდვების განხორციელებას.

საქართველოს მთავრობამ და საქართველოს პარლამენტმა გაითვალიწინეს აღნიშნულით გამოწვეული სიძნელეები და საქართველოს 2009 წლის 19 ივნისის №1236 კანონით „სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ“ საქართველოს კანონის 22¹-ე მუხლის მე-4 პუნქტი გააუქმა.

ამჟამად სახელმწიფო შესყიდვებთან დაკავშირებული დოკუმენტების ან/და ინფორმაციის წარდგენა აღარ არის სავალდებულო. შესყიდვის მონაწილე, ვალდებულია შემსყიდველ ორგანიზაციას მხოლოდ მისი მოთხოვნით წარუდგინოს შესყიდვასთან დაკავშირებული დოკუმენტი ან/და ინფორმაცია.

ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმის შემუშავების, დამტკიცებისა და გამოყენების წესი

„ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 56-ე მუხლის შესაბამისად ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებისა და თანამდებობის პირების საქმიანობის სახელმწიფო ზედამხედველობის განხორციელების ზომები და წესი განისაზღვრება „ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების საქმიანობის სახელმწიფო ზედამხედველობის შესახებ“ საქარტველოს 2007 წლის 8 ივნისის №4910 კანონით. ზედამხედველობას ამ კანონით განსაზღვრული ფორმითა და პირობებით, როგორც წესი, ახორციელებენ სახელმწიფო რწმუნებულები - გუბერნატორები. ამავე კანონის 53-ე მუხლისა და მე-16 მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებისა და თანამდებობის პირების მიერ თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში მიღებული გადაწყვეტილებები სავალდებულოა შესასრულებლად თვითმმართველი ერთეულის ტერიტორიაზე ყველა ფიზიკური და იურიდიული პირისათვის, მიუხედავად ორგანიზაციულ - სამართლებრივი ფორმისა, აგრეთვე ადმინისტრაციული ორგანოებისათვის. დაუშვებელია თვითმმართველი ერთეულის მიერ ექსკლუზიური ან ნებაყოფლობითი უფლებამოსილებების იმგვარი გამოყენება, რომელმაც შეიძლება გამოიწვიოს საქართველოს საკანონმდებლო აქტის მოთხოვნათა დარღვევა, თვითმმართველ ერთეულებს შორის თავისუფალი ვაჭრობის შეზღუდვა, ან საფრთხე შეუქმნას მოქალაქეთა კონსტიტუციური უფლებებისა და თავისუფლებების განხორციელებას.

„ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულის ბიუჯეტის შესახებ“ საქართველოს კანონის 24-ე მუხლის მე-5 პუნქტის შესაბამისად საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსა და საქართველოს კონტროლის პალატის მიერ ერთობლივად მიღებული (გამოცემული) შესაბამისი სამართლებრივი აქტების საფუძველზე და საერთაშორისო სტანდარტებზე დაყრდნობით ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანოები ამტკიცებენ შემოსულობებთან, გადასახდელებთან და ნაშთის ცვლილებასთან დაკავშირებული ოპერაციების შიდა აუდიტის განხორციელების პროცედურებს. შიდა აუდიტი ხორციელდება ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანოს უშუალო ზედამხედველობით.

ადგილობრივი ბიუჯეტების შემოსულობებთან და გადასახდელებთან ზედამხედველობის განხორციელების პროცესში ერთ-ერთი პასუხსაგები მიმართულებაა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევების გამოვლენა, შესატყვისი ოქმის შედგენა და კანონმდებლობით დადგენილი საჯარიმო სანქციების გამოყენება.

„საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის“ 209³-ე და 210-ე მუხლებით გათვალისწინებულია ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების შესაბამისი სამსახურების მიერ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა საქმეების განხილვის სახეები. კერძოდ:

„მუხლი 209³. ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოები

1. ამ კოდექსის 107² მუხლით, 107³ მუხლით, 125-ე მუხლის მე-8 ნაწილით, 125² მუხლით, 130-ე მუხლის მე-4 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით, 135-ე მუხლით გათვალისწინებულ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა საქმეებს განიხილავენ ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოს შესაბამისი სამსახურები , ან მათ მიერ უფლებამოსილი ფიზიკური , ან/და იურიდიული პირი.

2. ამ კოდექსის 125-ე მუხლის მე-8 ნაწილითა და 125² მუხლით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული სამართალდარღვევების ჩადენისას ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოს შესაბამისი სამსახურები ან მათ მიერ უფლებამოსილი ფიზიკური ან/და იურიდიული პირი ადგილზე განიხილავს სამართალდარღვევის საქმეს და დამრღვევს ან ავტოსატრანსპორტო საშუალების მესაკუთრეს ადგილზე შეუფარდებს ადმინისტრაციულ სახდელს (ჯარიმას).

მუხლი 210. სახანძრო ზედამხედველობის ორგანოები

1. სახანძრო ზედამხედველობის ორგანოები განიხილავენ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა საქმეებს , რომლებიც გათვალისწინებულია ამ კოდექსის 115-ე და 177-ე მუხლებით.

2. სახანძრო ზედამხედველობის ორგანოების სახელით ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა საქმეების განხილვისა და ადმინისტრაციული სახდელების დადების უფლება აქვთ ამ ორგანოების უფლებამოსილ თანამდებობის პირებს - თანამდებობის პირთა დაჯარიმებისა შრომის ანაზღაურების ერთ მინიმალურ ოდენობამდე , მოქალაქეთა - შრომის ანაზღაურების ორ მინიმალურ ოდენობამდე.“

„არქიტექტურულ - სამშენებლო საქმიანობაზე სახელმწიფო ზედამხედველობის შესახებ“ საქართველოს 1997 წლის 14 ნოემბრის №1105 კანონის მე-2 მუხლის „ბ“ პუნქტის თანახმად:

არქიტექტურულ - სამშენებლო საქმიანობაზე სახელმწიფო ზედამხედველობის ორგანოები - საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს გამგებლობაში მყოფი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება - მთავარი არქიტექტურულ - სამშენებლო ინსპექცია (შემდგომში - მთავარი არქმშენინსპექცია), აფხაზეთისა და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკების აღმასრულებელი ხელისუფლების უფლებამოსილი დაწესებულებების არქიტექტურულ - სამშენებლო საქმიანობაზე სახელმწიფო ზედამხედველობის ორგანოები და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების არქიტექტურულ - სამშენებლო საქმიანობაზე ზედამხედველობის უფლებამოსილი ორგანოები.

ანალოგიური ნორმატიული აქტები არსებობს ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების შესაბამისი სამსხურების მიერ ეკონომიკის სხვა დარგებში ზედამხედველობის თაობაზე.

„საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 239-ე მუხლის მე-14 ნაწილის თანახმად, ადგილობრივი თვითმმართველობის უფლებამოსილი პირები ოქმებს ადგენენ შემდეგი სახის ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევებზე:

ა) არასასოფლო - სამეურნო დანიშნულების მიწით სარგებლობის დამადასტურებელი დოკუმენტების დადგენილი წესით გაუფორმებლობა (513-ე მუხლი);

ბ) მიწათმოსარგებლის მიერ სახელმწიფო საკუთრების მიწის ნაკვეთის არსებული წესის დარღვევით სხვა მიწათმოსარგებლისათვის გადაცემა (533-ე მუხლი);

გ) მიწათსარგებლობის საზღვრების სამიჯნე ნიშნების მოშლა, დაზიანება ან სასაზღვრო ზოლის თვითნებური შეცვლა (55-ე მუხლი);

დ) სახელმწიფო საკუთრების მიწის ნაკვეთის უნებართვოდ დაკავება ან/და მიწათსარგებლობის უფლების გარეშე სარგებლობა (552-ე მუხლი);

ე) მიწის ფონდებზე, მიწების მდგომარეობასა და გამოყენებაზე არასწორი ინფორმაციის მიწოდება, მიწის გამოყოფის თაობაზე განაცხადის, შუამდგომლობის, საჩივრების განხილვის ვადების დარღვევა (553-ე მუხლი);

ვ) განსაკუთრებულ შემთხვევებში წყალმოსარგებლეთა უფლებების შეზღუდვის პირობების დარღვევა (601-ე მუხლი);

ზ) გზის საფარის დანაგვიანება ან დაზიანება (1191-ე მუხლი);

თ) ბინის მიღების, აღრიცხვაზე აყვანისა და საცხოვრებელ სახლებსა და საცხოვრებელ სადგომებში შესახლების წესების დარღვევა (145-ე მუხლი);

ი) დასუფთავების წესების დარღვევა (1461-ე მუხლი);

კ) თვითმმართველი ერთეულის ტერიტორიის წესების დარღვევა (148-ე მუხლი);

ლ) წყალსადენის ქსელში თვითნებური ჩართვა და სასმელი წყლით სარგებლობის წესების სხვა დარღვევები (149-ე მუხლი);

მ) თვითმმართველი ერთეულის იერსახის დამახინჯება და თვითნებური შეცვლა (150-ე და 1501- ე მუხლები);

ნ) თვითმმართველი ერთეულის მწვანე ნარგავების დაზიანება ან/და თვითნებური განადგურება (151-ე მუხლი);

ო) ტერიტორიის დაზიანება სამშენებლო ან სარემონტო სამუშაოების წარმოებისას (152-ე მუხლი);

პ) გარე რეკლამის განთავსების სანებართვო პირობების დარღვევა და გარე რეკლამის განთავსება შესაბამისი ნებართვის გარეშე (1534-ე მუხლი);

ჟ) რეკლამის დაკვეთის, წარმოებისა და გავრცელებისათვის დადგენილი წესების დარღვევა (159-ე მუხლი);

რ) არასათანადო რეკლამის განთავსება (1591-ე მუხლი).

ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა ოქმი მკაცრი აღრიცხვის დოკუმენტებს განეკუთვნება. ამიტომ ამ ოქმის პროექტი ჯერ უნდა შეთანხმდეს საქართველოს ენის პალატასთან, ხოლო შემდეგ წარდგენილ იქნას საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს იურიდიულ დეპარტამენტში დასამტკიცებლად.