ეს ბროშურა მეოთხეა გზამკვლევთა იმ სერიიდან, რომელსაც მშვიდობის, დემოკრატიის და განვითარების კავკასიური ინსტიტუტი, ნიდერლანდების მრავალპარტიული დემოკრატიის ინსტიტუტი და ეუთო-ს დემოკრატიულ ინსტიტუტთა და ადამიანის უფლებათა ოფისი გამოსცემს პარტიების აქტივისტებისთვის. წინამდებარე ბროშურის თემას წარმოადგენს სტრატეგიული დაგეგმარება. ბროშურაში მოცემული ინფორმაცია დაეხმარება პოლიტიკური პარტიების აქტივისტებს, დაგეგმონ მათი ორგანიზაციის საქმინობა, როგორც პირველად, ისე ზედა დონეებზე.

რომელი გზა ავირჩიოთ?

სრულიად დაბნეული ალისა გზების გასაყართან იდგა. „რომელ გზას უნდა გავყვე?“ იკითხა მან. „სად მიდიხარ?“ ჰკითხა ვიღაც გამვლელმა. „არ ვიცი“ უპასუხა ალისამ. „მაშინ ნებისმიერი გზა შეგიძლია აირჩიო და სადღაც მაინც მიგიყვანს.“

ლუის ქეროლი, „ალისა საოცრებათა ქვეყანაში“

სტრატეგია არის გზა, რომელსაც სასურველი მიზნისკენ მივყავართ. ამიტომ პირველ რიგში მნიშვნელოვანია, კარგად გავიაზროთ, რა არის ჩვენი მიზანი.

ჩვეულებრივ, როდესაც ადამიანთა რაიმე ჯგუფზე ან ორგანიზაციაზე ვსაუბრობთ, მნიშვნელოვანია, ამ ორგანიზაციის მიზანი კარგად გასაგები და გამოკვეთილი იყოს. ეს მიზანი არა მარტო ჩვენთვის, არამედ ორგანიზაციის/ჯგუფის სხვა წევრებისათვის უნდა იყოს მიმზიდველი. მიზანს მათი მოტივირების უნარიც უნდა ჰქონდეს.

წარმოვიდგინოთ, რომ ასეთი მიზანი (დავარქვათ მას მომავლის ხედვა) უკვე გვაქვს. ადამიანები ჩვენს გარშემო იზიარებენ ამ ხედვას და მზად არიან, მის განსახორციელებლად იმუშაონ. ჩვენ უკვე გვაქვს პასუხი კითხვაზე: სად მივდივართ?

სურათი 1. რომელი გზა ავირჩიოთ?

მაგრამ ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა საკმარისი არ არის. ის კითხვა, რომელიც ალისამ თავიდან დასვა, კერძოდ კი: რომელი გზა უნდა ავირჩიოთ, უპასუხოდ დარჩა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, საკმარისი არ არის ვიცოდეთ, რა არის ჩვენი მიზანი; საჭიროა ვიეცოდეთ, რა გზით უნდა მივიდეთ ამ მიზანთან.

თუ გვეცოდინება, რა არის ჩვენი მიზანი, მაგრამ არ გვექნება ამ მიზნის განხორციელებისთვის საჭირო გეგმა, ჩვენი მიზანი ან ხედვა აუცილებლად განუხორციელებელი დარჩება ან, თუ გაგვიმართლებს, მხოლოდ ნაწილობრივ შევძლებთ მის განხორციელებას.

სწრაფად ცვლად გარემოში გეგმის ქონა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია. აუცილებელია ანგარიში გავუწიოთ გარემო პირობებს და მათი გათვალისწინებით ჩვენი მიზნების განხორციელებისკენ ყველაზე მოხერხებული გზა ვიპოვოთ.

შესაძლებელია თუ არა წარმატებული სტრატეგიის დასახვა?

როგორი უნდა იყოს წარმატებული სტრატეგია? წარმოვიდგინოთ, რომ ჩვენი მიზანია a პუნქტიდან b პუნქტამდე მისვლა. საჭიროა თუ არა, რომ ეს თავიდან ბოლომდე დავგეგმოთ? თუ ყოველი შემდგომი ნაბიჯი მხოლოდ წინა ნაბიჯის გადადგმის შემდეგ ხდება ცხადი? სტრატეგიის თეორია ჯერჯერობით არ გვაძლევს ცალსახა პასუხს ამ კითხვაზე.

მეტიც, კვლევები აჩვენებენ, რომ ყოველ მოცემულ სიტუაციაში ერთზე მეტი წარმატებული სტრატეგია შეიძლება არსებოდეს. უმრავლეს შემთხვევებში არსებობს რამდენიმე სტრატეგია, რომელსაც კონკრეტული მიზნის მიღწევაში შეუძლია დაგვეხმაროს.

ერთი რამ უდავოა: აუცილებელია სტრატეგიული აზროვნება; აზროვნება, რომელიც დაგვეხმარება იმის განსაზღვრაში, თუ შემდგომში რა ნაბიჯები იქნება გადასადგმელი. ასეთი ტიპის აზროვნება საჭიროა იმისათვის, რომ დავაკავშიროთ ჩვენი სურვილები და რეალობა.

სტრატეგიის დასახვა: ხუთი აუცილებელი ნაბიჯი

ლიტერატურაში, რომელიც სტრატეგიულ მენეჯმენტზე არის შექმნილი, ასახულია ის ხუთი ნაბიჯი, რომელიც დაგვეხმარება წარმატებული სტრატეგიის შექმნაში. ეს ნიბიჯები გარკვეული თანმიმდევრობვით არის წარმოდგენილი, თუმცა ჩვენ ყოველთვის გვაქვს საშუალება დავუბრუნდეთ წინა ნაბიჯს და ამით უფრო წარმატებული გავხადოთ ჩვენი სტრატეგია. ეს ნაბიჯებია:

● გავერკვეთ იმაში, თუ რა ხდება ჩვენს გარშემო;

● დავსახ ოთ ჩვენი სტრატეგია;

● დავსახოთ სტრატეგიული ამოცანები და დავგეგმოთ მათი განხორციელება;

● განვახორციელოთ ჩვენი სტრატეგია;

● გადავამოწმოთ თუ რამდენად ეფექტურია ჩვენი სტრატეგია და საჭიროების შემთხვევაში გადავსინჯოთ ის.

სურათი 2. სასურველი მიზნის მიღწევა სხვადასვა გზით შეიძლება

მომდევნო თავებში შევეცდებით, უფრო დაწვრილებით ვისაუბოთ თითოეული ამ ნაბიჯის შესახებ.

რა ხდება ჩვენს გარშემო?

როგორც ეს უკვე ზემოთ ითქვა, გარემო ფაქტორების შესახებ ცოდნა აუცილებელია დასახული მიზნის განსახორციელებლად. იმის გასარკვევად, თუ რა ხდება ჩვენს გარშემო, აუცილებელია შევაგროვოთ და გავაანალიზოთ ნებისმიერი ინფორმაცია, რაც უშუალოდ ან გაშუალებით უკავშირდება ჩვენი მიზნების განხორციელებას.

რა ტიპის ინფორმაცია უნდა შევაგროვოთ და რა კითხვები უნდა დავსვათ ამ ინფორმაციის შეგროვების/ანალიზის დროს? ჩვეულებრივ, ამ ეტაპზე რამდენიმე კითხვას სვამენ. ქვემოთ ჩამოვთვლით ამ კითხვებს. ზოგიერთ მათგანზე ჩვენს ბროშურაში უფრო ვრცლად იქნება საუბარი (იხ.ჩანართები).

1. დაინტერესებულ მხარეთა ანალიზი (Stakeholder Analysis)

ვინ არის დაინტერესებული თქვენი მიზნის განხორციელებაში ან ვის ინტერესებს შეიძლება შეეხოს თქვენი წამოწყება? აქ მნიშვნელოვანია არა მარტო იმ დაინტერესებულ მხარეთა (ჯგუფის, ადამიანების) გამოვლენა, ვისი ინტერესებიც პირდაპირ და აშკარად არის დაკავშირებული თქვენს საქმიანობასთან (თქვენი თანამშრომლები, მომხმარებლები და ა.შ.) არამედ იმ მხარეების გამოვლენაც, რომელთა ინტერესები ერთი შეხედვით არ ჩანს და რომელზეც, ამის მიუხედავად, თქვენი წამოწყება გარკვეულ გავლენას მოახდენდა.

2. ტენდენციების ანალიზი (Tred Analysis) თქვენს გარშემო მიმდინარე რომელმა ცვლილებებმა შეიძლება იქონიოს გავლენა თქვენს საქმიანობაზე? შეეცადეთ დაასახელოთ ის ხუთი ძირითადი ტენდენცია, რომელთაც მომდევნო სამი წლის განმავლობაში თქვენს ორგანიზაციაზე შეიძლება მნიშვნელოვანი გავლენა იქონიონ.

3. ფინანსური შესაძლებლობების ანალიზი (Financial analiyisis) რა ფინანსური შესაძლებლობები გქონდათ ბოლო დროს და რა ფინანსური შესაძლებლობების იმედი შეიძლება გქონდეთ უახლოეს მომავალში?

4. რისკების ანალიზი (Risk Analisis) რა რისკები არსებობს კონკრეტული ნაბიჯის გადადგმასთან დაკავშირებით? ზოგადად, რა არის ამ ნაბიჯის გადადგმის ან, პირიქით, მასზე უარის თქმასთან დაკავშირებული მოსალოდნელი შედეგები?

5. სვოტ ანალიზი (SWOT Analysis) რაში მდგომარეობს თქვენი ძლიერი და სუსტი მხარეები? რა შესაძლებლობები დ საშიშროებები დგას თქვენს წინაშე?

6. კონკურენტების ანალიზი (Competitors Analysis) რას აკეთებენ თქვენი კონკურენტები? რას აკეთებენ ისინი სხვანაირად? რას გააკეთებდნენ ისინი, თქვენს ადგილას რომ ყოფილიყვნენ?

7. საჭიროებების ანალიზი (Needs Analysis) რა გჭირდებათ თქვენ და თქვენს გუნდს? რა მოთხოვნილებები აქვთ თქვენს მომხმარებლებს, დაინტერესებულ მხარეებს?

ამ ეტაპზე სასარგებლოა მომავლის რამდენიმე სცენარის მოფიქრბა. ეს საშუალებას მოგცემთ მოიფიქროთ, რისი გაკეთება არის შესაძლებელი მოვლენების სხვადასხვა მიმართულებით განვითარების შემთხვევაში. ასეთი სცენარის დასახვა ჩვეულებრივ იწყება კითხვით: ,,რა მოხდება თ...?“

მაგალითი. ხუთწლიანი დაგეგმვა ექვსკვირიანი მოგზაურობისთვის.

2000 წელს ადამიანმა პირველად მიაღწია ფეხით ჩრდილოეთ პოლუსს. ალან ჩემბერი ხუთი წელი გეგმავდა ამ ექვსკვირიან მოგზაურობას.

სტრატეგიის დასახვა

მას შემდეგ, რაც კარგად გაერკვევით თქვენს გარემოში, საჭიროა დასახოთ სტრატეგია. ამისთვის პირველ რიგში უნდა განვსაზღვროთ, თუ რა სტრატეგიული ამოცანები დგას თქვენს წინაშე. სტრატეგიულია ის ამოცანები, რომელთა შესრულების შემთხვევაში მომავლის თქვენეული ხედვა განხორციელებულად შეიძლება ჩაითვალოს. ასეთი ამოცანების რაოდენობა ხუთს არ უნდა აღემატებოდეს. სხვა შემთხვევაში არსებობს რისკი, რომ ჩვენი ყურადღება ზედმეტად გაიფანტება.

მთლიანობაში სტრატეგიულ გეგმას სამი მახასიათებელი უნდა ჰქონდეს. პირველ რიგში, ის კონკრეტული შედეგის მიღწევაზე უნდა იყოს ორიენტირებული. ასეთი შედეგი, თუ კერძო საწარმოოზეა ლაპარაკი, ბაზრის ახალი სექტორის ათვისება შეიძლება იყოს, პოლიტიკური ორგანიზაციის შემთხვევაში კი - ამომრჩეველთა ხმების რაოდენობის გაზრდა.

სურათი 3. ორგანიზაციის გეგმებსა და მიზნებზე ყოველი თანამშრომელი უნდა იყოს ინფორმირებული

სტრატეგიულმა გეგმამ უნდა აჩვენოს, თუ როგორ მოხდება ორგანიზაციის მიზნების და ამოცანების შესახებ დაინტერესებული ჯგუფების ინფორმირება. სტრატეგიული მიზნების განსახორციელებლად მნიშვნელოვანია, რომ ორგანიზაციის საქმიანობაში დაინტერესებულმა პირებმა/ჯგუფებმა იცოდნენ, რა შედეგები შეიძლება მოიტანოს მოსალოდნელმა ცვლილებებმა. ეს მათ საშუალებას მისცემს არა მხოლოდ გაითავსონ ეს მიზნები, არამედ კარგად გაიაზრონ საკუთარი როლი ამ მიზნების განხორციელების პროცესში.

სტრატეგიის ამ ელემენტს, ჩვეულებრივ, კომუნიკაციის სტრატგიას უწოდებენ. კომუნიკაციის სტრატეგიის ფორმულირება შემდეგ კითხვებზე პასუხის გაცემას გულისხმობს:

● ვის უნდა აუხსნათ თქვენი მიზნები? ეს კითხვა, თავის მხრივ, ორ კითხვას მოიცავს: ვინ არიან თქვენთვის უკვე ცნობილი დაინტერესებული პირები? კიდევ ვისი ინტერესები შეიძლება იყოს დაკავშირებული თქვენი მიზნების განხორციელებასთან?

● რის ახსნას ცდილობთ? საერთო სურათისას? იმისას, თუ რატომ აპირებთ ცვლილებების განხორციელბას? რა არის თქვენი მთავარი მოტივი? რა შედეგები შეიძლება მოჰყვეს ცვლილებებს? რა შეიძლება შეიცვალოს და რა არ შეიძლება შეიცვალოს? ვინ მოიგებს ცვლილებების შედეგად და ვინ დარჩება წაგებული? როგორ შეიძლება ხედავდნენ ისინი არსებულ სიტუციას? რისი დანახვა უნდა შეძლონ? რა უნდა იცოდნენ? რა დამოკიდბულება გინდათ, რომ ჰქონდეთ თქვენი გეგმების მიმართ?

● რა საშუალებებით აპირებთ თქვენი მიზნების ახსნას? წერილობით ფორმით? აუდიო-ჩანაწერებით? მოამზადებთ პრეზენტაციას? მოაწყობთ ბრიფინგს ჟურნალისტებისთვის? დაპატიჟებთ დაინტერესებულ მხარეებს ოფისში? დაპატიჟებთ მათ ყავაზე? მოაწყობთ ფოკუს-ჯგუფს?

სტრატეგიული ამოცანების განხორციელების გეგმა

როგორც უკვე ვთქვით, საბოლოო მიზნის მისაღწევად აუცილებელია სტრატეგიული ამოცანების განსაზღვრა და ამ ამოცანების შესრულება. სტრატეგიული ამოცანები (მათი რაოდენობა ხუთს არ უნდა აღემატებოდეს) ის ამოცანებია, რომელთა შესრულების შედეგად თქვენი საბოლოო მიზანი ან თქვენი ხედვა განხორციელებულად შეიძლება ჩაითვალოს. შესაბამისად, თქვენი მიზნის განხორციელება ყველა სტრატეგიული ამოცანის წარმატებულ შესრულებაზეა დამოკიდებული.

ყველა სტრატეგიული ამოცანის შესასრულებლად აუცილებელია დროში გაწერილი სამუშაო გეგმის არსებობა და პასუხისმგებლობის სწორი განაწილება. დროში გაწერილი გეგმა საშუალებას მოგცემთ შეამოწმოთ, თუ რამდენად სწორად მიდის თქვენი სამუშაო. გეგმა ნათელი და გასაგები უნდა იყოს.

ამასთან ერთად, ამოცანის განხორციელებაში ჩართული ყველა ადამიანისთვის ნათელი და გასაგები უნდა იყოს მისი და გუნდის სხვა წევრების მოვალეობები. ეს განსაკუთრებით გუნდის ხელმღვანელს ეხება. ამოცანის შესრულებაში წარმატების მიღწევა მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული ხელმძღვანელზე; შესაბამისად, მისი პასუხისმგებლობა გუნდის სხვა წევრების წინაშე საკმაოდ დიდია. ხელმძღვანელი ანგარიშვალდებული უნდა იყოს გუნდის სხვა წევრების წინაშე.

სტრატეგიის განხორციელება

სტრატეგიის დასახვა თქვენი სამუშაოს მხოლოდ დასაწყისია. შემდეგ ნაბიჯს მისი განხორციელება წარმოადგენს.

სტრატეგიის გადამოწმება და გადასინჯვა

განხორციელების დროს მნიშვნელოვნია, ყურდღება მიექცეს იმას, თუ რამდენად შეესაბამება მიმდინარე სამუშაო წინასწარ დასახულ ამოცანებს. ამავე დროს, მნიშვნელოვანია გადამოწმდეს, თუ რამდენად შეესაბამება ესა თუ ის ამოცანა თქვენს სტრატეგიულ მიზნებს. ამ ეტაპზე დგება სამი კითხვა:

1. რომელი გზით მივდივართ?

2. მივყვებით თუ არა არჩეულ გზას?

3. არის თუ არა ეს ის გზა, რომელიც დასახულ მიზნამდე მიგვიყვანს?

აუცილებელია, დროულად მოახდინოთ რეაგირება, თუ წინასწარ დასახული გზიდან გადახვევამ მოგიწიათ. თუ იცით, რომ ეს გზა ჯერ კიდევ შეესაბამება თქვენ მიერ დასახულ ამოცანებს, აუცილებელია იზრუნოთ ამ გზაზე დასაბრუნებლად. თუ ახალი ინფორმაცია სხვა გზის არჩევისკენ გიბიძგებთ, საჭიროა ამ გზის შეცვლა და ახალი გზის არჩევა.

ამ ბროშურის შემდეგი ნაწილი დაგეხმარებათ პრაქტიკულად უპასუხოთ იმ გამოწვევას, რომელსაც სტრატეგიის დასახვის აუცილებლობა აყენებს თქვენს წინაშე. აქ მოცემულია ის საკითხები, რომელთა გარკვევაც სტრატეგიის შექმნამდე მიგიყვანთ. ეს საკითხები ქვემოთ მოცემული მიმდევრობით უნდა განვიხილოთ.

მომავლის ხედვა

მომავლის ხედვაში ჩვენ ვგულისხმობთ მომავლის ნათელ სურათს, რომელსაც შეუძლია ადამიანების დარწმუნება და მოტივირება. მომავლის ხედვამ უნდა შექმნას დეტალური სურათი იმისა, თუ რა მოხდება, ვინ რას გააკეთებს, რას მივიღებთ შედეგად და ა .შ.

მისიის განაცხადი

მისიის განაცხადი, როგორც წესი, ერთი ან ორი წინადადების სახით არის ჩამოყალიბებული. მისიის განაცხადში საუბარია იმის შესახებ, თუ რა საქმიანობას ეწევა თქვენი ორგანიზაცია. განსხვავებით მომავლის ხედვისგან, რომელიც მანამდე დასახული ხედვის განხორციელების შემდეგ იცვლება, მისიის განაცხადი უფრო ზოგადია და უცვლელი რჩება.

მისიის განაცხადს შემდეგი მახასიათებლები უნდა ჰქონდეს:

● მისიის განაცხადი აწმყო დროში უნდა იყოს ფორმულირებული;

● ის ნათლად უნდა აჩვენებდეს თუ რას აკეთებს თქვენი ორგანიზაცია;

● მან უნდა დააკონკრეტოს, თუ რა როლს თამაშობს თქვენი ორგანიზაცია პრობლემის გადაწყვეტაში;

● საუბრობდეს თქვენს მთავარ საქმეზე.

მისიის განაცხადი კარგად უნდა იყოს გაგებული და გაზიარებული თქვენი თანამშრომლების მიერ. ის კარგად უნდა უხსნიდეს მათ, თუ რა არის მათი მუშაობის მთავარი მიზანი.

მაგალითი

ავტომობილების სფეროში მოღვაწე ერთ-ერთი კომპანია შემდეგნაირად განსაზღვრავს თავის მისიას:

„ჩვენი მიზანია, ვიყოთ მაქსიმალურდ ეფექტურები მომსახურების გაწევაში.“

ამ განაცხადის ძლიერი მხარე არის მისი გაბედულობა და შორს მიმავალი მიზანი. მისი სისუსტე მგომარეობს იმაში, რომ ასეთი განაცხადი შეიძლება ყველა სახის ორგანიზაციას ჰქონდეს. მისიის განაცხადი უნდა იყოს ფოკუსირებული თქვენი ორგანიზაცის მთავარ საქმიანობაზე.

სტრატეგიული ამოცანები

მოდით, კიდევ ერთხელ დავუბრუნდეთ მომავლის ხედვას და მისიის განაცხადს. რისი გაკეთება არის საჭირო იმისთვის, რომ თქვენი სტრატეგიის ეს ორი კომპონენტი განხორციელდეს? შეეცადეთ გამოყოთ ხუთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ამოცანა, რომლის შესრულება აუცილებელია თქვენთვის სასურველი შედეგის მისაღებად. სწორედ ეს არის თქვენი სტრატეგიული ამოცანები.

სტრატეგიული ამოცანები სამოქმედო გეგმებში არ უნდა აურიოთ.სამოქმედო გეგმის დასახვა სწორედ სტრატეგიული ამოცანებიდან გამომდინარე ხდება.

მაგალითი

საინჟინრო კომპანია, რომელიც საავტომობილო წარმოებისათვის ნაწილების დამზადებით არის დაკავებული, შემდეგნაირად აყალიბებს თავის სტრატეგიულ ამოცანებს:

● წარმოებულმა პროდუქციამ ფასებით მეტოქეების მიერ გამოშვებულ პროდუქციას კონკურენცია უნდა გაუწიოს;

● მომხმარებლისთვის პროდუქციის მიწოდება 24 საათის განმავლობაში უნდა მოხდეს მთელი ქვეყნის მასშტაბით;

● უნდა დაიწყოს საკუთარი დანადგარების და იარაღების წარმოება, უნდა შემცირდეს სხვა მწარმოებლების მიერ გამოშვებულ იარაღებზე/დანადგარებზე დამოკიდებულება;

● ექსპორტის წილი უნდა გაიზარდოს 35 პროცენტამდე

ხელმძღვანელობის წინაშე მდგარი ამოცანები (Liadership Tasks)

ხელმძღვანელობის წინაშე სხვადასხვა ტიპის ამოცანები დგას. ერთ-ერთი ასეთი ამოცანა ოგანიზაციის ყოველდღიური სამუშაოს საერთო ხედვასთან/მისიასთან შეუსაბამობის უზრუნველყოფაა.

ხელმძღვანელის წინაშე სხვა ამოცანებიც დგას. მნიშვნელოვანია გვახსოვეს, რომ ვერც ერთი ხელმძღვანელი მის წინაშე მდგარ ყველა პრობლემას ვერ გაუმკლავდება. ქვემოთ მოყვანილია ზოგი ამოცანათაგანი, რომელთა გადწყვეტაც მენეჯერებს უწევთ ხმოლმე.

● მომავლის ხედვის და სტრატეგიის დასახვა;

● ორგანიზაციის თანამშრომლებს შორის ერთსულოვნების უზრუნველყოფა;

● გუნდის შექმნა (building a team);

● გადაწყვეტილებების მიღება;

● თანამშრომლების წვრთნა;

● შედეგების უზრუნველყოფა;

● რესურსების მობილიზება და გადანაწილება;

● დაინტერესებულ მხარეებთანმ მუშაობა;

● მთავარ პროცესებზე დაკვირვება და მათი კონტროლი;

● ბიუჯეტის შედგენა

ხელმძღვანელმა უნდა გადაწყვიტოს, რომელი ამოცანის შესრულება უფრო მნიშვნელოვანია მისთვის და რომლის გადაბარება სხვისთვისაც შეუძლია.

ფასეულობები

თითქმის ყველა სახის საქმიანობაში ეთიკური ხასიათის კითხვები დგება. ასეთი ტიპის კითხვების შინაარსი ერთ კითხვამდე შეგვიძლია დავიყვანოთ: რა გზებს შეიძლება მივმართოთ ჩვენი მიზნების მისაღწევად?

ყველა ორგანიზაცია ხასიათდება გარკვეული ტიპის შიდა კულტურით. პასუხები ეთიკური ხასიათის კითხვებზე იმ ორგანიზაციულ ფასეულობებს შეადგენს, რომლებიც ამ ორგანიზაციის შიდა კულტურას ქმნიან. ეს ის ფასეულობებია, რომლებსაც ორგანიზაციის ყოველდღიური საქმიანობა ეფუძნება.

ქვემოთ მოყვანილია ის კითხვები, რომლებზეც პასუხის გაცემა თქვენთვის, თქვენი ორგანიზაციისთვის ან გუნდისთვის დამახასიათებელი ფასეულობების განსაზღვრაში დაგეხმარებათ:

● როგორი უნდა იყოს თქვენი ორგანიზაცია იმისთვის, რომ საუკეთესო შედეგს მიაღწიოს?

● თუ თქვენ აფასებთ და პატივს სცემთ თქვენს თანამშრომლებს, როგორ უნდა გამოხატოთ ეს თქვენი ქცევით/

● თუ თქვენ აფასებთ და პატივს სცემთ თქვენს მომხმარებლებს, როგორ უნდა გამომჟღავნდეს ეს თქვენს ქცევაში?

● თუ თქვენ აფასებთ და პატივს სცემთ კარგ მუშაობას, როგორ უნდა გამომჟღავნდეს ეს თქვენს ქცევაში?

● თუ თქვენ პატივს სცემთ თქვენი თანამშრომლების თავისუფალ დროს, როგორ უნდა გამომჟღავნდეს ეს თქვენს ქცევაში?

ორგანიზაციის ფასეულობები აუცილებლად მისი თანამშრომლების ქცევაში უნდა გამომჟღავნდეს. დაასახელთ ის სამი ფასეულობა, რომელიც თქვენი ორგანიზაციის შემთხვევაში განსაკუთრებით საჭიროდ და მნიშვნელოვნად მიგაჩნიათ.

პასუხისმგებლობათა/მოვალეობათა გადანაწილება

მოვალეობათა გადანაწილება, ჩვეულებრივ, ორ რამეს გულისხმობს: ვინ რას აკეთებს და ვინ ვის წინაშე არის პასუხისმგებელი?

მართვასთან დაკავშირებული ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი პრობლემა არის ის, რომ ზოგჯერ ორგანიზაციაში მომუშავე თანამშრომლებმა არ იციან, მათ გარშემო ვინ რას აკეთებს, ვის წინაშე არიან ისინი პასუხისმგებლები და რა გადაფარვა არსებობს მათი და სხვა თანამშრომლების მოვალეობებს შორის.

მოვალეობების გადანაწილებაში ამგვარმა გაურკვევლობამ მუშაობის საბოლოო შედეგებზე ნეგატიური გავლენა შეიძლება იქონიოს. ამიტომაც მნიშვნელოვანია, გვახსოვდეს, რომ მოვალეობათა გადანაწილებისას გარკვეულ შემთხვევაში ძალაუფლების დემონსტრირებაც არის საჭირო.

თვალი გადაავალეთ თქვენს ორგანიზაციას, გუნდს და გაეცით პასუხი კითხვაზე, თუ ვინ რა როლს თამაშობს მის წინაშე მდგარი ამოცანების შესრულებაში. რა შედის ყოველი თანამშრომლის მოვალეობებში?

შემდეგი ნაბიჯის სახით შეგიძლიათ თქვენს თანამშრომლებს დაუსვათ ასეთი კითხვა: როგორ ხედავენ ისინი საკუთარ მოვალეობებს? ემთხვევა თუ არა მათი ხედვები მათი მოვალეობების შესახებ თქვენს ხედვას?

იმ შემთხვევაში, თუ ხელმძღვანელებს და თანამშრომლებს შორის წარმოდგენები ამ საკითხებზე არ ემთხვევა, ხელმძღვანელის ვალია, სიცხადე შეიტანოს ყოველი თანამშრომლის მოვალეობებში.

გუნდური როლები

მენეჯმენტის სპეციალისტმა მერედიტ ბელბინმა განსაზღვრა ის როლები, რომლებიც გუნდში სხვადასხვა წევრმა უნდა შეასრულოს.

● „შემოქმედი“ - ეს არის არაორდინალური, შემოქმედებით აზროვნების მქონე ადამიანი. ასეთი ადამიანი ხშირად ადვილად პოულობს გამოსავალს რთულ სიტუაციებში.

● „რესურსების მომძიებელი“ - ეს აქტიური ადამიანია, რომელსაც ეადვილება სხვა ადამიანებთან ურთიერთობა. ასეთი ადამიანი მუდმივად ახალი შესაძლებლობების/რესურსების ძიებაშია და ახალი, საქმიანი ურთიერთობების დამყარებას ცდილობს.

● „კოორდინატორი“ - ამ ტიპს გამოცდილი, სანდო ადამიანები მიეკუთვნებიან. „კოორდინატორები“ ხელმძღვანელების საუკეთესო ტიპს წამოადგენენ; მათ თანაშრომლებს შორის საქმის სწორი გადანაწილება და გადაწყვეგტილებების მიღება ეხერხებათ.

,,აქტივისტები“ - ეს ადამიანები საკუთარი ხედვის განხორციელებას ცდილობენ. მათ სიძნელეების გადალახვის სურვილი და უნარი გააჩნიათ.

● ,,დამკვირვებელი-შემფასებელი“ - გამჭრიახი და ნათელი გონების ადამიანები - მათ ყველა არსებული შესაძლებლობის წინასწარ აწონ-დაწონვა და ბრძნული გადაწყვეტილებების მიღებაც შეუძლიათ.

● „გუნდური მოთამაშე“ - თნამშრომლობაზე ორიენტირებული ადამიანი. ასეთი ადამიანები, როგორც წესი ხელს უწყობენ კონფლიქტების თავიდან არიდებას და გადაჭრას.

● ,,შემსრულებელი“ - დისციპლინირებული და სანდო ადამიანები, რომელთაც არ უჭირთ იდეების ცხოვრებაში გატარება.

● ,,დამხმარე“ - ამ ტიპის ადამიანებს სხვებისთვის შეცდომების აღმოჩენაში და გამოსწორებაში დახმარება შეუძლიათ.

● ,,ექსპერტები“ - დამოუკიდებელი, გამოცდილების მქონე და კონკრეტულ საკითხში კარგად გაცნობიერებული სპეციალისტები.

რას უნდა მივაღწიოთ?

სტრატეგიული მიზნის განხორციელება, როგორც წესი, მრავალი კომპონეტისგან შედგება. მნიშვნელოვანი არის იმის გარკვევა, თუ რა კომპონენტებისგან შედგება თქვენი სტრატეგიული მიზანი და რა უნდა გააკეთოთ სტრატეგიული მიზნის განსახორციელებლად.

ქვემოთ მოყვანილია ის საკითხები, რომელთა გარკვევაც აუცილებელია ჩვენი საქმიანობის დაგეგმვისას.

პირველი კითხვა, რომელიც აქ ჩნდება, არის ის, თუ როგორ უნდა განვსაზღვროთ, არის თუ არა თქვენი მიზანი მიღწეული/ამოცანა შესრულებული? სხვა სიტყვებით, როგორ შეიძლება მიზნის მიღწევის გაზომვა?

კიდევ ერთი კითხვა დგება: არის თუ არა საჭირო გარკვეული მოქმედებები მიზნის მისაღწევად? ვინ არის ან ვინ იქნება ამ მოქმედებების შესრულებაზე პასუხისმგებელი პირი/პირები?

ჩვენ ასევე უნდა დავსახოთ ვადები, რომლის ფარგლებშიც დასახული ამოცანა შესრულდება. ჩვეულებრივ, განისაზღვრება ბოლო ვადა (დედლაინი), რომელამდეც ეს ამოცანა უნდა შესრულდეს.

დაბოლოს, ძალიან მნიშვნელოვანია პერიოდულად მოწმდებოდეს, თუ როგორ მიდის დაგეგმილი სამუშაო. როგორ (რა პერიოდულობით, რა საშუალებით) მოხდება ეს შემოწმება?

სამუშაო პფროცესი

სამუშაო პროცესი მოიცავს ყველა იმ ნაბიჯს, რომელსაც ამოცანის დასახვიდან მის შესრულებამდე მივყავართ. ის, თუ როგორ წარიმართება სამუშაო პროცესი, გადამწყვეტ როლს თამაშობს ჩვენი მიზნების წარმატებით შესრულებაში.

ზოგ შემთხვევაში დაგეგმილი ამოცანის შესრულება რთულ, დროში გაჭიმულ და მრავალი კომპონენტის შემცველ სამუშაო პროცესთან არის დაკავშირებული. ზოგიერთი ამოცანის შესრულება უფრო მარტივ სამუშაო პროცესს მოითხოვს.

სამუშაო პროცესი მრავალი ნაწილისგან შედგება. სამუშაო შეხვედრის წარმართვა, გადაწყვეტილებების მიღების სტილი, რისკებისთვის თავის არიდება და უსაფრთხოების ზომების მიღება - ეს ყველა სამუშაო პროცესის ცალკეული ნაწილებია.

ყველა შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია სამუშაო პროცესის დაგეგმვა. უნდა გადაწყვიტოთ, სამუშაო პროცესის რა ელემენტებია ყველაზე მნიშვნელოვანი თქვენი მიზნების წარმატებული და უმტკივნებულო განხორციელებისთვის?

დაგეგმვა

ჩვენ უკვე ვისაუბრეთ დაგეგმვის მნიშვნელობაზე ამ ბროშურის პირველ ნაწილში. სამუშაოს წინასწარი დაგეგმვა საშუალებას გვაძლევს, ხიდი გავდოთ აწმყო მომენტიდან სტრატეგიული მიზნების შესრულებამდე.

დგეგმვას კიდევ ერთი დადებითი მხარე აქვს. ის საშუალებას გვაძლევს წინასწარ გავიაზროთ მომავალი სამუშაოს ყოველი დეტალი და არ გამოგვრჩეს ის მნიშვნელოვანი პრობლემები, რომლებიც სამუშაოს შესრულებისას შეიძლება ჩვენს წინაშე დადგეს.

როგორც უკვე ზემოთ ითქვა, ყოველი სტრატეგიული ამოცანის შესრულება წინასწარ გაწერილი სამუშაო გეგმის არსებობას მოითხოვს. ზოგ შემთხვევაში არსებობს ერთზე მეტი გეგმა: ძირითად გეგმასთან მიბმულია ამ გეგმის შიგნით არსებული ზოგიერთი ამოცანის შესრულების გეგმა (ქვეგეგმა). ეს, როგორც წესი, რთული სამუშაო პროცესის შემთხვევაში ხდება, როდესაც გეგმის შიგნით მოცემული ზოგიერთი ამოცანა დამატებით დაგეგმვას მოითხოვს.

რესურსების განსაზღვრა და განაწილება

მომავლის ხედვის და გეგმების ქონა საკმარისი არ არის სასურველი მიზნის მისაღწევად. მნიშ ვნელოვანია გავითვალისწინოთ, თუ რა რესურსებს ვფლობთ ჩვენი მიზნების მისაღწევად? ასევე უნდა ვიცოდეთ, რა რესურსები გვჭირდება და რისი გაკეთება შეგვიძლია იმისთვის, რომ ეს რესურსები მივიღოთ.

კომპეტენტური გუნდი/თანამშრომლები

დაგეგმვისას მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ, რამდენად კომპეტენტურები არიან ჩვენი თანამშრომლები ან მთლიანად გუნდი. საუბარი აქ მხოლოდ პროფესიონალიზმზე არ არის. მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, თუ რამდენად იცნობენ და იზიარებენ თქვენი თანამშრომლები ორგანიზციის ხედვას, მისიას და ამოცანებს.

სურათი 4. ნებისმიერი ამოცანის შესრულება თანამშრომლების ერთობლივი ძალისხმევის შედეგია

ნებისმიერნი ორგანიზაციის წარმატება დამოკიდებულია მისი თანამშრომლების მუშაობაზე. ხელმძღვანელობის ამოცანაა, ისე გაანაწილოს პასუხისმგებლობები თანამშრომლებს შორის, რომ ორგანიზაციის წინაშე მდგარი ამოცანები შესრულდეს დათქმულ ვადაზე. ხელმძღვანელს არ შეუძლია ყველა სმუშაოს შესრულება საკუთარ თავზე აიღოს.

ამასთან, შეუძლებელია ყველა თანამშრომლის მუშაობა ყოველთვის გავაკონტროლოთ. თქვენი თანამშრომლებისთვის ხშირად აუცილებელი ხდება, გარკვეული გადაწყვეტილებები თავადვე მიიღონ. ორგანიზაციის წარმატება დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად ექნებათ მათ მათ ამის საშუალება.

ამავე დროს, საჭიროა, რომ თქვენი თანამშრომლები გადაწყვეტილებების მიღებისას სწორედ ორგანიზაციის ხედვებისა და მიზნების მიხედვით მოქმედებდნენ. ამისთვის კი აუცილებელია, რომ თქვენი თანამშრომლები იცნობდნენ, კარგად იაზრებდნენ და იზიარებდნენ ამ მიზნებს.

ქვემოთ მოყვანილია კითხვები, რომლებიც დაგეხმარებათ იმის გაგებაში, თუ რამდენად იცნობენ და იზიარებენ თქვენი თანამშრომლები ორგანიზაციის მიზნებს, მისიას და ამოცანებს. დაუსვით საკუთარ თავს ეს შეკითხვები და შეეცადეთ უპასუხოთ ,,კი“, ,,დარწმუნებული არ ვარ“ ან ,,არა“.

● კარგად ესმით თუ არა თქვენს თანამშრომლებს, რა არის თქვენი ორგანიზაციის ხედვა, სტრატეგია და ძირითადი ფასეულობები?

● კარგად ესმით თუ არა თქვენს თანამშრომლებს, რა არის ამ კონკრეტულ ეტაპზე თქვენი ორგანიზაციის მიზნები, ამ მიზნების მისაღწევად საჭირო მოქმედებები და ვადები?

● კარგად ესმით თუ არა, შემდგომში რა ნაბიჯების გადადგმა არის საჭირო?

● არსებობს თუ არა ხელმძღვანელობასა და თანამშრომლებს შორის შეთანხმება, რომელიც გარკვევით განსაზღვრავს მხარეების უფლება-მოვალეობებს?

ამ კითხვებზე პასუხის გაცემის შემდეგ, გააკეთეთ დასკვნები იმის შესახებ, საჭიროა თუ არა თქვენი თანამშრომლებისთვის ორგანიზაციის მიზნების და ამოცანების განმარტება; რომელ თანამშრომლებს სჭირდებათ ასეთი განმარტების მიცემა?