ავანგარდიზმი

ჩინეთის ცენტრალური ტელევიზიის შტაბ-ბინა, ქ. ბეიძინი, ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა

ავანგარდიზმი – (ფრანგ. avant-gardizme, < avant garde – მოწინავე რაზმი) პირობითი სახელწოდება მიმართულებებისა ხელოვნებაში (მე-20 ს. დას.), რომელიც დეკადანსთან ერთად წინ უსწრებდა მოდერნიზმს და ორგანულად შეერწყა მას ამ ტერმინით მოინიშნება ჭრელი და მრავალფეროვანი, ნოვატორული, რევოლუციური, ბუნტარული გადატრიალებანი XX ს. მხატვრულ კულტურაში.

ავანგარდისტებმა ხელოვნების ნაწარმოებს მთლიანად გამოაცალეს სოციალური შინაარსი და მოახდინეს მხატვრული ფორმების აბსოლუტიზაცია. ისინი არ მოერიდნენ ანტიმხატვრული ელემენტების გამოყენებასაც (სწორედ ამით არის ავანგარდიზმი მოდერნიზმის უკიდურესი გამოვლინება). „ანტინაწარმოების“ შექმნა მიზნად ისახავდა წარმოეშვა ერთი მხრივ გაუცხოება ბუნდოვანებით აღსავსე, მაგრამ შინაგანად დამუხტული მხატვრული რეალობის მიმართ, მეორე მხრივ კი შოკით გამოწვეული მიზიდულობა, რაც თავისი არსით ადამიანის არაცნობიერთან არის დაკავშირებული.

ავანგარდიზმმა უარყო ევროპოცენტრიზმი და ყურადღება გადაიტანა აღმოსავლური კულტურისაკენ. XX ს. 60-იან წწ. ავანგარდიზმმა გაგრძელება ჰპოვა კულტურისადმი ნიჰილისტურად განწყობილ „ახალ მემარცხენე რადიკალიზმში“.

წყარო

მსოფლიო თეატრის ენციკლოპედიური ლექსიკონი