აჟამი

აჟამ-ი || აჯამ-ი (ბალყ.-ყარაჩ.Ажам/Аджам) – ქალღმერთებისა და მდედრობითი სქესის სულების კრებითი სახე, ბუნების ძალების განსახიერება ბალყარულ-ყარაჩულ მითოლოგიაში. აქვს ცეცხლოვანი თავი, მიწასავით ფართო ფეხის ტერფები, სუნთქვა – ქარის სტვენა, ზურგიდან წყალი ამოსდის. გარდა ამისა, მის სახეში აღაჩ ქიშისა და ალმასთის ნიშნებიც შეიმჩნევა: სხეული წითური თმით აქვს დაფარული და წელზე ცული კიდია. აჟამის, როგორც ბუნების დიდი ქალბატონის, სახელზე ლოცულობდნენ, მსხვერპლს სწირავდნენ და უვნებლობასა და წყალობას შეთხოვდნენ; ზამთარში კი მდინარესთან ან წყაროსთან კოცონს გააჩაღებდნენ, რომელთანაც ქალღმერთის სადიდებლებს მღეროდნენ და მას, როგორც ცეცხლისა და ქარბუქის მფარველს, თბილი ზამთრისა და ზომიერი ქარბუქის გამოგზავნას თხოვდნენ.

ლიტერატურა

• Джуртубаев М. Ч. Духовная культура карачаево-балкарского народа // Ас-Алан. М., 1998, № 1;
• Шаманов И. М. Календарь и календарная обрядность // Карачаевцы. Балкарцы. М.,2014.

წყარო

კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები