გრიგოლ დოდორქელი (ვახვახიშვილი)
გრიგოლ დოდორქელი (ვახვახიშვილი) – XVII-XVIII სს. საეკლესიო მოღვაწე და მწერალი. გარეჯის ლიტერატურული სკოლის თვალსაჩინო წარმომადგენელი.
ზოგიერთი მკვლევარი თვლიდა, რომ გრიგოლ დოდორქელი, რომელსაც ხუცესმონაზონადაც მოიხსენიებენ, მოღვაწეობდა XVII ს. 20-30-იან წლებში (პლ. იოსელიანი, ზ. ჭიჭინაძე), მაგრამ სხვადასხვა საბუთებზე დაყრდნობით ირკვევა, რომ გრიგოლ დოდორქელი ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა XVII ს. ბოლოსა და XVIII ს. დასაწყისში დავითგარეჯში, დოდორქის მონასტერში, ერეკლე I-ის მეფობისას. 1703-1713 წწ. მან დაწერა ჰაგიოგრაფიული თხზულება „თთუესა სეკდემბერსა იგ წამებაჲ ყოვლადდიდებულისა მოწამისა დედოფლისა ქეთევანისაჲ, რომელი იწამა სპარსთა მეფისა შაჰაბაზ უსჯულოჲსა მიერ ქალაქსა შირაზისასა“, რომელიც შემოგვინახა ხელნაწერმა (A-130). ეს თხზულება შესანიშნავია როგორც ლიტერატურული ნაწარმოები, ასევე როგორც სანდო ისტორიული წყარო. ავტორი საკმაოდ ოსტატურად, დახვეწილი მხატვრული ენით ყვება ქეთევან დედოფლის თავგადასავალს, ამასთანავე, ქეთევანის ღვაწლის იდეურ მნიშვნელობაზეც საუბრობს. ამ ტექსტის გარდა, გრიგოლ დოდორქელი რამდენიმე, მათ შორის, ქეთევანისადმი მიძღვნილი საგალობლის ავტორიცაა.
ი. ლოლაშვილი
თხზულებები
ძველი ქართული აგიოგრაფიული ლიტერატურის ძეგლები, წგ. 5, თბ., 1981.
ლიტერატურა
- კეკელიძე კ., ქართული ლიტერატურის ისტორია, ტ. 1, თბ., 1960;
- რუხაძე ტ ახლად აღმოჩენილი „ცხოვრება და წამება ქეთევან დედოფლისა“, ლიტერატურული ძიებანი, 5, თბ., 1949;
- ქავთარია მ., დავით გარეჯის ლიტერატურული სკოლა, თბ., 1965;
- ძველი ქართული პოეზიის ისტორიიდან XVII-XVIII სს., თბ., 1977.
