თესაურუსი

თესაურუსი – ლათ.thresaurus < ბერძნ. thesauros – საუნჯე, საგანძური),

1. არანორმატიული ლექსიკონი, რომელშიც ყველაზე სრულად არის ასახული მოცემული ენის მთელი ლექსიკური მარაგი;

2. იგივეა, რაც იდეოგრაფიული ლექსიკონი. φ პირველი მნიშვნელობით თესაურუსი მოიცავს ენის მთელ ლექსიკას არქაიზმებისა და ნეოლოგიზმების, სასაუბრო და დიალექტური ლექსიკის ჩათვლით. ლექსიკონში შესულ სიტყვებს ახლავს ტექსტებში მათი ხმარების მაგალითები. რამდენადაც ცოცხალი ენის ლექსიკური მარაგი მუდმივ ცვალებადობას განიცდის, ბუნებრივია, მისი თესაურუსი არასოდეს იქნება სრული. ასეთი შეიძლება იყოს მხოლოდ მკვდარი ენის (მაგ., „Thesaurus linguae latinae“, გამოდის 1900-იდან), ცალკეული მწერლის ან ცალკეული ნაწარმოების ლექსიკონი. რუსთაველის სახელობის ქართული ლიტერატურის ინსტიტუტთან არსებულ „ვეფხისტყაოსნის“ აკადემიური ტექსტის დამდგენ კომისიაში შექმნილია ქართული ენის უმდიდრესი სალექსიკონო ფონდი, რომლის კარტოთეკა 6 მილიონამდე ბარათს ითვლის. საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდიუმის 1998 წლის I7 სექტემბრის დადგენილების თანახმად, კომისია შეუდგა ამ ფონდის კომპიუტერულ დამუშავებას და „ქართული ენის თესაურუსის“ გამოსაცემად მომზადებას. თესაურუსში წარმოდგენილი იქნება ქართული ენის დოკუმენტურად ფიქსირებული პერიოდის (V ს-დან დღემდე) მთელი ლექსიკა ქრონოლოგიურად დალაგებული ტექსტობრივი საილუსტრაციო მასალით. მასში სრულად აისახება ქართული ენის უმდიდრესი სიტყვიერი მარაგი. ეს იქნება მრავალნაკვეთიანი გამოცემა, ლათინური, ინგლისური, ფრანგული და ზოგი სხვ. ენის ცნობილი თესაურუსების ანალოგიური.

ლ. აბულაძე

წყარო

• ქართული ენა: ენციკლოპედია