კერპბორგნეული
კერპბორგნეული – კერპისეული, კერპისგან აღტკინებული, კერპობის დამახასიათებელი, წარმართულ ღვთაებათა თაყვანისცემის გამომხატველი. გამოთქმა ნახმარია 1103 წლის რუის-ურბნისის საეკლესიო კრების „ძეგლების წერაში“ და წარმართობასთან სამკვდრო-სასიცოცხლო ბრძოლას ასახავს. „ძეგლის წერის“ სიტყვით: „ესენი (ასთორმეტნი მოწაფენი, მოციქულნი) ვითარცა შარავანდედნი მზისა მის სიმართლისანი განეფინნეს რაი კიდეთა ქუეყანისათა ყოველი ნივთი კერპორგნეულისა უღმრთოებისაი მახვილითა სულისაითა მოჭრეს და ცეცხლითა სარწმუნოებისაითა მოწუეს და ერქუნითა ჯუარისაითა მოიორნატნეს გულნი შემწყნარებელთა კაცთანი”. აქ მიკიბ-მოუკიბავად ნათქვამია, რომ ქრისტიანობის სახელით ყოველივე წარმართული, კერპისეული და კერპობისაგან შთაგონებული მოისპო. კერპბორგნეულში წარმართობის დროის ფოლკლორიც არის ნაგულისხმევი ულმობელ ჭიდილში ბევრი ძეგლი დაიღუპა, რაც გადარჩა – გადასხვაფერდა და მეცნიერებას საშუალება აღარ აქვს ზუსტად აღადგინოს მათი პირვანდელი სახე. ამ ისტორიულ იდეოლოგიურ ბრძოლაში ახალი სიტყვიერება წარმოიშვა. ეს იყო უმთავრესად ქრისტიანული კულტით შთაგონებული სიტყვიერება, პოეზია და პროზა, თეატრალიზებული მისტერიები.
მ. ჩიქოვანი
ლიტერატურა
- თ. ჟორდანია, ქრონიკები, II, გვ. 75;
- ი. ჯავახიშვილი, ქართ. მუსიკის ისტორიის ძირითადი საკითხები, 1938;
- მ. ჩიქოვანი ქ. სიტყვ. ისტ., 1956, გვ. 81-93.
