მიტროპოლიტი გრიგოლი (ჩიქოვანი)
გრიგოლი,(ჩიქოვანი გრიგოლ) – (XVIII ს. I ნახ., – 12.11.1823)], საეკლესიო მოღვაწე, მიტროპოლიტი.
დაიბადა ლეჩხუმელი თავადის, კაკაჩი ჩიქოვანის ოჯახში. 1777 წ. ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი და ცაიშის კათედრაზე განაწესეს. სამეგრელოს მთავრის, კაცია II დადიანის ძალისხმევით მოიძია და ტაძარს დაუბრუნა მამულები, ყმები, სანადირო, სათევზაო ადგილები და სხვ. ეკლესიის ყმები გათავისუფლდნენ სამთავროს საერო გადასახადებისა და ბეგარის ვალდებულებისგან, გარდა ლაშქრობაში მონაწილეობის. გრიგოლი 1777 წ. დოკუმენტში „ცაიშის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის ხატის წარწერა“, აღნიშნავს, რომ კაცია დადიანმა „დასდვა მრავალი ღვაწლი და აღმოიგო საყდარი ესე ხელთაგან ერისკაცთასა და კვალად განაახლა საეპარქიოდ, რომელსა ზედა დაადგინა უღირსება ჩემი, წელსა ჩღოზი“. მანვე გაამშვენა საეკლესსიო ნივთები, წიგნები, ხატები და ჯვრები. ძველი ზუგდიდის ეკლესიაში დაცული ბარძიმის წარწერა (მ. ბროსეს მიხედვით) მოგვითხრობს შემდეგს: „წმიდაო გიორგი ზუგდიდისაო, წარსაგებელითა შენითა გავაჭედინე ბარძიმი ესე ცაიშელ მიტროპოლიტმა გრიგოლმა წელს ჩჟკა“ (1821).
ცაიშელი გრიგოლის სახელს ვხვდებით ცაიშის ჟამგულანის ერთ-ერთ მინაწერშიც, სადაც ნათქვამია: „მე, ცაიშელ მიტროპოლიტმან გრიგოლ, განვაახლებინე და შევაკერვინე წიგნი ესე სულისა ჩემისა საოხად“.
გრიგოლი დაახლოებული იყო დადიანების სამთავრო კართან. ერთ-ერთი ხელნაწერის მინაწერში ნათქვამია: „წელთა ჩჟიგ-ს, იანვრის კვ-ს, დაიბადა დადიანის ლეონის ძე დავით და მონათლა მასვე წელსა ყოვლადსამღვდელო ცაიშელ მიტროპოლიტმან გრიგოლმან ნაბაკევს“. გრიგოლის თანდასწრებითა და ხელმოწერით სამურზაყანოს თავადაზნაურობას მიუღია რუსეთის იმპერატორის ერთგულების ფიცი. იგი განსაკუთრებით ზრუნავდა მრევლის ზნეობრივ სიწმინდეზე: „რადგან ამ ქვეყნის მწყემსი ვარ, ჩემგან რიგია, რაც რომ უსჯულოება და უმართებულო საქმე იქმნება, უნდა მოვიკითხო“. ამდენად, გრიგოლი კარგად წარმოგვიდგენს იმ ეპისკოპოსთა სახეს, რომელთაც ევალებოდათ ყოფნა „მლოცველად ერისა“ და „მცველად სარწმუნოებისა“. 1823 წ. 29 ოქტომბრის ანდერძით გრიგოლი ითხოვს ცაიშში ეპისკოპოსად დაამტკიცონ არქიმანდრიტი იოანე (ჩიქოვანი). სინოდალურ კანტორაში დაცული ცნობის მიხედვით, გრიგოლი დაკრძალულია ცაიშის საკათედრო ტაძარში.
მისი საფლავის ქვის წარწერა ამოიკითხა ექვთიმე ღვთისკაცმა (თაყაიშვილი).
დიაკ. გ. მაჩურიშვილი
წყაროები დალიტერატურა
- სცსა, ფ. 489, აღწერა 1, საქმე No1322; საქმე No1453.
- თორაძე ვ. ა., თორაძე ნ. ვ., საქართველოს მართლმადიდებლური ეკლესია მე-19 და მე-20 საუკუნეებში, თბ., 1995;
- კალანდია გ., ოდიშის საეპისკოპოსოები, თბ., 2004.
