მოსანკლენო
მოსანკლენო − სისხლის აღების პერიოდში გარკვეული მატერიალური და ფულადი საზღაური იყო.
გადასახადის ერთი დადგენილი ნორმა არ არსებობდა, ე. ი. მოსისხლეების შერიგება ფულის, ძვირფასი საოჯახო ჭურჭლების გადაცემით, პირუტყვის ჩუქებით ხდებოდა. დამოწმებულია, რაც განსაკუთრებით საყურადღებოა, მიწის გადაცემის შემთხვევებიც. სისხლის აღებისას დაზარალებული მხარის ოჯახისათვის გარკვეული სისხლის დასაურვებელი მატერიალური სახის გადასახადის შემოღება სისხლით ნათესაური კავშირისა და ნოგროს სოციალური მთლიანობის შესუსტებაზე მიუთითებდა.
საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში ამ მხრივ საინტერესო თანხვედრილობა იკვეთება. მაგალითად, ხევსურეთში დასაურვებელ თანხას მოხუცთა საბჭო საზღვრავდა. დადგენილია კომპოზიციის ორგვარი სახე: ერთი, როდესაც იგი განკუთვნილი იყო დაზარალებული გვარის, ხოლო მეორე – საზოგადოებრივი დარღვევის კომპესაციის სახით სოფლის თემის სასარგებლოდ.
სვანური ხალხური სამართლის წესების მიხედვით, ის ოჯახი, რომელიც საზოგადოების მიერ დადგენილ წესებს არღვევდა და ამით საზოგადოების წევრებს ზიანს აყენებდა, სოფლისა და თემის სასარგებლოდ საურავის სახით „ჰიბარს” გასცემდა. „განჩინების” ანალიზის საფუძველზე დადგენილია „სისხლის რიგის” სახელით ცნობილი კომპოზიცია, რომელსაც თემის კაცები – ბჭეები განსჯიდნენ და მის გადახდას იმგვარი ნათესაური კატეგორიების მიხედვით დააწესებდნენ, როგორიც იყო, ვთქვათ − სახლის რიგი, საძმო რიგი და სადედო რიგი, რაც მკვლელს და მის ნათესავებს საქონლის გარკვეული რაოდენობის გადახდით უნდა აენაზღაურებინა.
ლიტერატურა
მგელაძე, 1984:46-61.
