საერთაშორისო ადათი
საერთაშორისო ადათი (ჩვეულება) – საერთაშორისო სამართლის წყარო, რომელიც დაუწერელ ქცევის წესს წარმოადგენს, ყალიბდება სახელმწიფოთაშორისი პრაქტიკის შედეგად, რომლებიც აღიარებენ ამ ქცევის წესის სავალდებულო ძალას დუმილით (იყენებენ მას თავიანთ საგარეო ურთიერთობებში) ან ოფიციალური განცხადებით (დეკლარაცია, განცხადება და ა.შ.).
საერთაშორისო ადათი იძენს იურიდიულ მნიშვნელობას სახელმწიფოთა ერთგვაროვანი ან იდენტური მოქმედების შედეგად. ხანგრძლივი განმეორება ჩვეულების საერთაშორისო სამართლის წყაროდ ცნობის ტრადიციული საფუძველია, თუმცა საერთაშორისო ადათის წყაროდ ჩამოყალიბება დროის მცირე მონაკვეთშიც არის შესაძლებელი. საერთაშორისო ადათის სპეციფიკა ის არის, რომ ხელშეკრულებისაგან განსხვავებით, იგი არ წარმოადგენს ოფიციალურ დოკუმენტს, აშკარად გამოხატული წესის ფორმულირებას, თუმცა ეს იმას არ ნიშნავს, რომ საერთაშორისო ხელშეკრულებას მეტი იურიდიული ძალა აქვს, ვიდრე საერთაშორისო ადათს.
საერთაშორისო ადათი მხოლოდ იმ სახელმწიფოებისათვის არის სავალდებულო, რომლებიც მის იურიდიულ ძალას აღიარებენ და იყენებენ მას თავის საგარეო პოლიტიკაში, თუმცა ამკრძალავი ხასიათის ჩვეულებითი ნორმები სავალდებულოა ყველა სახელმწიფოსათვის, განურჩევლად იმისა, ცნობენ თუ არა ისინი ამ ნორმის სავალდებულო ძალას. მრავალ საერთაშორისო ხელშეკრულებებში ფორმულირებულია დებულება საერთაშორისო ადათის შენარჩუნებისა და შემდგომი გამოყენების შესახებ იმ საკითხების მიმართ, რომლებიც არ რეგულირდება ხელშეკრულებით. ვენის კონვენცია დიპლომატიური ურთიერთობების შესახებ აფიქსირებს, რომ „საერთაშორისო ჩვეულებითი სამართლის ნორმები განაგრძობს იმ საკითხების რეგულირებას, რომლებიც პირდაპირ არ არის გათვალისწინებული ამ კონვენციის დებულებებით“.
