ფრონტოტემპორალური დემენცია

ფრონტოტემპორალური დემენცია - ფრონტოტემპორალური დემენცია პრესენილური დემენციის მეორე, ყველაზე გავრცელებული ფორმაა. იგი, ასევე, მოგვიანებით ასაკში განვითარებული დემენციის შემთხვევათა 7%-ს შეადგენს. ჩვეულებრივ, იწყება 45-70 წლის ასაკში. ეს ტერმინი, დაავადების კრიტერიუმებთან ერთად, 1994 წელს შემოიღეს. ამ ჯგუფისთვის დამახასიათებელია (შუბლისა და საფეთქლის წილების დარღვევების) საზიარო კლინიკური სიმპტომები (ცხრილი ფრონტოტემპორალური დემენციის ზოგიერთი კლინიკური კრიტერიუმი) და ნევროპათოლოგიური ნიშნები (ცხრილი ფრონტოტემპორალური დემენციის დიაგნოსტიკური ქვეკატეგორიები). უკანასკნელ პერიოდში დაგროვილი მონაცემების თანახმად, ფრონტოტემპორალურ დემენციას იწვევს პროცესები, რომლებშიც ტაუ-ცილა მთავარ როლს ასრულებს.

ფრონტოტემპორალური დემენციის ზოგიერთი კლინიკური კრიტერიუმი

ფრონტოტემპორალური დემენციის ზოგიერთი კლინიკური კრიტერიუმი
ქცევითი სიმპტომები
შემპარავი დასაწყისი, ნელი პროგრესირება კრიტიკის დაკარგვა ადრეულ სტადიაზე ქცევითი განმუხრუჭებისა და განსჯის უნარის დაქვეითება ადრეულ სტადიაზე ფსიქიკური რიგიდობა სტერეოტიპული და იმიტაციური ქცევა ჰიპერორალობა (დიდი რაოდენობით ტკბილი საკვების მიღება) იმპულსურობა და თავშეუკავებლობა
მეტყველება
მეტყველების პროგრესული გაღარიბება პერსევერაცია ექოლალია
აფექტური ნიშნები
დეპრესია პათია ემოციური გასადავება იპოქონდრია
ფიზიკური ნიშნები
პრიმიტიული რეფლექსები (ადრეულ სტადიაზე) შარდისა და დეფეკაციის შეუკავებლობა (ადრეულ სტადიაზე) მოგვიანებითი პარკინსონიზმი დაბალი და ლაბილური სისხლის წნევა

კლინიკური ნიშნები და ქვეტიპები

ფრონტოტემპორალური დემენცია მოიცავს ჰეტეროგენულ მდგომარეობებს, რომლებსაც განსხვავებული კლინიკური სურათი აქვთ (ცხრილი ფრონტოტემპორალური დემენციის დიაგნოსტიკური ქვეკატეგორიები). მისთვის, კოგნიტურ დაქვეითებაზე მეტად, ქცევითი დარღვევებია დამახასიათებელი (Perry and Miller, 2001). განასხვავებენ ფრონტალურ და ტემპორალურ ვარიანტებს იმის მიხედვით, თუ რომელი წილის პათოლოგიაა მეტად გამოხატული. ფრონტალური ფორმის შემთხვევაში, პიროვნული და ქცევითი ცვლილებები მეტად თვალსაჩინოა, ხოლო ტემპორალური ვარიანტის დროს გვაქვს მეტყველების დარღვევები. ხშირად აღინიშნება ცერებრული კორტექსის ასიმეტრიული ჩართულობა. მარჯვენამხრივი დეფიციტი განაპირობებს ქცევით დარღვევებს, ხოლო მარცხენამხრივი დაზიანება - მეტყველების პრობლემებს. სხვაგვარი კლასიფიკაცია შეიძლება ეფუძნებოდეს გენეტიკურ და სპორადულ შემთხვევებად დაყოფას და პარკინსონიზმის ან მოტორული ნეირონების დაზიანებას.

ფრონტოტემპორალური დემენციის დიაგნოსტიკური ქვეკატეგორიები

ფრონტოტემპორალური დემენციის დიაგნოსტიკური ქვეკატეგორიები
პიკის დაავადება ლობარული (წილოვანი) ატროფია რაალცჰაიმერული ტიპის შუბლის წილის დეგენერაცია დემენცია გამოხატული ჰისტოლოგიის გარეშე მოტორული ნეირონების დაავადება დემენციით სემანტიკური დემენცია პროგრესული აფაზიური სინდრომი ფრონტოტემპორალური დემენცია პარკინსონიზმით კორტიკობაზალური დეგენერაცია პროგრესული სუპრანუკლეარული დამბლა გუამის კომპლექსი

წყარო

ოქსფორდის მოკლე სახელმძღვანელო ფსიქიატრიაში