შარფნიჰვა

შარფნჷჰვა (Шарҧныҳәа) – დილის ლოცვა, რომელსაც აბჟუის აფხაზები შობისწინა ღამით ასრულებდნენ; ადრედაწოლილები შუაღამისას ადგებოდნენ და ლოცვის დამთავრებისთანავე, მამლის პირველ ყივილამდე, კვლავ დაწვებოდნენ, რათა გათენებას მძინარენი შეხვედროდნენ. „დილის ლოცვისთვის“ იწვება წიწილები (შეიძლება ბეღურებიც ან მათ ნაცვლად ერთი ციკანი) და მზადდება ყველიანი კვერები (აკვაკვარები). ოჯახის თითოეული წევრისთვის ცალ-ცალკე თეფშებზე ათავსებენ დაუჭრელ წიწილს და ოთხ ცალ აკვაკვარს (კვერს); თეფშებზე ცვილის სანთლებს მიაკრავენ და წინ ნაკვერჩხლებს დაუდებენ. შემდეგ ყველანი მაგიდის გარშემო მუხლს მოიყრიან; ოჯახის უფროსი ქუდს მოიხდის, ნაკვერჩხალზე საკმეველს დადებს და ღვთაებრივ ძალას, გოთანუას, შესთხოვს დაიცვას ოჯახი მუცლის ტკივილისაგან (სისხლიანი ფაღარათისა და კუჭის ტკივილისაგან). ლოცვის დამთავრებისთანავე აღმოსავლეთის მხარეს შებრუნდებიან და ქედს მოიხრიან, შემდეგ თავიანთ ულუფას შეჭამენ და ნარჩენებს ცეცხლში დაწვავენ.

შარფნიჰვა იგივეა, რაც ქართული ყოფიდან ცნობილი „მუცლის ლოცვა“, მუცლის ტკივლის საწინააღმდეგო ლოცვა, რომლის დროსაც ხანგრძლივი საშობაო მარხვის შემდეგ პირველად მიირთმევენ სახსნილო კერძებს, ე.წ. „ხაციცს“ არქანჯელო ლამბერტის ესლოცვა მოხსენიებული აქვს „ოხვამერის“ (სალოცავის) სახელწოდებით].

ლიტერატურა

• С.Т. Званба. Этнографические этюды. Сух., 1955;
• М. Джанашвили. Абхазия и абхазцы. (этнографический очерк) // ЗКОИРГО. Тф., 1894. Т. XVI;
• Н.С. Джанашия. Статьи по этнографии Абхазии. Сух., 1960;
• პ. გიორგიძე. აფხაზეთი და აფხაზნი // ივერია. 1888. #186.

წყარო

კავკასიის ხალხთა მითები და რიტუალები