იხილეთ წყარო გვერდისთვის ტოლჩა (შენადნობი)

'''ტოლჩა''' (შენადნობი) (''ინგლ.'' pewter < ''შუაფრანგ.'' peutre < წარმომავლობა უცნობია) – ნაცრისფერი ჭედადი [[ლითონი|ლითონური]] [[შენადნობი]]. ტრადიციულად შედგება 85-99% [[კალი]]სა და სპილენძის, სტიბიუმის (სურმა), ბისმუტის და ზოგჯერ [[ტყვია (ლითონი)|ტყვიისაგან]]. იშვიათად გამოიყენება ვერცხლიც. არქეოლოგიური ძიების შედეგების თანახმად, ტოლჩა პირველად გამოყენებული იქნა ბრინჯაოს ხანაში ახლო აღმოსავლეთში, ხოლო ტოლჩისგან დამზადებული საგნები აღმოაჩინეს ძვ. წ. 1450 წლის ეგვიპტურ სარკოფაგში. თანამედროვე ტიპური ევროპული ტოლჩა შეიცავს 94% კალას, 5% ბისმუტსა და 1% სპილენძს (ტყვია საერთოდ ამოიღეს შენადნობიდან მომწამლავი თვისებების გამო, თუმცა შეიძლება შეგვხვდეს ანტიკვარულ ნაკეთობებში). კალაზე დამზადებული ასეთი ნაკეთობები (ძირითადად ჭურჭელი) ფართოდ გამოიყენებოდა ძველ [[ეგვიპტე|ეგვიპტეში]], [[რომი|რომსა]] და შემდეგ [[ევროპა]]ში, ვიდრე ყოფაცხოვრებაში არ შემოვიდა [[ფაიფური]], [[კერამიკა]] და მინა. XIX საუკუნიდან დღემდე ტოლჩისგან ამზადებენ (ჩამოსხმის გზით) [[ჩაიდანი|ჩაიდნებს]], მაღალყელიან დოქებს ([[საქართველო]]ში ძირითადად გამოიყენება ღვინის ჩამოსასხმელად), [[სასანთლე|სასანთლეებს]], სანათურებს, სადგამებს, ნაკეთობებს მოვერცხლისათვის, სამკაულებს, სამშვენისებსა და სხვა. 


==წყარო==
[[სამშენებლო ენციკლოპედიური ლექსიკონი]]
[[კატეგორია:შენადნობები]]