იხილეთ წყარო გვერდისთვის ფილე (კუნძული)

'''ფილე''' – კუნძული [[ნილოსი]]ს პირველ ჭორომთან (დაახლოებით 150x350 მ.), რომელიც [[ისიდა]]ს დიდი რელიგიური ცენტრი ხდება გვიანდელი პერიოდიდან, განსაკუთრებით კი ბერძნულ-რომაულ დროში. 

ეგვიპტური ტექსტებიდან ცნობილი სახელი „პილაკი“ (Pilak) სავარაუდოდ ნუბიური წარმოშობისაა. შესაძლოა, აქ მაგრდებოდნენ [[ნუბიელები]] ეგვიპტეში შემოჭრისას. უძველესი [[ნაგებობა]] ფილეზე არის საკმაოდ მოკრძალებული [[კიოსკი (ძველი ეგვიპტე)|კიოსკი]] XXVI დინასტიის ფარაონის, [[ფსამტიხ II]]-ის სახელით. უძველესი ტაძარი, მიძღვნილი „[[ისიდა]]სადმი, რომელიც [[აბატონი|აბატონს]] სტუმრობს“ და ბიგეს ხატხორისადმი, [[ნექტანებოსი]]ს მეფობით არის დათარიღებული (XXX დინასტია). 

პტოლემაიოს II-ის დროს დაიწყო ისიდას მთავარი ტაძრის [[მშენებლობა (შენობების აგების პროცესი)|მშენებლობა]], რომელიც [[პტოლემაიოს III ევერგეტი|პტოლემაიოს III]]-ის დროს დასრულდა. ამ ტაძრის სახურავზე მდებარეობდა [[ოსირისი]]ს კულტისადმი მიძღვნილი განსაკუთრებული ნაგებობა, სადაც [[ოსირისის მისტერიები]] სრულდებოდა. აქ ტარდებოდა მათი გარკვეული ნაწილი, მათი დასრულება კი ხდებოდა მეზობელ კუნძულ ბიგეზე ([[აბატონი|აბატონში]]), სადაც ოსირისის წმინდა ნაწილი იყო დაკრძალული. ტაძრის პირველ და მეორე [[პილონი (არქიტექტურა)|პილონებს]] შორის მდებარეობდა [[ხორი]]ს დაბადების სცენებით მოხატული დაბადების სახლი, ისიდას ტაძრის აღმოსავლეთით კი ხატხორის ტაძარი, რომელსაც აქ „ფილეს ქალბატონს“ ეძახდნენ. ფოლეზე მდებარეობდა ასევე იმხოტეპისადმი მიძღვნილი ტაძარი, რომელიც ბერძნებმა [[ასკლეპიოსი|ასკლეპიოსთან]] გააიგივეს. ფილე წარმართული ეგვიპტური კულტების უკანასკნელი ციტადელი იყო, სადაც ისინი ქვეყანაში [[ქრისტიანობა|ქრისტიანობის]] გავრცელების შემდეგაც შემოინახა. თეოდოსიუსის ჩვ.წ. 392 წლის დეკრეტმა ეგვიპტეში წარმართული ტაძრების დახურვის შესახებ ვერ შეაჩერა ეგვიპტელი, ბერძენი და რომაელი პილიგრიმების უწყვეტი ნაკადი ისიდას ტაძრისაკენ, რამაც აიძულა [[ბიზანტია|ბიზანტიის]] იმპერატორი იუსტინიანე ჩვ. წ-ით 535 წ. ადმინისტრაციული წესით მოეხდინა ისიდას კულტის ლიკვიდაცია. ამის შემდეგ ისიდას ტაძარი ქრისტიანულ ეკლესიად იქნა გადაკეთებული, წარმართული ღმერთების ქანდაკებები კი კონსტანტინოპოლში წაიღეს. 

ფილეზე შემოინახა ასევე ეგვიპტური იეროგლიფებით შესრულებული უკანასკნელი წარწერა. დღეს კუნძული ფილე, რომელიც დაბალი კლდოვანი კუნძული იყო, ასუანის წყალსაცავის ქვეშ არის მოქცეული. ეგვიპტის სიძველეთა ასოციაციის და [[იუნესკო]]ს ერთობლივი ძალისხმევით მოხდა ნაგებობების დაშლა და მათი გადატანა, ორიენტაციის გათვალისწინებით, მეზობელ კუნძულ აგილკიაზე, ასე რომ ტურისტების ნაკადი ისიდას ტაძრისაკენ, რომელიც ეგვიპტური არქიტექტურის ერთ-ერთ შედევრად არის მიჩნეული, დღესაც არ წყდება.


==წყარო==
[[ძველი ეგვიპტის ენციკლოპედია]]
[[კატეგორია:ძველი ეგვიპტე]]
[[კატეგორია:კუნძულები ძველ ეგვიპტეში]]